industrieel ontwerpen
Bachelors of science
INDUSTRIEEL ONTWERPEN
Bachelors of science
Voorwoord 2
Voorwoord Voor u ligt de vijfde editie van het Bachelors of Science boekje van de opleiding Industrieel Ontwerpen aan de Universiteit Twente en presenteert u bacheloreindopdrachten van afgestudeerden. In de voorgaande edities zijn eindopdrachten van alle afgestudeerde bachelorstudenten gepresenteerd, maar vanaf deze editie wordt er elk jaar een selectie gemaakt. In 2010 hebben 61 studenten een Bachelor of Science diploma mogen ontvangen. In deze editie presenteren 25 van de 61 studenten hun bacheloreindopdracht van de opleiding Industrieel Ontwerpen.
10 jaar Industrieel Ontwerpen De opleiding viert in 2011 haar tweede lustrum en heeft sinds haar bestaan al meer dan 250 bachelorafgestudeerden mogen uitzwaaien. De opleiding heeft een curriculum van drie jaar en wordt afgesloten met een opdracht die zoveel mogelijk in de praktijk plaatsvindt.
De selectie voor deze editie is zeer uiteenlopend te noemen, van bureaustoel tot lasmachine en van een stofzuiger tot een nieuw instrumentpanel voor de Donkervoort GTO. Met deze selectie laten wij de veelzijdigheid van onze afgestudeerden zien. Wij wensen u daarom ook veel lees- en kijkplezier.
Dr. ir. Thonie van den Boomgaard MBA Opleidingsdirecteur BSc Industrieel Ontwerpen / MSc Industrial Design Engineering Universiteit Twente
54
4.
Wat is industrieel ontwerpen?
5.
De opleiding in Twente
6.
Het onderwijsconcept
7.
De bacheloreindopdracht
8.
Toelatingseisen
8.
Na de bacheloropleiding
9.
De toekomst van de industrieel ontwerper
10.
Inlichtingen
12.
De 25 bacheloropdrachten
62.
Index
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave
3
Industrieel Ontwerpen 4
Wat is Industrieel Ontwerpen? Producten vervullen een functie. Je kunt een fiets gebruiken als transportmiddel waarmee je dagelijks naar de universiteit gaat, maar je kunt er ook mee op vakantie. Je kunt hem gebruiken als fitnessapparaat, er wielerwedstrijden mee rijden of ermee gaan crossen op ruw terrein. Elke toepassing stelt andere eisen aan de fiets. Je wilt dat hij heel blijft en jij er niet af valt, dus je moet op een solide bouw kunnen rekenen. Je wilt dat hij niet te zwaar is, dus is het zinvol dat je een goede kennis van mogelijke materialen hebt. Je wilt dat de ATB eruit ziet als terreinfiets en de kinderfiets als kinderfiets. Je moet daarom kijken naar de vormgeving. Producten moeten zo eenvoudig en doeltreffend mogelijk bediend kunnen worden. De fiets heeft onder andere een stuur, remmen, pedalen en versnellingen. Om dat als gebruiker goed te kunnen bedienen, heb je als ontwerper verstand van ergonomie nodig. De wielen worden gespaakt, het frame wordt gelast of in een matrijs gegoten. Je moet verstand hebben van productietechnieken. En dan ben je er nog niet. Producten moeten tegen een concurrerende prijs kunnen worden geproduceerd. De fiets moet worden verkocht, verpakt en vervoerd naar de winkels. Mensen moeten weten dat hij bestaat (reclame), ze moeten weten hoe hij werkt (handleiding) en welke accessoires ze erbij kunnen krijgen (documentatie). De industrieel ontwerper is er verantwoordelijk voor dat al deze aspecten goed doordacht zijn en goed op elkaar aansluiten. En dan is een fiets nog een redelijk eenvoudig product.
Industrieel Ontwerpen
14
5
De opleiding in Twente Het ontwikkelen van nieuwe producten en het verbeteren van bestaande producten is voor bedrijven van levensbelang. Zie hier het terrein - en de toegevoegde waarde - van de industrieel ontwerper. Industrieel Ontwerpen kun je op meerdere plaatsen in het land aan verschillende hogescholen en universiteiten studeren. Maar de ene opleiding is de andere niet. De belangrijkste reden om voor Industrieel Ontwerpen in Twente te kiezen is de toekomstgerichtheid van de opleiding. In alle stappen die je doorloopt, van het eerste productidee tot het produceren en de introductie op de markt, leer je hoe het ontwerptraject er uitziet. Maar ook kijk je steeds naar hoe bijvoorbeeld andere technischemogelijkheden of veranderingen in de markt tot betere producten kunnen leiden in de toekomst en hoe het ontwerptraject daarop kan worden aangepast.
Afgestudeerden verlaten de opleiding in Twente als ondernemend ontwerper. Met de ontwikkelde competenties zijn ze geschikt voor een groot aantal functies in verschillende bedrijfstakken. Ze zijn creatieve ingenieurs die thuis zijn in alle facetten van het productontwikkelingsproces. Ze zijn in staat verder vooruit te kijken, te anticiperen op de toekomst Ên over de grenzen van het vak heen te kijken. Kortom de Twents ontwerpers geven vorm aan de toekomst – letterlijk en figuurlijk.
Industrieel Ontwerpen 6
Het onderwijsconcept De opleiding Industrieel Ontwerpen werkt met ontwerpgericht projectonderwijs. Dit wil zeggen dat in elke fase van de opleiding een ontwerpproject centraal staat. Een project is een grote, realistische opdracht waar studenten in een team werken. De vakken worden zoveel mogelijk gegeven op het moment dat ze relevant zijn voor een project. In het projectonderwijs staat teamwork voorop omdat er in de beroepspraktijk vaak wordt samengewerkt met andere specialisten.
