ការផ្សាយរបស់ ការិយាល័យៈ Watt Kemara Rangsey
ព.ស.២៥៥៧ គ.ស.២០១៣
1594 Cunningham Ave. San Jose, CA95122 U.S.A. Phone : (855) 12 992 470 Cell : (408) 550-5060 Website: www.ukkbs.org / www.unitedkmerkrom.org
លលខ ១៧
ឆ្នាំ ទី០៩
សរសសរតាមអានខ្មែរ រ ឿងហងសនិ ងអរ្តើក ហង្សពី រនិង្អល្តើកមួយជាមិត្ភ ត ក ័ ច តិ ត្ ិ ម ត ួយល្លម ើ មួយ ឯកភាពគ្ននលអណាស់ ។ ថ្្ៃមួយហង្ស ទាំង្ពី របានលៅលសនើជាមួយអល្តើកថា លកលលើ អើយ! លយើ ង្ទាំង្ពី រគិត្ពាំនាំឯង្លៅដាក់ ត្ត្ពាំាំង្មួយមាន ទឹកលត្ចើន ត្ត្ីលទៀត្លោត្ក៏លមមរស់ បាន អល្តើកល្លយ ើ ថា លយើ ង្លៅណាបានមាឌត្ូចល ង្ ើ ខលី លូនវារ កលខេសកខ្វេសយឺ ត្ៗលត្ទើសៗបបបហនឹ ង្។ រឹង្បឹង្មាាំមួនមួយកាំណាត្់ កាំណាត្់ ល
ហង្សបានពនយល់ អល្តើកថា
លយើ ង្ទាំង្ពី រនក់ ខ្វាំកណា ាំ ត្់ ល
ើ ត្ត្ង្់កណា ត លឲ្យជាប់
លយើ ង្យកកាំណាត្់ ល
ើ ទាំង្សង្ខ្វង្
ត្មមាត្់ កន ាំ ិយាយអេីឲ្យលោោះ។
ើ
អល្តើកឯង្វិញខ្វាំ
អល្តើកក៏ត្ពមតាមលយាបល់
ហង្ស,
ហង្សចាប់ អនវត្តករ្ី យកិចរច បស់ ខលួនពាំនាំអល្តើកលៅដល់ មខត្ពលានត្ពោះបរមរា វាាំង្
លសតច
លកមង្កាមង្ត្ូចតាចត្កលេកលមើលលៅលលើ
ល
ើញហង្សពី រពាំអល្តើកមួយ
ក៏បត្សកលោ
កលជ្រ ៀវថា ហង្សពាំអល្តើកៗលអលមើលបមន។ ឯអល្តើកវិញទប់ មាត្់ មិនជាប់ ក៏បត្សកល រថា លទើស កាលបម៉ែឪឯង្ពី កាលណាអាចមកួត្! ត្ោប់ បត្របូត្មាត្់ ធ្លលក់ មកលត្កាមប៉ែោះទង្គច ិ នឹង្្មបបកសនូកលខេច ម៉ែដដ ឋ ច ូ ជាអនេក់ លនោះជាលរឿង្មិនត្មមាត្់ មិនអត្់ ធ្ត្ ម ់៕ និពនធលដាយត្ពោះលកសរវិនលយា ត្រឹ ង យន់ ត្ពោះលៅអធ្ិការវត្ត លាវចនេសសរារាម (ដីត្កហម)។
មាតិ កា សរឿង
ត្តកួ នស
១ លរឿង្ហង្សនិ ង្អល្តើក
ង ើ សត្រើ ង
ត្ត្កួនដោះពួ នលៅកនុង្ទឹក
២ អារមភកថា
១
៣ បទវិចារ្កថា
២
៤ យួ នជាខ្វលពក់ បសែកលចៀម
៤
ត្បលភទលមម រ័ រស់ អាត្ស័យ
៥ ប្យផ្កកឆ្នាំ២០១៣
៦
៦ ការប្រ ូនសម្និ សសិត្លៅសិកាលៅ...
៨
លតាង្បប្តត្កាយតាមគង្គគ។
៧កាបសត្យួ នសរលសរបាំថ្ភលត្បវត្តិ វត្តបខមរ...
១០
ម លង្ើបលាៃចត្ពឹ កតាមត្បឡាយ
រស់ អាត្ស័យលគគ្នមន ំរក
៨ បខមរលត្កាមកោង្វត្តលៅលកាោះត្ត្ល់
១២
លពលទឹកគ្នាំង្លគ្នកបសនលវទន
៩ បខមរលត្កាមត្បារពធ លធ្េខ ើ ួ បទី ៦៤ឆ្នាំថ្នថ្្ៃ...
១៤
លពលទឹកលជា ន់ កនកាំត្ព
១០ លរឿង្លលាោនបាោក់
១៧
លសេើរកស័យ នមគ្នមនលគ្នលលៅ។
១២ លទសថ្នលសចកតល ី ៃង្ ់
២៣
១៣ អបែមាទធ្ម៌ពីរយា៉ែង្
២៥
១៤ លរឿង្ត្បាោទត្ពោះវិោរ(ត្)
២៨
ឥេូវត្បឹង្លោង្ទាំង្កលលល
១៥ ដំល្ើ រទសសនកិចរច បស់ ត្ពោះត្បធ្លន
៣០
១៦ ភូមិោជសតលខត្តផ្សារបដក
៣៣
លាក់ ពត្ពូ កនុង្បង្គាញលត្ៅ
១៧ សួនកាំណាពយ
៣៦
ត្ត្កួនធ្លលប់ រស់ គ្នមនថ្ដលតាង្
លធ្េខ ើ លួនបបបលមមលចោះលេើង្លត្ទើង្។ ដោយៈ ភិក្ខុ ដោតធដោ
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
អារមភកថា
អា ម្ភ កថា រាល់ ដណា ំ ច់ ្មាសសមព័នស ធ ម្និសសិត្-និសសិត្បខមរកមពុជាលត្កាម សត្មាប់ ផ្សសពេ ផ្សាយព័ ត្មា ៌ ន
បានលបាោះពមពត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្
កនុង្លនោះបានលផ្កតត្សាំខ្វន់ លៅលលើទាំនក់ ទាំនង្លគ្នលនលយាបាយដឹកនាំនិង្
ទិសលៅបផ្សនការរបស់ សមព័នស ធ ត្មាប់ អនវត្តន៍ផ្សារភារប់ ជាមួយសង្គម ពិ លសសបខមរលត្កាម។ សមព័នស ធ ម្និសសិត្-និសសិត្បខមរកមពុជាលត្កាមបានត្បមូលផ្សតន ុាំ ិសសិត្លដើមែីបលង្កត្ ើ ឧត្តមគត្ិ មនសិការ
្នេៈ
លធ្េកា ើ រត្ោវត្ជាវត្បភពអរិយធ្ម៌របស់ ខលួនល្លយ ើ ត្បលៅតាមត្ត្មូវការរបស់ សង្គមជាត្ិ។
បចចុបែនន បខមរកមពុជាលត្កាមកាំពង្ឋិ ត្លៅមាោង្ថ្នរបាាំង្កមមុយនីសតរបស់ រដាឋភិបាលត្កុង្ោ្ូយ បដលលធ្េើ ឲ្យបខមរលត្កាមបាត្់ បង្់នវូ អេីៗបដលជាសិទិរធ បស់ ខលួន (សិទិម ធ ូលដាឋន សិទិព ធ លរដឋ សិទិន ធ លយាបាយ)។ ការ ការពរនូវសិទិលធ សរីភាព សិទិ ធ លំ នឿោសន សិទិលធ គ្នរពត្បថ្ព្ី អរិយធ្ម៌ វបែធ្ម៌ អកសរោជសតរបស់ ខលួនក៏ត្ត្ូវបានរិត្ត្ែិត្ផ្សង្បដរ។ រាល់ បញ្ហាទកោលាំបាករបស់ នរ ួមោមបខមរលត្កាមជាចាំ្ង្កាត្ពេ កច ិ រច បស់ និសសិត្ លដាយលផ្សតើម លចញពី ការពត្ង្ឹង្វិស័យធ្នធ្លនមនសស អនវត្តន៍លគ្នលនលយាបាយរបស់ ខលួនត្សបតាមមាគ្ន៌របស់ ថានក់ ដឹកនាំថ្នអា្ត្តម ិ នៗ
បដលចាត្់ ទកធ្នធ្លនមនសសជាអាទិភាព
លត្ពោះវាជាលកាសិកា រំ ញសង្គមឱ្យ
ោនលៅរកការលគ្នរពសិទិម ធ នសសនិង្អភិវឌឍន៍បបបត្បជាធ្ិបលត្យយ។ ត្បាកដណាស់ ការត្បមូលផ្សតុាំនវូ មនសសបដលមានសមត្ថភាព
ោមគគីភាពជាធ្លុង្មួយនិង្ការសបមតង្
្នេៈលោមោះត្ត្ង្់ចលាំ ពោះសង្គម គឺជាបចចយ ័ ថ្នលទធផ្សលលអសត្មាប់ សង្គមជាត្ិនិង្ជាបពេ លហត្ថ្នការសលត្មច វាសនរបស់ ខលួននអនគត្ដ៏ខលីខ្វង្មខលនោះ។
សុ ភាសិ ត ខ្ាំន ុ ឹង្លៅឲ្យដល់ កបនលង្បដលលៅមិនដល់
ខ្ាំប ុ នសល់ ឲ្យបានលៅអេីបដលខ្ាំម ុ ិនសល់
ខ្ាំត្ុ ត្ូវរស់ ឲ្យយូ រលទោះអាយខ្ាំម ុ ិនដល់
ខ្ាំន ុ ឹង្ទូនមនឲ្យយល់ អនកបដលខ្ាំម ុ ិនោគល់ ។
គណៈកមែការត្រឹ តិតបត្ត និ រនធនាយក -ររះក្តជររះគុណ សឺ ន សុ ាតិ ការីកុំ ុ រយូរ័រ -ភិកុក្ខ ោតធក្ោ សរត្រ បុ នថន
គណៈកមែការត្តួតរិ និតយ -គ្ៈកមមការសមព័នស ធ ម្និសសិត្-និសសិត្បខមរកមពុជាលត្កាម ត្ាវត្ាវសោយ -សម្ព័ន្ស ធ ម្ណន្ិសសិត-ន្ិសសិតខ្មែរកម្ពុជាក្រោម្ បចក ន ូ លដាយឥត្គិត្ថ្្ល
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ទាំព័រលលខ
០១
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
បទវិចារ្កថា
បទវិ ចា ្កថា សេដ្ឋកិច្ច និងមនុេស មូលដាឋនថ្នដំល្ើ រការយល់ ដង្ ឹ
និង្ពត្ង្ីកពទធិរបស់ មនសសជាត្ិ
ជាពិ លសសលដើមែីរកដំលណាោះ
ត្ោយនិង្ រំ ញឲ្យមានការអភិវឌឍន៍លសដឋកច ិ ច សង្គមកិចច ក៏ដច ូ ជាដំលណាោះត្ោយបញ្ហាកាត្់បនថយភាពត្កី ត្កនិង្អវិជារ លហត្លនោះការប្តោះុ បណា ត លធ្នធ្លនមនសស ការអភិវឌឍន៍ចលាំ ្ោះដឹង្លៅកនង្ ុ សង្គម គឺជាកតាត ចាាំបាច់បផ្ស ាំ ត្និង្ជាបញ្ហាគនលឹោះ។
សក្លវិទ្យាល័យ ណាឡានោ ជាសក្លវិទ្យាល័យដំបូងបំផត ុ ដៅដលើពិភពដោក្ ដៅប្បដទ្យសឥណា ា
លៅត្គប់ សម័យកាលនិង្ត្គប់ កាលៈលទសៈថ្នសង្គមមនសស ការលត្សកឃ្លលននូវចាំល្ោះដឹង្របស់ មនសសទូលៅគ្នមនទីប្ច ប់លេើយ។ យា៉ែង្ណាមិញចាំល្ោះវិជារត្គប់ ន ំ ញ គឺជាអាោរខួរកាល ជាត្ទពយ សមែត្តត្ិ បចាាំកាយ
និង្ជាត្ត្មូវការមិនអាចកាត្់ ផ្កតច់ បានរបស់ មនសសកនុង្សង្គម។
មូលដាឋនថ្នការ
សិកាមខវិជារលផ្សសង្ៗគ្ននជាលត្ចើនបដលនិសសិត្ ប្ឌិត្ ប្ញ វនត បាននឹង្កាំពង្លត្កប ្រ ក់នវូ រសពទធិទាំង្ លនោះ សទធបត្បលត្មើផ្សលត្បលយា ន៍ខសៗគ្នន ប៉ែបនតកុង្ ន ទិសលៅរ ួមបត្មួយលពលគឺការអភិវឌឍន៍សង្គមជាត្ិ។ លហត្លនោះ និសសិត្ ប្ឌិត្ ប្ញ វនតត្គប់ រ ូបត្ត្ូវយល់ ថា មនសសកនុង្សង្គមមានពី រត្បលភទគឺ ទីមួយ ជាមនសសត្បកបលដាយគត្ិប្ឌិត្
បដលសខចិត្ល ត ោះបង្់គ្ត្បលយា ន៍សពេ បបបយា៉ែង្លដើមែីបសេង្រក
យត្តធ្ ិ ម៌និង្លដើមែីប្តុោះកិត្ស តិ ័ពេរបស់ ខលួន។ មនសសមួយត្កុមលទៀត្ ជាត្បលភទោម្ញ បដលសខចិត្ត ទាំព័រលលខ
០២
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
បទវិចារ្កថា
ពនលក្ននសី លធម៌ដផតម ើ ដោយវិជាាសមបតតិ ដល់ប្ពមដោយប្ទ្យពយសមបតតិ ប្ក្មច្បាប់ និងសី លធម៌នឹងដក្ើតដ ង ើ តាមដប្ោយ
លោះបង្់យត្តធ្ ិ ម៌
កិត្យ តិ សលដើមែីបសេង្រកគ្ត្ប
កនុង្មួយដលង្ាម ើ សត្េថ្ច, ត្ត្ូវទកឲ្យអនកដថ្ទនិយាយ
លយា ន៍។ លបើលយើ ង្ត្គប់ គ្ននចង្់ប្តុោះយត្តធ្ ិ ម៌ ត្ត្ូវ
ពី គ្ត្បលយា ន៍របស់ អនកវិញលទើបត្បលសើរ (លនោះ
ប្តុោះកនុង្រ ូបភាពពី រយា៉ែង្ គឺយត្តធ្ ិ ម៌លៅកនុង្សង្គម
ជាលសដឋកច ិ ច ច ត្ ិ ោ ត ជសត)។
និង្យត្តធ្ ិ ម៌កុង្ ន ត្គួោរ។
ដំបូង្យត្តធ្ ិ ម៌ត្ត្ូវលកើត្
លសដឋកច ិ ច និង្មនសសតាមត្ទឹសតីរបស់ មោ ត្មៈគនធី
រីករាលដាលដល់ សង្គម, យត្តធ្ ិ ម៌ពួនសាំង្លំ ៅកនុង្
យឺ ត្, ដូចអល្តើកវារ” សភាសិត្បខមរបត្ង្លពល
ចិត្ន ត ិង្កាយវិការរបស់ មនសស, លៅកនុង្ត្គួោរកូន
ថា “អល្តើកវារលបក ើ ៗ
ត្ត្ូវោតប់ បង្គគប់ ឪពកអនកមាតយ និង្លរៀមចែង្របស់
“កលមាលោះលមើលមម ត្កមលាំ មើលជាយ លមមា៉ែយលមើល
ខលួន លនោះជាសីលធ្ម៌កុង្ ន ត្គួោរ។ លយើ ង្មានក់ ៗត្ត្ូវ
សក់ ត្បក់ត្ត្ូវលមើលត្ពាំ ” ឬថា “ត្ក់ៗលពញបាំពង្់”
គិត្ថា អាំលពើ ណាបដលអនកមិនចង្់ឲ្យលគលធ្េម ើ កលលើ
មានន័យថា
ខលួន ចូរអនកកលាំ ធ្េអ ើ ាំលពើ លនោះលៅលលើអនកដថ្ទ, អាំលពើ
លពកលទ
ណាបដលអនកត្សឡាញ់ ចង្់ឲ្យអនកដថ្ទលធ្េម ើ កលលើ
ត្ត្ូវលត្បើលពលយូ រ, ចាំប្កលសចកតអា ី ត្កក់ វញ ិ មាន
រ ូបអនក ចូរអនកលធ្េអ ើ ាំលពើ លនោះលៅអនកដថ្ទជាមនសិន។
ោលបលហើ របាន,
លដើមែីសង្់ផ្សោះេ លគត្ត្ូវចាំណាយ
អាំលពើ ណា
លពលលវលាយូ រ
បត្លបើលគរោះលរើផ្សេោះវិញមានរយៈ
បដលលធ្េលើ ៅលហើ យបានទទួលផ្សលដល់
ខលួនឯង្ លហើ យបានទកោដល់ អនកដថ្ទ សូមល ៀស វាង្កលាំ ធ្េអ ើ ាំលពើ លនោះជាដាច់ ខ្វត្, លហើ យ
លបើ យ ួ អនកដថ្ទ
បបរជាត្ត្េប់ មកទទួលទកោលទសលៅវិញ
ចូររត្់ លគចឲ្យផ្សត្ពី ទកោលទសលនោះ
ឲ្យបានមនទកោ
លលាកលពលថា
“លសចកតល ី អមានដំល្ើ រ
មានលៅកនុង្ត្គួោរជាមនសិន លត្កាយមកលទើបវា
នោះទនាយ” មួយលទៀត្ថា
លសចកតល ី អមិនត្ត្ូវត្បញាប់ ត្បញាល់
លគដឹង្ថាលបើនឹង្ពនយល់ មនសសឲ្យលធ្េើលអ
លពលឆ្ប់ ណាស់ ។ លបើតាមលសដឋកច ិ ច
រលបៀប ន ំ ញ ួ លគមិនគិត្
ថាយូ រឬឆ្ប់ លទ ឲ្យបត្បានចាំល្ញ បត្លសដឋកច ិ ច ដាាំមនសស
ឬោង្មនសសត្ត្ូវចាំណាយលពលយូ រ
លទសលនោះមកដល់ , លបើលធ្េគ ើ ្ត្បលយា ន៍លហើ យ
លទើបបានផ្សលលអ លហត្លនោះ ប្ញ វនត ទាំពាំង្សនង្
សូមករាំ ឭ ាំ កគ្ទាំង្លនោះ
លៅចាំលពោះមខលគឲ្យ
ឫសសី លដើមែីរកាទាំពាំង្ឲ្យលអត្ត្ូវត្បិត្លត្បៀនលមើល
លោោះ លបើមិនដូលចានោះលទ គ្ធ្ាំប៉ែនភនន ាំ ឹង្ត្ត្ូវរលាយ
ប្ការពរមខលត្កាយ ល្េង្ោតាំ លពលលវលា បគគល
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ទាំព័រលលខ
០៣
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
យួ នជាខ្វលពក់ បសែកលចៀម
និង្ទីកបនលង្ឲ្យបានចាស់ លាស់
លហើ យត្ត្ូវចាំ
ណាយត្ទពយធ្នលធ្េវើ ន ិ ិលយាគកនុង្ការសិកា ចាស់ ជាបានលអត្បលសើរកនុង្លពលបចចុបែនននិង្អនគត្ពាំ ខ្វនលេើយ។
ដោយៈ ភិក្ខុ អគ្គមុនី កក្ អុ ក្
យួ នជាខ្លាពាក់ ស្បែករ ៀម្ ការចូលជាសមា ក ិ ថ្នអង្គការសហត្បជា ជាត្ិរបស់ យួន
វាោក់ ដច ូ ជាការយកបសែក
លចៀមលៅបាំពក់ ឲ្យសត្េខ្វលបត្ប៉ែលណា ណ ោះ។ ការលមើល មកពី ចមាៃយអនកណាក៏គត្ ិ ថា យា៉ែង្ពិ ត្ត្បាកដបដរ
យួ នជាសត្េលចៀម
បត្លៅលពលបដលបានលៅ
ត្ ិ បនបនិត្យឲ្យបមនបទនលៅលទើបល
ើញចង្កូម និង្
ត្កញា៉ែមដ៏ោោវរបស់ លចៀមបកលង្កាលយលនោះលចញ មក។ ការសមាគល់ ថាលចៀម ឬខ្វលលនោះកស ាំ មាគល់ តាមរយៈបសែករបស់ វាឲ្យលោោះ
សូមលយើ ង្
សមាគល់ តាមសកមមភាព និង្ចាំ្ីអាោររបស់ វា មតង្វិញ។ ដូលចនោះ ការពត្ត្ែិត្របស់ យួន ការសនា ឥត្ន័យរបស់ យួន និង្សកមមភាពរបស់ យួន លត្ើវា មានភាពត្សបគ្នននិង្សាំដបី ដរឬលទ លបើអនតរជាត្ិ ឬ បខមរលយើ ង្លៅបត្មាន ំលនឿលៅលលើយួនថា បដលរកាពកយសចចលនោះ
ជាអនក
គឺជាការបរា យ ័ មន
មួយ ោ ំ នបាត្់ លៅលហើ យ។ ដូលចនោះ ចូរលយើ ង្ត្កលេកលមើលសកមមភាពរដ៏ ថ្ត្ពថ្ផ្សសរបស់ យួន
បដលលធ្េម ើ កលលើត្បជាពលរដឋ
បខមរកមពុជាលត្កាមលៅលពល្មៗ ី
នលពលប៉ែនមនបខ
កនលង្មកលនោះ។ លៅលខត្តត្ពោះត្ត្ពាំង្ កមភៈ ឆ្នាំ២០១៣
ទាំព័រលលខ
០៤
កាលពី ថ្្ៃទី១១
បខ
ត្ត្ូវនឹង្ថ្្ៃចូលឆ្នាំយួន ត្បជា
ទ្យង់ជាតិននប្បដទ្យសជាសមាជិក្ននអងគោសហប្បជាជាតិ
ពលរដឋយួន២១នក់
វាយលធ្េបា ើ បត្ពោះសង្ឃបខមរ
លត្កាមពី រត្ពោះអង្គ និង្អនកលបើកបរមានក់ យា៉ែង្ធ្ៃន់ធ្រៃ រហូ ត្ដល់ លៅលដកលៅមនេីរលពទយ
មូលលហត្ល រ
ត្ពោះសង្ឃថា ពួ កអាត្ត្លង្គល ត្ពោះសង្ឃត្បលៅវិញ ថា ពួ កអាតាមលធ្េអ ើ េីខសបានជាល រដូលចនោះ ត្គ្នន់ បត្ ប៉ែលណា ណ ោះក៏ពួកវាសត្មុកមកវាយត្ពោះសង្ឃបត្មតង្ លដាយមិននិយាយរកលហត្ផ្សលអេីទាំង្អស់ ។ កាលពី ថ្្ៃទី២៤ បខមីន ឆ្នាំ២០១៣ លៅ ភូមិថ្ត្ពជាប់ ឃ្លលាំង្
ាំ ទឹកោប ត្សុកលត្ជាយញ បខត្ត្
អាជា្ធ្រយួ នចាប់ ខលួនពលរដឋបខមរកមពុជា
លត្កាម២នក់ លដាយោរបត្គ្នត្់ បានការពរ ត្វា៉ា មិនឲ្យចាប់ ត្ពោះលៅអធ្ិការសតីទី
វត្តថ្ត្ពជាប់ ផ្សសឹក
លហត្លនោះក៏អាជា្ធ្រយួ នចាប់ ពួកគ្នត្់ ទាំង្ពី រនក់ បត្មតង្ បដលមានលោមោះថា លី លមឿន (Ly Muon) អាយ៣០ឆ្នាំ និង្លលាក តាាំង្ មិញ (Tang Minh) អាយ២៨ឆ្នាំ។
លៅមនលនោះមួយថ្្ៃគថ្ឺ ្ៃទី២៣
អាជា្ធ្រយួ នបានបសេង្រកចាប់ លលាក ថាច់ ភូមរិនេ លដាយោរបត្លលាក្ត្រ ូបអាជា្ធ្រយួ នមានក់ បដល បហកទង្់ត្ពោះពទធោសនលចាល។
លៅថ្្ៃលនោះដ
បដលអាជា្ធ្រយួ នបានលកាោះលៅលលាក
ថាច់
ភូមរិនេ និង្បរិស័ទជាលត្ចើនលៅបាំភលឺ អាំពីមូលលហត្ ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
យួ នជាខ្វលពក់ បសែកលចៀម
