Nishkulanand Kavya

kk ©e Mðkr{LkkhkÞýku rðsÞíkuíkhk{T kk

ðz÷kÄk{ rîþíkkçËe økútÚk{k¤k-3

MkËTøkwÁðÞo ©erLk»fw¤kLktË Mðk{e

-: ÷u¾f :-

MkËTøkwÁ çkúñMðYÃkËkMk Mðk{e (MkkrníÞ rðþkhË)

“©e Mðkr{LkkhkÞý {trËh ðzíkk÷Äk{”

©e÷û{eLkkhkÞýËuð økkËe ÃkeXkrÄÃkrík

Ãk.Ãkq.Ä.Äw. 1008 yk[kÞo©e hkfuþ«MkkËS {nkhks©eLke yk¿kkÚke -: «fkþf :-

ðzíkk÷ {uLkuStøk xÙMxe çkkuzo ðíke

{wÏÞfkuXkhe©e Ãk.Ãkq.Mk.økw. þk. Mðk. ©e MktíkðÕ÷¼ËkMk

(Ph.D.,D.Litt.)

ðzíkk÷-MktMÚkkLk

ðzíkk÷Äk{ rîþíkkçËe økútÚk{k¤k-3

økútÚk : “MkËTøkwÁðÞo ©erLk»fw¤kLktË Mðk{e”

÷u¾f : MkËTøkwÁ çkúñMðYÃkËkMk Mðk{e - ðzíkk÷Äk{

MktÃkkËf : Mðk{e ~Þk{ðÕ÷¼ËkMkS - ðzíkk÷Äk{

«fkþf : ©e Mðkr{LkkhkÞý {trËh - ðzíkk÷Äk{

«Úk{ ykð]r¥k : yuf nòh

{q¤ ®f{ík : 40/-

ðu[ký ®f{ík : MkkisLÞLku yk¼khe 30/-

MkkisLÞ : yuf nrh¼õík

«kró MÚkkLk : ©e Mðkr{LkkhkÞý {trËh ðzíkk÷Äk{

{wÿf : ©eS ykxo, y{ËkðkË

VkuLk. (079) 26441522 ({ku.) 7600026686, 9879606686

E-mail : shreejiart@gmail.com. Web : www.shreejiarts.org

«MíkkðLkk

nu ðnk÷k Mktíkku-¼õíkku ! ykÃkýk Mkt«ËkÞLkwt Ãkh{ Mkki¼køÞ

Au fu, ykÃkýLku rLk»fw¤kLktË Mðk{e suðk {nkÃkwÁ»k {éÞk Au.

ÃkqßÞÃkkË Mðk{eyu yLkuf økútÚkku ÷¾e ykÃkeLku Mkt«ËkÞLku

¼ÂõíkhMkk{]íkLkku hMkÚkk¤ íkiÞkh fhe ykÃÞku Au, íku ðzu

Mkt«ËkÞLkk yLkufkLkuf ykr©íkku ík]ÂÃíkLkku ykuzfkh ¾kELku

¼økðkLk ©e Mðkr{LkkhkÞýLkku hkSÃkku {u¤ðe ykíÞtríkf fÕÞký

«kÃík fhe hÌkk Au.

nu ðk[f ¼õíkku ! ðzíkk÷Äk{{kt Ëhhkus Mkðkhu

Mk¼k{tzÃk{kt fÚkk-ðkíkko Mkt¼¤kðe MkkiLkku hkSÃkku {u¤ðíkk yuðk

çkúñMðYÃk Mðk{eyu ÃkqßÞÃkkË MkËTøkwÁðÞo rLk»fw¤kLktË Mðk{eLkwt

SðLk-[rhºk yk÷u¾eLku Mkt«ËkÞLke MkkrníÞ-Mkuðk{kt W{uhku fÞkuo

Au. ÃkqßÞ Mðk{eLke Mkh¤ ¼k»kk yLku çkkuÄøkBÞ þi÷e MkíMktøk{kt

÷kufr«Þ Au. íku{Lke f÷{u 23 ÃkwMíkfku ÷¾kÞk Au yLku «fkrþík

ÚkÞk Au Ãkhtíkw yksu su yk ÃkwMíkf «fkrþík ÚkE hÌkwt Au íkuLkku

y{Lku rðþu»k ykLktË Au. fkhý fu yk ÃkwMíkf ðzíkk÷ økkËeLkk

ðíko{kLk ÞþMðe yk[kÞo©e hkfuþ«MkkËS {nkhks©e

økkËeÃkËkYZ ÚkÞk íkuLkk 20 ð»koLkk WíMkð «Mktøku «fkrþík ÚkE

hÌkwt Au. yLku çkeswt fkhý yu Au fu, MðÞt ©enrhyu MðnMíku

«ríkrcík fhu÷ WÃkkMÞ-æÞuÞ MðYÃk ©enrhf]»ý {nkhks yuðt

{nk«íkkÃke ©e÷û{eLkkhkÞýËuðLkk 200 ð»ko Ãkqýo ÚkE hÌkkt Au

íkuLkk rîþíkkçËe WÃk¢{u þY fhðk{kt ykðu÷ ‘‘ðzíkk÷Äk{

rîþíkkçËe økútÚk{k¤k-3’’ Lkk ík]íkeÞ Ãkw»ÃkYÃku «fkþLk ÚkE hÌkwt

Au. ðzíkk÷ðkMke ©enrhf]»ý {nkhks, ©e÷û{eLkkhkÞý

ðøkuhu Ëuðku íkÚkk yk[kÞo {nkhks©e íku{s Ëhuf Mktíkku-¼õíkku

yk økútÚkLkk ÷u¾f çkúñMðYÃk Mðk{e WÃkh fkÞ{ {kxu hkS hnu

yuðe «kÚkoLkk MkkÚku Mkki ðk[fkuLku sÞ ©e Mðkr{LkkhkÞý.

r÷:

[uh{uLk©e {wÏÞ fkuXkhe©e

íkk. 15-10-2022

Mktðík 2078 ykMkku ðË AX

÷u¾f íkhVÚke ......

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku !

MkíMktøkLke {k yux÷u {wõíkkLktË Mðk{e

{q¤ yûkh{qŠík yux÷u økkuÃkk¤kLktË Mðk{e

Þríkhks©e yux÷u çkúñkLktË Mðk{e

ÃktzeíkðÞo yux÷u rLkíÞkLktË Mðk{e

yiïÞo{qŠík yux÷u MkÂå[ËkLktË Mðk{e

¿kkLk{qŠík yux÷u MðÞt«fkþkLktË Mðk{e

æÞkLk{qŠík yux÷u þíkkLktË (MktíkËkMk) Mðk{e

«u{{qŠík yux÷u «u{kLktË Mðk{e

©eS Mkuðk {qŠík yux÷u {q¤S çkúñ[khe

Ä{o {qŠík yux÷u ykí{kLktË Mðk{e

yk¿kk{qŠík yux÷u f]ÃkkLktË Mðk{e

ykí{rLkc {qŠík yux÷u MðYÃkkLktË Mðk{e

Ãkºk÷u¾Lk {qŠík yux÷u þwfkLktË Mðk{e

y¾tz{qŠík Äkhf yux÷u rMkØkLktË Mðk{e

ðihkøÞ{qŠík yux÷u rLk»fw¤kLktË Mðk{e

nu ðnk÷k ðk[fku ! MðÞt Ãkh{kí{k ©eMðkr{LkkhkÞý

{nk«¼wyu su{Lku ðihkøÞ{qŠík fneLku LkðkßÞk níkk - çkehËkÔÞk

níkk. yuðk MkËTøkwÁðÞo ©e rLk»fw¤kLktË Mðk{eLkwt SðLk [rhºk

yk÷u¾ðkLkwt {Lku MkËT¼køÞ MkktÃkzâwt yuLku nwt {kÁt Ãkh{ Mkki¼køÞ

Mk{swt Awt.

yk ÃkwMíkf «fkþLk fhðk çkkçkík hkSÃkku ËþkoÔÞku yu

çkË÷ Ãk.Ãkq.Ä.Äw. 1008 yk[kÞo ©e hkfuþ«MkkËS {nkhks

íkÚkk ðzíkk÷ {trËhLkk [uh{uLk MkËT. fku. ©e Ëuð«fkþ Mðk{e

íkÚkk {wÏÞ fkuXkhe þkMºke ©e MktíkðÕ÷¼ Mðk{eLkku ÓËÞÃkqðof yk¼kh ÔÞõík fÁt Awt.

yk rMkðkÞ yk LkkLkfzk ÃkwMíkfLkwt MktÃkkËLk fhLkkh y{khk {tz¤Lkk ~Þk{ðÕ÷¼ Mðk{e íkÚkk yk ÃkwMíkfLkw MkkisLÞ

MðefkhLkkh yuf nrh¼õíkLkku Ãký nwt y¼kh Awt.

yk ÃkwMíkf ÷¾ðk ðzíkk÷ðkMke ©enrhf]»ý {nkhks, ©e÷û{eLkkhkÞý - ykrËf Ëuðku, Mkðuo Mktíkku-Ãkk»koËku íku{s Mkðuo

nrh¼õíkku, çknuLkku yLku ¼kEykuLkku hkSÃkku EåAwt Awt.

r÷ : MkíMktøk Mkuðf Mðk{e çkúñMðYÃkËkMk

©e Mðkr{LkkhkÞý {trËh ðzíkk÷Äk{

íkk. 9-10-2022, ykMkw MkwË þhË ÃkqŠý{k

….…q.Ä.Äw. 1008 yk[kÞo©e hkfuþ«MkkËS {nkhks©e -

yuf Ãkrh[Þ

• ykÃk©e økkËe ÃkËkYZ ÚkÞk íkuLkk 20 ð»ko Ãkqýo ÚkE hÌkk Au

íÞkhu ykÃkLkk økkËefk¤Lke ykAuhe {krníke MkíMktøk Mk{ûk {wfíkk ykLktË ÚkkÞ Au.

• ykÃk©e MkíMktøk {nkMk¼kLkku «ÞkMk, MkËT. ©e økkuÃkk¤kLktË

Mðk{e yLku ©e fü¼tsLk ËuðLkk ykrþ»k MkkÚku íkk. 31-12003, MktðíkT-2059, Ãkku»k ðË-14 Lkk hkus ðzíkk÷ðkMke

©e÷û{eLkkhkÞýËuð økkËe Ãkh ykYZ ÚkÞk.

• ykÃk©e Ëeûkk yLku «ríkck îkhk yk çk]nË MkíMktøkLkwt MkËið

Ãkku»ký fÞwO Au. MkLk 2003 Úke 2022 fkhíkf {kMk MkwÄe820 MktíkkuLku Ëeûkk «ËkLk fhðkLkwt Mkki¼køÞ ykÃkLkk {Míkfu

÷¾kÞw Au, íku {q¤ Mkt«ËkÞ {kxu økkihðLke ðkík Au, ykÃkLkk

MLkunk¤ Mð¼kðLkk fkhýu nk÷{kt ykÃkLke MkkÚku 1261 WÃkhktík

Mktíkku, 608 WÃkhktík Ãkk»koËku yLku 19 WÃkhktík çkúñ[khe Au.

• ykÃku nrh{trËh/rþ¾hçktÄ {trËh 497 «ríkckyku fhe Au. su{kt Lkðk {trËh íkÚkk SýkuoØkh ÚkÞu÷ {trËhku{kt ÃkwLk:«ríkck

Ãký Mkk{u÷ Au.

• ykÃk Mkíkík Mk¾ík rð[khþe÷ hnku Aku. fÚkk-ÃkkhkÞýkuþkfkuíMkðku, ÃkkxkuíMkð, ¾kík{wnqíko, WËT½kxLk, htøkkuíMkð ðøkuhuLke

LkkUÄ fheyu íkku 11,543 WÃkhktíkLke LkkUÄ Au. LkkLkk-{kuxk

«Mktøkku ðýLkkUÄkÞu÷k Ãký yøkrýík Au.

• ykÃku ykþhu 69,877 WÃkhktík ¼õíkkuLku íÞkt Ãkøk÷k fÞkO Au.

• yLku nk, MkíMktøkLkku ðkhMkku ÷ELku rðËuþ ðMku÷k ¼õíkkuLku Ãký

ykÃk ¼wÕÞk LkÚke. Þw.fu.-7, fuLkuzk-4, ykr£fk-2 (fuLÞk, ÞwøkkLzk, íkkLÍkLkeÞk), ykuMxÙu÷eÞk-4, ËwçkE-3(7 Ëuþku), çknrhLk-1, y{urhfk-29 MkíMktøk Þkºkkyku fhe Au.

• y{urhfk, ykuMxÙu÷eÞk, fuLkuzk, Þw.fu. yLku ykr£fk{kt MkíMktøk

{tz¤ yLku Mktíkku îkhk ÚkÞu÷k {trËhkuLkkt rLk{koý fkÞo{kt

ykÃkLkk ykþeðkoË hÌkk Au.

• ykÃku 2758 WÃkhktík økk{zkyku{kt MkíMktøk rð[hý, 8 WÃkhktík

MktíkkuLke rþrçkhku, 63 WÃkhktík çkk¤-Þwðk íkÚkk «kiZ ¼õíkkuLke rþrçkhku{kt {køkoËþoLk ykÃkeLku ¼kðe ½zíkhLke ®[íkk fhe Au.

• MkíMktøkLkk økkihð Mk{kLk {kuxk {kuxk Mk{iÞk ©e nrhf]»ý

{nkhks, 1,2,3, ©e h½wðehS {nkhks, Äku÷uhkÄk{, MkkhtøkÃkwhÄk{, Lke÷ftXÄk{, sqLkkøkZÄk{, økZÃkwhÄk{, Mkwðýo rþ¾h, Mkwðýo {trËh WËT½kxLk, YMík{çkkøk {qŠík«ríkck {nkuíMkð, ð[Lkk{]ík rîþíkkÂçË {nkuíMkð, MkhÄkh {qŠík«ríkck

{nkuíMkð, y{ËkðkË-økkËe ÃkËkYZ »kceÃkqŠíkLke þku¼k ðÄkhe

Au. MkuðfkuLku nwtV çk¤ ykÃkeLku «kuíMkkrník fÞkO Au. íku{s

yLkuf Ä{ko[kÞkuo yLku Mkk{kSf, hksfeÞ, Þwðk {nkLkw¼kðku

MkkÚku MkkisLÞ {w÷kfkíkku fheLku ÃkhMÃkh MktðkË MÚkkrÃkík fÞkuo

Au. ykÃk©eLke yk¿kkLkwMkkh Ãkq. økkËeðk¤k©eyu 246 WÃkhktík

íÞkøke çknuLkkuLku Ëeûkk ykÃke. yíÞkhu nk÷{kt Ãkq. økkËeðk¤k©e

ÃkkMku 427 WÃkhktík MkktÏÞÞkuøke {kíkkyku Au.

• Ãkq. økkËeðk¤k îkhk Mkwhík-3, {k÷Mkh-1, ÿkuýuïh-1 íkÚkk [khÄk{-1, ðzíkk÷-1, Lkir{»kkhÛÞ rþrçkh, MkkhtøkÃkwh-1, ËwçkE-1, yuðwt Mkwhík{kt ¼ÔÞ þkfkuíMkð yk MkkÚku MkíMktøk rþrçkh, fÚkkÃkkhkÞý, {nk{nkuíMkð yuðt MkUfzku økk{zkykuLke Mk¼kyku{kt nkshe ykÃke MkíMktøkLkwt MktðÄoLk fhu÷ Au.

• ykÃkLkk økkËefk¤Lkk MkwðýofkÞkuo çkË÷ y{ku ykÃkLku þíkþík

ðtËLk Mkn yr¼LktËLk ÃkkXðeyu Aeyu.

MkkrníÞ «fkþLk Mkr{rík ðíke MkkÄw þwfËuð«MkkËËkMkLkk sÞ ©e Mðkr{LkkhkÞý.

Mk{Ãkoý

ðzíkk÷Äk{ ÃkeXkrÄÃkrík Ãk.Ãkq.Ä.Äw. 1008

yk[kÞo ©e hkfuþ«MkkËS {nkhks©e ! ykÃk©eyu Ä{oÄwhk Mkt¼k¤e íkuLkk 20 ð»ko Ãkqýo ÚkÞk yu rLkr{¥ku yk ÃkwMíkf ykÃk©eLku yÃkoý fÁt Awt.

r÷ : çkúñMðYÃkËkMkLkk ËtzðíkT Mkrník

sÞ ©e Mðkr{LkkhkÞý.