De essentie van de opleiding is het ontwikkelen van nieuwe producten, verbeteren van bestaande producten en het integreren van de verschillende disciplines binnen een productieproces. De opleiding maakt gebruik van diverse disciplines. Namelijk van vormgeving, techniek en basisvakken zoals wiskunde en natuurkunde. Maar studenten krijgen ook vakken als Ergonomie, Marketing en Bedrijfskunde. Naast de vakinhoud wordt in de vakken aandacht besteed aan wetenschappelijke verdieping, bijvoorbeeld door het lezen en schrijven van wetenschappelijke artikelen.
Industrieel Ontwerpen 7
De bacheloreindopdracht Aan het einde van het derde jaar werken de studenten individueel drie maanden aan een externe eindopdracht. Zo krijgen ze de kans om zelfstandig te laten zien wat ze hebben geleerd. En wat blijkt? Niet de docenten maar de studenten zelf zijn verbaasd over hoeveel dat eigenlijk is. Veel resultaten van de eindopdracht zijn verrassend en sommigen zijn zelfs erg bruikbaar voor de desbetreffende organisatie.
De opdrachten variĂŤren enorm: van een kinderstoel tot een terrasverwarmer en van een tas met zonnepanelen tot een interface voor selfservice in bibliotheken. Maar je kunt ook denken aan een geurdetectie-apparaat, een revalidatierobot, een snelkoeler voor bier of een ontspanningsmeubel.
De bacheloropleiding wordt afgesloten met de eindopdracht, waarna het bachelordiploma wordt verkregen. Afgestudeerden mogen dan de titel Bachelor of Science (BSc.) achter hun naam voeren.
Voor meer informatie over de bacheloropleidingen aan de Universiteit Twente kun je terecht op www.utwente.nl/bachelor.
26
Industrieel Ontwerpen
Toelatingseisen De bacheloropleiding Industrieel Ontwerpen (IO) is toegankelijk voor degenen die geslaagd zijn voor het vwo-eindexamen met het profiel Natuur & Techniek. Met een andere profiel moet men het vwo-eindexamen in wiskunde b en natuurkunde hebben gehaald met een voldoende. Studenten met andere vooropleidingen (bijvoorbeeld uit het buitenland) kunnen – onder
8
speciale voorwaarden – ook toelaatbaar zijn.
Na de bacheloropleiding Afgestudeerden van de bacheloropleiding Industrieel Ontwerpen kunnen rechtstreeks doorstromen naar de masteropleiding Industrial Design Engineering. Binnen dit tweejarige masterprogramma specialiseren de studenten zich in een richting van het vakgebied dat bij hun past.
Er zijn zes specialisaties binnen dit (Engelstalige) programma waarin studenten kunnen afstuderen, namelijk: • Architectural Building Components Design Engineering • Cradle to Cradle • Design & Styling • Emerging Technology Design • Industrial Design & Manufacturing • Management of Product Development
De masteropleiding wordt afgesloten met een afstudeeropdracht, waarna het masterdiploma wordt verkregen. Afgestudeerden mogen dan de titel ingenieur (Ir.) of Master of Science (MSc.) voeren.
Voor meer informatie over de masteropleidingen en -specialisaties aan de Universiteit Twente kun je terecht op www.utwente.nl/master.
Industrieel ontwerpers zijn actief op allerlei terreinen: in grote, middelgrote en kleine bedrijven, bij producenten van consumentenproducten, maar
Industrieel Ontwerpen
De toekomst van de industrieel ontwerper
ook in de kapitaalgoederenindustrie, bij ontwerpbureaus of in een CadCam-softwarehouse. Verscheidene industrieel ontwerpers starten hun eigen onderneming en hebben daar veel succes mee. Ook de (semi-) overheid is als werkgever interessant. Afgestudeerden kunnen in deze sectoren bijvoorbeeld betrokken zijn bij het ontwerpen en ontwikkelen van producten of leidinggeven aan het totale ontwerpproces. Of ze werken als productontwikkelaar, technisch ontwerper, consultant, projectleider van grotere ontwerpopdrachten, procesbewaker of misschien wel als onderzoeker.
Uit onderzoek is gebleken dat er in Nederland grote behoefte is aan industrieel ontwerpers die intelligente producten kunnen ontwerpen én een goed oog hebben voor het totale ontwerpproces. Deze rol van ‘spin in het web’ zal in de toekomst belangrijker worden.
60
9
Industrieel Ontwerpen 10
Inlichtingen Voor meer informatie over de opleiding Industrieel Ontwerpen of over de bacheloropdracht kun je contact opnemen met:
Arie Paul van den Beukel 053-489 4853 a.p.vandenbeukel@utwente.nl
Ellen van Oosterzee 053-489 4326 e.d.vanoosterzee-nootenboom@utwente.nl
Informatie voor studiezoekers Bachelor Industrieel Ontwerpen:
www.utwente.nl/bachelor/io
Master Industrial Design Engineering: www.utwente.nl/master/ide
Informatie over de opleiding Bachelor Industrieel Ontwerpen:
www.utwente.nl/io
Master Industrial Design Engineering: www.utwente.nl/ide
Industrieel Ontwerpen
25 bacheloreindopdrachten
Bachelors of science
11
15 April 2010 12 STUDENT
Oscar ter Bogt
OPDRACHTGEVER
Burton Car Company
BEGELEIDER
Jan Willem Hoftijzer
EXAMENDATUM
15 april 2010
De identiteit van de Burton Car Company In Zutphen is de Burton Car Company gevestigd, de leukste en grootste sportwagenfabrikant van Nederland. Een bedrijf dat gespecialiseerd is in haar eigen product: de Burton, maar ook in de donorauto: de CitroÍn 2CV. Er zijn drie opdrachten uitgevoerd. Allen die bijdragen aan de identiteit van Burton. De eerste opdracht was de Powertube: een buis gemonteerd aan het luchtfilter die als turbo dienst doet. De tweede: de Burtonkrik, een innovatieve krik om een wiel te verwisselen. En de derde: een elektrische aandrijflijn. Als resultaat is afgeleverd een herontworpen Powertube met een representatieve weergave van het product dat in productie wordt genomen. De Burtonkrik blijkt niet te werken voor andere merken auto’s en de elektrische aandrijflijn is werkend gemaakt.