កាំលរាលមក ក៏បានចាប់ ត្ចកបាវដាក់ លេើង្ម៉ែូត្ូ យក លៅបាត្់ មួយរាត្ត្ីលទើបលដាោះបលង្មកវិញ លត្កាយពី បានលដាោះបលង្មក បដលវិកល លដាយល
ត្ពោះអង្គដច ូ ជាមនសសមានក់
លភលចមខលភលចលត្កាយមិនសូវចាាំខលួន
ើញោនមវាយជាាំលមមលពញខលួន
និង្ោនាំ
មរុលលៅលត្កាមត្បលឡាោះលកលៀក។ លបើតាមកាសននិដាឋន លនោះត្បបហលជាវាយដំយា៉ែង្ធ្ៃន់ធ្រៃ ចាក់ ថានាំបត្មតង្
អាជាាធរយួ នច្បូលវាយក្ំដទ្យច្បក្ុដប្ិ ពះសងឃ វតតដសរីតាដសក្ ប្សុក្ដប្ជាយញ ដេតតឃ្លំង ក្មពុជាដប្ោម
លដាយលហត្បត្ត្ពោះអង្គសូមលបើកោ
លាបលត្ង្ៀនអកសរោជសតបខមរបត្ប៉ែលណា ណ ោះ។
បដលចង្ទង្់ត្ពោះពទធោសន។ កាលពី ថ្្ៃទី១២
លត្កាយមកក៏
កាលពី ថ្្ៃទី២១ បខឧោភា ឆ្នាំ២០១៣
បខលមោ
ឆ្នាំ២០១៣
អាជា្ធ្រលវៀត្ណាម បានចាប់ លលាក លី
អាជា្ធ្រយួ នបានចាប់ ត្ពោះសង្ឃវត្តសិរតា ី លសក លខត្ត
ូន
ឃ្លលាំង្ ពី រត្ពោះអង្គលទៀត្គឺ ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ លីវ នី
បដលមានទីតាាំង្លៅ
និង្ ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ ថាច់ លធ្ឿន។ ត្ពោះលត្ ត្ពោះ
ាំឃ្លាំង្លៅត្ពាំ បដនអស់ រយៈលពលមួយ
គ្ លីវ នី ជាត្ពោះលៅអធ្ិការ និង្ត្ពោះលត្ ត្ពោះ
ថ្្ៃ លហើ យប្រ ូនមកត្បលទសកមពុជាវិញជាមួយនិង្
គ្ ថាច់ លធ្ឿន ជាត្គូសូត្ត្ោតាំរហូ ត្មកដល់
ភរិយារបស់ គ្នត្់ លដាយោរបត្គ្នត្់ លៅរវាាំង្ឪពក
លពលលនោះមិនដឹង្ថា យកលៅ
មាតយ
និង្លធ្េើប្យទន ន ូ ចាស់ ទាំនឱ្-
លេើយ លដាយលចាទត្បកាន់ ត្ពោះសង្ឃទាំពីរត្ពោះអង្គ
កាស់ ប្យចូលឆ្នាំបខមរ លៅឯទឹកដីកលាំ ្ើ ត្កមពុជា
លនោះថា ជាអនកបដលទក់ទង្នឹង្សហព័ នបធ ខមរកមពុជា
លត្កាម។
លត្កាមលៅលត្ៅ ត្បលទស។
ចាង្វា៉ាង្កាបសត្ថ្ត្ពនគរ ភនលាំ ពញ
បង្បអូន
លសៀវលៅសរលសរតាមអានបខមរនិពនធ
លដាយត្ពោះលកសរវិនលយា
ត្ត្ឹង្
យន់
លមគ្លខត្តត្ពោះត្ត្ពាំង្វត្តដត្ី កហម
ាំឃ្លាំង្លៅទីណាលៅ
អត្ីត្ត្ពោះ
សូមសបែុរស ន
បដលត្ពោះ
ត្សឡាញ់សិទិរធ ស់ រានមាន វី ត្ ិ
សង្ឃយកលៅត្បលគនសិសសនិសសិត្សត្មាប់ សិកា
លោមោះត្ត្ង្់
អនកត្សឡាញ់យត្តធ្ ិ ម៌ ត្សឡាញ់ភាព
និង្ត្សឡាញ់ត្ពោះពទធោសន
ត្ស-
លរៀនសូត្ត្ក៏ យួនបានោមឃ្លត្់ មិនឲ្យយកលៅបដរ។ កាលពី ថ្្ៃទី១៦ អាជា្ធ្រលវៀត្ណាម
បខឧសភា
ឆ្នាំ២០១៣
បានចាប់ ផ្សសឹកត្ពោះលត្ ត្ពោះ
គ្ លី ចិនត និង្ចាប់ ពទធបរិស័ទ៧នក់ ដាក់ គក លៅចាំ្ោះវត្តថ្ត្ពជាប់ ។ ចិនត
ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្
លី
បនេប់ ពីបានអាជា្ធ្រយួ នចាប់ ផ្សសឹកទាំង្
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ប្ពះអងគ លី ច្បិន្តត,
ប្ពះអងគ ថាច្ប់ ដធឿន,
ប្ពះអងគ លីវ នី
ទាំព័រលលខ
០៥
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
ប្យផ្កកឆ្នាំ២០១៣
រហូ ត្មកដល់ សពេ ថ្្ៃ។ លដាយបេកឆ្នាំលនោះ កាលពី ថ្្ៃអាទិត្យ ទី ០៣ បខមីន ឆ្នាំ២០១៣ សមព័នស ធ ម្និសសិត្-និសសិត្ បខមរកមពុជាលត្កាម បានត្បារពធ ពិធ្ប ី ្យផ្កករសមីោមគគត្ី បចាាំឆ្នាំលៅការិយាល័យកណា ត ល នកដិ១៧ វត្តបទមវត្ី សង្គកត្់ ចត្មខ ខ្ឌដូនលពញ រា ធ្លនីភលនាំ ពញ បដលមានត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ លយឿង្ អាជាាធរយួ នវាយក្ំដទ្យច្បក្ុដប្ិ ពះសងឃដៅវតត សិ រតា ី ដសក្
ឡាញ់វបែធ្ម៌ អកសរោជសតថ្នជាត្ិោជសតនីមួយៗ យ ួ ពិ ចារណាលមើលលៅទលង្េបើ ដលត្ពោះសង្ឃ
តារា ត្បធ្លនសមព័នស ធ ម្និសសិត្-និសសិត្បខមរកមពុ ជាលត្កាមជាត្បធ្លន។
កនុង្ពិ ធ្ប ី ្យលនោះមានត្ពោះ
និង្
សង្ឃនិង្ពទធបរិស័ទ ទាំង្កនុង្និង្លត្ៅត្បលទសចូល
ពទធបរិស័ទបខម រកមពុជាលត្កាមលធ្េលើ នោះ លត្ើខសអេី លបើ
រ ួមយា៉ែង្មលោឡារិកអធ្ិកអធ្ម ត្បមា្ពី ត្បាាំពីរ
តាមចាប់ ត្ពោះពទធោសន
លៅត្បាាំបីរយនក់ ។
អនតរជាត្ិ។
និង្ចាប់ សិទិម ធ នសស
កនុង្នមយួ នជាសមា ក ិ ថ្នអង្គការ
សហត្បជាជាត្ិ
លត្ើយួនលធ្េអ ើ ាំលពើ ថ្ត្ពថ្ផ្សសលៅលលើ
បខមរកមពុជាលត្កាមបបបលនោះ
យួ នមានលគ្នរពចាប់
លមា៉ែង្១១:០០
កមមពិធ្ត្ី បត្ពឹ ត្លត ៅចាប់ ពី
ថ្្ៃត្ត្ង្់រហូ ត្ដល់ លមា៉ែង្៦លាៃច។
លពលថ្្ៃត្ត្ង្់ មានត្បលគនភតាតោរដល់ ត្ពោះសង្ឃ លដើមែីឧទេិសកសល ន ូ ដល់ បពេ ការី ន, បនេប់ មក
សិទិម ធ នសសអនតរជាត្ិបដរឬលទ។ លហត្លនោះ សូមកាំ
ទទួលលភា នោរជាហូ បហរ
ល ឿអេីបដលយួ ននិយាយឲ្យលោោះ គួរបត្តាមដានអេី
សមាទននិចស ច ីល
បដលយួ នលធ្េវើ ញ ិ លបើចង្់ដង្ ឹ លែិចកលរបស់ យួន។
បរិត្ត
ដោយៈ ភិក្ខុ ដោតធដោ
បុ ្យផ្កាឆ្នាំ២០១៣ ពី មួយឆ្នាំលៅមួយឆ្នាំ
លគ្នលការ្៍ ថ្នការ
ត្បារពធ បទនមោករ
និមនតត្ពោះសង្ឃសបមែង្ត្ពោះ
សបមែង្សនេរកថា
លដាយត្ពោះអង្គត្បធ្លន
លយឿង្ តារា ខលឹមោរថ្នសនេរកថា លនោះបានលលើក ចាំ្ចសាំខ្វន់ ៗមួយចាំនន ួ ដូចជា
លរៀបរាប់ អាំពី
សកមមភាពរបស់ សមាគម តាាំង្ពី កលកើត្រហូ ត្មក
ប្រ ូនសម្និសសិត្លៅសិកាលៅត្បលទសថ្្ និង្ ការបសេង្រកអាោរ ូបករ្៍ សត្មាប់ ឧបត្ថមដ ភ ល់ សមា ិក- ិកាថ្នសមព័នស ធ ម្និ សសិត្-និសសិត្ បខមរកមពុជាលត្កាមបត្ង្បត្មានជាបនតបនេប់ ចាប់ តាាំង្ពី ឆ្នាំ២០០៧រហូ ត្មក។
លគ្នលលៅថ្នការ
បសេង្រកការឧបត្ថមភលផ្សសង្ៗគ្នន
បត្ចាប់ តាាំង្ពី ឆ្នាំ
២០១០ ទាំព័រលលខ
ក៏បានចាប់ លផ្សតម ើ លធ្េប ើ ្យផ្កកមួយឆ្នម ាំ តង្ ០៦
ប្ពះសងឃសកមតងធម៌ដទ្យសន្ត ន្តឱោសបុណ្យផ្កា ក្ុដិ ១៧
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
ប្យផ្កកឆ្នាំ២០១៣
ប្ពះប្បធានសមព័នស ធ មណ្និសសិត-និសសិតកេែរក្មពជា ុ ដប្ោម អានសុ នរទ ក្ថា ន្តឱោសបុណ្យផ្កាឆ្នំ២០១៣ ក្ុដ១ ិ ៧ វតតបទ្យុមវតី
ដល់ បចចុបែនន,
និង្បផ្សនការលៅអនគត្។
ជា
ជាលត្កាមត្បារពធ លេើង្បាន៤ឆ្នាំជាបនតបនេប់ លហើ យ
ពិ លសសលទៀត្លនោះ បានសបមែង្នូវការអបអរោទរ
ចាប់ ពីឆ្នាំ២០១០រហូ ត្មក។
និង្លកាត្សរលសើរដល់ ការចូលរ ួមឧបត្ថមភគ្នាំត្ទទាំង្
ប្យលនោះ
កមាលាំង្កាយ កមាលាំង្ចិត្ត និង្ត្ទពយសមែត្តផ្ក ិ េ ល់ ខលួន
សបែុរស នកនុង្ និង្លត្ៅត្បលទសសត្មាប់ យ ួ ដល់
របស់ គ្ៈកមមការប្យ ត្ពមទាំង្ពទធបរិស័ទទាំង្
សម្និសសិត្និង្និសសិត្ត្កីត្ក ជាអាទិ៍មាន យ ួ
អស់ លដើមែីរ ួមចាំប្កប្ែុោះបណា ែ លធ្នធ្លនមន
លធ្េល ើ ិខិត្្លង្បដន បកបត្បឯកោរលផ្សសង្ៗ និង្សូម
សស។ លៅចង្ប្ច ប់ថ្នរលបៀបវារៈមានអារាធ្ ន
ទិដាឋការពី ោថនទូត្ត្បលគនដល់ សម្និសសិត្
ធ្មមកឋិ កសបមែង្ធ្ម៌លទសនបត្គពី រលដាយ
បដលនឹ ង្ត្ត្ូវប្រ ូនលៅបនតការសិកាថានក់ បរិញ្ហញ
លត្ ត្ពោះគ្
ត្ពោះ
ី វណា ណ ត្ អត្ីត្ជាអគគលលខ្វធ្ិការ
នអា្ត្តទ ិ ី៣ជាត្ពោះមោល្រ
លគ្នលបាំ្ង្ថ្ន
គឺលធ្េលើ ដើមែីបសេង្រកការឧបត្ថមភ្វិកាពី
បត្ត្លៅត្បលទសថ្្។
មកដល់ លពលលនោះ
សមព័នធ
និង្ត្ពោះលត្ ត្ពោះ
សម្និសសិត្-និសសិត្បខមរកមពុជាលត្កាមបានប្រ ូន
គ្ បក អក អនត្បធ្លនទី១ជាត្ពោះអនល្រ ត្ពោះ
សម្និសសិត្លៅសិកាលៅត្បលទសថ្្បាន៥៧
មោល្រ និង្ត្ពោះអនល្របានលចាទសួរ ល្លយ ើ ពី
អង្គ រ ួចមកលហើ យ ទនេឹមនឹង្ការប្រ ូនត្ពោះសង្ឃលៅ
ខលឹមោរថ្នប្យផ្កកជាលត្ចើន
សិកាលៅលត្ៅត្បលទសលនោះ ក៏បានត្បលគន/ ន ូ អា
លមា៉ែង្
រយៈលពល ត្ ិ មួយ
ប៉ែបនតច្ ាំ ចសាំខ្វន់ គលឺ ផ្កែត្លៅលលើការលធ្េើ
ោរ ូបករ្៍ ដល់ សម្និសសិត្
និង្និសសិត្បខមរ
ប្យផ្កកត្បាក់ លដើមែីកោង្ធ្នធ្លនមនសស។ ពិ ធ្ី
កមពុជាលត្កាមលៅកមពុជា
ប្យលនោះ
បាន៣ឆ្នាំជាបនតបនេប់ មកលហើ យបដរ
សមព័នស ធ ម្និសសិត្-និសសិត្បខមរកមពុ
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
បដលមាន វី ភាពត្កីត្ក
ទាំព័រលលខ
ចាប់ ពីឆ្នាំ ០៧
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
ការប្រ ូននិសសិត្លៅសិកាលៅត្បលទសថ្្ នឆ្នាំ២០១៣
២០១០មក។ លដាយបេកឆ្នាំលនោះ សមព័នស ធ ម្និសសិត្និសសិត្បខមរកមពុជាលត្កាម
គលត្មាង្នឹង្ប្រ ូនត្ពោះ
សង្ឃលៅសិកាថានក់ បរិញ្ហញបត្ត្
លៅត្បលទសថ្្
ចាំនន ួ ១០អង្គ និង្ផ្សែល់អាោរ ូបករ្៍ ដល់ សម្ និសសិត្ និង្និសសិត្ត្កីត្កលៅកមពុជា ចាំនន ួ ១៨ អង្គ/ នក់ លទៀត្៕
អងគប្បជុដំ ៅក្រិយាល័យក្ណា ត ល
បត្ យ ួ ត្មុញ ដោយៈ ភិក្ខុ រិន ភិរមយ
កា បញ្ជ ូនបម្្និ បសិររៅបិ ការៅ
និសសិត្បខមរកមពុជាលត្កាមទាំង្អស់
ឲ្យមានការឯក
ភាព ោមគគភា ី ព នឹង្បនតទិសលៅលដើមែី យ ួ គ្ននលៅ វិញលៅមកដល់ ការសិកាលៅកនុង្ត្បលទសប៉ែលណា ណ ោះ
ត្បរទបថៃ នាឆ្ន២ ាំ ០១៣
លទ
សមពន័ស ធ ម្និសសិត្-និសសិត្បខមរកមពជា ុ លត្កាមបលង្កត្ ើ លេើង្កនង្ ុ លគ្នលលៅសាំខ្វន់
និង្ត្បមូលផ្សែស ុាំ ម្និសសិត្និង្
គឺលផ្កែត្
ប្មទាំង្ ួយ ត្មុញនិង្ប្រ ូនសម្និសសិត្
ឲ្យលៅសិកាលៅលត្ៅត្បលទស លរៀង្រាល់ ឆ្នាំជាបនត បនេប់ មិនបដលខកខ្វនលេើយ។
ជាក់ បសតង្រហូ ត្
លៅលលើវស ិ យ ័ អប់រជា ាំ ចមែង្ លដាយកាំ្ត្់នវូ ពកយ
មកដល់ ឆ្នាំ២០១៣លនោះ
លោលករបស់ ខលន ួ ថា «ធ្នធ្លនមនសស ជាមូលដាឋន
និសសិត្បខមរកមពុជាលត្កាម បានប្រ ូនសម្និសសិត្
ត្គឹោះថ្នការកោង្សង្គម»។
ឲ្យលៅសិកាលៅត្បលទសថ្្ បានចាំនន ួ ៧ ន ំ ន់ រ ួច
តាមរយោះខលឹមោរខ្វង្លលើលនោះលហើ យ បាន
មកលហើ យ។
មា៉ែង្វិញលទៀត្ការប្រ ូនសម្
ជាធ្នធ្លនមនសសរបស់ សមពន័ស ធ ម្និសសិត្- និ-
និសសិត្
សសិត្បខមរកមពុជាលត្កាម
លយើ ង្លត្បៀបលធ្ៀបលៅ ល
មានការរីកចលត្មើនពី មួយ
ឆ្នាំលៅមួយឆ្នាំជាលាំដាប់ ។ លយើ ង្មានសមា ក ិ និសសិត្
រហូ ត្មកដល់ លពលលនោះ
សមា កា ិ បដលជាសម្
និង្និសសិត្មានលដើមកាំល្ើ ត្មកពី កមពុជា
លត្កាម ទាំង្អស់ ចាំនន ួ ៣៦២អង្គ/រ ូប។ បចចុបែននកុង្ ន
សមពន័ស ធ ម្និសសិត្-
ឲ្យលៅសិកាលៅលត្ៅត្បលទសលនោះ
លបើ
ើញថាមានការលកើនលេើង្
ពី មួយឆ្នាំលៅមួយឆ្នាំជាលាំដាប់ ។
ដូចលៅកនុង្ឆ្នាំ
២០១៣លនោះ សមពន័ស ធ ម្និសសិត្-និសសិត្បខមរកមពុ ជាលត្កាមលយើ ង្
បានប្រ ូនសម្និសសិត្លៅ
សិកាលៅត្បលទសថ្្បានចាំនន ួ ១៤ត្ពោះអង្គរ ួមមាន៖
ចាំលណាម សមា ក ិ ទាំង្លនោះ ខលោះក៏បានប្ច ប់ការ
១-ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ ោន សិរ ី
សិការ ួចលហើ យ ចាំប្កឯខលោះលទៀត្ក៏កព ាំ ង្បត្លៅ
២-ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ ចាន់ សភកែី
បនតការសិកាលៅលេើយ ទាំង្លៅកនុង្និង្លត្ៅត្បលទស។
៣-ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ សខ សវ្ណបញ្ហញ
លយាង្តាមលគ្នលការ្៍ របស់ ខលួន សមពន័ -ធ សម្និសសិត្-និសសិត្បខមរកមពុជាលត្កាម មិនត្ត្ឹម ទាំព័រលលខ
០៨
៤-ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ ថាច់ លដវ ៥-ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ គឹម សខ្វ ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
ការប្រ ូននិសសិត្លៅសិកាលៅត្បលទសថ្្ នឆ្នាំ២០១៣
សមា ិ- ិកាទាំង្អស់ បដលកាំពង្រស់ លៅកនុង្ត្ពោះរា ជាណាចត្កកមពុជាសពេ ថ្្ៃ
ឲ្យខិត្ខាំសិកាលរៀន
សូត្ត្ លដើមែីកាលយខលួនលៅជាប្ញ វនតបខមរលត្កាមដ៏លអ សត្មាប់ ជាគាំរ ូដល់ យវ នបខមរលត្កាម ំនន់ លត្កាយ។ ជាង្លនោះលៅលទៀត្ ជាលរៀង្រាល់ ឆ្នាំ សមពន័ស ធ ម្ និសសិត្-និសសិត្បខមរកមពុជាលត្កាម ដៅប្ពំកដននប៉ៃលន ិ នៃ សមណ្និសសិតដៅសិ ក្ាឆ្នំ២០១៣
បសេង្លដើមែីរកអាោរ ូបករ្៍ ត្បលគននិង្ ន ូ ដល់
៦- ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ គឹម លធ្ៀង្
សមា ិក សមា ិការបស់ ខលួន បដលមាន ីវភាពខេោះ
៧- ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ ថាច់ ោធ្ន
ខ្វត្់ ផ្សង្បដរ។
៨- ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ ថាច់ សធ្ល
កាលពី ឆ្នាំ២០១២កនលង្លៅលនោះ សមពន័បា ធ ន
៩- ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ ថាច់ ោលរត្
ត្បលគននិង្ ន ូ អាោរ ូបករ្៍ ដល់ សម្និ សសិត្-
១០- ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ ថាច់ ោន
និសសិត្បខម រកមពុជាលត្កាមបដលសិកាលៅកនុង្ត្ពោះរា
១១- ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ ថាច់ ឧលបកាោ
ជាណាចត្កកមពុជាបានចាំនន ួ ៨អង្គ/រ ូប។
១២- ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ ថាច់ លធ្ៀន
លនោះ
ក៏បានខិត្ខាំសេោះ
លដាយបេកលៅកនុង្ឆ្នាំ២០១៣លនោះ សមព័នធ
១៣- ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ េឹម វាាំង្លធ្ៀង្
សម្និសសិត្-និសសិត្បខមរកមពុជាលត្កាម បាននឹង្
១៤- ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ សឺន ខមសផ្សលី។
កាំពង្ខិត្ខាំបសេង្រកអាោរ ូបករ្៍ ពី សបែុរស ន
ការប្រ ូនសម្និសសិត្កនុង្ឆ្នាំ២០១៣
ននទាំង្លៅកនុង្និង្លត្ៅត្បលទស
បានចាំណាយ្វិកាលៅលលើការលធ្េើលិខិត្
្លង្បដន បកបត្បឯកោរនន សាំទិដាឋកាពី ោថន ទូត្ថ្្ និង្ យ ួ សត្មួលកនុង្មលធ្ាបាយលធ្េដ ើ លំ ្ើ រ របស់ សម ្និសសិត្លៅសិកាលៅត្បលទសថ្្។
