Wsparcie inżynierskie dla instalacji OZE SPIE Energotest

Zastosowanie EPROTECT na obiektach OZE:

Uruchomienia

y Farmy fotowoltaiczne 1MW i większe obiekty rzędu kilkudziesięciu MW (GPO). · opracowanie niezbędnych programów prób,

Urządzenia EPROTECT należy zainstalować we wszystkich polach na których · badania pomontażowe urządzeń i układów elektroenergetycznych, podłączone są źródła odnawialne. EPROTECT może być przygotowany do jed· wykonanie pełnych prób funkcjonalnych urządzeń i układów noczesnego zabezpieczenia 2 pól.elektroenergetycznych, y Małe i średnie farmy fotowoltaiczne (rzędu kilkadziesiąt kW). Pojedyncze urzą · przeprowadzenie testów i odbiorów HAT, dzenie EPROTECT instalowane jest w stacji transformatorowej SN/nn, w której realizuje komplet automatyk i funkcji zabezpieczeniowych zgodnie z wymaganiami Kodeksów Sieciowych. W przypadku braku dostępu do klasycznych przekładników, możliwe jest wykorzystanie pomiarów z sensorów napięciowych i ce· przeprowadzenie prób „na zimno”, · przeprowadzenie testów i odbiorów SAT. · przeprowadzenie prób „na gorąco”, wek Rogowskiego.

instlacją OZE - ECONTROLplus jak również z systemami dowolnych innych dostawców. Obsługiwane w urządzeniu protokoły komunikacyjne: y Modbus TCP www.spie-energotest.pl y IEC103 y IEC61850 Blisko 30 lat doświadczeń SPIE Energotest w obszarze uruchomień układów elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej jest gwarancją kompetencji i jakości oferowanych usług. Doskonała znajomość rozwiązań największych dostawców na rynku w powiązaniu z szeroką ofertą własną umożliwia nam wzięcie pełnej odpowiedzialności za realizację nawet najbardziej wymagających projektów.

Zakres naszej oferty obejmuje:

Prefabrykację szaf zabezpieczeń i systemu telemechaniki

y projekt szaf w oparciu o urządzenia takich firm jak: GE, SIEMENS,

Schneider, ABB, itp., oraz rozwiązania własne (EPROTECT, ECONTROLplus) y prefabrykacja szaf w oparciu o konstrukcje takich firm jak RITTAL, ZPAS, itp. – realizacja PW, y parametryzacja oraz konfiguracja dostarczanych urządzeń, przeprowadzenie testów i odbiorów FAT, y dostawa szaf automatyki na obiekt.

Uruchomienia

y opracowanie niezbędnych programów prób, y badania pomontażowe urządzeń i układów elektroenergetycznych, y wykonanie pełnych prób funkcjonalnych urządzeń i układów elektroenergetycznych, y przeprowadzenie testów i odbiorów FAT, y przeprowadzenie prób „na zimno”, y przeprowadzenie prób „na gorąco”, y przeprowadzenie testów i odbiorów SAT.

Testy odbiorowe

y przygotowanie programów szczegółowych prób i testów na podstawie wymagań IRiESP, wymogów kodeksu sieci NC RfG oraz udostępnionej dokumentacji technicznej, y uzgodnienie programów szczegółowych prób i testów, y zainstalowanie w trakcie realizacji wybranych prób i testów dodatkowych rejestratorów wielkości elektrycznych (w razie wystąpienia takiej konieczności), udział w próbach i testach na obiekcie w obecności przedstawiciela OS - rola Świadka potwierdzającego zgodność realizacji prób i testów z uzgodnionymi programami, y sporządzenie protokołu po zakończeniu prób i testów, zawierającego wstępną ocenę wyniku prób i testów, y udokumentowanie przebiegu prób i testów oraz ich wyników na podstawie wielkości pomiarowych zarejestrowanych w zainstalowanych na obiekcie systemach sterowania i nadzoru oraz za pomocą dodatkowych rejestratorów, y opracowanie raportów z wykonanych prób i testów wraz z końcową oceną spełnienia wymagań.