13
Oscar ter Bogt
1 juli 2010 14 STUDENT
Stefan Bolding
OPDRACHTGEVER
Israel Economic en Trade Center bv
BEGELEIDER
Nienke Peeters
EXAMENDATUM
1 juli 2010
Onderzoek naar en ontwerp van de verpakking van mini dishes Om de verkoop van mini dishes (kleine schaaltjes om kleine gerechtjes/amuses op te serveren) te stimuleren is er onderzoek gedaan naar een nieuwe geschikte verpakking. Er is onderzoek gedaan naar de wensen van de doelgroep en de bestaande verpakkingen. Hieruit bleek dat de verpakking boven alles een luxe uitstraling moet hebben. Het eindresultaat is een luxe verpakking die de mini dishes presenteert aan de consument. De verpakking biedt ruimte voor extra informatie over bijvoorbeeld amuses of recepten. De verpakking bestaat uit een kartonnen gedeelte en een deel van kunststof. Als goedkoper alternatief voor deze, relatief dure, verpakking is ook een goedkoper alternatief ontworpen.
15
Stefan Bolding
11 maart 2010 16 STUDENT
Ruud Claassen
OPDRACHTGEVER
Small Advanced Mobility
BEGELEIDER
Wim Poelman
EXAMENDATUM
11 maart 2010
Het ontwerpen van de Cito Small Advanced Mobility is een design- en engineeringbedrijf dat zich heeft gericht op het CDM (Cito Dual Mode) project. Het belangrijkste onderdeel van dit project is de Cito. Dit is een smal elektrisch voertuig dat beschikt over een Dual Mode. Dit betekent dat het voertuig op normale wegen manueel bestuurd kan worden, maar in de speciaal voor het voertuig ontworpen “U-banen� automatisch rijdt. In deze opdracht is er verder gewerkt aan het ontwerp van de Cito. Het globale ontwerp van het exterieur van het voertuig stond al vast. Verdere detaillering, zoals de precieze afmetingen van de voorruit, een ruitenwissersysteem, een daksysteem en het bagagecompartiment moesten nog worden ontworpen. In deze bacheloreindopdracht is daar aan gewerkt. Met behulp van een computer model van het voertuig zijn de verschillende onderdelen ontworpen. Daarnaast is ook nagegaan dat de ontwerpen voldeden aan de verschillende Europese richtlijnen en de afmetingen van de mens.
17
Ruud Claassen
2 maart 2010 18 STUDENT
Leon van Dijk
OPDRACHTGEVER
Koninklijke Philips Electronics nv
BEGELEIDER
Wim Poelman
EXAMENDATUM
2 maart 2010
Minimalisatie van slede stofzuiger grootte “Definieer de opties om de grootte van stofzuigers te minimaliseren met behoud van prestatie en duurzaamheid” luidde de opdracht. De minimale grootte van een stofzuiger kan vanuit twee kanten bepaald worden. Enerzijds is het belangrijk te weten wat de minimale grootte van de techniek is en anderzijds is de minimale grootte volgens consumenten van belang. Beide zijn bepaald en de set eisen die deze onderzoeken opleverde zijn gebruikt om een architectuur te bedenken voor een goed presterende stofzuiger met minimale grootte, welke is uitgewerkt tot een prototype. Vervolgens zijn er met behulp van de innovatiemethode TRIZ ideeën bedacht om een stofzuiger nog kleiner te maken en deze zijn samen met Philips beoordeeld op hun haalbaarheid. Deze toekomstplannen zijn uitgewerkt en is er een concept gemaakt voor het jaar 2015.
19
Leon van Dijk
19 mei 2010 20 STUDENT
Sanne Eilering
OPDRACHTGEVER
Ambient Systems bv
BEGELEIDER
Jos Thalen
EXAMENDATUM
19 mei 2010
MicroRouter Design De MicroRouter is ĂŠĂŠn van de apparaten die wordt gebruikt voor een draadloos sensornetwerk. Deze communiceert door middel van radio frequentie identificatie (RFID) met de andere apparaten. In dit project worden er aanbevelingen gegeven voor een nieuw ontwerp van de huidige MicroRouter. Op het moment zorgt het ontwerp voor problemen en sluit niet aan bij het bedrijf en hun andere producten. Door onderzoek naar het product en het bedrijf is er een concept voor een nieuwe behuizing ontwikkeld. Dit concept is praktisch en sluit beter aan op de wensen en eisen. Het product biedt meer zekerheid en is op korte termijn toe te passen, zonder veel aanpassingen van het interne gedeelte.
21
Sanne Eilering
1 juli 2010 22 STUDENT
Erik Einmahl
OPDRACHTGEVER
Pico Sol
BEGELEIDER
Wieteke de Kogel
EXAMENDATUM
1 juli 2010
Interactieve kinderwebsite Voor de stichting Pico Sol in Amersfoort moest een website over zonnestroom ontwikkeld worden voor Nederlandse kinderen van tien tot twaalf jaar oud. Het hoofddoel was om de website beter aan te laten sluiten op de eisen en wensen van deze doelgroep. Na een analyse van de doelgroep bleek dat kinderen graag spelletjes, filmpjes en andere interactieve aspecten op een website willen tegenkomen. Samen met medewerkers van Pico Sol is de inhoud van de website samengesteld. De belangrijkste inhoudelijke aspecten zijn uitgewerkt in vrolijk ogende en interactieve flash-animaties. De vrolijk ontworpen website kan overigens gemakkelijk voorzien worden van een nieuw jasje. Tijdens het gebruiksonderzoek van de website kwam naar voren dat de doelgroep zich aangesproken voelt tot de website en dat zij nog meer spelletjes op de website willen.