“yk¼khLkk yrÄfkheyku”

¼„ðt™ ©e Mðtr{™thtÞý™e yËe{ f]…tÚte ‚Útt y.r™. Ë.„w. þt. Mðt{e ©e f]»ýSð™ŒtËS {u‚…whðt¤t™t þw¼ytþeðtoŒÚte yuðk

….…q.Ë.„w. Mðt{e ©e „tu®ðŒ«ËtŒŒtËS {u‚…whðt¤t™e þw¼«uhýtÚte ‘‘yuf nrh¼õ‚’’ ‚hVÚteytŠÚtf ËnÞtu„ «t ÚtÞu÷ Au.

yt yðËhu©enrhS {nthts yt …rhðth™wk Ë{„ú{k„÷ rðM‚thtuyus ntŠŒf «tÚto™t.

– ËíËk„ Ëuðf ËtÄw~Þt{ðÕ÷¼ŒtË™t sÞ ©e Mðtr{™thtÞý

©enrhf]»ýkÞ Lk{:

÷u¾Lk «kht¼ : rð.Mkt. 2077 y»kkZ MkwË ÃkqLk{, økwYÃkqŠý{k, íkk. 24-7-2021

MkËTøkwYðÞo ©erLk»fw¤kLktË Mðk{e

‘‘Mkðkoðíkkh Äíkkoht ¼wÂõík{wÂõík «ËkÞf{T; ðtËuànt MðuüËuðt íkt nrhf]»ýt {Lkkunh{T.’’

‘‘fk{ ÿÔÞ Lku {kLk Au sun, íkun MkkÁt LkÚke ÄkÞkuo Ëun;

¿kkLk ðihkøÞ Whu yþu»k, yuðk MktíkLku Lkk{wt nwt þe»k.

íkusu íkÃku Þþu Mktík Ãkqhk, ¿kkLkðkLk þwØ çkkuÄu þqhk;

þw¼ þe÷ Mkw¾Lkk ËkLkuþ, yuðk MktíkLku Lkk{wt nwt þe»k.’’ – ¼õík ®[íkk{rý «.2

ò{ hkð¤u hkßÞLke MÚkkÃkLkk fhe nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! nk÷kh «Ëuþ yux÷u ðíko{kLk

Mk{Þ{kt ykðu÷ ò{Lkøkh rsÕ÷k{kt ykðu÷kt økk{zktykuLkku Mk{wn.

ò{ nk÷kSLkk Lkk{ ÃkhÚke nk÷kh Lkk{ Ãkzu÷ Au. ò{LkøkhLkwt yiríknkrMkf Lkk{ yux÷u LkðkLkøkh. Ãkhtíkw fåA «Ëuþ{ktÚke

ykðu÷k ò{ hkð¤u htøk{íke yLku Lkkøk{íke LkËeLkk rfLkkhu

E.Mk. 1540 MktðíkT 1596 Lkk ©kðý MkwË Mkkík{Lku çkwÄðkhLkk

rËðMku yk LkðkLkøkh hkßÞLke MÚkkÃkLkk fhe níke, íkuÚke íkuLkk

Lkk{ WÃkhÚke ò{Lkøkh Lkk{ Ãkzu÷ Au.

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e

þu¾Ãkkx{kt {nk{wõíkLkku sL{

ykðk nk÷kh «Ëuþ{kt yÚkkoíkT ò{Lkøkh rsÕ÷kLkk òurzÞk

íkk÷wfk{kt ykðu÷ þu¾Ãkkx Lkk{Lkk LkkLkk yuðk økk{zk{kt MktðíkT

1822 (E.Mk. 1766) Lkk {nk MkwË Ãkkt[{ (ðMktíkÃkt[{e) Lkk

Ãkrðºk rËðMku yuf {nk{wõík «økx ÚkÞk yu s ykÃkýk Mkt«ËkÞ{kt

ðihkøÞ{qŠík fnuðkíkk yuðk MkËTøkwÁðÞo Ãkh{ ÃkqßÞ «kík:M{hýeÞ rLk»fw¤kLktË Mðk{e.

nu ¼õíkku ! {nkÃkwÁ»kku {kíkk-rÃkíkk íkhefu su{Lke ÃkMktËøke

fhu yu LkhLkkhe fkuE Mkk{kLÞ ÔÞÂõík Lk nkuÞ, yLku su

Mkk{kLÞ nkuÞ yu{Lku íÞkt ykðk {nkLk MktíkkuLkku sL{ Lk ÚkkÞ.

íkku ykðk yMkkÄkhý Lkh-Lkkhe yux÷u {kíkk y{]íkçkk yLku

rÃkíkk hk{¼kE yÚkðk hk{S¼kE.

hk{¼kE ¿kkríkyu økwsoh MkwÚkkh (Mkwíkkh) níkk. íku{Lkwt

{q¤ ðíkLk íkku nk÷kh ÃktÚkf{kt ykðu÷ ÷íkeÃkwh økk{ níkwt. Ãkhtíkw

íÞkt ÃkkuíkkLkk økwÁ yuðk MkËTøkwÁðÞo ykí{kLktË Mðk{eLke ®LkËk

Úkíke nkuðkÚke íku{s ËwsoLk ÷kufku îkhk WÃkÿð Úkíkku nkuðkÚke {q¤

ðíkLkLkku íÞkøk fhe þu¾Ãkkx økk{{kt fkÞ{ {kxu hnuðk ykðe

økÞk níkk.

hk{¼kEyu økwÁ ykí{kLktË Mðk{eLke Mkuðk fheLku hkS

fÞko níkk, íkuLkk fkhýu Mðk{eyu ytíkhÚke ykþeðkoË ykÃke

¼rð»Þ ¼kÏÞwt níkwt fu, ‘hk{¼kE ! nwt ík{khk WÃkh «MkLLk

ÚkELku ðhËkLk ykÃkwt Awt fu, ík{khk ½uh yuf {nk{wõík yðíkkh

Äkhý fhþu yLku íku {nk-ðihkøke ÚkE yLkuf {w{wûkwykuLku {kuûkLkk {køkuo [zkðþu.’

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e 3

nu ðk[fku ! ð[LkrMkØ ykí{kLktË Mðk{eLkk ykrþ»k

{wsçk s y{]íkçkkLke fq¾u {nkÃkwÁ»kLkku sL{ ÚkÞku yLku Lkk{

Ãkkzðk{kt ykÔÞwt ÷k÷S. çkk¤ÃkýÚke s ÷k÷S{kt íkÃk, íÞkøk, ðihkøÞ yLku ¿kkLkLke Í÷f òuðk {¤íke níke. ð[Lkk{]ík{kt ©eS {nkhksu fÌkwt Au fu, ‘Mkkhku nkuÞ íku íkku çkk¤ÃkýÚke s

sýkE ykðu, SnTðkLkku MðkrËÞku nkuÞ Lkrn, þhehLku ËBÞkt

fhu ðøkuhu yÚkkoíkT yLkuf MkËTøkwýku çkk¤ ¼õík ÷k÷S{kt

sýkíkk níkk.

økwÁËuð ykí{kLktË Mðk{eLke yk¿kk

nu ¼õíkku ! Mk{Þ síkkt ÷k÷S ¼õíkLkkt ÷øLk ¿kkríkLkk

heík-rhðks {wsçk ftfwçkkE Lkk{Lke Þwðíke MkkÚku ÚkÞkt, Ãkhtíkw

íkuyku MktMkkhLkkt çktÄLk{kt çktÄkÞk Lkrn. {nkrðËune økýkíkk

sLkf hkòLke su{ MktMkkh{kt s¤f{¤ðíkT hneLku yæÞkí{{køko{kt

ykøk¤ ðÄðk ÷køÞk. ÃkkuíkkLkk r{ºk yuðk ¼kËhk økk{Lkk

{q¤S ¼økík (¼rð»Þ{kt MktíkLke Ëeûkk ÷uLkkh økwýkíkeíkkLktË

Mðk{e) MkkÚku MkíMktøk fheLku «økx «¼wLkkt ËþoLk yLku MkuðkLke

hkn òuðk ÷køÞk.

yu Mk{Þu ðÞkuð]Ø ÚkÞu÷k økwÁËuð ykí{kLktË Mðk{eyu

ÃkkuíkkLkk Ëhuf yLkwÞkÞeykuLku AºkkMkk økk{{kt yufXk fheLku

yk¿kk fhe fu, ‘nðuÚke {khk çkÄks rþ»Þkuyu {khk MÚkkLku

WØðkðíkkh yuðk yk hk{kLktË Mðk{eLke yk¿kk{kt hne íku{Lku

økwÁ {kLkeLku íku{Lke yk¿kk{kt hne yu{Lku hkS fhðk.’ yk

«{kýu yk¿kk fhe ykí{kLktË Mðk{eyu ËunLkku íÞkøk fÞkuo. yu

Mk{Þu ÷k÷S ¼õíkLke ô{h LkkLke níke.

þu¾Ãkkx{kt hk{kLktË Mðk{e

økwÁLke yk¿kk {wsçk rÃkíkk hk{¼kE MkËTøkwÁðÞo hk{kLktË

Mðk{eLkk rþ»Þ çkLÞk yLku íkuykuLke yLkwð]r¥k {wsçk hneLku

Mkuðk-Mk{køk{ fhðk ÷køÞk. MkËTøkwýkuLkk Mk{wÿ Mk{kLk MkËTøkwÁ hk{kLktË Mðk{e MktðíkT 1843 {kt þu¾Ãkkx ÃkÄkÞko íÞkhu ÷k÷S

¼õíku Mðk{eLkwt rþ»Þíð MðefkheLku Mðk{e©eLkk ðhËT nMíku

MkíMktøkLke «kÚkr{f ðíko{kLk Ëeûkk ÷eÄe níke. íÞkhçkkË hk{kLktË

Mðk{eLkwt SðLk òuE ÷k÷S ¼õíkLku Mðk{e «íÞu ¼økðËT¼kð

òøkúík ÚkÞku, íkuÚke ¼økðkLkLke su{ {kLkðk ÷køÞku.

nu ¼õíkku ! ©e{ËT ¼køkðíkLkk yøÞkh{kt MftÄ{kt MðÞt

Ãkh{kí{k ©ef]»ýu fÌkwt Au, ‘WØðS {khk fhíkk yýw{kºk

LÞqLk LkÚke, yÚkkoíkT {khk Mk{kLk Au.’ yk fÚkLk {wsçk ykí{kLktË

Mðk{eLkk rþ»Þku íku{s hk{kLktË Mðk{eLkk rþ»Þku WØðSLkk

yðíkkh yuðk hk{kLktË Mðk{eLku ¼økðkLk {kLke Mkuðk-Mk{køk{

fhðk ÷køÞk.

yufðkh ÷k÷S ¼õík þu¾ÃkkxÚke ÷kusÃkwh økwÁ hk{kLktË

Mðk{e ÃkkMku økÞk yLku ËtzðíkT «ýk{ fhe rðLktíke Mkrník

fnuðk ÷køÞk: ‘‘økwÁËuð ! {Lku Ëeûkk ykÃke MkkÄw fhku.’’

íÞkhu {tËnkMk fheLku Mðk{eyu fÌkwt: ‘‘÷k÷S ¼õík ! ík{khe

{køkýe Mkkhe Au, Ãkhtíkw yíÞkhu MktMkkh{kt hne ¼sLk-¼Âõík

fhku, Mk{Þ ykÔÞu MkkÄw fheþwt.’’

÷k÷S ¼õíkLku fÚkk-ðkíkkoLkwt íkkLk nu ¼õíkku ! ÷k÷S ¼õíkLkkt ÷øLk ftfwçkkE MkkÚku ÚkE

økÞk nkuðkÚke íkuykuLku çku MktíkkLkku ÚkÞkt. íku{kt {kuxk ÃkwºkLkwt Lkk{

níkwt {kÄðS yLku LkkLkk ÃkwºkLkwt Lkk{ níkwt fkLkS. ÃkkuíkkLku çku

MkwÃkwºkku ÚkÞk nkuðk Aíkkt íkuyku MktMkkhLkkt Mkw¾kuÚke íku{s Ãkrhðkh

«íÞu yLkkMkõík hnuíkk níkk. MktMkkh{kt nkuðk Aíkkt Ãkh{ ðihkøkeLke

su{ yr÷Ãík hnuíkk níkk, yuðwt yu{Lkkt SðLk ÃkhÚke òýðk

{¤u Au.

þu¾Ãkkx{kt Ãkh{ ðihkøke ÷k÷S Mkwíkkh níkk yus «{kýu

¼kËhk{kt Ãký Ãkh{ ðihkøke {q¤S ¼õík níkk ! çkLLku hk{kLktË

Mðk{eLkk rþ»Þku níkk íku{s r{ºkku Ãký níkk. íkuLkk ÷eÄu ½ýe

ð¾ík ÷k÷S ¼õík þu¾ÃkkxÚke ºký økkô Ëqh ykðu÷k ¾khe

økk{Lkk ÃkkËhu ðz÷ku níkku íÞkt [k÷eLku ykðíkk. yus heíku

¼kËhk økk{Úke {q¤S ¼õík Ãký [k÷eLku íÞkt ykðíkk yLku

çkLLku {wõíkku MkkÚku çkuMke fÚkk-ðkíkko fhe MkíMktøk fhíkk níkk!

{w{wûkwykuLku fÚkk-ðkíkkoLkwt fuðwt íkkLk nkuðwt òuEyu yu yk çkLLku

{nkÃkwÁ»kkuLkkt SðLk-«Mktøk{ktÚke þe¾ðk {¤u Au.

nu ¼õíkku ! ÷kuyus (÷kus) økk{{kt MkËTøkwÁðÞo ©e

hk{kLktË Mðk{e ÃkkMku ÷k÷S ¼õík þu¾ÃkkxÚke yðkh-Lkðkh

ykÔÞk fhíkk yLku Mðk{eLkk {w¾Úke fÚkk-ðkíkko Mkkt¼¤e {wõíkkLktË

Mðk{e ðøkuhu MktíkkuLkku Mk{køk{ fhe yk©{{kt Mkuðk fhe økwÁËuð

yLku Mktíkku-¼õíkkuLkku hkSÃkku «kÃík fhíkk níkk. Mktík-Mk{køk{Lkk

fkhýu íkuykuLkkt SðLk{kt rËðMk rËðMk «íÞu áZ ðihkøÞLke

ð]rØ Úkðk ÷køke. yuðk Mk{Þ{kt ðLk-rð[hý fhíkkt fhíkkt

yûkhÄk{Lkk yrÄÃkrík Lke÷ftX ðýeohks ÷kusÃkwh ÃkÄkÞko.

ðýeohksLkwt yiïÞo

nu ¼õíkku ! yk»kkZe MktðíkT 1856 Lkk ©kðý ðË AXLkk

rËðMku ÷kus økk{{kt ÃkÄkhe {nk«¼w ðýeo hk{kLktË Mðk{eLkk

yk©{{kt hkufkE {wõíkkLktË Mðk{eLke yk¿kk{kt hne MktíkkuLke

Mkuðk íku{s yk©{Lke Mkuðk fhðk ÷køÞk. yu Mk{Þ ËhBÞkLk

ðýeo«¼w {w{wûkwykuLku ÃkkuíkkLkk rËÔÞYÃkLkkt ËþoLk fhkððk ÷køÞk

íku{s ©ef]»ýYÃku Ãký ËþoLk Ëuðk ÷køÞk.

ykðk ykðk yLkuf «fkhLkk [{ífkhku yLku Ãkh[kyku

òuELku Mkkt¼¤eLku íkÚkk ðýeoLkku íÞkøk ðihkøÞ òuELku {wõíkkLktË

Mðk{eyu økwÁËuð hk{kLktË Mðk{e WÃkh (yk.Mkt. 1856 Vkøký

ðË-5) Ãkºk ÷¾eLku íkuLkk íkÃkLke «þtMkk fhe íku{s yiïÞo-

Mkk{ÚkeoLke Ãký ðkík fhe. ÃkAe íku Ãkºk {kýkðËhLkk {Þkhk{

¼èLku ykÃke fåA «ËuþLkk ¼qs þnuh{kt økÞu÷k økwÁËuð

hk{kLktË Mðk{eLku ykÃke ykððk sýkÔÞwt.

