คม ขาวทอง
ที่ระลึก เนื่องในโอกาสท�ำบุญ ๑๐๐ วัน ๑๔ มิถุนายน ๒๕๕๖
ที่ระลึก คม ขาวทอง
การแสดงหน้างานในวันเผาที่วัดทองนพคุณ กรุงเทพฯ วันที่ 20 มีนาคม 2556 2
ที่ระลึก คม ขาวทอง
พี่คม ขาวทอง คือผู้เขียนบทสารคดี บทละคร ผู้ก�ำกับการแสดง
เป็นนั กจัดการศิลปวัฒนธรรมไทย และผู้ก่อตั้ง “ห้างหุ้นส่วนจ�ำกัด คม-ละคร” พีค่ มเป็ นชาวนครศรีธรรมราช เกิดเมือ่ วันที่ 3 เมษายน พ.ศ. 2507 เป็ นบุตรชายคนกลางของพันโทไสว และคุณแม่เตือนใจ ขาวทอง มีพี่ชายและน้ องสาวอย่างละ 1 คน พี่คมเริ่ มเรี ยนหนั งสื อที่ โรงเรี ยนในจังหวัดคือโรงเรี ยนวัดนารี ประดิษฐ์ แล้วย้ายมาเรี ยนที่กรุ งเทพฯ ย่านฝั่งธนบุรีคือโรงเรี ยน วัดนวลนรดิศ และวิทยาลัยช่างศิลป์ (จบ พ.ศ. 2526 รุ่ น 28) ซึ่งสร้ าง ้ ฐานความรู้ดา้ นงานศิลปกรรมแบบไทยอย่างเข้มข้น ผนวกกับเมือ่ พืน ได้เรี ยนที่ภาควิชาศิลปะไทย คณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ (จบ พ.ศ. 2530 รุ่ น 1) ซึ่งมีกิจกรรมด้านวัฒนธรรมอยู่เนื องๆ ก็ยิ่ง เสริมแนวคิดเรื่ องการประยุกต์งานศิลปกรรมแบบภาคเหนื อประสาน ภาคกลางอย่างช�ำนาญ พี่คมไม่เพียงสนใจเฉพาะงานศิ ลปกรรมและวัฒนธรรมเท่านั้ น ในเรื่ องของการแสดงก็ ให้ความสนใจถึงขัน ้ เข้าอบรมเป็ นนั กเรี ยนการ แสดงช่อง 3 ด้วย (พ.ศ. 2531 รุ่ น 8 ที่อ�ำนวยการสอนโดยอาจารย์ สดใส พันธุ มโกมล และ อาจารย์ฮันส์ ฮานิ เคิล) เพื่อจะได้ศึกษาถึง บุคลิกของตัวละครในแต่ละบทบาท รวมถึงการ workshop “Theater Lighting Design” จาก The British Council ซึ่งได้ทำ� การต่อยอดด้วยการ เขียนบทประพันธ์ บทละครโทรทัศน์ และการกาพย์กลอน ผลงานสร้ างสรรค์ของพี่คมนั บแต่จบจาก ม.ช. มีมากมายหลาย แขนง พี่คมเองได้ร่ายรายการผลงานของตัวเองไว้ เพื่อใช้เสนอแก่ เรียบเรียงจากการพูดคุยกับคุณแม่และน้องพู หลานชายพี่คม ขาวทอง เมื่อวันที่ 16 มีนาคม 2556 และจากบันทึกประวัติส่วนตัวโดยพี่คมเอง ที่พบเมื่อวันที่ 24 พฤษภาคม 2556 3
ที่ระลึก คม ขาวทอง
สถานี ไทยทีพีเอส เป็นบันทึกที่หลานชายเพิ่งจะค้นเจออย่างบังเอิญ ที่บ้าน ดังนี้ พ.ศ. 2530 • บทละครโทรทัศน์ เรื่ อง “สาธร-ดอนเจดีย์” ของ ไนท์สปอต • บทละครโทรทัศน์ เรื่ อง “กว่าจะสวมหมวกขาว”; “ผีกุก๊ กิก๊ ” ของ กันตนา พ.ศ. 2531 • บทละครโทรทัศน์ เรื่ อง “บาปบริ สุทธิ์ ” • บทละครโทรทัศน์ เรื่ อง “บ้านของวันพรุ่งนี้” ของ ว.