Οικοδομήματα Χώροι Δημόσιου Χαρακτήρα / Public buildings
20 Φάρος / Lighthouse
15 Αρχαιολογική Συλλογή Μουσουλμανικό Τέμενος / Archaeological Collection - Mosque Η τοπική παράδοση συσχετίζει το μνημείο με βυζαντινό ναό αφιερωμένο στον τοπικό ‘Αγιο Πέτρο. Από τις αρχαιολογικές όμως έρευνες προκύπτει ότι κτίσθηκε ως μουσουλμανικό τέμενος το 16ο αιώνα. Στην περίοδο της Β΄ Ενετοκρατίας το μουσουλμανικό τέμενος μετατράπηκε σε δημόσιο κτίριο και πιθανότατα σε ίδρυμα Καπουτσίνων μοναχών. Με την επάνοδο των Τούρκων στη Μονεμβασιά το 1715 επανήλθε στην αρχική του χρήση. Μετά την απελευθέρωση της Μονεμβασιάς το 1821 χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή και στις αρχές του 20ου αιώνα ως καφενείο. Το 1999 μετά τις εργασίες συντήρησης και αποκατάστασής του εγκαινιάστηκε ως κτίριο της Αρχαιολογική Συλλογής. Local tradition associates the monument to Byzantine temple dedicated to the local St. Peter. However, the archaeological surveys show that it was built as a mosque in the 16th century. During the second Venetian occupation, the Muslim mosque was converted into a public building and probably a Capuchin monks institution. With the return of the Turks in Monemvasia in 1715 it was reverted to its original use. After its release in 1821 was used as a prison and in the early 20th century as a cafe. In 1999 after maintenance and restoration it was inaugurated as an Archaeological Collection building.
info
Πρόκειται για κτιριακό συγκρότημα που κατασκευάσθηκε το 1896. Περιλαμβάνει πυργοειδές κτίριο, στου οποίου την κορυφή ήταν τοποθετημένη φωτιστική συσκευή για την καθοδήγηση των ναυτιλλομένων και τα προσκτίσματα για τη διαμονή του φαροφύλακα. This building complex was constructed in 1896. It includes a castellated building, on the top of which there was a mounted lighting apparatus for guiding the mariners, and the outbuildings for the resident lighthouse keeper.
17
Οικία Γιάννη Ρίτσου /
Giannis Ritsos residence Ποια πόλη, ποια πατρίδα δεν θα ήταν έτσι περήφανη, εάν είχε γεννήσει ένα τόσο σπουδαίο άνθρωπο, ένα τόσο μεγάλο ποιητή, όπως τον Γιάννη Ρίτσο. Ο Γιάννης Ρίτσος, ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες ποιητές, γεννήθηκε στη 1 Μάη του 1909, στη Μονεμβασιά. Αγάπησε τον τόπο και εμπνεύστηκε από αυτόν. Πέθανε στην Αθήνα το 1990. Στην είσοδο της Καστροπολιτείας βρίσκεται το σπίτι της οικογένειάς του, καθώς και η προτομή του.
Χάρτης της καστροπολιτείας της
Giannis Ritsos, one of the greatest greek poets, was born in Monemvasia on the 1st May 1909. Cherished and inspired by his place of birth. He passed away in Athens in 1990. At the entrance of the Castle you can see his family residence.