ÃkAe íku{Lkku íkÚkk ðýeoLkku Ãkºk ÷E {Þkhk{ ¼õík [k÷íkk [k÷íkk Mkkík rËðMku ¼wsLkøkh ÃknkUåÞk. íÞkhu økwÁ hk{kLktË

Mðk{e øktøkkhk{ {Õ÷Lku ½uh ¼õíkku MkkÚku çkuMke fÚkk-ðkíkkoLkwt

Mkw¾ ykÃke hÌkk níkk. íÞkt sE ¼èSyu Ëtzðík fÞko yLku

{wõíkkLktË Mðk{eyu ykÃku÷ Ãkºkku ykÃÞk. çkLLku Ãkºkku ðkt[eLku

hk{kLktË Mðk{eLke ykt¾ku{kt nh¾Lkkt yktMkw ykðe økÞkt !

nu ¼õíkku ! Mðk{eLke ykt¾ku{kt yktMkwyku òuE øktøkkhk{

¼õík íkÚkk MkwtËhS ¼õík ðøkuhu ¼õíkkuyu fkhý ÃkqAíkk Mðk{e

fnuðk ÷køÞk: ‘‘suykuLke y{ku ð»kkuoÚke hkn òuE hÌkk níkk, íku ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞý MðÞt {Lkw»Þ-Ëun Äkhý fhe ÷kusÃkwh{kt

ykðe økÞk Au, yuLkk ykLktË{kt y{Lku LkunLkkt yktMkw ykðe

økÞkt.’’

ðýeohksLkkt ËþoLku sðkLke yk¿kk nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! MkËTøkwÁðÞo hk{kLktË Mðk{e Mkki

¼õíkkuLku fnuðk ÷køÞk: ‘‘nu {w{wûkwyku ! y{ku ½ýe ð¾ík

Mk¼k{kt ðkík fhíkk fu, ‘y{ku íkku økýuþLkku ðuþ ¼sðe hÌkk

Aeyu, ¾hku ¾u÷ ¼sðLkkhk íkku nsw ykððkLkk Au. ÷k¾ {ý

Y fktíkðkLkwt nkuÞ yu{ktÚke y{kuyu íkku Võík yuf Ãkqýe fktíke Au,

çkkfeLkwt Y fktíkðkðk¤k nsw ykððkLkk Au, íkku ¾hku ¾u÷

¼sðLkkhk yLku ÷k¾ {ý Y fktíkðkðk¤k ÷kus{kt ykðe økÞk

Au, {kxu nu {Þkhk{ ¼õík ! ík{u ÷kus òyku íÞkhu hMíkk{kt

ykðíkkt ykÃkýkt nrh¼õíkkuLkkt økk{zktyku{kt sELku Mkki

LkhLkkheykuLku fnuíkk sòu fu ynª y{khkt ËþoLk fhðkt fkuE

ykðu Lkrn, çkÄkt s ykçkk÷-ð]Ø ÷kus økk{{kt ðýeohksLkkt

ËþoLk fhðkt òÞ.’’

yk heíku yk¿kk fhe çku Ãkºkku ÷¾eLku {Þkhk{ ¼èLku

rðËkÞ fÞko. íkuÚke Mðk{eLkk rþ»ÞkuLkkt økk{{kt sE ¼èS MkkiLku

fnuðk ÷køÞk fu, ‘økwÁ hk{kLktË Mðk{eLke yk¿kk Au fu

WØð-Mkt«ËkÞLkkt Mkki Mºke-ÃkwÁ»kkuyu ÷kus{kt ykðu÷ Lkðk ðýeoLkkt

(çkúñ[kheLkk) ËþoLk fhðk sðwt, Ãkhtíkw fkuEyu ¼wsLkøkh

y{khkt ËþoLk fhðkt Lk ykððwt.’’

nu r«Þ ðk[fku ! {Þkhk{ ¼èLke ðkík Mkkt¼¤e hk{kLktË

Mðk{eLkk rþ»Þ LkhLkkhe Mkki ÷kusÃkwh{kt sELku ðýeo«¼wLkkt

ËþoLk fhe fheLku ÃkkuíkkLkk ÄLÞ ¼køÞ {kLkðk ÷køÞk, Ãkhtíkw

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e 8

þu¾ÃkkxLkk MkwÚkkh ÷k÷S ¼õík Lk økÞk ! fkhý fu íkuyku íkku

hk{kLktË Mðk{eLku s MkðuoMkðko {kLkíkk níkk, íkuÚke ÷kuyus-Äk{

Lk síkk ¼wsLkøkh økÞk !

þu¾ÃkkxÚke ¼ws økÞk

‘‘þu¾Ãkkx Lkk{u yuf økk{, íÞktLkk ÷k÷S MkwÚkkh Lkk{;

ÃkAe Akuzâku níkku suýu VtË, Lkk{ ÄkÞwO íkwt rLk»fw¤kLktË.

hk{kLktË WÃkh ½ýe «eík, íkuýu yu{ rð[kheÞwt r[¥k;

hk{kLktËLkk fhíkkt rðþu»k, ðæÞku ðýeoLkku {rn{k yk Ëuþ.

ðkík Mðk{eLke ÃkkMk Wå[kÁt, fhu fktE WÃkkÞ íkku MkkÁt;

yuðwt òýe ÷k÷S MkwÚkkh, økÞk íku ¼wsLkøkh {kuÍkh.’’ – nrh÷e÷k{]ík f-4, rð-3

nu Ônk÷k ¼õíkku ! ÷k÷S ¼õík íkku Wíkkð¤k [k÷eLku

þu¾ÃkkxÚke XuX ¼ws ÃknkU[e økÞk ! íÞkt sE ÃkkuíkkLku yrík

ðnk÷k økwÁËuð hk{kLktË Mðk{eLku Ëtzðík «ýk{ fheLku fnuðk

÷køÞk: ‘‘nu økwÁ {nkhks ! ÷kus{kt yuf íkÃkMðe ðýeo

ykÔÞk Au, íkuÚke ykÃkýk ¼õíkku Ãký yuLkk{kt ¾U[kELku ík{khk

fhíkkt yuLkku {rn{k rðþu»k Mk{sðk ÷køÞk Au. yuðwt {U Mkkt¼éÞwt

Au, yux÷u nwt ykÃkLku sýkððk {kxu ykx÷k çkÄu Ëqh MkwÄe nwt

ÃkøkÃkk¤k [k÷eLku ykÔÞku Awt.’’

÷k÷S ¼õíkLke Ëw:¾Mk¼h ðkýe Mkkt¼¤e {tË{tË nMkíkk

Úkfk hk{kLktË Mðk{e fnuðk ÷køÞk : ‘‘÷k÷S¼kE ! ík{Lku

{Þkhk{ ¼èLkk Mk{k[kh LkÚke {éÞk ? {U íkku MkkiLku ÷kusÃkwh{kt

sE Lke÷ftX ðýeoLkkt ËþoLk fhðkt sðkLke yk¿kk fhe níke

yLku ík{u ynªÞk y{Lku VheÞkË fhðk ykÔÞk ? yu ðýeoLkkt

ËþoLk íkku {kuxk {kuxk ËuðíkkykuLku Ãký Ëw÷o¼ Au. Ëuðku Ãký

yu{Lkkt ËþoLk EåAu Au yLku ík{u ynª ykÔÞk ? þwt ík{Lku y{khkt ð[Lk{kt rðïkMk LkÚke ? ík{u ÷kus Lk økÞk yu çknw

{kuxe ¼q÷ fhe Au; {kxu suðk Wíkkð¤k ykÔÞk Aku, yuðk s Wíkkð¤k ÷kus òyku yLku yu ðýeohksLkkt ËþoLk fhku.’’

ðýeohksLkku MkðkuoÃkhe {rn{k fÌkku

‘‘fnu ÷k÷S {kuxk íku fuðk ? Ë¥kkºke fu É»k¼Ëuð suðk; fu þwt Au hk{[tÿ Mk{kLk ? hk{kLktË fnu Mkwýku fkLk. su{ f]»ý {kuxk MkhðuÚke, íku{ yk Au {kuxk ð¤e yuÚke; yk Au yðíkkhLkk yðíkkhe, ½ýwt þwt frnÞu rðMíkkhe. suLkwt æÞkLk {nk{wrLk Ähu, suLkku sþ þu»kLkkøk Wå[hu; yuðk {kuxkLkkt ËþoLk {qfe, fu{ ykÔÞk Aku fåA{kt [qfe ? òyku ÷kus Lkøkh{kt rð[hku, yuðk ðýeoLkkt ËþoLk fhku;

Mkwýe ÷k÷S íÞktÚke rMkÄkÔÞk, ÷kus{kt nrh ËþoLku ykÔÞk.’’ – nrh÷e÷k{]ík f-4, rð-3

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! økwÁ hk{kLktË Mðk{eLkkt ð[Lkku

Mkkt¼¤e økwÁ¼õík ÷k÷S Mkwíkkhu Mkðk÷ fÞkuo: ‘‘økwÁËuð ! íku

ðýeo Ë¥kkºkuÞ «¼w suðk Au fu É»k¼Ëuð ¼økðkLk suðk ? fu

ÃkAe {ÞkoËk ÃkwÁ»k ©ehk{ suðk ?’’ rþ»ÞLkku «&™ Mkkt¼¤e

nMkíkk nMkíkk Mðk{e sðkçk ykÃkðk ÷køÞk: ‘‘nu ÷k÷S

¼õík! su{ Mkðo-yðíkkhku{kt ©ef]»ý[tÿ MkkiÚke {kuxk fnuðkÞ

Au - yu s heíku yk ðýeoLÿ «¼w Ãký yuLkkÚkeÞ {kuxk fnuðkÞ

Au. yk ðýeo«¼w íkku Mkðo-yðíkkhLkk Ãký yðíkkhe Au. {kuxk {kuxk Ér»k-{wrLkyku Ãký yk «økx ðýeoLÿLkwt æÞkLk fhe

«íÞûk ËþoLkLke EåAk hk¾u Au, {kxu òu ík{Lku y{khkt ð[Lk{kt

rðïkMk nkuÞ íkku sÕËe ÷kusÃkwh sE yu{Lkkt ËþoLk fhku.’’

ÃkkuíkkLkk «ký ÃÞkhk økwÁLke ðkýe Mkkt¼¤e íkwhtík s

÷k÷S ¼õík ¼wsÚke hðkLkk ÚkÞk yLku ÷kus ykðe ðýeo«¼wLku

Ëtzðík-«ýk{ fhe yufkøkú árüyu ËþoLk fhðkt ÷køÞk.

ykðku yu{Lkk ytíkhLkku ¼kð òuE ðýeo«¼w ykþeðkoË ykÃkíkk

çkkuÕÞk : ‘‘÷k÷S ¼õík ! þwfËuðS suðku ík{u ðihkøÞ Ãkk{þku.’’

Ãkxkhku Lku zk{r[ÞkLke ¼ux

‘‘þu¾ÃkkxLkk ¼õík Mkwíkkh, Lkk{u ÷k÷S Mk{su Mkkh;

íkuýu «økx «¼w ÃkkMku ykðe, ¼ux ¼khu {sqMk Ähkðe.

ykÃÞku W¥k{ yuf zk{r[Þku, rËMku çknw [íkwhkEÚke hr[Þku;

fÞko ¼õíkLkkt økwÁÞu ð¾ký, Mkwýe Mk{SÞk þk{ Mkwòý.

òÛÞwt su yk íkku MkkÄw s Úkkþu, Lkk{ rLk»fw¤kLktË Ähkþu;’’ – nrh÷e÷k{]ík f-4, rð-28

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! ©enrh÷e÷k{]ík økútÚkLkk [kuÚkk

f¤þLkk yêkðeþ{kt rð©k{{kt yuðwt ÷ÏÞwt Au fu, ‘ßÞkhu

MkËTøkwÁ hk{kLktË Mðk{eyu suíkÃkwh Äk{{kt ©enrhLku WØð

Mkt«ËkÞLke økkËe MkkUÃke ÃkkuíkkLkk MÚkkLku çkehks{kLk fÞko, íÞkhu

þu¾Ãkkx økk{Úke ÷k÷S ¼õík Ãký suíkÃkwh ykÔÞk níkk. ÃkAe

«økx «¼wLkwt ÃkqsLk yLkuf økk{zktykuLkkt nrh¼õíkkuyu ßÞkhu

fÞwO, íÞkhu ¼õík ÷k÷S Mkwíkkhu Ãký {nk«¼w ©enrhLku {kxu

òíku ½zeLku íkiÞkh fhu÷ Ãkuxe (Ãkxkhku) íku{s MkwtËh zk{r[Þku

¼ux íkhefu yÃkoý fhe hkSÃkku {u¤ÔÞku níkku.

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e 11

yu{Lkku ¼kð òuE hk{kLktË Mðk{e Ãký hkS ÚkÞk níkk

yLku Mk¼k{kt ÷k÷S ¼õíkLkk MkËTøkwýkuLke ¾qçk «þtMkk fhe

níke. íÞkhu ytíkÞko{e ©enrh Mk{S økÞk níkk fu, ‘yk

÷k÷S ¼õík ¼rð»Þ{kt Mktík Ëeûkk ÷ELku rLk»fw¤kLktË Mðk{e

íkhefu yku¤¾kþu.’

÷k÷S ¼õík çku¼kLk çkLÞk nu Ônk÷k-Mktíkku ¼õíkku ! ykÃk Mkðuo çknuLkku-¼kEyku

òýku s Aku fu, ÷k÷S ¼õík ¿kkríkyu Mkwíkkh - (MkwÚkkh) níkk

yLku Mkwíkkhe fk{ fhíkk níkk. Ãkkuíku çk¤ËLku òuzðk {kxuLkk

økkzkyku Ãký çkLkkðíkk níkk, yuðe fwþ¤-fkheøkhe yuLkk{kt

çknw níke. yÚkkoíkT íku{Lke ykSrðfk ÷kfzktyku{ktÚke rðrðÄ

ðMíkwyku çkLkkððkLke níke.

yuf rËðMk íkuyku ÃkkuíkkLku ½uh MkwÚkkhe fk{ fhe hÌkk

níkk. Mkwíkkhe fk{{kt {wÏÞ ykuòh ðkn÷ku (ðktMk÷ku) nkuÞ Au.

íku ðkn÷ku ÷E yufðkh ÷k÷S ¼õík fk{ fhe hÌkk níkk.

yuðk{kt y[kLkf-yufkyuf nkÚkk{ktÚke ðkn÷ku AxõÞku Lku ÃkkuíkkLkk

{kÚkk{kt ðkøÞku ! íkuLkk fkhýu {kÚkk{kt Ÿzku [ehku Ãkze økÞku, íkuÚke ÷kuneLke {kuxe Äkh ðnuðk ÷køke ! yux÷u íkuyku çku¼kLk

ÚkE Ähíke Ãkh Z¤e Ãkzâk.

nu ¼õíkku ! ÃkkuíkkLkk ½uh fk{ fhíkk nkuðkÚke yk á~Þ

Lkshku-Lksh òuELku yu{Lkk ÃkíLke yLku {kíkk çkq{kçkq{ fhe

hzðkt ÷køÞkt. íku Mk{Þu Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk MðÞt ÃkÄkÞko

yLku y{]íkçkk íkÚkk ftfwçkkELku ykïkMkLk ykÃke ÃkkuíkkLkk ðnk÷k

÷k÷S ¼õíkLkwt {Míkf ÃkkuíkkLkk ¾ku¤k{kt {qfe Íhíkk Ÿzk ½kð

WÃkh nkÚk {qfe ÷kune çktÄ fhe ËeÄwt !

ÃkAe f]Ãkk{Þ y{eárü fhíkk Úkfk ËÞk¤w «¼w çkkuÕÞk:

‘‘y{]íkçkk ! ík{khk Ëefhk ÷k÷SLkku ½k YÍkE økÞku Au, íkuÚke

hzðkLkwt çktÄ fhku Lku MkkfhLkku þehku çkLkkðeLku ÷kðku.’’ ykðwt

Mkkt¼¤eLku y{]íkçkk yLku ftfwçkkE íkku hkS hkS ÚkE økÞk.