Podsumowanie

Od 1992 roku braliśmy udział w zakresie badań pomontażowych, uruchomień oraz rozruchu urządzeń i układów elektroenergetycznych praktycznie we wszystkich nowo budowanych i modernizowanych elektrowniach i elektrociepłowniach w Polsce. Realizowaliśmy ten zakres prac również na wielu stacjach elektroenergetycznych oraz w licznych zakładach przemysłowych. Dzięki naszym doświadczeniom potrafimy zaoferować kompleksowe wsparcie procesów inwestycyjnych w zakresie OZE. Nasi specjaliści są do Państwa dyspozycji zarówno na etapie weryfikacji możliwości technicznych inwestycji jak i podczas nadzoru i prowadzenia realizacji zadania. Zintegrowany system zarządzania instalacją oraz sterowniki i zabezpieczenia możemy dostarczyć na bazie produkcji własnej. Realizując prace, kompleksowo bierzemy odpowiedzialność nie tylko za dostarczone przez nas urządzenia, ale również za prawidłowe działanie całego układu elektroenergetycznego. Dzięki unikalnemu doświadczeniu naszych specjalistów zdobytemu w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat, gwarantujemy naszym Klientom pełne bezpieczeństwo związane z realizacją powierzonych nam prac a także oferujemy elastyczne i kreatywne podejście do każdego zadania. Oferujemy szeroką gamę usług, specjalistyczną wiedzę oraz indywidualne podejście do Państwa potrzeb.Dzięki unikalnemu zbiorowi kompetencji SPIE Energotest jest właściwym partnerem do realizacji zadań w obszarze energetyki rozproszonej. Powierzając nam całość zagadnień związanych z obwodami wtórnymi stacji: projekt, dostawy automatyki zabezpieczeniowej i systemu sterowania oraz uruchomienie, Generalny Wykonawca lub Inwestor może skupić się na optymalizacji swojego podstawowego obszaru działalności.

Michał Kaźmierczak, Michał Zając, Remigiusz Krajcer

SPIE Energotest sp. z o.o. ul. Chorzowska 44b 44-100 Gliwice Tel.: + 48 32 330 04 44 n

Nowości w ofercie Schneider Electric w zakresie automatyki EAZ & seria Easergy MiCOM Px30

Streszczenie: Firma Schneider Electric dysponuje obecnie szeregiem nowych rozwiązań w zakresie automatyki zabezpieczeniowej, które elastycznie można dopasować do wszystkich typów aplikacji zarówno na średnim jak i wysokim napięciu. Nowe serie zabezpieczeń typu Easergy P1, P3 i P5 dedykowane na średnie i niskie napięcie można stosować w zależności od wymagań sprzętowych i programowych. Kluczowe dla energetyki zawodowej jest oferowanie zabezpieczeń serii Easergy MiCOM Px30, które przeszły ostatnio gruntowną metamorfozę stając się mocnym elementem w ofercie Schneider Electric. Artykuł ma na celu przedstawienie nowych serii oraz wypełnienie luki w odniesieniu do realizacji automatycznego odciążania częstotliwości SCO oraz innych aspektów wyszczególnionych w rozporządzeniach unijnych w temacie kodeksów sieciowych, które powszechnie wdrażane są obecnie przez zawodowe grupy energetyczne.