Χρήσιμα τηλέφωνα / Useful numbers
Διαμονή / Accommodation
Γραφείο Τουρισμού Δήμου Μονεμβασίας / Monemvasia Municipal Tourism Office: 27320 61777 (tourism@monemvasia.gr) Ελληνική Αστυνομία / Police Departments: Τμήμα Μολάων / Molaoi: 27320 22207 Τμήμα Νεάπολης / Neapoli: 27340 23333 Τμήμα Μονεμβασίας / Monemvasia: 27320 61210 Σταθμός Παπαδιανίκων / Papadianika: 27320 82207 Πυροσβεστική Υπηρεσία / Fire Service: Μολάοι / Molai: 27320 23888 Νεάπολη / Neapoli: 27340 22199 Λιμεναρχείo / Port Authority: Monemvasia: 27320 61266 Νεάπολη / Neapoli: 27340 22228 ΚΤΕΛ / Bus Service: 27320 22209 Νοσοκομείο Μολάων / Hospital (Molai): 27320 22374 Κέντρο Υγείας Νεάπολης / Health Center (Neapoli) 27340 22500
Ένωση Ξενοδοχείων Λακωνίας / Hotel Association of Laconia: 27310 23393 (www.lakonia-hotels.gr) Σύλλογοι Ενοικιαζομένων Δωματίων και Διαμερισμάτων / Owners of Rooms and Apartments Association: Μονεμβασίας / Monemvasia: 27320 61695, 6944 428431 (www.monemvasia-guesthouses.gr) Νεάπολης Βοιών / Neapoli: 27340 22670, 6977 162634 (www.vatika.gr )
Mονεμβασιάς Map of the Castle of
Monemvasia
Version: 1/7-2014
www.monemvasia.gr
Ναοί / Churches Χρύσαφα Λακωνίας. Η θαυματουργή εικόνα βρέθηκε στο πηγάδι στη νότια πλευρά του ναού, όπου κτίσθηκε το παρεκκλήσι της Εύρεσης. Η μνήμη της Παναγίας Χρυσαφίτισσας, πολιούχου της πόλης, γιορτάζεται την επομένη της Κυριακής του Θωμά με ιδιαίτερη λαμπρότητα.
10 Άγιος Νικόλαος / Aghios Nikolaos
2 Ελκόμενος Χριστός / Elkomenos Christos Τρίκλιτη βασιλική με τρούλο. Πρόκειται για το μητροπολιτικό ναό της Μονεμβασιάς και η αρχιτεκτονική μορφή που έχει σήμερα, προήλθε από μετασκευές σε διαφορετικές εποχές. Η αρχική οικοδομική του φάση ανάγεται πιθανόν στον 6ο - 7ο αιώνα. Ο ναός απογυμνώθηκε πολλές φορές από τις φορητές εικόνες και τα κειμήλιά του. Η εικόνα της Σταύρωσης (β΄ μισό του 14ου αιώνα), μετά την περιπέτεια της κλοπής της από αρχαιοκάπηλους και την επί πολλά έτη έκθεσή της στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών, επέστρεψε το 2011 στο ναό του Ελκομένου Χριστού. Η συγκεκριμένη εικόνα θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες και ωραιότερες της λεγόμενης Παλαιολόγειας Αναγέννησης και αποτελεί ανεκτίμητης αξίας εκκλησιαστικό κειμήλιο. Φυλάσσεται στο παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάννη. Τα μαρμάρινα γλυπτά που είναι εγκατασπαρμένα γύρω από το μνημείο ή εντοιχισμένα σε αυτό, χρονολογούνται στους παλαιοχριστιανικούς και βυζαντινούς χρόνους. Το σημερινό μαρμάρινο τέμπλο κατασκευάσθηκε το 1901 από τον Τήνιο μαρμαρογλύπτη Γεώργιο Καπαριά και αντικατέστησε ένα παλαιότερο ξυλόγλυπτο, που είναι τοποθετημένο στο ναό της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας. Σήμερα αποτελεί το δημοφιλέστερο ναό για την τέλεση θρησκευτικών γάμων στην Καστροπολιτεία. Aisled basilica with a dome. It is the cathedral of Monemvasia and the architecture as it stands, resulted from alterations in different eras. The initial construction phase probably dates to the 6th-7th century. The temple’s paintings and relics have been stolen several times. The painting of the Crucifixion (second half of the 14th century), following the adventure of theft by looters and after many years of exposure at the Byzantine Museum of Athens, it returned in 2011 to the Church of Elkomenos Christos. This painting is considered one of the largest and most beautiful of the Palaiologian Renaissance and is a priceless church relic. It is stored in the chapel of Aghios Ioannis. The marble sculptures around or built in the monument date to the Early Christian and Byzantine times. The current marble temple was built in 1901 by Tinian sculptor George Kaparias and replaced an older wooden, loaded in the church of Panaghia Mirtidiotissa. Today it is the most popular temple for religious marital ceremonies in the Castle.
Σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός με τρούλο. Κτίσθηκε το 1703 πάνω στα ερείπια δυο βυζαντινών ναών. Η εντοιχισμένη επιγραφή στο αέτωμα της εισόδου αναφέρει ότι ο ναός ανεγέρθηκε «εκ βάθρων» από το Μονεμβασιώτη ιατροφιλόσοφο Ανδρέα Λικίνιο. Το οικόσημο με το δικέφαλο αετό ανήκει στην οικογένεια του κτήτορα. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, το μνημείο ουδέποτε λειτούργησε ως εκκλησία. Στην περίοδο της Β΄ Τουρκοκρατίας χρησίμευσε ως οπλοστάσιο. Την εποχή του Καποδίστρια (1829) στέγασε το αλληλοδιδακτικό σχολείο της πόλης. Από το 1839 μέχρι τα μέσα περίπου του 20ου αιώνα λειτούργησε ως δημοτικό σχολείο, στο οποίο μαθήτευσε και ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος. Σήμερα λειτουργεί ως χώρος πολιτιστικών εκθέσεων και συνεδρίων. Cruciform church with a dome. Built in 1703 on the ruins of two Byzantine churches. The inscription at the pediment of the entrance states that the temple was erected by the Monemvasian medical philosopher Andrea Licinius. The coat of arms with double-headed eagle belongs to the family of the founder. According to local tradition, the monument never functioned as a church. In the period of the Second Ottoman rule it served as an armory. At Kapodistrias (1829) era it housed the school of the city. From 1839 until the mid-20th century served as the municipal school, where the poet Yiannis Ritsos also studied. Today it serves as a place of cultural exhibitions and conferences.
13 Παναγία Χρυσαφίτισσα / Panaghia Chrysafitissa Οκταγωνικός τρουλαίος ναός. Κτίσθηκε την περίοδο της Α΄ Τουρκοκρατίας. Η ίδρυσή του συνδέεται με τη μετάσταση της εικόνας της Παναγίας από τα
Octagonal domed church. It was built in the period of the Ottoman rule. The foundation is associated with the metastasis of the painting of Panaghia Chrysapha of Laconia. The miraculous painting was found in a well on the south side of the church, where the Discovery Chapel was built. The memory of Panaghia Chrysafitissa, patron of the city, is celebrated the Sunday after St. Thomas with great splendor.
19 Αγία Σοφία ή Παναγία Οδηγήτρια / Aghia Sophia or Panaghia Odigitria
16 Παναγία Μυρτιδιώτισσα ή Κρητικιά / Panaghia Myrtidiotissa or Kritikia
Μονόκλιτη βασιλική με τρούλο. Κτίσθηκε την περίοδο της Β΄ Ενετοκρατίας. Η λατρεία της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας προέρχεται από τα Κύθηρα, τα οποία διατηρούσαν εμπορικές και πολιτιστικές σχέσεις με τη Μονεμβασιά. Τοπική παράδοση αναφέρει πως η εκκλησία ιδρύθηκε το 17ο αιώνα από το Μονεμβασιώτη επίσκοπο Κυθήρων, Φιλόθεο Δαρμάριο. Ο ναός είναι γνωστός και ως «Παναγία Κρητικιά», γεγονός που συσχετίζεται με την εγκατάσταση στην πόλη προσφύγων από την Κρήτη. Το ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο τέμπλο με τα έντονα αναγεννησιακά χαρακτηριστικά του 16ου αιώνα στο εσωτερικό του αρχικά ανήκε στο ναό του Ελκομένου Χριστού. Οι εργασίες αποκατάστασης και συντήρησης ολοκληρώθηκαν το 2014. Aisled basilica with a dome. Built in the second Venetian period. The worship of the Virgin originates from Kythera, which had commercial and cultural relations with Monemvasia. Local tradition says that the church was founded in the 17th century by the Monemvasian bishop of Kythera Philotheos Darmarios. The temple is also known as “Panaghia Kritikia”, which is associated with the establishment of the city of refugees from Crete. The wooden golden temple with the striking renaissance features of the 16th century inside the temple originally belonged to the Elkomenos Christos. The restoration and maintenance were completed in 2014.