ÃkAe «økx «¼w ©enrhS {nkhksLku Ãkt[ktøk «ýk{ fhe

nh¾kíkk niÞu «u{Lkkt yktMkwyku MkkÚku hMkkuzk{kt þehku çkLkkððkt økÞkt.

nu ¼õíkku ! hMkkuE-½h{kt sE MkkMkw-ðnw çkLLkuyu «u{Úke

MkkfhLkku þehku fÞkuo. ÃkAe ©enrh ÃkkMku ÷kðe yÃkoý fÞkuo.

íkuÚke «økx «¼w íku{ktÚke Úkkuzku s{e «MkkËeLkku fheLku çkkuÕÞk: ‘‘÷k÷S ¼økík ! yku ÷k÷S ¼økík ? òøkku.’’ {nkhksLke

{Äwh ðkýe Mkkt¼¤e fkuE økkZ rLkÿk{ktÚke òøku yu heíku

òøÞk. yÚkkoíkT ¼kLk{kt ykÔÞk !

òýu fu fktE çkLÞwt s LkÚke, yu heíku yk¤Mk {hzeLku

çkuXk ÚkÞk. íÞkhu ©enrhyu fÌkwt: ‘‘¼økík ! y{ku yk þehku

sBÞk Aeyu, íkuÚke y{khe «MkkËeLkku þehku ík{u s{ku.’’ yuðwt

Mkkt¼¤e íkwhtík s ÷k÷S ¼õík þehku s{ðk ÷køÞk.

íÞkhu ©enrhS yu{Lke {kíkkLku fnuðk ÷køÞk: ‘‘y{]íkçkk!

ík{khk ÷k÷SLkk {kÚkk WÃkh çkhkçkh òuE ÕÞku. ðkøÞkLkwt

õÞktE rLkþkLk íkku LkÚke hne økÞwtLku ?’’ íkwhtík y{]íkçkk {kÚkk{kt

òuðkt ÷køÞkt, Ãkhtíkw MktÃkqýoÃkýu ½k YÍkE økÞku níkku ! {kÚkk{kt

Ãkzu÷ku fkÃkku {xe økÞku níkku.

nu ¼õíkku ! MknòLktË {nk«¼w yLku ÃkkuíkkLke {kíkkLkku

MktðkË Mkkt¼¤e ÷k÷S ¼õíku Mkðk÷ fÞkuo: ‘çkk ! {nkhks

ík{Lku ykðwt fu{ ÃkqAu Au yLku ík{ku {khk {kÚkk{kt þwt òuE hÌkkt

Aku ?’’ íÞkhu ykt¾{kt ðkíMkÕÞLkkt yktMkwyku MkkÚku y{]íkçkkyu

yíkÚke Erík MkwÄe Mkðuo rçkLkk fne Mkt¼¤kðe. ykðwt Mkkt¼¤e

÷k÷S ¼õík ¼kðrð¼kuh çkLke økÞk. íku Mk{Þu ©enrh yá~Þ

ÚkE økÞk !

íÞkhçkkË ÷k÷S ¼õíkLku ©enrh «íÞuLkku ¼økðkLkÃkýkLkku

rLkùÞ rðþu»k áZ çkLke økÞku. íku{s MkíMktøk «íÞuLke ÷økLke

íkeðú ðuøku ðÄðk ÷køke. íkuyku ÃkkuíkkLkwt SðLk yuf{kºk «økx «¼wLku hkS fhðk {kxu ¾[eo Lkkt¾ðk ík÷ÃkkÃkz çkLÞk.

þu¾Ãkkx{kt ðMktík-Ãkt[{eLkku WíMkð

‘‘þu¾Ãkkx økÞk Mkw¾fkh, íÞkt íkku ÷k÷S Lkk{u Mkwíkkh.

Úkþu su {wrLk rLk»fw¤kLktË, íkuLku ½uh hÌkk Mkw¾ftË; Mkk÷ MkkXârLk íku íkku Mkwnkðe, {kMk {nk þwrË Ãkt[{e ykðe.

íkuzkÔÞk nrh¼õík Lku Mktík, fÞkuo WíMkð íÞkt íkku ðMktík;’’ – nrh÷e÷k{]ík f-5, rð-21

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! ©eS {nkhksu yk»kkZe MktðíkT

1858 (E.Mk. 1801) {kt fkhíkf MkwË yufkËþeLkk Ãkrðºk

rËðMku suíkÃkwh{kt Mkt«ËkÞLke ÄqhkLkku (økkËeLkku) Mðefkh fÞkuo.

íÞkhçkkË Mkki «Úk{ ðMktíkkuíMkð yu s Mkk÷{kt {kýkðËh{kt

fÞkuo níkku. yLku ºkeòu ðMktík-Ãkt[{eLkku WíMkð þu¾Ãkkx økk{{kt

MktðíkT 1860 {kt ÷k÷S MkwíkkhLku íÞkt fÞkuo níkku.

yuf ð¾ík þu¾ÃkkxÚke ÷k÷S ¼õík ÷kus økk{ ykÔÞk.

ykðeLku «økx «¼w ©enrhLku Ëtzðík «ýk{ fheLku fÌkwt: ‘‘nu {nkhks ! y{khk økk{{kt ykðe Mkki MkkÚku htøku h{kÞ yu {kxu

ðMktík-Ãkt[{e Mk{iÞku fhku. ík{khk nkÚkLkku «MkkËeLkku yçke÷økw÷k÷ Wzkze Mkki ¼õíkkuLku f]íkkÚko fhku. MkíMktøkLkkt Ëhuf økk{zktyku{ktÚke nrh¼õíkku íkuzkðe þu¾Ãkkx{kt Mk{iÞku fhku yuðe {khe yhS Mðefkhku.’’

yk «{kýu ÷k÷S ¼õíkLke rðLktíke Mkkt¼¤e ¼õíkðíMk÷ ¼økðkLk ©enrh þu¾Ãkkx ÃkÄkÞko. ÃkAe MkíMktøkLkkt økk{ku{kt

Ãkºkefk ÷¾kðeLku {kuf÷kðe, íkuÚke nòhkuLke MktÏÞk{kt LkhLkkheykuykçkk÷ ð]Ø þu¾Ãkkx{kt ÃknkU[e økÞkt ! ÃkAe ©enrhyu fÌkwt:

‘‘÷k÷S ¼õík, ykðíkefk÷u ðMktík-Ãkt[{e Au, íkuÚke fuMkwzkLku yksu s {kuxk {kuxk xkuÃk{kt Ãk÷kýe Ëuòu yux÷u Mkðkhu íkuLkku

htøk Mkkhku ÚkkÞ. íku{s økw÷k÷ Ãký íkiÞkh hk¾òu, yux÷u fk÷u ËkuzkËkuze Lk fhðe Ãkzu.’’

þu¾Ãkkx{kt ðMktíkLkwt ÃkqsLk

‘‘ðMktík Éíkwyu ðMkð ðMktíke hu, Ãku’Þko nkuÞ yLkwÃk{ yrík hu;

h{íkk ËeXk nkuÞ Mk¾k Mktøku hu, htøk¼eLkku ¼Þko yrík htøku hu.

Lkkt¾u rÃk[fkhe ðkhe ¼he hu, rLks sLk Ãkh nuíku nrh hu;

ð¤e Lkk¾u økw÷k÷ ÷k÷ ½ýku hu, Mkt¼khu yu Mk{ku MkkuÞk{ýku hu.

yun {qŠík Äkhíkk Wh hu, çkúñ {ku’÷u ÷i òðkLkwt sYh hu;

ð¤e htøk¼eLkku ¼Þko htøku hu, suðk òuÞk níkk Mk¾k Mktøku hu.’’

– ÃkwÁ»kku¥k{ «fkþ - «. 17

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! suLke hkn òuðkíke níke yLku su {kxu ©eS {nkhks ÃkÄkÞko níkk íku ðMktík-Ãkt[{eLkku rËðMk

ykðe økÞku nkuðkÚke rðþk¤ {tzÃk Lku [tËhðku çkktæÞku níkku.

íkuLke {æÞu ðurËfk fhe níke. íÞkt htøkku¤e Lku yüˤ fhe, íkuLkk WÃkh f¤þ {qfe, íku{kt yk{ú{tshe (yktçkkLkku {kuh(fku÷) Lku ËwðkoÃkýkuo ÃkÄhkÔÞkt. yÚkkoíkT ÄúkuLkkt ÃkkLk (yuf «fkhLkwt

½kMk) ÃkÄhkÔÞkt. íkuLkk WÃkh økw÷k÷ Aktxe Lkkr¤Þuh {qõÞwt. yk

«{kýu ðMktík-ÃkqòLke økkuXðý fhe Mktíkkuyu ©enrhLku íÞkt ÃkÄkhðk

rðLktíke fhe.

¼sLk-{tz¤e ðk®sºkku ÷ELku «¼w ÃkkMku ÃknkU[e økÞk

yLku feíkoLkku økkðkLkwt þÁ fhe ðk®sºkku ðøkkzðkt ÷køÞk. íku

Mk{Þu ©enrhS {wõíkkLktË Mðk{e ðøkuhu Mktíkku MkkÚku ÃkÄkÞko. íÞkt

«økx «¼wLku çkuMkðk {kxu Ÿ[ku {t[ çkLkkÔÞku níkku, íkuLkk WÃkh

rðhkSík ÚkE ðnk÷kyu ðnk÷ÃkLkkt ðuý Wå[kÞkO : ‘‘nu Mktíkk!

ðMktíkÉíkw ykðe Au, {kxu íkuLke ðÄkELkkt feíkoLkku çkku÷ku. y{u

Éíkwhks ðMktíkLkwt ÃkqsLk fheyu Aeyu.’’

yk «{kýu fne ©enrhS ðMktíkLkwt ÃkqsLk fhðk ÷køÞk;

íkuÚke Mktíkku{kt ©uc yuðk {wõíkkLktË Mðk{e MkhkuËku ÷ELku Äq{kh

hkøk{kt ðMktíkLkkt ÃkË çkku÷ðk ÷køÞk. íku Mk{Þu ÃkqsLk fhíkk

«økx «¼wLkkt ËþoLk fhe ðMktíkÉíkw Ãký ÃkkuíkkLke òíkLku

¼køÞþk¤e {kLkðk ÷køÞku.

þu¾Ãkkx{kt htøkLke hu÷{Au÷

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! ðMktíkÉíkwyu rËÔÞYÃku ykðe

©eS {nkhksLku Ëtzðík-«ýk{ fhe Míkwrík fhe yr¼ðkËLk

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e 16

fhe «økx «¼wLkku htøkkuíMkð òuðk {kxu ðuËe WÃkh MÚkkÃkLk

fhu÷ Lkkr¤Þuh{kt «ðuþ fÞkuo ! íku Mk{Þu {wõík{wrLk yLku Mktíkku

MkhkuËku, {]Ëtøk, Ãk¾kðs yLku ÍktÍ ÷ELku ðMktíkLkkt ÃkË økkðkt

÷køÞk; íÞkhu òýu fu ðMktík Ãkktøkhe nkuÞ íkuðwt yknT÷kËf

ðkíkkðhý çkLke økÞwt níkwt.

íku Mk{Þu ÷k÷S ¼õíku Mkki «Úk{ ©enrhLkwt ÃkqsLk fhe

«Mktøk yLkwÁÃk fuMkrhÞkt ðk½k ÃknuhkÔÞk. ÃkAe fuMkh [tËLkÚke

¼k÷{kt y[ko fhe íku{s þýøkkh Äkhý fhkÔÞk. íkuLkk fkhýu

ËþoLk fhðkt ykðu÷kt Lkh-LkkheykuLkkt r[¥k MknòLktË Mk÷wýe

Açke{kt [kUxe økÞkt !

íÞkhçkkË ©enrhyu htøku h{ðk {kxu «Úk{ Ãkkuíku s

nkÚk{kt økw÷k÷ ¼hu÷ku fxkuhku ÷E ðMktíkLkk MÚkkÃkLk WÃkh su

Lkkr¤Þuh{kt ðMktíku «ðuþ fÞkuo níkku, íkuLkk WÃkh økw÷k÷ LkktÏÞku.

«økx «¼wLkk nkÚkLke «MkkËe {¤e íkuÚke ðMktík çknw ykLktË

ÃkkBÞku.

ÃkAe MkwtËh rÃk[fkhe ÷E fuMkwzkLkk htøkÚke ¼he WíMkkn

MkkÚku {wõíkkLktË Mðk{e íkÚkk ÷k÷S ¼õíkLku htøÞk. ÃkAe íkku

Ëhuf Mktíkku íku{s nrh¼õíkku WÃkh htøk íkÚkk økw÷k÷ VUfðk

÷køÞk. su{ y»kkZ {rnLkkLkku ðhMkkË Ãkw»f¤ Ãkkýe ðhMkkðu - íku{ ©enrh Ãký ÃkkuíkkLkk Mktíkku-¼õíkku WÃkh Ãkw»f¤ htøk Lku

økw÷k÷ Lkk¾ðk ÷køÞk.

nu ¼õíkku ! {rn{kðk¤k Mktíkku-¼õíkkuLkkt niÞkt íkku «MkkËeLkwt

s¤ Ãkkuíkk WÃkh ÃkzðkÚke ¼kðrð¼kuh çkLke Wå[ Mðhu ©enrhLkku

sÞsÞfkh fhðk ÷køÞk. yu Mk{Þu ykfkþ Ãký ÷k÷-÷k÷

çkLke økÞwt. ykðe ÷e÷kLkkt ËþoLk fhðkt Ëuðíkkyku Ãký ytíkheûk{kt

ykÔÞk níkk.

þu¾Ãkkx økk{Lkku {rn{k nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! «økx «¼w MknòLktË {nk«¼wyu

þu¾Ãkkx økk{{kt ‘ðMktík Ãkt[{e’Lkku {kuxku WíMkð fhe ÃkkuíkkLke

ÃkÄhk{ýe fhe økk{Lku íkeÚkoíð ykÃÞwt Au. «¼wLkkt ÃkkðLkfkhe

Ãkøk÷kt þu¾Ãkkx{kt Ãkzâkt yux÷u yu ¼qr{ ÃkkðLk çkLke økE.

«MkkËeLke çkLke økE íku{s íkeÚko çkLke økE; fkhý fu ¼økðkLkLkkt

Ãkrðºk [hýku su Ãk]Úðe WÃkh Ãkzu Au, yu Ähk ÄLÞ çkLke òÞ

Au. yu LÞkÞu þu¾Ãkkx økk{ ÄLÞ çkLke økÞwt.

fkþe{kt Þkuøkeyku þheh Akuzu yLku íkuLku su MkËTøkrík

«kÃík ÚkkÞ Au, íku MkËTøkrík «økx «¼wLkk «MkkËeLkkt MÚkkLk{kt

hneLku Ëun AkuzLkkhkt Lkh-LkkheykuLku «kÃík ÚkkÞ Au. fkþe{kt

hneLku su LkhLkkheyku ½ýk ð»kkuo MkwÄe íkeÚkkuo yLku ûkuºkkuLke Mkuðk

fhu yLku íkuLku su V¤ {¤u íku V¤ þu¾Ãkkx{kt yuf rËðMk

hneLku Mkuðk fhLkkhkykuLku {¤u Au ! fkhý fu yk MÚk¤, yk økk{ {nk«¼w ©enrhLke «MkkËeLke [hýhsÚke Ãkrðºk ÚkÞu÷

Au. nu ¼õíkku ! su {kýMk «Þkøkhks{kt sELku yuf ð»ko

ÃkÞOík sÃk, íkÃk, ðúík fhu yLku yuf ð»ko MkwÄe rºkðuýe Mktøk{{kt

MLkkLk fhu yLku íkuLku su V¤ {¤u íku V¤ «MkkËeLkkt MÚkkLkku{kt

{rn{k Mkrník ËþoLk fhLkkhkykuLku {¤u Au; fkhý fu yu ¼qr{

«økx «¼wLkkt [hýÚke, árüÚke yLku MÃkþoÚke ÃkkðLk ÚkÞu÷ Au.

