Traveletc. editie 1, 2022 by UniglobeNL

traveletc. #1 2022

WELLINGTON: HOOFDSTAD IN DE LUWTE

TU EINDHOVEN VLIEGTUIG IS VERVOERMIDDEL VAN DE TOEKOMST KLM ZET VOL IN OP DUURZAME BRANDSTOF UNIGLOBE EN CNG TIJD VOOR EEN UPDATE

Welkom terug!

Tijden zijn veranderd, onze ambities niet. “Heb je de internationale trein gemist? Die internationale meeting, de beurs, de zakenlunch? Het vis-à-vis zakendoen? Wil je weer reizen, maar wel groen, weet dat de trein voor je klaar staat en gemiddeld 7 keer minder CO2 uitstoot dan het vliegtuig. Daarmee is het niet alleen de meest comfortabele, maar ook de meest duurzame manier van reizen. Welkom terug in de trein!”

Simone Raanhuis, Accountmanager Business Travel.

Colofon

LOS HET SCHIPHOLPROBLEEM OP!

Traveletc. Is een uitgave van Uniglobe Holland The Base A Evert vd Beekstraat 1-5 1118 CL Schiphol T + 31 (0)20 226 31 00 E info@uniglobe.nl

Ik bezocht Schiphol deze week. Wat een trieste aanblik die lange wachtrijen. Die zie je normaal alleen als er een popconcert

W www.uniglobe.nl

of een sportwedstrijd is of een

Realisatie

nieuw Apple-product uitkomt.

Reismedia BV

Alleen is er nu sprake van

Evert vd Beekstraat 1-41, 1118 CL Schiphol Hoofdredacteur: Neal Luitwieler

schaarste en wel van beveiligingspersoneel.

Redactie en medewerkers: Iris Hannema, Bibi Mol, Lolke van der Heide, Niek Vernooij, Klaas-Jan van Woerkom. Coverfoto: WellingtonNZ.com. Vormgeving: Cre8tiFF, Helmond. Druk: Senefelder Misset, Doetinchem Advertentie-exploitatie: Uniglobe Travel Holland

Er is altijd een Uniglobe kantoor bij jou in de buurt * Alkmaar: THL Travel * Almere: THL Travel * Amsterdam: Attent Business Travel * Arnhem: Alliance Travel * Goes: Alliance Travel * Grootebroek: Smart Business Travel * Hoogeveen: Two Travel * Oud-Beijerland: Two Travel * Rotterdam: Alliance Travel * Sprang-Capelle: Two Travel * Wijchen: Smart Business Travel * Wateringen: Westland Business Travel * Woerden: Smart Business Travel

Het lijkt of de urgentie van het probleem niet adequaat wordt vertaald in noodoplossingen die onder andere worden toegepast bij crowd- en crisismanagement. Dat het op Schiphol misgaat komt omdat niet alle posten voldoende bezet zijn. En dit heeft veel te maken met het beleid van aanbesteden. Leveranciers tot op het bot met elkaar laten concurreren op prijs en vervolgens zeggen dat er gestuurd is op kwaliteit? Eigenlijk is het uitbesteden van dit soort kerntaken überhaupt geen goede zaak. Het is een race naar de bodem gedreven door kostenbesparing. Al ver vóór corona was dit aan de orde, maar toen kwam dit onvoldoende aan het licht. Mensen die een rol spelen bij het ervoor zorgen dat er comfortabel en veilig gevlogen kan worden, verdienen een eerlijke boterham voor het werk dat ze verrichten. De prijs

daarvoor wordt uiteindelijk doorberekend in de prijs van jouw en mijn ticket. Veel reizigers die in de rij staan zijn bereid om iets meer te betalen, als de wachtrijen maar oplossen. De reputatieschade van Schiphol is groot als deze ellende voortduurt. Om nu al voor te sorteren op vluchtreductie komende zomer is geen optie. Het voorkomen hiervan is topprioriteit voor Benschop en z’n team. In deze eerste uitgave van 2022 hebben we een uiteenlopend aanbod van artikelen. Zo schrijven we over onze eigen duurzame ambities, vertelt KLM hoe de inzet van Sustainable Aviation Fuel (SAF) moet helpen om de uitstoot verder te beperken, en nemen we je mee naar

Singapore en de NieuwZeelandse hoofdstad Wellington. Hoogleraar Carlo van der Weijer van de TU Eindhoven zet feiten en fabels over elektrisch vliegen en vliegen op waterstof op een rij. Spoorvervoerder Thalys en KLM sluiten elkaar verder in de armen en het bedrijf iPro vertelt, bij monde van de HR-manager, wat zakenreizen betekent voor hun onderneming.

Cees Klinkenberg Directeur Uniglobe Travel Holland

DIT NUMMER 06 12 32 38 4

Duurzame samenwerking tussen Uniglobe Travel & Climate Neutral Group Uniglobe Travel en Climate Neutral Group (CNG) zijn in 2021 een samenwerking gestart op het gebied van duurzaam zakenreizen. We zijn nu ruim een jaar verder: tijd voor een update.

KLM zet vol in op SAF De luchtvaartsector is verwikkeld in een race tegen de klok om de gestelde doelen op het gebied van verduurzaming te halen. Een van de belangrijkste manieren om dat te realiseren is het gebruik van duurzame brandstof, officieel Sustainable Aviation Fuel (SAF).

'Het vliegtuig is het vervoermiddel van de toekomst, niet de trein’ Een elektrisch vliegtuig pakken voor een zakentrip naar Londen, een skivakantie in de Alpen of een binnenlandse vlucht? Dat wordt straks heel gewoon én betaalbaar, is de overtuiging van mobiliteitsexpert Carlo van de Weijer van de TU Eindhoven.

Wellington: hoofdstad in de luwte Hoewel Wellington, ‘Windy Wellington’, al sinds 1865 de hoofdstad van Nieuw-Zeeland is, blijft het een vrij onbekende en onbeminde stad in de rest van de wereld. Onterecht, zegt reisjournalist Iris Hannema, die de stad voor Traveletc. bezocht.

EN VERDER 16. 18. 23. 24.

Column Iris Hannema Zakendoen in Singapore Column Harri Theirlinck Airplus: zakelijk reizen heeft weer volop de aandacht

28. Klant in beeld 37. Column Cees Klinkenberg 44. Meer samenwerking tussen KLM en Thalys

28 5

DUURZAME SAMENWERKING TUSSEN UNIGLOBE TRAVEL & CLIMATE NEUTRAL GROUP

Tekst: Uniglobe • Beeld: Klaas-Jan van Woerkom

Uniglobe Travel en Climate Neutral Group (CNG) zijn in 2021 een samenwerking gestart op het gebied van duurzaam zakenreizen. Uniglobe Travel heeft zich ten doel gesteld om enerzijds duurzame bewustwording te creëren bij haar klanten én tegelijkertijd de mogelijkheid te bieden om de CO2-uitstoot te reduceren en te compenseren. We zijn nu ruim een jaar verder: tijd voor een update. Cees Klinkenberg, directeur Uniglobe Travel, en Marjan Verbeek, Strategic Partnership Manager bij CNG, stellen elkaar een aantal vragen.

Cees aan Marjan: Het CO2-getal wordt altijd weergegeven als gewicht, maar dat zegt een reiziger niet zoveel. Is hier een meer aansprekende uitleg of vertaling voor te geven? Eens, als je als reiziger geen idee hebt dat je retourvlucht van Londen naar New York in een Business Class-stoel nagenoeg 3,96 ton CO2 uitstoot en je daarmee ruim 18.000 kilometer met je benzineauto kan rijden (de halve aarde rond), dan zeggen die getallen je weinig. We moeten het tastbaar maken en tot de verbeelding laten spreken. In de toekomst wordt CO2 ook steeds zichtbaarder en gaat er meer over gecommuniceerd worden. Of het nu om de food-, kleding- of reissector gaat, we zullen ons steeds bewuster worden van onze uitstoot en wat deze getallen inhouden.

HOE WERKT HET PROGRAMMA?

Door de vluchtgegevens van de reiziger te koppelen aan de vernieuwde CNG Flight Carbon Calculator wordt de CO2-uitstoot nauwkeurig berekend én kan deze desgewenst direct worden gecompenseerd. Dankzij de uitgebreide CO2-rapportage wordt de klant in staat gesteld bewuste, maar vooral ook duurzame keuzes te maken. Uniglobe Travel compenseert de CO2-uitstoot via drie door CNG gecertificeerde projecten; cookstoves, bos en hernieuwbare energie. De projecten dragen bij aan de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties en zijn gecertificeerd volgens internationale, geverifieerde standaarden. Als bedrijven besluiten om hun CO2uitstoot via Uniglobe te compenseren, dan ontvangen zij ter verantwoording jaarlijks een certificaat.

We zien uiteenlopende verschillen in CO2-berekeningen tussen de verschillende aanbieders wereldwijd. Wat is jullie verklaring daarvoor? Het heeft ermee te maken dat er wereldwijd geen consensus is over hoe we de uitstoot moeten berekenen. Zelfs de wetenschappers zijn het er niet unaniem over eens wat de lange termijneffecten zijn voor onze atmosfeer. Daarbij zijn er veel factoren die de berekening beïnvloeden, wat resulteert in verschillende berekeningswijzen. Daarom kijken wij vanuit Climate Neutral Group niet alleen naar de afstand en vluchtklasse, maar ook naar het type toestel en de stoelindeling. Op basis daarvan berekenen we het brandstofverbruik met een gecertificeerde methodologie. Hierdoor krijgen we een veel beter en nauwkeuriger beeld van de uitstoot op een vlucht, waardoor de reiziger een bewustere keuze kan maken en ook een accuratere compensatie gaat betalen. Dat is in het belang van iedere reiziger. Kijkend naar de klimaatambities, dan leeft bij het brede publiek de veronderstelling dat er voldoende te compenseren valt. Klopt dit of is er schaarste? En hoe werkt bij jullie de inkoop van CO2-credits? Laten we vooropstellen dat compensatie niet de eindoplossing is en we niet al onze emissies moeten willen compenseren. In eerste instantie moeten we echt minder energie gaan gebruiken en dus ook op een andere manier moeten gaan nadenken over het reizen. Maar voor de emissies die je niet kunt reduceren moet je uiteraard wel de verantwoordelijkheid nemen, en ze compenseren. Doordat de urgentie nu duidelijk is en we in onze eigen omgeving ook ervaren dat het klimaat verandert, gaan veel bedrijven over tot actie. Maar ook hier geldt dat niet iedereen kan reduceren en dus overgaat tot compenseren. Dat resulteert in een grotere vraag op de vrijwillige carbon-markt. Het creëert schaarste, omdat de vraag naar credits groter is dan het aanbod. Voordat een project funding heeft, opgezet en gecertificeerd is én credits genereert, zijn we een aantal jaar verder. Wij kopen de credits in voor onze partners. Het is voor ons van belang om er voldoende beschik-

baar te hebben om elke voetafdruk te kunnen compenseren. In de reiswereld is dit nu een uitdaging omdat het voor veel bedrijven nog onduidelijk is of, hoeveel en wanneer er gereisd kan en mag worden. Vooraf de CO2-footprint berekenen van een hotelovernachting of een huurauto is lastig. Waardoor wordt dit veroorzaakt en hoe lossen jullie het op? We kunnen de hotelovernachtingen, treinreizen en autohuur berekenen, maar nog niet geautomatiseerd in onze tooling zoals we dat bij vliegen doen. Nu doen we dat handmatig en met de vooraf bepaalde emissiefactoren. De wens is er wel om dit in de toekomst geïntegreerd te realiseren. De uitdaging ligt bij de digitalisering en de tooling die hiervoor ontwikkeld moet worden om het goed te doen. Als je bijvoorbeeld alle treinreizen in kaart wilt brengen en CO2-berekeningen wilt maken op de routes, moet je niet alleen de data van alle treinproviders per land inzichtelijk hebben, maar ook het energieverbruik (en waar het vandaan komt). Bovendien moet al deze data bijgehouden worden. Dat is een hele klus. Maar daar gaan we in de toekomst wel voor.