Δεσπόζει στην κορυφή της Άνω Πόλης. Οκταγωνικός τρουλαίος ναός με προκτίσματα στη νότια πλευρά. Κτίστηκε το 12ο αιώνα (1149-1150). Ο γλυπτός του διάκοσμος χρονολογείται το 12ο αιώνα και οι τοιχογραφίες του ανάγονται στα τέλη του 12ου – αρχές του 13ου αιώνα. Η γραπτή και προφορική παράδοση συνδέει την εκκλησία με τον αυτοκράτορα Ανδρόνικο Β’ Παλαιολόγο (1282-1328). Ο ναός, σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, ήταν αφιερωμένος στην Παναγία Οδηγήτρια. Μετά την επανάσταση του 1821 αφιερώθηκε στη Σοφία του Θεού, επειδή θεωρήθηκε πιστό αντίγραφο της Αγίας Σοφιάς στην Κωνσταντινούπολη. Την περίοδο της Ά Τουρκοκρατίας μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος. Στην περίοδο της Β΄ Ενετοκρατίας αποτέλεσε το καθολικό μονής δυτικού δόγματος, αφιερωμένο στη Madonna del Carmine. Ως μουσουλμανικό τέμενος επαναλειτούργησε την περίοδο της Β΄ Τουρκοκρατίας και επέστρεψε στη χριστιανική λατρεία μετά την απελευθέρωση της πόλης το 1821. Οι χρονολογίες 1827 και 1845 στη δυτική όψη αντιστοιχούν σε εργασίες επισκευής του ναού. Το μνημείο αναστηλώθηκε το 1958 – 1959. Dominates the top of the Upper Town. Octagonal domed church with outbuildings on the south side. Built in the 12th century. (1149-1150). The sculptural decoration dating to the 12th century and frescoes dating back to the late 12th - early 13th century. The written and oral tradition connects the church with the Emperor Andronicus II Palaeologus (1282 - 1328). The church, according to historical sources, was dedicated to the Dormition of the Virgin. After the revolution of 1821 it was dedicated to the Wisdom of God, because it was considered a replica of St. Sophia in Constantinople. During the Ottoman rule it was converted into a mosque. During the second Venetian rule, it was the catholic monastery of the Western doctrine, dedicated to Madonna del Carmine. As a mosque, it reopened during the B Ottoman rule and returned to Christian worship after the liberation of the city in 1821. The dates 1827 and 1845 on the west side correspond to repair works of the temple. The monument was restored in 1958 -1959.
Η βυζαντινή καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς, το «πέτρινο καράβι» του Ρίτσου, στέκει καρτερικά στο νοτιοανατολικό άκρο της Λακωνικής γης, μεταφέροντας τους επισκέπτες σε ένα ονειρικό ταξίδι στο χρόνο και την ιστορία. Κάστρα και τείχη, παλιά αρχοντικά, στενά λιθόστρωτα δρομάκια, εκκλησίες, χαμηλές καμάρες, αψίδες, οικόσημα, μαρμάρινοι αυτοκρατορικοί θρόνοι, βυζαντινές εικόνες δίνουν την εντύπωση μιας πόλης φανταστικής, που δεν την άγγιξε το πέρασμα του χρόνου. Ένα μικρό νησί που ενώνεται με την ενδοχώρα από μια στενή λωρίδα γης. Μπαίνοντας στο βράχο από τη μοναδική είσοδο - «μόνη έμβαση», απ’ όπου και το όνομα της πόλης Μονεμβασιά - αρχίζει το ταξίδι στο παρελθόν, από τον 6ο αιώνα που κατοικήθηκε μέχρι και σήμερα. Περιηγηθείτε στα καλντερίμια της Κάτω Πόλης και νιώστε το ρομαντισμό, τον πολιτισμό και την ιστορία αυτού του μαγικού τόπου. Ακολουθήστε το μονοπάτι για την Άνω Πόλη και απολαύστε τη μοναδική θέα προς το Μυρτώο Πέλαγος.