«MkkËeLkkt MÚkkLk{kt fkuE Ãký Lkh-Lkkheyku {rn{k yLku

¼Âõík¼kðÃkqðof yuf WÃkðkMk fhu Au, íkku íku{Lku yuf yï{uÄ

Þ¿kLkwt V¤ {¤u Au. «MkkËeLkkt MÚkkLkkuLku su LkhLkkheyku

{rn{kÃkqðof Mkðkh-Mkkts {LkÚke Ãký Mkt¼khu Au yLku {LkÚke

ËþoLk fhu Au, yux÷u fu MktfÕÃk îkhk ËþoLk fhu Au íkuLku «íÞûk

ËþoLk íkwÕÞ V¤ {¤u Au, íkuÚke «MkkËeLkwt økk{ yLku MÚkkLk yuðk

þu¾Ãkkx{kt sYh ËþoLk fhðk sðwt.

«MkkËeLkkt MÚkkLkLkku {rn{k

‘‘ð¤e ©enrh nuíku fhe, {kuxe fne {knkíBÞLke ðkík; Ãkrðºk Au MÃkþuo fhe, yk Ãk]Úkðe MkkûkkíkT.

rsÞkt rsÞkt y{u rð[Þko, ð¤e hÌkk su su økk{; íku sYh sLk òýòu, Mkhðu ÚkÞkt Au MðÄk{.

ríkÞkt «kýe fkuE íkLk íksu, òÛÞk rðLkk yun òøÞ;

fÌkkt Lk òÞ ð¤e fkuEÚke, yuðk W½krzÞkt yuLkkt ¼køÞ.

[hýu ytrfík su yðrLk, ð¤e ÃkËLke MÃkþuo÷ hs; íku òuíkkt Lk szu òýòu, suLku EåAu Au Eïh ys.’’

– Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk ÃkwÁ»kku¥k{ «fkþ : 44 ([kuÃkkE)

‘‘swðu Mkðuo MÚk¤ yu Mkt¼khe hu, yuf yufÚke fÕÞkýfkhe hu; ¼khu ¼køÞ Au yu ¼qr{íkýkt hu, hBÞk hks hk¾e Lkrn {ýk hu.

su su sLk òÞøkk yu òuþu hu, íku íkku yrík {kuxe ¾kux ¾kuþu hu; çkúñ{ku’÷ òðkLku rLkMkhýe hu, yuðe ½Lk~Þk{u fhe ½ýe hu.’’

ÄLÞ ¼qr{fk ¼køÞ yr{ík hu, ÚkE nrh [hýu ytrfík hu;

ÄLÞ ÄLÞ yu þuhe çkòh hu, SÞkt nrh VÞko çknwðkh hu.

çknw Ãkuhu W½kzâkt Au çkkh hu, yûkhÄk{u òðk yk ðkh hu;

íku íkku ÃkwÁ»kku¥k{ «íkkÃku hu, çknw WØkheÞk sLk ykÃku hu.’’

– ÃkwÁ»kku¥k{ «fkþ : 26

‘‘ÄLÞ ykuhzk ÄLÞ ykuMkhe hu, rsÞkt nrh çkuXk Mk¼k fhe hu; yun ¼qr{fkLkkt {kuxkt ¼køÞ hu, LkÚke òýòu yu fÌkkt ÷køÞ hu.

V¤e yuf ð¤e þwt ð¾kýwt hu, ïuík ðifwtX Mk{ Mknw òýwt hu; [hý hsu ¼Þko ¼hÃkqh hu, MÃkhþu hs fhu Ëw:¾ Ëqh hu.

íkeÞkt ÃkkÃke íksu fkuE «ký hu, íku Ãký Ãkk{u ÃkË rLkðkoý hu; yu{ Äkhe ykÔÞk Au yrðLkkþehu, fhðkçknwLku Äk{LkkðkMke hu.’’ – ÃkwÁ»kku¥k{ «fkþ «fhý-29

W¥k{ ðõíkk Lku W¥k{ ©kuíkk

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! þu¾Ãkkx økk{{kt ðMktík Ãkt[{e

Mk{iÞku Ãkqýo ÚkÞk ÃkAe ©enrhyu økk{zktyku{ktÚke ykðu÷kt Ëhuf

LkhLkkheykuLku ÃkkuíkkLkkt økk{zktyku{kt sðkLke yk¿kk fhe, yux÷u Mkki MkíMktøkeyku htøkkuíMkðLke ÷e÷k Mkt¼khíkk-Mkt¼khíkk ÃkkuíkkLkkt

økk{ «íÞu økÞk. íÞkhçkkË ©enrhyu Mkðuo MktíkkuLku Ãký ÷kus

sðkLke yk¿kk fhe, íkuÚke íkuyku Ãký økÞk.

þu¾Ãkkx{kt yuf÷k s ©enrh ÷k÷S ¼õíkLkk ½uh

hkufkÞk, yux÷u ½hLkk Mkki ÷kufku hkS Úkfk «økx «¼wLke Mkuðk

fhe hkS fhðk ÷køÞk. yu Mk{Þ ËhBÞkLk ©enrh Ëhhkus

Mkktsu fÚkk þÁ fhíkk íku Auf Mkðkh MkwÄe fhíkk yLku Mkk{u

çkuMkeLku yk¾e hkík ÷k÷S Mkwíkkh fÚkk Mkkt¼¤íkk ! ykðk

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e 20

W¥k{ ðõíkk yLku W¥k{ ©kuíkkyu Mkíkík ÃktËh rËðMk MkwÄe fÚkk

fhe yLku Mkkt¼¤e. nu ¼õíkku ! yuf rËðMk ©enrhyu ÷k÷S ¼õíkLku fÌkwt:

‘‘¼økík ! ík{khe ©ðý ¼Âõík òuELku y{u ¾qçk hkS ÚkÞk

Aeyu. fÚkk-ðkíkko Mkkt¼¤ðk{kt ík{khe Ár[ çknw Au, íkuÚke

ík{khk{kt yLkuf MkËTøkwýku ykðþu íku{s íÞkøk-ðihkøÞ Ãký

rËðMku rËðMku ðÄíkk sþu.’’

ík{Lku ÷wtxíkk LkÚke ykðzíkwt !

‘‘÷k÷S «rík LkkÚk Wå[khu, sðwt Au fåA Ëuþ y{khu.

MkkÚku ¼kur{Þku sLk ík{ suðku, fkuE ¼õík ¼÷ku þkuÄe Ëuðku; yuðe Mkkt¼¤eLku þw¼ ðkýe, sðk ÷k÷SÞu Ár[ ykýe.

MkkÚku ÷uðk ¼kíkwt ¼÷wt feÄwt, yuf çkíkf ¼he s¤ ÷eÄwt; MkkÚku fkurh ÷eÄe Ëþ çkkh, ½k÷e òuzk{kt økwÃík «fkh.

[kÕÞk ÷k÷S Lku ½Lk~Þk{, sE hkík hÌkk ¼e÷k økk{; [kÕÞkð¤íku rËðMkuMkw¾fkhe,{éÞkuðkx{kt ¼qÏÞkur¼¾khe.’’

– nrh÷e÷k{]ík f-5, rð-21 nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! þu¾Ãkkx{kt ½ýk rËðMk hkufkÞk

ÃkAe ©enrhS yuf rËðMk ÃkkuíkkLkk ðnk÷k ¼õík ÷k÷S

MkwíkkhLku ÃkqAðk ÷køÞk: ‘‘¼õíkhks ÷k÷S¼kE ! y{khu nðu

ynªÚke fåA «Ëuþ{kt fåAe ¼õíkkuLku ËþoLk Ëuðk sðwt Au, íkuÚke

ík{khk suðku ¼kur{Þku òuEyu Aeyu, {kxu fkuE Mkkhku ¼õík

þkuÄe ykÃkku, suÚke hMíkk{kt õÞktÞ ¼q÷k Ãkze sðkÞ Lkrn.’’

«økx «¼wLkkt ð[Lkku Mkkt¼¤e rðLkk rð÷tçku íkwhtík ÷k÷S

¼õík ©enrh MkkÚku fåA sðk íkiÞkh ÚkE økÞk. Ãkhtíkw fåA

Ëuþ Ãknku[íkk ½ýk rËðMk ÷køku, yux÷u ¼kíkwt çkLkkðeLku MkkÚku

÷eÄwt yLku Ãkkýe ¼hu÷e yuf çkíkf Ãký MkkÚku ÷E ÷eÄe. ÃkAe MkkÚku çkkh fkuhe ÷E çkwx{kt Mktíkkze ËeÄe !

íÞkh ÃkAe çkLLku [k÷ðk ÷køÞk. íku hMíkk{kt ykðu÷

¼e÷k økk{{kt ÃkÄkÞko. íÞktÚke çkesu rËðMku Mkðkhu [k÷ðk ÷køÞk, íÞkhu hMíkk{kt r¼¾khe {éÞku. íkuýu ©enrh ÃkkMku s{ðkLkwt {ktøÞwt, íÞkhu ËÞk¤tw «¼wyu ÷k÷S ¼õík ÃkkMkuÚke ¼kíkwt ÷E

çkÄwt s yÃkkðe ËeÄwt.

nu ¼õíkku ! íÞktÚke çkLLku ykøk¤ [k÷ðk ÷køÞk. íÞktíkku

÷wtxkhkLke yuf xku¤e ykðe yLku çkLLkuLku [khuçkkswÚke ½uhe

÷eÄk ! ©enrhLku Mkkhk MkkÄw {kLke fktE fÞwO Lkrn, Ãkhtíkw

÷k÷S ¼õíkLkkt ðMºkku ðøkuhu íkÃkkMÞk, Ãký fktE {éÞwt Lkrn.

yux÷u [kuh-÷wtxkhk [k÷ðkt ÷køÞk. íÞkhu ytíkÞko{e «¼wyu

íku{Lku ÃkkAk çkku÷kðeLku fÌkwt: ‘‘ík{u fk[k ÷wtxkhk ÷køkku Aku, íkuÚke ík{Lku çkhkçkh ÷wtxíkk ykðzíkwt LkÚke; íku{Lkk òuzk{kt swðku, íÞkt fkurhÞku Mktíkkze Au.’’ ÃkAe ÷wtxkhkyku òuzk fZkðe çkÄe

fkuheÞku ÷ELku síkk hÌkk.

nu ¼õíkku ! ©enrhyu çkÄe fkuheÞku ([÷ýe Lkkýwt)

÷wtxkhkykuLku yÃkkðe ËeÄe, yux÷u ÷k÷S ¼õík fnuðk ÷køÞk:

‘‘nu {nkhks ! {U çkkh fkuheÞku ík{khk {kxu ÷eÄe níke;

hMíkk{kt ík{Lku ¼q¾ ÷køku íkku yk fkuheÞku{ktÚke ¾heËe fhe

ík{Lku s{kze þfkÞ, Ãkhtíkw ík{u íkku {kuxk ËkLkuïheLke su{

WËkh çkLke ÷wtxkhkykuLku yÃkkðe ËeÄe. nðu ík{u ¼qÏÞk Úkþku

íÞkhu þwt s{þku ?’’

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e 22

÷k÷S ¼økíkLke ykðe ðkík Mkkt¼¤e {tË{tË {÷fíkk

{nk«¼w ©enrh çkkuÕÞk: ‘‘nu ÷k÷S ¼økík ! ík{khk WÃkh

{kuxe ykVík (rðÎLk) ykððkLke níke íku y{kuyu {xkze ËeÄe.

nðu ík{u rLkrùík çkLke òð.’’ yk «{kýu fne {k¤eÞk íkhV [k÷ðk ÷køÞk.

MkkøkhLkwt Ãkkýe {eXwt fÞwO !

‘‘íÞktÚke [k÷ðk feÄe íkiÞkhe, MkkÚku ÷eÄwt çkíkf ¼he ðkhe;

f]»ý [kr÷Þk fåALkk hý{kt, Lkrn hkr¾Þk òuzk [hý{kt.

økÞk ðuøk¤u hý{kt ßÞkhu, {nkÃkwÁ»k {éÞk yuf íÞkhu; ytíkrhûk síkk níkk íkun, LkBÞk ©enrhLku Ähe Lkun.

«¼w ÃkkMku {køÞwt Ãkeðk Ãkkýe, ËeÄwt Lkeh íkuLku ËÞk ykýe;

Lkð hÌkwt çkíkf {ktrn Lkeh, çknw íkhþu ÃkezkÞwt þheh.

fnu ÷k÷S nu {wrLk LkkÚk, Lknª [k÷e þfwt ík{ MkkÚk;

Ãkkýe ðøkh sþu {khk «ký, nðu þwt fÁt þk{ Mkwòý ?

Ä{o LktËLku Äehs ËeÄe, f]ÃkkLkkÚku ÃkAe f]Ãkk feÄe.’’

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! «økx «¼w ©enrh íkÚkk ÷k÷S

¼õík {k¤eÞk økk{ ykÔÞk. íÞkt hkík hkufkELku Mkðkhu ÃkkýeLke

çkíkf ¼he hý{kt [k÷ðk ÷køÞk. íku Mk{Þu ©enrhyu ÃkkuíkkLkkt

[hý{ktÚke {kusze fkZe Lkk¾e ¾wÕ÷k Ãkøku [k÷ðk ÷køÞk.

íÞkhu yuf {nkÃkwÁ»k ykfkþ{kt ÞkuøkþÂõík îkhk síkk níkk.

íku{ýu ©enrhLku Lk{Mfkh fhe «MkkËe íkhefu Ãkkýe {køÞw, íkuÚke íku{Lku Ãkkýe ykÃke ËeÄwt ! yux÷u «¼wLkk nkÚkLkwt Ãkkýe Ãke

íku síkk hÌkk.

nu ¼õíkku ! ©enrh íkÚkk ÷k÷S ¼õík fåALkk LkkLkk

hýLke huíke{kt WLkk¤kLkk Äku{ľíkk íkkÃk{kt [k÷íkk [k÷íkk

ykøk¤ ðÄðk ÷køÞk, yux÷u ÷k÷S ¼õíkLku yríkþÞ íkhMk

÷køke, íkuÚke øk¤wt Mkwfkðk ÷køÞwt ? íkuLkk fkhýu íkuyku ©enrhLku

fnuðk ÷køÞk: ‘‘nu {nkhks ! nðu nwt ykøk¤ [k÷e þfeþ

Lkrn, íku{s Ãkkýe ÃkeÄk rðLkk {khk «ký Lkef¤e sþu yuðwt

{Lku ÷køku Au. {Lku {kÁt {kuík Mkk{u Ëu¾kE hÌkwt Au’’ ÃkkuíkkLkk

ðnk÷k ¼õíkhksLke ykðe ðkýe Mkkt¼¤e ËÞk¤w «¼w -

¼õíkðíMk÷ ¼økðkLk çkkuÕÞk:

‘‘{kðku çkkuÕÞk ÄheLku {nuh, ¾khk Mkkøkh{kt {eXe Mkuh. yuðe fnuðík Au íkun ykðe, ¼he ÕÞku s¤ {eXwt n÷kðe;

Lkeh ÷k÷Syu íkun ÃkeÄwt, ÷køÞwt {eXwt çkíkf ¼he ÷eÄwt. Vhe [k¾e òuÞwt íkun Xkh, ¾qçk ÷køÞwt íku íkku s¤ ûkkh;

yrík y[hs ytíkhu ¼kMÞwt, Ãký {w¾Úke Lk «økx «fk~Þwt.’’ – nrh÷e÷k{]ík f-5, rð-22

nu ÷k÷S ¼õík ! ÷kuf{kt yuðe fnuðík Au fu, ‘¾khk

Mk{wÿ{kt {eXe yuf ðehze.’ Mkkøkh{kt õÞkhuf õÞkhuf ÃkkýeLke

{eXe Mkhðkýe ykðíke nkuÞ Au, íkuÚke ík{u Ãkkýe Ãke ÕÞku yLku

çkíkf Ãký ¼he ÕÞku.’’ «økx «¼wLkkt ð[Lk{kt rðïkMk hk¾e

÷k÷S ¼õíku íkwhtík {w¾ ykzwt fÃkzwt (økhýwt) hk¾e ËheÞkLkwt

Ãkkýe ÃkeÄwt íÞktíkku {eXwt ÷køÞwt ! íkuÚke íku{ýu Ãkux ¼heLku Ãkkýe

ÃkeÄwt íku{s MkkÚku ÷kðu÷ çkíkf Ãký ÃkkýeLke ¼he ÷eÄe. ÃkAe

VheLku ÃkeÄwt íÞktíkku ¾kÁt ÷køÞwt !