Seria Easergy w grupie PowerLogic

Logo Easergy może kojarzyć się z produktami oferowanymi już przez SE na rynku polskim. Mowa tutaj o urządzeniach mających na celu redukcję współczynników SAIDI / SAIFI w układach restytucyjnych (wskaźniki zwarcia Flair/Flite, sterownikach obiektowych T200 oraz T300). Marką Easergy sygnowane są również od paru lat dobrze znane i cenione na naszym rynku przekaźniki serii MiCOM i Sepam. Proces ujednolicania nowej marki na rynku zabezpieczeń trwa. Nowe serie zabezpieczeń Easergy zostaną włączone od nowego roku w grupę urządzeń PowerLogic do których należą także wysokiej klasy urządzenia pomiarowe serii ION. Nowe urządzenia Easergy mają za zadanie przynieść nową jakość powiązaną ze stałym rozwojem technologicznym w branży nie tyle energetycznej, co elektronicznej. Zmiany, które zaszły w sektorze zabezpieczeń uwydatniły kluczowe elementy związane z cyfryzacją otaczającego nas świata. Na pewno należy do nich komunikacja po ethenecie, cyberezpieczeństwo, oraz narzędzia programistyczne, które ułatwiają użytkownikom komunikację z tymi urządze-

niami. Podobnie jak urządzenia Easergy MiCOM, które nadal dostępne są ofercie Schneider Electric, nowe zabezpieczenia Easergy będą pogrupowane w 4 rodzinach w zależności od oferowanej funkcjonalności i zastosowania. Zabezpieczenie Easergy P1 Pierwszy z prezentowanych przedstawiciel nowej linii z pewnością nie zaskoczy większości użytkowników. P1F, czyli najprostsze rozwiązania dla przemysłu to kontynuacja dobrze znanego już urządzenia MiCOM P111Enh przemianowanego w ostatnich latach na potrzeby rynku zagranicznego na Vamp V11F. Z tej serii dostępny jest także model bazujący na pomiarze napięć typu P1V z funkcjami napięciowymi i częstotliwościowymi. W przygotowaniu jest także model P1M jako zabezpieczenie silnikowe. Rys. 1. Easergy P1 – widok nowego panelu przedniego Co nowego? Przede wszystkim nowy wizerunek. Zmiana kolorystyki dostosowana do pozostałych produktów linii Easergy oraz nowe przyciski na panelu czołowym. Funkcję dotychczasowego przycisku C przejmuje nowy przycisk Reset (R). Pojawia się także nowy przycisk Dom pełniący funkcję Anuluj.

Pozostała funkcjonalność serii P1 nie zmienia się. Nadal do dyspozycji klienta oddane zostanie małe, kompaktowe urządzenie z funkcjami sterownika polowego wyposażone w bogate funkcje zabezpieczeniowe wraz z kryteriami admitancyjnymi oraz szeregowym portem komunikacyjnym z wybieranym w menu protokołem Modbus / IEC 60870-5-103.

Zabezpieczenie Easergy P3

Easergy P3 to rodzina zabezpieczeń cyfrowych sieci dystrybucyjnych dedykowanych dla przemysłu a także zakładów energetycznych. Bazują one na sprawdzonej technologii i rozwijane są w ścisłej współpracy z użytkownikami, tak aby spełnić ich najsurowsze wymagania. Dostępne są w dwóch wykonaniach: y Easergy P3 Standard łączą w sobie podstawowe funkcje zabezpieczeniowe w tym kierunkowe dla pól odpływowych i silnikowych. y Easergy P3 Expert uzupełniają zestaw zabezpieczeń Standard o zabezpieczenia łukochronne. Głównym motorem napędowym do realizacji tego projektu była chęć zastąpienia wyeksploatowanych technologii stosowanych dotychczas w markach Micom serii 20 oraz Sepam serii 20 i 40. Zwłaszcza te ostatnie, montowane głównie w rozdzielnicach SM6 doczekają się godnego następcy. Easergy P3 Stanard to 3 opcje sprzętowe. Cechują się prostotą obsługi ukierunkowaną na wielorakość protokołów komunikacyjnych. Wszystkie wyposażone są w wyświetlacz graficzny 128 x 64 pikseli prezentujący synoptykę pola oraz najważniejsze, edytowalne przez użytkownika pomiary. Najważniejsze cechy można skumulować w kilku punktach: y Liniowy schemat pola na wyświetlaczu y Programowalne zabezpieczenia y Programowalna logika y 2 programowalne klawisze funkcyjne y Port USB y Możliwość obsługi 8 łączników Najszersze zastosowanie posiada model P3U30 łączący w sobie funkcje zabezpieczeń pola odpływowego lub nastawiane parametrem opcje dla zabezpieczenia pola silnikowego. Pozostałe modele P3U10 oraz P3U20 również wyposażone są w tą funkcjonalność niemniej z pewnymi ograniczeniami sprzętowymi. Zestaw funkcji zabez-