Υπόμνημα/
The Byzantine castle of Monemvasia, Ritsos’s “stone boat”, stands patiently at the southeastern tip of Laconia land, taking guests on a dreamy journey through time and history. Castles and walls, old houses, narrow cobbled streets, churches, arches, coats of arms, imperial marble thrones, Byzantine images, all give the impression of an imaginary city, not touched by the passage of time. A small island joined to the mainland by a narrow strip of land. Entering the rock through the only entrance “moni emvassi”, where the name of the town Monemvasia comes from - begins the journey into the past, from the 6th century, when it was first inhabited until today. Navigate the streets of the lower town and feel the romance of the culture and history of this magical place. Follow the path to the upper town and enjoy the unique view to the Myrtoo Sea.
index
19
Προς άνω πόλη & Αγία Σοφία
1. Είσοδος 2. Ελκόμενος Χριστός 3. Αγία Άννα ή Άγιοι Ακίνδυνοι 4. Αγία Άννα η καθολική 5. Αγία Άννα ή Παναγία Μάλτας 6. Αγία Παρασκευή 7. Άγιος Ανδρέας 8. Άγιος Αντώνιος και Άγιος Δημήτριος 9. Άγιος Ιωάννης 10. Άγιος Νικόλαος 11. Άγιος Σπυρίδων 12. Άγιοι Τεσσαράκοντα 13. Παναγία Χρυσαφίτισσα 14. Σωτήρας (Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού) 15. Το Τζαμί - Άγιος Πέτρος 16. Παναγία Μυρτιδιώτισσα 17. Oικία Γιάννη Ρίτσου 18. Πορτέλλο 19. Αγία Σοφία ή Παναγία Οδηγήτρια 20. Φάρος 1. Entrance 2. Elkomenos Christos 3. Aghia Anna or Aghioi Akindinoi 4. Aghia Anna the Catholic 5. Aghia Anna or Panaghia Maltas 6. Aghia Paraskevi 7. Aghios Andreas 8. Aghios Antonios & Aghios Dimitrios 9. Aghios Ioannis 10. Aghios Nikolaos 11. Aghios Spiridon 12. Aghioi Tessarakonta 13. Panaghia Chrisaffitisa 14. Sotiras (Metamorfosi Sotiros) 15. Aghios Petros (Μosque) 16. Panaghia Myrtidiotissa 17. Giannis Ritsos residence 18. Portello 19. Aghia Sophia or Panaghia Odigitria 20. Lighthouse
To upper town & Aghia Sophia
11
9 4 16 17
3 12
2
6
15 5
8
1
7
10
14 20
Προς φάρο To lighthouse
13
Οικίες
Ηοuses
Kινστέρνες
Αναπτύσσονται σε δύο ή τρεις στάθμες και φέρουν κεραμοσκεπή. Στη χαμηλότερη στάθμη, που είναι πάντα θολωτή, διαμορφώνονται η στέρνα (κινστέρνα) για τη συλλογή του βρόχινου νερού και αποθηκευτικοί χώροι. Το ισόγειο, επίσης θολωτό, χρησιμεύει ως χώρος υποδοχής και για βοηθητικές λειτουργίες. Ο όροφος, που συχνά είναι ενιαίος με πολλά ανοίγματα, αποτελεί το χώρο διαμονής. Η διευθέτηση των επιμέρους χώρων εξασφαλίζεται με «τσατμάδες» (χωρίσματα από καλάμια) ή«βήλα» (υφασμάτινες κουρτίνες). Σε ορισμένες περιπτώσεις τα σπίτια διαθέτουν στον όροφο μικρό ηλιακό (δώμα), απαραίτητο μεταξύ άλλων και για τηνεπεξεργασία των διαφόρων προϊόντων. Το αποχωρητήριο τοποθετείται στην αυλή ή ενσωματώνεται στο περίγραμμα των οικιών. Κατά μήκος του κεντρικού δρόμου της Κάτω Πόλης βρίσκονται κτίρια που συνδυάζουν το κατάστημα στο ισόγειο και την κατοικία στον όροφο. Τα προϊόντα εκτίθενται στην πρόσοψη του ισογείου, στην ξύλινη «πάγκα», τμήμα της οποίας ανοίγει για το σκοπό αυτό προς την πλευρά του δρόμου. Σώζονται οικίες με ενετικά και οθωμανικά μορφολογικά στοιχεία, ενώ συχνά στις χαμηλότερες στάθμες διατηρούνται στοιχείατης βυζαντινής περιόδου. Στην Κάτω Πόλη σπίτια του 19ου και του 20ου αιώνα έχουν νεοκλασικά χαρακτηριστικά. Σήμερα, οι περισσότερες οικίες έχουν αποκατασταθεί ή ανακατασκευασθεί και κατοικούνται. Στην Άνω Πόλη τα σπίτια εγκαταλείφθηκαν και σταδιακά ερειπώθηκαν μετά την απελευθέρωση της πόλης το 1821.