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e 24

ÃkAe ykLktË{kt ykðe sE {Lkku{Lk fnuðk ÷køÞk: ‘‘{khk

ðk÷kyu f]Ãkk fhe Mkkøkh {eXku fÞkuo ! {khk WÃkh f]Ãkk fhe

{Lku {eXwt Ãkkýe ÃkkE Sðíkku hkÏÞku, Lkrníkh yks íkhMÞu {khk

«ký òík.’’ yk heíku yk¼kh {kLke ©enrh MkkÚku [k÷íkk [k÷íkk hý Wíkhe økÞk. [hý{kt Mkku¤ r[nTLkku òuÞkt

‘‘hý WíkheLku økÞk Ãkkh, LkkLkwt ykÔÞwt ík¤kð íku Xkh;

÷eÄku çkkð¤ nuX rðhk{, Mkkuz íkkýe Mkwíkk ½Lk~Þk{.

«¼wÃkË{kt fktxk níkk ðkøÞk, ¼õík ÷k÷S fkZðk ÷køÞk; Mkku¤u r[nTLk [hý{kt rLknk¤e, MLkunu hkÏÞkt ytíkh{kt Mkt¼k¤e.

rLks {Míkfu [hý [ZkÔÞkt, ð¤e AkíkeLke MkkÚk ËçkkÔÞk;

ðÄðk WØðe Mkt«ËkÞ, yuðk fü Mknu nrhhkÞ.’’ – nrh÷e÷k{]ík f-5, rð-2

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! hýLke Mkk{u rfLkkhu yuf ík¤kð níkwt, íkuLkk rfLkkhu yuf çkkð¤Lkwt Íkz níkwt íÞkt sELku «økx

«¼w ÃkkuZe økÞk. íÞkhu ÷k÷S ¼õíku ©enrhLkkt [hý{kt òuÞwt, íÞktíkku yLkuf LkkLkk-{kuxk fktxk ðkøku÷k òuÞk ! íkwhtík íkuyku

[eÃkeÞku ÷E fktxk fkZðk ÷køÞk. yu Mk{Þu íku{Lku ©enrhLkkt

[hýku{kt Mkku¤ r[nTLkku rLknkéÞkt ! íkuÚke hkS hkS ÚkE økÞk

yLku ytíkhð]r¥k fhe ytíkh{kt Wíkkhðk ÷køÞk. ÃkAe íkku «¼wLkkt

ÃkkðLk Ãkøk÷ktyku ÃkkuíkkLkk {Míkf WÃkh {qõÞk íku{s Akíke MkkÚku

ËçkkÔÞkt. nu ¼õíkku ! fktxk fkZâk ÃkAe ÷k÷S ¼økík ©enrhLkkt

fku{¤ [hý Ëçkkððk ÷køÞk, íkuLkk fkhýu «økx «¼w ©enrhLkku

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e 25

Úkkf Wíkhe økÞku. ÃkAe ÷k÷S ¼õíku Mkðk÷ fÞkuo: ‘‘nu

{nkhks ! ykÃkýu ykðíkk níkk íÞkhu yuf {nkÃkwÁ»k {éÞk

níkk, yuLku ík{u Ãkkýe ÃkkE ËeÄwt yu fkuý níkk ? íku{s

ËheÞkLkwt ¾kÁt Ãkkýe {eXwt fuðe heíku ÚkÞwt ?’’ ÃkkuíkkLkk ¼õíkLkku

«&™ Mkkt¼¤e ©enrh fnuðk ÷køÞk: ‘‘yu {nkÃkwÁ»k {éÞk yu hk{kLktË Mðk{e níkk ! yu y{khk nkÚkLkwt «MkkËeLkwt Ãkkýe

Ãkeðk {kxu ykÔÞk níkk. íku{s {eXwt Ãkkýe fÞwO yu ík{khk {kxu s y{u fÞwO níkwt.

©enrhyu MkðkuoÃkheíkk fne

‘‘hk¾u yuf {khku rðïkMk, íkuLkkt fü fÁt Awt nwt Lkkþ; çkeòt Ëuð fu ËuðeLku ð¤øku, íÞkhu íkswt Awt íkuLku y¤øku.

{khku rLkùÞ {Lk {ktrn ÃkuMku, yuLke ykMíkk rçksu Lkð çkuMku;

¼qík «uíkLkku ¼Þ Lkð ykýu, òËw {tºk Mkk[k Lkð òýu.

{khe {qŠík{kt {Lk yLkwhkøku, íkuLku Lksh fu [kux Lk ÷køku;

fk¤ f{o fu {kÞk fËkÃke, {khk sLkLku þfu Lk MktíkkÃke.

{khk nkÚk{kt Au çkÄe çkkS, yu{ òýe hnu sLk hkS; yuðe ðkík çknwrðÄ feÄe, ÷k÷SÞu rË÷u Ähe ÷eÄe.’’ – nrh÷e÷k{]ík f-5, rð-22 nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! «økx «¼w MknòLktË {nk«¼wS rðþu»k¼kðu fnuðk ÷køÞk: ‘‘nu ÷k÷S ¼økík ! su su ¼õíkkuLku

{khku yufLkku rðïkMk nkuÞ Au, íku íku nrh¼õíkkuLkkt SðLk{kt

ykðu÷ ykrÄ-ÔÞkrÄ yLku WÃkkrÄLkkt fükuLku y{u Lkkþ fheyu

Aeyu. Ãkhtíkw y{khk Mkt«ËkÞLkk rLkÞ{kuLku AkuzeLku çkeòt Ëuð fu ËuðeykuLkku yk©Þ fhu Au, íkuLku y{ku Akuze ËEyu Aeyu.

nu ÷k÷S ¼økík ! {khk ykr©íkku ¼qík-«uíkLkku ¼Þ

hk¾íkk LkÚke íkÚkk òËwt {tºkLku Mkk[k {kLkíkk LkÚke. su su íÞkøkeyku fu øk]nMÚk ¼õíkku Au íku Mkðuo {khe {qŠíkyku MkkÚku áZ

MLkun hk¾u íkku, íku{Lku Lksh fu [kux ÷køkíke LkÚke. íku{s fk¤-f{o fu {kÞk Ãký {khk sLkLku Ëw:¾ ykÃke þfíkk LkÚke. fu{ fu {khk nkÚk{kt MkðkuoÃkhe Mk¥kk Au. yk «{kýu su {khk

ykr©íkku òýu Au, íkuyku ¾qçk hkS ÚkkÞ Au.’’

ÄkÞwO Lkk{ íku rLk»fw¤kLktË

‘‘ÃkAeíÞktÚkfe QXerMkÄkÔÞk,økk{ykÄkuE ykøk¤ykÔÞk;

fnu f]»ý yk Ãkwh{kt rMkÄkðku, {køke r¼ûkk ík{u yLLk ÷kðku.

Mkwýe ÷k÷S çkkuÕÞk ð[Lk, {Lku yku¤¾u Au íÞktLkk sLk;

{kxu r¼ûkk {U fu{ {økkÞ ? WÃknkMk yrík ½ýku ÚkkÞ.

íÞkhu ©eS fnu fÁt yu{, ík{Lku yku¤¾u Lknª su{; yu{ fne {wA fkíkhe Lkk¾e, {kÚku [kux÷e Ãký Lknª hk¾e.

fkZe ðMºk fkuÃkeLk Ähkðe, ytøk Ãkh y÷Ve Ãknuhkðe;

ÄkÞwO Lkk{ íku rLk»fw¤kLktË, WÃkßÞku Wh {ktrn ykLktË.’’ – nrh÷e÷k{]ík f-5, rð-22 nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! ©enrhSyu ÃkkuíkkLkku MkðkuoÃkhe

{rn{k fÌkku. íku Mkkt¼¤eLku ÷k÷S ¼õík çknw hkS ÚkÞk. ÃkAe

¼økðkLk yLku ¼õík çkLLku [k÷ðk ÷køÞk. [k÷íkk-[k÷íkk

ykÄkuE økk{ ykÔÞwt. íÞkt økk{Lkk [kuhk{kt Wíkkhku fheLku «økx

«¼w çkkuÕÞk: ‘‘÷k÷S ¼õík ! y{Lku [k÷e [k÷eLku çknw ¼q¾

÷køke Au, {kxu ík{u yk økk{{kt sELku r¼ûkk {køkeLku ÷E ykðku.’’

íÞkhu {tË {tË nMkeLku ÷k÷S ¼õík fnuðk ÷køÞk: ‘‘nu

{nkhks ! yk økk{Lkwt Lkk{ ykÄkuE Au. yk {khk MkMkhkLkwt

økk{ Au ! yLku yíÞkhu {khe ÃkíLke íkÚkk çkLLku Ãkwºkku Ãký

ynªÞkt s Au. yÚkkoíkT yk økk{{kt {Lku ½ýk LkhLkkheyku

yku¤¾u Au. íkuyku {Lku r¼ûkk {køkíkk òuE {khe {~fhe

fhþu.’’

ykðwt Mkkt¼¤e nMkíkk-nMkíkk nrhS çkkuÕÞk: ‘‘òu yu

fkhý nkuÞ íkku ík{Lku fkuE Lk yku¤¾u yuðk çkLkkðe Ëô, ÃkAe

íkku r¼ûkk fhðk sþku Lku ?’’ yk heíku fne ÷k÷S ¼õíkLke {wA [f{fLkk ÃkÚÚkhÚke çkk¤e (fkíkhe) Lkk¾e. íku{s [kuhýe

fZkðe fkuÃkeLk Ãknuhkðe yuLkk WÃkh y÷Ve ÃknuhkðeLku çkkuÕÞk: ‘yksÚke ík{kÁt Lkk{ ‘rLk»fw¤kLktË Mðk{e’ hk¾eyu Aeyu.’

ÄLÞ ÄLÞ íkuLkku ðihkøÞ

‘‘ÄLÞ ÄLÞ íkuLkku ðihkøÞ, íkíko feÄku MktMkkhLkku íÞkøk; fk[k íkktíkýkLku íkkuzu su{, íkkuzâwt {kÞkLkwt çktÄLk íku{. {nk{wõík Mk{Úko økýkÞ, çkeòÚke yuðwt fk{ Lk ÚkkÞ; su{ Úkwtf íksu S¼ ÃkhÚke, íku{ MktMkkh íÞkøÞku ytíkhÚke.’’ – nrh÷e÷k{]ík f-5, rð-22

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! ÷k÷S ¼õíkLku yk heíku íkífk¤

MkkÄw fhe rLk»fw¤kLktË Mðk{e Lkk{ Ãkkzâwt, íku òuELku íku{Lku

yrík ykLktË ÚkÞku. íkuÚke íkku ©enrh÷e÷k{]ík økútÚkfíkko yk[kÞo

rðnkhe÷k÷S {nkhks frð Ë÷Ãkíkhk{ ÃkkMku ÷¾kðíkk ykLktË

ÔÞõík fhu Au fu, ‘÷k÷S ¼õíkLkk ðihkøÞLku ÄLÞðkË Au, fu{ fu fkuE Ãký íkfo fÞko rðLkk ©eS {nkhksLkkt yuf ð[Lku

MktMkkhLkku íÞkøk fhe MkkÄw çkLke økÞk !

su{ fk[k ËkuhkLku íkkuzíkk ðkh ÷køkíke LkÚke - yus

«{kýu ÷k÷S ¼õíkLku {kÞkLkwt çktÄLk íkkuzíkk ðkh Lk ÷køke !

yu íkku Mk{Úko {wõíkÚke s þõÞ çkLke þfu, çkeò ykðwt Lk fhe

þfu ! su{ S¼ WÃkhÚke Úkwtf Akuzðwt Mknu÷wt økýkÞ Au, yus

heíku ÷k÷S ¼õíku Ãký ytíkhÚke MktMkkh Akuze ËeÄku.

nu ¼õíkku ! ÷k÷S ¼økík MktMkkh{kt s¤f{¤ðíkT hnuíkk

níkk, íkuÚke íkku ©enrhyu MkkÄw çkLkðkLkwt fÌkwt íkwhtík íkiÞkh ÚkE

økÞk; Lkrníkh LkkLkkt-LkkLkkt çku MktíkkLkku, ÞwðkLk ÃkíLke yLku

Mkw¾-MktÃkr¥k íkkífk÷ef Aqxu ¾he ? yÚkkoíkT Lk Aqxu. yux÷k

{kxu íkku MðÞt «økx «¼w ©enrhyu íku{Lkwt Lkk{ ðihkøÞ{qŠík

hk¾u÷ Au. fkhý fu ðihkøÞðk¤kLku MÚkkðh-støk{ fu MkSðrLkSoð Akuzðwt fXeLk Ãkzíkwt LkÚke.

òð ¼hÚkhe suðwt fhku nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! «økx «¼w ©enrhSyu ÷k÷S

¼õíkLku ykÄkuE økk{{kt Ëeûkk ykÃke Mktík çkLkkÔÞk íÞkhu yk»kkZe

MktðíkT 1860 (E.Mk. 1804) Lke Mkk÷ níke. yu Mk{Þu ÷k÷S

¼õíkLke ô{h 38 ð»koLke níke. Ëeûkk ykÃÞk ÃkAe ©enrhyu ykËuþ fÞkuo: ‘‘{wrLk rLk»fw¤kLktË ! nðu hkò ¼hÚkhe suðwt

fhk! ¼hÚkhe hkòLku yuLkk økwÁ {AtËhLkkÚku ({íMÞuLÿLkkÚk)

ßÞkhu Ëeûkk ykÃke íÞkhu fnu÷wt: ‘‘òð ¼hÚkhe ! ík{khe

ÃkíLke Ãkªøk÷k ÃkkMku sE {kíkk fne r¼ûkk ÷E ykðku.’’ ÃkAe

¼ík]onrh Ãkªøk÷k ÃkkMku sE r¼ûkk {køke ÷kÔÞk níkk. yu heíku

ík{u fhku.

nu ¼õíkku ! ©enrhLke yk¿kk Úkíkkt s rLk»fw¤kLktË Mðk{e

íkhík s ¾¼u Íku¤e ¼hkðe WÃkzâk ÃkkuíkkLkk MkMkhkLkk ½uh !

íÞkt sE Vr¤Þk{kt Q¼k hne ô[k MkkËu çkkuÕÞk: ‘LkkhkÞý

nhu MkÂå[ËkLktË «¼w.’ yu Mk{Þu íku{Lkk Ãkqðko©{Lkkt Ä{oÃkíLke

ftfwçkkE hkux÷k çkLkkðíkk níkk. fkuE ¼qÏÞk çkkðkS nþu, yu{

{kLke nkÚk{kt økh{ hkux÷ku ÷E çknkh ykÔÞk.

ykðeLku òuÞwt íÞktíkku yku¤¾e økÞk. ÃkkuíkkLkk s Ãkrík

MkkÄwLkk Mðktøk{kt ! ¼økðkt ðMºkku{kt ÃkríkLku òuÞk yux÷u {w¾{ktÚke

çkq{ Lkef¤e økE : ‘çkk ! s÷Ëe çknkh ykðeLku swyku, r¼ûkk

{køkðk fkuý ykÔÞwt Au.’ yk heíku çkku÷e Wå[ Mðhu hzðkt

÷køÞkt. ÃkkuíkkLke ËefheLkku hzðkLkku yðks Mkkt¼¤eLku {kíkkyu

Wíkkð¤u Ãkøku çknkh ykðeLku òuÞwt íÞktíkku ÃkkuíkkLkk s{kELku

MkkÄwLkkt ðMºkku{kt òuÞk !

ftfwçkkE {khk {kxu {k Mk{kLk

nu ¼õíkku ! ÃkAe {k-Ëefhe yufË{ Wíkkð¤k LkSf

ykðeLku hzíkkt hzíkkt ÃkqAðk ÷køÞkt: ‘‘yhu ! yk ík{u þwt

fÞw? ík{Lku fktE þh{ Lk ykðe ? yk Akufhktyku WÃkh Ãký

ËÞk Lk ykðe ? ík{khu çkkðk s çkLkðwt níkwt íkku ÷øLk Ãknu÷kt

çkLke sðwt níkwtLku ? Wíkkhku s÷Ëe ¼økðkt ÷wøkzkt Lku [k÷ku

½h{kt s{ðk.’’

