Nestor 12 by Unie KBO

DE KONINGIN VAN DE TELEVISIE MIES BOUWMAN 81:

Liever verguisd dan aanbeden Magazine van de Unie KBO nummer 12, december 2011

OUD IN AFRIKA BISSCHOP DE KORTE:

ER IS ALTIJD HOOP DE IPAD: EEN GOUWE NIEUWE LEDENAANBIEDING:

ZORG GOED VERZEKERD BEWAAREXEMPLAAR: R:

GEZONDE VOORNEMENS

gezond voorne e men decembe

r 2011

ELMODJH

Gezo nd en gezo slapen, goed nde voed zien ing Jan Keiz er, Mies Anita Bouw Witzier beke en ande man, nde re over hun Nederlan ders voor 2012gezonde voorn emens Gezo ndhe idsvoorl Trudy ichte r ‘Gezo ndheidsvra gen? Praat erover!’

Harm ke over de Nesto Nijboer gezo r-d ndhe okter voor idszorg oude ren

Advertentie

Nestor ging op de latten in het Zwitserse Heidiland Deze kerst vergeet ik nooit meer

22 28

Mies Bouwman overleefde 60 jaar televisie

INHOUD 8

4 Nestor

Mies Bouwman: ‘Mijn man en kinderen, dat is het mooiste dat me ooit is overkomen. Mooier dan welke uitzending dan ook.’ Mijn meest indrukwekkende kerst Na onze oproep werd de redactie van Nestor overspoeld met de meest prachtige en bijzondere kerstverhalen van onze lezers. In deze Nestor enkele van deze schrijfjuweeltjes. Oud in Afrika In Nederland denken we vaak nog dat ouderen in ontwikkelingslanden worden gerespecteerd en dat hun kinderen voor hen zorgen. Maar dat is in rap tempo aan het veranderen. Kenneth Mugayehwenkyi uit Oeganda, op bezoek bij de Unie KBO, spreekt bevlogen over de problemen van ouderen in Afrika.

EN VERDER 4

Welkom

Post

Nieuws

Collectieve zorgverzekering

Reizen: Zwitserse sneeuw

Goed idee: natuurwandeling

Zo, die is ﬁt!: skiën

Digitaal: de iPad

Tijd voor hobby’s

Interview mgr. De Korte

Vraag & Antwoord

Wandeling: Beton in België

15-Plus: reizen

Contact en Op zoek

KBO-lid wint de hoofdprijs: een auto!

Geniet: Koorknaapjes van Libera

Mijn Passie: oldtimers

Uit!

Puzzel

Nieuwe leden: ﬂeece tv-deken

Welkom

Oud zijn in Afrika is heel anders dan hier

COLOFON Unie KBO De Unie KBO is de grootste seniorenorganisatie met meer dan 200.000 leden. Wij zetten ons graag in voor de belangen van senioren. Vragen? Voor vragen over uw lidmaatschap: neem contact op met uw provincie (adressen zie pag. 67) Ledenservice: telefoon 0900 – 821 21 83 (€ 0,10 ct/min) op wekdagen van 9.30 – 12.30 uur Juridische en ﬁnanciële vragen: donderdag van 13.30 – 15.30 uur

Tekstcorrectie: Egbert Hartman Aan dit nummer werkten mee: Arjan Broers, Margaretha Coornstra, Will Hurkmans, Peter Louwerse, Suzanne Meeboer, Herman Post, Ineke de Ridders, Joop Rosier, Cor Schoenmaker, Andrea Steinmetz, Adri Verweij, Ellen F. Vogel Fotograﬁe: Marc Bolsius, Eduard Ernst, Hes van Huizen, Mark Kohn, Arjen Jan Stada Illustraties: Ron Beumer Cartoon: Tom Janssen Vormgeving: Korneel Lauwereins Druk: Roularta Printing, Roeselare (België)

Website: www.kbo.nl Adres: Postbus 325 5201 AH ’s-Hertogenbosch Redactie: nestor@uniekbo.nl Directeur: Stella Salden Hoofdredacteur: Ingrid Nies Redactieraad: Jan Brinkers, Hes van Huizen, Wil Jansen, Harrie van Dijk (namens het ledenpanel) en Suzanne Meeboer

Advertentie-exploitatie: MediaPlus bv Postbus 440, 3740 AK Baarn, T: 035-692 59 99, info@mediaplusbv.nl Nestor is een uitgave van de Unie KBO en verschijnt 10 keer per jaar. KBO-leden ontvangen Nestor gratis. Niet-leden betalen € 21. Abonnement opzeggen voor 1 november.

Een gezond nieuw jaar Hoe ouder je wordt, hoe meer je gaat beseffen hoe belangrijk gezondheid is. Pas als je niet meer zo goed kunt zien, horen of bewegen, realiseer je je wat een rijkdom het is als dat allemaal wel goed functioneert. Gezondheid en zorg zijn altijd belangrijke thema’s geweest voor de Unie KBO. Vooral omdat gebleken is dat je veel kwaaltjes op leeftijd kunt voorkomen en beperken. Bijvoorbeeld door meer te bewegen, een onderwerp dat volgend jaar bij de KBO centraal staat. In de bijlage van deze Nestor vindt u allerlei tips en informatie over gezondheid en wat wij doen op het gebied van preventie. In deze Nestor vindt u ook volop informatie over de collectieve zorgverzekering van de KBO. Als Unie KBO willen wij zorgen dat onze leden verzekerd zijn van een goede zorg tegen een zo scherp mogelijke prijs. Wij hebben er ook voor gezorgd dat de mensen uit Brabant, ook al is die KBO uit de Unie gestapt, nog steeds een beroep kunnen doen op ons collectief. Door de verzekering voor zo’n grote groep KBO’ers af te sluiten in een eigen collectief, kunnen wij mooie kortingen en betere voorwaarden voor senioren bedingen. Zoals wij schetsen in het artikel op pagina 18 krijgen de zorgverzekeraars steeds meer invloed op de zorg. Zo zal in 2013 de AWBZ (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten) niet meer worden uitgevoerd door de AWBZ-kantoren, maar door de zorgverzekeraars. Willen wij de belangen van onze leden goed kunnen behartigen, dan is het belangrijk dat wij als Unie KBO vroeg betrokken zijn als daadwerkelijke partners. Want het zijn zware tijden voor mensen die gezondheidsproblemen hebben. Toch, als je dan het verhaal leest over de ouderen in Afrika, hoe zij daar in groten getale hun kinderen verliezen aan de ziekte aids en belast worden met de zorg voor hun kleinkinderen, zonder enige vorm van oudedagsvoorziening, dan realiseer je je weer hoe gezegend wij hier zijn. Laten wij zorgen voor elkaar, dichtbij en ver weg.

Ik wens u namens het bestuur en de medewerkers van de Unie KBO een zalig kerstfeest en een gezond 2012! Hans Muis Voorzitter Unie KBO

Nestor 5

Advertentie

Post In het verkeerde keelgat Ik las het artikel over mevrouw Riet Roelvink. Ik heb bewondering voor haar discipline; je moet wel heel gedreven zijn om elke dag de oefeningen te doen. Maar wat me in het verkeerde keelgat schoot, was de opmerking over de gym in de zorgcentra. Ik spreek uit ervaring omdat ik al meer dan vijftien jaar lesgeef in diverse zorgcentra. Bewoners van deze centra wonen daar op indicatie. Oefeningen zoals Riet doet, zijn voor hen niet meer weggelegd. Zij zijn blij dat ze nog enigszins kunnen bewegen. Bovendien onderschat Riet het plezier tijdens de les. Mijn advies is dan ook ‘blijf bewegen, zonder of met stoel en waardeer iedereen die iets aan beweging doet, ook al is het nog zo minimaal’. ■ Tonnie Hermens

Ben ik mijn demente man ontrouw? In Nestor 10 stelde een lezer de vraag aan dokter Nijboer of ze ontrouw is aan haar demente echtgenoot als ze dingen met een vriend onderneemt. Genoemd probleem komt heel veel voor en niet alleen bij demente mensen die in een verpleeghuis zitten. Wat te denken van de partners die chronisch ziek zijn en altijd in bed liggen? Mevrouw: uw kinderen zullen het u niet kwalijk nemen als u samen met uw vriend uw eigen leven weer een beetje glans wil geven. Dat werkt naar uw demente echtgenoot ook gunstig. Mijn vraag is hetzelfde als die van de dokter: wil uw vriend meer? En wilt u dat ook? Kinderen zullen in uw situatie wel een vriend accepteren maar geen tweede echtgenoot. Hoewel u zelf geheel vrij bent in uw keuzes, is het toch goed om naar uw kinderen te luisteren. Zorg dat u niet van uw kinderen vervreemdt. Daar krijgt u spijt van. ■ Ton Nies, Nederweert

Al mijn hulpmiddelen Wat ben ik blij en dankbaar dat ik in Nederland woon. Want dankzij al deze hulpmiddelen kan ik nog steeds goed functioneren. ■ P.A. Husman van de Bilt, Nijmegen

REAGEREN OP ARTIKELEN IN NESTOR? Mail dan naar nestor@uniekbo.nl of schrijf naar Unie KBO, Post Nestor, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch. Vergeet niet uw naam, adres, woonplaats en eventueel e-mailadres te vermelden.

Vele ouderen de wanhoop nabij

Sinds 2006 dienen alle volwassenen een verplichte basisverzekering te hebben; de gemiddelde jaarpremie in 2011 bedroeg ca. 1200 euro per jaar. En volgend jaar worden de premies alweer hoger. Bovendien dalen de eventuele zorgtoeslag en de toelage voor chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg), nadat eerder de ﬁscale aftrekposten hiervoor al verdwenen. Vele ouderen zijn de wanhoop nabij! Nauwelijks bekend is dat minstens 300.000 personen helemaal geen verplichte basisverzekering hebben en dus ook geen premie betalen waardoor een forse schadepost is ontstaan! Dit aanzienlijke manco blijkt ‘onzichtbaar’ verborgen te zitten in de verhoogde premies van de wel-betalers. Heeft een niet-betaler zorg nodig, dan wordt hij desondanks toch gratis geholpen. Ook die enorme kosten worden jaarlijks doorgeschoven naar alle premiebetalers. Ik vind dat we deze wanbetalers keihard moeten aanpakken. Solidariteit is prima, maar dan toch wel voor ons allemaal! ■ Frans Raps, Heerlen Reactie Ellen Willemsen, Unie KBO: ‘Ik begrijp uw reactie. Oud-minister Ab Klink heeft in 2009 besloten dat wanbetalers een forse boete moeten betalen. De harde aanpak werkt echter onvoldoende omdat het aantal wanbetalers blijft toenemen. Het maakt duidelijk dat het aantal mensen met betalingsproblemen groeit. De huidige minister doet al maanden onderzoek naar hoe het probleem moet worden aangepakt. De Unie KBO zit er bovenop en stuurt aan op een snelle oplossing.’

Nestor 7

8 Nestor

INTERVIEW

Mies Bouwman (bijna 82):

‘Lang leve televisie,

maar mijn gezin gaat voor’

De koningin van de televisie is uitgebreid in de aandacht deze dagen. Nederland viert zestig jaar televisie, onder andere met het boek Mies. Van nationale verering tot massale afwijzing: Mies Bouwman heeft het in die zestig jaar allemaal meegemaakt. ‘Maar mijn man en kinderen, dat is het mooiste dat me ooit is overkomen. Mooier dan welke uitzending dan ook.’ TEKST: INGRID NIES FOTO: MARK KOHN

ls ze de zijdeur van het rustieke boerderijtje opent, is het alsof de televisie van het verleden wordt aangezet. Ze is geen spat veranderd. Gastvrij haalt ze ons binnen, zet zelf een potje kofﬁe, en prijst meerdere malen het boeketje bloemen dat we meebrengen. De koningin van de televisie, onlangs uitgeroepen tot Meest Positieve Nederlander, is wars van sterallures.

Waar komt uw positieve aard vandaan? ‘Ik denk dat ik dat van mijn moeder heb, mijn vader was zorgelijker. Ik heb een fantastische, zorgeloze jeugd gehad, zelfs in de oorlogsjaren. We woonden in die jaren met heel veel mensen in een groot buitenhuis in Heemstede: de ouders van Godfried Bomans (vrienden van mijn ouders), nog een gezin en zo’n dertig broeders die er tijdelijk bivakkeerden omdat hun klooster was gevorderd door de Duitsers.’ Uit het boek Mies, geschreven door Jan Juffermans: ‘Bij luchtalarm speelde Godfried Bomans piano en zong hij er liedjes bij. De broeders zorgen voor entertainment door af en toe een ﬁlmpje te draaien. Warm en gezellig was het met al die mensen. Die jongens van Bomans waren behoorlijk gek. Roetsjten we met zijn allen op matrassen van die enorme houten trap af... Het is verbazingwekkend, achteraf, hoe zonnig we die vijf jaar zijn doorgekomen.’ Hoe vierde u vroeger Kerstmis? ‘Ik vind Kerstmis het allerliefste feest dat er is. Vooral omdat je het thuis

viert. Toen ik zelf klein was, hadden we een boom met echte kaarsjes. Ernaast stond een emmer met zand. En een kribbetje natuurlijk, want ik kom van katholieke huize. Mijn moeder stopte achter elk schilderij een kersttak. Zelfs de grote hertenkop die aan de muur hing, kreeg een tak in zijn mond. Op kerstavond ging ik met mijn vader, twee broertjes en twee zusjes naar de nachtmis. In mijn herinnering had het dan altijd gesneeuwd. Als we naar buiten gingen, trok de keukendeur zo’n halve cirkel in de sneeuw. Dat was geluk hoor: lopend door zo’n koude nacht, aan de hand van je vader en dan in zo’n mooi verlichte warme kerk aankomen, de klanken van het orgel en het jongenskoor. En na de mis wachtte mammie thuis met een prachtig gedekte tafel en warme worstenbroodjes. Dan had je toch het idee dat de wereld prachtig was.’ Hoe kwam u bij de televisie terecht? ‘Eigenlijk bij toeval. In de begintijd, 1951, toen er nog maar zo’n 500 toestellen in heel het land waren, zocht de KRO omroepsters voor de eerste experimentele uitzendingen en vroeg bestuursleden of zij nog nichtjes of dochters hadden met ambities. Mijn vader – secretaris bij de KRO – vroeg of het niets voor mij was. Zo kwam de televisie op mijn 21ste in mijn leven, om nooit meer weg te gaan. Toch is het nooit het belangrijkste in mijn leven geweest. Voor mij draaide het om de man waar ik nu al 56 jaar gelukkig mee ben, de vier kinderen die we kregen en de kleinkinderen. Daar gaat het echt om.’

Nestor 9

‘Ik kan beter omgaan met verguizing dan met U heeft wel moeten lijden om de liefde... ‘Ik ontmoette Leen bij de televisie, waar hij toen cameraman was. We konden het steeds beter met elkaar vinden, zowel in de studio als daarbuiten. Ik viel op hem omdat hij zo rustig was, zich niet verborg achter grappen en grollen, en onder alle omstandigheden zichzelf bleef. Dat trok me aan. Maar ja, dat kon natuurlijk helemaal niet in die tijd: ik katholiek en hij tien jaar ouder en getrouwd. De geruchten sijpelden door en ik moest weg bij de KRO. Dat was een vreselijke, eenzame tijd. Daar zat ik dan in Amsterdam op een kamertje te bedenken hoe ik in godsnaam aan iets van geld kon komen. Ik ging voor de Volkskrant schrijven, maar ook daar moest ik weer weg, toen ze erachter kwamen dat Leen (die inmiddels gescheiden was) en ik samenwoonden. Het nieuws lekte uit door een loslippige pater en de hele familie was van slag. Mijn vader, die zeer goed katholiek was, zei: “Ik kan geen toestemming geven. Dat kan gewoon niet. Trouw dan in het buitenland als jullie zo nodig moeten.”

Mies Bouwman tijdens de marathonuitzending ‘Open het dorp’ in 1962

10 Nestor

En zo is het gebeurd. We trouwden op 22 september 1955, in Londen. Van mijn familie hoorde ik lange tijd niets. Wel kreeg ik op mijn trouwdag een telegram van het hoofd tv van de AVRO, of ik bij hen omroepster wilde worden. Dat kon toen weer.’ Wat vindt u zo leuk aan televisie? ‘Het televisie máken. Dat je begint met niks, alleen dat idee in je hoofd, dat je maar laat sudderen, terwijl je in de tuin werkt, door je huis loopt, de kinderen ophaalt. Je schrijft eens wat op, geen grote verhalen, praat erover met mensen en legt het dan voor aan de omroep. Zo is ‘Een van de Acht’ ontstaan en ‘Mies en scène’ en ‘In de hoofdrol’. Dat samenstellen is geweldig, maar ik was wel een lastige tante, want ik wilde alles zelf weten en meebepalen, van het decor tot de cadeautjes op de lopende band. Dan doe je de eerste uitzending: behoorlijk spannend. En als het dan goed uitpakt, dan is de lol om het steeds mooier en beter te maken. Soms kwam er een vervolg, als het heel succesvol was zelfs een derde of vierde seizoen, maar ik was dan in mijn hoofd

al lang weer bezig met iets nieuws.’ Op welk programma bent u het meest trots? ‘Ik heb zoveel gedaan, maar ‘Open het dorp’ uit 1962 springt er wel uit. Dat was het eerste grote geld-inzamelprogramma op de Nederlandse televisie. De 24 uur durende marathonshow zette heel Nederland op zijn kop en leverde het ongekende bedrag van 21 miljoen gulden op voor een woongemeenschap voor gehandicapten. Dat was zo’n unicum. In mijn herinnering was dat 24 uur lang het meest foutloze programma dat ik ooit heb gemaakt. Er ontstond een sfeer die ik daarna nooit meer heb teruggezien. Het was iets ongelooﬂijks. Heel Nederland zat voor de buis. Een miljoen mensen gingen hun huis uit om naar de dichtstbijzijnde kruidenier te gaan om een luciferdoosje te brengen met hun zuurverdiende geld. Een eindeloze stroom mensen toog naar de RAI met de meest wonderlijke giften: van een varken tot een trouwjurk. Er ontstonden chaotische, Jeroen Boschachtige taferelen. Er was grote blijdschap en pret en stiltes en ontroering. Het was zo puur.’ Na die uitzending werd u vereerd, hoe vond u dat? ‘Verering vind ik eng. Wat moet je daar nou mee? Dan ben je ineens iets uitzonderlijks, dan lever je prestaties van ongekende grootte. Wat een onzin. Ik maak leuke programma’s. Vindt u het ﬁjn? Mooi! Dan gaan we nu weer over tot de orde van de dag. Mensen roemen mij omdat ik zo spontaan ben op tv. Maar ik doe daar niets voor. Ik ben gewoon mezelf. Ik kan niet anders, want ik kan echt niet acteren. Ik hou wel van applaus, maar ik weet niet zo goed hoe ik daarmee om moet gaan. Ik sta dan maar een beetje raar te dreutelen en te drentelen. Ergens staat in het boek een citaat van Woody Allen: ‘Ik

aanbidding’ heb wel wat talent, maar ik ben geen artiest’. Daar herken ik me erg in.’ En daarna kwam de massale afwijzing na ‘Zo is het’... ‘Het programma was een afgeleide van het BBC-programma That Was the Week that Was. We hadden de Nederlandse versie al in de pen voor ‘Open het dorp’ en dachten erna: dat pikken we weer op. Maar de AVRO zag het niet meer zitten. AVRO-man Ger Lugtenburg zei: “Miesje, je bent nu heilig. Alles wat je nog gaat doen, zal tegenvallen, dus je krijgt voorlopig geen programma meer.” Maar ik wilde weer aan de slag. Dus gingen we in zee met de VARA, die het programma dolgraag wilde hebben.’ Het satirische programma leidde tot een storm van verontwaardiging, toen in een uitzending de sketch Beeldreligie werd uitgezonden met een gebed voor de televisie. Alhoewel Mies de sketch niet zelf had gedaan, richtte de massale woede zich met name op haar, tot aan bedreigingen toe. Mies vertelt: ‘We kregen dreigbrieven waarin de schrijver precies de kinderkamers beschreef en wat hij allemaal met ze zou doen; telefoontjes dat nog diezelfde avond ons huis zou afbranden; iemand aan de deur die je alleen maar aankijkt. Dat was werkelijk heel eng. Maar ook in je kleine kring: in je familie, bij je vrienden hoorde je er niet meer bij. Heel vreemd, heel naar en heel eenzaam. Maar ik kon beter met de verguizing omgaan dan met de aanbidding daarvoor. Ik dacht: jullie zitten ernaast. Dit slaat nergens op.’ Waarom bent u gestopt met televisie? In de herfst van 1988, tijdens het vierde jaar ‘In de hoofdrol’ kreeg ik steeds meer last van hoofdpijn. Het bleek de ziekte van Horton, een ontsteking aan de ader in mijn slaap. Dat is linke soep, want je kunt er doof en blind van worden. Van de ene dag op de andere moest ik stoppen met tele-