Marjan aan Cees: Wat is een positieve gevolg geweest van covid met betrekking tot het reizen? Hebben we er iets van geleerd en zo ja wat? De coronapandemie heeft ons enkele pittige jaren bezorgd.

We waren soms net hulpverleners die repatriëringen verzorgden. Ook hadden we te maken met talloze mutaties in boekingen door de telkens veranderende reisrestricties. Tegelijkertijd hebben we geïnvesteerd in nieuwe technologie om de toekomstige online boekende klant optimaal te kunnen bedienen Onze leermomenten uit de afgelopen periode zijn dat we creatiever zijn geworden en werden gedwongen om onze processen door te lichten. Dat hield ons scherp. Verder hebben we goed contact gehouden met klanten en ze op die manier nog beter leren kennen. Daaruit blijkt dat bedrijven hun zakelijke reizen na de coronapandemie goed willen voorbereiden, om risico’s en stress onderweg te voorkomen. We hebben ook geconstateerd dat we met onze persoonlijke service én optimale bereikbaarheid nog steeds goed gepositioneerd zijn. Binnen Uniglobe zijn jullie sterk lokaal gericht, maar bieden wel een internationaal netwerk. Gaat die aanpak samen? En hebben jullie de ambitie om corporate internationale klanten te bedienen? Uniglobe Travel is actief in ruim 60 landen. Wij zijn ‘locally owned and globally connected’. Ons netwerk van zelfstandige reisondernemers werkt samen om ook internationale klanten te bedienen. De inkoop wordt meestal lokaal gedaan, daardoor bouwen we een sterke relatie op met lokale vertegenwoordigers van luchtvaartmaatschappijen, autoverhuurders, hotels, enzovoort. Bovendien hebben we via ons internationale netwerk ook toegang tot wereldwijde reiscontent. Op die manier kunnen we stoelen en bedden

bij elkaar inkopen, mits er interessante besparingen te vinden zijn. Dan voegt wereldwijde contracting niet veel toe. Welke rol speelt duurzaamheid in jouw privéleven? Het prijskaartje voor een warmtepomp, woningisolatie, zonnepanelen en een elektrische auto is voor een gemiddeld huishouden best pittig. Ook in huize Klinkenberg gaat de transitie naar een volledig duurzaam huishouden nog even duren. Ik heb gelukkig een goed geïsoleerde tussenwoning uit de jaren 80 met dubbelglas en sinds kort zonnepanelen op het dak. We stoken een graadje lager, koken elektrisch en afval wordt gescheiden. Volgens de maandnota van het energiebedrijf verbruiken wij gemiddeld minder dan de rest van Nederland. Ik kijk reikhalzend uit naar een mogelijkheid om thuis energie op te kunnen slaan van zelf opgewekte stroom. Als deze accu’s op grote schaal beschikbaar komen en betaalbaar zijn, dan voorzie ik een echte transitiedoorbraak. Bovendien lost dit tegelijkertijd de capaciteitsproblemen op van het huidige energienetwerk. Verder ben ik voor schone én veilige kernenergie. Dit zorgt voor minder buitenlandse afhankelijkheid, en ook voor leveringszekerheid wanneer de zon niet schijnt en het niet waait. Als we naar de toekomst kijken, hoe ziet het zakelijk reizen er in 2030 uit? Wat zijn de voornaamste veranderingen en ontwikkelingen waar we rekening mee dienen te houden? Het integreren van alle vormen van mobiliteit in één

systeem is de ideale oplossing voor woon-werkverkeer én zakelijke reizen naar het buitenland. Denk aan het regelen van een vlucht, trein, bus, huurauto of zelfs een deelauto, -fiets of -step. Wij zijn bezig om dit technisch te ontsluiten als uitbreiding van ons dienstenpakket. Dit klink eenvoudig maar is mega complex, ook omdat we dit natuurlijk eerder willen aanbieden dan in 2030. Vliegen en treinen zijn wat ons betreft complementair aan elkaar. Wij bieden beide aan, en de klant kiest het vervoermiddel wat bij hem of haar past. Kijkend naar de toekomst dan denk ik dat de luchtvaart betere papieren heeft dan de trein qua duurzaamheid en efficiency. De aanleg van spoorlijnen binnen Europa is complex, duurt lang en is kostbaar. Natuurlijk moet het bestaande spoornetwerk beter en slimmer worden benut. De treincapaciteit van nu is niet toereikend. Dat werd ook pijnlijk duidelijk afgelopen meivakantie op Schiphol, toen reizigers naar Parijs vlogen omdat de internationale treinen vol zaten. Vliegtuigen daarentegen zullen in de toekomst zuiniger, stiller en schoner worden. Er wordt immers sterk ingezet op de ontwikkeling van synthetische kerosine, biobrandstof, waterstof en elektrisch vliegen op de korte afstand. Als de emissie van vliegtuigen straks neutraal is en men gebruikt stille motoren, dan wordt de leefomgeving bij luchthavens weer aantrekkelijk. Stel je eens voor: dan kunnen we zelfs denken aan woningbouw nabij luchthavens.

YOU WANT CAR HIRE ON YOUR TERMS. WE WANT YOU. BOOK AND DRIVE WITH CONFIDENCE NEW DIGITAL CHECK-IN AVIS ZEROEXCESS, 360° OR FLEX RATES AVIS PREFERRED AVIS APP AVIS SAFETY PLEDGE

FOR MORE INFORMATION CONTACT YOUR LOCAL UNIGLOBE TRAVEL AGENCY

KLM ZET VOL IN OP SAF Tekst: Niek Vernooij • Beeld: KLM

De luchtvaartsector is verwikkeld in een race tegen de klok om de gestelde doelen op het gebied van verduurzaming te halen. Een van de belangrijkste manieren om dat te realiseren is het gebruik van duurzame brandstof, officieel Sustainable Aviation Fuel (SAF). Hoe ver is KLM met de introductie van deze ‘schone’ brandstof? Traveletc. spreekt erover met Remona van der Zon, Director Sustainable Strategy.

Voor Remona, met een master op het gebied van duurzame ontwikkeling, is de functie van Director Sustainable Strategy de perfecte job. “De luchtvaart is de meest uitdagende sector om te verduurzamen, en ik heb een passie voor reizen.” Ze is medeverantwoordelijk voor de duurzame strategie van KLM. SAF speelt daarin een cruciale rol. Op welke manieren is KLM bezig de CO2-uitstoot te reduceren? “De belangrijkste manier is op dit moment vlootvernieuwing. Nieuwe vliegtuigen stoten in sommige gevallen 30 tot 35 procent minder CO2 uit dan toestellen die de vloot verlaten. Het aandeel van SAF in onze CO2-reductie is nu nog heel klein, maar de potentie is heel groot. De CO2uitstoot van SAF ligt rond de 75 tot 80 procent lager dan bij fossiele brandstof. Het gaat om een groot aandeel als je de hoeveelheid SAF kan verhogen.” De luchtvaartsector heeft zichzelf ten doel gesteld in 2050 CO2-neutraal te zijn. Welke stappen zet KLM in die richting? “We hebben ons eind vorig jaar gecommitteerd aan het Science-Based Targets initiative (SBTi). Dat initiatief legt aan elke sector een budget op aan CO2-uitstoot die in lijn is met de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs. Wij hebben daar de doelstelling aan gekoppeld dat we in 2030 per passagierskilometer dertig procent minder CO2 willen uitstoten ten opzichte van 2019. Dat komt neer op een absolute reductie van de CO2-uitstoot van twaalf procent. Het is een belangrijke tussentijdse doelstelling richting ‘net zero’ in 2050. Dat lijkt nog heel ver weg, maar we willen zo snel mogelijk kunnen verduurzamen. Dat is nodig gezien de impact die klimaatverandering vandaag de dag al

heeft en de noodklok die wordt geluid in het meest recente IPCC-rapport. Verduurzaming is geen keuze, het is een noodzaak.” Wat is het verschil tussen fossiele brandstof en SAF? “Elk vliegtuig dat vanaf Schiphol vertrekt kan op duurzame brandstof vliegen; het heeft dezelfde specificaties en voldoet aan dezelfde veiligheidseisen als fossiele brandstof. Het verschil zit hem in de bron waarvan het gemaakt is. Bij fossiele brandstof is de grondstof aardolie die opgepompt wordt uit de aarde, in het geval van SAF gaat het om afvalstromen zoals afgewerkte bakolie. In de toekomst kan bovendien synthetische kerosine gemaakt worden van CO2, water en energie.” Hoeveel SAF tankt KLM op dit moment? “Sinds begin dit jaar is 0,5 procent van alle brandstof die we tanken op Schiphol SAF. Nieuw is dat we dat hebben verwerkt in de ticketprijs. Elke reiziger die met KLM vanaf Schiphol vliegt betaalt een paar euro extra om die halve procent duurzame brandstof op zijn of haar vliegreis bij te mengen. We verwachten dat in 2030 tien procent van onze wereldwijde brandstofbehoefte – dus niet alleen vanaf Schiphol – SAF zal zijn. Daar is een enorme schaalvergroting van de productie voor nodig, want in 2019 was het nog maar 0,18 procent.” Wat zijn de grootste uitdagingen rond de toepassing van SAF? “Allereerst de beperkte beschikbaarheid. Er zijn maar weinig locaties waar duurzame kerosine gemaakt wordt. Daarnaast is SAF drie tot vier keer zo duur als fossiele brandstof. De vraag groeit, maar de productie blijft achter.

Vandaar dat we onze klanten vragen mee te betalen om het prijsgat te dichten. Een derde uitdaging is de productontwikkeling van synthetische kerosine. Synthetische kerosine is nog niet op commerciële schaal beschikbaar. Wat daarmee samenhangt is de beschikbaarheid van voldoende groene energie om deze brandstof te produceren. Andere industrieën moeten immers ook verduurzamen. De productie van synthetische kerosine gebeurt via een chemisch proces met groene waterstof en CO2.” Wat doet KLM om de beschikbaarheid van SAF te vergroten? “We waren al vroeg betrokken bij de ontwikkeling van SAF. We stonden aan de wieg van SkyNRG, een bedrijf dat zich heeft gespecialiseerd in het leveren van SAF. Samenwerking is belangrijk door het aanjagen van coalities, het actief uitdragen van de ambities en de luchtvaartsector hierin meekrijgen. We zitten actief met brandstofleveranciers rond de tafel. Verder zijn we in 2012 gestart met het Corporate SAF Programme, waarbij bedrijven op hun KLM-vluchten helpen de aankoop van SAF mede te financieren. Dat helpt om de vraag naar SAF op te stuwen, net als het vaststellen van een vast SAF-component in de ticketprijs. Overigens is KLM partner van Synkero, dat in Amsterdam een nieuwe fabriek voor de ontwikkeling van synthetische kerosine bouwt.” Het Corporate SAF Programme is voor bedrijven, wat kunnen individuele zakenreizigers doen om SAF in te kopen voor hun vlucht? “Sinds begin dit jaar bieden we aan passagiers de optie om

het percentage SAF zelf op te hogen. Dat bieden we aan naast de al langer bestaande optie om de CO2-uitstoot te compenseren. Reizigers kunnen kiezen uit verschillende opties met betrekking tot hoeveel SAF ze willen inkopen. Wanneer ze kiezen voor de maximale hoeveelheid SAF loopt het bedrag op tot zestig euro voor een vlucht naar Parijs en het tienvoudige voor een vlucht naar New York.” Wordt er veel gebruik van gemaakt? “We hebben het pas in januari in de markt gezet, en dan is het afwachten wat er gebeurt. Het leuke is dat we zien dat het aandeel klanten die CO2-compenseren, zo’n twee procent van het totaal, sindsdien gelijk is gebleven. Het aandeel van mensen die voor de inkoop van SAF kozen is inmiddels meer dan dat. Er is dus niet sprake van een verschuiving, maar het is erbij gekomen. Het gaat nog steeds om een relatief klein deel van de reizigers, maar de optie wordt meer en meer gekozen. Zeker nu het bewustzijn van reizigers op het gebied van duurzaam reizen groeit.” Is het niet een beetje een kwestie van schuldgevoel afkopen? “In 2019 hebben we Fly Responsibly gelanceerd, waarbij we mensen ervan bewust maken dat ze een optie hebben om te kiezen. Als je ervoor kiest om te gaan reizen, kies dan voor SAF als duurzaam alternatief. En neem minder gewicht mee aan boord. Of kies ervoor om een deel van de reis met de trein te doen. Onze verantwoordelijkheid is om het bewustzijn van de reiziger te vergroten; om inzichtelijk te maken hoe groot de CO2-uitstoot van een vlucht is en wat het kost om SAF bij te mengen.”