23
Erik Einmahl
15 september 2010 24 STUDENT
Bob Giesberts
OPDRACHTGEVER
UMCG
BEGELEIDER
Julia Garde
EXAMENDATUM
15 september 2010
Tracheostoma spraakklep PatiĂŤnten met strottenhoofdkanker worden behandeld door het verwijderen van het strottenhoofd waarbij een tracheostoma wordt gevormd. Hoewel de stembanden zijn verwijderd, kan de persoon d.m.v. een stemprothese praten door handmatig zijn tracheostoma af te sluiten. Het productontwikkelingslab van E.B. van de Houwen van UMCG ontwikkelt een spraakklep voor op het tracheostoma waarmee de gebruiker weer kan praten zonder handen. Door sterk in te ademen wordt het product in de spraakstand gezet. Met een keer sterk uitademen opent de klep weer en kan de gebruiker weer normaal ademen. De Diabolo is een volgende versie van deze spraakklep en de gemaakte prototypes geven veelbelovende resultaten. Dit product werkt op vergelijkbare manier en heeft een simpel ontwerp waardoor het eenvoudig te produceren is en tevens gemakkelijk is in gebruik.
25
Bob Giesberts
24 juni 2010 26 STUDENT
Tom Hilgerink
OPDRACHTGEVER
Hydro Systems Holland bv
BEGELEIDER
Pepijn van Passel
EXAMENDATUM
24 juni 2010
Energiezuinige warmtewisselaar Duurzame producten zijn tegenwoordig hot en nemen in onze samenleving een steeds prominentere plaats in. Hydro Systems Holland bv houdt zich bezig met de ontwikkeling, productie en verkoop van warmtewisselaars waarmee tot 70% energiebesparing en CO2 reductie kan worden bereikt. Tijdens deze opdracht is de nieuwste telg in de productfamilie van HSH bv ontwikkeld; de HSH-Fiwihex速 Delta 16. De Delta 16 kan gezien worden als een duurzaam alternatief voor de standaard radiator en kan worden toegepast in bijvoorbeeld in huizen, hotels, kantoren, scholen etc. Tijdens de ontwikkeling van de Delta 16 diende er zowel rekening gehouden te worden met de techniek als de esthetiek van het product. Het resultaat is een ontwerp dat door HSH bv in productie genomen kan worden.
27
Tom Hilgerink
15 januari 2010 28 STUDENT
Elias van Hoek
OPDRACHTGEVER
Norm-Teq bv
BEGELEIDER
Tom Vaneker
EXAMENDATUM
15 januari 2010
Het ontwerpen van een modulair, stalen balkon Bij nieuwbouw van hoge gebouwen ontstaat steeds meer vraag naar buitenruimte. Ook in de renovatie van oude flatgebouwen is daar behoefte aan. Deze ruimte kan gecreĂŤerd worden door het toepassen van een balkon. Om aan te kunnen sluiten bij de wensen van de architect moet de vormgeving van het balkon te variĂŤren zijn. Er is een ontwerp van een balkon gemaakt met daarin een scala aan vormgevingsparameters die aangepast kunnen worden. Het gaat dan om breedte, lengte, hekwerk, vloertype en manier van afwerking. Na invoeren van de specificaties wordt er een model gegenereerd, die direct de machines kan aansturen. Zo kunnen de onderdelen precies op maat vervaardigd worden, wat het proces versneld. Op deze manier is het mogelijk om een klantgericht ontwerp te maken tegen prefabricage prijzen.
29
Elias van Hoek
16 oktober 2009 30 STUDENT
Wouter Hoogstra
OPDRACHTGEVER
Hortec bv en VB-Airsuspension bv
BEGELEIDER
Arie Paul van den Beukel
EXAMENDATUM
16 oktober 2009
Interfaceontwerp voor ambulances Binnen de huidige ambulances wordt de aansturing van functies zoals de dakset, het geluidssignaal en de binnenverlichting nog op een ouderwetse manier aangestuurd. Met de bedrijven Hortec bv en VB-Airsuspension bv is er voor gekozen om een herontwerp te maken van de interface. Zowel de praktische als theoretische richtlijnen zijn onderzocht en op basis van scenario-ontwerp zijn een tweetal interfaces ontwikkeld. Deze interfaces bieden de mogelijkheid om uitgebreid te worden met extra functies, en de interfaces zijn zo ontworpen dat ze als intuïtief worden ervaren. Van de twee ontwerpen zijn werkende demo’s gemaakt die op gebruiksvriendelijkheid getest kunnen worden.
31
Wouter Hoogstra
15 januari 2010 32 STUDENT
Laurens Kemp
OPDRACHTGEVER
PenWeld bv
BEGELEIDER
Tom Vaneker
EXAMENDATUM
15 januari 2010
Orbitale lasmachine PenWeld is een jong bedrijf dat een nieuwe generatie orbitale lasmachines ontwikkelt. Een orbitale lasmachine wordt gebruikt om metalen buizen aan elkaar te lassen. Het technisch vernieuwende idee is door PenWeld ontwikkeld, het apparaat dat deze functionaliteit faciliteert is tijdens deze opdracht in kaart gebracht en gedeeltelijk ontwikkeld. Er is met behulp van marktonderzoek en interviews met het bedrijf een overzicht gemaakt waarin functies, benodigde componenten en onderdelen aangegeven zijn. Dit schematisch overzicht is verwerkt tot een globaal concept. Een aantal specifieke features zijn technisch dieper uitgewerkt, waarbij onder andere gekeken is naar werking, benodigde componenten, krachtwerkingen en materialen. Topologie van de onderdelen en totaalvormgeving van het apparaat hebben uiteindelijk geleidt tot een resultaat waarmee PenWeld een goede basis voor het verdere ontwerp van hun orbitale lasmachine heeft.