วินิจฉั ยกุล • เป็ นผู้ช่วยผู้ก�ำกับการแสดงละครเรื่ อง “ร้ อยป่ า”; และ “บ้านของพรุ่งนี้” • เป็ นผู้ช่วยอาจารย์วิถี พานิ ชพันธ์ จัดการแสดงเครื่ องแต่งกาย ๛ “ผ้าไทในอุษาคเนย์” ณ ศูนย์การค้าริ เวอร์ ซติ ้ี ๛ “ผ้างามอุษาคเนย์” ณ หอประชุมเล็ก ม. ธรรมศาสตร์ ๛ ผูจ้ ดั การฝ่ ายการแสดงงาน “ขนข้าวขึ้นยุง้ ” ณ บ้านเสานั ก จ.ล�ำปาง พ.ศ. 2532 • บทละครโทรทัศน์ เรื่ อง “ยอดพธู ” ของ ถิรนันท์ • บทละครโทรทัศน์ เรื่ อง “มิติมืด” ตอน หุ่นกระบอก; หนั งตะลุง มนุ ษย์; เจ้านางสุวรรณเกี๋ยงค�ำ; ริ ษยาพิศวาส; วิมารซุง ฯลฯ • บทละครโทรทัศน์ เรื่ อง “ฉงน” ตอน เงินร้ อน; แม่; ทอดทิ้ง; แช่งชักหักกระดูก; ตายสองครั้ง พ.ศ. 2533 • บทประพันธ์ ในนามปากกา ทองพริ้ม เรื่อง “สลับร่างรัก”; “สาลิกาไร้รัง” 4
ที่ระลึก คม ขาวทอง
• บทละครโทรทัศน์ เรื่อง “108 ชีวติ ” ตอน ดับแสงเทียน; หัวใจป่ า; ส�ำเนาบาป • ผู้แสดงเผยแพร่ศิลปวัฒนธรรมไทย ณ ประเทศญี่ป่ น ุ • ผู้จัดการคัดเลือกนั กแสดงแบบ ตกแต่งฉาก จัดเครื่ องแต่งกาย ล้านนาไทย ส�ำหรั บถ่ายปฏิทินปี พ.ศ. 2533 ของการบินไทย พ.ศ. 2534 • บทละครโทรทัศน์ เรื่ อง “ร่มบุญแผ่ โพ้นแผ่นดิน”; “โรงงานนรก” • ออกแบบสร้ า งสรรค์ ก� ำ กั บ ศิ ล ป์ ออกแบบเครื่ อ งแต่ ง กาย ผูจ้ ดั การกองถ่ายสารคดีเรื่ อง “แฝดสยาม”; ”อ้ายรื่ นเงินแดง”; “ร่มบุญโพ้นแผ่นดิน” พ.ศ. 2535 • บทละครโทรทัศน์ เรื่อง “ปะการังสีดำ� ” ของ ประดิษฐ์ กัลย์จาฤก • บทละครโทรทัศน์ เรื่ อง “ใจแม่” ของ ประดิษฐ์ กัลย์จาฤก • บทละครโทรทัศน์ เรื่ อง “พ่อในฝัน” ของ ทองพริ้ม
ร่วมฟ้อนร�ำกับน้องๆ ในงานไหว้ครูของคณะฯ 5
ที่ระลึก คม ขาวทอง
• ออกแบบเครื่ องแต่งกายละคร ”ลอดลายมังกร” • ร่ ว มจั ด การแสดงงาน “มรดกสิ่ ง ทอของเอเชี ย ” เพื่ อ เฉลิ ม พระเกียรติ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ฯิ พระบรมราชินีนาถ ณ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ในช่วงขบวนท�ำบุญในเครื่องแต่งกายสิ่งทอ ของภาคกลาง • ผู้แสดงเผยแพร่ ศิลปวัฒนธรรมไทยงาน “Royal Malaysia Thai Night” ณ กรุ งกัวลาลัมเปอร์ ประเทศมาเลเซีย พ.ศ. 2536 • บทละครโทรทัศน์ เรื่อง “หนู ละเบื่อเสือสวมรอย” ของ ทองพริ้ม • ช่วยอาจารย์วิถี พานิ ชพันธ์ จัดนิทรรศการ “Faiths, Forms And Harmony of Thailind” ณ พิพิธภัณฑ์ Pacific Heritage ประเทศ สหรั ฐอเมริ กา พ.ศ. 2537 • บทละครโทรทัศน์ เรื่อง ”เจ้านาง” ของ ทองพริ้ม
6
ที่ระลึก คม ขาวทอง