íÞkhu Lke[e árü hk¾eLku ðihkøke Mðk{e çkkuÕÞk: ‘‘«økx

«¼wLke Mkuðk fhðk {kxu {U fkÞ{ {kxu MktMkkhLkku íÞkøk fhe

ËeÄku Au. yksÚke ftfwçkkE {khk {kxu {kíkk Mk{kLk Au !

yíÞkhu «økx «¼w ©enrh ykÄkuE økk{Lkk [kuhk{kt ¼qÏÞk

çkuXk Au, íkuÚke nwt íkuykuLku s{kzðk {kxu r¼ûkk {køkðk ykÔÞku

Awt, {kxu {Lku r¼ûkk ykÃke yríkrÚk Ä{oLkwt Ãkk÷Lk fhku.’’

rLk»fw¤kLktË

Mðk{eLke ðihkøÞÚke rLkíkhíke ðkýe Mkkt¼¤e

íkwhtík ÃkkuíkkLkkt çkLLku çkk¤fkuLku Mðk{eLkk Ãkøk{kt {wfe rðLktíke

fhíkk fÌkwt: ‘‘yk çkLLku Ëefhk ík{khk Au, yuLkku íkku rð[kh

fhku, yuLku {kuxk fkuý fhþu ? yuLku ¾ðzkðeLku {kuxk fhðk {kxu {khu fkuLke ykøk¤ ðkh{ðkh nkÚk ÷ktçkk fhðk ?’’

íÞkhu Mðk{eyu fÌkwt: ‘‘ík{u çkÄk s ½hLkk ÷kufku þktríkÚke hne þfku, s{e þfku, Ëhuf ÔÞðnkh fhe þfku yux÷e {qze

{U ¼uøke fhe hk¾e Au. yu{ktÚke yk¾e ®sËøke ¾kþku-Ãkeþku

íkkuÃký ¾qxþu Lkrn. nðu {khe MktMkkh{kt ykððkLke ykþk

hk¾þku Lkrn.’’ Mðk{eLkk {¬{ rLkÄkohLku ytíku hzíkkt ÓËÞu-

ykt¾{kt yktMkwyku MkkÚku ftfwçkkEyu hkux÷k ðøkuhu ÷kðe r¼ûkkLLk

Íku¤e{kt {qõÞwt. yux÷u rLk»fw¤kLktË Mðk{e økk{Lkk [kuhk{kt

ykÔÞk yLku Mkðuo nfefík ©enrhLku fne Mkt¼¤kðe. ÃkAe

©enrh sBÞk yLku «MkkËe Mðk{eLku ykÃke.

©enrhS íkhVÚke ðhËkLk

‘‘ð¤e çkkur÷Þk Ëuð {whkhe, nðu Au fktE EåAk ík{khe ?

hk{kLktËu fÌkwt níkwt sun, fnku M{hý{kt ík{Lku Au íkun ?

MkkÄw fhðk EåAk Úkþu ßÞkhu, ÷uþwt ík{Lku çkku÷kðe íku ðkhu;

Mkwýe çkkuÕÞk {wrLk MkkûkkíkT, {Lku Mkkt¼hu Au íkun ðkík.

ík{u MkkÄwLke su Ëeûkk ËeÄe, {khe ykþk MktÃkqhý feÄe. – nrh÷e÷k{]ík f-5, rð-22

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! «økx «¼w ©enrhS ÷k÷S

¼õíkLku Ëeûkk ykÃkeLku r¼ûkk sBÞk çkkË ÃkqAðk ÷køÞk: ‘‘nu

÷k÷S ¼õík ! hk{kLktË Mðk{eLku ík{u ßÞkhu MkkÄw ÚkðkLke ðkík

fhu÷e íÞkhu Mðk{eyu ík{Lku fnu÷wt fu, ‘y{kuLku MkkÄw fhðkLke

EåAk Úkþu, íÞkhu ík{kuLku çkku÷kðeLku MktíkLke Ëeûkk ykÃke Ëuþwt, yu EåAk y{kuyu Ãkqýo fhe Au. nðu ík{khe fkuE çkeS EåAk

nkuÞ íku sýkðku.’

{nkhksLkk {w¾{ktÚke Lkef¤u÷ {Äwh ðkýe Mkkt¼¤eLku

rLk»fw¤kLktË Mðk{e «ýk{ fheLku çkkuÕÞk: ‘‘nu «økx «¼w ! ykÃku {khk WÃkh yÃkkh f]Ãkk fheLku ¼køkðíke Ëeûkk ykÃke

½ýkt ð»kkuo Ãknu÷ktLke MkkÄw ÚkðkLke EåAk Ãkqýo fhe Au.

‘‘nðu {køkwt Awt yuf ð[Lk, ykÃkku ¼Âõík ík{khe yLkLÞ;

fkuE Ëuð ËuðeLkku ÷økkh, {khk {Lk{kt hnu Lkrn ¼kh.’’ – nrh÷e÷k{]ík f-5, rð-22

Ãkhtíkw rðþu»k{kt {khe yuf yhS Au fu ykÃkLke ¼Âõík {khk SðLk{kt fkÞ{ hnu; ð¤e fkuE Ãký yiïÞoðkLk Ëuð fu

Ëuðeyku nkuÞ íkuLkk «íÞu {kÁt {Lk õÞkhuÞ Ãký ¾U[kÞ Lkrn.

ík{khe yk¿kk yLku ík{khe WÃkkMkLkk «íÞu s {khe ÃkríkðúíkkLke

¼Âõík y[¤ hnu. yLÞk©ÞLkku õÞkhuÞ Ãký MktfÕÃk Lk ÚkkÞ, yuðe f]Ãkk fhku.’’ nu ¼õíkku ! ðihkøÞ{qŠík rLk»fw¤kLktË Mðk{eLke ykðe

{køkýe Mkkt¼¤e {nk«¼w ©enrh çknw s hkS ÚkÞk yLku

¼uxeLku fnuðk ÷køÞk: ‘‘ík{khe EåAk «{kýu s ík{Lku ¼Âõík

ðøkuhu «kÃík Úkþu. y{khk rð»ku ík{khe MkðkuoÃkhe ¼Âõík fkÞ{

ðÄíke hnuþu. ík{khe ¼Âõík{kt fkuE rðÎLk Lkrn ykðu, ykðwt

y{ku hkS ÚkELku ðhËkLk ykÃkeyu Aeyu.’’

Mkt«ËkÞLkku Mkki «Úk{ økútÚk

‘‘¼÷k ÷wðkýk ¼õíksLk, íkuLkwt X¬h f[hku Lkk{; yu íkku ðMku ykÄkuE{kt, íkuLku ½uh økÞk ½Lkþk{.

íkunLkku Lkun rLknk¤eLku, hÌkk ©enrh íÞkt çku hkík; rLk»fw¤kLktËLku hkr¾Þk, íÞkt fhðk «¼wLke ðkík.

ðr¤ fÌkwt fhòu ík{u, s{Ëtz Lkk{u økútÚk; ÃkAe «¼wS ÃkÄkrhÞk, ¼wsLkøkh fuhu ÃktÚk.’’

– nrh÷e÷k{]ík f-5, rð-22 nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! ykÄkuE økk{{kt ÷wðkýk ¿kkrík{kt

f[hk ¼õík hnuíkk níkk. ÔÞðnkhu íkuyku økheçk níkk, Ãký

rË÷Lkk {kuxk y{eh níkk. «økx «¼w «íÞu çknw «u{ níkku.

íku{Lkk MLkunLku ðþ ÚkE ©enrh yLku rLk»fw¤kLktË Mðk{e íkuLkk

½uh ÃkÄkÞko. «¼wLkkt ËþoLk Úkíkkt íkku f[hk ¼õík ¼kð-rð¼kuh

çkLke økktzk-½u÷k çkLke økÞk ! íku{Lkku yrík ykøkún òuE

©enrh íÞkt çku hkºke hkufkÞk.

ÃkAe ¼ws sðkLke íkiÞkhe fhe ©enrhyu rLk»fw¤kLktË

Mðk{eLku yk¿kk fhe: ‘‘ík{u yk ykÄkuE økk{Lkk [kuhk{kt

hkufkELku ‘Þ{Ëtz’ Lkk{Lkku økútÚk ÷¾òu. y{u yuf÷k fåA-

¼ws sEþwt.’’ íÞkhu nMkíkk nMkíkk Mðk{e çkkuÕÞk: ‘‘yhu

{nkhks ! nwt õÞkt Ãkªøk÷þkMºk ¼ÛÞku Awt. fk¤k yûkh fwnkzu

{kÞko. {Lku þwt ÷¾íkk ykðzu ?’’

nu ¼õíkku ! ykðwt Mkkt¼¤e «økx «¼w ðhËkLk ykÃkíkk

çkkuÕÞk: ‘‘ík{u su ÷¾þku íku frðíkk Úkþu yLku su çkku÷þku íku

AtË-AÃÃkE yLku [kuÃkkE{kt økkuXðkE sþu.’’ yk heíku ðhËkLk

ykÃke ©enrh ¼ws økÞk. ÃkAe {nkrðïkMkw {nk{wrLkyu íkhík

s MkkrníÞ-MksoLkLke Mkuðk Mðefkhe ÷eÄe. Mðk{eLke ðkýe

yux÷u øktøkkSLkwt Ãkkýe. {w{wûkwykuLkkt ytíkh MkkV fhðkLke

rLkMkhýe. íkuÚke íkku ¼økðkLkLku ¼uxkzðk {kxu s «økxu÷e yk

¼køkehÚke ÃkqhÃkkx ðnuíke ÚkE ! ÃkAe «¼wLkk ðhËkLk {wsçk

rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu ykÄkuE økk{Lkk [kuhk{kt hne Mkt. 1860

{kt (E.Mk. 1804) ‘Þ{Ëtz’ Lkk{Lkku økútÚk ÷ÏÞku ! su økútÚk

Mðkr{LkkhkÞý Mkt«ËkÞLkku «Úk{ økútÚk økýkÞ Au ! yksu yu

økútÚkLke Mktíkku îkhk fÚkkyku ÚkkÞ Au.

Mðk{eLke ðihkøÞMk¼h ðkýe nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! rLk»fw¤kLktË Mðk{eLku Þ{Ëtz

økútÚk ÷¾ðkLke yk¿kk fhe «økx «¼w ©enrhS {nkhks

yuf÷k s ÃkøkÃkk¤k [k÷íkk [k÷íkk fåAe ¼õíkkuLku ËþoLk Ëuðk

{kxu ¼ws ÃkÄkÞko yLku Mkki ¼wsðkMke ¼õíkku íku{s økk{zktyku{kt

hnuíkk fåAe ¼õíkkuLku ½uh ÃkÄkhe Mkki LkhLkkheykuLkkt {LkkuhÚk

Ãkqýo fÞko.

yk çkksw ykÄkuE økk{{kt [kuhk{kt hneLku Þ{Ëtz økútÚkLkwt

÷u¾Lk fhíkk rLk»fw¤kLktË Mðk{e ÃkkMku íku{Lkk MkkMkheÞk ÃkûkLkk

yLkuf LkhLkkheyku Mðk{eLkkt Ãkqðko©{Lkkt Ä{oÃkíLke ftfwçkkE

yLku çkLLku Ãkwºkku {kÄðS íkÚkk fkLkSLku ÷E økk{Lkk [kuhk{kt ykðe Mðk{eLku Mk{òððk ÷køÞk. íÞkhu Mðk{eLkk ytíkh{ktÚke

ðihkøÞMk¼h yuf feíkoLkLke MVqhýk ÚkE ! íkuÚke Mðk{e økkðk

÷køÞk:-

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e 34

‘‘{wLku MkÃkLku Lk øk{u hu MktMkkh, fku’Lku fu{ rfSyu;

ð{Lk ÚkÞwt {Lk QíkÞwO, yuðku ÷køÞku hu MktMkkh.’’ yk feíkoLk çkku÷eLku çkeswt yuf ÃkË çkku÷ðk ÷køÞk:

‘‘{I nwt ykrË yLkkrË, yk íkku Mkðuo WÃkkrÄ; MkËTøkwÁ r{r÷Þk yLkkrË, {ex økE Mkðuo WÃkkrÄ.

fnkt fkü Lku fnkt fwnkzk, fnkt ni ½zLkLknkhk; sçkíku {kuÞu MkËTøkwÁ r{r÷Þk, {ex økÞk Mkðuo [k¤k. {I nwt0

fkuý fw¤ Lku fkuý fwxwtçke, fkuý {kík Lku íkkík; fkuý ¼kE Lku fkuý ¼røkLke, çkúñ n{khe òík. {I nwt0

Lkrn hÌkk {I Lkrn økÞk {I, Lkrn MkwÄÞko Lkrn rçkøkzk; n{u n{khk fw¤ Mkt¼kÞko, {ík fhLkk fkuW ͽzk. {I nwt0

ÃkkLke{U Mku ÃkwÁ»k çkLkkÞk, {¤{qºk fe õÞkhe;

r{ÕÞk hk{ Lku MkÞko fk{, yçk Lk hne fkuWMku Þkhe. {I nwt0

ykøku íkÃkMke íkÃkMkk fhíkk, hne økE ®fr[ík fk{k;

íku fkhý yk LkhíkLk ÄrhÞk, Mkku òLkík ni hk{k. {I nwt0 su fkhLk yk LkhíkLk ÄrhÞk, ðu MkrhÞk ni fk{;

rLk»fw¤kLktË fnu «økx r{÷u {kunu, xéÞk Lkk{ YÃk Xk{. {I nw0

{kíkk ÃkkMkuÚke r¼ûkk ÷uðk ykÔÞk nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! WÃkhkuõík çkLLku h[Lkk îkhk

ytíkh{ktÚke «økxu÷k ðihkøÞ-Þwõík ÃkË Mknw ykøk¤ økkELku

ÃkkuíkkLkk ytíkh{kt ðnuíkk ðihkøÞLke ¾w{khe çkíkkðe. ykðe

ðihkøÞLke [kux{Þ ðkýeLke yMkh MknwLku Úkðk ÷køke, íkuÚke

Mk{òððkLkwt {ktze ðkéÞwt.

yu Mk{Þu fåA «Ëuþ{kt ÃkÄkhu÷k «økx «¼w ©enrh íÞkt

ÃkÄkÞko. íÞkhu Þ{Ëtz økútÚk Ãkã{kt ÷¾kE økÞku níkku. ÃkAe

Mðk{eLku MkkÚku ÷E ©enrh òurzÞk ÚkE {kuzk økk{ ÃkÄkÞko. íÞkt

«økx «¼wyu fÌkwt: ‘‘rLk»fw¤kLktË Mðk{e ! nðu y{khe çkeS

yk¿kkLkwt Ãkk÷Lk fhðk {kxu ík{u ík{khe sL{¼qr{ þu¾Ãkkx

økk{{kt òyku yLku ík{khkt {kíkk y{]íkçkkLkk nkÚkLke r¼ûkk {ktøke ÷kðku !

nu ¼õíkku ! {nk«¼w ©enrhLke yk¿kk Úkíkkt íkwhtík s

Mðk{e þu¾Ãkkx ykÔÞk yLku ÃkkuíkkLku ½uh ykðe ô[k MkkËu

ykn÷uf Ãkkufkhe : ‘‘LkkhkÞý nhu... MkÂå[ËkLktË «¼w !

r¼ûkkLLk Ëune’’ fE {kíkk ÃkkuíkkLkk ËefhkLkku yðks Lk yku¤¾e

þfu ? yÚkkoíkT y{]íkçkk yðks yku¤¾e økÞk yLku ½h{ktÚke

Wíkkð¤k [k÷e ykuMkhe{kt ykðeLku òuÞwt íÞktíkku Vr¤Þk{kt ¼økðkt

ðMºkku{kt ÃkkuíkkLkk ÃkwºkLku òuÞk !! íkuÚke Ãkkuf {qfe {kuxk yðksu

hzðkt ÷køÞkt.

yk ðkíkLke ðkÞwðuøku yk¾k økk{{kt ¾çkh Ãkze økE, íkuÚke økk{Lkkt LkhLkkheyku ykçkk÷-ð]Ø Mkki íÞkt ykÔÞkt. yu

Mk{Þu {kíkkLku WÆuþeLku Mðk{e feíkoLk çkku÷ðk ÷køÞk. ÃkkuíkkLkk

ytíkhLkk Ÿzký{ktÚke þçËkuLke Mkhðkýe ðkýe îkhk ðnuðk

÷køke:-

‘‘sLkwLke Sðku hu økkuÃke[tËLke, ÃkwºkLku «uÞkuo ðihkøÞS’’

‘‘WÃkËuþ ykÃÞku yuýe Ãkuhu, ÷køÞku MktMkkhezku ykøkS.’’