និង្ ន ូ ដល់ សម្និសសិត្
លដើមែីត្បលគន
និង្និសសិត្បដលជា
សមា ក ិ ចាំនន ួ ១៨អង្គ/រ ូបបបនថមលទៀត្។ ជាលទធផ្សលសម្និសសិត្ បដលបានទទួលអាោរ ូបករ្៍
និង្និសសិត្
ពី សមពន័ ធសម្
ដូលចនោះគិត្ចាប់ ពីឆ្នាំ២០០៧ដល់ ឆ្នាំ២០១៣ លនោះ សមពន័ស ធ ម្និសសិត្-និសសិត្បខមរកមពុជាលត្កាម បានប្រ ូនសម្និសសិត្លៅសិកា លៅត្បលទស ថ្្សរបទាំង្អស់ បាន៧១ត្ពោះអង្គលហើ យ។ លត្ៅពី ការប្រ ូនសម្និសសិត្ឲ្យលៅសិកា លៅលត្ៅត្បលទសលនោះ
សមពន័ស ធ ម្និសសិត្-
និសសិត្បខមរកមពុជាលត្កាម
ក៏បាន យ ួ ត្មុញដល់
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
រូបៃតរួមគ្ននដប្ោយដពលប្បជុ ំ
ទាំព័រលលខ
០៩
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
កាបសត្យួ នសរលសរបាំថ្ភលត្បវត្តិ វត្តបខមរលៅកមពុជាលត្កាម
និសសិត្-ន្ិសសិតខ្មែរកម្ពុជាក្រោម្ ត្គប់ អង្គនិង្រ ូប
កន្លងម្កក្
ះ
បានខិត្ខាំសិការហូ ត្ដល់ បាន
ប្ច ប់ថានក់ បរិញ្ហញបត្ត្លរៀង្ៗអង្គ/រ ូប
លហើ យខលោះ
បានកាលយជានិសសិត្ល្នើមត្បចាាំថានក់ ប្មលទៀត្។ ជាក់ បសតង្ត្ពោះ លត្ ត្ពោះគ្ បក អក សពេ ថ្្ៃ
ត្ពោះអង្គមានត្ួនទីជាអនត្បធ្លនទី ១ថ្នសមពន័ ធ
សម្និសសិត្-និសសិត្បខមរកមពុជាលត្កាម ត្ពោះអង្គ ក៏ជាសម្និសសិត្មួយត្ពោះអង្គ
បដលធ្លលប់ បាន
ប្ពះវិហារវតតក្ព ំ ង់ដោធិប្ពឹក្ស (បឹងោ៉ៃយចាស់ )
ទទួលអាោរ ូបករ្៍ ពី សមពន័ស ធ ម្និ សសិត្-និសសិត្
្មៗ ី លនោះ មានវត្តមួយចាំនន ួ ដូចជាវត្ត លាវ
បខមរកមពុជាលត្កាម លហើ យត្ពោះអង្គក៏បានខិត្ខាំ សិកា
ចនេសសរារាម (ដីត្កហម) វត្តកព ាំ ង្់លពធ្ិត្ពឹ កស (បឹង្
រហូ ត្បានទទួល យ ័ លាភី ជាសម្និសសិត្ល្នម ើ
រា៉ែយចាស់ )
ចាំណាត្់ ថានក់ លលខ១
បានចោះផ្សាយថា “វត្ត ត្ត្ឹម លប”។ ព័ ត្មា ៌ នលនោះក៏
សីហនរា
ត្បចាាំសកលវិទាល័យត្ពោះ
ឆ្នាំ២០១៣
បផ្សនកភាោបាលីនិង្
សាំជសកឹត្ផ្សង្បដរ។
កាស្បរយួ នប រប បាំថលា ត្បវរតិ វរត ស្មែ រៅ កម្ព ុជារត្កាម្ ត្ពោះលៅអធ្ិការ
រាម អនកដឹកនាំកោង្វត្តបត្ង្មានបាំ្ង្ចង្់ឲ្យវត្ត លធ្េកា ើ រផ្កលស់ បតូរពី អេី
បដលចាស់ ឲ្យលៅជា្មី ពី អេីបដលត្ូចចលង្អៀត្ ឲ្យ លៅជាធ្ាំទលា ូ យ លដើមែីង្គយត្សួលដល់ ត្ពោះសង្ឃ ោនក់ លៅសិកាលរៀនសូត្ត្
ង្គយត្សួលដល់ ពទធ
បរិស័ទកនុង្ការលធ្េប ើ ្យទនលផ្សសង្ៗ
បត្សូមកាំ
ផ្កលស់ ឲ្យលោោះនូវលោមោះ្មី ភាោ្មី និង្រ ូបអនកក ោង្កនុង្ត្ពោះវិោរ
លនោះជាលរឿង្មួយលត្គ្នោះថានក់
ដល់ វត្តអារាមបខមរលៅថ្្ៃអនគត្។
ទាំព័រលលខ
១០
សមាគមត្ពោះសង្ឃោមគគលី សនោជាត្ិ
លខត្តត្ពោះត្ត្ពាំង្ ក៏មានការត្បត្ិកមមយា៉ែង្ខ្វលាំង្លៅ លលើការចោះផ្សាយលនោះ។ លៅថ្្ៃទី១៨ បខលមោ កនលង្លៅលនោះ ត្ពោះ អនត្បធ្លន សមាគមត្ពោះសង្ឃោមគគលី សនោជាត្ិ
គ្ៈកមមការត្គប់ វត្តអា
នីមួយៗមានការរីកចលត្មើន
មានោរព័ ត្មា ៌ នយួ នមួយ
បានត្ជាបដល់ ត្ពោះត្គូចនេសិរ ី ថាច់ សខោនត អន ត្បធ្លន
ដោយៈ ដោក្ នក្ ចាន់ សុធា
ជាលដើម
លខត្តត្ពោះត្ត្ពាំង្ ត្ពោះត្គូ ចនេសិរ ី ថាច់ សខោនត បានសរលសរលិខិត្មួយចាប់ លផ្ស្ើ ន ូ ោថប័នព័ ត្-៌ មានលៅកនុង្ត្បលទសលវៀត្ណាម
លដើមែីត្បត្ិកមម
ចាំលពោះអត្ថបទព័ ត្មា ៌ នមួយចាំនន ួ បដលបានចោះផ្សាយ តាមអេបី ដលត្ពោះអង្គបានអោះអាង្ថា
“ខសការពិ ត្”
សតីពីការដាក់ តាាំង្រ ូបភាពរបស់ លលាក ត្ត្ឹម លប និង្ សមា ក ិ ត្គួោរលៅលលើ ញ្ហរាំង្ត្ពោះវិោរ
វត្តក-ាំ
ពង្់លពធ្ិត្ពឹ កស (លៅ វត្តបឹង្រា៉ែយចាស់ ) និង្វត្ត លាវចនេសសរារាម (លៅវត្ត ដីត្កហម) សថិត្លៅ បថ្ត្ង្ ត្សុក្កូវ លខត្តត្ពោះត្ត្ពាំង្។ ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ាំ
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
កាបសត្យួ នសរលសរបាំថ្ភលត្បវត្តិ វត្តបខមរលៅកមពុជាលត្កាម
ប្ពះវិហារវតតោវច្បនទសសោោម (ដីប្ក្ហម) អតីតវតតកដលប្ពះមហា ប្តឹង យន់ ប្ពះដមគ្ណ្ដេតតប្ពះប្តោំង គ្ង់ដៅ
លយាង្តាមលិខិត្ដបដលលនោះ ត្ពោះលត្ ត្ពោះ
លៅវិញ។ ោរលិខិត្ដបដលបានបនតលទៀត្ថា “លៅ
គ្ ថាច់ សខោនត កនុង្នមត្ាំណាង្ឲ្យត្ពោះសង្ឃ
លខត្តត្ពោះត្ត្ពាំង្ មានចាំនន ួ វត្ត១៤១ វត្តអារាមបខមរ
បខមរលត្កាមលៅលខត្តត្ពោះត្ត្ពាំង្បានអោះអាង្ថា លៅ
មានត្ពោះសង្ឃជាង្ ៣.០០០អង្គ និង្មាន៩៩% ថ្ន
កមពុជាលត្កាម “មិនទន់ មានវត្តអារាម បខមរណាមួយ
ពលរដឋបខមរលត្កាមអនកកាន់ ត្ពោះពទធោសន បដល
បដលបានដាក់ លោមោះថា វត្ត ត្ត្ឹម លប លៅលេើយលទ”។
ជាោសនរបស់ ជាត្ិ។
លិខិត្បានបនតលទៀត្ថា
មិនទន់ មានវត្តអារាមណាមួយត្ត្ូវបាន
“លៅថ្្ៃទី១១ បខលមោ
២០១៣ លយើ ង្ខ្ាំត្ុ ពោះករណាបានល
ើញអត្ថបទ ភា
តាាំង្ពី លដើមលរៀង្មកលៅ កោង្
លេើង្ លហើ យត្ត្ូវបានដាក់ លោមោះថា “វត្ត ត្ត្ឹម លប”
ោយួ នមួយចាំនន ួ បដលបានចោះផ្សាយតាមបណា ត ញ
លនោះលទ។ អស់ លលាកមានការភាន់ ត្ចេាំលហើ យឬ ?
អិនលធ្ើល្ត្ និង្មានភារប់ ជាមួយរ ូបភាពរបស់ វត្ត
១៤១វត្ត លៅបត្១៤១វត្តដបដល លហើ យត្បសិនលបើ
កាំពង្់លពធ្ិត្ពឹ កស និង្ វត្តលាវចនេសសរារាម។ កនង្ ុ
មានការោថបនកោង្វត្ត១
អត្ថបទទាំង្លនោះ
បខមរ ត្ត្ូវលគដាក់ លោមោះថាវត្ត ត្ត្ឹម លប
លយើ ង្ខ្ាំ ុត្ពោះករណាមានការចាប់
អារមម្៍យា៉ែង្ខ្វលាំង្ ចាំលពោះពកយមួយឃ្លលថា “វត្ត លលាក ត្ត្ឹម លប” លធ្េឲ្ ើ យទស់ បភនកខ្វលាំង្ណាស់ ” ។ ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ ខ្វ្ល់ យា៉ែង្ខ្វលាំង្ ខ្ៈ វត្តកព ាំ ង្់លពធ្ិត្ពឹ កស
ប្មលទៀត្សត្មាប់ លនោះក៏
កាន់ បត្ត្បលសើរ បត្លនោះវាគ្នមន។ ត្ពោះអង្គក៏បានបនតលទៀត្ថា ោជសត
លបើតាមត្បវត្តិ
វត្តបខមរលៅកមពុជាលត្កាមមានអាយកាល
បដលមានអាយកាលជាង្
ជាង្មួយពន់ ឆ្នាំរ ួចលៅលហើ យ ចាំប្កវត្តបដលក
៦០០ឆ្នាំ ត្ត្ូវបានលគបតូរលោមោះលៅជា “វត្ត ត្ត្ឹម លប”
ោង្្មលី នោះ សទធបត្បានផ្សតូចលផ្សតម ើ លដាយពទធបរិស័ទ
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ទាំព័រលលខ
១១
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
បខមរលត្កាមកោង្វត្តលៅលកាោះត្ត្ល់
បខមរ។ វត្តនីមួយៗសទធបត្មាននមប្ញ ត្តិ ជាភាោ បាលីលរៀង្ៗខលួន
ឬក៏ ត្ត្ូវបានលគលៅលោមោះតាម
រយៈលោមោះត្ាំបន់
ភូមិោជសតបដលបង្បអូនត្បជា
ពលរដឋបខមរ ចាំ្ោះល ង្ ើ វត្តទីលនោះរស់ លៅ ត្បសិន លបើពួកគ្នត្់ មិនសូវជាយល់ ដង្ ឹ អាំពីនមប្ញ ត្តិ ជា ភាោបាលី។ ដូចជា វត្តភាគរា ដួង្បកវកាំពង្់ដង្ ូ លគលៅកាត្់ ថា វត្តផ្សូរន ដួង្ជាលដើម។ លហើ យត្បសិន លបើមានការដាក់ លោមោះវត្តអារាម របស់ លយើ ង្ខ្ាំ ុត្ពោះ ករណាតាមបត្ចិត្ច ត ង្់ដលូ ចនោះ មានន័យថា ចង្់កា ថ្េភាោជាត្ិបខមរ
ឬក៏ចង្់លមើលង្គយលោមោះវត្ត
របស់ លយើ ង្ខ្ាំត្ុ ពោះករណាយា៉ែង្ចាំហលហើ យ។ រីវត្តអា រាមទាំង្លនោះក៏បានចោះលោមោះកនុង្ប្រី ជាត្ិយា៉ែង្ពិ ត្ ត្បាកដរ ួចលៅលហើ យ លហត្លនោះអេីបដលពួ កលលាក បានសរលសរខសពី លោមោះបដលមានកនុង្ប្រី លនោះ ពួ កលលាកមានបាំ្ង្បាំថ្ភលត្បវត្តោ ិ ជសត របស់ បខមរ យា៉ែង្ពិ ត្ត្បាកដបត្មតង្។
កផនទ្យីដោះប្តល់
ប៉ែលណា ណ ោះ បត្កាំលភលចថា ទលង្េអ ើ ស់ លនោះពាំ អាចបិទបាាំង្
ប្បភពពត៌មាននប្ពនគ្រ ប្ោវប្ជាវដោយៈ ភិក្ខុ ដោតធដោ
នូវបភនកពលរដឋបខមរកមពុជាលត្កាមបានលេើយ។ ត្ពោះសង្ឃនិង្ពទធបរិស័ទបខមរលត្កាមលៅលកាោះ
ស្មែ រត្កាម្កសាងវរត រៅរកាោះត្រល់ យួ នអនញ្ហញត្ឲ្យបខមរកមពុជាលត្កាម
កោង្
ត្ត្ល់ ឋិ ត្លៅកនុង្លខត្តត្កមួនស បានមូលមត្ិគ្នន
វាោក់ ដច ូ ជាបង្គាញឲ្យពិ ភព
ប្ច ុោះបឋមសិលាចាប់ លផ្សែម ើ កោង្វត្ត្ម មី ួយកាល
ើញថា យួ នជាមនសសមានចិត្ល ត អលៅលលើ
ពី ថ្្ៃទី០៥ បខឧសភា កនលង្លៅលនោះ។ វត្តបដលចាប់
ត្ពោះពទធោសននិង្ត្បជាពលរដឋបខមរកមពុជាលត្កាម
លផ្សែម ើ កោង្្មលី ៅចាំកណា ែ លលកាោះត្ត្ល់ លនោះ មាន
យា៉ែង្លអូកលអិនបមនបទន តាមពិ ត្លនោះ វាមិនខស
លោមោះថា វត្តលពធ្ិទីបារាម “លកាោះត្ត្ល់ ”។ លយាង្
អីពីយកចលង្អរលៅបាាំង្ដំរោ ី រ បដលោលប់ លនោះលទ
តាម
ឬក៏ដច ូ ជាយកផ្កកលៅបិទបាាំង្ លៅរលត ត លាមកក៏
កោង្វត្តលពធ្ិទីបារាម “លកាោះត្ត្ល់ ” បានបញ្ហរក់
ដូលចនោះបដរ។
ការលធ្េលើ នោះត្គ្នន់ បត្លួង្
ថា វត្តលនោះ ផ្សែួចលផ្សែម ើ កោង្លេើង្លដាយសមាគម
លលាមលលើកទឹកចិត្ក ត ឲ្ ាំ យបខមរលៅតត្កោយ ទមទរ
ត្ពោះសង្ឃោមគគលី សនោជាត្ិ លខត្តត្កមួនស យួ ន
យកលកាោះលនោះមកវិញ និង្បាំភាន់ បភនកអនតរជាត្ិបត្
លៅថា (លខត្តលកៀង្យា៉ែង្) លដាយមានការអនញ្ហញត្
វត្តលៅលកាោះត្ត្ល់ លលាកល
ទាំព័រលលខ
យា៉ែង្ណា
១២
“លិខិត្និមនតចល ូ រ ួមពិ ធ្ប ី ្ច ុោះបឋមសិលា”
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
បខមរលត្កាមកោង្វត្តលៅលកាោះត្ត្ល់
បលងដ ់ វី តតដៅដលើដោះប្តល់កដលកេែរក្មពុជាដប្ោម ក្ំពង ុ ដធវោ ើ រោងសង់សពវនៃៃ
ពី គ្ៈកមមការត្បជា នលខត្តត្កមួនស
ថ្នរដាឋភិ-
សង្ឃបខមរលៅកមពុជាលត្កាម វត្តបខមរលៅកមពុជាលត្កាម
បាលបកសកមមុយនិសតលវៀត្ណាម។ លយាង្តាមត្ពោះ
បដលអាជា្ធ្រលវៀត្ណាមទទួលោគល់ លនោះមាន
នមត្បថាប់ ត្តាលៅលលើលិខិត្និមនតលនោះដបដល ត្ពោះ
៤៥២វត្ត រាប់ ប្ច ូលវត្តលពធ្ិទិបារាម “លកាោះត្ត្ល់ ”
លៅអធ្ិការដំបូង្ថ្នវត្តលនោះ ត្ពោះនម ត្ត្ឹង្ លភឿង្។
លនោះ មួយលទៀត្មាន៤៥៣វត្ត។
លយាង្តាមរ ូប្ត្បលង្វ់ ត្ត បដលលគបានភារប់
លយាង្តាមឯកោរ
ត្បវត្តោ ិ ជសតកមពុជា
នឹង្លិខិត្និមនតលនោះ វត្តលពធ្ិទីបារាម លកាោះត្ត្ល់
លត្កាម
មានថ្ផ្សេដធ្ ី ទ ាំ លា ូ យណាស់
និង្មានលត្គ្នង្ការ្៍
ត្បមា្ជាង្៥០០វត្ត។ លយាង្តាមឯកោរត្បវត្តិ
ោង្សង្់ត្ពោះវិោរ កដិ ោលា និង្សួនចារ លៅ
ោជសត “លកាោះត្ត្ល់ ” ពី មនជាកមមសិទិរធ បស់ ត្បលទស
កនុង្បរិលវ្វត្ត
កមពុជា ត្ត្ូវយួ នបែូរលៅជាភាោលវៀត្ណាមថា ដាវ
បដលមានរលបៀបរបបគួរឲ្យចាប់
អារមម្៍។ ពិ ធ្ប ី ្ច ុោះបឋមសិលា បានត្បត្ពឹ ត្លត ៅរយៈ
វត្តបខមរលៅកមពុជាលត្កាមកាលពី មនមាន
ភូកក េឹ មានថ្ផ្សេដត្ី បមា្ ៥៨៩,២៣ គីេូបមត្ត្កា លរ៉ែ
ទាំហាំត្បោក់ ត្បបហលត្បលទសសិង្ប ា រី
និង្
លពល២ថ្្ៃ គឺលៅថ្្ៃលមរ៍ និង្ ថ្្ៃអាទិត្យ ០៩-១០
បចចុបែនន
លរាច បខលចត្ត្ ឆ្នាំមាញ់ ប្ច ស័ក ព.ស. ២៥៥៦
បាលលវៀត្ណាម។ ចមាៃយពី លកាោះត្ត្ល់ លៅទីត្កុង្
ត្ត្ូវនឹង្ថ្្ៃទី៤ និង្ ទី៥ បខឧសភា គ.ស.២០១៣។
បារា
លយាង្តាមលសចកែរា ី យការ្៍ របស់ សមាគមត្ពោះ
រ ួមលខត្តពម ឬ ោលត្ៀង្ ៤៥ គីេូបម៉ែត្ត្។ លកាោះ
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ឋិ ត្លៅលត្កាមការត្គប់ ត្គង្របស់ រដាឋភិ
ឬ រា៉ែត្់ យា៉ែ ត្បមា្ ១២០គីេូបម៉ែត្ត្, លៅទី
ទាំព័រលលខ
១៣
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
បខមរលត្កាមត្បារពធ លធ្េខ ើ ួបទី៦៤ឆ្នាំថ្នថ្្ៃបាត្់ បង្់ទឹកដី
បអូនឯង្បបបលនោះ។
្េលី បើខាំ្មា ុ នការលរៀនសូត្ត្ត្ិច
ត្ួចកតី បត្លបើឮ នបរលទសលដៀលថា បខមរលៃង្ ់ បខមរ ត្ក
បខមរលថាកទប
ោមគគគ្ន ី ន
បខមរដូចជាសត្េត្កបីមិនលចោះ
កនុង្នមខ្ាំជា ុ បខមរ
ខ្ាំមា ុ នការ
លសេើរធ្លលក់ ល្លម ើ ត្បមាត្់ បាត្់ ពីខលួនមតង្ៗ
ឺ ចាប់
ចោះលហត្អេី
មានបខមរជាលត្ចើនបដលបានលរៀនសូត្ត្ខពង្ខ ់ ពស់ បបរ ជាលភលចកាំល្ើ ត្របស់ ខលួនជាជាត្ិបខមរលៅវិញ។
ដននរេាច្ប់ ដៅដោះប្តល់
ត្ត្ល់ ឋិត្លៅកនុង្
ូ ង្សមត្ទលសៀម
ភាគខ្វង្ត្ែូង្ថ្នត្បលទសកមពុជា
លហើ យលៅ
ត្បមា្ជា១២
គីេូបម៉ែត្ត្៕
លដើមលេើយប្យលនោះ លធ្េលើ ៅវាលត្ពោះលមរ៍ បដលមានការយកចិត្ទ ត កដាក់ ពីត្ពោះមោកសត្ត្ មានអនកចូលរ ួមលត្ចើនរាប់ ពន់ នក់
ប្បភពពត៌មាននប្ពនគ្រ ប្ោវប្ជាវដោយៈ ភិក្ខុ ដោតធដោ
ស្មែ រត្កាម្ត្ា ព្ធ រ្វើមួបទី ៦៤ឆ្នាំថនថៃៃារ់ បង់ ទឹ កដី កាលពី ថ្្ៃទី៤ បខមិ្ន ឆ្ន២ ាំ ០១៣ លៅបរី
ត្ពោះសង្ឃរាប់
ពន់ អង្គ។ បត្ឆ្នាំលត្កាយៗមកមានសភាពត្ឹង្បត្ង្ លៅៗរហូ ត្មកដល់ លពលលនោះ
លធ្េើលៅទីដាច់ ត្ស
យា៉ែលទីត្ច ូ ចលង្អៀត្ ត្ចកចូលតាមផ្សលូវលាំ លធ្េឲ្ ើ យអនក
ថ្ត្ពនគរ ខ្ឌបសនសខ ត្កុង្ភនលាំ ពញ។ សហគម
ចូលរ ួមលសេើរបត្រកត្ចកចូលមិនល
បខមរកមពជា ុ លត្កាម
ជាយា៉ែង្លនោះក៏លដាយ បខម រលត្កាមលៅបត្មិនលបាោះបង្់
រមជាមួ ួ យអង្គការសមាគមបខមរ
កមពជា ុ លត្កាមទាំង្អស់ លៅត្ពោះរាជាណាចត្កកមពជា ុ
ការង្គរលនោះ
មាន១២សមាគម
សលត្មច។
បានត្បារពធ លធ្េប ើ ្យរាំលក ឹ ថ្្ៃ
បដលបារាាំង្កាត្់ទឹកដីកមពជា ុ លត្កាមលៅឲ្យអាណា និគមនិយមលវៀត្ណាមលដាយខសចាប់
កនង្ ុ ឆ្នាំ
ើញ។
បត្លទោះ
ពាយាមលធ្េប ើ ្យលោះត្តាបត្បាន
លនោះជាសកោក ី មមត្ោប់ ប្យកាលពី ថ្្ៃទី៤ បខមិ្ន កនលង្លៅលនោះ មានលភៃៀវចូលរ ួមត្បមា្ ជាង្១០០០នក់ បដលមានលលាក សឺន សូបបរី៍ ត ជា
១៩៤៩។ តាាំង្ពី យួនត្គប់ ត្គង្ទឹកដីបខមរកមពុជាលត្កាម
អធ្ិបត្ី មានត្ាំណាង្រាជសតគ្ៈបកសសលជង្គគោះជាត្ិ
រហូ ត្មកដល់ បចចុបែនន ពី មួយឆ្នាំលៅមួយឆ្នាំ ការ រស់ លៅថ្នបង្បអូនបខម រកមពុជាលត្កាម