พ.ศ. 2538 • “เพลิงพระนาง” ดัดแปลงจากพระราชนิพนธ์เรื่อง เทีย่ วเมืองพม่า โดยสมเด็จกรมพระยาด�ำรงราชานุ ภาพ และ บทประพันธ์ เรื่ อง พม่าเสียเมือง ของ พลตรี ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช พ.ศ. 2540 • เขียนบทละครเวที ก�ำกับการแสดง ก�ำกับศิลป์ ออกแบบชุด ฉาก โดยท�ำจากกระดาษทั้งหมด เป็ นละครเพลงลูกทุ่งเรื่ องแรกของ เมืองไทย “ทิ้งจักรมารั กกันเถอะ (One Fluke Night, I Love you)” น� ำแสดงโดย ติ๊ก ชิ โร่ และ กิ่ง ภัทรา ณ ภัทราวดีเธี ยเตอร์ พ.ศ. 2544 • บทละครซีรี่ย์ซี ไรท์เรื่อง “นั กสู้หมู่บ้านตกเขียว” บทประพันธ์ ของ ค�ำพูน บุญทวี; “คนไร้ค่า” บทประพันธ์ ของ ชาติ กอบจิตติ; “ครอบครั วกลางถนน” บทประพันธ์ ของ ศิลา โคมฉาย และ “โบตั๋น” บทประพันธ์ ของ เสน่ห์ โกมารชุน พ.ศ. 2545 • ออกแบบการแสดงไทยประเพณีหลายชุด เช่น ชุดสัตว์หิมพานต์ เครื่ องดอกไม้สด พระลอ ขุนช้าง-ขุนแผน มัธนพาธา ฯลฯ ส�ำหรั บรายการอวยพรปี ใหม่ของช่อง 11 กรมประชาสัมพันธ์ • ออกแบบสัญลักษณ์ ให้แก่ ”ดาราเทวี” เชียงใหม่ • เขียนบทส�ำหรั บการแสดงถึงศิลปวัฒนธรรมไทยต่างๆ บนเวที ทัง้ หมดของ “สยามนิรมิต” พ.ศ. 2546 • เขียนบท ก�ำกับการแสดง ด้วยความคิดบูรณาการศิลปวัฒนธรรม ไทย “แม่ฮ่องสอนนิ มิต” เพื่อถวายสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ฯ พระบรมราชินีนาถ ณ เชิงพระต�ำหนั กโป่ งแดง จ.แม่ฮ่องสอน 7
ที่ระลึก คม ขาวทอง
บทกลอน คือตัวตนของพีค่ มทีป่ รากฏในสือ่ ออนไลน์ซงึ่ พีค่ มอาจจะไม่ได้สนใจจะเห็น หกบทนี้น่าสนใจตรงการสร้างบรรยากาศไทยๆ ผ่านของใช้ในบ้านเรือนได้อย่าง เห็นภาพ—ภาพบทกลอนจากเว็บเพจคุณยุวนุช ทินนลักษณ์ http://www.gotoknow.org/posts/469023
8
ที่ระลึก คม ขาวทอง
พ.ศ. 2547 • ออกแบบประติมากรรมกินนร กินรี แบบศิลปะล้านนา 4 ตัว ขนาดเท่าคนจริงส�ำหรั บปั้นหล่อโลหะ ออกแบบลวดลายวิจิตร ล้านนา ส�ำหรั บลงยาถมปัด ณ ประเทศจีน ออกแบบลวดลาย ส�ำหรั บปักเครื่ องแต่งกาย ณ ประเทศอินเดีย โดยทัง้ หมดนี้ ใช้ตกแต่งโรงแรมแมนดาริ น โอเรี ยนเต็ล ดาราเทวี จ.เชียงใหม่ พ.ศ. 2548 • จัดการแสดงศิลปวัฒนธรรมแม่ฮ่องสอนร่ วมสมัย เพื่อถวาย สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ฯิ ณ ศูนย์ศิลปาชีพ แม่ฮ่องสอน • เขียนบท ก�ำกับการแสดง ด้วยความคิดบูรณาการศิลปวัฒนธรรม ไทย เรื่อง “บริกรรมรามเกียรติ”์ เพือ่ ต้อนรับคณะทูตวัฒนธรรม เอเชียแปซิฟิค ณ อยุธยาบุรีเทวี จ.อยุธยา • เขียนบท ก�ำกับการแสดงเรื่ อง “ดวงใจหิมพานต์” งานสัปดาห์ วิทยาศาสตร์ ณ อิมแพค เมืองทองธานี • ผู้จัดการแสดงศิลปวัฒนธรรมไทยทั้งสี่ภาค ณ งานหน้ าหมู่บ้าน ไทยสี่ภาค สยามนิรมิต กรุงเทพฯ หลายโอกาส รวมทัง้ การเปิ ด ตัวของสยามนิรมิตต่อสื่อมวลชนเป็ นครั้งแรกด้วย พ.