pieczeniowych zgromadzonych w tak małym urządzeniu pozwala na jego aplikację w dowolnym typie pola funkcyjnego wykorzystując jedną wersję sprzętową. Oprócz standardowych funkcji nadprądowych kierunkowych oraz napięciowych na uwagę zasługuje obecność takich funkcji jak: y Lokalizacja miejsca zwarcia (21FL) y Kontrola synchronizmu (25) y Kryteria podmocowe (32) y Kontrola prądu niezrównoważenia banku baterii kondensatorów (51C) y Kontrola wyższych harmonicznych (68F2, 68F5) y Kryteria częstotliwościowe (81, 81R) y Stopnie programowalne (99) Nowością są stopnie programowalne pozwalające na stworzenie nowych funkcji zabezpieczeniowych w oparciu o definiowane przez użytkownika wielkości kryterialne z możliwością ustawienia warunków rozruchowych (pod-, nad-). Dzięki temu z łatwością zostaną skonstruowane tak nietypowe funkcje jak kontrola cos lub tan φ, kryteria mocy biernej mające zastosowanie w sterowaniu baterią kondensatorów do kompensacji mocy indukcyjnej, czy też klasyczne kryteria nadprądowe reagujące na wartości rozruchowe w danej fazie. W przypadku sterowania baterią kondensatorów w standardzie znajduje się również automatyka do wykorzystania w cyklu tygodniowym (wewnętrzny BKR). Aplikacja pola silnikowego oferuje komplet wymaganych funkcji do ochrony silników indukcyjnych asynchronicznych oraz synchronicznych. Znajdzie się tutaj oczywiście zabezpieczenie przeciążeniowe oparte o model cieplny, zabezpieczenia od długiego rozruchu i utyku wirnika, zabezpieczenia temperaturowe Rys. 2. Easergy P3 współpracujące z maks. 12 czujnikami Pt100 oraz automatyka kontroli liczby rozruchów. Wszystkie funkcje zabezpieczeniowe posiadają możliwość symulacji działania za pośrednictwem oprogramowania Easergy Pro. Pomiary bezpośrednie i pośrednie dostępne są on-line na wyświetlaczu urządzenia za pomocą przycisku tzw. „hotkey” prezentując 40 wybranych wielkości. Klient ma do dyspozycji również wskazania wektorowe pozwalające na szybką ocenę poprawności fazowania obwodów analogowych. W celu zachowania kompatybilności z urządzeniami typu Sepam zachowano możliwość współpracy z dedykowanym przekładnikiem Ferrantiego typu CSH. Funkcje po-

Model

Easergy P3U10 4 PP / 1 PN 2 WE / 5 WY Easergy P3U20 4 PP / 1 PN 10 WE / 5 WY Easergy P3U30 4 PP / 4 PN 16 WE / 8 WY

Komunikacja

Brak portów komunikacyjnych

Protokoły szeregowe lub Ethernet z IEC 61850

Protokoły szeregowe lub Ethernet z IEC 61850

Główne cechy

Prostota, z jednoczesnym wykorzystaniem najnowszych funkcji, m.in.: schematy polowe, programowalne zabezpieczenia, logika i klawisze funkcyjne

Otwarty na IEC 61850, przy zachowaniu podstawowych funkcji urządzeń Easergy P3 Standard