Iris Hannema (1985) is schrijver en wereldreiziger en bezocht in haar eentje meer dan honderd landen. Eerder verschenen bij De Arbeiderspers haar reisboeken Miss Yellow Hair, Hello!, Het bitterzoete paradijs en Reizen volgens Hannema. Over reislust, ontwortelen en thuiskomen.

KIWI’S ZIEN SPOKEN Nieuw-Zeeland is zo’n land waar je steeds bij vrienden van weer andere vrienden uitgenodigd wordt om te komen logeren (echte gastvrijheid en geen ‘we moeten echt eens koffiedrinken’-beleefdheid). Zo ontmoette ik via via de Nieuw-Zeelander Keith, een vriendelijke vijftiger, die met zijn vrouw en dochter in een van de oudste villa’s van Hastings, een beetje nietszeggend stadje op het Noordereiland, woonde. In de auto babbelden we over niets bijzonders totdat hij zei: ‘Ik moet je toch even waarschuwen: het spookt bij ons in huis.’ ‘Een geintje of serieus?’ vroeg ik meteen gealarmeerd. ‘Serieus,’ zei hij met zijn blik op de weg gericht. ‘Je hoort ’s nachts iemand de trap op en af lopen, that’s all.’ Ze noemden hem thuis al jaren ‘Arthur’, vertelde Keith, Arthur de huisgeest. Nu heb ik het niet zo op plekken waar geesten rondwaren. Een aantal jaar geleden logeerde ik met mijn ouders in een motel in Santa Barbara, Californië. De kamer die ik betrok, was kil en naar en slapen lukte me niet door dat enge gevoel dat steeds opkwam: er is iets met deze kamer. Midden in de nacht ben ik naar de hotelkamer van mijn ouders vertrokken. Terwijl Keith en ik nog in de auto reden, sms’te ik Glen, de vriend van een vriend die mij aan Keith als logeeradres gekoppeld had en die sms’te direct terug: ‘Yup, sista.’

‘Seriously?’ tikte ik terug. En hij: ‘Aye. Ghost, but friendly.’ Ik sms’te terug: ‘For real?’ ‘Wait till you meet the Wife,’ stuurde hij. Keiths villa was geen warm bad. Het had de sfeer en looks van een kerk: groot, hoog, leeg, koud, muf en met veel koloniaal zwaar houten meubilair. Sara, Keiths vrouw, was duidelijk niet op de hoogte van mijn komst en tijdens het familiediner was het alsof we met eettafel en al in de vrieskist zaten. ‘Was jij maar af,’ sneerde ze naar mij toen we klaar waren. ’s Nachts hoorde ik het. Voetstappen, krakende houten planken, iemand die de trap op en af liep, in de gang, voor mijn deur, op de overloop. Of ik het verzonnen had of niet, maar na het ontbijt pakte ik mijn spullen en ik kondigde Keith aan dat ik naar Auckland toe moest en die dag meteen al zou verder reizen. Hij bracht mij naar het busstation en zei dat hij het heel jammer vond dat ik niet nog wat langer bleef. ‘Dat vind ik ook,’ loog ik. Met een omhelzing beloofde ik plechtig nog eens aan te komen waaien.

Advertorial

IN LUXE GENIETEN VAN CURAÇAO Zodra gasten het Curaçao Marriott Beach Resort betreden, staan zij vrijwel direct in de imposante lobby met een royale lounge. Het uitzicht op zee springt direct in het oog. Het zwembadterras bevindt zich op een niveau lager dat direct grenst aan zee. De inrichting is sfeervol en elegant met centraal een levendige bar omringd met diverse zitjes. Gasten genieten hier van een uitgebreide drankenkaart. Je vindt hier ook de Izakaya Sushi Bar en de Zala Gastro Lounge voor shared dining. “Marriott is een gevestigd Amerikaans merk, maar onze gasten komen uit allerlei windstreken: Europa, de USA, Zuid-Amerika en omliggende eilanden. Een goede mix zou ik zeggen”, legt Mark Nooren uit. “We willen dat iedereen zich bij ons thuis voelt, daar hebben we bij de renovatie ook rekening mee gehouden. Naast het gebruik van hoogwaardige materialen, hebben we de focus gelegd op het creëren van een Caribbean ambiance, die modern en stijlvol is.” Met een ligging direct aan zee, tussen de luchthaven en Willemstad, en tegenover het WTC is de bereikbaarheid uitstekend. Er zijn 336 luxe kamers, waarvan 8 suites, alle met balkon of terras, verdeeld over vier verdiepingen. Er

Mark Nooren, general manager

zijn verder nog 2 restaurants: het ÇSpice-restaurant en de Iguana Salty Ocean Grill. Verder is er een kidsclub, dive shop, Hertz carrental desk, fitnesscentrum en een tweede zwembad, voor adults only, dat aan het strand grenst. De Nederlander Mark Nooren ondersteunde als vermogensbeheerder de overname van het Curaçao Marriott Beach Resort en begeleidde de renovatie van 40 miljoen, die 3 jaar duurde. In 2020 werd hij de General Manager van dit vijfsterrenhotel in Piscadera Bay.

www.marriot.com/curpb E: reservations@curacao-marriott.com

SINGAPORE: BOOMING BUSINESS CITY Tekst: Yvette Bax • Beeld: Pixabay

Sinds kort is Singapore weer vrijwel volledig open: wie gevaccineerd is tegen het coronavirus, hoeft zich niet te laten testen of in quarantaine te gaan. Dat is niet alleen vanuit zakelijk oogpunt goed nieuws: Singapore is één van de favoriete steden van zakenreizigers, omdat er zelfs in korte tijd – tussen het zakendoen door - enorm veel te beleven is. Reisjournaliste Yvette Bax geeft een aantal tips.

Singapore, dat bestaat uit in totaal maar liefst zestig eilanden, wordt steeds vaker het ‘Dubai van Azië’ genoemd. Vanwege onder meer het feit dat het een stadstaat is, de skyscrapers er als paddenstoelen uit de grond schieten, het een bloeiende zakenstad is en mede daardoor een zeer welvarende economie kent. Om maar wat te noemen. Net als in Dubai, gelden ook hier zeer strikte regels: zo kunt u beter geen afval - of zelfs maar kauwgum of een sigarettenpeuk - op de grond gooien, want daar kan al snel een boete van enkele honderden euro’s op staan. Pittig, maar het zorgt er wel voor dat Singapore een van de veiligste landen ter wereld is, met een schoon en opgeruimd aangezicht. Dat betekent overigens niet dat het er saai is, in tegendeel. Er is meer dan genoeg te zien, te beleven en te eten: volop vertier voor zowel de locals als de grote hoeveelheid expats die er wonen, maar ook voor toeristen én zakenreizigers. Heeft u maar weinig tijd? Hieronder volgen wat hoogtepunten die in één dag zijn mee te pakken. Net geland? De beste manier om de dag te beginnen (en/of van uw jetlag af te komen), is met een heerlijke massage. De Banyan Tree Spa - gelegen op de 55ste verdieping in de Marina Bay Sands - heeft al tal van internationale awards gewonnen. Zoals bijvoorbeeld de World Luxury Award. Geheel terecht, kan ik uit eigen ervaring bevestigen. En het prachtige uitzicht is ook een fijne bijkomstigheid. Maak daarna een wandeling door de nabij gelegen (aan de overkant van de Banyan Tree Spa) Gardens by the Bay. Dit park bestaat uit drie verschillende futuristische tuinen. Met tropische planten, een enorm beeld van een zwevende baby en reusachtige nepbomen - de zogeheten Supertrees - van wel 50 meter hoog, waartussen u wandelt via een loopbrug. Trek gekregen? Ga dan naar de Maxwell Road Market voor een lokale lunch. Het tentje mag er dan misschien wat eenvoudig uitzien, bij Tian Tian Hainanese Chicken Rice vindt u de allerbeste Hainanese chicken rice uit de gehele regio. Bewijs: het lukte zelfs Gordon

TIPS VAN EEN LOCAL Ling Doh Kin is lifestyle- en reisblogger (bigfoottraveller.com), en op de hoogte van alles wat hot en happening is in Singapore. Kin’s favoriete restaurants: - “Voor authentieke lokale gerechten, ga ik naar een van deze food centres: Maxwell Food Centre, Old Airport Road of East Coast Lagoon Food Village (aan het strand). Het aanbod is hier echt enorm.” - “Taste Paradise, in Orchard Road. Hier bestel ik altijd soep, geroosterd varkensvlees en een custard bun als toetje.” - “Als ik chic wil dineren, ga ik naar Sky on 57 - op de 57e verdieping van Marina Bay Sands. Dat heeft een prachtig uitzicht over Singapore en de baai.” Kin’s favoriete bars/clubs: - “Bij Maison Ikkoku, in Kandahar Street, serveren ze geweldige cocktails. U kunt er buiten zitten op de tweede verdieping, met uitzicht op de grote Sultan Moskee.” - “Als u in Singapore bent, móet u tenminste één rooftop bar bezoeken. 1-Altitude, in Raffles Place, heeft een mooi uitzicht over de Marina Bay. Ook Bar Rouge, op de 71e verdieping van het Swissotel the Stamford heeft adembenemende uitzichten.”

Ramsay niet om het gerecht beter klaar te maken. (Voor slechts zo’n vijf euro wordt dit culinaire hoogstandje geserveerd, mét soep en groenten erbij.) Nu u toch in het kleurrijke Chinatown bent, kun u meteen wat souvenirs kopen bij de markt in Temple Street. Voor een vleugje cultuur bezoekt u het Buddha Tooth Relic Temple & Museum, waar een heilig stukje tand van Buddha bewaard wordt. Singapore is een waar shopping walhalla. Bent u in voor wat serieuzer shopwerk? Maak dan uw borst maar nat. Orchard Road is een 2,2

kilometer lange straat met aan weerszijden malls en winkels; van Marc Jacobs tot Topshop. Daarnaast kunt u uw shophart ophalen in zowel Marina Bay, Haji Lane, Bugis, Geylang Serai, North Bridge Road, Riverside, Shenton Way en Raffles Place. Uitgeshopt? Dan is het tijd voor een verkoelend drankje. U bent niet in Singapore geweest als u de befaamde Singapore Sling niet hebt gedronken. Een leuke locatie om deze signature cocktail te drinken, is in de Long Bar van het Raffles Hotel (Beach Road). De enige plek in Singapore

ZAKENSTAD ZAKEN DOEN IN SINGAPORE: DO’S & DON’TS - Singaporezen houden in het algemeen van een ‘no nonsense’ en een straightto-the-point benadering. Geef daarom van te voren het onderwerp van een gesprek aan, en weet wat u wilt vragen. Kom bij zakelijke afspraken stipt op tijd. - Een ‘ja’ hoeft niet altijd ja te betekenen, maar kan ook ‘nee’, ‘misschien’, of ‘ik hoor wat u zegt’ betekenen. Aziaten zijn over het algemeen wat minder direct in hun antwoorden. Beleefdheid staat hoog in het vaandel. Het aanpassen aan de Aziatische cultuur, zoals bijvoorbeeld het eten met stokjes, wordt gewaardeerd. - Zakelijke kleding: heren zijn meestal gekleed in een overhemd met lange mouwen en een das. Een jasje wordt vaak achterwege gelaten, vanwege het tropische klimaat. - Het uitwisselen van visitekaartjes is erg belangrijk. Overhandig de business card bij voorkeur met twee handen. Ga zorgvuldig om met de kaartjes die u ontvangt: schrijf er niet op, stop ze niet in uw achterzak of los in uw tas. - Wees bereid te onderhandelen over prijzen; in Azië is het normaal scherp te onderhandelen.

waar dingen op de grond gegooid mogen worden zonder dat daar hoge boetes op staan: het is traditie om de vloer te bezaaien met pinda-schillen. Aansluitend eet u iets in één van de restaurants in de populaire Ann Siang Road. Dit is een levendige straat met terrasjes, waar de expats van Singapore zich graag verzamelen. Blijf niet te lang hangen in Ann Siang Road, om van 20:00 tot 21:30 uur de lasershow nog bij te kunnen wonen vanaf de Lantern Rooftop Bar in Marina Bay. Deze bar is een hotspot voor zowel locals, expats als toeristen.

