2 minute read
Hoofdstuksynthese
Î Hoe regelt het zenuwstelsel de lichaamswerking?
2.1 Langs waar verplaatst een impuls zich door het lichaam? Op basis van de ligging, functie en aanwezige beschermende structuren kan het zenuwstelsel ingedeeld worden in het centraal zenuwstelsel en het perifeer zenuwstelsel. onderdelen • Centraal zenuwstelsel (1) (2) Perifeer zenuwstelsel
• (3) functie Alle informatie van de receptoren wordt hier gecentraliseerd en .
De bundels zenuwcellen of van het perifeer zenuwstelsel vormen de verbinding tussen het centrale zenuwstelsel en de . ruggenmergvliezen wervel rugzijde
buikzijde Neuronen Soorten neuronen volgens richting van de impuls: • : geleiden impulsen van een receptor naar het centrale zenuwstelsel. • : geleiden impulsen vanuit het centrale • ©VAN IN zenuwstelsel naar effectoren.
binnen het centrale zenuwstelsel. : geleiden impulsen tussen diverse neuronen
Zenuwen Zenuwen zijn opgebouwd uit lange uitlopers van sensorische en motorische neuronen en met . Dankzij zenuwen kunnen er gelijktijdig meerdere tussen vele receptoren, verwerkingscentra en effectoren verstuurd worden. Je leiden informatie naar en vanuit het 2.2 – 2.3 Hoe worden gewilde bewegingen en reflexen geregeld? Het impulstraject van een bewuste gewaarwording, gevolgd door een gewilde beweging en een reflex ziet er als volgt uit. Bewuste gewaarwording en gewilde beweging Reflex hersendeel voor prikkelgewaarwording hersendeel voor schakelneuron gewilde beweging sensorisch neuron motorisch neuron mechanoreceptoren bovenste dijspier
. onderste dijspier©VAN IN tHema 02 syntHese HoofDstuk 2 145
Impulstraject
Bewuste gewaarwording en gewilde beweging
prikkel
Reflex
prikkel
receptor
Verwerkingsplek • Functionele zone voor en functionele zone voor in de grote hersenen • • Vaak zonder verwerking, rechtstreekse impulsgeleiding naar de bv. bij de strekreflex Soms verwerking in de van het ruggenmerg of de hersenen, bv. bij de terugtrekreflex of pupilreflex
Automatisch / Bewust Automatisch / Bewust De impuls voor de bewuste gewaarwording vertrekt in een receptor en wordt via sensorische en schakelneuronen naar een functionele zone in de hersenen geleid. De impuls voor de gewilde beweging vertrekt vanuit schakelneuronen van de functionele zone voor gewilde bewegingen in de .
impulsgeleiding via sensorisch neuron impulsgeleiding via motorisch neuron functionele zone voor prikkelbesef in de hersenen functionele zone voor gewilde beweging in de hersenen hersenen
effector reactie
Automatisch / Bewust De schakelneuronen van de functionele zone voor bewuste gewaarwording in de zijn niet betrokken bij het impulstraject.
impulsgeleiding via sensorisch neuron receptor eventueel een schakelneuron reactie effector impulsgeleiding via motorisch neuron ruggenmerg ©VAN IN Snelheid reactie sneller / trager want kort / langer impulstraject sneller / trager want kort / langer impulstraject
2.4 Hoe verwerkt het centraal zenuwstelsel de informatie van een prikkel?
Je hersenen bestaan uit meerdere waarneembare hersendelen. De waarneembare delen bevatten elk diverse
functionele zones. Een functionele zone is een grote groep die een belangrijk
van je lichaam reguleert.
Een verwerkingscentrum beide processen en . informatie over een door het lichaam opgevangen welke reactie uitgevoerd zal worden. Vaak gebeuren 2.5 Hoe draagt het zenuwstelsel bij tot homeostase? Homeostase is het zelfstandig houden van geschikte voor inwendige parameters, ondanks de gebeurtenissen en processen rondom en in het lichaam. Zowel het perifere als het centrale zenuwstelsel spelen een daarbij een belangrijke rol. Het regelt automatische onbewuste processen. Het regelt alle bewust gewenste bewegingen. Voorbeeld: lichaamstemperatuur geleiding signalen verwerkingscentrum hypothalamus signalen thermoreceptoren receptoren effectoren
prikkel reactie 37 °C lichaamstemperatuur
homeostase • • • spieren bibberen + spiertjes huidhaar + spiertjes bloedvaten +
• spiertjes huidhaar • spiertjes bloedvaten • zweetkliertjes + ©VAN IN