Leen Timp en Mies Bouwman trouwden 56 jaar geleden in Londen. Zij kregen vier kinderen: Joost, Marieke, Janneke en Mies. visie. Dan zou je denken, de wereld stort in elkaar, maar helemaal niet. Er kwamen dingen boven die zo allerliefst waren. De kring werd heel klein, want ik zag er niet meer uit na al die Prednison die ik moest slikken. Ik had een opgeblazen kop en een dikke nek. In totaal heeft dat vier jaar geduurd. Wat ik verdrietig vond, was dat drie van onze kinderen toen getrouwd zijn en ik door de medicijnen alleen maar huilend bij die bruiloften zat, terwijl ik ongelooﬂijk gelukkig was. Toen het eindelijk achter de rug was, kwamen tot mijn stomme verbazing al die omroepmensen weer aanzetten. Kom op, je kan het nog. Je ziet er fantastisch uit. Ik heb het nog een half seizoen geprobeerd, maar alles voelde anders. Ik was emotioneler, ook tijdens de uitzendingen. Dus toen heb ik gezegd: stoppen maar! Wat vindt u van het ouder worden? Minder leuk is dat je je steeds meer realiseert dat je jaren geteld zijn. En dat de mensen om je heen stuk voor stuk wegvallen. Alleen deze maand hebben we al acht begrafenissen achter de rug. Het ﬁjne is, dat zij die mij het allerliefst zijn, er in ieder geval nog zijn:

mijn man, kinderen en kleinkinderen. Met onze 50-jarige bruiloft hebben we van de kinderen een houten bank in Engeland gekregen, als herinnering aan ons trouwen. Dat vind ik zo’n allerliefst cadeau. En wij blijven allebei ongelooﬂijk nieuwsgierig naar alles wat er om ons heen gebeurt. Als je dat blijft volgen en je erin stort zo nu en dan, dan is het leven vol verrassingen en dan vliegen de dagen. Ik roep iedere morgen: “Kijk de zon schijnt. Wat gaan we doen vandaag?” En dat is altijd weer boeiend, misschien niet in de ogen van veel mensen, maar wel in onze ogen.’ «

BOEK MIES Het boek ‘Mies’ gaat over haar leven, haar werk als presentatrice en tv-persoonlijkheid en haar rol als echtgenote, zorgzame moeder, huisvrouw. Nestor mag vijf exemplaren van dit prachtige boekwerk weggeven aan de lezers. Wilt u hier kans op maken? Schrijf ons dan waarom en stuur uw motivatie en adresgegevens naar: Unie KBO, Mies, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail naar nestor@uniekbo.nl o.v.v. Mies

Nestor 11

Nieuws van het landelijk bureau

Overleg CDA: koopkracht ouderen In het Mosterdoverleg, een informeel overleg van de Unie KBO en collegaouderenbond PCOB met de leden van de Tweede Kamerfractie van de CDA en CDA senioren, ging het onder andere over de stapeling van bezuinigingsmaatregelen en wat dat voor gevolgen heeft voor de koopkracht van ouderen. De Unie KBO heeft regelmatig overleg met vertegenwoordigers van de verschillende politieke partijen, zoals het Mosterdoverleg met de fractieleden van de CDA, genoemd naar de initiatiefnemer, oud-Tweede Kamerlid Mosterd. Tijdens het laatste overleg heeft de Unie KBO haar zorgen uitgesproken over ouderen met een laag inkomen, die fors worden getroﬀen door een opeenstapeling van kabinetsmaatregelen. De Unie KBO blijft lobbyen om dit punt onder de aandacht te brengen. In het overleg vroegen de ouderenbonden speciaal aandacht voor allochtonen en vrouwen, omdat deze groepen extra gevoelig zijn voor de gevolgen van deze stapeling. Sabine Uitslag van het CDA deelt de zorgen van de ouderenbonden over de stapeling. De CDA-leden beloofden deze punten naar voren te brengen in een brainstormbijeenkomst bij de CDA-fractie met allerlei partijen over dit onderwerp.

Het landelijk bureau van de Unie KBO heeft de afgelopen tijd weer heel wat gedaan om voor uw belangen op te komen! Op deze pagina’s een aantal van onze activiteiten.

➔

De Unie KBO heeft in een brief aan minister Opstelten van Veiligheid en Justitie laten weten dat vooral ouderen het slachtoﬀer worden van babbeltrucs en dat deze vorm van criminaliteit moet worden bestreden.

wordt. PvdA-kamerlid Agnes Wolbert heeft deze kwestie onder de aandacht gebracht in een Tweede Kamer-conferentie over huisvestiging. Pensioenfondsen beslui➔ ten regelmatig de pensioe-

nen niet te indexeren, omdat In Wijdemeren verdwijnt de dekkingsgraad van veel het verzorgingshuis en moeten pensioenfondsen te laag is. de bewoners moeten zelf hoge Gepensioneerden beginnen woonhuren gaan betalen. KBO- de stapeleﬀecten daarvan te afdelingsvoorzitter Stuyver voelen. De CSO heeft haar berekende dat de verzorgings- grote bezorgdheid hierover huiszorg dan onbetaalbaar uitgesproken.

➔

De CSO is de koepel van de ouderenorganisaties waar de Unie KBO deel van uitmaakt.

12 Nestor

Waakhond voor Emiel Roemer FOTO: ARJEN JAN STADA

De Unie KBO liet op 9 november jl. in ﬁguurlijke zin ‘de waakhond van de ouderenzorg’ los. En wel in politiek Den Haag. Een waakhond ouderenzorg is meer dan ooit noodzakelijk, vindt de Unie KBO. SP-voorman Emiel Roemer is het hier roerend mee eens. Een delegatie van een aantal KBO-leden, onder aanvoering van Unie KBO voorzitter Hans Muis, slaagde er woensdagochtend 9 november in om een manifest met deze strekking aan te bieden aan fractieleider Roemer van de SP. De overhandiging vond vlak voor de VWS-begrotingsbehandeling plaats, in het gebouw van de Tweede Kamer. Hans Muis hield een warm pleidooi voor het installeren van een Regeringscommissaris ouderenzorg met alle bijbehorende, vergaande bevoegdheden. ‘Een Regeringscommissaris die fungeert als een waakhond binnen de hele ouderenzorg en ook zijn tanden laat zien’, aldus een vastberaden Unie KBO voorzitter. Emiel Roemer reageerde positief op het voorstel van de Unie KBO en erkent de problemen in de ouderenzorg. ‘Een waakhond voor de ouderenzorg moet er zeker komen’, aldus de SP-voorman, ‘alhoewel ik nog even in het midden laat of dit in de vorm van een Regeringscommissaris moet zijn’. Roemer nodigt de Unie KBO uit om het idee van de waakhond op korte termijn nader te komen uitwerken. Ook de problematiek van het scheiden van wonen en zorg kwam uitgebreid aan bod en komt terug in een volgend overleg.

*Uitgelicht! Ziekenhuizen: we komen eraan! Minister Schippers heeft besloten dat de Unie KBO en CSO-partners subsidie krijgen om een keurmerk seniorvriendelijke ziekenhuizen in het leven te roepen. De Unie KBO is trekker en initiatiefnemer van dit grootschalige project. Vanaf 2012 zullen ‘seniorscouts’ (ouderen die anoniem poolshoogte komen nemen) de ziekenhuizen bezoeken. De minister denkt dat een keurmerk een bijdrage kan leveren aan de verbetering van de medische ouderenzorg in Nederland. Nog steeds komen ouderen met meerdere aandoeningen zieker het ziekenhuis uit dan dat ze erin gaan.

Pleidooi openbaar vervoer

Doe mee!

Het grote KBO-medicijnenonderzoek Ouderen gebruiken driemaal zo veel geneesmiddelen als de gemiddelde Nederlander. En vaak veel verschillende medicijnen naast elkaar. Om een goed beeld te krijgen van het medicijngebruik van ouderen, doet de Unie KBO een groot onderzoek. Doet u mee? Het invullen van de vragenlijst duurt circa 7 minuten. Wie de vragenlijst in zijn geheel invult, maakt kans op één van de 25 cadeaubonnen ter waarde van € 15! Voor het onderzoek hebben we zoveel mogelijk mensen nodig. Alle antwoorden zullen strikt vertrouwelijk worden behandeld. De resultaten van dit onderzoek kunt u komend jaar uitgebreid lezen in Nestor.

Win een cadeaubon Doet u mee? Ga dan naar onze website (www.kbo.nl) en klik op de button ‘medicijnenonderzoek’. Hebt u geen computer? Bel dan tussen 9.30 en 12.30 uur met onze ledenservice 0900-821 21 83 (e0,10 ct/min) en vul samen met hen het formulier in. Help ons, doe mee en win één van de 25 cadeaubonnen.

Meer woningen geschikt voor ouderen

De Unie KBO heeft in CSO-verband, samen met andere organisaties, gepleit bij de Tweede Kamer voor een betere samenwerking tussen de partijen die bij de OV-chipkaart betrokken zijn. Er is meer regie, coördinatie en doorzettingskracht nodig. Waar verschillende verantwoordelijkheden elkaar raken treden nog steeds hardnekkige complicaties voor reizigers op. Van afschaﬃng van het papieren treinkaartje kan volgens de Unie KBO geen sprake zijn zolang de complicaties en nadelen van ‘afrekenen per vervoersorganisatie’ niet zijn weggenomen. De Unie KBO vraagt bijzondere aandacht voor een aantal punten. Zoals dat er voor reizigers die niet op internet thuis zijn, er persoonlijke assistentie moet zijn. En dat er, met name op het platteland, een gebrek is aan informatie- en verkooppunten.

De Unie KBO zet zich al lange tijd in om meer woningen geschikt te krijgen voor ouderen. Sinds afgelopen zomer heeft minister Donner een mogelijkheid gecreëerd om extra eisen in het Bouwbesluit op te nemen, zodat woningen toegankelijker worden voor senioren. Het traject loopt, met hulp van de Unie KBO, en de nieuwe eisen worden naar verwachting in 2013 van kracht. De Unie KBO pleit al jaren voor het opnemen van de zogenoemde ‘WoonKeur’ in het Bouwbesluit. WoonKeur is het kwaliteitscertiﬁcaat voor nieuwbouwwoningen, dat aangeeft dat de woning (ook) geschikt is voor ouderen. De woning is dan bijvoorbeeld drempelvrij, heeft brede deuropeningen en het toilet en de badkamer zijn ruim genoeg om er te manoeuvreren met een rolstoel. Om deze extra eisen rond toegankelijkheid in het Bouwbesluit opgenomen te

krijgen, is een periode van voorbereiding nodig. De Chronisch Zieken en Gehandicapten Raad (CG-raad) neemt het voortouw, met hulp van de Unie KBO (in CSO verband). Het traject zal tot 2013 duren.

Schrijven in (kerst) Steyl Loesje is samen met KBO-ouderen druk met het schrijven over de wereld en levenskunst. Op 15 december staat er een ‘schrijfbijeenkomst’ in kloosterdorp Steyl op de planning. Wilt u meedoen aan deze schrijfworkshop? Dan kunt u zich aanmelden via everkaart@uniekbo.nl De workshop begint om 13.30 uur en eindigt om 18.00 uur. Er zijn geen kosten aan verbonden. Meer info over de inspirerende omgeving van het klooster: www.steyl.eu of bellen met Winfried Timmers: 06-456 061 19 of mail: win.timmers@home.nl

Nestor 13

Advertentie

SOLIDARITEITSFONDS

COLUMN ADRI VERWEIJ

Haal gehandicapte ouderen van de straat

Mens

Leven met een handicap is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Als mensen je nemen zoals je bent, dan is het een stuk eenvoudiger om je plaats te verwerven in de samenleving. Helaas is dat lang niet altijd het geval. Mensen moeten vechten om mee te mogen doen. In ontwikkelingslanden worden mensen met een handicap nog veel minder geaccepteerd. Ze worden vaak door de familie als een schande ervaren. Er rust een vloek op hen. Als kind worden ze soms verborgen gehouden en als ouderen tellen ze niet mee. Veel gehandicapte ouderen zijn daarom gedwongen te gaan bedelen.

Een preek voor Kerstmis kost me meestal wel wat meer tijd dan een gewone, voor de zondag of voor andere dagen. Het voelt altijd een beetje aan als eredivisie, als grand gala, als hoogtijnacht. Meestal begin ik er al aan als de Advent goed en wel begonnen is. En eerlijk gezegd helpt de middenstand me daar een beetje bij: de bomen en de slingers samen met de kerstversnaperingen duiken half november al op in de supermarkten.

In Ghana is de organisatie ‘Help the Aged’ betrokken bij de zorg voor ouderen met een handicap. De organisatie werd in 2005 opgericht en begon gehandicapte ouderen die op straat bedelden aan te spreken en te organiseren. Er worden thuiszorgprogramma’s opgezet om de kwaliteit van leven van deze mensen te verbeteren. Vanwege hun handicap hebben ze extra zorg nodig. Ook helpt men bij de opzet van kleine projecten, die wat inkomsten genereren. Hierbij wordt vooral gekeken naar wat deze mensen nog wel kunnen. Aan het Solidariteitsfonds wordt een bijdrage gevraagd voor het opzetten van een workshop leerbewerking en weven. Ook wil men deze mensen actief betrekken bij het verwoorden en oplossen van hun eigen problemen. Ze moeten mee kunnen doen net als ieder ander. De organisatie streeft ernaar 275 mensen te kunnen bereiken. Het project kost 4.850 euro. Aan het solidariteitsfonds vraagt men een bijdrage van 2.000 euro. De andere kosten worden lokaal opgebracht. Doet u mee? U kunt uw bijdrage overmaken naar giro 232325 ten name van Unie KBO Solidariteitsfonds in’s-Hertogenbosch. Hartelijk dank!

Een bevriende dominee houdt ongeveer hetzelfde tempo aan. Hij is al bezig aan zijn preek als de Sint nog niet het land uit is. Zou zijn dochter hem daarom zo dwarszitten bij zijn overpeinzingen voor een waardig woord in de kerstdagen? ‘Pappa, ik wil spelen!’ is haar permanente eis. Meisjes van zes kunnen daar heel duidelijk in zijn, vertelt hij mij. Zo ook die middag waarover hij verhaalt. ‘Dat kan nu niet, schatje. Pappa werkt aan zijn kerstpreek! Dat is heel belangrijk, weet je. Kun je niet naar mamma gaan?’ In zo’n verhaal is de dominee in het voordeel en in het nadeel in vergelijking met een priester; een lastige dochter en een mamma als probleemoplosser. Maar de dochter wil van wegsturen niet weten: ‘Nee, ik wil met jou spelen!’ In een opkomende radeloosheid verzint hij een list. Er ligt een oude atlas binnen handbereik. Hij scheurt er een grote bladzijde vullende wereldkaart uit en maakt er met enkele welgemikte scheuren een legpuzzel van. ‘Zo, nu kun je spelen. Maak deze puzzel maar!’ En met de stellige zekerheid dat het kind daarmee wel een halve preek lang zoet zal zijn, zet hij zich weer aan het scheppingswerk. Maar tot zijn steile verbazing is dochterlief binnen vijf minuten klaar. Geërgerd, maar toch ook met enige bewondering kijkt hij naar het resultaat. ‘Was heel makkelijk, pappa! Want aan de achterkant stond een mens. En die had ik zo af! Toen ik die mens af had, was de wereldkaart ook klaar.’ Toen de dominee terugkeerde naar zijn kerstpreek wist hij de clou: Als het met de mens goed komt, komt het met de wereld ook goed!

Will Hurkmans

Voorzitter Solidariteitsfonds

Pastor Adri Verweij

Het Solidariteitsfonds van de Unie KBO steunt kleinschalige projecten die de rechten, leefomstandigheden en positie van ouderen in ontwikkelingslanden verbeteren.

Nestor 15

Ruzies over de nala Zoon Erik is econoom, en hij was bovendien altijd het lievelingetje van pa. Daarom werd hij executeur (degene die verantwoordelijk is voor de afwikkeling van de erfenis). Zo hadden pa en ma het laten vastleggen in hun testament. Jammer alleen dat de andere broers en zussen Erik helemaal niet vertrouwen. Gevolg: een enorme ruzie over de nalatenschap. ‘Heel vervelend en onnodig,’ vindt bewindsadviseur mr. Daan Bos. ‘Door een beroeps in te schakelen, kun je die problemen voorkomen.’ TEKST: PETER LOUWERSE ILLUSTRATIE: TOM JANSSEN

eld, familie en emoties. Het is een cocktail die tot giftige en explosieve situaties kan leiden. Bewindsadviseur mr. Daan Bos van adviesbureau Bonnerman & Partners in Bussum weet als geen ander hoeveel trammelant ervan kan komen. ‘Er wordt veel geprocedeerd tussen broers en zussen,’ is de ervaring van Bos. ‘Soms krijg ik een advocatenbrief onder ogen die begint met ‘Tot mij wendde zich uw broer Henk’. Dan gaat het niet meer om het geld, maar om het principe. Ik heb gezien dat hele nalatenschappen opgaan aan advocatenkosten. Zover moet je het niet laten komen.’ Daarom is het volgens Bos soms beter om een onafhankelijke derde te belasten met de afwikkeling van een nalatenschap. Dat is niet gratis. ‘Inderdaad,’ beaamt Bos. ‘Een executele kost tussen de 3.000 en de 10.000 euro. In een nalatenschap met een eigen woning zit al gauw een bedrag van enkele honderdduizenden euro’s, dus procentueel zijn de kosten niet zo hoog.’

