leerjaar 2
Handleiding
5 6
BLOK 5
MATERIAAL • klankkaarten (zie Praktische info) • woordkaarten (zie Praktische info) • uitlegkaart H17 en R8 • werkboek blok 5 les 5 • verrijkingsopdrachten
DIDACTISCHE INFO Deze les bouwt verder op les 2 van dit blok. De term klankgroep heeft betrekking op de manier waarop woorden in stukjes worden uitgesproken. Laat de leerlingen de woorden hardop verklanken. Zo is het makkelijker om de klankgroepen te onderscheiden. In deze fase gaat het enkel over klankgroepen met op het einde een medeklinker en klankgroepen met op het einde een lange klinker.
In de rugzak • Indien er op jouw school met de kleutermethoden Dag Loeloe! en Dag Pompom! wordt gewerkt, hebben de leerlingen in de kleutergroepen al kennisgemaakt met het begrip klankgroepen voor de ontwikkeling van het fonemisch bewustzijn. In de taal- en leesmethode Veilig leren lezen wordt bovendien verder gebouwd op klankgroepen voor het leren lezen. • In B5Les2 stond het herkennen van klankgroepen centraal. De leerlingen hebben klankzuivere woorden correct leren schrijven.
2
LES 5
THEMA
spelling
verhalen
LESVERLOOP Op verkenning Herhaal samen met de leerlingen het verschil tussen klinkers en medeklinkers. Toon kaarten met daarop telkens een letter en vraag aan de leerlingen om te reageren: enkel klinkers kun je roepen, medeklinkers niet. Dus: als de leerlingen een klinker zien, roepen ze die klank. Zien ze een medeklinker, dan zeggen ze de klank gewoon. Herhaal daarna wat klankgroepen zijn en verwijs naar les 2 van dit blok. Toon een voor een de afbeeldingen op de woordkaarten. Als de eerste klankgroep van het woord eindigt op een medeklinker, maken de leerlingen dat kenbaar door in hun handen te klappen. Als de eerste klankgroep van het woord eindigt op een lange klinker, spreiden ze hun armen. Maak twee kolommen op het bord en hang de woordkaarten in de juiste kolom (medeklinker of klinker). Toon de woordbeelden nog niet. OPDRACHT 1
De leerlingen lezen de woorden bij de tekening en kleuren ze rood (eerste klankgroep van het woord eindigt op een medeklinker) of blauw (eerste klankgroep van het woord eindigt op een lange klinker). Leerlingen die klaar zijn, vergelijken hun resultaat met een klasgenoot.
Uitleg Lees samen de uitleg. De leerlingen kruisen de juiste rondje aan. • Draai de woordkaarten om die in de kolom ‘medeklinker’ aan het bord hangen en toon de woordbeelden. Overloop uitlegkaart H17, de woorden van de week en de extra woorden. Laat de leerlingen meer woorden bedenken met een klankgroep die op een medeklinker eindigt. • Draai daarna de woordkaarten om die in de kolom ‘klinker’ aan het bord hangen en toon de woordbeelden. Overloop uitlegkaart R4, de woorden van de week en de extra woorden. Laat de leerlingen meer woorden bedenken met een klankgroep die op een lange klinker eindigt.
Woorden met klankgroepen die eindigen op een medeklinker correct schrijven. Woorden met klankgroepen die eindigen op een lange klinker correct schrijven.
25
Aan de slag OPDRACHT 2-3
De leerlingen maken de oefeningen op klankgroepen die eindigen op een medeklinker of op een lange klinker. Dat doen ze individueel. Let erop dat ze daarbij de regel toepassen en niet ‘gissen’. Expliciteer de regel zo vaak als nodig is.
DIFFERENTIATIE De oefeningen kunnen ook in duo’s gemaakt worden.
Terugkijken OPDRACHT 4
Dit is een evaluatieoefening. Leerlingen die snel klaar zijn, maken de verrijkingsopdrachten.
En hierna • In B5Les6 en B5les8 herhalen de leerlingen het correct schrijven van woorden met klankgroepen die eindigen op een medeklinker of een lange klinker.
PRAKTISCHE INFO • Je kunt de klankkaarten van blok 4 les 5 opnieuw gebruiken om klinkers en medeklinkers te herhalen. Deze klankkaarten vind je in de leerkrachtassistent. • Maak vooraf woordkaarten met op de ene zijde een afbeelding en op de andere zijde het bijbehorende woord: kaarten met woorden waarvan de eerste klankgroep eindigt op een medeklinker en kaarten met woorden waarvan de eerste klankgroep eindigt op een lange klinker. Je kunt een aantal woorden selecteren uit de woorden van de week en de extra woorden of je kiest nog andere woorden.
AANDACHT VOOR WOORDEN • aardig vriendelijk, leuk om mee om te gaan Wij hebben aardige buren. • hevig sterk, fel Een hevige brand heeft het hele huis verwoest.
VAKOVERSCHRIJDENDE DOELEN • Antwoorden vergelijken en overleggen bij verschil. • Leren leren: expliciteren van gebruikte strategie.
3