ศ. 2549 • เขียนบทละครวิทยุให้กบั กันตนาและกรมประชาสัมพันธ์ ในการ ฉลองสิริราชสมบัติครบ 60 ปี เรื่ อง “บุญที่ปลูก” โดยนั กแสดง เอมี่ กลิน่ ประทุม สุพจน์ จันทร์เจริญ และทีมละครวิทยุกนั ตนา และเรื่ อง “แสงส่องเมือง” นั กแสดง วรั ทยา นิ ลคูหา อานั ส ฬาพานิ ช และทีมละครวิทยุกันตนา • เขียนบท ก�ำกับการแสดง ด้วยความคิดบูรณาการศิลปวัฒนธรรม ไทย เรื่ อง “บุญพระศรี บารมีเมือง” ส�ำหรั บสโมสรโรตารี่ อยุธยา ณ อุทยานทุ่งขวัญ จ.อยุธยา และเรื่ อง “ฮาเหอ” ส�ำหรั บตลาด 9
ที่ระลึก คม ขาวทอง
ส่วนหนึ่งของงานดุนแผ่นทองค�ำจากการออกแบบของพี่คม ที่ห้องอาหารอกาลิโก โรงแรมแมนดาริน โอเรียลเต็ล ดาราเทวี เชียงใหม่ 10
ที่ระลึก คม ขาวทอง
ศิลปหัตถกรรม (That’s Siam) ของศูนย์การค้าจังซีลอน ป่ าตอง จ.ภูเก็ต พ.ศ. 2550 • ผูจ้ ดั การแสดงศิลปวัฒนธรรมไทย ในงาน “Ahpada International Arts And Crafts Expo” ณ ประเทศฟิ ลิปปิ นส์ พ.ศ. 2551 • โรงแรมอิมพิเรี ยล เมืองแอนซี่ ประเทศฝรั่งเศส เชิญให้เป็ นผู้น�ำ คณะไปท�ำการแสดงศิลปวัฒนธรรมไทย เป็ นเวลา 2 สัปดาห์ • เขียนบท ก�ำกับการแสดง ด้วยความคิดบูรณาการศิลปวัฒนธรรม ไทย เรื่ อง “นาคนั้น...สุวรรณภูมิ” ณ มหาวิทยาลัยสุวรรณภูมิ วิทยาเขตวาสุกรี จ.อยุธยา พ.ศ. 2552 • เขียนบท ก�ำกับการแสดง ด้วยความคิดบูรณาการศิลปวัฒนธรรม ไทย เรื่ อง “เห่ ไทย...ท่องธารวัฒนธรรม” ณ มหาวิทยาลัย สุวรรณภูมิ วิทยาเขตหันตรา จ.อยุธยา และเรื่ อง “กระบวน บุญวัฒนธรรม” งานแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์ มหาราช ณ พระราชวังนารายณ์ราชนิ เวศ จ. ลพบุรี • ริ เริ่มร่ างหลักสูตรเพื่อปลุกและปลูกศิลปวัฒนธรรมอยุธยา ให้ นั กศึกษาได้รู้จักตนเองให้ดีเสียก่อน ในชื่อ “อยุธยาศึกษา” เป็ น หลักสูตรภาคบังคับ และ “การจัดการวัฒนธรรมอยุธยา” เป็ น หลักสูตรต่อยอด เลือกเรี ยนได้ ทัง้ สองหลักสูตร ร่ างให้กับ ศูนย์วัฒนธรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล สุวรรณภูมิ เพื่อด�ำเนินการตามขั้นตอนของมหาวิทยาลัยต่อไป พ.ศ. 2553 • ออกแบบตกแต่งหอเฉลิมพระเกียรติ ในหลวง งาน “คอนเสิร์ต รั กชาติ” อ�ำนวยการโดยกองทัพบก จ.กาญจนบุรี 11
ที่ระลึก คม ขาวทอง
คงเป็นภาพก่อนเสียชีวิตภาพสุดท้ายของ พี่คม เมื่อช่วงเดือนมกรา-กุมภา 2556 ระหว่างจัดงานศพแก่ท่านอังคาร คุณด�ำรง พุฒตาล เรียกพี่คมว่า กวี เพราะเขียนกลอนส่ง คู่สร้างคู่สม มาช่วงหนึ่ง 12