In 40% van de gevallen komt er heibel als één van de familieleden executeur is een onafhankelijk executeur hebt, op wie je je kunt afreageren.’

Kibbelen over geld De ideale situatie is dat je het in eigen kring kunt oplossen, erkent Daan Bos. ‘Maar in veertig procent van de gevallen komt er heibel als één van de familieleden executeur is.’ Ogenschijnlijk kibbelen de broers en zussen over geld. ‘Maar het achterliggende conﬂict draait om familieverhoudingen: wie is in het verleden al bevoordeeld? Wie werd vroeger achtergesteld en komt nu revanche nemen? Dan is het prettiger als je

16 Nestor

Een heel ander verhaal is fraude. Bos maakte zelf twee keer mee dat een familielid er met de nalatenschap vandoor ging. ‘Dat zijn heel treurige situaties,’stelt hij vast. ‘Je neemt als ouder dus nogal een risico als je je eigen kind belast met iets dat je niet kunt overzien. Ik zeg altijd: kijk elke vijf jaar of je testament nog up to date is. Ga na of er een executeur-testament wordt aangewezen. Laat het testament zo nodig

GELD & RECHT

tenschap een huis kopen. De curator beslist ook over opname in een instelling van degene die onder curatele staat, uiteraard in overleg met hemzelf. De kantonrechter beslist, meestal op verzoek van de familie, of iemand onder bewind of curatele wordt gesteld. Voor deze procedure is geen advocaat nodig. De rechter onderzoekt of de maatregel inderdaad nodig is - oftewel of de persoon nog goed voor zichzelf kan zorgen – en wijst een curator of bewindvoerder aan. ‘Vaak is dit een familielid,’ weet Daan Bos. ‘Ook hier kan het wijsheid zijn om een onafhankelijk iemand te vragen. Je hebt zo ruzie. Over het geld. Over wie curator wordt. Het komt geregeld voor dat concurrerende broers daar ruzie over krijgen. Dan hakt de rechter de knoop door en wijst een derde aan.’

Vervelende telefoontjes Het voordeel van een buitenstaander is dat deze meer afstand heeft. Daan Bos: ‘Als de kinderen zeggen dat pa vijfhonderd euro aan de kleinkinderen moet geven omdat hij dat vroeger ook deed, dan kan ik als curator kijken of het ﬁnancieel kan. En als het niet kan, zeg ik: ‘Dacht het niet’. Dat is voor mij toch makkelijker dan voor een zoon of dochter.’ aanpassen. Ja, dat kost geld. Maar je voorkomt er een hoop ellende mee.’ De wet kent drie soorten executeurs. Degene met de minste bevoegdheden (één ster) mag alleen de begrafenis regelen. De tweesterren-executeur doet ook de afwikkeling. Wie drie sterren heeft, mag ook uitbetalen. De executeurs mogen al deze bevoegdheden uitbesteden aan een adviseur.

Onder curatele De adviseurs van het bureau van Daan Bos treden ook op als bewindvoerder of curator. ‘In beide gevallen gaat het erom mensen te beschermen die geen regie meer hebben over hun eigen leven,’ licht Bos toe. Bij bewind gaat het puur om ﬁnancieel beheer. Curatele gaat veel verder. Wie onder curatele staat, kan niet langer zelfstandig rechtshandelingen verrichten. Hij kan bijvoorbeeld niet trouwen of

Dat leidt uiteraard wel tot irritatie bij de familie.’Ik krijg wel eens vervelende telefoontjes en verwensingen, maar daar moet je tegen kunnen,’ zegt Bos. ‘Dit is niet het makkelijkste werk, maar het is wel heel leuk en dankbaar werk. Het is wel jammer dat curatele en bewind zo’n negatieve klank hebben. Het zijn eigenlijk heel mooie maatregelen voor mensen die het zicht op de ﬁnanciële huishouding kwijt zijn.’ «

Nestor 17

Zorgverzekeraar Ooit was de Unie KBO de eerste die kwam met een ‘seniorenzorgverzekering’: een zorgverzekering waarbij het pakket speciaal is afgestemd op de behoeften van onze achterban. Inmiddels hebben ruim 52.500 KBO’ers zich al aangesloten bij deze collectieve zorgverzekering. Slim, want de rol van de zorgverzekeraar wordt steeds groter. Wie zich nu nieuw aanmeldt, kan bovendien veel geld besparen. TEKST: INGRID NIES FOTO’S: SHUT TERSTOCK

Ruim 52.500 KBO’ers hebben zich al aangesloten bij onze collectieve zorgverzekering

et idee van de collectieve (gezamenlijke) zorgverzekering is dat de leden van de KBO’s korting krijgen op hun zorgverzekering, dat ze gratis extra’s krijgen en dat er beter voor hen gezorgd wordt. Arno Heltzel van de Unie KBO legt uit: ‘De rol van de zorgverzekeraars is erg aan het veranderen. Waren ze in het verleden toch meer een anonieme administratie die zorgde voor de vergoeding van in de zorg gemaakte kosten, tegenwoordig is de zorgverzekeraar steeds meer een regisseur die onderhandelt over prijs en kwaliteit van de zorg.’

Wij willen meespelen In 2013 zal de AWBZ (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten) niet meer worden uitgevoerd door de AWBZ-kantoren, maar door de zorgverzekeraars. Arno: ‘Voor ons als Unie KBO is het daarom belangrijk om nauw samen te werken met onze zorgverzekeraar Zilveren Kruis Achmea, zodat zij de belangen

18 Nestor

van senioren goed op de agenda kunnen zetten. Als zij het spel gaan bepalen, is het goed als wij mee kunnen spelen. Wij willen samen bekijken hoe we de komende jaren de zorg en het welzijn van KBO-leden kunnen verbeteren. Zo bestaat er al de zorgbemiddelaar, die op zoek gaat naar de beste en snelste zorg dichtbij. En er is ook een zorgregelaar die

WAT IS EEN ZORGVERZEKERING? Iedereen die in Nederland woont of werkt, is wettelijk verplicht een basisverzekering te hebben. De basisverzekering dekt de standaardkosten van bijvoorbeeld huisarts, ziekenhuis of apotheek. Mensen kunnen zich aanvullend verzekeren voor kosten die niet in het basispakket zitten, zoals fysiotherapie of tandartsbezoek. De vergoedingen en de premie verschillen per verzekeraar. De overheid bemoeit zich niet met aanvullende verzekeringen.

GEZONDHEID & ZORG

steeds belangrijker KORTINGEN

Herman (65 jaar) is al jaren KBO-lid. Dit jaar besluit hij over te stappen naar de collectieve zorgverzekering. Wat levert hem dat in het eerste jaar ongeveer op aan voordeel ? 7,5% korting op de basisverzekering korting op de aanvullende verzekering (3 sterren) korting op de tandartspolis (2 sterren) eenmalig 75 euro teruggestort tegemoetkoming lidmaatschap KBO totaal voordeel

zitten allerlei speciale seniorvriendelijke vergoedingen, zoals 8 extra behandelingen door de fysiotherapeut. Dat is handig, want al in de twee sterren aanvullende verzekering zitten ook nog eens 12 behandelingen voor de fysiotherapie. Dat komt samen op 20 behandelingen. En laat de overheid nu net bepaald hebben dat de eerste 20 behandelingen bij de fysiotherapie zelf betaald moeten worden.’

€ 97 € 32 € 23 € 75 € 20 ======= € 247

Kruis voor u. En bij onze collectieve verzekering wordt iedereen geaccepteerd, zonder keuringen of drempels. Alleen bij de allerduurste aanvullende verzekering (vier sterren) wordt één vraag gesteld over fysiotherapie. En bij de duurste tandartsverzekering is er een kleine drempel. Maar geen medische keuringen en dat soort toestanden. Iedereen is vrij om een zorgverzekeraar te kiezen, maar ik denk dat ze bij ons goed af zijn.’ «

Stap voor 31 december over mensen helpt om in het oerwoud van regelingen een hulpmiddel of voorziening te vinden. Maar we willen in de toekomst ook inzetten op het voorkomen van ziekte en manieren waarop senioren langer ﬁt kunnen blijven.’

Gratis KBO-pakket De Unie KBO heeft ook sterk onderhandeld om ervoor te zorgen dat KBO-leden een zo gunstig mogelijk pakket krijgen. Arno: ‘Dat voordeel kan ﬂink oplopen. Een echtpaar dat zich nu aanmeldt voor de collectieve zorgverzekering, kan het eerste jaar maar liefst zo’n 480 euro besparen! Mits ze beiden KBO-lid zijn natuurlijk. Als je als KBO-lid via onze collectieve verzekering bij Zilveren Kruis Achmea ook nog een aanvullende verzekering neemt - wat 95% van de mensen doet - krijg je er gratis een seniorenpakket bij (Beter Af 50 Plus Pakket). Hierin

Eenmalig 75 euro terug Wie zich voor 31 december aanmeldt bij de collectieve zorgverzekering, krijgt sowieso 7,5% korting op de premie voor de basisverzekering en tot 10% korting op de premie van een aanvullende verzekering en tandartsenpolis. Bovendien krijgen nieuwe verzekerden bij Zilveren Kruis Achmea (met een aanvullende verzekering) eenmalig 75 euro teruggestort (in maart 2012). Daarnaast krijgt u dan een eenmalige tegemoetkoming op het lidmaatschap van de KBO: u krijgt via Zilveren Kruis Achmea zomaar 20 euro teruggestort op uw rekening. Mooi meegenomen toch?’

Geen medische keuring Mensen die opzien tegen het gedoe of die vrezen voor keuringen en drempels wil Arno geruststellen. ‘Het overstappen en opzeggen regelt Zilveren

In het gratis KBO-seniorenpakket zitten onder andere 8 extra behandelingen door de fysiotherapeut.

MEER INFORMATIE EN OVERSTAPPEN Voor het afsluiten van een polis heeft u het collectiviteitnummer van de Unie KBO nodig. Dit is: 207000837. Kijk op www.zk.nl/uniekbo of bel 071-751 00 37. Of u kunt ook de bijgevoegde antwoordkaart invullen.

Nestor 19

Advertentie

Senioren gaan steeds vaker op wintersport. SkiĂŤn is gezond, zeker voor mensen met ski-ervaring. Let er wel op om regelmatig pauzes in te lassen, alleen bij goed weer te gaan skiĂŤn, geen al te moeilijke pisten te nemen en goed materiaal te gebruiken.

Chur, de oudste stad van Zwitserland.

Na een dag in de sneeuw, gezellig binnen opwarmen.

22 Nestor

REIZEN

Serene stilte en Zwitserse sneeuw Een weekje sneeuw, langlaufen en wandelen, wel of niet met de trein, stadjes bezoeken en misschien zelfs een kuuroord. Het is allemaal mogelijk in en rondom Sargans in het Zwitserse Heidiland. De streek is genoemd naar het alom bekende meisje Heidi en roept mooie beelden van ongerepte natuur op. Nestor laat zich verrassen en gaat mee...

FOTO’S: ZWITSERLAND TOERISME SWISS IMAGE

TEKST: ELLEN F. VOGEL

Hoewel ik meer iemand ben van de zon en warmte, heb ik me laten verleiden tot een reisje naar de sneeuw. De Zwitserse sneeuw om precies te zijn. Na een prettige busreis arriveren we in het gezellige hotel Post in Sargans. De volgende morgen zal ik eraan moeten geloven: in echte sneeuw op langlauflatten... Zo’n dertig jaar geleden heb ik een keer geprobeerd te skiën, maar dat was geen succes. Dit schijnt minder eng te zijn, maar niet minder zwaar, zo is me verteld. Ik heb daarom de afgelopen weken een paar langlauﬂessen genomen. Wat we tijdens de instructie te horen krijgen, is dan ook niet helemaal nieuw voor me. Ik voel me vol vertrouwen en ga er vooral het leuke van zien.

Rozig Dan is de start en glijd ik weg achter mijn reisgenoten aan. De omgeving is prachtig, maagdelijk wit en vooral stil. De route voert door een besneeuwd landschap van een aaneenschakeling van

Toggenburg is de naam van het sprookjesachtige skigebied rond de dorpen Wildhaus, Unterwasser en Alt St. Johann.

ansichtkaarten. We volgen de loipes door de bossen en komen op heuvels om die voorzichtig weer af te dalen. In het begin gaat het allemaal een beetje stram, maar ik ga het steeds leuker vinden en voel me steeds zekerder worden. Af en toe voelt mijn lijf alsof het dit al veel vaker heeft gedaan. Voldaan keer ik dan ook terug in het hotel waar we’s avonds na een heerlijke maaltijd rozig in bed stappen. De volgende dag kies ik voor een wandeling rondom Flumserberg, even mijn pijnlijke spieren laten ontspannen. Er is te kiezen uit meer dan twintig wandelingen. Ook nu weer is het heerlijk om in de stilte te zijn en te genieten van de mij omringende winterplaatjes. Prachtig besneeuwde pijnbomen langs de paden, aan de overkant van de dalen, de scherpe bergtoppen van de Churﬁrsten-Kette in de verte, maar ook de in diepte gelegen Walensee. Onderweg drinken we thee in een Teehütte en op de terugweg genieten we op een bankje heerlijk van de zon. »

Typisch Zwitsers: heerlijke gesmolten kaas met aardappelen.

Het Thermaalbad Bad Ragaz is al sinds de vroege middeleeuwen bekend.

Nestor 23

Ga mee: www.15-plus.nl

Reissom: 8 dagen e

469,- p.p.

Langlaufen in Sargans

Vertrek: za. 4 februari za. 18 februari

Inclusief halfpension

8-daagse Langlauf - Actiefreis / Zwitserland Langlaufen en wandelen, weg van alle drukte! In alle rust genieten van prachtig gelegen langlauďŹ&#x201A;oipen in het fraaie Heidiland. Rondom uw verblijfplaats Sargans zijn verschillende goed geprepareerde langlauďŹ&#x201A;oipen. Daarnaast zijn er talloze wandelmogelijkheden door deze imposante alpenwereld. Naast het actief bezig zijn in deze prachtige omgeving, nodigen wij u uit voor enkele fraaie excursies. Een perfecte mix van actief bezig zijn en intens genieten! VAN DAG TOT DAG: Dag 1: u reist via een snelle route naar Sargans. Het diner gebruikt u onderweg. Dag 2: in de ochtend heeft u de mogelijkheid tot het volgen van een langlauďŹ nstructie. In de middag maakt u een langlauftocht in de omgeving van Sargans. Dag 3: rondom Flumserberg treft u prima geprepareerde loipen met prachtige uitzichten. Vooral voor wandelaars is het hier uitstekend vertoeven met een breed scala aan wandelmogelijkheden. Dag 4: na het ontbijt reist u naar Davos, waar u met de kabelbaan omhoog kunt naar de Jacobshorn (optioneel) vanwaar u een schitterend uitzicht over de Alpen heeft.

â&#x20AC;&#x2122;s Middags bezoekt u het nabijgelegen bekende kuuroord Bad Ragaz. Dag 5: vandaag verkent u de regio Toggenburg en gaat u langlaufen in Alt St. Johann en Unterwasser. Ook hier is keus uit verschillende loipen en hebben wandelaars een ruime keus uit verschillende wandelroutes. Dag 6: u gaat vandaag naar Chur en vanaf hier stapt u op de Arosa Express naar Arosa (optioneel). Dit dorpje is een geliefd oord voor bergwandelaars. Dag 7: in de ongerepte natuur van het Taminatal vindt u op de St. Margretenberg rustige, maar perfect geprepareerde loipen. Dag 8: terugreis naar Nederland en in Beek een warme wintermaaltijd ter afsluiting van deze reis. HOTEL POST*** Ligging: uw familiehotel Post ligt op ca. 200 meter van het historische centrum van Sargans en bestaat uit twee met elkaar verbonden gebouwen. Faciliteiten: U entree met receptie U lift U restaurant U bar U Stuben Kamer: uw kamer is ruim en comfortabel ingericht en voorzien van televisie, telefoon en een badkamer met bad of douche en toilet.

VOOR MEER INFORMATIE EN BOEKEN, BEL DE KBO REISLIJN:

INBEGREPEN: r WFSWPFS QFS -VYF 0BE UPVSJOHDBS r EFTLVOEJHF FSWBSFO 0BE DIBVĂ FVS SFJTMFJEFS r PWFSOBDIUJOHFO JO IPUFM 1PTU JO FFO QL r IBMGQFOTJPO WB EJOFS EBH U N XJOUFSNBBMUJKE EBH

r VJUHFCSFJE QSPHSBNNB r MBOHMBVGTFU TLJ T TDIPFOFO FO TUPLLFO

r IBMWF EBH MBOHMBVĂł FT r LPĂ FSTFSWJDF r HFCSVJL 0BE TFSWJDFMJKOFO BMUJKE CJK V JO EF CVVSU

NIET INBEGREPEN: r UPFTMBH QL Ă&#x2020; Ăś Q Q r MVODIFT r FOUSFFHFMEFO r PQUJPOFMF FYDVSTJFT r FWFOUVFMF MPJQFHFMEFO r VJUHBWFO WBO QFSTPPOMJKLF BBSE [PBMT ESBOLKFT GPPJFO FUD r SFJT FO PG BOOVMFSJOHTWFS[FLFSJOH r SFTFSWFSJOHTLPTUFO Ă&#x2020; Ăś QFS CPFLJOH r $BMBNJUFJUFOGPOET Ă&#x2020; Ăś QFS CPFLJOH Reisnummer: BACH06

0548 - 37 75 15

Maandag t/m vrijdag: 08.00 uur tot 21.00 uur. Zaterdag en zondag: 10.00 uur tot 16.00 uur.

24 Nestor

Het lijkt wel een ansichtkaart Strakblauwe hemel

Treinen en sleeën

Dan staat Davos op het programma: een tocht met een kabelbaan naar de Jakobshorn. Maar ik houd niet zo van kabelbanen en kies ervoor om in de stad te winkelen. Niet te lang, want ’s middags is er een bezoek aan het kuuroord Bad Ragaz. Hier zijn verschillende thermaalbaden: de ontspannende werking van het water met een aangename temperatuur is fantastisch en voelt als een weldaad na een paar dagen buiten in de sneeuw te hebben doorgebracht. Het is dan ook niet vreemd dat ik ’s avonds na weer een lekkere maaltijd in het hotel slaap als een roos. De volgende dag ga ik weer op de latten. Dit keer zijn het de loipen in de regio Toggenburg. We boffen want het is prachtig weer, zoals het ook hoort te zijn hier: een strakblauwe hemel die tegen het zonovergoten witte landschap knalt. Ons groepje langlaufers glijdt weer achter elkaar, eerst in Alt Sankt Johann en van daaruit naar Unterwasser. Alt Sankt Johann is een van de hoogst gelegen dorpjes in Toggenburg en dat is te zien: wat een uitzichten! Ook hier zien we weer de zeven toppen van de Churﬁrsten. Unterwasser ligt overigens niet ver van Liechtenstein, maar 27 kilometer is voor ons te ver om naar toe te langlaufen. We blijven in Toggenburg en keren met rode konen weer terug. Ik had niet gedacht dat ik deze activiteiten zo heerlijk zou vinden.