កាន់ បត្មាន
ភាពរង្លត្គ្នោះធ្ៃន់ធ្រៃ លៅៗ បត្រដាឋភិបាលលៅកមពុជា ោក់ ដូចជាមិនបានចាប់ អារមម្៍ជាមួយនឹង្ បញ្ហាអស់ លនោះទល់ បត្លោោះ។
កនុង្នមខ្ាំជា ុ បខមរ
កមពុជាលត្កាម១រ ូប ខ្ាំមា ុ នការលោកោតយយា៉ែង្ពន់ លពក
បដលល
ទាំព័រលលខ
ើញភាពត្ពលង្ើយកលនតើយដាក់ បង្ ១៤
ដវទ្យិោដធវើបុណ្យេួបរំលក្ ឹ នៃៃបាត់ បង់ទ្យឹក្ដី ដៅបុរនី ប្ពនគ្រ
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
បខមរលត្កាមត្បារពធ លធ្េខ ើ ួបទី៦៤ឆ្នាំថ្នថ្្ៃបាត្់ បង្់ទឹកដី
ប្ពះសងឃនិងពុទ្យធបរិស័ទ្យកដលបាននិមនតនិងអដ្ាើញច្បូលរួម ន្តឱោសបុណ្យរំលក្ ឹ េួបនៃៃកដលកេែរក្មពុជាដប្ោមបាត់ បង់ទ្យឹក្ដី
លលាក សន ថ្្ ឯកឧត្តម យនត ថារ ូ ឯកឧត្តម ថាច់
បដលត្ាំណាង្អង្គការសមាគមបខមរលត្កាមទមទរពី
លសដាឋជាលដើម។
រដាឋភិបាលលវៀត្ណាមលនោះ គឺសិទិលធ សរីភាព សិទិ ធ
កមមវធ្ ិ ចា ី ប់ លផ្សតម ើ ពី លមា៉ែង្៨ត្ពឹ ក
រហូ ត្ដល់ លមា៉ែង្១១:៣០នទី សឺន
បដលមានលលាក
លំ នឿោសន
និង្សិទិ ធ នជាត្ិលដើម
មិនបមន
ំ ន ួ និង្កញ្ហញលសង្ សធ្លនី ជាពិ ធ្ក ី រ។
ទមទរទឹកដីលនោះលទ។ លលាកបានបញ្ហរក់ ថា ការ
កមមវធ្ ិ មា ី នដំល្ើ រការទាំង្ត្សុង្ដូចត្លៅ
ទមទរទឹកដីណាមួយលនោះ គឺជាភារកិចរច បស់ រដាឋ
ឯកឧត្តម សឺន សូបបរ ី៍ ត ត្ាំណាង្ឲ្យអង្គការ
ភិបាលកមពុជា។
សមាគមបខមរកមពុជាលត្កាមទាំង្អស់ លេើង្ោេគមន៍អង្គត្ប ទ ំ ាំង្មូល
បានលត្កាក លដាយមានត្ប
ឯកោរត្បវត្តោ ិ ជសតបានសរ
លសរថា ត្បធ្លនធ្ិបត្ីបារាាំង្ វាង្ ាំ សង្់ អូរ ីយ៉ែូ ល (Vincent
Auriol)
បានអនម័ត្ចាប់ ភារប់ កមពុជា
ោសន៍ថា ការ ប ួ គ្ន ំ ន លធ្េប ើ ្យថ្្ៃលនោះ លដាយ
លត្កាមលៅនឹង្លវៀត្ណាម ឬកាត្់ ដក ី មពុជាលត្កាមឲ្យ
ោបារាាំង្កាត្់ ទឹកដីបខមរលដាយខសចាប់ លៅឲ្យយួ ន
លវៀត្ណាម
កាន់ កាប់ កាលពី ៦៤ឆ្នាំមន
លត្កាយមក
នឹង្លធ្េប ើ ្យឧទេិស
លៅថ្្ៃទី៤
បខមិ្ន
ឆ្ន១ ាំ ៩៤៩។
លវៀត្ណាមបានផ្កលស់ បែូរលោមោះលខត្ត
កសលដល់ អនកបដលរង្លត្គ្នោះ លត្ពោះលត្កាកលេើង្ត្
បខមរមួយចាំនន ួ ដាក់ លោមោះលវៀត្ណាម
សូលៅថ្្ៃលនោះផ្សង្បដរ។
ដល់ បចចុបែននដច ូ ជា លខត្តឃ្លលាំង្ លវៀត្ណាម លៅថា
បនេប់ មក
ត្បធ្លនសហគមន៍បខមរកមពុជា
លខត្តសកត្តាាំង្, លខត្តត្ពោះត្ត្ពាំង្ លៅថា លខត្តត្តា
លត្កាម ឯកឧត្តម ថាច់ លសដាឋ មានត្បោសន៍ថា អេី
វិញ, លខត្តមាត្់ ត្ ូក លៅថា លខត្តចវូ ដក...ជាលដើម។
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ទាំព័រលលខ
បនតរហូ ត្
១៥
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
បខមរលត្កាមត្បារពធ ខួបទី៦៤ឆ្នាំថ្នថ្្ៃបាត្់បង្់ទឹកដី
ឯកឧត្តម ថាច់ លសដាឋ បានអោះអាង្ថា អាជា្ធ្រលវៀត្
បានយកញត្តស ិ ែីពីការរាំលលាភសិទិម ធ នសស និង្ត្ពោះ
ណាម
សង្ឃបខមរលត្កាមលៅទឹកដីបខមរកមពុជាលត្កាម ដាក់ លៅ
បខមរ
បត្ង្លធ្េើទកោបកលមនញមកលលើត្បជាពលរដឋ និង្ត្ពោះសង្ឃបដលលវៀត្ណាម
បាំបិទសិទិ ធ
លំ នឿោសន ឯកឧត្តមបានសង្កត្់ធ្ន ៃ ់ ថា មូល
ោថនទូត្លវៀត្ណាម
ណាមបដិលសធ្មិនទទួលញត្តលិ នោះ។
លហត្បដលលធ្េើឲ្យបខមរលត្កាមរង្លត្គ្នោះដល់ សពេ ថ្្ៃលនោះ មូលលហត្បត្មួយគត្់
គឺអត្ីត្រដាឋភិបាលបារាាំង្
ប៉ែបនតត្ត្ូវបានោថនទូត្លវៀត្
ត្បធ្លនបណា ែ ញយវ នបខមរកមពុជាលត្កាម លលាក សឺន
ំ ន ួ បានឲ្យដឹង្ថា ោថនទូត្លវៀត្
បានកាត្់ ទឹកដីកមពុជាលត្កាមឲ្យលវៀត្ណាម លៅថ្្ៃទី
ណាម
៤ មិ្ន ឆ្នាំ១៩៤៩ លនោះឯង្។
លហើ យក៏មិនបានបញ្ហរក់ ពីមូលលហត្អេីបដរ។
ត្ាំណាង្រាជសត គ្បកសសលជង្គគោះជាត្ិ ឯក
មិនបានទទួលយកញត្តរិ បស់ ពួកគ្នត្់
លលាក សឺន
ំ ន ួ បានអោះអាង្ថា លទោះជាោថនទូត្
ឧត្តម សន ថ្្ មានត្បោសន៍ថា រដាឋភិបាលលវៀត្
លវៀត្ណាមបដិលសធ្មិនទទួលញត្តិលនោះក៏លដាយ
ណាម និង្រដាឋភិបាលកមពុជា មានទាំនក់ ទាំនង្ ត្ ិ
ក៏ត្ណា ាំ ង្អង្គការសមាគមបខមរលត្កាម បានយកលៅ
សនិទន ធ ឹង្គ្នន ដូលចនោះលលាកបញ្ហរក់ ថា រដាឋភិបាលបខមរ
ដាក់ លៅោថនទូត្អាលមរិក ោថនទូត្អូជោតលី អាលលឺ
ត្ត្ូវបត្និយាយ និង្ទមទរឲ្យរដាឋភិបាលលវៀត្ណាម
ម៉ែង្ ់ សយបអត្ ការិយាល័យឧត្តមសនង្ការអង្គការ
ផ្សែល់សិទិ លធ សរីភាព
ូនត្បជាពលរដឋបខម រលត្កាម
សហត្បជាជាត្ិ ទទួលបនេុកបផ្សនកសិទិម ធ នសស និង្
បដលជាមាចស់ ត្សុករស់ លៅលលើទឹកដីកលាំ ្ើ ត្របស់
លដើមែីឲ្យត្កសួង្ការបរលទសកមពុជា លគបានដឹង្នឹង្
ខលួន។ ជាចង្លត្កាយលលាក សឺន សូបបរលតិ៍ េើង្ បូក
ពិ ចារណាអាំពីលរឿង្រា៉ែវអស់ លនោះ។
សរបលទធផ្សលថ្នអង្គត្ប ទ ំ ាំង្មូល
និង្ត្បកាស
បិទប្ច ប់កមមវធ្ ិ ។ ី លៅលវលាលមា៉ែង្១១ សង្ឃត្បមា្ជាង្៥០០អង្គ សល
ខលឹមោរលៅកនុង្ញត្តបិ ដលអង្គការ សមាគម បខមរលត្កាមដាក់ លៅោថនទូត្ទាំង្លនោះ បានសរលសរ
លវរចង្គាន់ ត្បលគនត្ពោះ លដើមែីដារឧទេិសក
ន ូ លៅដល់ អនកបចកឋានលៅកាន់ បរិលលាក
កនុង្បពេ លហត្ជាត្ិនិង្ោសន ត្គប់ សម័យកាល
លមអិត្អាំពីោថនភាពរាំលលាភសិទិម ធ នសស លទសលវៀត្ណាម
លៅត្ប
បដលអាជា្ធ្រលវៀត្ណាមបាន
ចាប់ ខលួនត្បជាពលរដឋ
និង្ចាប់ ផ្សសឹកត្ពោះសង្ឃជា
លត្ចើនអង្គលទៀត្លៅកនុង្បខឧសភា។
បត្រហូ ត្មក
ទាំង្វីរបរសនិង្វីរសម្ៈ រ ួចនិមនតត្ពោះសង្ឃលគ្ន ចរបិ្ឌបាត្ត្
វំ ញ ិ ោលជាកិចប ច ្ច ប់កមមវធ្ ិ ន ី
លពលត្ពឹ ក។ លៅលពលរលសៀល កនុង្ថ្្ៃលនោះបដរ លលខ្វ ធ្ិការដាឋនថ្ន សមាគមបខមរកមពុជាលត្កាម បដលជា សមព័នថ្ធ នអង្គការសមាគមបខមរលត្កាម ទាំព័រលលខ
១៦
ចាំនន ួ ១២
ប្ពះសងឃនិងពុទ្យធបរិស័ទ្យនិមនត/អដ្ាើញច្បូលរួមបុ ណ្យ នៃៃទ្យី៤មិ ៃន្ត ុ
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
ទល់ លពលលនោះ
លរឿង្លលាោនបាោក់
លៅមានត្ពោះសង្ឃចាំនន ួ ៤អង្គលទៀត្
បដល អាជា្ធ្រលវៀត្ណាម មិនទន់ លដាោះបលង្វិញ លៅលេើយ
ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្៤ត្ពោះអង្គលនោះ
រ ួម
មាន ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ លីវ នី ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ ថាច់ លធ្ឿន ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ លលៀស និង្ត្ពោះ លត្ ត្ពោះគ្ គយ។ លៅកនុង្ញត្តលិ នោះ បានអាំពវ នវឲ្យអង្គការោថនទូត្នន ភិបាលលវៀត្ណាម
យ ួ អនតរាគមន៍ លៅរដាឋ
និង្សាំឲ្យលដាោះបលង្ត្ពោះសង្ឃ
ទាំង្លនោះជាបនេន់ លដាយគ្នមនលកោខ្ឌ។ លដាយបេកបខមរកមពុជាលត្កាមលៅត្បលទសអូ
របាំទ្យូលក្អមសកមតងក្ំដរទ្យសសនិក្ជន មុនដពលសកមតងដរឿង
របស់ ខលួនពី ទីកបនលង្កាំល្ើ ត្ថ្នទត្មង្់សិលែៈលនោះ
ជោតលីវញ ិ លៅថ្្ៃទី៤ មិ្នលនោះបដរ មានត្ពោះ
បានរីកចលត្មើន
សង្ឃ
មានលដើមកាំល្ើ ត្លៅត្សុកបាោក់ លខត្តឃ្លលាំង្ កមពុ
និង្ត្បជាពលរដឋបខមរកមពុជាលត្កាមរាប់ រយ
លៅវិញ
លពលគឺលលាោនបាោក់
នក់ បាននាំគ្ននដបង្ាយកញត្តលិ ៅដាក់ លៅោថនទូត្
ជាលត្កាម។
បារាាំង្ លដើមែីឲ្យរដាឋភិបាលបារាាំង្ លធ្េើអនតរាគមន៍
អាណានិគមនិយមបារាាំង្កាត្់ លៅឲ្យលវៀត្ណាម
លៅរដាឋភិបាលលវៀត្ណាម
ថ្្ៃទី៤ បខមិ្ន ឆ្នាំ១៩៤៩។ ឥេូវសថិត្លៅ “ភាគ
យ ួ លដាោះត្ោយនូវ
ទឹកដីកមពុជាលត្កាមលនោះត្ត្ូវបានពួ ក
បញ្ហារាំលលាភសិទិម ធ នសសរបស់ បង្បអូនបខម រលត្កាម
ខ្វង្ត្ែូង្ថ្នោធ្លរ្រដឋសង្គមនិយមលវៀត្ណាម
លៅឯមាត្ភូមិផ្សង្បដរ៕
សពេ ថ្្ៃ”។ បាោក់ ដោយៈ ភិក្ខុ រិន ភិរមយ
រ ឿងរខោនាសាក់ ទត្មង្់សិលែៈ ទសសនីយភាពបខមរបានលយាន យកលោមោះកនុង្លកោ្ៈខសៗ
បបលកគ្ននជាលត្ចើន។
ទត្មង្់ខលោះ បានយកលោមោះលចញអាំពីឧបករ្៍ ត្ជនតី ឬ វង្់ត្ជនតី ណាមួយ ដូចជាលលាោនយី លក ឬលលាោន មលោរីជាលដើម។
ប៉ែបនតទត្មង្់ខលោះលទៀត្បានយក
លោមោះពី សិលែករបដលមានត្បជាត្បិយភាព ខ្វលាំង្ លលើសលប់ ដច ូ ជាសិលែៈចលត្មៀង្អាថ្យ៉ែ ។ ចាំប្ក លលាោនបាោក់ វញ ិ ក៏ មិនខសពី ទត្មង្់ដថ្ទលទៀត្ប៉ែនមនបដរ ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ប៉ែបនតបានយកលោមោះ
ជាលោមោះទលនលមួយបដលជា
បខនង្មួយថ្នទលនលលមគង្គទាំង្បួន
បដលត្បសពេ គ្នន
លៅភនលាំ ពញ “ចត្មខ”។ ទលនលលនោះបានហូ រកាត្់ លៅ ទិសខ្វង្ត្ែូង្ចាក់ លៅកនុង្
ូ ង្សមត្ទចិន លៅលលើ
ដង្ទលនលលនោះលហើ យបដលជាទីតាាំង្ថ្នត្សុកបាោក់ លខត្តឃ្លលាំង្ លេើង្។
បដលលលាោនបាោក់ បានចាប់ កលាំ ្ើ ត្
ត្ាំបន់ លនោះក៏ដច ូ ជាត្ាំបន់ ដថ្ទលទៀត្
មាន
ត្បជា នបខមររស់ លៅលត្ចើនជាត្ាំបន់ មានអារយធ្ម៌ និង្មានលករដំប្លវបែធ្ម៌បខមរ ពី បរមបរា្ លត្ចើនដូចជាត្បាោទបរា្ វត្តអារាម ត្ជនតីលត្ចើន វង្់ និង្លលាោនលត្ចើនត្បលភទ ដូចជាយី លក និង្លលាោន យកសរាាំជាលដើម។ល។ និង្ ។ល។ តាមព័ ត្មា ៌ ន ទាំព័រលលខ
១៧
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
លរឿង្លលាោនបាោក់
បដលទទួលបាន លលាោនបាោក់ សពេ ថ្្ៃលនោះមាន ត្បភពមកពី លលាោនលត្ទើង្លឃ្លលក
លហើ យបានរីក
ចលត្មើនលេើង្ លដាយោនថ្ដប្ញ វនតមួយត្កុមបដល មានចាំល្ោះលត្ៅត្ ោះខ្វង្អកសរសិលែ៍ នលត្កាមការដឹកនាំរបស់ អត្ីត្
និង្ោស
លៅអធ្ិការវត្ត
ខាច់ កណា ែ ល “បាោក់ ត្ពោះត្ត្ពាំង្” កមពុជាលត្កាម លោមោះលលាកត្គូសួរ។ ត្បវត្តជា ិ ហូ របហលនោះ មាន របាំដគ្នះប្តដឡាក្សកមតងជូនទ្យសសនិក្ជន មុនសកមតងដរឿង
ដូចត្លៅលនោះ៖ លត្កាយលពលសឹកមក
លគ្នលបាំ្ង្ប្
ទត្មង្់លលាោនមួយបដលបខមរលៅកមពុជាលយើ ង្សពេ ថ្្ៃ
រកា រំ ញលលើកត្ថ្មលវបែធ្ម៌ជាត្ិរបស់ ខលួន លលាក
និយម លៅថា លលាោនបាោក់ លនោះឯង្។ លលាោន
ត្គូ
លត្ទើង្លឃ្លលក
“សួរ”
ក៏បានត្បបមត្បមូលអនេិត្ៗបដលធ្លលប់
បានពត្ង្ឹង្ត្បជាត្បិយភាពរបស់ ខលួន
បួស(ពកយលនោះលៅកាលយមកពី ពកយថា “ប្ឌិត្”)
យា៉ែង្ឆ្ប់ រហ័ ស លត្ពោះអនកសបមែង្សទធបត្ជាអនកពូ
ដូចគ្ននត្ពមលដាយ កូនសិសស ពទធបរិស័ទលផ្សសង្ៗ
បកខ្វង្អកសរសិលែ៍ ពូ បកលត្បើពកយសមែីជាកាំណាពយ
លទៀត្ បលង្កត្ ើ ជាលលាោនមួយវង្់។ ប៉ែបនតលដាយកាល
កាពយលឃ្លលង្
លណាោះលៅមានកង្េោះខ្វត្ខ្វង្បផ្សនកសមាភរៈ និង្ឆ្ក
ជាលហត្នាំឲ្យទសសនិក ន មាន ការលកាត្សរលសើរ
លលាោនលនោះ
និង្ចូលចិត្ថ្ត ត្កបលង្។ មិនបត្ប៉ែលណា ណ ោះលលាោនលនោះ
ត្ត្ូវលគនាំគ្ននសបមែង្លដាយផ្កេល់ ដក ី ុង្ ន
លរាង្បដល សង្់លេើង្លដាយត្បក់ ឬកាប់ បមកល
ើ
ពូ បកការសបមែង្លដាយឥត្ត្ពង្ទក
បានលៅជាកមមវត្ថុថ្នការត្បេង្ត្បប ង្ជាមួយនឹង្
យកមកត្គបត្បោក់ ត្បបហលគ្នន នឹង្លត្ទើង្បដល
លលាោន “ថ្កលលឿង្លវៀត្ណាម” លហើ យក៏បាន ោះឥទធិ
លគដាាំលឃ្លលក
ពលលលើគ្ននលៅវិញលៅមក ។
លលាោនលនោះថា
លទើបអនកត្សុកលគនិយមនាំគ្ននលៅ លលាោនលត្ទើង្លឃ្លលក។
លលាោនលត្ទើង្
លត្កាយមក កនុង្ការបដល នជាត្ិចន ិ មួយ
លឃ្លលកលនោះ មានវត្តមានរហូ ត្ដល់ អាំេុង្ឆ្នាំ១៩៥៣
ចាំនន ួ ធ្ាំ ជាអនកលភៀសខលួនអាំពីសជង្គគមលៅត្សុកចិន
ឬ ក៏ លត្កាយលនោះបនតិចផ្សង្ លៅជាយត្កុង្ភនលាំ ពញ
ពិ លសសកនុង្រយៈលពលថ្នការបោះលបាររបស់ ពួក
និង្ នបទនន។ អនកខលោះនិយមលៅ លលាោនលត្ទើង្
មា៉ែន់ ូ (Manchu) បានហូ រត្ចាលមកតាមសមត្ទ
លឃ្លលកលនោះថាជា “យី លក” វិញ។ ពកយយី លកលនោះជា
លហើ យបានចូលមកលបាោះទីតាាំង្លៅត្ាំបន់ កោ ូ ាំង្សីន
ពកយដ៏មានត្ថ្មលសត្មាប់ បញ្ហរក់ ថា ទត្មង្់សិលែៈ
លនោះ
លនោះ គឺជាមរត្កតាាំង្ពី យូរលង្់មកលហើ យរបស់ ន
ត្បជា នលវៀត្ណាម។
រស់ លៅលាយេាំជាមួយត្បជា នបខមរ
និង្
កនុង្លពលបដលហូ រចោះមក
ជាត្ិបខមរ។ លោមោះលនោះ ត្ត្ូវបង្បអូនបខមរកមពុជាលត្កាម
នជាត្ិចន ិ ទាំង្លនោះ បាននាំយកនូវទាំលនៀមទមាលប់
លត្បើត្បាស់ រហូ ត្មកដល់ សពេ ថ្្ៃ សត្មាប់ សមាគល់
ត្បថ្ព្ី និង្សិលែៈលផ្សសង្ៗដូចជា “លលាោនហី ” ជា
ទាំព័រលលខ
១៨
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
លរឿង្លលាោនបាោក់
លដើមមកជាមួយផ្សង្។
ទាំង្លលាោនលត្ទើង្លឃ្លលកបខមរ
ទាំង្លលាោនថ្កលលឿង្លវៀត្ណាម ទាំង្លលាោនហី ចិន បានត្បលង្ត្បប ង្ខាំ ត្បឹង្បល្ច ញឥទធិពលលរៀង្ៗ ខលួន ដល្ែើមយកត្បជាត្បិយភាពត្សូបយកចាំ្ង្់ និង្ចាំ្ូលចិត្ទ ត សសនិក នកនុង្ត្ាំបន់ លនោះ។
ទី បាំ
ផ្សត្លលាោនហី ចិនបានទទួលលជាគ យ ័ ដ៏ធ្លាំ ធ្ង្។ ល
ើញលហត្ផ្សលយា៉ែង្លនោះ
លដើមែីទមទរត្បជា
ត្បិយភាពកនុង្ចាំលណាមទសសនិក នចត្មុោះជាត្ិោសន៍
ដោខនបាោក្់ សកមតងដោយប្ក្ុមរសែី ប្បទ្យីបដេតតប្ពះប្តោំង
លៅកនុង្អាំេុង្ឆ្នាំ១៩២០
មានបង្បអូនពី រ
លនោះ អនកដឹកនាំលលាោនលត្ទើង្លឃ្លលក បានចមលង្យក
នក់ បង្លោមោះ លី កាញ់ និង្ បអូនលោមោះ លី សួន
ចាំ្ចសាំខ្វន់ ៗខលោះពី លលាោនហី ចិន បដលខលួនយល់
និង្មានលដើមកាំល្ើ ត្លកើត្ជាលៅត្សុកបាោក់ បដន
ថាមានោរសាំខ្វន់ សត្មាប់ លលាោនខលួន។
ដីកមពុជាលត្កាម។ លលាកលី កាញ់ ជាបង្បានចាក
ចាប់ ពី
លពលលនោះមក លលាោនលត្ទើង្លឃ្លលកបានទទួលត្បជា
លចញពី ត្សុកកាំល្ើ ត្របស់ ខលួន
លដើមែីលៅរស់ លៅ
ត្បិយដ៏ធ្លាំ ធ្ង្កនុង្ត្ាំបន់ កោ ូ ាំង្សីនលនោះ
ត្បលទសបារាាំង្។
លដាយការខាំត្បឹង្
លត្ពោះ
លត្កាយមក
លពលលនោះ ទាំង្អនកដឹកនាំវង្់លលាោន ទាំង្សិលែករ