ที่ระลึก คม ขาวทอง
พ.ศ. 2554 • จัดงาน “กินก๋วยเตีย๋ วเทีย่ วอยุธยา” ของกระทรวงการท่องเทีย่ ว แห่งประเทศไทย ณ หอศิลปวัฒนธรรมจังหวัดพระนครศรีอยุธยา จ.อยุธยา • ออกแบบการแสดงที่ “เสถียรธรรมสถาน” ในโอกาสต่างๆ พ.ศ. 2555 • ออกแบบการแสดงบูรณาการวิถี ไทย “งานธรรมยาตราพระพุทธชยันตีองค์ดำ� นาลันทา สูจ่ งั หวัดอยุธยา” ณ บึงพระราม จ.อยุธยา พ.ศ. 2556 • ประพันธ์ บทกวี ในวารสาร คู่สร้ างคู่สม • ออกแบบการแสดงในแนวคิด “โศกเกษม” ในงานพระราชทาน เพลิ ง ศพ ท่ า นอั ง คาร กั ล ยาณพงศ์ ศิ ล ปินแห่ ง ชาติ สาขา วรรณศิลป์ (กวีนิพนธ์ ) ณ วัดทองนพคุณ กรุงเทพฯ
ประติมากรรมลอยตัวกินนรกินรีที่โรงแรมแมนดาริน โอเรียลเต็ล ดาราเทวี เชียงใหม่ 13
ภาพที่ระลึกจากพี่อุ้ม พี่ป้อม (อัครเดช-ใจสคราญ นาคบัลลังก์) ร้านสบันงา เชียงใหม่ ที่พี่คมร่วมงานด้วยเสมอๆ
ที่ระลึก คม ขาวทอง
14
ที่ระลึก คม ขาวทอง
เป็ นเวลาหลายสิบปี ทพ ี่ คี่ มสร้ างสรรค์ผลงานไว้มากมาย ทัง้ เป็ นงาน ที่มีคุณภาพสูง จึงท�ำให้ ได้รับรางวัลกลับมาเป็ นก�ำลังใจไม่น้อย อาทิ • พ.ศ. 2527 ได้รับรางวัลที่ 2 จากการประกวดบทสารคดีเรื่ อง “การฟ้ อนผีมด” (ขณะยังเป็ นนั กศึกษา) จัดประกวดโดย บริ ษัท สตูดิ โอ 10 จ�ำกัด ผู้ผลิตรายการสารคดี ชีพจรลงเท้า ในเวลานั้น • พ.ศ. 2530 ได้รับรางวัลชนะเลิศการประกวดหนั งสั้นในหัวข้อ เจ้าประจ�ำ ด้วยเรื่ อง ”เจ้าประจ�ำของแม่” จัดประกวดโดย นิ ตยสาร ลลนา ยุคคุณนันทวัน หยุ่น เป็ นบรรณาธิ การ • พ.ศ. 2532 ได้รับรางวัลส่งเสริมเยาวชนดีเด่น จากละครโทรทัศน์ เรื่ อง “บ้านของพรุ่งนี้” โดยส�ำนั กงานคณะกรรมการส่งเสริมและ ประสานงานเยาวชนแห่งชาติ (สยช.) • ได้รับรางวัลเมขลา ละครโทรทัศน์ เรื่ อง “บ้านของพรุ่งนี้” การท�ำงานอย่างทุ่มเทด้วยคิวงานยาวตลอดปีจนแทบไม่ ได้พักผ่อน ร่ างกายของพี่คมเริ่มอ่อนแอลงมากด้วยไม่มีภูมิต้านทาน ไปหาหมอ ที่ โรงพยาบาลเพชรเกษม 2 และเวียนเข้าออกในช่วงเกือบสิบวันก่อน หน้ า ตั้งแต่วันที่ 7 มีนาคม 2556 กระทั่งเสียชีวิตวันที่ 15 มีนาคม ด้วยอาการปอดติดเชื้อ
15
ที่ระลึก คม ขาวทอง
กลุ่มหน่ อศิลป์ ขอขอบคุณทุกท่านที่กรุ ณามอบความร� ำลึกถึงพี่คม ตลอดจนถึงครอบครั วพี่คมที่ ให้ความช่วยเหลือในข้อมูลและการจัด นิ ทรรศการร� ำลึก 100 วัน งานแสดงความคิดถึงพี่คมในคราวนี้ เพื่อให้รู้ว่า พี่คมยังเป็ นรุ่ นพี่ เป็ นครู เป็ นเพื่อนที่อยู่กับพวกเราเสมอ
16
จัดท�ำโดย กลุ่มหน่ อศิลป์
https://www.facebook.com/pages/Art-Sprout/229794837105462?ref=hl