Omdat ik vorig jaar zo onder de indruk was van de treinreizen in Zwitserland en Italië die ik voor Nestor heb mogen verslaan, ga ik mee met de Arosa Express. We stappen op in Chur, de oudste stad van Zwitserland, en laten ons dan kronkelend stijgend en dalend door het witte landschap voeren. Een heel ander gezicht dan mei vorig jaar, toen ik door frisse weides reed met in de verte de besneeuwde toppen. Nu is alles wit om me heen. De bergtoppen lijken scherper, de hellingen steiler. We komen door echte wintersportdorpjes, rijden over hoge viaducten en door wouden en uiteindelijk arriveren we in Arosa. Dit dorpje is niet alleen een geliefd oord onder wandelaars – er zijn meer dan twintig wandelroutes uitgezet met een totale lengte van zestig kilometer – maar ook voor langlaufers en mensen die willen sleeën is het ideaal. Voor de laatsten zijn er drie speciale sleeroutes uitgezet. Prettig is dat een busje de sleeers weer naar het startpunt brengt. Wij komen er helaas niet aan toe, maar wie weet een volgende keer? De laatste dag is het nog een keer langlaufen, maar dit keer op de Sankt Margrethenberg in het Taminatal. Het doet heel goed om nog één keer voor vertrek de rust en stilte te ervaren van dit wintersportgebied. Wat een weldaad, maar meer nog: wat een heerlijke week. «

Het gebied rond Sargans is een van de grootste wintersportgebieden in Oost-Zwitserland, met heel veel mogelijkheden voor groot en klein.

Nestor 25

Advertentie

GOED IDEE

Samen met een gids de natuur in Op pad met een gids zie je zoveel meer dan alleen. Daarom is het zo leuk om met de KBO onder leiding van een gids een natuurwandeling te maken. Henk van Dijk is zo’n gids en stelt zich graag ten dienste van collega-senioren. Een goed idee voor alle afdelingen met leden die van de natuur houden. TEKST: INEKE DE RIDDERS FOTO’S: MARC BOLSIUS

de ouderenbonden. Een van de oudere gidsen vroeg mij het begeleiden van senioren van hem over te nemen. Dat was aan geen dovemansoren gezegd. Ik ervaar het als een heerlijke ontspanning. En ouderen met interesse voor de natuur zijn er gelukkig voldoende.’ «

MEER WETEN? Henk van Dijk: ‘Als jongen van zeven hielp ik mijn vader bij het slijpen van tuingereedschap. Een musje dook dan wel eens op mijn klompjes neer en vader zei ‘een krem’. Ik wist niet dat dat een ander woord voor ‘vogeltje’ is, maar het wekte wel mijn interesse voor de natuur. Veel later interesseerde

ik mij voor planten, hun voorkomen en verspreiding. Ik volgde de groene cursus van de Vereniging voor Natuur en Milieueducatie en later de gidsencursus. Na mijn pensionering kreeg ik de gelegenheid om elke maand voor IVN Natuur- en milieueducatie een wandeling te leiden. Zo kwam er contact met

Henk van Dijk: telefoon 033-463 02 43 f2hhvandijk673@hetnet.nl - www.ivn.nl In deze rubriek brengen wij leuke en originele activiteiten van afdelingen in beeld, ter inspiratie van andere afdelingen. Doet u met uw afdeling iets bijzonders? Laat het ons dan weten via nestor@uniekbo.nl

Nestor 27

Mijn meest indruk Na onze oproep werd de redactie van Nestor overspoeld met de meest prachtige en bijzondere kerstverhalen van onze lezers. In deze Nestor enkele van deze schrijfjuweeltjes.

‘Bij de achterdeur staan twee meisjes, bibberend van de kou’ Tweede Kerstdag 1944. Het is ijzig koud. In de heldere vrieslucht cirkelen voortdurend geallieerde vliegtuigen. Ze schieten op alles wat beweegt. ’s Avonds zitten we met z’n elven in de grote woonkeuken. Het gezin, onze huishoudelijke hulp, twee vluchtelingen uit Venray en een onderduiker. Ondanks de voedselschaarste smullen we van stamppot erwten met speklappen. Opeens hoor ik geweeklaag. Bij de achterdeur staan twee meisjes bibberend van de kou die smeken om wat eten. Met verbazing zie ik hoe ze hun bord leegschrokken. Het oudste meisje kijkt moeder aan en zegt: ‘Mag mijn mamma ook wat?’ Ik loop nog eens naar buiten en zie een zielig mensje, rillend van kou en ellende. ‘Waar komen jullie vandaan?’ vraagt moeder. ‘Uit Rotterdam!!’ Even later zie ik vader matrassen slepen naar de zolder. De volgende dag maakt moeder een pak boterhammen met reuzel en worst voor het trio. ‘Zo, dat is voor onderweg.’ Of ze goed thuisgekomen zijn, hebben we nooit vernomen. HANS ROELOFS, DRACHTEN

28 Nestor

VERHALEN LEZERS

wekkende kerst ‘Op 20 december stond ze al voor de deur om kerstfeest te vieren’ Ik wilde dat jaar de Kerstmis eens anders vieren, met mijn vriendinnen, die net als ik alleen wonen. Iedereen aanvaardde de uitnodiging met enthousiasme, ook Maria. Ze was de laatste tijd erg vergeetachtig en ze deed wel eens dingen waarbij wij ons afvroegen: gaat dit wel goed? Maar als wij erop aandrongen om eens naar een dokter te gaan, werd ze boos. Om alles voor het kerstfeest tip top in orde te hebben begon ik op 20 december met het plaatsen van de kerststal en het versieren van de kamer. Ik wilde net het menu gaan bedenken en een boodschappenlijstje maken, toen de bel ging. Wie zou dat nou zijn? Voor de deur stond Maria met een stralend gezicht en een cadeautje voor de gastvrouw. Verbaasd liet ik haar binnen. Ze vertelde dat het echte kerstchocolaatjes waren: van die blaadjes met rode besjes erop. Ze kwam duidelijk kerstfeest vieren. Ik ging gauw een kopje thee voor ons maken en presenteerde er een chocolaatje bij uit haar eigen doos. Om een beetje in de kerstsfeer te komen, zette ik een kerst-cd op. Maria begon zacht mee te zingen. We hadden geen reerug bij ons diner, maar een gehaktbal met worteltjes en appelmoes. Voor het dessert had ik voor allebei nog een bolletje ijs, wat rode saus erbij en een toefje slagroom. Daar bovenop lag weer een kerstchocolaatje uit haar eigen doos. Nadat ze me voor de derde keer had bedankt voor de heerlijke dag - de eerste twee keer was ze al vergeten bracht ik haar naar huis. Op tafel lag een dagkalender met daarnaast een ﬂinke stapel afgescheurde blaadjes. Ze had de kalender afgescheurd tot 25 december. Zou Maria gevoeld hebben dat ze deze Kerst niet meer mee zou maken? Niemand weet het antwoord. Twee dagen later werd ze ziek en 23 december is ze gestorven. Op de eerste Kerstdag, onder de indruk van wat er gebeurd was, waren we met de vriendinnen samen en hieven we het glas op de Hemelvaart van Maria die nu samen met haar naamgenoot Kerstmis viert in de hemelse stal.

‘Ik was sprakeloos. Hadden we toch nog een kerststal!’ We schrijven 1954. Ik was verliefd, verloofd en in dat jaar ook getrouwd. ‘Jammer, dit jaar geen kerststal’, liet ik mij ontvallen. Mijn vader bouwde ieder jaar een mooie kerststal. Op de ﬁets haalde hij mos uit het bos, dat dagenlang heerlijk rook. Maar mijn kersverse echtgenoot had wel andere dingen aan zijn hoofd nu we net getrouwd waren, toch? Op 19 december’s nachts om twaalf uur werd ik jarig en kreeg ik van mijn man Theo een sleutel aangereikt. ‘Ga hier maar mee naar boven en kijk maar in de kast van de voorslaapkamer’, zei hij. Bij het openen, wist ik niet wat ik zag. Van grotpapier had hij provisorisch een stal gemaakt met daarin de voornaamste beelden van een kerstgroep. Ik was sprakeloos. Dit had ik echt niet verwacht. Zo hadden we dan toch een kerststal dit jaar. Inmiddels bouwen we dit jaar voor de 57ste keer onze kerststal op, die inmiddels is verhuisd naar de open haard. Theo bouwt daar ieder jaar een prachtig geheel, compleet met zandpaadjes en lichtjes. En ik ga voor de 57ste keer vers mos halen in het bos. En we koesteren de herinneringen: hoe onze kinderen knielden voor het avondgebedje bij het stalletje. En hoe de vlammetjes van de kaarsjes in hun ogen schitterden. De buurtkinderen kwamen steevast naar het stalletje kijken. En natuurlijk hing er iets lekkers voor hen in de kerstboom. Foto’s houden die herinneringen vast.

CATRIEN BALTUS, ZUIDSCHARWOUD HANNY SCHOONWATERSCHELL, NIJMEGEN

« Nestor 29

Advertentie

GEK OP SKIËN

Zo, die is ﬁt! Een echte ski-gek, noemt Fenna Fleer (63) zichzelf. En dat is ze, want sinds achttien jaar staat het leven van de Edese min of meer in het teken van deze sport. TEKST: ANDREA STEINMETZ FOTO’S: HES VAN HUIZEN

‘Wat er leuk aan is? De hele dag buiten spelen, zo noem ik het. De natuur, de stilte, de sneeuw, het geknirp onder je ski’s: ik kan er wel uren over praten. Als je het goed beheerst, zweef je door de sneeuw’, vertelt Fenna enthousiast. Ze begon pas op haar 45ste met de sport die haar hart stal. ‘Ik wilde al heel lang leren skiën, maar het is een dure hobby, dus we hebben gewacht tot de kinderen wat ouder waren. Toen we 25 jaar getrouwd waren, hebben we besloten op wintersport te gaan, in plaats van een groot feest te vieren.’ Met het

gezin van haar broer en alle kinderen trokken de Fleers voor een week naar Oostenrijk. Fenna: ‘Het was een week lang feest. Het was nog leuker dan ik dacht, ik was verkocht.’ Fenna realiseerde zich meteen dat één week per jaar skiën veel te weinig is. ‘Ik wilde er meer mee doen en ontdekte de rolbaan van Indoor Ski in Veenendaal. Het is een draaiend tapijt, waarop je skiet. Je doet het in een hal onder leiding van een docent. Het is geweldig voor je techniek.’

Sneeuwfitness Die techniek én je conditie vormen de basis van echt skiplezier, vertelt Fenna. Want alleen als die in orde zijn, sta je ontspannen op de latten. Ze is secretaris van de Skivereniging Gelderse Vallei, die sneeuwﬁtnesslessen organiseert. ‘Dat is conditietraining voor mensen die gaan skiën. Naast mijn wekelijkse training op de skibaan doe ik een keer per week sneeuwﬁtness. We doen beenspieroe-

feningen, conditietraining, hardlopen, coördinatie en evenwichtsoefeningen. Een uitstekende training, ook als je niet skiet. En ik ﬁets en wandel veel. Het is heel belangrijk dat je het hele jaar traint. Je moet niet vanachter je bureau de ski’s op stappen. Dan ben je veel te gespannen en heb je er geen echt plezier in.’

Skiën op je 80ste Sinds het eerste tripje naar Oostenrijk zijn Fenna en haar man elk jaar op wintersport geweest, soms twee keer per jaar. ‘Omdat ik het hier onderhoud heb ik daar geen lessen meer nodig. We stappen ‘s ochtends in de lift en skiën het hele gebied door.’ Skiën kun je tot op hoge leeftijd doen. Wel wordt het vanaf 60 jaar moeilijker om te leren, vertelt Fenna. ‘Maar niet onmogelijk. Als je tenminste bereid bent om aan je techniek te werken en te trainen. Ik hoop dat ik het nog heel lang kan doen. Prins Bernhard stond op zijn tachtigste nog op de ski’s!’ «

Nestor 31

De iPad: een gouwe Het ﬁlmpje op YouTube waarin de 86-jarige meneer Strubbe enthousiast vertelt over zijn iPad is een regelrechte hit op internet. Al meer dan 350.000 mensen zagen hoe de stokdove meneer Strubbe aan de Consumentenbond vertelt over zijn ‘gouwe ouwe’, zijn MS-DOS computer uit 1996 en hoe de liefde bekoelde nadat hij een (roze!) iPad cadeau kreeg van zijn dochter. Vooral het mailprogramma vindt hij handig, want dat bespaart hem toch weer een ritje met de traplift. Maar wat is een ’iPad’? Nestor zocht het voor u uit. TEKST: INGRID NIES FOTO: ARJEN JAN STADA

Sinds de introductie van de eerste iPad in 2010 zijn er wereldwijd al miljoenen exemplaren verkocht. Een iPad is een plat scherm (tablet), ter grootte van een schrijﬂei, met allerlei mogelijkheden. Je kunt er bijvoorbeeld mee ee surfen op internet, e-mailen, je kunt ermee mee kaarten en puzzelen, je kunt er kranten en en boeken op lezen (met letters zo groot als u wilt), muziek beluisteren en ﬁlmpjes bekijken. Groot voordeel is dat het multifunctionele nctionele apparaat veel lichter is dan een computer puter of laptop (600 tot 700 gram) en dat je hem overal bij je kunt dragen, of je nu in de keuken zit of ziek op bed ligt. Er is geen muis is of toetsenbord: u tikt eenvoudig de knoppen pen op het scherm aan.

Het kost ost wat De iPad heeft ook nadelen: het toestel is te groot om m in je broekzak of handtas te stoppen. Je kunt niet twee programma’s tegelijkertijd aanzetten anzetten (muziek terwijl u mailt). En alhoewel ewel je wel teksten kunt maken met de iPad, is het apparaat vooral bedoeld om te absorberen, beren, niet om te produceren. Grootstee nadeel is dat het geld kost. Afhankelijk hankelijk van de opslagcapaciteit it (16, 32 of 64 GB) en of u de iPad Pad 1 of 2 (nieuwste versie) wilt, moet u rekenen op prijzen en van zo’n 400 tot 800 euro. Hebt u geen toegang tot een draadloos internetnetwerk netwerk (Wi-Fi), of mobiel el internet (3G) dan komen men daar ook nog de kosten van een internetabonnement abonnement bovenop. p. Zonder internet mist u de meeste lol ol van de mogelijkheden kheden van een iPad.

Nieuw w of koop goedkoop Als u een n iPad wilt aanschaffen, schaffen, moet u eerst beslissen of u versie sie 1 (2010) of de nieuwstee iPad 2 koopt.

32 Nestor

De grootste verschillen zijn dat iPad 2 dunner en lichter is, meer geheugen heeft, sneller werkt en (belangrijk) twee camera’s heeft, waardoor u foto’s foto s kunt maken en videoge-

D I G I TA A L

nieuwe voor senioren Een tablet is een computer die eruit ziet als de ouderwetse schrijflei. Het belangrijkste verschil met een laptop is dat bij een tablet meestal een toetsenbord ontbreekt (al kun je hem wel aansluiten). Je bedient het apparaat met je vingers. In dit artikel hebben we het vooral over de iPad, maar er zijn ook andere tablets, zoals bijvoorbeeld de Samsung Galaxy Tab (gebaseerd op Android), de BlackBerry PlayBook, de ViewSonic ViewPads en de HP TouchPad.

sprekken kunt voeren, bijvoorbeeld met uw dochter of zoon in het buitenland. Heeft u deze camerafunctie niet nodig, dan kunt u net zo goed de (goedkopere) versie 1 kopen. Beide versies zijn beschikbaar met geheugens van 16, 32 en 64 GB. Bij normaal gebruik is 16 GB meer dan voldoende. Wilt u veel ﬁlmpjes, muziek en/ of boeken opslaan, dan kunt u beter iets meer geheugen kiezen.

Internet nodig Als laatste moet u kiezen of u Wi-Fi, 3G of beide wilt. Met Wi-Fi maakt u bijvoorbeeld verbinding met het internet via een bestaande (draadloze) verbinding op uw vaste computer. Op veel plaatsen kunt u gratis gebruik maken van een Wi-Fi-verbinding, wat kosten scheelt. Bovendien kunt u dan internetten via een breedbandverbinding, die meestal sneller en stabieler is dan 3G. 3G (derde

generatie) is internet via een mobiele telefoonnetwerk. Dat is handig op plaatsen waar geen Wi-Fi beschikbaar is. Voor 3G moet u een klein kaartje, een microsimkaart, hebben (abonnement of prepaid) waarmee u data inkoopt bij een van de vele aanbieders, zoals KPN, T-mobile, Vodafone en AH Mobiel. De prijzen wisselen regelmatig.

programma iTunes op uw computer, waarmee u muziek, ﬁlms, en televisieprogramma’s op uw iPad kunt zetten. Hiervoor heeft u wel een computer nodig.

Stap voor stap-uitleg Zoals gezegd is de iPad erg makkelijk te bedienen. Wilt u toch graag wat hulp, dan is het boek ‘iPad voor senioren’ handig. In het boek wordt u stap voor stap uitgelegd hoe u bijvoorbeeld een account voor e-mail aan kunt maken, hoe u verbinding moet maken met internet, apps kunt downloaden, foto’s, muziek en video’s kunt maken en bewerken. Het ﬁjne van het boek is dat iedere stap met behulp van een schermafbeelding wordt uitgelegd. «

INFORMATIE Voor het ﬁlmpje van de heer Strubbe: ga naar www.kbo.nl klik op de cover en scroll naar beneden. Boek ‘iPad voor senioren’, uitgeverij Studio Visual Steps, prijs € 22,95, ISBN 978 90 5905 267 3.

Populair dingetje De populariteit van de iPad is niet verwonderlijk. Je kunt er eenvoudig mee surfen, e-mailen, uw agenda bijhouden, muziek luisteren, spelletjes spelen, boeken, kranten en tijdschriften lezen, enzovoort. Dit doet u met behulp van zogenoemde ‘apps’: de programma’s die op de iPad staan. Naast de standaard apps die op de iPad staan, kunt u vele (gratis en betaalde) apps toevoegen via de App Store, de webwinkel met alle apps. Wat dacht u van recepten, horoscopen, ﬁtnessoefeningen en voorleesverhalen? U kunt het zo gek niet bedenken of er is wel een handige app voor verkrijgbaar. Ook kunt u gebruik maken van het

GRATIS 5 EXEMPLAREN BOEK ‘IPAD VOOR SENIOREN’ Wilt u kans maken op het boek waarin de iPad stap voor stap wordt uitgelegd? Schrijf ons dan waarom en stuur uw motivatie en adresgegevens naar: Unie KBO, iPad, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail naar nestor@ uniekbo.nl o.v.v. ‘iPad’.