Waarna u nog even op Night Safari kunt gaan in de Singapore Zoo, waarbij u in een trammetje langs tijgers, leeuwen en olifanten rijdt. Liever overdag naar de zoo? Doe dan de River Cruise. Nog niet moe, en kunt u morgen uitslapen? Sluit deze fantastische dag dan af met een dansje in de populaire Zouk Club. Of u slaapt gewoon in het vliegtuig terug naar huis, dat kan natuurlijk ook.

THE SINGAPORE AIRLINES BUSINESS CLASS

A private space to work, with power supply to keep your devices fully charged

Direct access to the aisle with our 1-2-1 seat conf iguration

Experience a dine-in restaurant setting on board, together with our award-winning ser vice

Scan to f ind out more about our Business Class

Harri Theirlynck ‘Journalist Harri Theirlynck woont in Den Haag en heeft een vrouw, een poes en 3 kinderen uit 2 bedden‘

‘WAAROM BALI? TREK EEN DIKKE TRUI AAN EN PROBEER POLEN’ We staarden in de dierentuin naar de kooi met kiwi’s. Mijn jongste zoon zei: “Kiwi’s zijn loopvogels met vliegschaamte.” “Duurzaamheid lijkt me wel wat voor deze keer”, mailde de hoofdredacteur. “Wat gebeurt er bijvoorbeeld aan duurzaamheid in huize Theirlynck?” Het was alsof een heet Japans mes dwars door mijn darmen sneed. Eén zoon hing die dag boven de Atlantisch Oceaan - ja ja, voor werk, maar waar eindigt in Boston werk en begint de fun? - en zoon 2 (die van de loopvogels) had met vriendin net een weekje Málaga geboekt, met als keiharde verdediging: “We zijn er echt aan toe en Málaga kan je niet zoomen.” Voor deze (mogelijk laatste) column, wil ik dus alle zeilen bijzetten; de eco-hoppende beeldspraak zal u niet ontgaan. Duurzaam. In 2014 schreef de pers al dat het een modewoord was. Je bent anno 2022 wel een erg beroerde touroperator als je op je website geen hoekje met bezweringsrituelen hebt. Al is het maar: “Het hamburgerrestaurant op ons resort is 100% klimaatneutraal.” Je voelt je als touroperator toch een gifmenger die sojamelk verkoopt. Nergens voor nodig. Reizigers moeten stoppen met elkaar de maat nemen. Mensen met vliegschaamte haten backpackers, die op hun beurt bezitters van een elektrische auto terechtwijzen (“lang niet zo groen als je denkt!”), die op hun beurt weer de neus ophalen voor fossiele rijders (“direct verbieden”). E-bikers met vleesschaamte (“te lui om zelf te trappen”) kijken neer op hun buren die in Portugal gaan fietsen (“nergens voor nodig, Nederland is net zo mooi”). Als je

eens een keertje in de trein zit voor een weekendje Lyon (ingezonden brief in Volkskrant: “Lyón?! Wat is er mis met Schiedam?!”) waak dan voor aanvallen van superioriteit ten aanzien van verwegvliegers, die naar jouw oordeel qua evolutie nog onder het plankton staan. Ja, waarom helemaal naar Bali? Trek een lekker dikke trui aan en ga naar Polen, dan heb je het ook warm. Al die zelfkazers die hun hoogstpersoonlijke kiezelsteentje in de duurzaamheidsvijver gooien, dat schiet niet op. Waarom reizen mensen eigenlijk? Voor waterglijbanen, warme kusten en cocktails boven de 12 euro. Maar vooral om ontelbare redenen als familiebezoek, inspiratie opdoen, fotografie, museumen concertbezoek, lezingen, symposia, oude vrienden verrassen, armere mensen helpen, vogelgeluidjes opnemen, boeken lezen en erover praten op vreemde terrassen, op een andere plaats te werken, wijnen ontdekken, leren van anderen, mensen te genezen, wandelen, koken & proeven, eigen vooroordelen te doen splijten en – niet te vergeten - zaken doen. En ja, daarvoor moet je vaak in een vliegtuig stappen, wat dit vervoermiddel niet direct de hellewagen van de duivel maakt. Wel als ze zo vies blijven. Een mooie taak voor de overheid. Dezelfde overheid die ons voortvarend fossiele toerbussen, plastic zakken, intensieve veehouderij en cv-ketels ontneemt, dus dat gaat vast lukken. En als ze met onzalige vliegquota komen (‘max. 2 tickets per jaar’), bouw dan à la Leonardo da Vinci je eigen vliegtuigje van hout en perkament en vlieg vanuit een kerktoren op warme winden de vrijheid tegemoet. Je kunt veel meer dan je denkt.

AIRPLUS: ZAKELIJK REIZEN HEEFT WEER VOLOP DE AANDACHT Tekst: Lolke van der Heide • Beeld: Uniglobe en AirPlus

Tom Meyer is salesmanager Nederland bij AirPlus en contactpersoon voor Uniglobe, de oudste klant van het bedrijf voor zakelijke betaaloplossingen. De commerciële mensen van Uniglobe weten ‘heel goed’ wat de toegevoegde waarde van AirPlus is, zegt Meyer. “Die accountmanagers zijn onze ambassadeurs.” 24

Kunt u iets over uw persoonlijke achtergrond vertellen? “Ik ben 41 jaar en woon samen met mijn Deense vrouw en twee dochters in Utrecht. Bij ons thuis is het een grote mengelmoes van talen. Beroepsmatig heb ik vanaf mijn studie steeds commerciële rollen vervuld, eerst voor onder andere ING en BMW Group en daarna in de luchtvaart. Tweeëneenhalf jaar was ik directeur sales EMEA van een bedrijf in vliegtuigcontainers en daarna verkocht ik radarsystemen aan internationale luchthavens. Ik heb voor mijn werk altijd veel gereisd. Omgaan met mensen van verschillende achtergronden en culturen vind ik erg interessant.” Wanneer bent u bij AirPlus aan de slag gegaan? “In maart dit jaar. Ik ben verantwoordelijk voor de sales in Nederland en ook contactpersoon voor Uniglobe, met name in de samenwerking met hun grotere klanten. Je ziet daar grote interesse in onze oplossingen: data worden almaar belangrijker en stellen klanten in staat besparingen te realiseren. Ik heb meer dan tien jaar met en voor grote corporates gewerkt, dus ik ken de Shells, KPMG’s en Aegons van deze wereld goed. Ontzorgen, impact maken, het zo regelen dat de klant zich kan richten op zijn kerntaken - in alle verschillende rollen die ik heb vervuld was dát de essentie, zo ook nu bij AirPlus. Ik zorg ervoor dat klanten, in dit geval de relaties van Uniglobe, zich door onze oplossingen kunnen richten op hun core business in plaats van dat ze bezig moeten zijn met gedoe rondom betalingen, bonnetjes en ondoorzichtige uitgaven.” Wat is AirPlus eigenlijk? “AirPlus is een toonaangevende internationale leverancier van zakelijke betaaloplossingen. We zijn onderdeel van Lufthansa, die zo’n 33 jaar geleden een eenvoudiger manier introduceerde om op basis van UATP (Universal Air Travel Plan) zakelijke reiskosten af te rekenen en zo kosten te besparen. Dit is van oudsher onze core business. Het afrekenen doen we op verschillende momenten. Vóór de reis gebeurt dit met een centraal factureringsaccount en virtuele creditcards. Tijdens de reis gebruiken klanten een fysieke creditcard, de Mastercard. Dit combineren we met slimme en flexibele rapportages en tools en extra’s zoals een uitgebreide reisverzekering. Zo bieden we vóór, tijdens en na de reis toegevoegde waarde. Het company account kennen onze partners in travel management als travel trade account. Dit kun je gebruiken om zowel vliegtickets, hotels als overige kosten af te rekenen en daarmee inzicht in en controle over je uitgaven te krijgen.” Waarom zou je AirPlus gebruiken en niet een gewone creditcard? “Juist vanwege dat inzicht en die controle, in combinatie met de relevantie van onze data. Deze kunnen naadloos worden geïntegreerd in de Travel & Expense en ERP systemen die bedrijven gebruiken. Aan de reiskant zijn wij de enige die de combinatie aanbiedt met UATP. Daarnaast zetten we sinds een aantal jaren dat wat we heel goed kunnen op het gebied van BTM (Business Travel Management)

ook breder in bij onze klanten, dus ook voor niet-reis gerelateerde B2B uitgaven. We zien dat een toenemend aantal bedrijven worstelt met hun long-tail spend: kleine maar bij elkaar opgeteld significante uitgaven, vaak bij veel verschillende leveranciers. Daar ligt een groot besparingspotentieel. Diezelfde Company Account en Virtual Cards zijn dan een ideale oplossing. Het is iets waarover we met klanten van Uniglobe graag in gesprek gaan.” Reisagenten moeten tegenwoordig wekelijks hun tickets afrekenen bij IATA. Hoe speelt AirPlus daarop in? “Dat wekelijks afrekenen was inderdaad een behoorlijke shock in de branche. Hier ligt een ander voordeel van onze dienstverlening: als de financiële situatie van de klant het toelaat, maakt de combinatie van de frequentie van onze geconsolideerde statements, bijvoorbeeld maandelijks, met een ruimere betalingstermijn, uitgestelde betaling mogelijk. Dat is voor veel bedrijven prettiger dan de standaard dagelijkse facturatie met bijvoorbeeld veertien dagen die reisagenten kunnen bieden. Wij zijn een payment solutions provider, de reisagent richt zich op reizen. Laat ons de betalingen doen, dan drukt dat niet op de balans van de reisagent en wordt het voor de eindklant ook makkelijker.” Komen de zakenreizen weer op gang na de pandemie? “Ja, we zien bij het overgrote deel van onze 49.000 klanten wereldwijd een toegenomen vraag naar en aandacht voor zakelijk reizen en daarmee ook een sterke behoefte aan snel meer bestedingsruimte, met meer gemak. Steeds meer bedrijven willen alles via één global partner en op één factuur. We zien tegelijkertijd een grotere nadruk op duty of care, voortvloeiend uit de pandemie. Juist in tijden van allerlei reisrestricties en potentieel snel veranderende gezondheidssituaties is het van belang dat een bedrijf weet waar de eigen mensen zijn om die rol te kunnen vervullen.” Zijn ‘oude’ betaalwijzen nog gangbaar? “Je ziet dat traditionele manieren van afrekenen steeds minder effectief blijken. Vooral ook door de sterke groei van het aantal online uitgaven neemt het aantal onzichtbare uitgaven snel toe. Anders gezegd: bonnetjes declareren is echt achterhaald. Tegenwoordig vragen bedrijven om gecombineerde, virtuele betaaloplossingen, zoals die van AirPlus. Eenvoudig, efficiënt en veilig betalen is echt de nieuwe norm.” Wat is een virtuele kaart eigenlijk? ”Zoals het woord al zegt is het geen fysieke kaart die je kunt vastpakken, maar een virtuele kaart kan in principe hetzelfde als een creditcard en heeft een nummer en een cvc-code. Bedrijven zetten virtual cards in zodat werknemers zodat deze makkelijk kunnen betalen. Niet iedereen heeft namelijk een creditcard, terwijl niemand het op prijs stelt kosten voor te moeten schieten en achteraf te moeten declareren. Concrete oplossing: de medewerker gaat naar de afdelingsassistent en die zet een AirPlus Virtual Card in het systeem. Dan mag persoon A bijvoorbeeld voor doel