Szeroki zakres możliwości, z zabezpieczeniami kierunkowymi, kontrolą synchronizmu, lokalizacją miejsca zwarcia i zwiększoną liczbą wejść i wyjść

miarowe wzbogaca rejestracja wartości maksymalnych i minimalnych w zadanym okresie, rejestracja zapadów i skoków napięcia oraz pomiar wyższych harmonicznych z możliwością reagowania na ich zmiany za pośrednictwem zabezpieczeniowych stopni programowalnych. Sama rejestracja danych również stanowi nową jakość w porównaniu do oferty proponowanej dotychczas przez urządzenia Micom i Sepam. W zależności od potrzeb istnieje możliwość płynnej modyfikacji liczby próbek na okres zwiększając tym samym pojemność bufora pamięci do ok. 40 sekund. W przypadku rejestracji zdarzeń, maksymalna liczba przechowywanych w pamięci wynosi 2000 z elastyczną regulacją w zakresie typu rejestrowanych zdarzeń. Oczywiście zarejestrowane dane można pobrać z urządzenia i zapisać na twardym dysku. Jeśli w przypadku logiki programowalnej urządzenia Sepam prezentowały się przyzwoicie, to Micom serii 20 posiadały logikę w zubożałej formie. Obecnie Easergy P3 wyposażony jest w edytor graficzny pozwalający na utworzenia skomplikowanych struktur logicznych z przykładowym wykorzystaniem takich elementów jak przerzutniki RS, XOR, RS_D czy liczniki. Całkowitą nowością w porównaniu z Micom 20 oraz Sepam 20/40 jest ekran graficzny z możliwością prezentacji schematu synoptycznego. W zależności od wersji wykonania Easergy P3 oferuje sterowanie do 4 do 6 łączników (8 wyjść binarnych) oraz wizualizację kolejnych 2 łączników. Użytkownik otrzymuje bezpłatne narzędzie do edycji schematów wraz z możliwością tworzenia dowolnych blokad polowych. Kontynuacją linii Sepam jest obecność matrycy sygnałów wyjściowych uzupełnionej o nowe funkcje filtrowania i wyszukiwania, a także nowe funkcje matrycy blokad wraz z matrycą SPZ. Dzięki temu konfiguracja urządzenia staje się jeszcze bardziej przejrzysta, a sam proces jej tworzenia – niezwykle klarowny nawet dla mniej wprawionej obsługi. Klamrą spinającą bogactwo formy urządzeń nowej generacji jest wielorakość protokołów komunikacyjnych. Funkcjonalność ta realizowana jest w formie bezpośredniej (protokoły wbudowane w jednostkę bazową) lub w formie pośredniej (dołączane do interfejsu komunikacyjnego peryferia). Protokoły szeregowe: y Modbus RTU y IEC 60870-5-101 y IEC 60870-5-103 y DNP3 y DeviceNet y Profibus y SPAbus Protokoły Ethernet: y IEC 61850 y IEC 60870-5-101 y DNP3 y Modbus y EtherNet/IP y RSTP, PRP, HSR Pozostałe protokoły: y FTP do transferu plików y SNTP do synchronizacji czasu y HTTP jako web server Istnieje możliwość wykorzystania 2 niezależnych interfejsów komunikacyjnych obsługujących różne protokoły i różne media transmisyjne (skrętka, światłowód) – identycznie jak w przypadku bardziej zaawansowanych urządzeń serii Sepam 60/80. Easergy P3 Expert to rozbudowane urządzenie w odniesieniu do P3U Standard. Oprócz wszystkich funkcji oferowanych przez wersję uniwersalną mamy tutaj do dyspozycji sporo dodatkowych funkcji. Najważniejsze cechy produktowe to: y Rozszerzone funkcje zabezpieczeniowe y Zabezpieczenia łukochronne y Zwiększona liczba wejść, wyjść binarnych oraz LED y Duży wyświetlacz 128 x 128 pikseli Na rozszerzone funkcje zabezpieczeniowe składają się de-