Nestor 33

Advertentie

Tijd voor hobby’s KOKEN

COMPUTERTIP

Het recept van..... Marijke Sterk (boek Deliciously Dutch)

Zelf een menukaart maken

GEVULDE SPECULAAS Speculaas is een typische Hollandse lekkernij. De smaak is onlosmakelijk verbonden met het Sinterklaasfeest. Het woord ‘speculaas’ zou afgeleid zijn van het Latijnse woord speculator ('hij die alles ziet'), wat de bijnaam is van Sint-Nicolaas. Benodigdheden (voor 20 stukken): 250 g bloem 1 theelepel bakpoeder 150 g bruine basterdsuiker 2 eetlepels speculaaskruiden 160 g koude boter 2 eetlepels melk 300 g amandelspijs 3 eieren 0,5 eetlepel sinaasappelrasp 20 halve amandelen een bakvorm van 20x20 cm

Wilt u tijdens het kerstdiner een sfeervolle menukaart op tafel hebben staan? Maak deze dan zelf in Word. Wat u nodig hebt is Word 2007 of 2010, verbinding met internet en een kleurenprinter. • Klik in Word 2007 op de Office-knop en vervolgens op Nieuw. • Klik in Word 2010 op Bestand en vervolgens op Nieuw. • Klik in het veld waar staat ‘Sjabloon zoeken in Microsoft Office Online’ (Word 2007) of in het veld ‘Sjablonen zoeken in Office. com’ (Word 2010). Typ daar ‘menu’. • Klik op ‘Menu voor de feestdagen’ en vervolgens rechtsonder op ‘Downloaden’. U hebt nu een sjabloon voor een sfeervolle menukaart waarin u de datum van uw etentje en uw eigen gerechten kunt invullen. Zoals u wellicht gezien hebt, kunt u voor elke gelegenheid een geschikt sjabloon voor een menukaart kiezen wanneer u bij de sjablonen zoekt op ‘menu’. Eet smakelijk! Op de website www.seniorweb.nl leest u meer tips en artikelen over de computer en internet.

WIN EEN DVD Bereiding: Roer de bloem met een mespunt zout, het bakpoeder, de suiker en de speculaaskruiden door elkaar. Snijd de boter er met twee messen door en voeg de melk toe. Kneed dit tot een soepel deeg. Verpak het in huishoudfolie en leg het in de koelkast. Verkruimel de amandelspijs, prak er 2 eieren en de sinaasappelrasp door en meng alles tot een egaal mengsel. Verdeel het deeg in 2 gelijke porties en rol ze op een met bloem bestoven werkvlak uit tot lappen van 20x20 cm. Leg 1 lap deeg in de ingevette bakvorm. Verdeel het amandelspijsmengsel erover en dek het af met de rest van het deeg. Druk het met vlakke hand aan. Duw de amandelen in het deeg en bestrijk deeg en amandelen met losgeklopt ei. Bak de speculaas in een voorverwarmde oven van 175 °C in ± 40 minuten bruin en gaar. Laat de speculaas iets afkoelen en snijd hem in 20 vierkantjes.

TOP 2000: DE MOOISTE VERHALEN ACHTER DE MOOISTE LIEDJES Het is inmiddels traditie op het einde van het jaar: oliebollen, appelﬂappen, kalkoen en ‘de Top 2000’. Het tv-programma Top 2000 A GOGO O met Matthijs van Nieuwkerk en popprofessor Leo Blokhuis viert zijn 10-jarig bestaan en verschijnt begin december voor het eerst op DVD. Met historische ﬁlmfragmenten, hilarische reportages en de mooiste verhalen achter de mooiste liedjes. Nestor mag vijf van deze dvd-boxen weggeven aan haar lezers. Wilt u hier kans op maken? Schrijf ons dan waarom en stuur uw motivatie en adresgegevens naar: Unie KBO, top 2000, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail naar nestor@uniekbo.nl

CITAAT

Stuur uw recept in en win een kookboek! Heeft u ook een lekker recept dat u wilt delen met de Nestor-lezers? Stuur het dan op naar Unie KBO, Tijd voor hobby’s, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail naar nestor@uniekbo.nl

36 Nestor

‘There are two ways of spreading light... Be the candle... or the mirror that reﬂects it.’ Edith Wharton (schrijfster)

Huub Oosterhuis 150 psalmen vrij

Gratis exemplaren

Huub Oosterhuis

150 psalmen vrij

We mogen vijf exemplaren van dit prachtige boek weggeven aan onze KBOleden. Wilt u hier kans op maken? Stuur dan een kaartje naar: Unie KBO, Hobby’s, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail naar nestor@uniekbo.nl Vergeet niet de titel en uw adresgegevens te vermelden!

'150 psalmen vrij’

1. Goed is dat je niet doet wat slecht is niet achter oplichters aan loopt niet met Ploert en Schender heult niet je schouders ophaalt ‘ploert en schender, ach zo is de wereld’. Goed is dat je goede woorden overweegt en wil: heb je naaste lief die is als jij de vluchteling, de arme, doe hen recht. Prent ze in het hart van je verstand, die woorden zeg ze voor je uit gezegend ben je

In 1962 begon priester-dichter Huub Oosterhuis aan de vertaling van de psalmen. Aanvankelijk samen met Michel van der Plas en Pius Drijvers. Hun ideaal: ook in het Nederlands moesten de psalmen poëtisch en zingbaar zijn. Bijna vijftig jaar later is het zover: alle 150 psalmen zijn door Oosterhuis vertaald en verschijnen in een feestelijke, fraai vormgegeven editie. De God van de psalmen is in deze vertaling een 'vriend voor het leven'. Huub Oosterhuis, ‘150 psalmen vrij’. Uitgeverij Ten Have, prijs € 24,95. ISBN: 978 90 259 0110 3

een boom aan stromen levend water vruchten zul je dragen blad dat niet vergeelt het zal je goed gaan. Oplichter ongezegend zal je zijn. Een storm steekt op je waait de leegte in.

BOEKEN

KERSTBALLEN BREIEN

WALTER

DELICIOUSLY DUTCH

Een ontzettend leuk boek van het Noorse ontwerpersduo Arne en Carlos, die bekend staan om hun gebreide mode op de catwalk. Ze tonen in deze stijlvolle uitgave een keur van kerstballen, gemaakt volgens de Noorse breitraditie. Het boek gaat uit van een basismodel voor meer dan vijftig verschillende kerstballen! Zowel voor geoefende als beginnende brei(st)ers. Arne Nordejet en Carlos Zachrison, ‘Kerstballen breien’. Uitgeverij Tirion Creatief, prijs € 19,95, ISBN: 978 90 439 1421 5

De twaalfjarige Walter, tweede zoon in een Brabants boerengezin, gaat in 1952 naar het seminarie om tot priester te worden opgeleid. Zo vanzelfsprekend als dat toen was, zo vanzelfsprekend leek het om twintig jaar later de kerk vaarwel te zeggen. Als Walter het seminarie verlaat, is de wereld buiten de muren compleet veranderd. Hij heeft nauwelijks een eigen identiteit ontwikkeld, moet vechten tegen de eenzaamheid, en aan de grote liefde die in zijn leven komt, kan hij zich niet overgeven. Daniël Rovers, ‘Walter’. Uitgeverij De Wereldbibliotheek, prijs € 18,90, ISBN: 978 90 284 2425 8

Generaties zijn groot geworden met stamppotten, draadjesvlees, mosselen en gevulde speculaas rond 5 december. Alleen, hoe maak je al die ouderwetse en o zo lekkere gerechten ook al weer? Deliciously Dutch staat boordevol oer-Hollandse heerlijkheden en geeft de nodige 'achtergrondinformatie' over bijvoorbeeld het aan de staart naar binnen laten glijden van een rauwe haring en het spreekwoordelijke ene koekje bij de koﬃe. Marijke Sterk, ‘Deliciously Dutch’. Uitgeverij Terra Lannoo, prijs € 12,95. ISBN: 978 90 589 7853 0

Nestor 37

Advertentie

HERMAN POST

Kiplekker Mijn schoonmoeder eet voorlopig geen eieren meer. Dat komt zo: wij hebben scharrelkippen en ik was gewend haar geregeld een doosje eieren te bezorgen. Nu is er ook een haan in het spel. Een hennetje werd broeds. Ik had de bebroede eieren met een viltstift gemarkeerd, om misverstanden te voorkomen. Onverhoopt werd ook een tweede hen broeds. Ik wist niet dat kippen zo jaloers konden zijn. De twee bietsten voordurend elkaars eieren, waardoor ik in de war raakte.

Bovendien was door al dat heen en weer geschuif waarschijnlijk de markering vervaagd. U voelt hem al aankomen. Mijn schoonmoeder tikte een eitje in de pan, en jawel, daar viel een dood, halfvoldragen kuiken in de boter. Mijn schoonmoeder vertrouwt nu mijn eieren niet meer. Alle begrip. Ik tref het de laatste tijd niet met eieren. In mijn vrije uren ben ik al jaren verwoed aan het schilderen. Sinds kort gebruik ik daarbij graag ei-tempera, een ouderwetse verf, waarin eidooiers als bindmiddel zijn verwerkt. Nu is Joep, onze hond, gek op eieren. Als wij een eitje eten, rust hij niet voor hij er ook eentje krijgt. Op een dag had ik een met ei-tempera vervaardigd schilderij in de woonkamer tegen de muur gezet, om het nog eens rustig te kunnen bekijken en er eventueel nog iets

aan te veranderen. Die avond gingen wij uit. Bij thuiskomst bleek Joep zich kunstzinnig te hebben uitgeleefd. Hij had het schilderij van boven tot onder afgelikt. Wat een kleurrijk dorpsgezicht was geweest, had hij in een morsig moeraslandschap herschapen. ‘Als hij er maar niet ziek van wordt’, zei mij mijn vrouw bezorgd. Nee hoor, het schilderij was naar de knoppen, maar Joep voelde zich kiplekker. Er is intussen één kuikentje uitgekomen. Een echt Kerstkuiken. Maar het gaat met Kerstmis niet in de pan.

Cartoon van Tom Janssen, exclusief voor Nestor

Nestor 39

Bisschop Gerard de Korte:

‘Er is altijd hoop’ Het zijn donkere tijden, vindt ook Gerard de Korte, bisschop van GroningenLeeuwarden. De katholieke kerk staat voor vele problemen en in de samenleving is een diep gevoel van onbehagen te bespeuren. Een gesprek over geborgenheid, troost en uitgedaagd worden. ‘Uiteindelijk hangt het niet van ons af.’ TEKST: ARJAN BROERS FOTO: BISDOM GRONINGEN LEEUWARDEN

‘L

aten we maar eens wat licht maken’, zegt De Korte als hij de bibliotheek inkomt waar zijn bezoek in het halfduister zit te wachten. Het is een onbedoeld, maar mooi begin van een gesprek over de donkere tijden in kerk en samenleving, en over de vraag of er lichtpuntjes zijn. Gerard de Korte, vriendelijk en opgeruimd als altijd, is goed bekend met de KBO. Hij prijst de combinatie van belangenbehartiging, ontspanning en levensbeschouwing in het werk van de bond. Guitig: ‘Ik kom in mijn werk veel KBO-leden tegen. Soms vertellen ze me hoe ze als oppas-opa’s en -oma’s heel creatief aan geloofsoverdracht doen, bij hun kleinkinderen.’ Er groeien nu generaties op die niets weten van de kerk. Is dat erg?

40 Nestor

‘Cultureel gesproken is het erg. We springen slordig om met de Griekse, Joodse, Romeinse en christelijke wortels van onze cultuur. Als je daar niets van weet, kun je onze literatuur, onze kunst en ons rechtssysteem niet begrijpen – om maar wat te noemen. Als bisschop vind ik het ook erg, omdat mensen die niets weten van de Heilige Schrift, Christus niet kunnen liefhebben.’ Waarom zou je Christus liefhebben? ‘Het katholieke geloof is een relationeel geloof. De onderlaag is de liefde en vriendschap met Christus. Veel mensen associëren kerk en geloof met morele discussies over goed en kwaad, maar uiteindelijk leeft het christendom van de mystiek, de relatie met God.’ Wat heb je daaraan? Niet in termen van nuttigheid, maar waar is het goed voor?

ZINGEVING & KERK

Deelt u die zorgen? Vindt u dit een donkere tijd? ‘Veel mensen zeggen: “Het gaat mij persoonlijk goed, maar...”. Dat doe ik ook. Ik heb het heel goed. Ik heb kunnen studeren, ik heb boeiend werk en hoef me nooit zorgen te maken over huisvesting of voedsel. Maar ik zie dat we als samenleving voor grote vraagstukken staan, en dat er veel boosheid is. En op de een of andere manier lijkt de ziel bij veel mensen wat leeg geworden.’

Het kwade schreeuwt, het goede ﬂuistert.

‘Dat je weet dat je ten diepste een geliefd kind van God bent. Dat geeft geborgenheid, troost en het daagt uit.’ Er is veel onbehagen in onze samenleving. Hebben wij nood aan geborgenheid en troost? ‘We leven in een wonderlijke tijd. Historisch gesproken zijn we nooit zo welvarend geweest als nu, in materieel maar ook in immaterieel opzicht. Kijk eens wat een prachtige samenleving we hebben opgebouwd, met een sociaal vangnet en een grondwet die vrijheid garandeert. Tegelijk staan we voor grote vragen: wat brengt de economische crisis? Is mijn pensioen veilig? Kunnen onze kinderen het straks ook nog zo goed hebben? Hoe gaan we verstandig om met de natuur? Hoe geven we vorm aan de multiculturele samenleving?’

Wat geeft u dan geborgenheid? ‘Dat er een Schepper is die ons draagt. Wij zijn eindige en onvolmaakte schepselen, en we verlangen ten diepste altijd naar het absolute. In christelijke zin is er nooit volkomen vervulling hier op aarde, maar er is altijd hoop.’ Kunnen we wel omgaan met dat onvolmaakte? ‘Er is altijd veel lijden en pijn geweest. Vroeger nog veel meer. Er waren allerlei ziekten die we nu niet of nauwelijks meer kennen, en dan het verdriet van de grote kindersterfte. Maar er blijft pijn over, al zijn we nog zo knap. We blijven fouten maken, ziek worden, geliefden verliezen en zelf dood gaan. Ik heb wel eens de indruk dat we dat minder goed kunnen verdragen dan onze voorouders.’ En dus? Wachten op de vervulling in de hemel? ‘Natuurlijk hoop ik als christen op een uiteindelijke vervulling van mijn bestaan bij God. Als schepsel, dat

sterfelijk is en fouten maakt, mag ik desondanks weten dat ik gewenst en geliefd ben. Voor mij is dat troostrijk, het geeft lucht. In de Bijbel staat een woord voor troost dat letterlijk vertaald ‘opademen’ is. Dat is een mooie uitdrukking. Zoals je, als je gehuild hebt, opluchting ervaart. Ik denk dat daar de Heilige Geest in aanwezig is. Ik zou hopen dat wij als kerk zulke noties meer voor het voetlicht konden brengen.’ U zei dat uw geloof u ook uitdaagt. ‘Het gaat niet alleen om geborgenheid en troost, maar ook om de hoop en de energie om het goede te doen, om aan de slag te gaan. Niet verbeten, maar met een zekere ontspannenheid, omdat je weet dat de wereld in Gods hand is. Uiteindelijk hangt het niet van ons af.’ Verbindt u dat met Kerstmis? ‘Heel sterk. Wij geloven in een God die groter is dan we ons kunnen voorstellen, maar die ook in Jezus Christus op ons toekomt, net zo kwetsbaar en sterfelijk als wij.’ U zei eens dat het kwade schreeuwt, maar het goede ﬂuistert. Hoe moet je dan luisteren? ‘Volg de media en de wereld lijkt een gruwelijke plaats. Maar kijk om je heen en zie dat er heel veel meer plaatsen zijn waar het goed gaat, waar mensen oprecht hun best doen en elkaar vinden. Als je goed kijkt, zie je veel lichtpuntjes.’ «

Nestor 41

Vraag & Antwoord VIER VRAGEN, VIER ANTWOORDEN

Ria van der Leegte-Deckers en Hans Kerkhoven van de KBO-Ledenservice

VRAGEN? Website »

www.kbo.nl • Telefoon »

0900 – 821 21 83 (€ 0,10 ct/min) Voor vragen over wonen, zorg, welzijn, gezondheid, mobiliteit, • belasting, koopkracht en Nestor: Bellen op werkdagen van 9.30 – 12.30 uur Voor juridische en ﬁnanciële vragen: donderdag van 13.30 – 15.30 uur Mail »

uniekbo@uniekbo.nl Post »

Postbus 325 5201 AH ’s-Hertogenbosch

42 Nestor

Moet ik bij een aanrijding de politie bellen?

Kan ik nog betalen met een eurocent?

Wat als je vergeet uit te checken?

Bij een kleine aanrijding is het niet altijd nodig dat de politie erbij komt. U vult zelf het schadeformulier in. U bent verplicht altijd een Europees schadeformulier bij u in de auto te hebben. Dat is o.a. verkrijgbaar bij uw verzekeraar. Volg de instructies achter op het formulier. Beide partijen moeten ondertekenen. Alleen dan is verhaal mogelijk bij uw verzekering. Kunt u niet meer rijden? Bel dan het alarmnummer dat op uw groene kaart staat. U kunt dan de berger opdracht geven de auto af te leveren waar u wenst. De berger brengt de kosten in rekening bij de alarmcentrale en die declareert de kosten bij uw verzekeraar. Nog enkele tips: noteer gegevens van getuigen; noteer de verzekeringsgegevens van de tegenpartij, automerk en nummerplaat; noteer eventuele geschilpunten; geef bij de situatieschets duidelijk aan hoe de aanrijding is ontstaan; schakel bij onenigheid alsnog de politie in.

U bent in de supermarkt en bij de kassa wilt u afrekenen met eurocenten. De caissière weigert de eurocent. Kan dat zomaar? Ja, een winkelier mag weigeren bepaalde munten, in de meeste gevallen inderdaad de eurocent, te accepteren. Maar: dit moet wel duidelijk aangegeven staan in de winkel. Bijvoorbeeld middels stickers op het raam of bij de kassa. Is dit niet het geval dan moet de winkelier de eurocent gewoon accepteren. Deze munt is immers nog gewoon een wettig betaalmiddel! Overigens komt het ook steeds vaker voor dat de munt van twee eurocent eveneens geweigerd wordt. En: het aantal winkels dat weigert de één- en twee-eurocent aan te nemen neemt toe. Houd daar rekening mee als u boodschappen gaat doen!