B binnen tijdsperiode C reizen voor een bedrag D. Zodra de reis achter de rug is, worden de kaart en het dossier afgesloten, de uitgaven op de juiste manier in rekening gebracht, met de juiste kostenplaats en alle andere factuurdetails die voor dat bedrijf relevant zijn.” Sommige hotels hebben moeite met virtuele kaarten. Waarom? “In brede zin passen virtual cards in de trend van efficiënte technologische oplossingen, zonder cash of creditcard. Niet alle landen maken daarin dezelfde ontwikkeling door en dan zie je soms dat onbekend onbemind maakt. Of bijvoorbeeld de dienstdoende employee is nieuw en weet niet precies wat zo’n kaart inhoudt. Tegelijkertijd werken we samen met grote platforms als Booking.com en zien we dat de grotere hotelgroepen juist om virtuele kaarten vragen, omdat ze weten dat deze prettig en snel werken, en altijd voorzien zijn van duidelijke instructies. Je kunt het ook omdraaien: als je op deze manier betaalt, krijg je als bedrijf inzicht in welke hotels het eventueel nog lastig vinden, zodat deze benaderd kunnen worden. Indien nodig kan onze klantenservice altijd ter plekke assistentie bieden.” Welke ontwikkelingen verwacht u op uw werkterrein? “Bedrijven zijn op zoek naar meer snelheid en meer transparantie. Technologie is daarbij een bepalende factor. Zo richt AirPlus zich op het vereenvoudigen van de klanter-

varing. We willen zakenreizen net zo makkelijk maken als we privé gewend zijn: digitaal, touchless en mobiel - onze vernieuwde app gaat dit jaar nog live. De toekomst is ook gedeelde infrastructuur: verschillende hoogtechnologische bedrijven die hun oplossingen en data combineren of zelfs integreren. Dat doet AirPlus ook, zoals gezegd zowel op het gebied van BTM als het bredere BSM (Business Spend Management). We werken veel samen met zogeheten procure to pay partners: bedrijven die een range aan oplossingen hebben om het betalen, inkopen, declareren en optimaliseren van betaalstromen mogelijk te maken. Daar is AirPlus als betaaloplossing een belangrijk onderdeel van.” Hoe is de samenwerking met Uniglobe? “Heel goed. Uniglobe is onze oudste klant in Nederland, dus we werken al heel wat jaren samen. Dit betekent ook dat de commerciële mensen van Uniglobe weten welke toegevoegde waarde onze producten hebben voor hun klanten. Die accountmanagers zijn onze ambassadeurs. Waar nodig zijn wij er voor de inhoudelijke ondersteuning, dat is mijn rol. Ik verheug me erop om met Uniglobe verder te bouwen aan ons partnership. Wat we zien is dat door corona de focus wat meer op operationele zaken lag, maar nu het reizen weer aantrekt, komen er weer meer aanvragen binnen, zowel bij Uniglobe als AirPlus. Ik kijk uit naar een succesvolle zomer samen.”

MARIEKE VAN WELL (I-PRO EMEA): ‘NIET WEER ZAKELIJK REIZEN ZOALS VÓÓR CORONA’ Tekst: Bibi Mol • Beeld: i-PRO EMEA

Dat de medewerkers van het internationale bedrijf i-PRO EMEA veel in het buitenland zitten, is een feit. HR-manager Marieke van Well is sinds januari werkzaam bij het in Nederland gevestigde kantoor van i-PRO EMEA, onderdeel van moederbedrijf i-PRO Co. Ltd. in Japan, en is verantwoordelijk voor de zakelijke reizen die het bedrijf maakt. Daarbij schakelt zij de hulp van het Uniglobe kantoor in Almere in. Ondanks het vele reizen door de medewerkers, en door de HR-manager zelf, is Van Well door de coronacrisis tot de conclusie gekomen dat het belangrijk is om een goede balans te houden in het zakelijk reizen. “Zakelijk reizen is zwaarder dan sommigen verwachten.” 28

I-PRO EMEA is in oktober 2021 van start gegaan en is onder de vlag van i-PRO Co. Ltd. verantwoordelijk voor de markt in Europa, het Midden-Oosten en Afrika. Met het i-PRO merk is het bedrijf marktleider op het gebied van beveiligingssystemen. “Wij ontwikkelen camerasystemen voor beveiligingsdoeleinden, maar ook voor de medische wereld. Denk hierbij aan de camera’s die een operatie opnemen of de camera die voor een longonderzoek de luchtpijp in kan”, vertelt Van Well. I-PRO EMEA heeft kantoren in tien landen, maar het kantoor in Nederland is het enige waar de ondersteunende functies zitten, zoals HR, Finance en Supply Chain. Verdeeld over de andere negen landen zitten de sales engineers en salesmedewerkers. “Vandaar het vele reizen”, aldus Van Well. Wat is jouw rol met betrekking tot het zakelijk reizen binnen het bedrijf? “Ten eerste valt het onder mijn portefeuille. Daarnaast reis ik zelf ook regelmatig zakelijk. Gelukkig wel wat minder dan in mijn vorige functie. Want ik moet zeggen dat corona er wel voor gezorgd heeft dat we allemaal wat meer gewend zijn aan videobellen, waardoor de balans wat beter is dan voorheen. Hiervoor reisde HR overal heen, maar dat is nu minder. Nu reis ik minimaal zo’n vijf keer per jaar.” Wie reist er verder binnen het bedrijf? “Eigenlijk iedereen. De medewerkers van Finance en Supply Chain reizen bijna niet, maar verder wordt er door iedereen gereisd. Wij werken alleen maar B2B en verkopen onze systemen aan installatiebedrijven. Onze medewerkers ondersteunen die installatiebedrijven en reizen daarvoor de hele wereld over. Voor zo’n installateur zijn er zoveel verschillende systemen die geïnstalleerd kunnen worden en je weet dan nooit de finesse of de echte verschillen er tussen. Daar moet je echt kennis over hebben en precies weten hoe de details in elkaar zitten, daar helpen onze medewerkers bij.” Naar welke landen wordt er dan zoal gereisd? “Door de Franse, Engelse en Duitse medewerkers wordt er vooral in het land zelf gereisd. Zo hebben we mensen in Parijs en Marseille zitten die alleen al voor een teamoverleg reizen. Verder hebben we een cluster voor de Benelux en Scandinavië, waar er vooral heen en weer wordt gereisd. Ook tussen Zuid-Europa en Oost-Europa wordt veel gevlogen.” Wat is de frequentie van het zakelijk reizen? “We zijn eigenlijk nog maar net twee maanden weer begonnen met het reizen, maar in de meeste landen, Scandinavië, het Verengd Koninkrijk, Duitsland en Nederland, ligt het reizen binnen het land weer compleet open en is het net zoals voor corona. Vooral voor de medewerkers van de salesafdeling is het momenteel erg veel. Zij hebben de afgelopen twee jaar stil gestaan, dus die moeten alles nu inhalen. Op

het moment reizen zij wel twee tot drie dagen full time per week. Dit zal straks wel weer wat afvlakken, maar dat onze salesmensen 25 tot 50 procent van de tijd aan het reizen zijn, is vrij normaal.” Hoe is jullie ervaring met het het Uniglobe kantoor in Almere? “Heel erg goed. Maar dat komt voornamelijk door een waanzinnige contactpersoon. Dat is voor ons Eline de Leur en zij is echt een ster. Zij helpt ons aan alle kanten. Ook nu het bij Uniglobe enorm druk is en ze alles moeten opschalen, is zij nog steeds iemand die bij ons peilt of ze alvast dingen uit kan zetten. En dat maakt echt het verschil.” Wat is voor jullie belangrijk bij het boeken van zo’n zakelijke reis? “De snelheid van de afhandeling is vrij belangrijk, want over het algemeen geldt: hoe langer het duurt, hoe hoger de kosten worden. Het tweede is ook een stukje service. Waar ik bijvoorbeeld heel blij mee ben, is dat Eline ervoor heeft gezorgd dat we korting krijgen bij één van de hotels waar redelijk veel mensen van ons komen. Dat soort extra service is heel fijn en dat scheelt ook enorm in onze kosten. Wat ik daarnaast heel belangrijk vind, is dat onze eigen mensen niet uren zitten te zoeken naar vluchten. Dat ze zelf een trein van Parijs naar Marseille boeken is helemaal prima. Maar ik vind het wel fijn dat Uniglobe de vluchten boekt, omdat zij dan ook een overzicht hebben van waar onze mensen allemaal uithangen. Mocht er iets gebeuren in de wereld, dan is dat heel handig.”

“Voornamelijk onze waanzinnige contactpersoon zorgt ervoor dat onze ervaring met het Uniglobe kantoor heel goed is” 29

Worden deze verwachtingen op bepaalde vlakken overtroffen door het Uniglobe kantoor? “Door de service van Eline zeker. Ze is een hele kordate, pragmatische tante die dingen echt meteen regelt, en dat is heel fijn. Zo heeft het hotel waar wij die korting hebben regelmatig nieuw personeel achter de receptie staan die van die korting niet afweten. Eline pakt dan meteen de telefoon op en zorgt dat het geregeld wordt. Maar ook als het druk is overlegt ze met mij waar we prioriteiten moeten stellen en welke zaken even op een derde of vierde plaats kunnen komen. De communicatie met haar is gewoon top.” Heb je tips voor andere bedrijven die ook zakelijk reizen? “Niet zo zeer een tip voor een ander, maar meer een note aan mezelf: ik denk niet dat je als bedrijf terug moet willen naar hoe het was vóór corona. Zakelijk reizen is uiteraard belangrijk, maar we hebben ook geleerd dat echt niet altijd alles persoonlijk hoeft en dat videobellen een heel goed alternatief kan zijn. Tuurlijk zijn er momenten dat je elkaar face-to-face moet zien, maar er moet wel een balans zijn. En dat proberen wij ook te bereiken door niet alleen meer op kantoor te werken, maar het af te wisselen met thuiswerken. Wij zijn daar nog steeds heel erg flexibel in: sommige mensen komen één dag per week naar kantoor, anderen vaker. Ik denk dat je die flexibiliteit ook moet houden in het zakelijk reizen.” Wordt die gedachte over zakelijk reizen breed gedeeld binnen het bedrijf? “Als bedrijf wil je dat sowieso, aangezien de kosten heel

hoog zijn. Maar je moet hier een balans in zien te vinden. Niet reizen betekent dat je de connectie met je klant verliest. Maar er moet wel goed nagegaan worden of het allemaal nuttig is en het niet per Teams had afgekund. Managers zijn daar vaak bewuster van, omdat zij de kosten van zo’n reis zien. Voor andere functies is het vaak ook leuk om even ergens heen te gaan. Maar wat veel mensen onderschatten, is dat zakelijk reizen zwaarder is dan je verwacht. Het is niet dat je even op vakantie gaat en je kunt ontspannen. Eigenlijk is het een hele lange reis naar je werk toe, waarbij je meteen alert moet zijn als je aankomt. Reizen op zichzelf is al best vermoeiend. Kijk maar naar mensen die op vakantie gaan: de eerste dag moet je vaak bijkomen van de reis. Bij zakelijke reizen kan dat niet. Dan ga je van meeting naar meeting en ga je ’s avonds nog eten met een klant, waarna je de volgende dag vaak alweer naar huis gaat. Je moet ook rekening houden met de duurzaamheid van je mensen. Het reizen is erg leuk, maar kost veel energie. Als bedrijf moet je er wel voor zorgen dat het niet slopend gaat worden.” Hoe proberen jullie dat te voorkomen? “Vanuit HR probeer ik altijd het gesprek aan te gaan. Iedere maand heb ik gesprekken met managers over het team waar dit dan één van de onderwerpen is: hoe we die balans erin kunnen houden en ervoor kunnen zorgen dat het energielevel van onze mensen goed blijft. Ik denk dat we dit vroeger te veel hebben onderschat, hoe slopend het kan zijn. Mensen zijn daar nu door de coronacrisis en het thuiswerken veel bewuster van geworden.”

CARLO VAN DE WEIJER ‘HET VLIEGTUIG IS HET VERVOERMIDDEL VAN DE TOEKOMST, NIET DE TREIN’ Tekst: Niek Vernooij • Beeld: TU Eindhoven

Een elektrisch vliegtuig pakken voor een zakentrip naar Londen, een skivakantie in de Alpen of een binnenlandse vlucht? Dat wordt straks heel gewoon én betaalbaar, is de overtuiging van mobiliteitsexpert Carlo van de Weijer van de TU Eindhoven. “Door elektrisch vliegen ontstaat een compleet nieuwe markt in het vliegen.”