They are developed in two or three levels and are tiled. At the lowest level, which is always vaulted, the cistern is formed for the collection of rainwater and as warehouse. The ground floor, also vaulted, serves as a reception area and for ancillary functions. The first floor, which is often integral to many openings, is the residential space. The arrangement of the rooms is done by “tsatmades” (partitions reeds) or “Vila” (cloth curtains). In some cases the houses have small solar floor (roof), necessary for the process of various products. The washroom is placed in the yard or incorporated in the contour of the houses. Along the main street of the Lower Town there are buildings that combine the shop on the ground floor and housing on the first floor. The products are displayed in front of the ground floor, the wooden “panga”, a section of which opened for this purpose at the side of the road. There are preserved houses with Venetian and Ottoman architectural elements and often at the lower levels there are reserved items from the Byzantine period. In the Lower Town houses from the 19th and 20th century have neoclassical features. Today, most residences have been restored or rebuilt and are inhabited. In the Upper City most houses were abandoned and gradually ruined after the liberation of the city in 1821.
Βασικό κριτήριο επιλογής θέσης για την ίδρυση μιας πόλης κατά την βυζαντινή περίοδο αποτελούσε το νερό. Η έλλειψη πηγαίου ύδατος στη Μονεμβασιά υπαγόρευσε τη δημιουργία ενός οργανωμένου συστήματος ύδρευσης με την κατασκευή κινστερνών για την συλλογή των νερών της βροχής. Πρόκειται για ορθογώνιες θολωτές κατασκευές, επιχρισμένες με υδραυλικό κονίαμα (κουρασάνι), ώστε να εξασφαλίζεται η στεγανοποίηση τους. Κινστέρνες δημόσιας χρήσης εντοπίζονται στους ελεύθερους κοινόχρηστους χώρους του οικισμού, σε ναούς και σε άλλα δημόσια κτίρια. Οι ιδιωτικές κινστέρνες είναι κατασκευασμένες στη χαμηλότερη στάθμη των σπιτιών.
Cisterns (water tanks) Main site selection criterion for establishing a city during the Byzantine period was the water. Lack of source water in Monemvasia dictated the creation of an organized system of water supply by constructing cisterns for the collection of rainwater. These are rectangular vaulted constructions, coated with hydraulic plaster (Kourasani), to ensure their sealing. Public use cisterns are identified in the free public areas of the settlement, in temples and other public buildings. Private cisterns are built in the lower level of the houses.
Map illustration: Panos Tsirigotis Creative direction: www.un-hooked.com
18