Bent u al gewend aan de OV-chipkaart? Bij het streekvervoer is de OV-chipkaart nu inbijna heel het land het enige toegestane vervoersbewijs. Bij de NS kunt u nog met een papieren kaartje reizen, maar ook daar wordt de OV-chipkaart sterk gestimuleerd. Een van de meest voorkomende problemen met de OV-chipkaart is dat mensen vergeten uit te checken. En dat kost u geld! Het is echter mogelijk om dat geld nog terug te vragen. Als u met de trein hebt gereisd, bel dan met de klantenservice van de NS: 0900-202 11 63 (€ 0,10 ct/min). U kunt drie keer per jaar restitutie aanvragen als u vergeten bent uit te checken. Bij de bus en trams ligt het anders, hoewel de overheid met alle vervoersbedrijven een zogenaamde ‘coulanceregeling’ heeft afgesproken. Het beste is om te kijken op de website van de betreffende maatschappij of contact op te nemen met de klantenservice. Kijk ook op www.vergetenuittechecken.nl

Vragen? Neemt u contact op met de KBO-ledenservice, houd dan uw lidmaatschapsnummer bij de hand.

VR A AG A AN DOK TER HARMKE NIJBOER TEKST: COR SCHOENMAKER

Heeft u een vraag voor dokter Harmke Nijboer?

Stuur uw vraag dan op naar Unie KBO, Vraag dokter Nijboer, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail

Mogen zij mij weigeren? Nog steeds zijn er verzekeraars die ouderen een verzekering weigeren. Het gaat dan meestal om een autoverzekering. Al jaren pleiten de Unie KBO en de andere ouderenbonden ervoor om een einde te maken aan deze leeftijdsdiscriminatie. Maar een wettelijk verbod op leeftijdsdiscriminatie is er nog niet. Daarom kunnen diverse verzekeraars, waaronder enkele grote namen, doorgaan met deze ongelijkheid. Bij een aantal kun je als 65-plusser geen (auto) verzekering afsluiten, bij een ander kan dat alleen tegen een hogere premie. De ouderenbonden blijven zich inzetten om een einde te maken aan deze misstanden. Maar: niet elke verzekeraar weigert ouderen. Bij een aantal bent u gewoon welkom en hoeft u ook geen hogere premie te betalen. Overigens gaat het niet altijd om weigering vanwege de leeftijd. Ook de woonomgeving kan voor verzekeraars reden zijn iemand niet te accepteren. Op www.verzekeringssite. nl ziet u welke verzekeraars ouderen weigeren. Ook de Stichting De Ombudsman blijft aandacht vragen voor dit probleem. U kunt daar ook uw klacht melden: 0900 – 672 27 22 (ma t/m vrij 10.00- 13.30 uur, € 0,30 ct/min).

naar nestor@uniekbo.nl onder Harmke Nijboer, klinisch geriater Drs. Harmke Nijboer, Drs. Harmke Nijboer, klinisch geriater klinisch geriater

vermelding van ‘Vraag dokter Nijboer’. Dokter Nijboer kiest dan maandelijks een vraag uit, die ze hier beantwoordt.

Kun je iets doen aan urineverlies? Mijn moeder van 73 jaar heeft 6 kinderen gekregen. Ze is altijd erg fit geweest en deed tot voor enkele maanden geleden nog wat vrijwilligerswerk. De laatste tijd wil ze nergens meer naar toe en na veel vijven en zessen komt eruit dat ze steeds urine verliest en dit heel naar vindt. Kan hier iets aan gedaan worden? Het is zeker jammer als uw moeder door dit euvel niet meer haar sociale activiteiten kan doen. Incontinentieproblemen worden vaak als een ‘ouderdomsverschijnsel’ afgedaan, maar het is niet normaal. Het is eerst belangrijk te weten hoe ernstig het probleem is. Het helpt dan om een dagboek bij te houden hoe vaak het urineverlies per dag voorkomt en hoeveel materiaal (incontinentieverband) wordt gebruikt. De volgende stap is die naar de huisarts. Veel mensen, zowel mannen als vrouwen, vinden dit moeilijk omdat ze zich schamen voor dit probleem, maar geloof me: u bent echt niet de enige met dit probleem. Aan veel vormen van urineverlies is wel iets te doen. Er zijn veel verschillende soorten incontinentie en ook veel oorzaken: locale urineweginfecties, urinestenen, tumoren, spasmen van de sluitspier van de blaas na een herseninfarct of door Parkinson, een storing in de zenuwgeleiding door dementie... Uw moeder kan ook mogelijk een verzakking hebben. Dit kan in sommige gevallen tegenwoordig via endoscopie (operatie via een kleine snee) behandeld worden. Een uroloog is vaak de eerst aangewezen specialist, een geriater kan meerwaarde bieden als het vermoeden bestaat dat de oorzaak buiten de urinewegen is gelegen.

Drs. Harmke Nijboer is klinisch geriater: een arts die gespecialiseerd is in de oudere patiënt. Kijk voor meer info op www.nvkg.nl

Nestor 43

Advertentie

Oud in Afrika In Nederland denken we vaak nog dat ouderen in ontwikkelingslanden worden gerespecteerd en dat hun kinderen voor hen zorgen. Maar dat is in rap tempo aan het veranderen. Jongeren trekken weg en de straatarme ouderen blijven achter om zich over de wezen te ontfermen. In Oeganda loopt voor deze vergeten groep een succesvol project. TEKST: ANDREA STEINMETZ FOTO: ARJEN JAN STADA

Kenneth Mugayehwenkyi, directeur van Rotom, op bezoek bij ouderen in Oeganda. ‘De houding tegenover oudere mensen moet veranderen, in de hele wereld’

enneth Mugayehwenkyi uit Oeganda, op bezoek bij de Unie KBO in Den Bosch, spreekt bevlogen over de problemen van ouderen in Afrika. ‘Ik heb een aantal jaren in de Verenigde Staten gewerkt. In die tijd sponsorde ik twee kinderen in Oeganda’, vertelt hij. ‘Toen ik in 2002 terug was in mijn geboorteland en de kinderen opzocht, schrok ik heel erg. Het bleek dat ze bij hun arme, stokoude en zieke grootmoeder Elisabeth woonden. De kinderen waren toen 5 en 7 en het was onduidelijk of de grootmoeder voor de kinderen zorgde of de kinderen voor haar.’ Elisabeth, die al haar kinderen aan aids verloor, woonde met haar kleinkinderen in een oud, vervallen krot. Samen met mensen uit de omgeving bouwde Kenneth een huis voor hen. Hij realiseerde zich dat de situatie van Elisabeth en haar kleinkinderen tekenend was voor de gemeenschappen op het platteland. Maar er was geen enkele hulp voor deze mensen. Kenneth besloot voorgoed

46 Nestor

terug te gaan naar zijn geboorteland en startte met hulp van Amerikaanse vrienden Rotom (Reach One Touch One Ministries). Deze organisatie op christelijke grondslag voor alle gezindten heeft als missie senioren en de kinderen voor wie ze zorgen een ‘waardig en bevredigend leven’ te geven.

Familiegevoel verdwijnt Kenneth, nu directeur van Rotom, legt uit dat ouderen vroeger door de gemeenschap werden verzorgd. ‘Maar de gemeenschappen kunnen het niet meer opbrengen. Door de migratie van jongeren naar de steden, hiv/ aids en de burgeroorlogen zijn er te weinig mensen over om de zorg op zich te nemen. De traditionele sociale structuur is in elkaar gestort. Ouderen proberen hun kleinkinderen te helpen, maar zijn zelf straatarm en zeer kwetsbaar. Bovendien zijn de gemeenschapszin en het familiegevoel aan het verdwijnen. Mensen zijn steeds meer op zichzelf gericht en willen steeds meer spullen hebben. Dat is niet uniek voor Oeganda, je ziet het in heel

S T R A ATA R M E O U D E R E N Z O R G E N V O O R W E Z E N

Afrika en in de hele wereld.’ Volgens Kenneth gaan de leiders en politici in Afrika niet mee met de veranderingen. Oeganda heeft bijvoorbeeld geen enkele oudedagsvoorziening.

Waardigheid terugkrijgen Rotom heeft verschillende projecten die de woon- en leefsituatie van senioren verbeteren. De organisatie draait op donaties en werkt met een staf van beroepskrachten en een groep vrijwilligers. Zij verzorgt onder meer maaltijden, woningen, watervoorzieningen en sanitair voor ouderen die eenzaam zijn en niet voor zichzelf kunnen zorgen. Bovendien krijgen de ouderen gratis medische zorg en kunnen ze gebruikmaken van een mobiele medische service, die langs de dorpen gaat. Maar de bemoeienis van de organisatie gaat verder. ‘We bieden ook spirituele ondersteuning. Er zijn wekelijkse groepsbijeenkomsten en vrijwilligers

zoeken ouderen op en praten met hen. En het goede is: steeds meer ouderen die nog redelijk gezond zijn, worden zelf vrijwilliger. Ze zijn georganiseerd in comités en bieden hulp of een luisterend oor.’ Volgens Kenneth mag het sociale aspect niet onderschat worden. Tijdens de meetings krijgen ze hun waardigheid terug, door te praten, te zingen en te dansen.’

Houding tegenover ouderen Kenneth heeft nog een missie: ‘De houding tegenover oudere mensen moet veranderen, in de hele wereld. Vroeger werden ze gezien als wijs en belangrijk, de hoeders van waarden en cultuur. Nu zorgen armoede en de focus op geld ervoor dat ze niet meer als waardevol worden gezien. Er moet een beweging ‘terug’ komen. Toen ik jong was, zat ik graag bij mijn grootvader en luisterde naar zijn verhalen. Mijn kinderen wonen in de stad, en krijgen hun infor-

matie van de tv, de computer en de kranten. Ik wil proberen diezelfde media te gebruiken om de houding tegenover ouderen te veranderen. Want mensen in de hele wereld en van alle leeftijden hebben dezelfde behoeftes: liefde en respect krijgen. «

HALF MILJOEN WEZEN VERZORGD DOOR OUDEREN In de Oost-Afrikaanse Republiek Oeganda wonen 13 miljoen mensen, van wie 1,4 miljoen ouderen. Meer dan de helft van hen leeft in extreme armoede. Toch zorgen deze senioren voor ruim 500.000 wezen. Rotom helpt deze en andere ouderen momenteel in twee van de 77 districten en wil graag haar activiteiten uitbreiden. Wilt u meer weten of helpen? Ga naar www.rotom.us

Nestor 47

Advertentie

Betonnen landschap Vandaag wandelen we in België. Met de veerpont bij Berg in ZuidLimburg staken we de Maas over naar het Vlaamse gehucht Meeswijk. Ons startpunt is de uitspanning Molenveld, direct op de Maasoever gelegen. Toen de rivier in 1995 buiten haar oevers trad, kwam Molenveld grotendeels onder water te staan. Nu is er een nieuwe zomerdijk aangelegd en zou dat niet meer mogen gebeuren. 50 Nestor

De eigenaresse van café-restaurant Molenveld is het terras aan het schoonvegen met een bladblazer. Over een kwartier is de kofﬁe klaar. Ik wil fotograaf Eduard Ernst, per auto uit Nijmegen onderweg, laten weten waar ik mij bevind. Maar onze mobiele telefoons hebben geen bereik. Dat begint goed. Gelukkig zijn wij langzamerhand zo op elkaar afgestemd, dat Eduard mij ook zonder aanwijzingen weet te vinden. Wij wandelen naar Stokkem, dat in de middeleeuwen een echte stad was, compleet met muren en poorten. De bevolking leefde voor een belangrijk deel van het mandenvlechten. ‘Korvers’ werden de Stokkemers genoemd. Het plaatsje maakt nu, op deze grijze herfstdag, een bijna uitgestorven indruk. Alles is beton wat de klok

WA N D E L I N G B E L G I S C H E G R E N S

INFORMATIE Een wandeling door het gebied van de Grensmaas in België begint met een oversteek per veerpont vanuit het Limburgse Berg aan de Maas naar het gehucht Meeswijk aan de overkant. Men volgt de richting Stokkem. Als startpunt van de wandeling kan dienen de uitspanning Molenveld, nog geen kilometer verderop aan de Maasoever, of het museum De Wissen aan de rand van Stokkem. De richting staat aangegeven. In De Wissen is een wandelkaart met verschillende routes te koop. De route die wij hebben gelopen beslaat ongeveer dertien kilometer. Bij regenachtig weer is het dragen van laarzen of tenminste hoge wandelschoenen aan te bevelen. Uitspanning Molenveld is alle dagen, behalve op woensdag, vanaf 10.00 uur geopend.

aan de Maas slaat. Behalve de stadsweide is er geen sprietje groen te bekennen. De nieuwe huizen zijn van een bijna aandoenlijke lelijkheid. De architect heeft, ter opluistering, stukken rioolpijp in de gevels verwerkt.

Door mensenhand herschapen Aan de rand van het stadje ligt, aan een dode Maasarm, het bezoekerscentrum en Maasmuseum De Wissen. De naam is afgeleid van de wilgentwijgen of wissen, die voor het mandenvlechten werden gebruikt. Hier kopen we een goede wandelkaart, waarop de laatste veranderingen in het landschap zijn verwerkt. Want de vele overstromingen van de laatste jaren hebben tot drastische maatregelen aangezet. De

TEKST: HERMAN POST FOTO’S: EDUARD ERNST

rivier heeft meer ruimte gekregen en er is een nieuwe zomerdijk aangelegd, die er voor moet zorgen dat de inwoners van Stokkem, de Boyen en Oud-Dilsen de voeten droog houden. Door de jarenlange grindwinning zijn ook al plassen ontstaan. Dit landschap is door mensenhand herschapen en de natuur moet nu haar best doen om er weer iets moois van te maken. Hier en daar lukt dat, maar nog niet helemaal. De Maas zelf meandert onverstoorbaar tussen haar oevers en lijkt geen kwaad van zins te zijn. Maar haar stroom is verraderlijk sterk, zo sterk dat op het traject tussen Maastricht en Maasbracht geen scheepvaart mogelijk is. Daarom is aan Nederlandse kant in de jaren dertig van de vorige »

Nestor 51

Advertentie

eeuw het Julianakanaal gegraven en aan Belgische zijde, eveneens parallel aan de Maas, de Zuid-Willemsvaart.

Zelfs niet mooi lelijk We bereiken met een omweg het gehucht De Boyen, dat ooit Nederlands grondgebied was, maar door de nieuwe loop van de Maas aan Belgische kant is komen te liggen. Op de oever bevindt zich hier ook een uitspanning, maar de omgeving ziet er zo onaantrekkelijk uit, dat Eduard het geen foto waard vindt. ‘Het is zelfs niet mooi lelijk’, oordeelt hij. Alleen een wit Mariakapelletje, omringd door een weiland met paarden, biedt een schilderachtige aanblik. Maar als we de nieuwe zomerdijk op lopen, stuiten we weer op betonnen installaties, zo massief en grijs dat het water van het grindgat, waar de dijk doorheen loopt, ook van wel beton lijkt te zijn. Een betonnen bankje met een prullenbak en als achtergrond een gehavende betonnen schutting,

zou - los van zijn omgeving - zo als kunstzinnige installatie kunnen worden ingestuurd naar de Biennale van Venetië. Eduard komt goed op dreef. ‘Ook van lelijke dingen kun je mooie foto’s maken’, constateert hij.

Woestijnlandschap We wandelen verder door een woestijnlandschap, dat bij hoog water waarschijnlijk in een binnenzee verandert, en worden ingesloten door een kudde konickspaarden; kleine, prehistorisch aandoende dieren, waarvan de grijze vacht goed harmonieert met het grijs van de omgeving en de wolkenlucht. Even later treffen wij een groep schoolkinderen die onder leiding van een boswachter op zoek zijn naar sporen en ‘kleine beestjes’. Hun enthousiasme stemt hoopvol voor Vlaanderens toekomst. Geïnspireerd door de kinderen gaan we ook meer aandacht schenken aan al wat hier groeit en bloeit. Zo stuiten we op een bosje wilde asters, dat ons doet ﬁlosoferen over de vraag of alles wat door de mens wordt gecultiveerd, vanzelf weer tot zijn oervorm terugkeert zodra wij het met rust laten. Als je violen uit het tuincentrum laat verwilderen, worden het op den duur weer gewone bosviooltjes, beweer ik zonder het wetenschappelijk te kunnen onderbouwen. We moeten er Darwin nog maar eens op naslaan.

KAARTJE: RON BEUMER

Wispelturige vrouwen Terug in Stokkem ontmoeten we een oude man op de ﬁets, die informeert of we misschien van plan zijn het stadje op te kopen. Hij heeft ons aandachtig de nauwe straatjes en de gevels zien bestuderen. Hij is hier ooit wethouder geweest en heeft menige overstroming meegemaakt. Maar sinds de nieuwe zomerdijk is aangelegd, kunnen er geen rampen meer gebeuren, veronderstellen we. Daar is hij nog niet zo zeker van. ‘Het woord rivier is vrouwelijk en vrouwen zijn wispelturig, dat is bekend.’ «

Nestor 53

www.15-plus.nl

Ga mee: Portugal en IsraĂŤl! Inclusief Nederla ndsspreken de begeleid ing!

er! Oad Reistopp s ie rs cu ex . cl in en ao Faro, Olh Evora

Reissom: 8 dagen e

369 p.p.

Vertrek: 13 dec., 21 jan., 04 feb.

Geen 1- persoonskamer toeslag!

8-daagse zonvakantie Albufeira / Algarve De bekendste plaats van de Algarve is zeker Albufeira en het is met zijn oude, deels autovrije, kern ook absoluut de moeite waard. Albufeira is een oud vissersdorp dat is uitgegroeid tot ĂŠĂŠn van de meest toeristische bestemmingen van Portugal. In het centrum vindt u sfeervolle pleintjes met winkels, restaurants en terrasjes. Het alom bekende strand is eenvoudig te bereiken via een voetgangerstunnel of trappen. Albufeira: een prima vakantiebestemming met voor elk wat wils!

HOTEL AURAMAR BEACH RESORT *** Ligging: op ca. 150 m van het strand en op ca. 600 m van het centrum van Praia da Oura. Het centrum van Albufeira bevindt zich op ca. 2,5 km. Faciliteiten: U receptie UĂ&#x160;restaurant U bar U zwembaden U sauna UĂ&#x160;jacuzzi U ďŹ tnessruimte U tennisbanen U minigolf U regelmatig animatie en entertainment. Kamer: verzorgd ingericht en voorzien van tv, telefoon, koelkast, airconditioning, kluisje, balkon of terras en badkamer met bad/douche en toilet.