33
Laurens Kemp
13 oktober 2010 34 STUDENT
Els Kemper
OPDRACHTGEVER
Cosmos Sterrenwacht Dinkelland
BEGELEIDER
Theo Krone
EXAMENDATUM
13 oktober 2010
Veilige oversteek over water Cosmos, de sterrenwacht is bezig met de aanleg van twee leerzame buitenactiviteiten voor basisscholieren uit de bovenbouw. Als onderdeel hiervan is een veilige oversteek ontworpen, die gebruik maakt van de ruimte onder een brug waar een drukke weg overheen loopt. Er is besloten dat de oversteek mogelijkheid de vorm van een vlot aan zal nemen, omdat het uitdagend is voor de doelgroep en de kinderen dan direct de effecten van stroming ervaren. Het vlot is zowel vanaf het vlot als vanaf de kant aan te drijven, waardoor geen kind zich hoeft te vervelen. Dit maakt het tevens mogelijk het vlot naar de kant te halen is, als er niemand op zit. Bij het uitwerken van het ontwerp is extra aandacht aan de veiligheid besteed, daarnaast zijn de afmetingen en materialen voor het vlot bepaald. Uiteindelijk is er een zichtmodel gemaakt, dat de werking ook kan demonstreren.
35
Els Kemper
17 december 2009 36 STUDENT
RenĂŠe Klazinga
OPDRACHTGEVER
Leaf Holland bv
BEGELEIDER
Nienke Peeters
EXAMENDATUM
17 december 2009
Bioplastics, een duurzame oplossing? Bijna alle producten die op de markt verkrijgbaar zijn, zijn voorzien van een verpakking. Om deze verpakkingen te kunnen maken is veel materiaal nodig wat uiteindelijk, na de gebruikersfase, wordt gedeponeerd. De productie en de afvalverwerking van deze materialen heeft veel impact op onze wereld en de vraag is dan hoe de impact van een verpakking gereduceerd kan worden. Een van de mogelijke oplossingen zou het gebruik van bioplastics in plaats van synthetische plastics kunnen zijn. Bioplastics zijn plastics die van hernieuwbare materialen zijn gemaakt en/of biodegradeerbaar zijn. De ontwikkeling van deze plastics staat nog in de kinderschoenen en er zijn dan ook nog veel onzekerheden, zoals reduceert het inderdaad the impact van de verpakking op het milieu? Wat zijn de eigenschappen van deze materialen en kunnen die het product in dezelfde mate beschermen als de gewone plastics? Kunnen we dit materiaal wel verwerken op onze machines?
37
RenĂŠe Klazinga
24 november 2009 38 STUDENT
Mark Koenderink
OPDRACHTGEVER
Moonwalk IO en Universiteit Twente
BEGELEIDER
Wim Poelman
EXAMENDATUM
24 november 2009
De tredelift Het ontwerp betreft een zuil ten behoeve van een tredelift die speciaal is ontwikkeld voor mensen die moeite hebben met traplopen. Elke trede is opgehangen tussen twee zuilen. Het systeem helpt de gebruiker door deze verticaal te verplaatsen met behulp van een in de zuil geplaatste motor. Om de gebruiker een groter steunvlak te geven, tillen steeds twee treden tegelijk de gebruiker omhoog. Hierna hoeft de gebruiker alleen maar iets naar voren te lopen, waarna de cyclus zich herhaalt tot de gebruiker boven is. De gebruiker kan op deze wijze zelfstandig en veilig de trap op en af komen. De techniek in de zuil is zo veel mogelijk weggewerkt, om zo een zo slank en elegant mogelijk uiterlijk te krijgen. Het product is op elk type trap te plaatsen en hiervoor zijn verder geen verbouwingen op de trap nodig.
39
Mark Koenderink
12 november 2009 40 STUDENT
Rik de Konink
OPDRACHTGEVER
DEMAKERSVAN
BEGELEIDER
Angèle Reinders
EXAMENDATUM
12 november 2009
Experimentele Opstelling Solar Chandelier Met de Solar Chandelier van DEMAKERSVAN wordt zonne-energie uit de buitenwereld getrokken en naar binnen gehaald, om meer te zijn dan een milieuvriendelijke manier van energieopwekking, namelijk een esthetisch statement. Door zonnecellen te bewerken en te gebruiken als functionele en esthetische elementen ontstaat een spanningsveld tussen kunst en techniek. Resultaat is een kroonluchter met LED-verlichting die voor de energievoorziening gebruik maakt van 480 zonnecellen in de vorm van vlinders die als een zwerm om de lichtbron fladderen. Om de werking van die techniek te kunnen garanderen is veel onderzoek gedaan. Hiervoor is onder andere een testopstelling ontwikkeld die de instraling van zonlicht in een binnenruimte kan nabootsen. Hiermee is vervolgens de werking van verschillende vormen van schakelen onderzocht zodat de kroonluchter het zonlicht dat binnenkomt zo optimaal mogelijk kan benutten.
41
Rik de Konink
8 april 2010 42 STUDENT
Rachel Kooper
OPDRACHTGEVER
Het Foodatelier
BEGELEIDER
Nienke Peeters
EXAMENDATUM
8 april 2010
Kiwiverpakking De opdracht bestond uit het ontwerpen van een vernieuwende verpakking voor verse aardappelen, groente of fruit (AGF). Er werd een analyse gedaan van het huidige aanbod AGF-producten en -verpakkingen, zodat bepaald kon worden wat er allemaal verbeterd kon worden. Er werd een aantal productideeën bedacht, waaruit er één gekozen werd om verder uit te werken. Het eindresultaat is een doorzichtig doosje voor precies één kiwi, dat de consument mee kan nemen in zijn tas. De kiwi blijft op die manier beschermd en kan op elk moment en op elke plek opgegeten worden. De twee helften van de verpakking worden bij elkaar gehouden door een smal etiket. Bijgeleverd zitten een mesje en lepeltje, waarmee de kiwi opengesneden en uitgelepeld kan worden.