បត្បង្រកទទួលទនមានបាន លី កាញ់ ក៏កាលយជា
អនកសបមែង្មានការឆ្លត្វាង្ថ្វណាស់
អនកមានត្ទពយសមែត្តិធ្នធ្លនបង្គួរលៅត្បលទសបា
លៅទីណា
កបនលង្ណាបដលមានត្បជា នបខមរជាអនកលមើលភាគ
រាាំង្។ ថ្្ៃមួយ លី សួន ជាបអូនលផ្ស្ើសាំបត្ត្លៅសួរ
លត្ចើនលគបត្ង្នាំគ្ននសបមែង្ជាភាោបខមរសទធកបនលង្
សខទកោ លី កាញ់ ជាបង្ លហើ យក៏បានសាំត្បាក់
ណាបដលមានត្បជា នលវៀត្ណាមលមើលលត្ចើន
មួយចាំនន ួ ពី បង្ លដើមែីត្បកបរបរ ន ំ ញ ួ ញ ួ ដូរលៅ
ការសបមែង្បត្ង្្លូកគ្ននជាពី រភាោ គឺបខមរផ្សង្ លវៀត្
ឯត្សុកកាំល្ើ ត្របស់ ខលួន។ លី កាញ់ កនុង្ទឹកចិត្ត
ណាមផ្សង្ផ្សេុយលៅវិញ កបនលង្ណាបដលមានត្បជា
អា្ិ ត្បអូនកនុង្ទឹកចិត្ត្ត សលណាោះត្សលណាក ត្សុក
នចិនលមើលលត្ចើន
លគបត្ង្និយាយ
និង្លត្ចៀង្
កាំល្ើ ត្ជាទីរលឹករបស់ ខលួន
និង្កនុង្ោមរត្ីចង្់ប្
ភាោបខមរផ្សង្ និង្ភាោចិនផ្សង្ សត្មបសត្មួល
រកាវបែធ្ម៌ព្៌ សមែុរជាត្ិរបស់ ខលួន បដលសថិត្
ខលួនលៅតាមលកោ្ៈភូមោ ិ ជសតទឹកដី និង្ត្បជា ន
កនុង្ម ឈដាឋនចត្មុោះជាត្ិោសន៍ឲ្យគង្់វង្ស
លៅតាមត្ាំបន់ ។
លផ្ស្ត្ើ បាក់ មកឲ្យ លី សួន ជាបអូន លហើ យបានសរ
ចាំលពោះត្បវត្តបិ ដលលលាោនលត្ទើង្
ក៏ បាន
លឃ្លលក ឬ យី លក ជាមរត្កបដលបានចាប់ កលាំ ្ើ ត្
លសរសាំបត្ត្ត្បាប់ ថាសូមបអូនកលាំ ធ្េើ ន ំ ញ ួ ដូរអេីលត្ៅ
លៅកមពុជាលត្កាមលហើ យបានត្ត្ូវលគបែូរលោមោះមក
ឲ្យលោោះ
ជាលលាោនបាោក់ លៅកមពុជាលយើ ង្សពេ ថ្្ៃលនោះ គឺ
យា៉ែង្ណា យ ួ ពត្ង្ីក
មានដំល្ើ រលរឿង្ដូចត្លៅលនោះ៖
បដលមានកាំល្ើ ត្លៅឃ្លលាំង្ លៅត្ពោះត្ត្ពាំង្លហើ យ
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
លយបដលបង្លផ្ស្ើឲ្យលនោះ
សូមបអូនគិត្
និង្ប្រកាសិលែៈ
ទាំព័រលលខ
យី លក
១៩
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
លរឿង្លលាោនបាោក់
បដលលយើ ង្បានលមើលទាំង្អស់ គ្ននជាញឹកញាប់ កាល លៅពី ត្ច ូ ៗលនោះឲ្យគង្់វង្សផ្សង្។ លដាយោរបណា ែ ាំ និង្ ន ំ យ ួ ពី លី កាញ់ ជាបង្ លី សួន ក៏កាលយលៅ ជាលៅបកលលាោនបាោក់ ដល ៏ ែីលាញដំបង្ ូ លគបង្អស់ បដលទសសនិក ននិយមលៅលោមោះ គ្នត្់ ថា លៅ បក “ឆ្ ត្គួន” ។ កនុង្ឆ្នាំ១៩៣០
កនុង្លពលបដលទត្មង្់លនោះ
រីកចលត្មើនលៅកមពុជាលត្កាម “លវៀត្ណាមខ្វង្ត្ែូង្” លៅបកត្កុមលលាោនលោមោះលលាក ឆ្ ត្គួន លនោះបាន នាំត្កុមសិលែៈលលាោនរបស់ ខលួន
មកសបមែង្លធ្េើអា
វី កមមលៅភនលាំ ពញ និង្លខត្តននកនុង្ត្បលទសកមពុជា។
ដោខនបាោក្់
បនេប់ ពីលនោះមកលលាក ឆ្ ត្គួន ក៏នាំត្កុម របស់ គ្នត្់ តាមទូក
ប៉ែកចាយ
បដលមានលត្គឿង្
ត្បដាប់ ដលំ េើង្ឆ្ក និង្សមាភរៈត្បបត្ង្លាំអលផ្សសង្ៗ
ដំល្ើ រលបសកកមមទី១ របស់ ត្កុមលលាោនលលាក ឆ្
គឺឆ្កចល័ត្
ត្គួន បដលបានមកសបមែង្លៅត្បលទសកមពុជា មិន
ដំលេើង្លលើទក ូ ក៏បាន
សូវទទួលបានលជាគ យ ័ លទ មូលលហត្មកពី ទត្មង្់
មកសបមែង្លៅរា ធ្លនីភលនាំ ពញ
លលាោនលនោះ
ជាលលើកទី២។ លលើកលនោះលលាោន លលាក ឆ្ ត្គួន
លទៀត្
ត្ត្ូវត្បេង្ត្បប ង្ជាមួយទត្មង្់ដថ្ទ
បដលមានយា៉ែង្សាំបូរបបបលៅកមពុជាភាគ
កណា ែ ល
ដូចជាលលាោនត្បាលមា ទ័យ
“១៩២០-
១៩៤០”
និង្លលាោនមលោរីបដលលកើត្មានជាយូ រ
បដលដំលេើង្លលើលគ្នកក៏បាន
ឬ
លហើ យនាំត្កុមសិលែៈលនោះ
បានទទួលលជាគ យ ័ យា៉ែង្ធ្ាំលធ្ង្
និង្លខត្តឯលទៀត្
កនុង្ការត្បកួត្
ត្បប ង្ជាមួយលលាោន
ត្បាលមា ទ រ ័យ
និង្លលាោន
មលោរីលៅភនលាំ ពញ
និង្ត្ាំបន់ ដថ្ទលទៀត្លៅត្ប
លង្់មកលហើ យ។ ពិ ត្បមនបត្លលើកទី១លនោះ លលាោន
លទសកមពុជា ពិ លសសគឺលខត្តតាមមាត្់ ទលនល។ លលាោន
បាោក់ បានទទួលបរា យ ័ ប៉ែបនតលពលលនោះសិលែ
លលាក ឆ្ ត្គួន លនោះត្សូបយកទសសនិក នយា៉ែង្
ករលលាោនបាោក់ បានោត្់ លរៀន និង្ត្សូបយកនូវ
លត្ចើនគត្គឹកគលត្គង្
ចាំល្ោះ្មៗ ី
មួយចាំនន ួ ពី ទត្មង្់លលាោនលៅភនលាំ ពញ
លមា ទ រ ័យ និង្លលាោនមលោរីធ្លលក់ កុង្ ន វិបត្តិដធ្ ៏ ន ៃ ់ ធ្រៃ
ដូចជាលភលង្មលោរី ឬ ចលត្មៀង្មលោរីជាលដើម មន
បាត្់ បង្់ត្បជាត្បិយភាព លហើ យចាំនន ួ ទសសនិក ន
លពលត្ត្េប់ លៅត្សុកវិញ។ លត្កាយពី លពលោត្់
លចោះបត្្យចោះជាលាំដាប់ ។ លដាយោរមលធ្ាបាយ
លវៀន និង្បានសបមែង្លត្ចើនលលើកលត្ចើនោរលដាយ
សបមែង្្មរី ហ័ សរហួ ន ោេោប់ ការត្បបត្ង្លាំអ
ប្ច ូលបលចចកលទស្មៗ ី មួយចាំនន ួ ផ្សង្
លលាោនលនោះ
ឆ្កសាំលលៀកបាំពក់ ការលាបមខ
បានទទួលលជាគ យ ័ កាន់ បត្ធ្ាំលធ្ង្
លៅត្ាំបន់ កូ
(កបនលង្ខលោះទទួលឥទធិពលពី ហី ចិន) ទាំង្លែិចលោោះ
ោាំង្សីន។ ទាំព័រលលខ
លហើ យបានលធ្េើឲ្យលលាោនត្បា
ឫគូរមខដ៏លអ
លហើ រក៏បិនត្បសប់ ពិ លសសសាំលនៀង្រដឺន ទាំង្សមែី ២០
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
និយាយ
លរឿង្លលាោនបាោក់
ទាំង្ចលត្មៀង្របស់ បខមរបាោក់ ត្សទន់
ពី លរាោះ លហើ យពកយសមែីត្បកបលដាយអត្ថន័យ ខលឹម ោរលអ លត្ពោះអនកសបមែង្ភាគលត្ចើន លត្ចើនជាអនក មានចាំល្ោះលត្ៅត្ ោះខ្វង្អកសរសិលែ៍ នផ្សង្
និង្ោស
លធ្េើឲ្យទសសនិក នលៅកមពុជាកណា ែ លលនោះ
ក់ ចត្ ិ ដ ត ត្ ិ អារមម្៍យា៉ែង្ខ្វលាំង្ រហូ ត្ដល់ លគនាំគ្នន លៅ ឬឲ្យលោមោះទត្មង្់លលាោនលនោះថា ជា “លលាោន បាោក់ ” លដាយយកទីកបនលង្ថ្នទត្មង្់សិលែៈលនោះ រីកចលត្មើន? មកដាក់ លោមោះឲ្យទត្មង្់លលាោនលនោះបត្ មែង្។ គឺចាប់ ពីលពលលនោះមកលហើ យ បដលលលាោន លត្ទើង្លឃ្លលក ឬ យី លកបត្បលោមោះជា លលាោនបាោក់ បដលលយើ ង្ោគល់
និង្បានល
ើញរហូ ត្ដល់ សពេ
ថ្្ៃលនោះ។
សកមតងតួដសត ច្ប
លដាយ មូលលហត្លសដឋកច ិ ច កនុង្បាំ្ង្យក
ត្ពង្ទកដល់ ត្កុមដថ្ទលទៀត្។ ត្បបហលជាចាប់ ពី
ទត្មង្់សិលែៈ លធ្េើ ន ំ ញ ួ ពួ កលៅបកជាលត្ចើននក់ ថ្ន
ឆ្នាំ១៩៣៧ លៅរា ធ្លនីភលនាំ ពញ លគល
វង្់លលាោនលៅភនលាំ ពញ
ត្កុម និង្លរាង្លលាោនបាោក់ ជាលត្ចើនដូចជា លរាង្
បានរកវិធ្ីលធ្េឲ្ ើ យវង្់លលាោន
ើញមាន
លលាក ឆ្ ត្គួន ធ្លលក់ ចល ូ កនុង្វិបត្តរិ លាយត្កុម
មួយលៅផ្សារកាប់ លគ្ន។ ខ្វង្លិចលរាង្លនោះមិនឆ្ៃយ
លហើ យការសបមែង្ចោះលខសោយ លដាយលត្បើទឹកលយ
ប៉ែនមន
ទិញ លដាយលួចលាក់ នវូ សិលែករពូ បកៗ ត្គូលលាោន
និយមឲ្យលោមោះថាលរាង្ល
ពូ បកៗ លដើមែីឲ្យបបកខ្វចយលចញពី វង្់លលាោន លលាក
មិនឆ្ៃយប៉ែនមន មានលរាង្លលាោនបាោក់ មួយលទៀត្
លៅបក ឆ្ ត្គួន លដើមែីចល ូ មកផ្សែល់ចលាំ ្ោះ និង្
សង្់អាំពី្ម បដលលគនិយមឲ្យលោមោះថា លរាង្ោពន
បលត្មើលៅកនុង្ត្កុមសិលែៈរបស់ ខលួនវិញ។ វង្់សិលែៈ
កូនកាត្់ ឬលរាង្្ម “លៅកបនលង្វិមានឯករា យសពេ
លលាោនបាោក់ របស់ លលាក ឆ្ ត្គួន បាន ប ួ ត្បទោះ
ថ្្ៃ” ដឹកនាំលដាយអនកត្សីមលិោះឡា។ លរាង្មួយលទៀត្
នឹង្វិបត្តយា ិ ៉ែ ង្ធ្ាំលធ្ង្ លត្ពោះត្គូធ្ៗ ាំ ដូចជាលលាកត្គូ
លៅខ្វង្លិចវាាំង្ត្ ុង្ខ្វង្ត្ែូង្បដលលគនិយមលៅ
លមមលលាកត្គូខ្វល
និង្មិត្ភ ត ក ័ ដ ែិ ថ្ទលទៀត្មួយចាំនន ួ
ថា លរាង្សយសលង្េៀន។ មួយលទៀត្ លរាង្ផ្សារសួន
បានចាកលចញពី ត្កុមលលាក ឆ្ ត្គួន លហើ យចូល
ចាស់ ឬ លរាង្លលាោនកលង្ ឹ គ លៅចាំមខវត្តបទមវត្ី។
លៅបង្គាត្់ ចលាំ ្ោះលលាោនបាោក់
លរាង្ផ្សារសេ ី ឹបបដលដឹកនាំលដាយអនកមានង្មានក់
ទាំង្បផ្សនកត្ជនតី
ទាំង្ហួ ន ទាំង្ចលត្មៀង្ ទាំង្ការសបមែង្ លដាយឥត្ ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
មានលរាង្មួយលទៀត្សង្់អាំពីល ើ។
ើ បដលលគ
ខ្វង្លិចលរាង្ទី២
ថ្នត្ពោះរាជា សីសវត្ថម ិ នីវង្ស គឺអនកមានង្ ទាំព័រលលខ
នត្ពោះ ២១
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
បម៉ែនង្បបាានរលកោ្៍
លរឿង្លលាោនបាោក់
យិ ន តាត្។
លរាង្មួយ
លទៀត្ លៅតាលមម លខត្តកណា ែ ល។ លត្កាយពី លនោះ មកលទើបលគល
ើញមានលរាង្ដថ្ទលទៀត្ជាលត្ចើនដូច
ជា លរាង្គីេូលលខ៦។ លរាង្ទួលទាំពូង្ លៅបចង្ខ្វង្ ល ង្ ើ វត្តទល ួ ទាំពូង្ សពេ ថ្្ៃ លរាង្ទួលលគ្នក លរាង្ បាក់ លត្សង្ និង្ អនកត្សី អន វា៉ាង្ “លៅមែលុាំ រាង្ ភាពយនតលចនឡា”សពេ ថ្្ៃ។
លរាង្ផ្សារលដប៉ែូ
និង្
លរាង្ដថ្ទលទៀត្ សបមែង្លលាោនបាោក់ ជាត្បចាាំ។ ឯ
បង្ហាត់ ច្បង្ហវក្់ ឬក្ាច្ប់ ោំដផសងៗបកនែម
លរាង្ភាពយនតលលាោន គឹម សឹង្ លៅខ្វង្លិចផ្សារ
ត្បជា នកមពុជាលយើ ង្ លដើមែីទកជាទនមូលដាឋនកនុង្
កណា ែ ល និង្លរាង្ គឹម ភង្ លៅខ្វង្ត្ែូង្ោង្ខ្វង្
ការបសេង្យល់ ត្ថ្មលពិត្ រ ូបពិ ត្ ខលឹមោរពិ ត្ ទត្មង្់
លិចផ្សារ្មី ក៏មានសបមែង្លលាោនបាោក់ មែង្មាកល
ពិ ត្
បដរ។ គឺចាប់ ពីលពលលនោះមកលហើ យបដល លលាោន
លលាោនបខមរ។
បាោក់ ចាប់ ោយភាពខ្វលាំង្បមនបទនលៅត្បលទស
លត្កាយពី ោកលវិទាល័យភូមិនវេ ច ិ ត្ិ ត្សិលែៈ ត្ត្ូវ
កមពុជា តាមរយៈការលធ្េស ើ កមមភាពលៅមកសបមែង្
បានបលង្កត្ ើ លេើង្ឆ្នាំ១៩៦៥ ទត្មង្់លលាោនបាោក់ ក៏
ចោះលេើង្ៗត្គប់ ទីកបនលង្ លហើ យមានត្កុមខលោះបានលៅ
ដូចជាទត្មង្់សិលែៈឯលទៀត្ជាលត្ចើនបដលត្ត្ូវបាន
លបាោះទីតាាំង្លៅលខត្ត
ោកលវិទាល័យ
បលត្ង្ៀន
និង្ត្សុកនន
បានលៅ
និង្កោង្ត្កុមជាលត្ចើនតាមមូលដាឋន
លផ្សសង្ៗគ្នន។
និង្លកោ្ៈបបបពិ ត្ទាំង្ឡាយថ្នទត្មង្់ មា៉ែង្លទៀត្ខ្ាំ ុក៏សាំ ត្មាបផ្សង្បដរថា
ចាត្់ ឲ្យមានត្កុមចោះលធ្េកា ើ រ
សិកាត្ោវត្ជាវលរៀនសូត្ត្ពី លលាកត្គូ
អនកត្គូ
ខ្វង្លលើលនោះជាត្បវត្តរិ បស់ លលាោនបា
សិលែករអនក ន ំ ញធ្ាំៗដូចជា លលាកតា ោាំង្ ោ
ោក់ បដលលយើ ង្ទទួលពី ត្គូចាស់ ៗ និង្មិត្ភ ត ក ័ បែិ ខមរ
រន, អនកត្សី លចច មា៉ែច, លលាកត្គូ លៅ, លលាកត្គូ
មួយចាំនន ួ បដលសថិត្លៅភាគខ្វង្ត្ែូង្
្ន, លលាកត្គូ ោ មិត្ ជាលដើម ។ល។ មិនត្ត្ឹម
ថ្នោធ្លរ
្ៈរដឋសង្គមនិយមលវៀត្ណាមសពេ ថ្្ៃ អមលដាយ
បត្ប៉ែលណា ណ ោះលទ
ឯកោរសរលសរបនតិចបនតួច បដលលសសសល់ ពី
លលាកត្គូ ទកលមម បដលមានលទពលកាសលយអាច
មនមក។ លយើ ង្ល ឿជាក់ ថាត្បវត្តលិ នោះ ត្បាកដជា
សបមែង្ជាត្ួឯកជាត្ួយកស
មិនទន់ បានសត្កឹត្ និង្លាំអិត្លៅលេើយលទ ប៉ែបនត
បលត្ង្ៀន
លទោះជាយា៉ែង្ណា ក៏វាអាចជាមូលដាឋនសត្មាប់ ពិចារ
នដយោជសតប្មលទៀត្ផ្សង្។
ណាខលោះៗ
របស់ បណា ែ អនកត្ោវត្ជាវ
អនកសិកា
ោកលវិទាល័យបានអល្រើ ញ
ឬ
ជាត្លុកក៏បានមក
ជាត្គូត្បចាាំលៅមោវិទាល័យសិលែៈ
លត្កាយពី បានសិកាលរៀនសូត្ត្
លភលង្
លលាោន អនកត្សឡាញ់អកសរសិលែ៍ លហើ យនឹង្ត្បជា
ចលត្មៀង្កាច់ ហួនបាោក់ និង្រលបៀបសបមែង្បាន
ន មោ នបដលត្សឡាញ់សិលែៈវបែធ្ម៌របស់
ត្ត្ឹមត្ត្ូវលហើ យត្កុមនិសសិត្បផ្សនកលលាោនបាោក់ កនុង្
ទាំព័រលលខ
២២
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
លទសថ្នលសចកតល ី ៃង្ ់ ដក្ប្សង់ដច្បញពីដសៀវដៅ”ទ្យសសនីយភាពកេែរ” ប្ោវប្ជាវដោយៈ ភិក្ខុ ដោតធដោ
រោបថនរប កតី លៃ ង់ លសចកតម ី ិនលចោះមិនដឹង្ លៅថាលសចកតល ី ៃង្ ់ លបើមិនលចោះអកសរនឹង្លលខលៅថា និង្លលខ ឆ្ក្សកមតងតួយក្ស
ដំលេើង្លរឿង្មួយចាំនន ួ
ក៏ោកលែង្
លដាយលរឿង្បដលត្ត្ូវ
សបមែង្ត្ត្ូវសរលសរជាលរឿង្លលាោនបដលមានពកយ សមែីត្ត្ឹមត្ត្ូវ
លហើ យបដលត្ត្ូវឲ្យសិលែករអនក
សបមែង្ ទលនេញចាាំយា៉ែង្ោេត្់ ជាមន ត្ពមលដាយ មានការដឹកនាំលរឿង្ ត្ត្ឹមត្ត្ូវផ្សង្ លពលគឺលធ្េើឲ្យ មានលកោ្ៈ“លរៀបរយ”លៅកនុង្ការសបមែង្ លដាយ រកា អលនលើបរិយាកាសសបាយរីករាយ ឬកមសត្់ ត្ពត្់ ត្បាស ឬក៏អលនលើកប ាំ លុកកាំបបលង្លៅតាមដំល្ើ រ ថ្នោច់ លរឿង្ មិនឲ្យរាំខ្វនគ្ននលេើយ។ កនុង្ការោក លែង្លធ្េឲ្ ើ យមានលកោ្ៈ ទត្មង្់លលាោនបាោក់ លនោះ
“លរៀបរយ”
ផ្សលគួរជាទីលពញចិត្ត
សត្មាប់
លត្កាយពី បានសបមែង្
លៅទូទាំង្ត្បលទសជាញឹកញាប់ ល
លបើមិនលចោះលធ្េកា ើ រលៅថាលៃង្ក ់ ុង្ ន ការ
លនោះ លបើមិនលចោះគិត្លៅថាលៃង្ក ់ ុង្ ន ការគិត្ អនក
ោមរត្ីរកាទត្មង្់ មិនឲ្យពនយត្បាសចាកភាពលដើម និង្លដាយមាន ន ំ យ ួ ពី ត្គូចាស់ ៗ
លៃង្ក ់ ុង្ ន អកសរ
ើញថាបានលទធ
ណាមានលសចកតល ី ៃង្ ់ អនកលនោះលោមោះថា មនសស ឥត្ចាំល្ោះវិជារ អនកណាឥត្មានចាំល្ោះវិជារ អនក លនោះលោមោះថា មនសសលៃង្ៗ ់ លនោះ លបើនឹង្លធ្េកា ើ រអេី ការលនោះលត្ចើនមិនលកើត្
លបើទកជាលកើត្
ការលនោះ
លត្ចើនមិនលអ លបើនឹង្និយាយពកយណា ពកយលនោះ លត្ចើនមិនត្បាកដ លបើនឹង្គិត្លហត្អេី លហត្លនោះមិន លចញមកសបមតង្ឲ្យត្បាកដខសឬត្ត្ូវបាន។ មនសសលៃង្ឧ ់ បមាដូចមនសសខ្វេក់
ធ្មមតា
មនសសខ្វេក់ កត្មនឹង្លដើរតាមផ្សលូវឲ្យត្ត្ង្់នឹង្រហ័ ស បានលេើយ
លត្ពោះមានលសចកតញ ី លញើត្ញលញើម
រ ួញរាោេក់ លសេើរកនុង្ចិត្តជានិចច លមា៉ែលោះលហើ យលសចកតី មិនត្បាកដកនុង្ចិត្លត នោះ លធ្េដ ើ លំ ្ើ រក៏មិនត្បាកដជា លៅមខឬលៅខ្វង្លត្ចើនទីសទស ដូចគ្នននឹង្មនសស លៃង្ ់ លបើនឹង្លធ្េើ និយាយនិង្គិត្ ក៏មិនមានត្បាកដ
ដែិត្លយើ ង្អាចទក់ ទញ
បានឬត្ត្មូវបាននូវទឹកចិត្រត បស់ ទសសនិក ន ត្គប់ ម ឈដាឋន គឺអនកបត្សចមាករ អនកផ្សារ សិសស និសសិត្ ប្ញ វនត ជាលត្ចើនផ្សង្។ ចាំប្ក ឯត្កុមសិលែៈ លលាោនបាោក់
លៅតាមលរាង្នន
កនុង្ទូទាំង្ត្ប
លទស គឺលៅរការលបៀបសបមែង្បបបបរា្ដូចមន លពលគឺរលបៀបសបមែង្លដាយឥត្ត្ពង្ទកដបដល៕ ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