Reisnummer: BEPT22 INBEGREPEN: r WMVDIU WBO 3PUUFSEBN OBBS 'BSP W W QFS DIBSUFS WBO USBOTBWJB DPN r MVDIUIBWFOCFMBTUJOHFO r CSBOETUPG FO WFJMJHIFJETUPFTMBHFO r USBOTGFS WBOBG EF MVDIUIBWFO OBBS VX IPUFM W W r /FEFSMBOETTQSFLFOEF 0BE SFJTMFJEJOH UFS QMBBUTF r XFMLPNTUESBOLKF CJK BBOLPNTU JO IFU IPUFM r PWFSOBDIUJOHFO JO IPUFM "VSBNBS #FBDI 3FTPSU JO FFO PG QFST LBNFS MJGU BBOXF[JH

r IBMGQFOTJPO WB EJOFSCVĂ FU EBH U N POUCJKUCVĂ FU EBH

r IBMWF EBH FYDVSTJF 'BSP FO 0MIBP P M W FFO /FEFSMBOETTQSFLFOEF HJET r IFMF EBH FYDVSTJF &WPSB P M W FFO /FEFSMBOETTQSFLFOEF HJET NIET INBEGREPEN: r MVODIFT r PQUJPOFMF FYDVSTJFT r FWFOUVFMF FOUSFFHFMEFO r VJUHBWFO WBO QFSTPPOMJKLF BBSE [PBMT ESBOLKFT GPPJFO FUD r SFJT FO PG BOOVMFSJOHTWFS[FLFSJOH r SFTFSWFSJOHTLPTUFO Ă&#x2020; Ăś QFS CPFLJOH r $BMBNJUFJUFOGPOET Ă&#x2020; Ăś QFS CPFLJOH

Reissom: 10 dagen e

1279 p.p.

Vertrek: dinsdag 14 februari 2012

10-daagse rondreis IsraĂŤl; cultuur & religie IsraĂŤl en de Palestijnse gebieden behoren in historisch en cultureel opzicht tot ĂŠĂŠn van de rijkst gevulde schatkamers van de wereld. Ze vormen samen het snijpunt waar jodendom, christendom en de islam samenkomen, maar ook vaak met elkaar botsen. Het land biedt een enorme diversiteit aan landschappen. Verspreid over dit landschap bevinden zich de overblijfselen van de ongelofelijke geschiedenis van het land, die tot leven komt binnen de muren van de Oude Stad van Jeruzalem, de kruisvaardersburchten aan de Middellandse Zee en de moderne oorlogsmonumenten die u vrijwel in elk dorp of stad in IsraĂŤl vindt. Ga mee met Unie KBO en Oad Reizen en u ziet en ervaart het allemaal tijdens deze fascinerende 10-daagse rondreis. Shalom!

EXCURSIES NAAR O.A. U Tel Aviv met Jaffa U Massada U Caesarea U Meer van Tiberias U Nazareth U Jeruzalem U Golan Hoogvlakte U Bethlehem U Tabgha U Dode Zee U Capernaum

VOOR MEER INFORMATIE EN BOEKEN, BEL DE KBO REISLIJN:

Reisnummer: GSIL01 INBEGREPEN: r WMJFHSFJT QFS &M "M *TSBFM "JSMJOFT WBO "NTUFSEBN OBBS 5FM "WJW W W r MVDIUIBWFOCFMBTUJOHFO FO CSBOETUPG FO WFJMJHIFJETUPFTMBHFO r MVDIUIBWFOUSBOTGFST PQ EF FFSTUF FO EF MBBUTUF EBH r CFHFMFJEJOH EPPS FFO MPLBMF /FEFSMBOETTQSFLFOEF PĂŽ DJĂ&#x152;MF HJET r BTTJTUFOUJF WBO FFO NFEFXFSLTUFS WBO 0BE 3FJ[FO HFEVSFOEF EF IFMF SFJT r WFSCMJKG JO ESJF WJFSTUFSSFO BDDPNNPEB UJFT PQ CBTJT WBO IBMGQFOTJPO POUCJKU FO EJOFS

r WFSWPFS QFS MPLBMF UPVSJOHDBS NFU BJSDPOEJUJPOJOH r WPMMFEJH FYDVSTJFQSPHSBNNB r FOUSFFHFMEFO WPPS EF CF[JFOTXBBSEJH IFEFO DPOGPSN QSPHSBNNB r CBHBHFTFSWJDF PQ EF MVDIUIBWFO FO JO EF IPUFMT NIET INBEGREPEN: r UPFTMBH QFST LBNFS Ă&#x2020; Ăś Q Q r MVODIFT r PQUJPOFMF Ăą FUTUPDIU 5FM "WJW Ă&#x2020; Ăś Q Q r FWFOUVFMF PWFSJHF FOUSFFHFMEFO r VJUHBWFO WBO QFSTPPOMJKLF BBSE [PBMT ESBOLKFT GPPJFO FUD r SFJT FO PG BOOVMFSJOHTWFS[FLFSJOH r SFTFSWFSJOHTLPTUFO Ă&#x2020; Ăś QFS CPFLJOH r $BMBNJUFJUFOGPOET Ă&#x2020; Ăś QFS CPFLJOH

0548 - 37 75 15

Maandag t/m vrijdag: 08.00 uur tot 21.00 uur. Zaterdag en zondag: 10.00 uur tot 16.00 uur.

54 Nestor

inclusief uitgebreid excursiepakket

Op zoek & Contact Weduwe, 70, zoekt leuke man tussen 68 en 75 jaar. Houd van muziek en bloemen. Omgeving 077, 0475 en 0495. Heb een eigen auto BR.O.NR.NT.12.001 Spontane, gastvrije wed., 64 jaar, geen

kinderen, wel hond, z.k.m. dito man en baasje. Trefwoorden: gezelschap, humor, wederzijds respect. I.b.v. auto. Houd van muziek, zwemmen, terrasje pikken. Wil jij dit alles met mij delen? Omg. Z-limburg. 045. BR.O.NR.NT.12.002

Beschaafde en ontwikkelde nestor 80+, lang en slank, ziet er verzorgd en goed uit, gezond, wereldreiziger. Ontdek mijn deugden en ondeugden. Ik zou blij zijn met een vlotte, slanke, vrolijke vrouw. Om elkaar aan te vullen als man en vrouw en te

TE HUUR

Vakantiewoning Sfeervole vakantiewoning in Hessisch Sauerland. ■ Website: www.vakantiehuis-sauerland.com, tel: 06-12958690

TE HUUR

Vakantiewoning Overwinteren in een luxe vakantiewoning aan de Costa Bianca. ■ Kijk op: www.snelvakantiewoning.nl

TE HUUR

Vakantiewoning Bocholtz, Zuid Limburg, vakantiewoning geschikt voor 2 tot 8 pers. Wie eens komt, komt steeds terug. ■ Tel: 045-5443061, website: www.doeveberg.nl

TE KOOP

beminnen. Regio: ca. 40 km rond Haarlem. BR.O.NR.NT.12.003 Vitale ex-zakenman, vlot, begin 80, 1.73 m., slank, goed uitziend, z.k.m. dame, leuk en charmant, n.r., die onder meer houdt van klassieke muziek, sport, zon, uit eten, humor, vakantie en natuur. Regio Heerlen/Meerssen. Reacties liefst met foto. BR.O.NR.NT.12.004 Charmante vr. , omg. Rotterdam, zoekt contact met aardige, lieve heer. Tot ca. 75 jr. LATrelatie. Houd van gezelligheid en het leven. Ik ben 69 en gezond. BR.O.NR.NT.12.005 Welke rustige man tot 66 jaar wil dingen zoals pri-ritualiteit, wandelen, muziek en

kerk met mij delen? Actieve, zorgzame vrouw, 61 jaar, MBO niveau, Limburg. BR.O.NR.NT.12.006 Weduwn. niet rok., 73, zkt lieve, gezellige, huiselijke vriendin van 65-70, woonachtig te Amsterdam om samen nog van een heerlijke oude dag te genieten. BR.O.NR.NT.12.007 Sportieve vrouw zoekt aardige man, 60+. Omg. 020. Rook niet, drink niet. BR.O.NR.NT.12.008 Sport. wedn. rookt, drinkt niet, z.k. m. Hollandse dame. Hij heeft behoefte aan veel liefde/knuﬀels en genegenheid om zo samen een nieuwe fase in het leven te beginnen. BR.O.NR.NT.12.009

Woning Prachtig gerenoveerde woning, idyllisch gelegen in de hohe Eifel. Afst. skiliften 1 km., langlauﬂoipes nabij de woning en schitterende wandelwegen met panorama uitzicht over de Vulkaaneifel etc. ■ Vraagprijs € 68.000 k.k. Info: 06-27546062

TE HUUR

Vakantiewoning Te huur vak. h. Duitsland. 200 km. van Ned. in bossen en meren. 2 tot 14 personen. ■ Tel. 06-22411675 of 0135-283251. www.vakantiehuisvulkaaneifel.nl

Zelf een advertentie plaatsen? Voor de advertenties voor de rubriek Contact, Cursussen en Vakantiehuizen kunt u een advertentiebon met de bijbehorende tarieven downloaden via de website (klik op de cover van Nestor en scroll naar beneden), of aanvragen via de mail: nestor@uniekbo.nl of via het redactie-secretariaat, telefoon 073-6123475. Reageren op advertentie? Stuur uw brief, met vermelding van het briefnummer i in de linker bovenhoek van de envelop, naar: Unie KBO, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch. De redactie stuurt uw brief dan door.

Nestor 55

KBO-lid wint de hoofd ‘Eigenlijk wist ik niet wat ik hoorde. Telefoon van de Support Actie en dan zeggen ze dat je de hoofdprijs hebt gewonnen. Ongelooﬂijk, een auto! Ik had nog nooit iets gewonnen. In het gesprek vertelden ze dat 80 procent van de opbrengst van de 15-Plus Loterij naar de KBO gaat. Dat wist ik niet. Voor mij Hilly Huitema-Engwerda (hier met familie en andere een reden om meer leden van KBO-afdeling Drachten/Smallingerland) kon mensen aan te sporen haar ogen niet geloven toen bleek dat ze die glanzende om mee te doen. witte Fiat 500 had gewonnen. Want we hebben het hard nodig.’ Hilly Huitema-Engwerda is een nuchtere TEKST: COR SCHOENMAKER FOTO’S: SUPPORT ACTIE

Friezin, maar als ze hoort dat ze een auto heeft gewonnen moet ze toch even slikken. De KBO kent ze goed; ze is zelfs bestuurslid van de afdeling Drachten/Smallingerland. ‘Ik houd me onder andere bezig met de activiteitencommissie. Wandeltochten en ﬁetstochten uitzetten, waarbij we ook iets cultureels doen. Zeker het onderlinge, sociale contact vind ik belangrijk.’

Enthousiasme In eerste instantie noemt ze haar leeftijd. Later vraagt ze of dat nou echt in de Nestor moet. ‘De meeste mensen schatten me jonger dan ik ben. Zo voel ik me ook. Ik ben nog hartstikke actief.’ Nou vooruit, ze hoort niet bij de ‘jongere ouderen’, maar zeker ook niet bij de ‘oudere ouderen’. Ergens tussenin dus. Het meest opvallende is, dat ze zo begaan is met de KBO. Het enthousiasme voor de organisatie overstijgt bijna de vreugde om de bijzondere prijs. ‘Ik vind het belangrijk dat er iets wordt gedaan voor de ouderen, dat mensen actief en betrokken blijven. Dat proberen we ook in

56 Nestor

onze regio. Onlangs zijn we gestart met een kunstcursus. Gelukkig zag ik daar wat nieuwe gezichten. Want dat is een beetje een probleem hè. Je ziet vaak dezelfde mensen die onze middagen bezoeken. Onze regio heeft bijna driehonderd leden, maar slechts een stuk of vijftig zie je regelmatig. Als we dat nou eens konden doorbreken, dat is zo belangrijk.’

‘Ik ga nog meer deelnemers werven’ Onze eigen loterij De afdeling Drachten/Smallingerland is niet groot, zeker niet in vergelijking met de collega-ouderenbonden. Maar de drie werken goed samen. Mevrouw Huitema-Engwerda zegt daarover: ‘We organiseren gezamenlijk van alles binnen de Samenwerkende Ouderenorganisaties Smallingerland (SOS). En ook daar ben ik bestuurslid. We draaien een ﬁlm, organiseren een kerstmiddag. Dat

LEDEN VOORDEEL

prijs: een auto! gaat heel goed, die samenwerking is erg prettig.â&#x20AC;&#x2122; Opkomen voor de ouderen en vooral samenwerken. Dat zijn de trefwoorden van mevrouw Huitema-Engwerda. â&#x20AC;&#x2DC;Daarom hoop ik ook zo dat we met de KBO een eenheid blijven.â&#x20AC;&#x2122; Als het aan haar ligt, wordt het alleen nog maar beter. â&#x20AC;&#x2DC;Ik hoorde van de nieuwe wervingsactie van de loterij. Ik ga mensen vragen om deelnemer te worden. Het komt ten goede aan onszelf, de ouderen. Daar doen we het voor.â&#x20AC;&#x2122; En daarnaast blijft de gezelligheid. Ook bij de uitreiking van die prachtige Fiat 500. Niet alleen familie en vrienden waren daarbij, ook andere KBO-ers vierden het feestje mee. ÂŤ

WERF EEN DEELNEMER! Mevrouw Huitema-Engwerda kondigde aan dat ze meer deelnemers gaat werven. Dat kunt u ook, mits u al deelnemer bent! Met een folder met een machtigingsformulier kan iedere loterijdeelnemer weer andere leden aanbrengen. Meer deelnemers betekent meer inkomsten en dus meer mogelijkheden voor het goede doel. In dit geval: het werk van de KBO. Wervingsformulieren kunt u bestellen via c.vente@supportactie.nl of door te bellen naar 013-45 82 883. Voor alle duidelijkheid: liefst 80 procent van de opbrengst gaat naar uw organisatie, de Unie KBO. En: als vanaf 1 januari 2012 een KBO-lid de hoofdprijs wint, schenkt de Support Actie ook nog eens â&#x201A;Ź 10.000 extra aan de Unie KBO!

ZO DOET U MEE Door bijgaande bon in te vullen, speelt u vier maal per jaar mee met de 15-Plus Loterij en steunt u het werk van de Unie KBO. Vanaf â&#x201A;Ź 5,50 doet u al mee. Naast de hoofdprijs zijn er nog talloze andere mooie prijzen te winnen. Ook niet-leden mogen meedoen. Wilt u stoppen? Dan belt u de Unie KBO (073-61 234 75) of stuurt u een kaartje naar postbus 325, 5201 AH â&#x20AC;&#x2122;s-Hertogenbosch. Mailen kan ook naar: info@15-Plus.nl Vul nu de bon in of ga naar www.15-Plus.nl

*A IK DOE MEE AAN DE 3UPPORT !CTIE 0LUS ,OTERIJ

)K MACHTIG DE 3UPPORT !CTIE OM NAMENS DE 3UPPORT !CTIE 0LUS ,OTERIJ TEN BEHOEVE VAN DE 5NIE +"/ TOT WEDEROPZEGGING VIERMAAL PER JAAR HET AANGEKRUISTE BEDRAG AF TE SCHRIJVEN VAN MIJN BANK OF GIRORE KENING IhhE VOOR DRIE LOTNUMMERS PER TREKKING IhhE VOOR TWEE LOTNUMMERS PER TREKKING IhhE VOOR EEN LOTNUMMER PER TREKKING Ih(EER IhMEVROUW 6OORLETTERS

.AAM

3TRAAT

(UISNUMMER

0OSTCODE

7OONPLAATS

'EBOORTEDATUM

4ELEFOONNUMMER % MAILADRES 2EKENINGNUMMER (ANDTEKENING 3TUUR DEZE BON IN EEN ENVELOPPE ZONDER POSTZEGEL NAAR 5NIE +"/ O V V 3UPPORT !CTIE 0LUS ,OTERIJ !NTWOORDNUMMER 7" S (ERTOGENBOSCH

Nestor 57

Advertentie

Geniet Niet te stoer voor witte koorhemden De faam van Libera neemt een hoge vlucht. Met de Zuid-Londense wijk Norbury als thuisbasis slaan de jongens hun vleugels uit tot in Azië en de Verenigde Staten. Sinds 2004 staan ze onder contract bij EMI, dat dit najaar hun eerste echte Christmas Album uitbrengt - opgenomen tussen de voorbereidingen op hun Amerikaanse en Filipijnse tournees door. TEKST: MARGARETHA COORNSTRA FOTO’S: EMI CLASSICAL UK

‘Joy to the world, the Lord has come!’ zingen licht omﬂoerste, maar kristalzuiver intonerende kinderstemmen. De frisse, rechtlijnige melodie strijkt neer als een vogel en blijft even zitten, om dan weer jubelend op te ﬂadderen. Met deze nummer 1 van de tracklist is de toon gezet: het is weer advent! Hang de krans maar op de voordeur! Heb je de kerstboom nog niet gezet? Dan wordt het nu hoog tijd!

Lees alles over de wereld van klassieke muziek en opera in Luister. Met boeiende verhalen, prachtige foto’s en bij elk nummer een mooie cd. De nieuwe Luister ligt nu in de winkel!

Gewone jongens zijn het, dat kunnen ze niet genoeg benadrukken. De zeven- tot zestienjarige zangers van Libera zien zichzelf niet als koorknaapjes, maar als een alternatief soort ‘boy band’. Gelukkig voelen ze zich evenmin te stoer voor lange, witte koorhemden. Bij optredens doemen ze engelachtig op uit kunstmatige mistwolken, een nachtblauwe sterrenhemel boven de aanvallige hoofdjes. Ook de cover van The Christmas Album toont vijf zulke hoofdjes, tegen een achtergrond van besneeuwde boomtakken. Het mediagenieke ensemble vormde zich in de jaren’80, binnen de van oudsher zanglustige St. Philip’s parochie in Londen. Pas in 1999 werd de titel van het (alweer zesde) album tevens de artiestennaam: Libera, ontleend aan de Requiem-tekst Libera me oftewel Bevrijd mij. Libera heeft zich namelijk losgemaakt van eenzijdig kerkelijk repertoire, want het wil een breed publiek bereiken.

Glitter en poedersuiker worden dan ook niet gespaard bij het opdienen van populaire kerstliederen als Dreaming Of A White Christmas. Desondanks blijft de Anglicaanse traditie een stabiel fundament. Still, Still, Still en de ingetogen Coventry Carol zijn daar fraaie voorbeelden van. Meer interpretatievrijheid hoor je bij Veni, Veni, Emmanuel, in de illuster geïnstrumenteerde spanningsopbouw. Met als grote verdienste dat de koorzang homogeen blijft en ook bij crescendi nooit schreeuwerig wordt. De ragdunne gregoriaanse melodielijn zweeft door wollige nevels van nagalm. Het trage tempo accentueert de zwaarmoedigheid van een afgemat volk, dat zich door de eeuwen voortsleept naar een horizon waarachter de Messiaanse verlossing gloort. De betekenis van ‘Libera’ kent overigens nog een tweede laag, zo betuigt dirigent/ arrangeur Robert Prizeman in een promotieﬁlm. Want ervaar je bij hemelhoog opstijgende zangstemmen ook niet zoiets als vrijheid? En jawel - wie de etherische bazuinengelklank in de Corpus Christi Carol of in Händels Jubilate Deo hoort, begrijpt wel zo ongeveer wat hij bedoelt. Libera, The Christmas Album (EMI Classics 5099908863522). Meer informatie: www.libera.org.uk

Nestor 59

M I J N PA SS I E . . .