Vaak krijgt hij de vraag gesteld: ‘elektrisch vliegen, dat kan toch nog helemaal niet?’ “Dat kan zeker wel”, zegt Van de Weijer. “Sterker nog, binnenkort heb ik mijn eerste vliegles in een elektrisch vliegtuig, een Pipistrel Velis Electro van e-Flight Academy. Ik vind het leuk om dat te kunnen zeggen. Oké, het zal een vlucht van nog geen uur zijn in een onverwarmd tweepersoons toestel. Maar kijk eens naar de eerste smartphone of digitale camera. Het feit dat elektrisch vliegen nu al kan is een teken aan de wand.” Van de Weijer signaleert dat het economisch potentieel van elektrisch vliegen wordt gezien. “Daar wordt behoorlijk in geïnvesteerd.” Projecten als Eviation (Israël) en Heart Aerospace (Zweden) noemt hij kansrijk, evenals de activiteiten een aantal Amerikaanse partijen die zich bezighouden met de ontwikkeling van elektrische vliegtuigen. Een daarvan is Bye Aerospace, waarvan KLM Flight Academy elektrische eFlyers wil aanschaffen. In Nederland werken vier regionale luchthavens onder de noemer Power Up samen om kennis op te doen van de haalbaarheid, potentie en afhandeling van elektrische vluchten. Door elektrisch vliegen ontstaat een compleet nieuwe markt in het vliegen, stelt de mobiliteitsexpert. “Het kan niet anders dan dat dat heel groot gaat worden. De vervoersmiddelen van de toekomst zijn de fiets, de auto en het vliegtuig. Elk slim systeem van de toekomst gaat uit van een zo eenvoudig mogelijke infrastructuur en zo slim mogelijke elementen. Hoe meer slimheid in de systemen en de elementen in plaats van de infrastructuur, hoe succesvoller en schaalbaarder op lange termijn. Fietsen, auto’s en vliegtuigen hebben een stuk asfalt en - in het geval van vliegtuigen - de lucht nodig. Als je dat op een hoog abstractieniveau bekijkt kun je op je vingers natellen dat vliegen een modaliteit van de toekomst is. Natuurlijk zijn er problemen die gepaard gaan met vliegen, maar die zijn van veel minder fundamentele aard dan problemen van geleide systemen zoals de trein, Maglev of Hyperloop. Die gaan het niet worden.” Van de Weijer verwacht de komende jaren een spectaculaire ontwikkeling van elektrische vliegtuigen. Die moeten geholpen door de ontwikkelingen van steeds betere accu’s - steeds meer passagiers over steeds grotere afstanden gaan vervoeren. Maar veel verder dan duizend kilometer zal het vliegbereik nooit worden. Van de Weijer benadrukt dan ook dat elektrisch vliegen geen alternatief is voor het bestaande vliegverkeer. “Hooguit aan de onderkant van markt. Bijvoorbeeld op een route als Amsterdam-Londen. Dat moet je wel over toestellen met minimaal 49 zitplaatsen beschikken, anders moet je wel erg veel vliegtuigen laten vliegen in plaats van één Boeing 737.”

Nieuwe kans Elektrisch vliegen moet dan ook gezien worden als een

Dr. Ir. Carlo van de Weijer (1966) is werktuigbouwkundige en bekleedde leidinggevende posities bij Siemens en TomTom. Nu is hij directeur van Eindhoven Artificial Intelligence Systems Institute (EAISI). Samen met Maarten Steinbuch schreef hij ‘Vooruit’, een boek over de toekomst van mobiliteit. Van de Weijer is columnist van het FD.

compleet nieuwe kans voor de luchtvaart. “Er kan een nieuwe markt mee worden bediend en daarnaast is het een hele sterke aanvulling op het bestaande hub-and-spoke systeem. Dat model staat onder druk omdat er steeds meer directe vliegverbindingen komen. Maar als je die regionale verbindingen heel goedkoop en milieuvriendelijk kunt doen, wordt die overstap op een hub minder bezwaarlijk.” Het grote voordeel van elektrisch vliegen is de grote mate van flexibiliteit, zegt Van de Weijer. “Je moet de 2500 luchthavens en vliegvelden die er in Europa zijn daarin betrekken. Dat hoeven geen grote luchthavens te zijn: een baanlengte van 750 meter is genoeg, al zal dat iets meer worden naarmate de elektrische vliegtuigen wat groter worden. Daarnaast kun je oude militaire vliegvelden of zweefvliegvelden redelijk makkelijk upgraden naar een elektrisch vliegveld.” Van de Weijer snapt dan ook niet dat de toekomst van Nederlandse regionale vliegvelden als Groningen Airport Eelde, Maastricht Aachen Airport en ook Rotterdam The Hague Airport ter discussie staat. Het zijn de luchthavens die samen met Eindhoven Airport samenwerken binnen het Power Up-initiatief. “Dankzij elektrische vliegtuigen zouden binnenlandse vluchten weer terug kunnen komen, denk aan de route Groningen-Amsterdam.” Van de Weijer zegt niet blind te zijn voor de problemen die de luchtvaart veroorzaakt. “Het ontkennen van het klimaatprobleem is een stomme strategie. Je kunt het ermee eens zijn of niet, maar we zijn wel bezig met het uitvoeren van een gevaarlijk chemisch experiment met onze atmosfeer. Over het algemeen geldt dat dit soort experimenten goed kan aflopen, maar als het fout afloopt zijn we te laat om het te corrigeren. Moeten we dan maar stoppen met vliegen? Nee…niemand koopt nog CD’s of encyclopedieën. Niet omdat we geen muziek meer luisteren of geen behoefte meer hebben aan informatie, maar omdat we iets beters hebben gevonden.” ‘Iets beters’ dus. De trein is dat wat Van de Weijer betreft niet. “De trein gebruiken om de nadelen van vliegen tegemoet te komen, is hetzelfde als nieuwe, betere videorecor-

ders ontwikkelen omdat Netflix teveel energie verbruikt. Dat is complete onzin natuurlijk. We moeten ervoor zorgen dat videostreaming veel efficiënter wordt. Dat geldt dus ook voor vliegen.” Een trein kan honderden reizigers per keer meenemen. Je hebt dan wel heel veel elektrische vliegtuigen nodig…. “Maar die trein zit slechts twee keer per dag vol. De rest van de dag past iedereen die in de trein zit ook wel in een elektrisch vliegtuig. Die trein zal heus wel blijven rijden, maar de noodzaak om de verbinding te versnellen door de aanleg van die Lelylijn is complete onzin. Voor Groningen is een verbinding met het centrum van Amsterdam helemaal niet goed. Mensen gaan dan in Groningen wonen en in

Amsterdam werken. Het gevolg van zo’n snelle treinverbinding is een brain drain. Maar een vliegverbinding met Schiphol is juist goed voor de lokale economie.” Waarom? “Zo’n vliegverbinding sluit aan op een internationaal routenetwerk en dat is voor internationale bedrijven een belangrijke asset om in Groningen te blijven. Kort gezegd: een vliegverbinding is beter voor het vestigingsklimaat dan een spoorlijn. De nadruk moet liggen op het verbeteren van het vestigingsklimaat. Een spoorverbinding is oud denken.” In het regeerakkoord wordt de Lelylijn wel genoemd, maar staat niets over elektrisch vliegen. “Maar wel over synthetische brandstoffen, en dat is wijs. Kijk, over honderd jaar vliegen we nog steeds, maar dan op synthetische brandstoffen. We moeten zorgen dat die omslag zo snel mogelijk plaatsvindt. Er zijn eigenlijk vier opties: elektrisch-propeller, waterstofbrandstofcel-propeller, waterstof-straalmotor en synthetisch-straalmotor. Ik beschouw alleen de eerste en de laatste als kansrijk. Waterstof is op termijn een oplossing van niks; daarvoor moet je de complete infrastructuur aanpassen. Je kunt op een briefje narekenen dat synthetische brandstof op termijn de meest rendabele optie is, ook economisch. Waarom zou je in een secundaire waterstofroute investeren?” Toch gebeurt dat volop, kijkend naar bijvoorbeeld ZeroAvia, dat over twee jaar op waterstof van Rotterdam naar Londen wil gaan vliegen. “Ik zou er nog geen dubbeltje op inzetten. Synthetische brandstoffen worden bij voldoende schaal goedkoper dan fossiele brandstoffen, zeker als je vroeg of laat met een behoorlijke CO2-prijs gaat rekenen. Uiteindelijk zal het goedkoper worden om brandstof te maken uit elektriciteit dan het oppompen van olie en dat raffineren tot vliegtuigbrandstof.” Maar je moet er wel heel veel elektriciteit voor opwekken. “Je hebt inderdaad 25.000 vierkante kilometer aan zonnecellen en een enorm carbon capture-systeem nodig om alle benodigde CO2 af te vangen. Dat zijn overweldigende getallen, maar het is niet onmogelijk. Het is een kwestie van schaal. Daarom moet er vanuit de overheid stimulering komen, in de vorm van een eerlijke CO2-prijs en verplicht bijmengen. Dan ontstaat er een business case om die brandstof te maken.“ Van de Weijer maakt een vergelijking met de ontwikkeling van elektrische auto’s. “Elon Musk heeft heel veel geld opgehaald en subsidies gebruikt om volume te creëren waardoor de batterijen goedkoper werden. Daar kon iedereen op meeliften; ook de luchtvaart. Je kunt wel schelden op rijke mensen die in gesubsidieerde Tesla’s rondrijden, maar dat is nodig om het systeem op gang te krijgen zodat

“Dankzij elektrische vliegtuigen kunnen binnenlandse vluchten weer terugkomen”

mensen met lagere inkomens op termijn ook in betere en goedkopere auto’s kunnen rijden. Zo moet het met synthetische brandstof ook beginnen te rollen, ik denk binnen twintig jaar.” Batterijen zijn door de ontwikkeling van elektrische auto’s niet alleen goedkoper, maar ook veel krachtiger geworden. “De energie-inhoud per kilo is in de afgelopen tien jaar behoorlijk gestegen. Als er straks vastestofbatterijen komen neemt het gewicht enorm af, waardoor de prestaties verder toenemen. Vanuit de traditionele luchtvaartindustrie hoor je steeds dat batterijen veel te zwaar zijn en niet lichter worden gedurende de vlucht, maar dat is ontzettend vergelijkbaar met de geluiden die je tien tot vijftien jaar geleden vanuit de automotive-industrie hoorde. Dat stemt mij positief.” Het feit dat batterijen in de luchtvaart aan veel zwaardere eisen moeten voldoen op het gebied van veiligheid en door de zwaardere belasting veel vaker moeten worden vervangen doet daar volgens hem niets aan af. “De onderhoudskosten zullen veel lager liggen. Als de vliegtuigen dan ook nog eens gevlogen kunnen worden door één piloot in plaats van twee, dan worden de kosten nog verder gedrukt.” Om het toenemende vliegverkeer door al die elektrische vliegtuigen in goede banen te leiden voorziet Van de Weijer een belangrijke rol voor artificial intelligence.

Stationaire batterijen Een andere uitdaging is de grote belasting van het elektriciteitsnet die het opladen van elektrische vliegtuigen met zich meebrengt. “Het moet niet zo zijn dat een vliegtuig straks drie uur aan de grond moet blijven om op te laden. Je moet daarom stationaire batterijen op vliegvelden zetten die gedurende de dag langzaam opladen en waarmee je een vliegtuig vervolgens binnen een half uur oplaadt.” Daarnaast zullen de batterijen van elektrische vliegtuigen relatief vaak vervangen moeten worden. “De levensduur is

afhankelijk van het aantal cycli. Een auto maakt er één per week, maar bij een vliegtuig zijn dat er misschien wel twee per dag. De levensduur gaat dan met een factor tien achteruit, wat betekent dat je elke twee jaar de batterij moet swappen. Bij een auto is tachtig procent nog goed genoeg, bij een vliegtuig natuurlijk niet. Maar als er op termijn meer lithiummijnen open gaan en bestaande batterijen gerecycled kunnen zullen de kosten van het vervangen van de batterij niet meer zo’n probleem zijn.” Als bijkomend voordeel noemt Van de Weijer dat de geluidsoverlast van elektrische vliegtuigen lager zal liggen dan bij de huidige turboprop- en straalvliegtuigen. “Tijdens de landing is het geluid nihil, zeker in vergelijking met een landend straalvliegtuig. Bij het opstijgen zul je wel last houden van het propellergeluid. Je hebt toch een bepaalde stuwkracht nodig en dat maakt nu eenmaal geluid. Dat is nog wel een punt van zorg. De vraag is dan of het geluid van zes elektrische vliegtuigen erger zal zijn dan het geluid van één Boeing 737.”