Model

Funkcja

Easergy P3F 30 Odpływ Zabezpieczenia podstawowe Easergy P3L 30 Linia Różnicowe i Odległościowe Easergy P3M 30 32 Silnik Zabezpieczenia podstawowe Różnicowe Easergy P3G 30 32 Generator Zabezpieczenia podstawowe Różnicowe Easergy P3T 32 Transformator Różnicowe

dykowane funkcje zależne od typu urządzenia. W przypadku linii Expert dostępnych jest kilka wykonań sprzętowych i funkcjonalnych: Nowe funkcje zabezpieczeniowe to m.in.: y Odległościowe (21) y Przewzbudzenie U/f (24) y Utrata wzbudzenia (40) y Ziemnozwarciowe stojana generatora (64S) y Poślizg biegunów (78PS) y Różnicowe (87) Do Easergy P3 Expert można podłączyć do 4 czujników błysku realizując w ten sposób szybkie (<10 ms) wyłączenie w przypadku zapalenia się łuku w jednym z kontrolowanych przedziałów rozdzielnicy. Maksymalna liczba wejść binarnych wynosi 36, a wyjść przekaźnikowych 23. Możliwa jest różnorodna kombinacja modułów WE/WY. Jedna ze standardowych konfiguracji to 22WE / 16WY.

Zabezpieczenie Easergy P5

Easergy P5 to kontynuacja linii produktowej P3 zrealizowana jednak na innej platformie sprzętowej. Również i tutaj występują wykonania sprzętowe odpowiednie dla danej aplikacji. Ze względu na różne rozmiary obudowy wykonań P5_20 oraz P5_30 różnią się one maksymalną liczba wejść / wyjść binarnych. Dla serii P5_20 wynosi ona odpowiednio 10WE /8WY, a dla P5_30 22WE/16WY. Charakterystyczną cechą obu serii jest możliwość wyciągnięcia części czynnej z obudowy, co było typowe dla urządzeń Micom serii 20. Dzięki temu ułatwiony jest nie tylko serwis urządzeń, ale i szybka rekonfiguracja urządzeń na stacji, bowiem w przypadku uniwersalnego wykonania istnieje możliwość przeniesienia urządzenia z pola do pola bez dodatkowej rekonfiguracji sprzętowej. Oprócz większej liczby wejść / wyjść binarnych P5_30 wyposażony jest także w większą liczbę konfigurowalnych LED (10) oraz duży kolorowy wyświetlacz 480 x 272 pikseli. Kolejną cechą P5_30 jest możliwość współpracy z niekonwencjonalnymi przekładnikami prądowymi LPCT znanymi z aplikacji Sepam oraz równie niekonwencjonalnymi przekładnikami napięciowymi LPVT stanowiącymi nowość w branży. W przypadku funkcji zabezpieczeniowych i automatyk zestaw dostępnych w Easergy P5 w pełni pokrywa wymagane funkcje obecne w istniejących Micom 20 i Sepam 40. Podobnie jak w przypadku linii Easergy P3, dostępne są nowe funkcje: lokalizatora miejsca zwarcia, kontroli synchronizmu, stopni programowalnych oraz zabezpieczeń łukochronnych. Zamiast 4 wejść współpracujących z czujnikami błysku jak w Easergy P3, P5_30 wyposażony jest w 6 takich wejść. Budowa schematu synoptycznego oraz obsługa sterowań z poziomu panelu przedniego realizowana jest identycznie jak w przypadku urządzeń Easergy P3. Także liczba kontrolowanych łączników nie ulega zmianie (6 + 2 wizualizacja stanu). Zwiększona natomiast została w przypadku P5_30 liczba przycisków funkcyjnych z 2 do 7.

Rys. 4. Easergy P5