Nostalgie op wielen Marcel Proust schreef eens hoe hij een biscuitje proefde en zoef, teruggeplaatst werd in zijn jeugd. Johan Kruyt beleefde hetzelfde gevoel toen hij een oldtimer kocht, een Renault 4. Met de werking van een katapult werd hij in zijn eigen verleden gelanceerd. TEKST: INEKE DE RIDDERS FOTO: MARC BOLSIUS

Ik voel nog hoe strak ik de plank met mijn kinderhandjes omklemde. Mijn vader kon zo goed zagen! Ik hielp hem - korte broek, afgeplakt lui oog, deels tandloos. Ik mocht helpen met het aanhangwagentje voor de Renault 4. Na een paar Kevers en gestage gezinsuitbreiding was er behoefte aan een grotere auto. Het gezin, kampeerspullen, bagage voor zes, het moest er allemaal in. Vandaar die zelfbouw-aanhanger, met imperiaal natuurlijk, zoals ook op de Renault. Echte vakanties waren het, zalige zomers in Bretagne. Een karton met driehoekjes Jaﬀadrink voor onderweg, kruimels op de achterbank. Nog (lang) geen veiligheidsriemen, mama weer zwanger en papa ‘fume une pipe’. En liedjes zingen, eindeloos liedjes zingen tot we moe in slaap vielen. Onze jeugd. Alles was nog mogelijk. Dat alles brengt mijn Renault 4 helemaal terug. Ik zit nu op de bestuurdersplaats, de plek van mijn vader. Mijn moeder rechts naast me, niet meer zwanger. Nu mag ik écht rijden, de motor aan. We zijn op weg naar de supermarkt. Er zijn meer mensen met herinneringen! Ze draaien hun hoofd en lachen begrijpend. Dat speciﬁeke R4-geluidje, de pook die uit het dashboard steekt. De deuropener is een ovaal gat in het portier. ‘Jongens, knopjes omlaag bij het uitstappen!’ Dit is autorijden zoals het is bedoeld. Mijn R4 GTL bepaalt hoe ik rijden moet en niet andersom. Daarin zie ik een les. We genieten, al is de rit kort. Ik begin te remmen, 100 meter voor het stoplicht en mijn moeder herkent het geluidje van de richtingaanwijzer. Dit jaar is het feest, de Renault 4 bestaat vijftig jaar! De R4-club telt 1200 gepassioneerde leden. Een daarvan ben ik. Benieuwd? www.r4club.nl

60 Nestor

Nestor 61

Advertentie

SAMENGESTELD DOOR SUZANNE MEEBOER

Uit FAMILIEUITJE

Winter Wonderland tussen de treinen Kom naar Winter Station in Het Spoorwegmuseum. Tussen de machtige treinen van het museum ontvouwt zich een prachtig winter wonderland. Honderden kerstbomen, duizenden lampjes, een ijsbaan met antieke carrousel en de geur van poﬀertjes en oliebollen zorgen voor een warme wintersfeer. Iedere dag zijn er muzikale en acrobatische acts.

INFORMATIE Het Spoorwegmuseum, Maliebaanstation, 3581 XW Utrecht, tel: 030-230 62 06, e-mail: info@spoorwegmuseum.nl, website: www.winterstation.nl Opening: vrijdagavond 23 december om 19.00 uur op het plein voor het Maliebaanstation. Het Spoorwegmuseum is van 24 december 2011 tot en met 8 januari 2012 geopend van 10.00 uur tot 17.00 uur (ook tijdens beide kerstdagen). Op nieuwjaarsdag is Het Spoorwegmuseum gesloten.

FESTIVAL

Zeeverhalen in ijs

Het Spoorwegmuseum heeft 4 x 2 vrijkaarten beschikbaar gesteld voor het Winter Station, die we mogen verloten. Hebt u interesse, stuur dan vóór 17 december a.s. een kaartje naar Unie KBO, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch o.v.v. Winter Station.

Zwolle staat in december en januari helemaal in het teken van ijs en sneeuw. Een team van veertig internationale en Nederlandse ijskunstenaars gaat met behulp van 250.000 kilogram ijs en 250.000 kilogram sneeuw diverse nautische sagen uitbeelden. Vaderlandse zeehelden als Piet Hein en Michiel de Ruyter komen aan bod, evenals het Behouden Huys op Nova Zembla, waar Willem Barentsz in 1596 overwinterde. Ook komen de bezoekers oog in oog te staan met de wondere dierenwereld die de zee herbergt.

INFORMATIE IJsbeeldenfestival, Rodetorenplein, 8011 Zwolle, tel: 038-455 02 09, e-mail: info@ijsbeelden.org

30 % KORTING OP ENTREEKAARTEN VOOR KBO’ERS!

KBO-leden krijgen op vertoon van hun KBO-ledenpas 30 % korting op een entreekaart voor het IJsbeeldenfestival in Zwolle.

64 Nestor

FOTO ANNA VAN KOOIJ

Het IJsbeeldenfestival in Zwolle is van zaterdag 3 december 2011 tot en met zondag 29 januari 2012 dagelijks geopend van 10.00 tot 18.00 uur. Deze openingstijden gelden ook tijdens de kerstdagen en op nieuwjaarsdag. Het is aan te raden om warme kleding en schoeisel te dragen. Op de website www.ijsbeelden.org is de bouwvoortgang in beeld te volgen.

WIN VRIJKAARTEN VOOR HET WINTER STATION!

TONEEL

FOTO NGB

Midzomernachtdroom

BEURS

Een bittere komedie over de liefdesstrijd tussen man en vrouw. Theseus en Hippolyta zijn gearriveerde carrièremakers uit de hogere kringen, die op de valreep toch trouwen. Het is meer een vijandelijke overname dan ware liefde. Anders is dat bij de jonge verliefden in het stuk, die in de midzomernacht dwalen in het bos, misleid door kwelgeest Puck (meesterlijk neergezet door Antoinette Jelgersma). Ondertussen bereidt een groep eenvoudige werklieden ter ere van het huwelijksfeest een romantisch toneelstuk voor over

EXPOSITIE

Er was eens een Romeinse weg De expositie vertelt over de aanleg en het gebruik van Romeinse wegen in Noordwest-Europa. In de tentoonstelling zijn voorwerpen te zien van maar liefst negentien musea, afkomstig uit vijf Europese landen. Nadat de Romeinen het huidige NoordFrankrijk, België en Zuid-Limburg hadden veroverd, legden ze in dit gebied grote hoofdwegen aan. Deze Romeinse wegen werden intensief gebruikt door soldaten, de keizerlijke postdienst, handelaren en boeren die hun producten naar de markt brachten. Hoe werden de wegen aangelegd? Wat weten we over het vervoer op deze wegen? Wie waren de reizigers? Hadden de Romeinen ook wegwijzers? Deze vragen komen allemaal aan bod in de tentoonstelling.

Een gezond dagje uit De Nationale Gezondheidsbeurs is leuk en leerzaam. Het gaat over eten en drinken, medische zaken, sport en wellness en persoonlijke verzorging. De beursbezoeker kan zijn licht opsteken over hoe je je gezondheid kunt verbeteren en op een gezonde manier kunt leven. Dat heeft te maken met wat we eten en drinken, of we regelmatig sporten, de dagelijkse huiden mondverzorging, medische klachten, een gezonde leefstijl, ouder worden, jong blijven, minder overgewicht, preventie, enzovoort. Het is een positieve beurs, met veel gratis gezondheidstests, waar veel te zien en te beleven is.

FOTO CARLI HERMÈS UNIT CMA

INFORMATIE

INFORMATIE Jaarbeurs Utrecht, Jaarbeursplein, 3521 AL Utrecht. Info via: 076-5710351 of mail info@expocommunications.nl Vrijdag 20 januari t/m zondag 22 januari 2012 van 10.00 – 17.00 uur www.denationalegezondheidsbeurs.nl

MET 5 EURO KORTING NAAR DE NATIONALE GEZONDHEIDSBEURS! Ga naar de Unie KBO website via www.kbo.nl en download de kortingsbon waarmee u als KBO lid 5 euro korting krijgt op een entreekaart voor de Nationale Gezondheidsbeurs. Leden die niet over internet beschikken kunnen bellen met de Unie KBO Servicetelefoon: 0900-821 21 83 (€ 0,10 ct/min).

de geliefden Pyramus en Thisbe, die zelfs bereid zijn voor elkaar te sterven. Het is een waanzinnig, zinderend stuk, geweldig neergezet door de topcast met o.a. Stefan de Walle, Ariane Schluter en Pierre Bokma in een fantastisch decor.

Te zien tot en met 31 maart 2012. Thermenmuseum Heerlen, Coriovallumstraat 9, 6411 CA Heerlen, tel: 045-560 51 00 www.thermenmuseum.nl

25% KORTING OP ENTREEKAARTEN VOOR KBO LEDEN! KBO leden krijgen op vertoon van hun KBO ledenpas 25 % korting op een entreekaart voor de expositie ‘Er was eens een Romeinse weg’ in het Thermenmuseum te Heerlen.

INFORMATIE Den Haag – Koninklijke Schouwburg 6, 7, 23, 25 & 26 december (matinee) 2011, 26 t/m 29 januari 2012 Landelijke tournee: t/m 1 februari 2012 Kaartverkoop 0900-34 567 89 www.nationaletoneel.nl

Nestor 65

PUZZEL

Doe mee en win 1

13 18

17 23

21 26

27 32

38 43

66 71

70 75

74 81

62 68

73 77

83 89

72 79

86 92

1 Geboortelitteken 5 Laatste redmiddel 12 Grieks eiland 14 Onvergelijkelijk 15 Reststof van verbranding 17 Toilet 18 Kunstenaar 21 Pantoffel 23 Noorse popgroep uit de jaren '80 25 Israëlisch parlement 28 Roem 29 Herkauwer 31 2 bij de Romeinen 32 Keuzemogelijkheid 34 Fijn leer 36 Amerikaanse geheime dienst 37 Deel van de hals 39 Symbool voor chroom 40 Rivier (Spaans) 42 Tijding 43 Opgeteld met 45 Onderwijzeres 48 Voetbalteam uit Alkmaar 50 Ex van Tina Turner 52 Gevangenis 53 Computer (afk.) 54 Van elkaar verschillend 57 Symbool voor nikkel 58 Bewerkte dierenhuid 59 Japanse munt 62 Symbool voor titanium 64 Soort 66 Loofboom 67 Forse man 69 Grote kledingmaat 71 Lidwoord 73 Watervogel 74 Bokslegende 75 Landelijk 80 Honingwijn 81 Vogelverblijf 83 Woestijnbewoner 86 Bijbelse stad 87 Voorzetsel 88 Uitgelezen groep 91 Water tussen De Nes, Pampushaven en de Hollandse Brug 93 Niet vatbaar voor oxidatie 94 Poetsgerei.

66 Nestor

Oplossing:

57 64

46 52

45 48

31 35

1 Voorzetsel 2 Japanse parelduikster 3 Mestschepper 4 Europeaan 6 Afrikaan 7 Symbool voor radon 8 Rivier in Frankrijk 9 Uitroep om de aandacht te trekken 10 Grote bijl 11 Oorspronkelijke bewoner van Nieuw-Zeeland 12 Bergplaats 13 Toestel dat een ruimte verfrist 16 Ambiance 17 Stad in Polen 19 Persoonlijk vnw. 20 Symbool voor selenium 22 Boekstaaf 24 Plaats in Overijssel 26 Bladvezelweefsel 27 Stierenvechter 30 Voormalig Oost-Duitsland 33 Rivier in Piacenza 35 Bron van proteïnen 38 Modieus 41 Stoppentrekker 42 Iets zeer zwaars 44 Vals 46 Voertuig van de Kerstman 47 Kunstenaar 49 Groep woorden 50 Dat wil zeggen (Lat. afk.) 51 Horecaberoep 55 Rivier in Irak 56 Engelse stad 60 Sportgebeurtenis (afk.) 61 Verrassende huwelijksuitroep 62 Strekking, geest 63 Cliënt 65 Landbouwwerktuig 68 Belemmering 70 Voordat 72 Vervelend iemand 76 Onderdeel, team (Eng.) 77 Geliefde van Zeus 78 Bazige vrouw 79 Korte nota 82 Afslagplaats (golf) 84 Volgroeid 85 Erffactor 89 Lectori salutem (afk.) 90 Buis 92 Loofboom. 34

WIN EEN HIGH TEA OP DE SCHEVENINGSE PIER De Scheveningse Pier is al ruim een eeuw lang beeldbepalend voor de badplaats Scheveningen. Sinds 1991 maakt de Pier deel uit van het Van der Valk Concern. Naast een schitterend uitzicht over de Noordzee en de boulevard, heeft de volledig gerenoveerde pier een prachtige wandelpromenade voor zowel overdekt winkelen als ‘pierewaaien’ op het bovendek. En natuurlijk het Van der Valk à la carte restaurant. 4 x 2 personen High Tea arrangement De High Tea is een feest van de meest verrukkelijke zoete en hartige hapjes, zoals bijvoorbeeld Petit Fours, amandelbroodjes, bonbons, luxe sandwiches, quiche enzovoort. U wordt ontvangen met een heerlijke Kir en er is onbeperkt koﬃe en thee. De High Tea serveren wij dagelijks van 13.00 uur tot 17.00 uur. Maximale duur van 2 uur. Niet gewonnen? Maar wel een high tea of ander culinair arrangement beleven bij restaurant Van der Valk Pier Scheveningen? Kijk snel op www.pier.nl of bel naar: 070 306 55 00. Stuur uw oplossing op! Wilt u kans maken op zo’n heerlijk verblijf? Los dan de puzzel op en stuur uw oplossing voor 7 januari 2012 op naar: Unie KBO, Postbus 325, 5201 AH’s-Hertogenbosch. E-mail: puzzel@uniekbo.nl Oplossing november-nummer: Respect Let op: de oplossing van de vorige puzzel is ook te vinden op onze website www.kbo.nl! Klik op de cover van Nestor en scroll naar beneden. Winnaar Oad-reis naar Costa del Sol: Ger de Ruijter uit De Goorn

Provinciale KBO’s KBO Limburg T: 0475 - 38 17 40 E: info@kbolimburg.nl www.kbolimburg.nl

KBO Zeeland T: 0114 - 67 60 11 E: info@kbozeeland.nl www.kbozeeland.nl

KBO Zuid-Holland T: 010 - 521 82 99 E: kbozuidholland@hetnet.nl www.kbozuidholland.nl

KBO Noord-Holland T: 023 - 525 39 52 E: info@kbonoordholland.nl www.kbonoordholland.nl

KBO Flevoland T: 036 - 522 66 90 E: kboﬂevoland@hotmail.com www.kboﬂevoland.nl

KBO Utrecht T: 030 - 262 32 49 E: info@kboprovincieutrecht.nl

www.kboprovincieutrecht.nl

KBO Gelderland T: 0481 - 45 02 52 E: info@kbogelderland.nl www.kbogelderland.nl

KBO Overijssel T: 0572 - 36 11 77 E: info@kbo-overijssel.nl www.kbo-overijssel.nl

KBO Drenthe T: 0528 - 26 56 19 E: info@kbodrenthe.nl www.kbodrenthe.nl

KBO Fryslan T: 058 - 215 38 32 E: info@kbofryslan.nl www.kbofryslan.nl

KBO Groningen T: 0599 – 41 41 08 E: info@kboprovgroningen.nl www.kboprovgroningen.nl

WORD NU LID VOOR SLECHTS

ZO’N 25 EURO PER JAAR

NOG MEER REDENEN OM LID TE WORDEN:

EN ONTVANG GRATIS EEN BEHAAGLIJKE FLEECE TVDEKEN Buiten is het koud, maar binnen ligt u heerlijk warm onder uw zachte (en lichte) ﬂeece tv-deken op de bank. De rode plaid met crème festonsteek is uitgevoerd met een speciaal zakje voor de afstandsbediening en heeft een comfortabele voetenzak. En u kunt de ﬂeece-deken gewoon wassen op 40 graden. Als u nu lid wordt, krijgt u de deken gratis thuisgestuurd. En kunt u gebruikmaken van al die andere voordelen als KBO-lid.

lokale activiteiten het ontmoeten van (nieuwe) mensen de belangenbehartiging de vele kortingen en voordelen het ledenmagazine Nestor (10 x per jaar) de hulp bij het invullen van uw belastingaangifte

Actievoorwaarden: hulp en advies via de servicetele- Er wordt maximaal één ﬂeece deken per adres verstrekt. foon of juristentelefoon - De gegevens van het nieuwe KBO-lid worden naar de administratie van zijn/haar dichtstbijzijnde KBO-afdeling verzonden. Het nieuwe lid gaat de collectieve zorgverzekering akkoord met de inschrijving voor tenminste één jaar. van Zilveren Kruis Achmea - De hoogte van de contributie wordt door iedere afzonderlijke afdeling zelf bepaald. De hoogte bedraagt circa € 25 op jaarbasis. - Het nieuwe KBO-lid Nestor december 2011 ontvangt een eigen KBO-lidmaatschapspas, het magazine Nestor en kan proDhr/mevr ......................................................... Voorletter ....................................................................... ﬁteren van de vele voordelen die de KBO Tussenvoegsel .......................................... Achternaam ....................................................................... te bieden heeft. - Niet (volledig) onderAdres .....................................................................................................................Huisnr. ......................... tekende bonnen worden niet in behanPostcode ..................................................................Woonplaats............................................................ deling genomen. - Mensen uit de provinTelefoonnummer ............................................................ E-mail............................................................ cie Brabant kunnen helaas geen gebruik Geboortedatum ...............................................Handtekening............................................................ maken van dit aanbod. Stuur de volledig ingevulde bon, met handtekeningen, in een envelop (postzegel niet nodig) naar: - De actie geldt t/m 10 Unie KBO t.a.v. ledenwerving Nestor, Antwoordnummer 10504, 5200 WB ’s-Hertogenbosch januari 2012.

Ik word lid van de KBO

✃

Dankzij de Unie KBO heeft u de beste zorgverzekering voor een scherpe prijs. Dat is de Plus van Zilveren Kruis

Ben ik dan wel goed verzekerd?

95810-1110

De Unie KBO en Zilveren Kruis hebben uitstekende afspraken gemaakt over de collectieve zorgverzekering. Als u voor deze verzekering kiest, krijgt u korting en tal van extra’s. Zo bespaart u niet alleen op uw basisverzekering, maar ook op de aanvullende en tandartsverzekeringen. Bovendien krijgt u nu € 75,- terug* als u overstapt naar Zilveren Kruis. Kijk op www.zk.nl/uniekbo voor meer informatie. Gebruik het collectiviteitsnummer 207000837 en stap gelijk over! U kunt ons ook telefonisch bereiken op (071) 751 00 37.

Jazeker. En u kiest zelf de verzekering die het beste bij u past.

€ 75,- terug als u *

per 1 januari overstapt!

* € 75,- terug voor elke nieuwe premiebetalende verzekerde die in 2011 nog niet verzekerd was bij Zilveren Kruis en een collectieve basisverzekering met aanvullende of tandartsverzekering (1 t/m 4 sterren) afsluit. Zie de actievoorwaarden op www.zk.nl/uniekbo. In maart 2012 wordt het bedrag eenmalig uitbetaald.