Doorbraak Op dit moment zijn er zoals gezegd elektrische vliegtuigen voor maximaal twee personen, maar bedrijven als Heart Aerospace zeggen over een jaar of vijf vliegtuigen voor maximaal negentien personen te kunnen leveren. Of dat lukt is nog afwachten. “Dat zal wel een paar jaar meer worden”, denkt Van de Weijer. “Technologische ontwikkelingen worden altijd op korte termijn overschat en op lange termijn onderschat, en dat zal hierbij ook wel het geval zijn. Bij elektrisch vliegen kun je er bijna zeker van zijn dat er op een gegeven moment sprake zal zijn van een doorbraak. Het is goedkoper, stiller, duurzamer en het heeft door die verbindingen een enorme toegevoegde waarde. Fundamenteel klopt het verhaal. Het kan op korte termijn tegenzitten, maar op lange termijn gaat dat er gegarandeerd komen. De vraag is niet of, maar wanneer.”

ZAKELIJKE REIZEN NA DE PANDEMIE Met de snel opengaande samenleving zullen ook zakelijke reizen weer terugkeren. Over de mate waarin lopen de meningen uiteen. Het lijkt erop dat de luchtvaart z’n glans en populariteit wat aan het verliezen is. Ook in politiek Den Haag gaat het alleen over duurzaamheid en over minder vliegbewegingen. Slaan we door in vliegschaamte? Menig bedrijf zegt dat er minder gevlogen gaat worden en wel tot 25 procent. Dat zegt vooral iets over het reisgedrag bij deze bedrijven vóór de pandemie. Waren die zakelijke vliegreizen dan wel essentieel? De trein wint weliswaar terrein, maar een zakelijke trip naar Duitsland of België kan net zo goed met de auto. Vreemd genoeg wordt de vergelijking met de auto niet meer gemaakt. Gesteld wordt dat de trein de voorkeur heeft voor reizen tot 700 kilometer. De trein is een goed alternatief voor het vliegtuig als er sprake is van een directe internationale verbinding van en naar Nederland. De trein naar Londen als dag-randverbinding wint het nog niet van het vliegtuig. Dan is er toch een overnachting nodig en hoe duurzaam is dat, los van de extra kosten? Laat de luchtvaartindustrie vooral investeren in stillere en zuinige motoren en vooral ook schonere vliegtuigen; denk aan synthetische kerosine en biobrandstof. Dit lijkt ons sneller en goedkoper om CO2-neutraal te worden dan het aanleggen van een nieuwe spoorwegnetwerken. Maar laten we alvast wel het bestaande spoor in Europa beter gaan benutten. Ik weet niet hoe het jou vergaat, maar wij zijn zo’n beetje klaar met videobellen. Het onderhouden van je netwerk, ook intern, via beeldbellen is verre van optimaal, los van technische haperingen. Natuurlijk is videobellen meer dan alleen

een telefoontje, maar zakendoen via een videoverbinding is niet ideaal en al helemaal niet op de langere termijn. Er zijn in het verleden studies gedaan waaruit bleek dat een zakelijke reis een positief rendement oplevert voor een bedrijf. In welke mate laat zich lastig becijferen; dat zal zal per bedrijf verschillend zijn. Laten we aannemen dát er meerwaarde wordt gecreëerd, dan gaat dit verder dan uitsluitend geld. Er is ook een maatschappelijke effect van zakelijke reizen. Het bindt medewerkers aan je bedrijf, want het is gewoon leuk om op reis te gaan. Om relaties te ontmoeten in hun eigen land en omgeving. Om de dynamiek en de energie van het persoonlijk contact te ervaren. Oog in oog staan met de klant en samen wat eten en drinken. Duurzame relaties bouw je immers niet op via een beeldscherm, net zo min als vertrouwen. Een ander aspect is dat als je niet meer persoonlijk op reis gaat en aan tafel zit, er zomaar een vacuüm kan ontstaan en je concurrent wel de moeite neemt om op reis te gaan. Zakelijke reizen zijn natuurlijk niet weg te denken. Het zou ons niets verbazen als we weer een piek krijgen in zakelijke reizen, deels als inhaalslag voor de afgelopen twee jaren maar ook om de verwaarloosde contacten weer aan te halen. Of we volledig terug gaan naar het oude normaal ligt vooral aan de aard van de onderneming en de noodzaak om te moeten reizen. Het is logisch dat er nog kritischer gekeken gaat worden of een reis wel essentieel is. Met andere woorden; “zakelijk wordt nog meer noodzakelijk”. Maar is het niet zo dat dit altijd al zo had moeten zijn? Cees Klinkenberg Directeur Uniglobe Travel Holland

WELLINGTON, HOOFDSTAD VAN NIEUWZEELAND Tekst: Iris Hannema • Beeld: Pixabay

Nieuw-Zeeland is vér en práchtig. De gastvrije locals doen niets liever dan genieten van hun eigen natuurpracht. In de weekends lijkt het wel of de hele bevolking aan het hiken, mountainbiken of kajakken is. En hoewel Wellington, ‘Windy Wellington’, al sinds 1865 de hoofdstad is, blijft het in de luwte. Onterecht: het Te Papa-museum is adembenemend, overal wordt geweldige koffie geserveerd en de ligging, pal aan het water, is grandioos.

Lokale oester Tussen de strakke hoogbouw in het centrum van Wellington staat een spierwitte villa in Victoriaanse stijl, gebouwd in 1870, die alle stadsmetamorfoses overleefd heeft. Sinds 1991 huist Boulcott Street Bistro hier, een cottage die ooit als huwelijksgeschenk door een plaatselijke bruidegom gebouwd werd voor zijn aanstaande bruid. Op het menu staat een must voor de oesterliefhebber: de Nieuw-Zeelandse Bluff-oesters die geplukt worden in het ongerepte, koele water van de Foveaux Strait. Dat is een van de weinige natuurlijke oesterbedden ter wereld, op ‘s lands uiterste zuidpuntje. boulcottstreetbistro.co.nz

Tea with a view Nieuw-Zeeland is een constitutionele monarchie en lid van het Gemenebest van Naties en dat maakt de Britse koiningin Elizabeth II het staatshoofd. Nieuw-Zeelanders zijn dól op ‘hun’ koningshuis en net als in Engeland zijn ook hier alle musea gratis, rijdt het verkeer links en drinkt men sterke thee met melk. Zo’n typisch Engels ontbijt – lekker vet en véél, met ei, spek, worst, champignons, geroosterde tomaat en hash browns – bestel je bij het Chocolate Dayz Cafe in Days Bay (chocolatedayzcafe.co.nz). Je kunt er grandioos op een terras aan de baai zitten en vanaf daar naar ‘de overkant’ kijken, Wellington ligt pal aan de overkant. Zon-technisch gezien is dit trouwens de ‘goede’ kant van de baai: hier heb je de hele dag zon. Houd ook altijd een oogje gericht op het wateroppervlak, want hier worden regelmatig orka’s, dolfijnen en blauwe pinguïns gespot. Vanaf Days Bay kun je met de boot naar Wellington, een half uurtje varen. De boot maakt trouwens een stop op het eiland Matiu Somes, onbewoond en idyllisch gelegen in het midden van de baai, waar je heerlijk tussen de inheemse plantensoorten kunt wandelen. Kaartjes voor de boot zijn niet online te reserveren, het werkt volgens het ‘wie het eerst komt, wie het eerst maalt’-principe. eastbywest. co.nz/timetables-and-fares

Kiwi’s Inwoners van Nieuw-Zeeland worden steevast ‘kiwi’s’ genoemd. Je zou denken dat het een referentie naar het fruit is, dat hier ook weelderig floreert, maar nee: het is de Maori-naam voor de kleine bruine kiwi-loopvogel, zeldzaam en bedreigd, die alleen in Nieuw-Zeeland voorkomt. Op slechts twee kilometer van het stadscentrum ligt Karori Wildlife Sanctuary, een gigantisch inheems bos. Het reservaat wordt omringd door een roofdierwerend hek, zodat het een veilige haven is geworden voor bedreigde inheemse vogels, waaronder 150 kiwivogels, en andere wilde dieren. Mensen zijn welkom. visitzealandia.com

Hiken naar de top

De films zijn inmiddels al oudjes aan het worden, maar The Lord of the Rings-trilogie (2001-2003) blijft onlosmakelijk verbonden met Nieuw-Zeeland. De films zijn daar opgenomen en de regisseur, Peter Jackson, is er geboren en getogen. Fan of niet, een rondleiding door Weta Workshop geeft een geweldig inkijkje in de ‘achterkant’ van de fantasy-filmwereld. Dit bedrijf uit Wellington, mede opgericht door regisseur Jackson, maakte de rekwisieten, kostuums, creaturen en miniatuuruitvoeringen van tal van films en series, waaronder The Lord of the Rings, The Hobbit, Avatar en Thunderbirds Are Go. wetaworkshop.com

Nieuw-Zeeland bestaat uit twee eilanden, het Noorder- en het Zuidereiland. Wellington ligt op het uiterste zuidpuntje van het Noordereiland, aan de Straat Cook, het water dat de twee eilanden scheidt. Veel locals zijn grote outdoorfans en in de weekends zie je ontelbaar veel auto’s met kajaks en mountainbikes op het dak rondrijden. Fervente hikers hoeven de stad niet eens uit. Mount Kaukau is het meest zichtbare hoge punt in het Wellington-landschap. Goed aangelegde paden leiden, op ongeveer een uur lopen, naar de uitkijkpost op de top waar je een panoramisch uitzicht hebt over de stad en - bij helder weer - het Zuidereiland. Wil je verder en langer, volg dan de Northern Walkway, een pittige wandeling van 14,9 kilometer die begint in Johnsonville, Noord-Wellington, en langs Mount Kaukau en de botanische stadstuinen loopt. wellington.govt.nz

Expat in Wellington

Zeemonster op sterk water

Met dank aan The Dutch Shop kun je Nieuw-Zeelandse zakenrelaties blij maken met typisch Hollandse producten zonder dat je met een koffer vol jong belegen kaas en stroopwafels de aarde hoeft rond te reizen. In

Als je maar één middag vrij hebt, kies dan voor het nationale museum Te Papa Tongarewa, dat in het Maori ‘container van schatten’ betekent. Verdeeld over zes verdiepingen vind je een rijke kunstcollectie, een overzicht van de geschiedenis en ’s lands wilde dieren. Vanaf de noordkant van het museum, de ‘Maori-kant’, kijk je uit over de haven. De zuidkant is naar de stad gericht, de ‘Europese kant’. Dat staat symbool voor wat het interactieve museum wil uitdragen: deze twee culturen maken één land. Ook zie je er hoe de aardkorst onder Nieuw-Zeeland eruitziet en hoe de breuklijnen van aardbevingen lopen. Er is een huisje waarin je kunt voelen hoe het is om een aardbeving mee te maken. Een persoonlijke favoriet is de kolossale inktvis van vijfhonderd kilo die een Nieuw-Zeelandse vissersboot in 2007 per ongeluk aan de haak sloeg. Het is het grootste ongewervelde dier ter wereld, nog groter dan de reuzeninktvis, met de grootste ogen ter wereld. tepapa.govt.nz

Lord of the …..