43
Rachel Kooper
22 november 2007 44 STUDENT
Martijn Kranen
OPDRACHTGEVER
Kamworks Cambodja
BEGELEIDER
Angèle Reinders
EXAMENDATUM
22 november 2007
Prototyping, redesign and production plan for the Angkor Light In Cambodja heeft 90% van de bevolking geen toegang tot het elektriciteitsnetwerk en is daardoor verstoken van betrouwbare verlichting. De huidige verlichtingsvormen, bestaande uit olielampjes en TL-buizen gevoed door oude accu’s en generatoren, zijn enorm duur en milieuonvriendelijk. Vandaar dat vanuit Kamworks de opdracht kwam om een lamp op zonne-energie te ontwikkelen voor de bevolking op het platteland in Cambodja. Aan de hand van een eerste opzet en een simpel prototype die reeds aanwezig waren is een lamp ontworpen die locaal te produceren is, niet veel kost en voldoet aan alle eisen. Extra aandacht is besteed aan de waterbestendigheid in verband met de extreme weersomstandigheden (moessons) en de mogelijkheid om de lamp eenvoudig en goedkoop te repareren. De lamp is in productie genomen.
45
Martijn Kranen
17 juni 2010 46 STUDENT
Ellen Meijer
OPDRACHTGEVER
BMA Ergonomics
BEGELEIDER
Marten Toxopeus
EXAMENDATUM
17 juni 2010
Milieuvriendelijkheid Axia bureaustoel De opdracht is uitgevoerd voor BMA Ergonomics, een bedrijf dat ergonomische bureaustoelen maakt. De opdracht was het herontwerpen van het schuim en de bevestiging van de stoffering van de Axia bureaustoel, zodat deze gerecycled kunnen worden. Bij het herontwerp van het schuim is gebruik gemaakt van LDPE materiaal, dat het grootste deel van het niet te recyclen PUR-schuim zal vervangen. De nieuwe bevestiging van de stoffering maakt gebruik van een aantal spanpunten die in de kunststof inserts in de kussens worden gemaakt. Een touwtje langs de rand van de stoffering kan hier achter worden gehaakt. Van de herontwerpen zijn 3D-modellen en prototypes gemaakt. Ook zijn ze getoetst met behulp van een levenscyclusanalyse. Hieruit bleek dat de herontwerpen geslaagd zijn.
47
Ellen Meijer
6 mei 2008 48 STUDENT
Marijn Molenaar
OPDRACHTGEVER
Kiwi
BEGELEIDER
Wieteke de Kogel
EXAMENDATUM
6 mei 2008
Schoenpoetsapparaat De R&D afdeling van Kiwi in Den Haag houdt zich bezig met het ontwerpen van innovatieve producten op het gebied van het dragen en het verzorgen van schoenen. Een recentelijk project betreft een schoenpoetsapparaat voor thuisgebruik. Een prototype ervan werkte echter nog niet optimaal. Tijdens deze opdracht is er een uitgebreide testfase geweest waarbij diverse nieuwe materialen en poetsmethoden aan bod zijn gekomen. Op basis van de nieuwe richtlijnen zijn er drie concepten ontwikkeld, waarvan ĂŠĂŠn is aanbevolen aan Kiwi.
49
Marijn Molenaar
30 november 2009 50 STUDENT
Guus Rammeloo
OPDRACHTGEVER
Universiteit Twente
BEGELEIDER
Wim Poelman
EXAMENDATUM
30 november 2009
De Space Module voor de Technotheek Om studenten en ontwerpers eenvoudiger toegang te geven tot informatie over materialen en vervaardigingstechnieken is door prof.dr.ir. Wim Poelman de Technotheek ontwikkeld; een fysieke- digitale bibliotheek. Hiervoor is de Space Module bedacht, een ruimte waarmee de materialenbibliotheek van de Technotheek een plaats krijgt èn het ruimtegebrek in het faculteitsgebouw van de faculteit Construerende Technische Wetenschappen aan de Universiteit Twente slim wordt aangepakt. De modulaire ruimte is te plaatsen op diverse locaties in het gebouw en daarbuiten. Naast de functie van materialenbibliotheek kan deze Space Module ook andere functies voor kleine groepen personen vervullen. Zo is het een vergaderruimte, lounge en koffiehoek. Al naar gelang van de gebruiker kan de ruimte verschillend worden ingericht.
51
Guus Rammeloo
8 juni 2010 52 STUDENT
Jesse van der Scheer
OPDRACHTGEVER
DGT
BEGELEIDER
Winnie Dankers
EXAMENDATUM
8 juni 2010
DGT Cube In dit project is toegewerkt naar de marktintroductie van de DGT Cube, een digitale speltimer ontwikkeld door DGT in samenwerking met studenten van de Universiteit Twente en ontwerpbureau INDES. De Cube kan gebruikt worden om bij gezelschapsspellen tot 6 spelers de tijd bij te houden. Op deze manier kan het spelen van veel spellen spannender en uitdagender worden. Om dit product succesvol op de markt te zetten is er gewerkt aan een marketingplan en branding van het product. Op basis van de promotiestrategie is vervolgens een verpakking, gebruikershandleiding, promotiemateriaal en een website voor de Cube ontwikkelt. In februari 2010 is de timer voor het eerst gepresenteerd op de internationale speelgoedbeurs van Neurenberg.
53
Jesse van der Scheer
25 januari 2010 54 STUDENT
Leendert Verduijn
OPDRACHTGEVER
Estive Meubels
BEGELEIDER
Jeroen Beeloo
EXAMENDATUM
25 januari 2010
Tafelset Estivo Meubels is een meubelfabrikant die meubels vervaardigt van gebruikt steigerhout. Het bedrijf constateert enkele problemen wat betreft het huidige assortiment; de producten zijn hypegevoelig en seizoensgebonden. Aan de oplossing van deze problematiek is een bijdrage geleverd door de ontwikkeling van een stabiele tafelset -een tafel en een stoel- die niet-hyperig en niet-seizoensgebonden zijn, gebaseerd op de eisen en wensen van de doelgroep.