មនុសសមិនដច្បះអក្សរដគ្ដប្បៀបដៅនឹងមនុសសខ្វវក្់
ទាំព័រលលខ
២៣
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
លទសថ្នលសចកតល ី ៃង្ ់
កនុង្ចិត្លត សចកតម ី ិនត្បាកដលនោះឯង្ មិនអាចនឹង្លធ្េើ ត្បលយា ន៍បដលខលួនត្ត្ូវការឲ្យសលត្មចបាន។ មានពទធភាសិត្មួយបានសបមតង្ថា លមាហ គឺលសចកតល ី ៃង្ ់
បត្មានលត្ចើនកនុង្សនតនអនកណា
មួយលហើ យ នឹង្អាចលធ្េើអនកលនោះមិនឲ្យោគល់ លសច កតអា ី ត្កក់ លអ នឹង្ខសត្ត្ូវបានលេើយ។ សភាសិត្ពី បរា្
កនុង្គមពីរត្សីហិលតា
បលទសជាភាោសាំជសតឹត្មានលសចកតថា ី មានលសតច
មនុសសដមើលមិនដ ើ ញឲ្យចាំទ្យី បាលទាត់
អនកណាមួយ
លទោះបីមានរ ូបលឆ្មលលាម
មួយអង្គត្ពោះនម សទសិនលៅកនុង្ត្កុង្បាដលិបត្ត្
ព្៌ លអតាាំង្លៅកនុង្ត្រ្វ័យ គឺលៅលកមង្លៅលេើយ
ត្ទង្់នឹកត្បារពធ ដល់ ត្ពោះរា ឱ្រស
លកើត្លៅកនុង្ត្ត្កូលដ៏ខពង្ខ ់ ពស់កតី
របស់ ត្ពោះអង្គ
បត្ត្បាសចាកចាំ
បដលមិនយកចិត្ទ ត កដាក់ កុង្ ន ការសិកាោជសតវទ ិ ា
ល្ោះវិជារ គឺឥត្មានការលចោះដឹង្អេីលហើ យ អនកលនោះ
ត្បត្ពឹ ត្បត ត្កនុង្ផ្សលូវខស
ឯង្ជាមនសសឥត្រាសី គ្នមនអនកឲ្យត្ថ្មល គ្នមនខលឹម
លទើបត្ពោះអង្គត្ទង្់ត្ពោះរា
ត្ត្មិោះថា កូនបដលគ្នមនចាំល្ោះវិជារ ជាមនសសលៃង្ ់
ោរ ដូចជាផ្កកចារ (មានបត្ព្៌ លអត្សស់ ) បត្ឥត្
មិនត្បត្ពឹ ត្តា ត មធ្ម៌ នឹង្មានត្បលយា ន៍អេីដល់ កន ូ
មានកលន ិ ត្កអូប។
ដូលចានោះ
លត្បៀបឧបមាដូចបភនកខ្វេក់
លយា ន៍អេី
នឹង្មានត្ប
សត្មាប់ នាំខលួនលៅកាន់ ទីដថ្ទបានលនោះ
មានបត្លសចកតអ ី ផ្សសុកត្ពួយចិត្បត ត្មា៉ែង្ប៉ែលណា ណ ោះ។ កូនមាន៣យា៉ែង្ គឺកន ូ បដលមិនទន់ លកើត្១
មានសភាសិត្មា៉ែង្លទៀត្ថា
មនសសនិង្
សត្េគឺ មានការបរិលភាគអាោរ លសពលម្ន សី លដកដូចគ្នន បត្មនសសមានធ្ម៌ ចាំល្ោះវិជារសាំរាប់ លធ្េឲ្ ើ យបបលកពី សត្េ
មនសសណាត្បាសចាកឥត្មាន
កូនបដលលកើត្លហើ យោលប់ លៅវិញ១ កូនបដលលកើត្
ចាំល្ោះវិជារ មនសសលនោះលោមោះថា លសមើគ្នននឹង្សត្េ។
លហើ យលៅរស់ បត្លៃង្១ ់ បណា ត កូនទាំង្៣យា៉ែង្លនោះ
បដលនាំលរឿង្សភាសិត្ខល ោះមកអធ្ិបាយ
កូនមួយណា ក៏បណា ត លឲ្យឪពកមាតយលកើត្ទកោបដរ
កនុង្ទីលនោះ លដើមែីបញ្ហរក់ ឲ្យល
លហើ យឪពកមាតយត្គប់ រ ូប ក៏មិនចង្់ ប ួ កូនទាំង្៣
លនោះ លធ្េអ ើ នកលនោះឲ្យបានដល់ នវូ លសចកតម ី ិនចលត្មើន
ព ំ ូ កលនោះបដរ។ បត្លបើបបរជាបាន ប ួ កូនពី រយា៉ែង្
នឹង្ទន់ ទប្យលថាក តាាំង្ពី កុង្ ន បចចុបែននលនោះដរាប
ខ្វង្លដើមមានទកោបដរ បត្ត្គ្នន់ បត្មានរយៈលពលខលី ប៉ែលណា ណ ោះ
ចាំប្កឯកូនមួយចង្លត្កាយបដលគ្នន
លកើត្មកមិនោលប់ លហើ យលៃង្ល់ នោះ មាតយលវទនត្ពួយចិត្ឥ ត ត្
ប់
លធ្េឲ្ ើ យឪពក រ
លពលផ្សត្ពី
ឪពកមាតយក៏រង្ទកោលវទនលពញមួយ វី ត្ ិ ។ ទាំព័រលលខ
២៤
ើញថា លសចកតល ី ៃង្ ់
ដល់ លលាកខ្វង្មខ។ ឯលទសថ្នលសចកតីលៃង្ប់ ដលនឹង្ល
ើញ
ចាស់ កុង្ ន បចចុបែននលនោះដូលចនោះ ១-លបើលៃង្ក ់ ុង្ ន វិធ្អ ី កសរ គឺមិនលចោះអាន មិន លចោះសរលសរ
មិនលចោះលមើលនាំឲ្យខ្វត្បង្់នវូ ត្ប ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
អបែមាទធ្ម៌ពីរយា៉ែង្
លយា ន៍ដលូ ចនោះ
៤-មនសសលៃង្ ់ ជាមនសសខសត្់ មិត្ស ត មាលញ់
ក/មិនអាចលមើលោជោតឬលសៀវលៅបដល
លត្ពោះលគមិនសូវត្ត្ូវការយកខលួនលធ្េជា ើ មិត្ស ត មាលញ់
មានចាប់ ត្បលៅលអកុង្ ន ត្ពោះពទធោសនឬលត្ៅត្ពោះ
លេើយ។ លត្ពោះលហត្អេី? លត្ពោះលគដឹង្ថា ខលួនជា
ពទធោសន ជាលត្គឿង្នាំឲ្យលកើត្គាំនិត្ត្បាជា្បាន។
មនសសលៃង្ ់ លបើនឹង្ពឹ ង្រកយកលៅឲ្យ យ ួ លធ្េអ ើ េី ឬ
ខ/មិនអាចសរលសរសាំបត្ត្លដាយខលួនឯង្ ឲ្យដំ្ឹង្ដល់ ញាត្ិមិត្បត ដលខលួនត្ត្ូវការ។ គ/លសចកតក ី បា ាំ ាំង្ឬការត្កបដលញាត្ិមិត្លត ផ្ស្ើ សាំបត្ត្ ឲ្យដំ្ឹង្មកចាំលពោះខលួនលនោះនិង្មិនបាន សលត្មចត្បលយា ន៍។
ក្មពុជសុ រយា ិ ប្ោវប្ជាវដោយៈ ភិក្ខុ ដោតធដោ
អបែមាទ្ម្៌ ព្ី យ៉ាង ចាប់ តាាំង្ពី លពលបដលត្ពោះអរហនតសមាម សមពុទត្ធ ទង្់បានត្តាស់ ដឹង្លេើង្កនុង្លលាកកាលណា
២- អនកបដលឥត្មានចាំល្ោះវិជារអេី លបើលៅ អាត្ស័័យត្ កលកានកនុង្សមានក់ អនកធ្ាំ លគ្នរពត្បត្ិបត្តឲ្ ិ យអនកធ្ាំ
យ ួ ពី លត្គ្នោះត្បឹកាការអេីក៏មិនលកើត្ទាំង្អស់ ។
លហើ យលចោះ
លលាកត្សឡាញ់អា្ិ ត្
លមតាតដូចលមតចកតី អនកធ្ាំលនោះក៏មិនអាចលលើកត្លមតើង្ អនកលនោះឲ្យមានលករលតិ៍ ោមោះយសសកតិបានលេើយ លត្ពោះលលាកយល់ ថា ខលួនលៃង្ ់ លបើត្គ្នន់ លបើណាស់ បានត្ត្ឹមបត្លសចកតីសខ លត្ពោះអាត្ស័យនឹង្ឥសសរៈ ភាពរបស់ អនកធ្ាំលនោះប៉ែលណា ណ ោះ បត្ក៏គង្់មិនរ ួចអាំពីទី
ត្ពោះអង្គត្ទង្់សបមតង្លត្បាសត្បទនដល់ សពេ សត្តនិករ ជាលត្ចើនលលើក
លត្ចើនត្គ្ន
សូមែីបត្ត្ពោះអង្គលរៀប
យាង្ចូលកាន់ ត្ពោះនិ្េនលហើ យ មានត្ពោះទ័យចាប់ ភក លឹ
ក៏ត្ពោះអង្គត្ទង្់
បត្កង្សត្េកុង្ ន ពិ ភពលលាក
លភលច នូវអបែមាទធ្ម៌លនោះ លទើបត្ពោះអង្គត្ទង្់ល្លៀត្ សបមតង្ផ្កតាំទកជាចង្លត្កាយបាំផ្សត្ថាៈ ហន្ទទាន្ិ
ភិក្ខវេ អាមន្តយាមិ វោ
េយធម្មា សង្ខខរា អប្បម្មវេន្ សមាវេថ!
មានលភិកុទ ោ ាំង្ឡាយ ត្ថាគត្ ដាស់ លត្ឿន
បដលជាអនកបាំលរើលគ។ លទោះបីមានយសសកតិ
អនកទាំង្អស់ គ្នន សង្គោរទាំង្ឡាយមានការសូនយជា
លដាយអាំណាចលត្ពង្សាំណាង្ យ ួ ឧបត្ថមភមក លបើ្ុាំក
ធ្មមតា អនកទាំង្ឡាយចូរញាុាំង្ត្បលយា ន៍ឲ្យសលត្មច
៣-មនសសលៃង្ ់
ល្កង្ ើ ត្គ្នន់ លបើបានបត្កនុង្ទីឯលទៀត្ បត្ដល់ កុង្ ន ទីត្ប ក ំ ៏នឹង្ត្ត្េប់ លៅជាមនសសឥត្រាសី ឥត្មានត្ថ្មល លៅវិញ
លត្ពោះមិនលចោះលរៀបចាំលធ្េើអាការឫកពរឲ្យ
សមគួរដល់ ោថនរបស់ ខលួន ឬនឹង្ោនិយាយលេើង្ ក៏មិនត្ត្ូវតាមទាំនង្ធ្ម៌និង្ទាំនង្ចាប់ ជាលហត្ឲ្យ អនកឯលទៀត្លគញញឹមកនុង្ចិត្រា ត ល់ គ្ននលដាយការ លមើលង្គយ លមា៉ែលោះលហើ យលគពាំ ល ឿោតប់ ពាំ លកាត្ខ្វលច លដាយលគដឹង្ថាខលួនជាមនសសលៃង្។ ់ ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ន្តងសុ ជាតាថាវយច្បង្ហាន់ ដៅនៃៃកដលប្ពះពុទ្យធបានប្តាស់
ទាំព័រលលខ
២៥
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
អបែមាទធ្ម៌ពីរយា៉ែង្
ប្ពះសមាែសមពុទ្យធប្ទ្យង់ដប្បាសប្ចវគ្គីជាោវ័ក្ដំបូងបំផត ុ របស់ ប្ពះអងគ
២- មិនត្បមាទកនង្ ុ ការចាំលរើន ។
លដាយលសចកតម ី ិនត្បមាទចោះ។ បមន!
អបែមាទធ្ម៌លនោះ
ពិ ត្ជាធ្ម៌បដល
ត្ពោះសមពុទត្ធ ទង្់ពិចារណា លត្ ស ើ លរើសល
ើញផ្កេល់
១- មិនត្បមាទកនុង្ការលោះមានន័យថា អាំលពើ ណាៗបដល នន នត្បត្ពឹ ត្លត ៅលហើ យ នាំឲ្យខូច
ត្ពោះអង្គឯង្ថា រកធ្ម៌ឯណាបដលញាុាំង្ត្បលយា ន៍
ខ្វត្ផ្សលត្បលយា ន៍ផ្កេល់ ខលួន
ត្គប់ យា៉ែង្ ឲ្យសលត្មចកនុង្បចចបែនន ទន់ បភនក និង្
ធ្លរ្ៈ ន អាំលពើ លនោះៗ ត្ត្ូវបត្លោះបង្់លចាលជា
ត្បលយា ន៍កុង្ ន បរលលាក ដូចអបែមាទធ្ម៌លនោះលទ។
ដាច់ ខ្វត្ សូមែីបត្បនតិចបនតួចក៏មិនត្ត្ូវត្ប្យត្ប
លត្ពោះលហត្លនោះលហើ យ
ត្ពឹ ត្ត្ ត លៅលទៀត្លេើយ។
បានជាត្ពោះអង្គត្ទង្់មាន
ត្ពោះពទធដកា ី ផ្កតាំលហើ យផ្កតាំលទៀត្ថា ចូរសត្េកុង្ ន ពិ ភព លលាកកលាំ ភលចអបែមាទធ្ម៌លនោះលោោះលេើយ។ ពកយថាៈ អបែមាទធ្ម៌លនោះ ជាភាោបាលី បត្បមកជាភាោបខមរថា ការមិនត្បមាទ លសចកតីមិន ត្បបហសលធ្េស។
និង្ត្បលយា ន៍ោ
លបើកាលណាលយើ ង្មានលសចកតត្ី បមាទលដាយ នឹកោមនថា ជាអាំលពើ ត្ិចត្ួចមិនជាការប៉ែនមនលទ លហើ យលៅបត្មានលធ្េត្ ើ លៅលទៀត្
នលនោះឯង្មខ
នឹង្បានទទួលផ្សលជាទកោពាំ ខ្វនលេើយ។ ២-មិនត្បមាទកនុង្ការចលត្មើន
មានន័យថា
លសចកតីមិនត្បមាទលនោះ បចកលចញជា២ បផ្សនកគឺៈ
អាំលពើ ណាៗ
១- មិនត្បមាទកនង្ ុ ការលោះ ។
នាំឲ្យលកើត្ផ្សលត្បលយា ន៍ នឹង្លសចកតស ី ខ្កលុាំ ្កើង្
ទាំព័រលលខ
២៦
បដល នន នត្បត្ពឹ ត្លត ធ្េលើ ៅលហើ យ
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
អបែមាទធ្ម៌ពីរយា៉ែង្
ប្ពះសមាែសមពុទ្យធប្ទ្យង់ដប្បាសពួក្ប្ោហែ ណ្៍
រង្លរឿង្ផ្កេល់ ខលួន នឹង្ោធ្លរ្ ន លទោះបីត្ច ិ កតី
ធ្លរ្ៈ មិនយកអាំណាច យសស័កក តិ មាលាំង្ពលរដឋ
លត្ចើនក៏លដាយ អាំលពើ លនោះៗ ត្ត្ូវបត្ខាំពាយាមបនត
លៅលត្បើសត្មាប់ កបាំ ហង្សមលុត្ បល្ច ញចង្កូមដាក់
សកមមភាពត្លៅលទៀត្
គ្នន
មិនត្ត្ូវធ្ញត្ទន់ លនឿយ
ណាយ លដាយមលនគត្ិ ត្បកបលដាយការត្បមាទ លហើ យោមនថា អាំលពើ ត្ិចត្ួចពាំ ង្គយនឹង្សលត្មចអេី បានលេើយ។
សនតិភាពជាក់
បសតង្ោកលលលាក នឹង្ផ្សសលេើង្ជាត្បាកដ ។ បត្អនិចាច! លធ្េលើ មតចលេើយ លបើពិភពលលាក លនោះវាលៅមានមនសសជាត្ិខលោះ លៅមានគាំនិត្យល់
សូមែីកអមទឹកបដលលគលបើកមខចាំហទកលចាល កនុង្ទីវាល
លដាយលសចកតត្ី បមាទលនោះលទ
ក៏គង្់លពញលពរលៅលដាយដំ្ក់ ទឹក
លភលៀង្ បដលធ្លលក់ ត្ក់ ៗចោះពី អាកាសមកបដរ។ លសចកតលី ត្បៀបលធ្ៀប ថ្នការមិនត្បមាទទាំង្
ខសលៅលេើយ កាលណានឹង្យល់ ផ្សលត្បលយា ន៍ បដលលកើត្អាំពីសនតិភាពលនោះ លទោះបីលយើ ង្ខាំពនយល់ លគយា៉ែង្ណាក៏លដាយ
ក៏លគលៅបត្មិនយល់ បដរ។
បពិ ត្ត្អស់ លលាកអនក
សបែុរសជាអនកត្សឡាញ់
ពី របផ្សនកលនោះ មានត្លយភាពលសមើគ្នន។ អស់ លលាក
នូវសនតិភាពទាំង្ឡាយ សូមខាំ យ ួ បាំ លពញនូវកិចច
អនកជាសបែុរស ខ្ាំលុ ឿថា លបើត្បសិនជាត្បជាពល
ការលដើមែីបសេង្រក
រដឋទាំង្អស់ កុង្ ន ពិ ភពលលាក មានឧត្តមគត្ិបត្មួយ
លលាកលដាយលសចកតម ី ិនត្បមាទឲ្យបាន
គឺោគល់ ត្បលយា ន៍ផ្កេល់ ខលួន
សលត្មចកប ាំ ីខ្វន។
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
នឹង្ត្បលយា ន៍ោ-
នូវសនតិភាពលនោះ
ន ូ ពិ ភព
ប្ោវប្ជាវដោយ៖ ភិក្ខុ ប្តឹង ដង
ទាំព័រលលខ
២៧
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
លរឿង្ត្បាោទត្ពោះវិោរ (ត្)
រ ឿងត្ាសាទត្ព្ោះវិ ហា (រ) លហើ យតាមភាោបារាាំង្ថាៈ (Renouveler)។ ត្បលទសថ្្
លដើរជាន់ បត្បកង្ល ង្ ើ របស់ ខលួនឯង្
លត្ពោះលៅមនលពលបខមរមិនទន់ ដាក់ ពកយបតឹង្ លៅ ត្លាការអនតរជាត្ិអាំពីត្ពោះវិោរ (គឺមនឆ្នាំ១៩៦០) ថ្្ទទួលោគល់ សមត្ថកច ិ ចថ្នត្លាការអនតរជាត្ិ លដាយអាង្លលើ លសចកតីត្បកាសរបស់ លគចោះថ្្ៃទី ២០ ឧសភា ១៩៥០។ ដល់ មកឥេូវលនោះឱ្កាស
ប្បាោទ្យប្ពះវិហារៃតជាន់ ទ្យី២
បដលត្លាការបានទទួលពកយប្តឹង្របស់ លយើ ង្
គឺត្ត្ូវមានរវាង្ត្បលទសបារាាំង្ និង្ត្បលទស
ត្បលទសថ្្លៅល្លយ ើ ត្បាប់ ត្លាការថា លសចកតត្ី ប
ថ្្ឯលណាោះលៅវិញលដាយលពលថា ត្បលទសកមពុជា
កាសលនោះមិនបានការលៅវិញ
បដលបានឯករា យលហើ យលនោះគ្នមនសិទិអ ធ លេី ៅត្ាំណាង្
ជាលមា
លដាយត្ត្ូវធ្លលក់ លៅ
អោឥត្ការ លត្ពោះលគថា លសចកតត្ី ប
កាស១៩២៩
បនេប់ មកគឺលសចកតត្ី បកាសថ្្ៃ៤
ត្បលទសបារាាំង្
លដាយសាំអាង្លលើសនធិសញ្ហញលធ្េើ
លេើង្កនុង្សម័យអាណាពាបាលបានលទ។
លយើ ង្
ឧសភា ១៩៤០ ត្ត្ូវផ្សត្រលត្់ ផ្សត្ឥត្បានការ ចាប់
អាចលធ្េកា ើ រលត្បៀបលធ្ៀបឲ្យង្គយោតប់ ជាង្លនោះលៅ
ពី ថ្្ៃ៥ ឧសភា ១៩៥០។
លទៀត្ តាមគាំនិត្របស់ ថ្្ខ្វង្លលើ គឺលគចង្់និយាយ
លដាយលគយល់ ល
ើញថា លពលលវលាបាន
កនលង្លៅខសគ្ននចាំនន ួ ១៥ថ្្ៃ
(គឺមកដល់ ថ្្ៃទី២០
ឧសភា បានលគលធ្េលើ សចកតថ្ី ្លង្ការ្៍ មួយ្ម)ី លគ លពលថា បានការលទ
លសចកតបី ្លង្ការលត្កាយបង្អស់លនោះមិន ចាំលពោះការលនោះត្បលទសថ្្ថាបត្មានក់
ឯង្ជាង្៣១ឆ្នាំកនលង្លៅ
គ្នត្់ ថាបានការលដាយ
គ្នត្់ លៅទទួលោគល់ សមត្ថកច ិ ច
ថ្នត្លាការដល់
លពលបខមរដាក់ ពកយប្តឹង្ភាលម លដាយបកត្ោយ ថា
លសចកតត្ី បកាសរបស់ ខលួនធ្លលក់ លៅជាលមា
ៈ
អា ោឥត្ការលៅលហើ យ។
បមនមានការទក់ ទង្រវាង្បខមរនិង្ថ្្លទ។ ទាំព័រលលខ
២៨
លបើឪពកោលប់ លៅកូនគ្នមនសិទិ ន ធ ឹង្ទទួលមត្ិពី
ឪពក ឬបតឹង្លៅត្លាការអាំពីលរឿង្មួយ បដលបាន ជាប់ តាាំង្ពី កាលបដលឪពករស់ លៅលទ។ ចាំលពោះលយាបល់ ថ្្ទាំង្ពី រខ លសធ្សមត្ថកច ិ ត្ ច លាការអនតរជាត្ិ លយើ ង្បានលេើង្ប្លង្ ទ ំ ស់
បដលបដិ លនោះលមធ្លវី
(objections)
លដាយ
សាំអាង្លលើទេាីករ្៍ យា៉ែង្មត្មាាំដច ូ ត្លៅ ៖ ១)លមធ្លវីខ្វង្បខមរ
បានបល្ច ញលយាបល់
ទ ំ ស់ តាមទេាីករ្៍ យា៉ែង្ជាក់ បសតង្លដើមែីទត្់ លចាលនិលកោបបទរបស់ ថ្្។
ខពី រ ត្បលទសថ្្បានលដាោះត្ោយថា ត្លា កាអនតរជាត្ិមិនត្ត្ូវ ន ំ ាំ ត្មោះលរឿង្មួយ
ថា
បដលមិន
និលកោបបទនីមួយៗរបស់ ថ្្ មានសតីអាំពីការ បកត្ោយលសចកតីត្បកាសរបស់ ខលួនចោះថ្្ៃទី ២០ ឧសភា ១៩៥០ លដាយចចចាំពកយអង្់លគលស ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
លរឿង្ត្បាោទត្ពោះវិោរ (ត្)
ថា (Renew) ឬត្បកាសជា្ម។ ី នកយករដឋមជនតីថ្្ លគលពលថា ត្បកាសទទួលោគល់ ជា្ីម យា៉ែង្ដូច លមតចលកើត្
លបើលសចកតត្ី បកាសលដើម
(លសចកតត្ី ប
កាសចោះថ្្ៃ២០ ឧសភា១៩៥០) លៅជាអាោឥត្ ការលៅលហើ យ?។ លមធ្លវីដច ៏ ណា ាំ នរបស់ លយើ ង្ទាំង្៣រ ូប បាន លេើង្ប្លង្ការ្៍ ទ ំ ស់ លដើមែីទត្់ លចាលលយាបល់ ថ្្ខ្វង្លលើយា៉ែង្ដាច់ ណាត្់ បាំផ្សត្។
សមត្ថកច ិ ជា ច ឱ្ឡារិកលរៀង្មក។ លលាក ឌាន-អា
ទេាីករ្៍ របស់ លលាក ឌាន-អា
ឺ សន លម
ធ្លវីខ្វង្បខមរ
សន
ឺ
បានបវកបញកយា៉ែង្បវង្អាំពីពកយអង្់លគលស