de Nederlandse delicatessenwinkel The Dutch Shop in Petone, op steenworpafstand van de hoofdstad, kun je werkelijk alles vinden wat het Nederlandse hart begeert, van zoute drop tot pindakaas. Oprichtster is de inmiddels gepensioneerde Eindhovense Anja Raynes, fanatiek marathonloopster, die in 1990 naar Nieuw-Zeeland emigreerde. thedutchshop.co.nz

Lekker bakkie De Nieuw-Zeelanders claimen de bedenkers te zijn van de ‘flat white’, espresso met een dun laagje opgeschuimde melk. Deze bewering zorgt voor onenigheid met Australië, dat beweert dat de flat white binnen hún landsgrenzen uitgevonden werd. Hoe dan ook, goede koffie wordt hier in Wellington zeer serieus genomen. Zo staan in café Pour and Twist geen koffiemachines. Hier schenken ze enkel met de hand gebrouwen filterkoffie. De sfeer is er industrieel cool en super-relaxt: hier kom je niet om even snel een to go’tje te halen maar om neer te strijken met een krantje en van je koffie te genieten. pourandtwist.com. Tegenhanger Evil Twins is juist voor de Snelle Jelle. Dit mini-cafeetje in het centrum is van de tweelingzussen Stephanie and Natalie Chin, die inmiddels lokale beroemdheden zijn. De eeneiige tweeling is groot koffiefan en ontzettend knap. Wie zijn eigen koffiebeker meebrengt, krijgt korting. eviltwins.co.nz

perfect voor mensen die de slaap ’s avonds vanwege de flinke jetlag maar niet kunnen vatten. puffinwinebar.com

PS Mocht je hier om een kletspraatje verlegen zitten? Voetbal is een onderwerp dat bíjna overal ter wereld de tongen heel gemakkelijk losmaakt. Behalve in Nieuw-Zeeland, waar alleen rugby als volwaardige volkssport wordt gezien. De belangrijkste wapenfeitjes: het nationale team heeft als bijnaam ‘All Blacks’, vernoemd naar hun outfit: ze spelen geheel in het zwart. En ze dansen (beter gezegd: stampen en schreeuwen) vóór iedere wedstrijd de haka, een Maori-ritueel dat de tegenstander moet doen trillen op de gespierde rugbybenen.

Laat je lekker instoppen Het Intrepid Hotel, met achttien kamers, is gevestigd in het voormalige kantoor en pakhuis van Cadbury Chocolate, gebouwd in 1909. Het interieur is een mix van industrieel-chique met een dosis New York-jaren tachtig. Blij worden we van de ‘turndown service’, wat inhoudt dat de kamer slaapklaar wordt gemaakt: gordijnen dicht, zacht lampje aan, relaxte muziek op, iets lekkers op het kussen om de dag mee af te sluiten. theintrepidhotel.com. Helemáál blij worden we van Puffin, de wijnbar die je op de begane grond aantreft:

11 graden Temperatuur juli: Beste reisperiode: november t/m maart Stekker: type I Fun fact: Wellington is de meest zuidelijk gelegen hoofdstad ter wereld

Continent: Oceanië Taal: Engels Valuta: Nieuw Zeelandse dollar (NZD) Visum: ja, NZeTA Temperatuur november: 17 graden

Lower Hutt

Johnsonville

The Dutch Shop

Wainuiomata

York Bay Cook Strait 1

Te Papa Museum

East Harbour Regional Park

The Pufﬁn The Intrepid Hotel

Pour and Northern Twist Mount Walkway Alfred 133 m

Wellington

Evans Bay

Boulcott Street Bistro Weta Workshop Evil Twins Coffee The Pufﬁn

Lyall Bay

4 km

Days Bay

Wellington International Airport

Te Papa Museum

The Intrepid Hotel

V Pour and Sivian tr.

Twist

Cam Ter bridge rac e

Evil Twins Coffee

Wrights Hill 358 m

Chocolate Dayz Cafe

Adela id Road e

Karori

Boulcott Street Bistro

Mount Victoria 196 m

Mount Alfred 133 m 0,5 0

HOE KOM JE ER? Wellington heeft geen rechtstreekse vluchten naar Europa, je moet altijd minimaal twee keer overstappen. De luchthaven ligt op 8 kilometer van het stadscentrum. Het snelst kom je daar met een taxi. Het openbaar vervoer van en naar de luchthaven is beperkt; er rijden alleen bussen.

1 km

TIME TO MEET AGAIN with our Flying Chefs service

Products and services are subject to change depending on flight duration and aircraft.

MEER SAMENWERKING TUSSEN KLM EN THALYS Tekst: Lolke van der Heide • Beeld: Thalys, Uniglobe

KLM en Thalys hebben hun samenwerking tussen Amsterdam en Brussel uitgebreid. Grootste verandering: het boeken van treintickets kan voortaan via KLM. Maar bagagevervoer per trein is nog niet geregeld en ook het aantal vluchten tussen Amsterdam en Brussel blijft gelijk.

Boet Kreiken, manager customer experience van KLM, tekende op 30 maart in Brussel een overeenkomst met de CEO van het treinbedrijf, Bertrand Gosselin.

van het totaal. “Helaas geven de cijfers aan dat de meeste klanten nog steeds kiezen voor een air/air verbinding in plaats van air/rail-Brussel,” aldus de KLM-manager.

In een verklaring die KLM naar aanleiding van de deal met Thalys uitgaf staat dat nu ‘één dagelijkse vlucht tussen Schiphol en Brussel niet meer nodig is.’ Dit bleek een verwarrende omschrijving. Nu zijn er vier feedervluchten tussen beide hubs en dat blijft ook zo. Wat KLM wilde aangeven is dat de vijfde retourvlucht die nog vóór de pandemie bestond niet terug in de dienstregeling komt.

De bedoeling van KLM is wel degelijk om meer reizigers ervan te overtuigen de trein te nemen vanuit België om op Schiphol door te reizen met een KLM-vlucht.

KLM koopt voortaan stoelen in voor het vervoer van transferpassagiers op twee of drie Thalys-treinen. De twee bedrijven werken al sinds 2002 samen op de route tussen Amsterdam via Rotterdam en Antwerpen naar Brussel in wat een Air/Rail-product heet, maar Kreiken constateerde vorige maand dat het aantal reizigers op de route is gestagneerd en is blijven steken op ongeveer 25 procent

Uitstoot verminderen Kreiken zei desgevraagd dat KLM “verantwoordelijkheid” neemt op het gebied van duurzaamheid en verder wil streven naar het reduceren van de impact van de operatie op de leefomgeving. “Naast vlootvernieuwing, het steeds meer bijmengen van Sustainable Aviation Fuel en het verbeteren van de operationele efficiency, willen we uitstoot verminderen door de trein als alternatief voor korte-afstandsvluchten aan te bieden,” aldus Kreiken. “Deze doorontwikkeling van het Air/ Rail-product met Thalys is een stap in de goede richting.” En de CEO van Thalys, Bertrand Gosselin, zei: “Intermodaliteit tussen vliegtuig en trein speelt een belangrijke rol in het realiseren van onze groeiambities. De uitbreiding van de samenwerking met KLM past daar perfect bij. Samen creëren we een product waarbij trein en intercontinentale vlucht worden gecombineerd om te voldoen aan de verwachtingen van onze klanten met betrekking tot een milieuvriendelijk alternatief.”

Aparte doorstroomroute Veel belangrijke zaken die KLM en Thalys idealiter met elkaar zouden willen regelen, liggen evenwel nog geheel of deels op de plank. KLM noemt drie punten: 1. de IT-systemen van luchtvaart- en spoorwegmaatschappijen moeten met elkaar kunnen communiceren, onder andere voor check-in, boarden, omboeken passagier bij verstoringen, et cetera; 2. een integrale bagageoplossing in de trein in de vorm van een beveiligd compartiment en een efficiënt bagageoverslagpunt op Schiphol en 3. passagiers die per

TREINREIS BOEKEN IN UBI ONLINE BOOKING TOOL Wist je dat bij het opvragen van een vlucht, ook het treinaanbod kan worden getoond dat op de ingegeven route beschikbaar is? Op deze manier is een alternatief voor vluchten op de korte afstand binnen handbereik. Dit maakt het vergelijken tussen verschillende vervoersvormen eenvoudiger. Maak je hier nog geen gebruik van, neem dan contact op met je Uniglobe-kantoor om deze functie te laten activeren in jouw UBI-omgeving.

spoor op Schiphol aankomen moeten een aparte doorstroomroute naar de gate krijgen. Voor de IT-systemen is een tussenoplossing gevonden: de stoelen die KLM inkoopt op Thalys-treinen worden handmatig in het IT-systeem van KLM geladen. “Hierdoor ontvangen klanten die met de trein reizen en onder deze oplossing vallen dezelfde service en communicatie als degenen die voor het vliegtuig kiezen,” zegt KLM.

Instapkaarten Dit betekent dat KLM-klanten op station Brussel-Zuid in kunnen checken voor de gehele reis en ook instapkaarten krijgen voor het gehele traject, zowel het gedeelte per trein

als per vliegtuig. “KLM zorgt ervoor dat klanten bij verstoringen worden geïnformeerd en omgeboekt, ongeacht of die de trein of het vliegtuig betreffen. Ook ontvangen zij van KLM informatie over de voorbereiding van de reis en over transfers. Deze tijdelijke oplossing zullen KLM en Thalys evalueren met onze internationale klanten.” De andere twee punten zijn nog volledig open. Passagiers die een vlucht willen halen zullen zelf hun bagage moeten vervoeren naar en uit de trein. En van een aparte doorstroom op Schiphol is ook geen sprake. KLM en Thalys zeggen dat ze hierover nog in gesprek zijn en spreken in dit verband over een ‘doorontwikkeling’. Wanneer dit het geval zal zijn, kunnen ze nog niet aangeven.

Advertorial

GROEN REIZEN GROEIT Steeds meer groeit het besef dat de internationale trein een welkom alternatief is voor korte-afstandsvluchten. Groene ambities? Met NS International reis je niet alleen snel en comfortabel, het is ook een van de meest duurzame vervoersmiddelen op de middellange afstand. Win-win dus!

Welkom terug! naar dezelfde bestemming. En wist je dat alle treinen in Nederland op windenergie rijden?

Op het goede spoor De internationale dienstregeling is voor het grootste deel weer gelijk aan de situatie vóór corona en op drukke lijnen wordt gezocht naar uitbreiding van de frequentie. Zo rijdt er sinds april een 3e rechtstreekse Eurostar vanuit Nederland en komt er in september een 4e rechtstreekse trein naar Londen. In december 2021 is een nieuwe route naar Zürich gestart met de nachttrein, een mooie uitbreiding op de nachttreinen naar München, Innsbruck en Wenen. Groen reizen groeit!

Tijden zijn veranderd, onze ambities niet. Duurzame mobiliteit

Duurzaam reizen is rekening houden met milieu, mens en natuur. Mobiliteit veroorzaakt, inclusief luchtvervoer, 27% van alle CO2-uitstoot in Nederland. Berekeningen van Milieu Centraal wijzen uit dat internationale treinreizen per reiziger gemiddeld 2 tot 4 keer minder CO2-uitstoot opleveren dan een autoreis met twee personen. Per reiziger stoot de trein bovendien gemiddeld 7 keer minder uit dan een vliegreis

“Heb je de internationale trein gemist? Die internationale meeting, de beurs, de zakenlunch? Het vis-à-vis zakendoen? Wil je weer reizen, maar wel groen, weet dat de trein voor je klaar staat en gemiddeld 7 keer minder CO2 uitstoot dan het vliegtuig. Daarmee is het niet alleen de meest comfortabele, maar ook de meest duurzame manier van reizen. Welkom terug in de trein!”

Simone Raanhuis, Accountmanager Business Travel.

Voordelig zakendoen met bluebiz Besparen op de reiskosten van uw bedrijf? Dat kan met bluebiz. Voor elke zakenreis met KLM of partners ontvangt u blue credits. Die blue credits kunt u gebruiken voor gratis tickets of upgrades. Deelname is kosteloos. U vindt alle voordelen op bluebiz.com

Traveletc. editie 1, 2022

Articles inside

Zakelijke reizen na de pandemie

Vliegtuig is vervoermiddel van de toekomst

Duurzame samenwerking Uniglobe Travel & Climate Neutral Group