55
Leendert Verduijn
27 april 2010 56 STUDENT
Pien ten Voorde
OPDRACHTGEVER
KICI
BEGELEIDER
Tom Vaneker
EXAMENDATUM
27 april 2010
Plaatmateriaal van tweedehands textiel KICI is een bedrijf dat afgedankte kleding inzamelt om het een tweede leven te geven in Oost-Europa en Afrika. Ze willen de levenscyclus van niet opnieuw te dragen kleding verlengen door de textielvezels van deze kleding te persen tot harde platen. In deze opdracht is er onderzoek gedaan naar hoe deze platen geperst kunnen worden en wat de unieke eigenschappen van deze plaat zijn. Naar een van deze unieke eigenschappen, de geluidsdemping, is meer onderzoek gedaan door middel van een aantal metingen. Om een voorbeeld te geven wat er mogelijk is met het materiaal is er een voorbeeldproduct ontworpen: een geluiddempende scheidingswand voor in kantoorruimtes. Uiteindelijk is er een stappenplan opgesteld voor de verdere ontwikkeling van het materiaal.
57
Pien ten Voorde
20 oktober 2010 58 STUDENT
Fernand de Wolf
OPDRACHTGEVER
PenWeld bv
BEGELEIDER
Tom Vaneker
EXAMENDATUM
20 oktober 2010
Lasunit ontwerp & user interface ontwerp orbitale lasmachine unit PW-8 Rondlassen of orbitaal lassen is een techniek waarbij twee metalen buisdelen semi-automatisch aan elkaar worden gelast. Een belangrijke markt waarin deze lastechniek wordt toegepast is de voedingsmiddelenindustrie. Het bedrijf PenWeld heeft technologie ontwikkeld waardoor dit relatief dure proces een stuk efficiĂŤnter kan worden uitgevoerd, en waardoor tevens de kans op foutlassen tot een minimum wordt beperkt. Deze technologie wordt toegepast in de lasmachine PW-8. Een gedeelte van de PW-8 is in deze opdracht ontworpen. Zo is er bepaald hoe de machine wordt gebruikt en welke functionaliteit deze dient te vervullen. Op basis hiervan is ontworpen welke componenten de lasmachine zal bevatten en welke interacties daartussen plaatsvinden. Tevens is er een conceptontwerp voor de user interface ontwikkeld, met als doel het bieden van een zo groot mogelijk gebruiksgemak.
59
Fernand de Wolf
8 juli 2010 60 STUDENT
Martjin Zwart
OPDRACHTGEVER
Donkervoort Automobielen bv
BEGELEIDER
Pepijn van Passel
EXAMENDATUM
8 juli 2010
Een ontwerpvoorstel voor het instrumentpanel van de Donkervoort GTO. Donkervoort Automobielen bv is een Nederlandse fabrikant van sportauto’s en in 1978 opgericht door Joop Donkervoort. Donkervoorts zijn oorspronkelijk gebaseerd op de legendarische Lotus Super Seven. Waar de auto door de jaren heen duidelijk is geëvolueerd, is het instrumentpanel bij deze ontwikkeling achter gebleven. Voor het nieuwe model van Donkervoort, de Donkervoort GTO, is daarom een ontwerpvoorstel voor het nieuwe instrumentpanel en -cluster gedaan. Een Donkervoort GTO is leverbaar in drie uitvoeringen, te weten ‘Tour’, ‘Sport’ en ‘Race’. Voor elk van de uitvoeringen is een passende afwerking samengesteld. Het instrumentcluster valt op door zijn gebolde glas met daarin het Donkervoort logo gegraveerd. Rond de primaire instrumenten bevindt zich een ring waarin de diverse controlelampjes te vinden zijn. Het resultaat is een evolutie vanaf het huidig instrumentpanel naar een beter passend geheel dat aansluit bij de bouwstenen van het merk. Het eindresultaat is tot de presentatie van de auto geheim en kan dus niet getoond worden.
61
Martijn Zwart
Index Index
Overzicht van alle Industrieel Ontwerpen afgestudeerden aan de Universiteit Twente in het jaar 2010.
Naam
Opdrachttitel
Manon de Beer
Het verhogen van de explotatie van buitensportaccommodaties SRO
17 juni
2010
Lotte van den Berg
Ontwerp van een theezetter waarbij de beleving centraal staat
Simon Lévelt Koffie & Thee
27 juli
2010
Job Bergsma
Ontwerpen van een fietsenstalling in Rio de Janero
IBISS
03 juni
2010
Jessika Bijvank
Ontwerp elleboogscharnier armorthese
Flextension
10 september 2010
Stefan Binnemars
Robothoofd met expressies
Control Engineering Group UT
09 oktober
2008
p12
Oscar ter Bogt
De identiteit van de Burton Car Company
Burton Car Company
15 april
2010
p14
Stefan Bolding
Onderzoek naar en ontwerp van de verpakking van mini dishes Israel Economic en Trade Center bv 01 juli
2010
Mark Boswerger
Bouwsysteem ‘ Zero Tolerance’
Olde Hanter Bouwconstructies
14 oktober
2009
Marieke Brouwer
Duurzame materialen (voor Philips producten)
Philips Nederland bv
28 september 2010
Bas Brouwer
Transportverpakking voor snijbloemen
Twinpack bv
18 november 2010
Majorie Bussink
GUI voor TeleFLEX
DEMCON
31 augustus 2010
Ruud Claassen
Het ontwerpen van de Cito
Small Advanced Mobility
11 maart
Bart van Diepen
Smart Chair expert
BMA Ergonomics
16 november 2009
Leon van Dijk
Minimalisatie van slede stofzuiger grootte
Koninklijke Philips Electronics nv
02 maart
2010
Ruud van Dongen
Het ontwerp van de nieuwe generatie Vento screen
PBS groep
01 juli
2010
p20
Sanne Eilering
MicroRouter Design
Ambient Systems bv
19 mei
2010
p22
Erik Einmahl
Interactieve kinderwebsite
Pico Sol
01 juli
2010