(រីញ៉ែូវ)
លត្កាយបដលសហ ីវន ិ លត្ទឿង្-កាង្ បាន លេើង្ប្លង្ការ្៍ រ ួចលលាក ឌាន-
ប្បាោទ្យប្ពះវិហារៃតពីដលើច្បុះ
(Renew)
បដលមានកនុង្លសចកតត្ី បកាស
លត្កាយបង្អស់។
ឺ សន បានចាប់
ពកយថា (រញ ឺ ៉ែូវ) លនោះបានលសចកតថា ី “ដាក់
ល្លយ ើ ទ ំ ស់ លៅលលើលយាបល់ របស់ ថ្្ លដាយ ន ូ
ឲ្យលៅជាធ្រមានលេើង្វិញ (REMISE EN VIGUEOR)
ទេាីករ្៍ យា៉ែង្ទូលាំទលា ូ យ (ជាភាោអង្់លគលស
គឺជាក់ ចាស់ បដលត្ត្ូវផ្សត្រលត្់ លៅ
ចាំនន ួ ១៤ទាំព័រ) លលាកបានលរៀបរាប់ រល ាំ ឹកលេើង្វិញ
ការដបដលត្លៅមខលទៀត្។ លលាកបានលលើកយក
អាំពីកាលបរិលចេទបដលរដាឋភិបាលត្បលទសថ្្បាន
ត្ឹកតាង្ជាលត្ចើនតាមផ្សលូវចាប់ អនតរជាត្ិមកបង្គាញ
ត្បកាសទទួលោគល់ ជាផ្សលូវការ តាមធ្មមន្ញ ថ្ន
ឲ្យល
សហត្បជាជាត្ិនវូ សមត្ថកច ិ ចថ្នត្លាការអនតរជាត្ិ
កិចថ្ច នត្លាការអនតរជាត្ិបមន។
ើញថា
ឲ្យលៅបាន
ត្បលទសថ្្បានទទួលោគល់ សមត្ថ
ចាប់ តាាំង្ពី ឆ្នាំ១៩២៩ មក លសចកតត្ី បកាសជាហូ រ
លសចកតត្ី បកាសរបស់ ថ្្ចោះថ្្ៃ២០ ឧសភា
បហ (៧ ឧសភា ១៩៣០-៤ ឧសភា ១៩៤០) បាន
១៩៥០ បានបញ្ហរក់ ទឹកចិត្ដ ត ព ៏ ិ ត្របស់ ថ្្ បដល
បញ្ហរក់ អាំពីការបដលត្បលទសថ្្បានទទួលោគល់
មានលចត្នទទួលោគល់ សមត្ថកច ិ លច នោះបនត១០ឆ្នាំ មកលទៀត្។
ត្លាការបានធ្លលប់ វន ិ ិចយ េ័ ថា
“ការ
យល់ ត្ពម
គឺលកើត្លេើង្ពី ទឹកចិត្តលចត្នមិនបមន
លកើត្មកពី ទត្មង្់ការជាសមែកលត្ៅលទ”។ ត្បលទស ថ្្
មិនអាចយកលរឿង្ត្បលទសអីត្ោបអល
និង្
បលោគរី មកលធ្េជា ើ សាំអាង្លទ។ ត្បលទសកមពុជាមិន បាន ប កថា លសចកតត្ី បកាសរបស់ ថ្្ចោះថ្្ៃ២០៩-១៩២៩ លៅជាលមា
ៈអាោឥត្ការលនោះលទ ត្ប
ក្ងទ្យ័ពោរោរប្ពំកដនប្បាោទ្យប្ពះវិហារ
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ទាំព័រលលខ
២៩
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
ដំល្ើ រទសសនកិចរច បស់ ត្ពោះត្បធ្លនលៅសហរដឋអាលមរិក
២) លសចកតត្ី បកាសឆ្នាំ១៩៥០របស់ ថ្្ មិន បមនអាំលពើ មួយខ្វង្នីត្វិ ធ្ ិ លី ទ (acte de procedure)។ ៣) លកោ្ដាឋន បដលលសចកតត្ី បកាសឆ្នាំ ១៩៥០ បានលធ្េលើ េើង្មិនបមនជាថ្ចដនយបាំបាត្់ ការ បដលត្បលទសថ្្ បដលទទួលោគល់ សមត្ថកច ិ ថ្ច ន ត្លាការអនតរជាត្ិបានលទ។ ប្ោវប្ជាវដោយ៖ ភិក្ខុ កក្ អុ ក្
ប្បាោទ្យប្ពះវិហារ
លទសកមពុជា ប កបត្ពី ការបដលត្បលទសថ្្ទទួល សមត្ថកច ិ ត្ ច លាការអនតរជាត្ិបត្ប៉ែលណា ណ ោះ។ បនេប់ ពីលលាក ឌាន-អា រ៉ែលហសរបា ូ ាំង្ត្ូ
ដ្ំស
ើ រទេសនកិច្ចរបេ់ព្រះព្បធាន សៅេហ រដ្ឋអាសមរ ិក
ឺ សនមក លលាក
បានលេើង្ប្លង្លយាបល់ កុង្ ន នមថ្ន
ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ លយឿង្ តារា ត្បធ្លនស មពន ័ ស ធ ម្និសសិត្-និសសិត្បខមរកមពជា ុ លត្កាម
បាន
ត្បលទសកមពុជា លដាយលត្បើទេាីករ្៍ ដ៏រង្ ឹ បឹង្ និង្
និមនតលៅទសសនកិចលច ៅសហរដឋអាលមរិករយៈលពល
យា៉ែង្ទូលាំទលា ូ យជាទីបាំផ្សត្
ពី របខកនលោះ ចាប់ ពីថ្្ៃទី៧ បខលមោ ដល់ ថ្្ៃទី២២
បដលលយើ ង្សូមបាំ
បខមិ្ន ឆ្ន២ ាំ ០១៣ តាមការនិមនតរបស់ ត្បធ្លនវត្ត
ត្បួញ ន ូ ដូចត្លៅ។ ចលមលើយ ទ ំ ស់ (Objections) បីខ បដលលាក ោជោតចារយបាាំង្ត្ូបានបល្ច ញយា៉ែង្ចាស់ លដើមែី
លខមររង្សី ទីត្កុង្ោន់ ហូលសស រដឋកាលីហេញា៉ែ។ រយៈលពលពី របខកនលោះលនោះ ត្ពោះត្បធ្លនបាន បាំលពញកិចកា ច រមួយចាំនន ួ ដូចជាចូលរ ួមប្យចូល
ទត្់ លចាលទេាីករ្៍ របស់ ថ្្។ លលាកោជោតចារយ រ៉ែលហសរបា ូ ាំង្ត្ូ បានចាប់
ឆ្នាំ្ត្មី បថ្ព្ី ជាត្ិ,
កមមវធ្ ិ វី ោ ិ ខបូជា,
មោ
លធ្េអ ើ តាថធ្ិបាយយា៉ែង្ទូលាំទលា ូ យ លដើមែីបវកបញក
សននិបាត្ត្បចាាំឆ្នាំរបស់ គ្ៈកមាមធ្ិការយវ ន
បដិលសធ្និលកោបបទ (These) របស់ ថ្្។ លលាកបាន
សហព័ នបធ ខមរកមពុជាលត្កាមលៅទីត្កុង្ Philadelphia
ត្មាបត្លាការថា ទេាក ី រ្៍ របស់ ត្បលទសថ្្ជា ទេាីករ្៍ គ្នមនត្ថ្មល លត្ពោះទេាីករ្៍ លនោះ ត្ត្ូវ ប ួ ត្បទោះការ ទ ំ ស់ យា៉ែង្ដាច់ ណាត្់ ៣យា៉ែង្ដូចត្លៅ ១-ោលត្កមបដលត្លាការបានសលត្មច អាំពីលរឿង្ត្បលទសអីត្ោបអលបតឹង្ ចាំលពោះត្បលទស បលោគរីលនោះមិនអាចលលើកយកមកលធ្េជា ើ សាំអាង្ លដើមែីវន ិ ិចយ េ័ លសចកតត្ ី វា៉ាជាបឋមរបស់ ថ្្ សាំបដិលសធ្សមត្ថកច ិ ចត្លាការបានលទ។ ទាំព័រលលខ
៣០
បដល វតតសុរយា ិ រងសី ប្ក្ង ុ Philadelphia USA
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
ដំល្ើ រទសសនកិចរច បស់ ត្ពោះត្បធ្លនលៅសហរដឋអាលមរិក
មហាសននបា ិ តប្បចាំឆ្នំរបស់ គ្ណ្ៈក្មាែធិោរយុ វជនសហព័នកធ េែរក្មពុជាដប្ោម នៃៃ២៥/០៥/២០១៣
រដឋ Pennsylvania, ត្ប លំ ៅអង្គការសហត្បជាជាត្ិ
ជោតលីជាលដើមត្បមា្២៥អង្គ/នក់ បដលជាអនក
នទីត្កុង្ញុីវយ៉ែ កសែីអាំពីលវទិកាអចិថ្ជនតយ៍ នជាត្ិ
ត្ាំណាង្ឲ្យបខមរកមពុជាលត្កាមទាំង្អស់ លៅឯមាត្ភូមិ។
លដើម
កិចត្ច ប លំ នោះចាប់ លផ្សែម ើ ពី ថ្្ៃទី២០ដល់ ថ្្ៃទី
លៅកនុង្កិចត្ច ប លំ នោះ លគទកឱ្កាសឲ្យត្ាំ
៣១ បខឧសភា ឆ្នាំ២០១៣ មានការចូលរ ួមពី មជនតី
ណាង្ នជាត្ិលដើមនីមួយៗបល្ច ញមត្ិបង្គាញពី
ត្ាំណាង្អង្គការសហត្បជាជាត្ិ និង្មានត្ាំណាង្ ន
ការមិនសខចិត្តឬការគ្នបសង្កត្់និង្ការរាំលលាភ
ជាត្ិលដើមមកពី ត្បលទសននជាលត្ចើន
លៅលលើសិទិ ធ នជាត្ិលដើម ពី ការត្គប់ ត្គង្របស់ រដាឋ
លៅ វំ ញ ិ
ពិ ភពលលាក កនុង្លនោះក៏មានមជនតីសហព័ នបធ ខមរកមពុជា
ភិបាលបដលខលួនរស់ លៅ។
លត្កាម, ត្ពោះសង្ឃបខមរកមពុជាលត្កាមនិង្ត្ាំណាង្យវ
បខមរកមពុជាលត្កាមបានដាក់ របាយការ្៍ ននបដល
នបខមរកមពុជាលត្កាមមកពី ត្បលទសនន មានមក
រដាឋភិបាលលវៀត្ណាមបានរាំលលាភលៅលលើសិទិ ធ ន
ពី ត្បលទសបារាាំង្, ត្បលទសកាណាដា, ត្បលទសអូ
ជាត្ិលដើមបខមរលត្កាម
លដាយបេកសហព័ នធ
ជាពិ លសសបានដាក់ ជាឯក
ប្ក្ុមតំណាងកេែរដប្ោមច្បូលរួមប្បជុដំ វទ្យិោអច្បិន្នតយ៍សី ត ពីសិទ្យធិជនជាតិដដើមចាប់ ពី នៃៃទ្យី២០-៣១ កេឧសភា ឆ្នំ២០១៣
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ទាំព័រលលខ
៣១
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
ដំល្ើ រទសសនកិចរច បស់ ត្ពោះត្បធ្លនលៅសហរដឋអាលមរិក
ប្ពះសងឃនិងពុទ្យធបរិស័ទ្យវតតដេមររងសី ដៅទ្យីប្ក្ុងោន់ ហូដសស រដឋោលីហវក្ញ៉ៃ
ោរសីឌីអាំពីការចាប់ ផ្សសឹកត្ពោះសង្ឃបខម រលត្កាមលៅ
កនលង្លហើ យនិង្គលត្មាង្នឹង្លធ្េលើ ៅអានគត្ផ្សង្ឲ្យ
វត្តថ្ត្ពជាប់ ត្ពោះអង្គ លី ចិនត និង្ការប៉ែនប៉ែង្ចាប់
ត្ពោះសង្ឃនិង្ពទធបរិស័ទលៅទីលនោះបានយល់ ពី
ផ្សសឹកត្ពោះសង្ឃវត្តលសរីតាលសកពី រត្ពោះអង្គលទៀត្ គឺ
សកមមភាពបដលធ្លលប់ លធ្េតា ើ ាំង្ពី មនមក នឹង្ឧបត្ថមភ
ត្ពោះអង្គ លីវ នី (ជាត្ពោះលៅអធ្ិការវត្ត) ត្ពោះអង្គ ថា
បចចយ ័ សត្មាប់ ផ្សត្ គ ់ ផ្សង្ គ ត្ពោះសង្ឃនិង្សិសសនិសសិត្
ច់ លធ្ឿន (ត្គូសូត្ត្) កាលពី លពល្មៗ ី លនោះលៅត្សុក
ត្កីត្កកនុង្សមាគម។
លត្ជាយញ លខត្តឃ្លលាំង្។
លខមររង្សីទីត្កុង្ San Juse រដឋ California, វត្តពទធ
លត្កាយពី ការចូលរ ួមត្ប លំ ៅអង្គការសហ ត្បជាជាត្ិ
ត្ពោះអង្គត្បធ្លនបាននិមនតលៅតាមរដឋ
ត្ពោះអង្គបាននិមនតលៅវត្ត
លឃ្លោចារយទីត្កុង្ San Juse រដឋ California, វត្ត លពធ្ិសវណា ណ រាមនិង្វត្តរត្នគិរវី ង្សទីត្កុង្
San
មួយចាំនន ួ បដលមានត្ពោះសង្ឃ និង្ពទធបរិស័ទបខមរ
Bernardino រដឋ California, វត្តបខមរលត្កាមទីត្កុង្
រស់ លៅលដើមែីសួរសខ-ទកោត្ពោះសង្ឃ ពទធបរិស័ទផ្សង្
Long Beach រដឋ California, វត្តពទធិកបខមរលៅទីត្កុង្
និង្ផ្សសពេ ផ្សាយអាំពីកិចចការបដលសមាគមសមព័ន ធ
Las Vegas រដឋ Nevada, វត្តសរិយារង្សី ទីត្កុង្ Phil-
សម្និសសិត្-និសសិត្បខមរកមពុជាលត្កាម
adelphia រដឋ Pennsylvania, រដឋ New Jersey, វត្តធ្មម
បានលធ្េើ
ក្មែវធ ិ ីបាត់ បង់ទ្យឹក្ដីដៅទ្យីប្ក្ង ុ តាក្ូមា៉ៃ រដឋវា៉ាសិ ងដតាន
ទាំព័រលលខ
៣២
វិធីោរ១០០នៃៃ ជូនមាតយដញម
ឹម ដហន វតតពទ្យ ុ ធដឃ្ោចារយ
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
លខត្តផ្សារបដក
ប្ពះសងឃនិងពុទ្យធបរិស័ទ្យវតតពទ្យ ុ ក្ ធិ កេែរ ប្ក្ង ុ Las Vegas, NV
វិធីបាត់ បង់ទ្យឹក្ដី ដៅផទះដោក្ ថាច្ប់ សុ ង រដឋ Oregon
រង្សី លៅ វត្តបខម រកមពុជាលត្កាម រដឋ Virginia, វត្ត
ទកដាក់ ពីសហព័ នបធ ខមរកមពុជាលត្កាម
ចនេរង្សី ត្កុង្តាកូមា៉ែ និង្វត្តត្ប រំ ង្សីត្កុង្ Olympia
បអូនបខមរទាំង្អស់ លៅទីលនោះផ្សង្បដរ។ លហត្លនោះ កនុង្
រដឋ Washington, វត្តធ្មមរង្សី រដឋ Oregon។ កនុង្ការ
នមអាតាមភាពជាត្បធ្លនសមព័នស ធ ម្និសសិត្ -
និមនតលៅតាមទីត្កុង្ឬរដឋនីមួយៗបត្ង្បត្ទទួលបាន
និសសិត្បខមរកមពុជាលត្កាមសង្ឃឹមថា ការឧបត្ថមភគ្នាំ
ការរាក់ ទក់
ត្ទថ្នញាត្ិលញាមមិនត្ត្ឹមបត្លៅលពលលនោះ ឆ្នាំលនោះ
និង្ការគ្នាំត្ទនូវលគ្នលការ្៍ របស់
និង្បង្
សមាគមពី ត្ពោះសង្ឃនិង្ពទធបរិស័ទ
លហើ យប្ម
លនោះលទ ឬក៏អា្ត្តលិ នោះលនោះបដរ គឺសង្ឃឹមថា លៅ
ទាំង្បានឧបត្ថមភជា្វិកាលទៀត្ផ្សង្។
អេីបដលពទធ
បត្មានការទាំនក់ ទាំនង្គ្ននលៅវិញលៅមកឲ្យបានលអ
បរិស័ទនិង្ត្ពោះសង្ឃលៅសហរដឋអាលមរិកបាន ួយ
កាន់ បត្ត្បលសើរប្មលទៀត្និង្បនតរការគ្នាំត្ទរហូ ត្ត្
ឧបត្ថមភគ្នាំត្ទដល់ សមាគមសមព័នស ធ ម្និសសិត្
លៅអនគត្។
និសសិត្បខមរកមពុជាលត្កាមលៅលពលលនោះ
ដោយៈ ភិក្ខុ ដយឿ តាោ
មិនបមន
លទើបបត្លលើកទីមួយលនោះលទ លហើ យក៏មិនបមនចាាំបត្
លូ ម្ិសាស្របត រមរត ផ្សា ស្ដក
និមនតលៅដល់ លនោះបដរ។ ការគ្នាំត្ទ និង្ការទាំនកបាំ រង្
សមាគមលយើ ង្ខ្ាំលុ នោះមានតាាំង្ពី ការកលកើត្ដំ
បូង្រហូ ត្មក
លដាយោរការទាំនក់ ទាំនង្រវាង្គ្នន
លៅវិញលៅមកបានលអ អា្ត្តម ិ នៗមក បសតង្ដូចជាឆ្នាំលនោះ
តាាំង្ពី ត្បធ្លនដឹកនាំ
រហូ ត្មកដល់ បចចុបែនន។
ជាក់
ការនិមនតលៅចូលរ ួមត្ប លំ ៅ
លខត្តផ្សារបដក
គឺជាលខត្តបខមរមួយលៅបដន
ដីកមពុជាលត្កាមមនសម័យលសតចយួ នចូលោលន ពនកមពុជាលត្កាមលខត្តមយ ួ លនោះឋិ ត្លៅ
កនុង្ទឹកដី
កាំពង្់ហលួង្ (លខត្តមាត្់ ត្ ូកបចចុបែនន) ថ្នអាណាចត្ក លចនឡាទឹកលិច។ រាាំង្
សម័យអាណានិគមនិយមបា
ផ្សារបដកគឺជានិគមមួយកនុង្ចាំលណាមនិគម
អង្គការសហត្បជាជាត្ិ
និង្កមមវធ្ ិ ប ី ្យទនលផ្សស
ទាំង្បី ថ្នលខត្តមាត្់ ត្ ូក (An Giang) និង្លត្កាយមក
ង្ៗលៅសហរដឋអាលមរិក
ក៏ដច ូ ជាការបានមក ប ួ
បានកាលយជាលខត្ត តាមកិចត្ច ពមលត្ពៀង្របស់ សហ
មខញាត្ិលញាមផ្កេល់ កតី
ក៏លដាយោការយកចិត្ត
ព័ នឥ ធ ្ឌូចន ិ លដើមែីសលត្មចលធ្េកា ើ រផ្កលស់ បូរត រដឋបាល
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ទាំព័រលលខ
៣៣
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
លខត្តផ្សារបដក
ភូមិោជសតពីនិគមលៅជាលខត្ត។ បចចុបែនន ផ្សារបដក គឺជាទីរ ួមលខត្តថ្នលខត្តដង្ថាប
(Đồng
Tháp)។
នជាត្ិយួន លៅលោមោះ លខត្តផ្សារបដក លៅតាម ភាោបខមរមិនចាស់ ថា លខត្តោបដក បដលអកសរ យួ នសរលសរថា «Sa Đéc»។ ទីតាង្ ាំ ភូមោ ិ ជសត៖ លខត្តផ្សារបដក ខ្វង្ល ើង្មានត្ពាំ ត្បទល់ ជាប់ នឹង្ត្បលទសកមពុជា។
ខ្វង្លកើត្ជាប់ នឹង្លខត្តកាំពង្់
លគ្ន (Long An) និង្លខត្ត លម-ស (បចចុបែនន Tiền Giang)។ ខ្វង្ត្ែូង្ជាប់ លខត្តលង្់លោរ (Vĩnh Long)
កផនទ្យីដេតតផារកដក្យួ នផ្កលសដ្ែះដៅជា ដេតត ដុងថាប
រដឋបាលភូមោ ិ ជសត៖
និង្ទីត្កុង្បត្ពកឫសសី (Cần Thơ) និង្ខ្វង្លិចជាប់
លខត្តផ្សារបដក បចចុបែនន ត្ត្ូវបានរដាឋភិបាល
នឹង្ មាត្់ ត្ ូក (An Giang)។ ពី ទីរ ួមលខត្តផ្សារបដក
បកសកមមុយនិសតលវៀត្ណាម បបង្បចកលចញជាភូមិ
លៅទីត្កុង្ថ្ត្ពនគរមានចមាៃយ ១៤០ គីេូ បម៉ែត្ត្
ាំ/សង្គកត្់ ត្សុក/ទីរ ួម ត្សុក ជាលត្ចើនកនុង្លនោះរ ួម
លឆ្ពោះ លៅទិសខ្វង្ត្ែូង្។
មាន ទីត្កុង្ ១ ទីរ ួមលខត្ត ១ និង្ត្សុកទាំង្ ៩។
ថ្ផ្សេដ៖ ី
ត្បវត្ត៖ ិ លខត្តផ្សារបដក (Đồng Tháp) មានថ្ផ្សេដច ី ន ាំ ន ួ
ផ្សារបដក
គឺជាលខត្តបខមរមួយលៅបដនដីកមពុជា
៣.២៨៣ គីេូបម៉ែត្ត្កាលរ៉ែ កនុង្លនោះរ ួមមានថ្ផ្សេដីសាំ
លត្កាម
មនសម័យលសតចយួ នចូលោលនពនកមពុជា
រាប់ លធ្េបើ ត្ស ៤០៨.២៩៤ោ ថ្ផ្សេដស ី ាំរាប់ ឧសាហ
លត្កាម
លខត្តមួយលនោះឋិ ត្លៅកនុង្ទឹកដីកព ាំ ង្់ហលួង្
កមម ២៤៥.០៤៤ ោ ថ្ផ្សេដស ី ត្មាប់ ល
ើ ឧសាហ
(លខត្តមាត្់ ត្ ូកបចចុបែនន) ថ្នអាណាចត្កលចនឡាទឹក
ថ្ផ្សេដច ី មាករ
លិច។ សម័យអាណានិគមនិយមបារាាំង្ ផ្សារបដក
១៧.៥២១ោ ថ្ផ្សេដស ី ត្មាប់ ដាាំដោះ និង្ លផ្សល
គឺជានិគម មួយកនុង្ចាំលណាមនិគមទាំង្បី ថ្នលខត្ត
២.៣៣០ោ។
មាត្់ ត្ ូក (An Giang) និង្លត្កាយមកបានកាលយជា
ត្បជា ន៖
លខត្តតាមកិចត្ច ពម
កមមលរៀង្រាល់ ឆ្នាំ
៧.០៦២ោ
លខត្តផ្សារបដកមានត្បជា នសរប១.៦០៤.៨២២
លត្ពៀង្របស់ សហព័ នធ
ឥ្ឌូ
ចិន លដើមែីសលត្មចលធ្េកា ើ រ ផ្កលស់ បតូររដឋបាលភូមិោ
នក់ កនុង្លនោះត្បុសមាន ៧៧៩.៨៩៦ នក់ ត្សី