Maarten Essers
CNC Worknet: Informatiestromingen
CNC Worknet
16 maart
2010
Rick Fikkert
Ontwerp van innovatieve verpakkingen voor Cricket aanstekers Swedish Match Lighters bv
19 augustus 2010
Marleen Germs
Automatische afvoer voor een urineflowmeter
Medical Measurement Systems
16 september 2009
Bob Giesberts
Tracheostoma spraakklep
UMCG
15 september 2010
Stefanie Groot
Verpakking ‘Take ‘n Shake’
InfoDish
29 oktober
2009
Wouter de Haas
Afsluiting Skewiel
Skewiel Trynwâlden
01 februari
2010
Rick van der Heemst
Herontwerp openluchttheater Hertme
Stichting Theater en Cultuur Hertme 8 april
2009
p26
Tom Hilgerink
Energiezuinige warmtewisselaar
Hydro Systems Holland
24 juni
2010
p28
Elias van Hoek
Het ontwerpen van een modulair, stalen balkon
Norm-Teq bv
27 mei
2010
p30
Wouter Hoogstra
Interfaceontwerp voor ambulance
Hortec bv en VB-Airsuspension bv
16 oktober
2009
Dorus van Hout
Een ontwerpstudie naar een standalone verlichte vlaggenmast
To Innovate
02 maart
2010
Anne van den Hurk
Haalbaarheidsstudie medisch computermeubel
Promea Industrial Design
26 januari
2010
Lydia Janssen
Aangenaamd gezond verpakt
Koninklijke FrieslandCampina nv
05 januari
2010
Rianne Karsten
Het herontwerpen van de boodschappenfietskar
Van Vloot bv
22 september 2010
62
p16
p18
p24
Opdrachtgever
Examendatum*
2010
Opdrachttitel
Opdrachtgever
Examendatum*
p32
Laurens Kemp
Orbitale lasmachine
PenWeld bv
15 januari
2010
p34
Els Kemper
Veilige oversteek over water
Cosmos Sterrenwacht Dinkelland
13 oktober
2010
Sebastian Kettler
Ontwerpondersteuning in het kader van het solar chandelier project
DEMAKERSVAN
12 november 2009
Vincent Kickert
Energiek door Energie. Duurzaamheid met apparatuur
FysioFit Health Investment Center
05 maart
Yusuf Kilic
Yelken Kalip Systematic Innovation: Misred
Yelken kalip A.S,
04 november 2010
p36
Renée Klazinga
Bioplastics, een duurzame oplossing?
Leaf Holland bv
17 december 2009
p38
Mark Koenderink
De tredelift
Moonwalk IO en Universiteit Twente 24 november 2009
Eline Kolk
Ontwerp van een relatiegeschenk van gemetaliseerd materiaal
Amsterdam Metallized Products bv
09 september 2010
p40
Rik de Konink
Experimentele Opstelling Solar Chandelier
DEMAKERSVAN
12 november 2009
p42
Rachel Kooper
Kiwiverpakking
Het Foodatelier
08 april
2010
Niels Korteling
Hospitality trailer
Talen Meppel
21 januari
2009
p44
Martijn Kranen
Prototyping, redesign and production plan for the Angkor Light
Kamworks Cambodja
22 november 2007
p46
Ellen Meijer
Milieuvriendelijkheid Axia bureaustoel
BMA Ergonomics
15 juli
2010
Marcel Melching
Home thermostat User Interface
Benchmark Electronics
28 mei
2010
Marijn Molenaar
Schoenpoetsapparaat
Kiwi
06 mei
2008
Ellen Oude Luttikhuis
Het interactieve zuivelschap
Universiteit Twente
29 april
2010
Daniël Poolen
Mobiliteitsservice iOOO
Getronics PinnkRoccade
16 oktober
2008
p50
Guus Rammeloo
De Space Module voor de Technotheek
Universiteit Twente
30 november 2009
p52
Jesse van der Scheer
DGT Cube
DGT
08 juni
Judith Schoot Uiterkamp
Ontwerp van een educatieproject en website in Nederland en Cambodja
Pico Sol
03 september 2010
Richard van Schouwenburg Track T-800CDI motorfiets carterbeschermer en standaard ontwerp
Track Dieselmotorfiets
15 november 2010
Ellen Sprenkeling
Vormgeving espressomachine
Bravilor Bonamat
16 oktober
Kim Stemkens
Nieuwe productideëen voor Depron
Depron
09 september 2010
Leendert Verduijn
Tafelset
Estive Meubels
25 januari
2010
Bas van Vliet
Carry Boodschappenhulp voor senioren
First Care bv
27 maart
2008
Pien ten Voorde
Plaatmateriaal van tweedehands textiel
KICI
27 april
2010
Mariska Vos
Ontwerp van een bank van vouwkarton voor in de openbare buitenruimte
Acket drukkerij kartonnage bv
29 januari
2010
Arjan Wiggelinkhuizen
Innovatieve dakkapel
De Verbinding Groningen
23 november 2009
p58
Fernand de Wolf
Lasunit ontwerp & user interface ontwerp orbitale lasmachine unit PW8
PenWeld bv
20 oktober
2010
p60
Martijn Zwart
Een ontwerpvoorstel voor het instrumentpanel van de Donkervoort GTO.
Donkervoort Automobielen bv
08 juli
2010
p48
p54
p56
* Examendatum is de afronding van de bacheloreindopdracht en is niet gelijk aan de afstudeerdatum.
Index
Naam
2010
2010
2009
63
Colofon 64
Colofon Contactgegevens
Universiteit Twente Opleiding Industrieel Ontwerpen Postbus 217 7500 AE Enschede www.utwente.nl/io
Drukwerk
Ipskamp Drukkers te Enschede
Opmaak & Ontwerp
Ontwerpbureau Demeneer www.demeneer.nl
Oplage
3000
Tekstredactie
Eduard Pupupin
Datum publicatie
Augustus 2011
inlichtingen In dit boekje wordt een selectie weergegeven van bacheloreindopdrachten van de opleiding Industrieel Ontwerpen aan de Universiteit Twente. De opdrachten zijn afgerond in 2010. Voor meer informatie over de opleiding of de bacheloreindopdracht kun je contact opnemen met een van de onderstaande personen: Arie Paul van den Beukel 053-489 4853 a.p.vandenbeukel@utwente.nl Ellen van Oosterzee 053-489 4326 e.d.vanoosterzee-nootenboom@utwente.nl