ជសតពីនិគមលៅជាលខត្ត។
មាន ៨២៤.៩២៦នក់
សម័យអាណានិគមនិយមបារាាំង្ ឬ សម័យកូសង្ ័
អនកបដលរស់ លៅទីត្ប ំ
នមានចាំនន ួ ២៣៧.០៤៤នក់ ត្ាំបន់ នបទមាន ១.៣៦៧.៧៧៨នក់ ។ ទាំព័រលលខ
៣៤
សីន(CochinChina)៖ លត្កាយលពលបារាាំង្បានចូលលធ្េអា ើ ណានិគម ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
លខត្តផ្សារបដក
ដេតតផារកដក្ បាន៣លខត្តលៅបដនដី កមពុជាលត្កាមឆ្នាំ១៨៦៧ គឺ
លត្ពៀង្ថ្្ៃទី ២០ បខធ្នូ ឆ្នាំ១៨៩៩ របស់ សហភាព
លៅឆ្នាំ១៨៦៨ ទឹកដីលខត្តផ្សារបដកគឺជានិគមមួយ
ឥ្ឌូចន ិ លដើមែីលធ្េកា ើ របតូររដឋបាលភូមិោជសត គឺថ្្ៃ
កនុង្ចាំលណាមនិគមទាំង្បីថ្នលខត្តមាត្់ ត្ ូក(An Giang)។
ទី០១ បខមករា ឆ្នាំ១៩០០ និគមផ្សារបដក ត្ត្ូវបាន
និគមទាំង្បីថ្នលខត្តមាត្់ត្ ក ូ មនសម័យ បារាាំង្ចូល
កាលយលៅជាលខត្តផ្សារបដក លដាយមានទីរ ួមលខត្តមួយ
ត្ត្ួត្ត្តារមមាន៖ ួ
លោមោះថារ ួមលខត្តផ្សារបដក។
និគមមាត្់ ត្ ូក
(ChâuĐốc)
និគមផ្សារ
បដក (SaĐéc) និគមឃ្លលង្ ាំ (Ba Xuyên) ឆ្នាំ១៨៧៦ ផ្សារបដកបាន កាលយលៅជានិគម (arrondissement) ឋិ ត្លៅកនុង្ចាំលណាោះលខត្តលង្់ លោរ (Vĩnh Long)
ផ្សារបដក
កាលពី ឆ្នាំ១៩០១
ចាំនន ួ ត្បជា នលខត្ត មាន១៨២.៩២៤
នក់ និង្ឆ្នាំ១៩២០ មាន២០៣.៥៨៨ នក់ ។ ប្បភព ពត៌មាននប្ពនគ្រ ប្ោវប្ជាវដោយ៖ ភិក្ខុ ដោតធដោ
បដលត្ត្ូវបានបលង្កត្ ើ លេើង្លដាយបារាាំង្។ កនុង្អាំេុង្ ឆ្នាំ១៨៧៦ សរប
ដល់ ១៨៨៩ផ្សារបដកមានត្បជា ន
១០២.៤២១នក់ ។
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
លយាង្តាមកិចត្ច ពម ទាំព័រលលខ
៣៥
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
សួនកាំណាពយ
អាបូ ស្មែ រត្កាម្ ១-
២-
៣-
៤-
៥-
អាសូរបខមរលត្កាមត្ប
មទកោធ្ាំ
បាត្់ បង្់ដលី ករសល់ បត្វត្តវា៉ា
លបើោនត្វា៉ាលខ្វលចផ្សាគ្នមនលស់ ។
អាសូរបខមរលត្កាម
បួសត្គង្ថ្សែសែង្់ត្ត្មង្់ជាត្ិរស់
មយង្់ជាសង្ឃ
រកាវបែធ្ម៌លៅលអខពង្ខ ់ ពស់
បត្ពួ កទរយសពាបាទរាល់ ថ្្ៃ។
អាសូរបខមរលត្កាមត្ប
ត្តាាំង្សត្ត្ូវលៅលដាយរីង្ថ្រ
មរស់ លៅ
លទសនត្បលៅលញាមញាត្ិត្បុសត្សី
ពួ កអនយត្ិរយ ិ ថ ត្បល័យឥត្បត្កង្។
អាសូរបខមរលត្កាមត្ប
រស់ ដច ូ ជាកស័យមិនដូចជាត្ិលផ្សសង្
មទកោភយ ័
ដប់ ត្បាាំមួយ បខត្បាាំ ជាលរឿង្ជាក់ បសតង្
យួ នយកោរបកលង្បចង្មនតត្ពោះសង្ឃ។
អាសូរបខមរលត្កាមរស់
ទរ្លខ្វលចផ្សា លី ចិនត អង្គ
មមរណា
លចាទកែត្់ អាជា្ត្ត្ូវត្បោរសង្ឃ ៦-
៧-
៨-
រស់ លសេើរបត្សកយាំ ត្ទនាំដូនតា
អាសូរបខមរលត្កាមត្ប
មត្បល័យ
សាំរាត្ថ្សែសែង្់ញាត្់ ្ង្់ថានាំចាក់ ។ វី ត្ ិ ត្ត្ូវកស័យលត្កាមថ្ដយួ នជាក់
មានតាាំង្ពី លដើមមកមិនបដលអាក់
ោមហូ រឥត្ត្ោកធ្លលក់ លលើដលី ករ។
អាសូរបខមរលត្កាមរស់ កុង្ ន ដង្គកប់
បត្សកយាំ រា៉ែយរា៉ែប់ ទកោធ្រាំ ត្ ិ លទេ
លីវ នី និង្ លលៀសលចៀសឥត្ផ្សត្លទ
សាំលទព យ ួ ប្ឲ្យពូ បខម រគង្់។
ឳ!អស់ ឥនេត្ពហម មានធ្ម៌លមតាត
យ ួ ត្ោយបញ្ហាបខមរលត្កាមឲ្យយង្់
លបើមិនត្បញាប់ ោមឆ្អបលិចលង្់
វី ត្ ិ លោមោះត្ត្ង្់ោលប់ បង្់ឥត្ន័យ។ លដាយៈ ត្បធ្លន UKKBS
សាតយ ាំ រ្ោះ អាសូរល
ើ ខលឹមលគលធ្េខ ើ នួច
ល
ើ ពកសត្មួចលធ្េល ើ ាំបពង្
គលាុង្បបយកលធ្េើបត្គបសនង្
ត្ ូកត្សុកសបមតង្លធ្េរា ើ សី។
អកោរលកាវិទបត្បលត្ពោះោប
អនកមិនោគល់ ចាប់ លធ្េម ើ ជនតី
អនកឥត្វិជារលធ្េក ើ វី
គមិនលចោះសតីបបរលេើង្លត្ចៀង្។ ដោយៈ ភិក្ខុ ដោតធដោ
ទាំព័រលលខ
៣៦
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
សួនកាំណាពយ
គ្មែនថៃៃបាំរលា ត្សលណាោះមាត្ភូមិខាំ្លុ ម៉ែលោះលទ
សមត្ទទលនលបត្សចមាករ
លភាគផ្សលលលើលគ្នកកនុង្ លោ
មានលត្ចើនអោចរយគ្នមនខេ ោះអេី។
ត្សុកខ្ាំឥ ុ េូវយួ នកាន់ កាប់
យួ នកាប់ សមាលប់ ឥត្ត្ប្ី
លំ ទើរ ទ ំ ង្់ដល់ លពញវ័យ
លកើត្ទកោរង្ ី ថ្រឥត្លលាើយបលា។
រស់ លលើដខ ី លួនបសនកមសត្់
ត្ូចត្ក-ធ្ាំត្ពត្់ គ្នមនអនកប្
ត្ពត្់ ទាំង្ញាត្ិមិត្ត្ឪពកបម៉ែ
ទាំង្ចមាករបត្សនិង្បរី។
យប់ ថ្្ៃត្សថ្ម៉ែមាត្ភូមិ
បលង្កត្ ើ រ ូបខ្ាំបា ុ នដឹង្កតី
ឥេូវកាយខ្ាំត្ុ ពត្់ លៅឆ្ៃយ
បត្ចិត្ភ ត កតលី ោមោះ ន ូ ជាត្ិ។
កាលលៅលកមង្វ័យខ្ាំម ុ ិនយល់
មិនដឹង្កិចក ច ល់ ខ្វមាំង្លចាលលមសៀត្
គាំរាមគាំបហង្បាំភយ ័ លទៀត្
លធ្េឲ្ ើ យខ្ាំឃ្ល ុ ល ត្ដីដន ូ តា។
ចាំល្ោះបានលចោះគួរសមលមម
រស់ លៅត្ប
រស់ លត្កាមគាំនបចាប់ ផ្កតច់ ការ
ត្ទូង្លសេើរលត្បោះឆ្ោមិនលចញ។
ផ្សេោះខលួនបត្មាចស់ គ្នមនសិទិលធ ៅ
ដីបខមរឥេូវយួ នលៅលពញ
លពលយល់ ចាស់ លហើ យទកោលទលមនញ
កនេក់កលនេញឥត្ត្ោកត្ោនត។
យួ នជាត្ិអលនតដ៏អត្បិយ
បខមរអស់ ត្បុសត្សីយល់ ឲ្យបាន
ចូរលចោះោមគគក ី ត្ាំ បកាន់
លទើបជាត្ិសខោនតត្លរៀង្លៅ៕
មនឹង្បញ្ហា
ដោយៈ ភិក្ខុ សឺ ន ហាយ
ត្ររកៀរឃ្ល ា របឹ ង ត្ត្លកៀត្ឃ្លលត្បឹង្ត្បឹង្លបាោះពួ យ
បល្ច ញផ្កកត្ត្ួយទាំពាំង្្មី
ត្ត្ីចក ឹ បាត្់ មួយត្ត្ួយលាស់ បី
មិនសលុត្ត្ត្ួយខចីត្ត្ីចក ឹ បាត្់ ។
ឫសលោត្ចាក់ ចោះដោះយា៉ែង្ខ្វលាំង្
ជាលត្គឿង្រារាាំង្សត្េឧត្ាត្
ការពរត្ត្ួយ្មលី ដាយត្បយ័ ត្ន
លលើទឹករោត្់ ផ្កត្់ លវោ។
រស់ លដាយសង្ឃឹមញញឹមទក
សង្ឃឹមថ្្ៃមខខយល់ បក់ ោ
រោត្់ ចល ូ មកបឹង្ដូនតា
កូនលៅលត្ត្ៀបត្តាោតលោមោះ្ម។ ី ដោយៈ ភិក្ខុ ដោតធដោ
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ទាំព័រលលខ
៣៧
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
សួនកាំណាពយ
នឹ ក…ត្បថម្៉ា … បទ កាកគរិ នឹកពកនឹកបម៉ែ
នឹកត្សុកនឹកបត្ស
នឹកលករដូនតា
នឹកវត្តភរិ មយរា យ
នឹកកាលកមារ
នឹកធ្លលប់ សិកា
នឹកមិត្រត ួមថានក់ ។ នឹកត្គូនឹកមិត្ត
នឹកលរឿង្អត្ីត្
នឹកអាវធ្លលប់ ពក់
នឹកោពនធ្លលប់ ្ង្ ល
នឹកកង្់ធ្លលប់ ធ្លក់
នឹកអាវធ្លលប់ ពក់
នឹកកាលពី លកមង្។ នឹកបត្ពកធ្លលប់ បហល នឹកភក់ ធ្លលប់ រាល
នឹកទីធ្លលប់ លលង្
នឹកមិត្ធ្ល ត ល ប់ លោលោះ
នឹកធ្លលប់ លោោះបខលង្
នឹកធ្លលប់ ត្បបលង្ នឹកវាលបត្សត្បាាំង្។
នឹកោលាបាលី
នឹកធ្ម៌វន ិ ័យ
នឹកលសៀវលៅត្កាាំង្
នឹកភាពលកមង្វត្ត
នឹកសគររគ្នាំង្
នឹក្័ត្ត្ធ្លលប់ បាាំង្
នឹកកដិធ្លលប់ លៅ។ នឹកភាពជាសង្ឃ
នឹកចីវរសែង្់
នឹកពកយត្បលៅ
នឹកត្គូទន ូ មន
នឹកកាលលៅលមល
នឹកល
ើញរាក់ លត្ៅ
នឹកគ្ពទធោសន៍។ នឹកខលួនកលមាលោះ
នឹកជាត្ិរង្លត្គ្នោះ
នឹកចង្់បាំរោះ
នឹកបខមរបាត្់ សិទិ ធ
នឹកបខមរត្ពត្់ ត្បាស់ នឹកល
ើញអាមាស់
នឹកខ្វមស់ ជាត្ិលគ។ ត្សថ្ម៉ែចង្់បាន
ត្សថ្ម៉ែជាត្ិថាកន
ត្សថ្ម៉ែជាត្ិបខមរ
ត្សថ្ម៉ែឯករា យ
ត្សថ្ម៉ែបកបត្ប
ត្សថ្ម៉ែត្កុង្បត្ស
ត្សថ្ម៉ែបខមរមាចស់ ។ ត្សថ្ម៉ែត្ពឹ កត្ពង្
សរិយារោះរាង្
បខមរលត្កាមត្បុសត្សី លត្កាកលេើង្រ ូត្រោះ
ត្ត្ចង្់ត្ត្ចោះ លត្ចៀង្បទបខម រចាស់
ត្ពី បលពេ ។ ត្សថ្ម៉ែជាត្ិសខ្វ
ត្ពោះពទធោសន
រង្លរឿង្ឋិ ត្ល្រ
មាត្ភូមិអភិវឌឍន៍
ខពស់ដច ូ ជាត្ិលគ
ត្សថ្ម៉ែជាត្ិបខមរ
ខពង្ខ ់ ពស់លាញលែី។ ដោយៈ ដោក្ ថាច្ប់ ដតៀង
ទាំព័រលលខ
៣៨
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
លសចកតបី ្លង្អាំ្រគ្
រប កតី ស្ៃាងអាំ ្ គុ ្
ត្បលគន- ន ូ ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ត្គប់ ត្ពោះអង្គ
ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ ឯកឧត្តម លលាក ទ ំ វ
លយើ ង្ខ្ាំត្ុ ពោះករណា អាតាមភាពត្ាំណាង្សមពន ័ ធ សម្និសសិត្-និសសិត្បខមរកមពុជាលត្កាម សូមប្លង្ អាំ្រត្ពោះគ្
និង្អរគ្យា៉ែង្ត្ជាលលត្ៅ
ចាំ-
លពោះសបែុរសទាំង្កនុង្និង្លត្ៅត្បលទស បដលមាន សទធត្ ោះថាលបានបរិចាចគត្ទពយ ឧបត្ថមភគ្នាំត្ទដល់ សមព័នធ
ដ៏មានត្ថ្មល
សបែុរសទាំង្អស់ បានត្បកបលដាយលសចកតីសខ ចលត្មើន និង្ពទធពរទាំង្ឡាយ៤ត្បការគឺ
លលាក លលាកត្សី សបែុរសជាទីលគ្នរពរាប់ អាន!
និង្
វ្ណៈ សខៈ
ពលៈ កប ាំ ីល
អាយ
លៀង្ឃ្លលត្លេើយ៕
រា ធ្លនីភលនាំ ពញ, ថ្្ៃទី៣០, បខមិ្ន, ឆ្នាំ ២០១៣ .គ្ៈកមមការត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្
ត្បធាន
យ ួ
កនុង្សកមមភាពសិកា
លិ កោុ រយឿង តារា
ត្ោវត្ជាវសមែត្តវិ បែធ្ម៌សប ាំ កសង្គមធ្ម៌ កាំ្ប់ ចាប់ ទាំនឹមទាំលនៀមត្កាាំង្មាសត្បវត្តោ ិ ជសត
នីត្ិ-
ឯណាយុ រតិ ្ម្៌
ោជសតនិង្ចាំល្ោះដឹង្ទូលៅជាលត្ចើនសត្មាប់ ជាផ្សល
សមែូរសមែត្តស ិ បាយចាយ
ត្បលយា ន៍សង្គមជាត្ិ។
ចង្ នទាំង្ឡាយជាប់ យា៉ែង្លត្ៅ
សមព័នធ
សូមចារឹកនូវគ្ធ្ម៌ដត្៏ បថ្ពនិង្
លករលតិ៍ ោមោះយសស័កទ តិ ក់ ឱ្យលៅ
មនសិការលសនោ ជាត្ិដ៏ធ្ាំ
វាយបល្តើរលៅសាំលៅលខ្វនោះ។
លធ្ង្របស់ ត្ពោះលត្ ត្ពោះគ្ត្គប់ ត្ពោះអង្គនិង្សបែុរស
លករគល់ គរួ គ្នប់ ត្ទពយបចកឱ្យ
ទាំង្អស់ បដលបានបរិចាចគធ្នធ្លនដ៏ថ្្លថាល និង្ត្បកប
ថ្្ៃមខថ្្ៃលត្កាយគង្់បត្អស់
ត្បកបលដាយឧត្តមគត្ិ
លដាយត្ពហម វោ ិ រធ្ម៌លនោះ ទកកនុង្ហទយវត្ថុថ្នសមព័នធ
ន ួ មាចស់ បចកោថនលចាលរបស់
ជានិចចនិរនតរ។ ៍
ន ួ លចារយកអស់ មាចស់ អួលអាក់ ។
ការចូលរ ួមវិភាគទន ឧបត្ថមភដឧ ៏ ត្តុង្ឧ គ ត្តម
មរត្កបដលបានត្គប់ ៗគ្នន
លនោះ នឹង្បានជាបចចយ ័ កនុង្ការ រំ ញទឹកចិត្តសម្
ឺ ចាស់ រានិង្មរ្ៈ
និសសិត្និង្និសសិត្បខមរកមពុជាលត្កាម ឲ្យមានលសចកតី
លរាគ្នពាធ្ិតាមបណា ត ក់
ពាយាមត្សូត្គប់ កាលៈលទសៈ
របួសលត្គ្នោះថានក់ តាមត្ពមាន។
សគគ
មនោះរាល់ ឧប-
បដលរារាាំង្ដល់ ការសិការបស់ ខលួនឲ្យបាន
សល់ លពលប៉ែនមនរកធ្នធ្លន
សលត្មចលជាគ យ ័ ។ ជាទីប្ច ប់
វី ត្ ិ រកសខលសេើរពាំ បាន
សូមបួង្សួង្គ្ប្យត្ពោះ
រត្នត្ត្័យ វត្ថុស័កតិសិទិក ធ ុង្ ន លលាកលទវតាឆ្នាំ ្មី យ ួ លត្បាោះត្ពាំ ស័ពេោធ្ការពរ ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
សូម
បវរមោត្បលសើរ
សិកាវិជារការង្គរមាន លពលោង្សីលទនមានឬលទ?។ ដោយៈ ភិក្ខុ ប្តឹង ដង
ទាំព័រលលខ
៣៩
ឆ្នាំទី៩ លលខ១៧
ប្រី រាយនមសបែុរស ន
បញ្ជី រាយនាម្បបែុ បជន
ត្រី ខបឹ ង
១ លលាក ថាច់ ្យ
៥$
២ លលាក ឯក វទធី
១០$
ត្ត្ីរស ៉ែ ត្ត្ីត្កាញ់អប្តង្ត្ត្ីលឆ្ែ
៣ ភិកុោ យ៉ែ ន រត្ន
៥$
ត្ត្ីោលត្កនធរត្ត្ីលពចង្គេ
៤ ភិកុោ លពត្
៥$
ត្ត្ីត្កាយត្កមាត្ត្ីត្បាដំរ ី
៥ ភិកុោ លៅ សលកឿ
១០$
ត្ត្ី្ូញ ល ឫសសី្ន ពិ ផ្សេក់ហូបហរ។
៦ ភិកុោ ត្ត្ឹង្ ដង្
៥$
ត្ត្ីទលនលោបលៅកនុង្ត្សុកបខមរ
៧ ភិកុោ ហួ ង្ ោយ័ ្ា
៥០០០៛
មានលត្ចើនលម៉ែលោះលទកនុង្បត្សកនុង្បឹង្
៨ ភិកុោ ត្ត្ឹង្ ថាញ់លទៀង្
៥$
ធ្មមជាត្ិលដរដាស់ បឹង្បួអូរសេឹង្
៩ ភិកុោ ថាច់ លខមរា
១០$
វាលថ្ត្ពលលេើយលេឹង្សឹង្លភាគផ្សលាល។
១០ ភិកុោ រិនេ ភិរមយ
១០$
ត្បជារស់ លៅសមែូរសបាយ
១១ ភិកុោ ចនេ សផ្កត្
១០$
១២ ភិកុោ គឹម មិញហង្
១០០០០៛
រស់ លៅលពរលពញលដាយកតក ី រណា
១៣ ភិកុោ លយឿង្ តារា
១០$
លលើដដ ី ន ូ តាដ៏សខលកសមកានត។
១៤ ភិកុោ លយឿន សខយឹ ង្
២០០០០៛
ធ្លលប់ ល
១៥ លលាក សួគ៌ វិបល
៣០០០០៛
ឥេូវចាំបបង្បឹង្សៃប់ោនតត្តា្
១៦ កញ្ហញ លៅ លកសរ
២០០០០៛
លហត្បត្សត្ត្ូវឫសាោមានយ
១៧ ោមល្រ ឡាត្់ រដាឋ
៥០០០៛
បាំពលរាំខ្វនសមាលប់ ដល់ អង្។
១៨ ភិកុោ សឺន ោមន
៤០០០០៛
ឱ្!អស់ មចាេត្ពត្់ លមត្ពត្់ កន ូ
១៩ ភិកុោ បក អក
២០០០០៛
ង្គប់ អស់ លសេើរសូនយគ្នមនសល់ ពូ ពង្ស
២០ លលាក ោ ម៉ែូរា៉ែ
៣០$
ទាំង្បឹង្សមត្ទទលនលអង្លង្ ់
បន្ន
បទ្យោក្យ៨ធមែតា
វី ត្ ិ ត្សស់ ត្ោយលលើដីលខមរា
ើញបឹង្បួត្ត្ីបហលខ្វេត្់ បខេង្
ត្ពនលត្ៅត្ពនកនុង្គង្់ត្បោរបាន។ អាសូរពូ ត្ត្ីបខម រលត្ចើនថ្ត្កលពក ឥេូវសលង្េគហួ សពី ការោមន ត្ត្ីោលប់ លចាលបឹង្លៅលេើយបដនដាន លាបឹង្កលា្លៅទាំង្អាល័យ។ ដោយៈ ភិក្ខុ ដោតធដោ
ទាំព័រលលខ
៤០
ត្ពឹ ត្ប តិ ត្ត្សាំលេង្និសសិត្
វតតសុវណ្ណវិជយ ័ នប្ជដគ្នក្ ប្សុក្ៃាូវ ដេតតប្ពះប្តោំង ក្មពុជាដប្ោម ក្ោងក្នុងព.ស.២២៣៧
ទឹ កស្លន កកាតម្ស្ត្ប
លំ នរកត្តក ិ ទឹកហូ រតាមសេឹង្
នាំដង្ ួ ត្ពលឹង្រាំពឹង្គង្គគ
ទលនលបាោក់ ធ្លលក់ ដល់ កមពុជា
រ ួមចិត្ត្ត សបគ្ននគង្គគចត្មខ។
ោមនថារ ួចខលួនសៃួនរង្ទកោលទេ
នឹកដល់ មាចស់ លសនហ៍បត្បខលួនជាប់ គក
លត្ពោះបត្បូរទ ី ឹកដីត្សបមខ
រាជសតបខមររង្ទកោគកគ្នមនលសរី។
ទឹកបភនកកាតមបត្សបាំលពររកលភលៀង្
លម
លាង្លចារឧទេមយាមយកបរី
រាជសតរស់ ផ្សត្ភ័យមានកតស ី ង្ឃឹម។
លបើលភលៀង្មិនធ្លលក់ ទឹកក៏មិនហូ រ
កាតមបត្សបត្សក្ៃូរលៅរក៍រលឹម
រង្់ចាាំលមើលលម
ថាលភលៀង្រលឹមរ ួចនឹមទរ្។
ថ្្ៃបសអកសង្ឃឹម
បង្អុរលាង្សពេ ឋានបផ្សនដី
កាំពង្់អូរបកវបដនដីស្ត
ធ្មមជាត្ិត្សស់ លអបវរគយគន់
ជាលករដូនតាចារទកពី មន
បខមរត្គប់ ន ំ ន់ ចាាំទកកបាំ បក។
សូមែីកាតមបត្សក៏ត្ត្ូវការរស់
បានលសរីខពស់រស់ មានរនធលដក
ទឹកដីសាំល្ើ មចង្លដើមលអឯក
ផ្សេម ឹ នឹង្បកវបភនកបរកលសមើ វី ត្ ិ ។
លបើអស់ ទឹកដីបរី លោ
កាតមបត្សលខ្វលចផ្សាឱ្រា
លទោះបីលគ ក ី ោះិ ជាន់ ខ្វេររឹត្
មិនលចាលរសពិ ត្ជាត្ិជាកាតមបត្ស។
ឺ ពិត្
និពនធលដាយ ភិកុអ ោ គគមនី ស្ក-អុ ក