Mðk{eLku MktMkkhe çkLkkððkLkk «ÞíLkku nu ¼õíkku ! rLk»fw¤kLktË Mðk{e feíkoLk çkkuÕÞk, Ãkhtíkw y{]íkçkkyu hzðkLkwt çktÄ Lk fÞwO. íÞktíkku ½h{ktÚke íku{Lkkt ÃkíLke

ftfwçkkE çkLLku ÃkwºkkuLku ÷E Vr¤Þk{kt ykÔÞkt yLku Mðk{e ykøk¤ AkufhktykuLku çkuMkkze íku Ãký Ãkkuf {qfeLku hzðkt ÷køÞk!

ðkíkkðhý Äeh-økt¼eh çkLke síkkt Mðk{e økk{Lkk [kuhk{kt

sELku çkuXk.

íÞkt Ãký yk¾wt fwxwtçk ykÔÞwt yLku Mðk{eLku ¼økðkt ðMºkku

Wíkkhe MktMkkh{kt ÃkkAk ykðe sðk Mk{òððk ÷køÞk, Ãký

Mðk{e íkku ðihkøÞÚke hMkçkMk ÚkÞu÷kt feíkoLkku yuf ÃkAe yuf

çkku÷ðk ÷køÞk ! íÞkhu yu{Lkkt Ãkqðko©{Lkkt ÃkíLke ftfwçkkEyu

LkkLkk Ëefhk fkLkSLku fÌkwt: ‘‘íkwt íkkhk rÃkíkkLkk ¾ku¤k{kt sELku

çkuMke ò, yux÷u íkuyku ½uh ykðþu.’’ íkuÚke LkkLkku yuðku fkLkS

økkuXýeÞk ¼uh [k÷íkku [k÷íkku Mðk{eLkk ¾ku¤k{kt sE çkuMke

økÞku ! nu ¼õíkku ! suLkk yuf yuf Ytðkzk{ktÚke ðihkøÞLke MkuÞkuo

ðne hne Au, yuðk çk]nË ðihkøke rLk»fw¤kLktË Mðk{e shk Ãký

[÷kÞ{kLk Lk ÚkÞk ! yLku çkkuÕÞk: ‘‘yk økkÞ LkÚke íku ÃkkhMkku

ðk¤u, yk íkku økkuÄku Au, íkuÚke nuíkLkku Ãkkhnku Lkrn {qfu, {kxu

÷E òð yk AkufhkLku.’’

Mðk{e ykðwt çkkuÕÞk yux÷u økk{Lkk ykøkuðkLk Ëhçkkh

MkkuZk çkkÃkwyu fzf ¼k»kk{kt ËkËkøkehe ys{kðe òuE, Ãkhtíkw

Mðk{eLkk ðihkøÞ{kt fktE Vuh Lk Ãkzâku. íÞkt Ãký Mðk{eyu økkÞwt:

‘‘{Lku MðÃLku Lk øk{u hu MktMkkh, fnkuLku fu{ feSÞu hu’’

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e 37

nu ¼õíkku ! Mkki fkuEyu «ÞíLkku fhe òuÞk, Ãký Mðk{e {¬{ hÌkk, íkuÚke y{]íkçkkLku {Lkkðe MkkÄw ÚkðkLke nk fnuzkðe, r¼ûkk yÃkkðe. íÞkhçkkË {kíkk y{]íkçkkLke nkÚkÚke r¼ûkk ÷E

rLk»fw¤kLktË Mðk{e çkkuÕÞk: ‘‘Ãkxkhk Lke[u Ãkkt[ nòh fkuhe Au

yLku ½hLkk ykÚk{ýk fhkLku ¾qýu yuf nòh fkuhe Au, yu fkZeLku ykSrðfk [÷kðòu.’’ íÞkhçkkË Mðk{e {kuzk økk{

ykÔÞk. íÞkt ©enrh hkS ÚkELku Mðk{eLku ¼uxâk. íÞktÚke

sqLkkøkZ ÃkÄkÞko. íÞkt ©enrhyu Mðk{e ÃkkMku Mðhr[ík Þ{Ëtz

økútÚkLke fÚkk fhkðe ykþeðkoË ykÃÞk.

rðþu»ký

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu ykÄkuE

økk{{kt sE ÃkkuíkkLke ÃkíLkeLku {kíkk fne r¼ûkk {køkeLku ÷kÔÞk

íku{s þu¾Ãkkx sE ÃkkuíkkLkkt {kíkk ÃkkMkuÚke Ãký r¼ûkk ÷E

økZÃkwh ykÔÞk. çkLLku søÞkyu ¼÷¼÷kLkk ðihkøÞ Wíkhe

òÞ yuðkt çkLLku Ãkkºkku níkkt, Aíkkt Ãký Mðk{e ÃkkMk ÚkE økÞk, yux÷u hkS ÚkELku «økx «¼w ©enrhyu íku{Lku ‘ðihkøÞ-{qŠík’

fneLku Mk¼k{kt LkðkßÞk níkk. íÞkhÚke íkuyku ðihkøke íkhefu

«rMkrØLku ÃkkBÞk. yus heíku ½ýk MktíkkuLku WÃk{k ykÃkðk{kt ykðu

Au. su{ fu, ‘MkíMktøkLke {k yux÷u {wõíkkLktË Mðk{e.’

{q¤yûkh{qŠík yux÷u økkuÃkk¤kLktË Mðk{e.

Þríkhks yux÷u çkúñkLktË Mðk{e.

ÃktzeíkðÞo yux÷u rLkíÞkLktË Mðk{e.

yiïÞo {qŠík yux÷u MkÂå[ËkLktË Mðk{e.

¿kkLk {qŠík yux÷u MðÞt«fkþkLktË Mðk{e.

ðihkøÞ{qŠíkLkwt

æÞkLk {qŠík yux÷u þíkkLktË (MktíkËkMk) Mðk{e.

«u{ {qŠík yux÷u «u{kLktË Mðk{e. y¾tz {qŠík Äkhf yux÷u rMkØkLktË Mðk{e.

©eS Mkuðk {qŠík yux÷u {q¤S çkúñ[khe.

Ä{o {qŠík yux÷u ykí{kLktË Mðk{e. yk¿kk {qŠík yux÷u f]ÃkkLktË Mðk{e.

ÔÞðnkhfwþ¤ {qŠík yux÷u ykLktËkLktË Mðk{e. ykí{rLkc {qŠík yux÷u MðYÃkkLktË Mðk{e.

Ãkºk ÷u¾Lk {qŠík yux÷u þwfkLktË Mðk{e. fkrhÞkýeLkku «Mktøk nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! rLk»fw¤kLktË Mðk{e Mkt«ËkÞ{kt

ðihkøke Mðk{e íkhefu yku¤¾kðk ÷køÞk. økZÃkwh{kt MktíkkuLke

MkkÚku Ä{oþk¤k{kt hnuðk ÷køÞk yLku ©enrhLke yk¿kkÚke feíkoLkku

çkLkkðe ©eS {nkhksLku çkíkkðe MðÞt økkELku «økx «¼wLku

hkS fhðk ÷køÞk. íku{s ©eS {nkhksLke yk¿kkÚke LkkLkk{kuxk økútÚkku Ãký Ãkã{kt çkLkkðe «¼wLku çkíkkðe hkSÃkku {u¤ððk ÷køÞk.

Mk{Þ ÃkAe Mk{Þ ÔÞíkeík Úkðk ÷køÞku. yuf ð¾ík ©eS {nkhks MkkÚku rLk»fw¤kLktË Mðk{e fkrhÞkýe økk{ ykÔÞk. íÞkt

©enrhyu {kuxku Mk{iÞku fÞkuo níkku. íku ð¾íku yûkh-ykuhze{kt

W¥kh-Ërûký Zku÷eÞku Z¤kðeLku ©enrh íku WÃkh rçkhks{kLk níkk. íÞkhu çkkhý{kt çkuMkeLku þwfkLktË Mðk{e ÷¾íkk níkk.

yu Mk{Þu yuf nrh¼õík ykðeLku «¼wLku Ëtzðík fhðk

÷køÞk. íÞkhu {nk«¼w ©enrhyu íkuLku ÃkqAâwt: ‘‘ík{u õÞktÚke

ykÔÞk ?’’ íÞkhu íkuýu fÌkwt: ‘‘nwt ðzkuËhkÚke ykÔÞku.’’ íkwhtík

{nkhksu ÃkqAâwt: ‘‘ðzkuËhk{kt økkuÃkk¤kLktË Mðk{e íkÚkk Mkðuo

nrh¼õíkku Mkw¾e Au Lku ?’’ íÞkhu nrh¼õíkku çkkuÕÞk: ‘‘økkuÃkk¤kLktË

Mðk{e íkku ynª ykðu Au. nwt yu{Lke MkkÚku s níkku.

ykðwt Mkkt¼¤e ©eS {nkhks çkkuÕÞk: ‘‘Mkku{÷k ¾k[h

yLku þwf{wrLk ! [k÷ku [k÷ku Mðk{e ykðu Au, íkuÚke íku{Lkk Mkk{k

sEyu. yk «{kýu fne Mktíkku-¼õíkku MkkÚku ©enrh yrík nuíkÚke

Wíkkð¤k [k÷ðk [kÕÞk. yu Mk{Þu ©eS {nkhksu n÷fe ïuík

(MkVuË) [kËh ykuZe níke yLku h½wðehS {nkhksLkku nkÚk

Ík÷eLku [k¾zeyu [ze [k÷íkk níkk.

Mkw¾e íkku yuðk s nþu Lku ?

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! nk÷{kt fkrhÞkýe økk{{kt {trËhLkku

Ëhðkòu Úkkuzku Ëqh Au, íÞkt Mktíkku-¼õíkkuLkku Mkt½ ¼uøkku ÚkÞku.

íÞkhu økkuÃkk¤kLktË Mðk{e ðøkuhu Mktíkku hkS ÚkE ©enrhLku

Ëtzðík fhðk ÷køÞk. íÞktíkku ©eS {nkhksu yrík nuíkÃkqðof

íkuLku çkkÚk{kt ÷eÄk Lku {éÞkt.

ÃkAe ©eS {nkhksu ÃkqAâwt: ‘‘Þkuøkehks ! ík{u Mkw¾e Aku

Lku ?’’ íÞkhu økkuÃkk¤kLktË Mðk{eyu fÌkwt: ‘‘nk {nkhks ! ykÃkLke f]ÃkkÚke Mkw¾e Awt.’’ íÞkhu rLk»fw¤kLktË Mðk{e çkkuÕÞk:

‘‘{nkhks ! økkuÃkk¤kLktË Mðk{e ðzkuËhk suðwt {kuxwt þnuh

MkuðeLku ykðu Au, íku Mkw¾e íkku yuðk s nþu Lku ?’’ yÚkkoíkT

Mðk{eyu {{o ¼hu÷kt ð[Lkku fÌkkt fu, ‘þnuh{kt íkku Mkkhkt Mkkhkt

ÃkËkÚkkuo-{uðk-{eXkE yLku Mkkhkt Mkkhkt V¤ku Mkqfku{uðku-÷e÷ku{uðku

ðøkuhu «u{e ¼õíkku ÷kðíkk nkuÞ, yux÷u Mkw¾e íkku nkuÞ s Lk ?’’

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e 40

ykðe ÔÞtøk ¼hu÷e ðkýe Mkkt¼¤e ©eS {nkhks íkhík

çkkuÕÞk: ‘‘yu fktE ík{khk suðk LkÚke fu íku{Lku þnuh çkkÄ fhu.

íkuíkku þnuhLku ðLk fhu Lku ðLkLku þnuh fhu, íkuðk Mk{Úko Au.’’

yk «{kýu sðkçk ykÃke Mðk{eLkku nkÚk Ík÷eLku [kÕÞk Lku

yûkh-ykuhze{kt sE Zkur÷Þk WÃkh çkuXk. ÃkAe þwfkLktË Mðk{eyu

Äkçk¤e ÃkkÚkhe ykÃke, íkuLkk WÃkh økkuÃkk¤kLktË Mðk{e ©eS

{nkhksLke MkL{w¾ çkuXk.

ÃkAe ©enrhyu VheLku ðzkuËhkLkk ¼õíkkuLkk íkÚkk [hkuíkhLkk

¼õíkkuLkk ¾çkh ÃkqAâk, íÞkhu Mðk{eyu çkÄk Mk{k[kh fÌkk.

ÃkAe ©enrhyu fÌkwt: ‘‘Þkuøkehks ! nðu Wíkkhu òyku Lku ðnu÷kt

ykðòu.’’ ÃkAe Mðk{e «ýk{ fheLku Wíkkhu økÞk.

Mðk{eLku Úkk¤Lke «MkkËe ykÃke nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! ©eS {nkhksLku s{ðkLkku

Mk{Þ ÚkÞku yux÷u {q¤S çkúñ[khe Úkk¤ ÷kÔÞk. íkuÚke {nkhks s{ðk ÷køÞk. Ãkhtíkw s{íkk-s{íkk ðkhtðkh økkuÃkk¤kLktË Mðk{eLku

Mkt¼khíkk òÞ Lku s{íkk òÞ. ÃkAe s{eLku [¤wt fheLku çkkuÕÞk:

‘‘çkúñ[khe ! yk Úkk¤Lke «MkkËe økkuÃkk¤kLktË Mðk{eLku ykÃke

ykðku.’’

©eS {nkhksLke yk¿kk Úkíkkt s çkúñ[kheyu økkuÃkk¤kLktË

Mðk{eLkk rþ»Þ ÃkwÁ»kkLktË Mðk{eLku çkku÷kðeLku Úkk¤Lke «MkkËe ykÃke. ÃkAe íkuLku ÷E økkuÃkk¤kLktË Mðk{eLku ykÃke, íkuÚke Mðk{e

Ãký «MkkËe-Úkk¤ Äehu Äehu s{ðk ÷køÞk.

yk çkksw Úkk¤ s{eLku ©eS {nkhks Úkkuzeðkh {kxu

ÃkkuZe økÞk. ÃkAe òøkeLku {w¾þwrØ fhe - fkuøk¤k fhe

s¤ÃkkLk fheLku fÌkwt: ‘‘økkuÃkk¤kLktË Mðk{eLku çkku÷kðe ÷kðku.’’

ÃkAe Mkku{÷k ¾k[h çkku÷kððk [kÕÞk. íÞkhu ykuMkhe{kt híkLkS

níkk, íku{ýu fÌkwt: ‘‘ík{u ynª hnku, nwt n{ýkt s çkku÷kðe ÷kðwt

Awt.’’ íÞkhu ©eS {nkhksu híkLkSLku fÌkwt: ‘‘økkuÃkk¤kLktË

Mðk{e yuf÷k s ykðu, yuðwt fnuòu.

nu ¼õíkku ! ÃkAe Ãkk»koË híkLkSyu økkuÃkk¤kLktË Mðk{e

ÃkkMku sELku «ýk{ fheLku Mkðuo ðkík fhe, yux÷u Mðk{e íkwhtík s íkiÞkh ÚkÞk yLku yûkh-ykuhze{kt ykðe ©enrhLku «ýk{

fheLku Äkçk¤k WÃkh çkuXk.

rLk»fw¤kLktË Mðk{e yûkh-ykuhze{kt

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! ÞkuøkeðÞo økkuÃkk¤kLktË Mðk{e

©enrhLke Mkk{u çkuXk yux÷u «økx «¼w çkkuÕÞk: ‘‘Mðk{e !

ík{Lku yuf ðkík fhðe Au.’’ íÞkhu Mðk{eyu nkÚk òuzeLku fÌkwt:

‘‘nu ËÞk¤w {nkhks ! su fnuðwt nkuÞ íku Mkw¾uÚke fnku. nwt íkku

ykÃkLkku ËkMk Awt.’’

yu Mk{Þu rLk»fw¤kLktË Mðk{e ©eS {nkhksLku MLkkLk

fhkððk {kxu fqðk ÃkkMku [kufze yLku fwtze fhkðeLku íkuLku [wLkku

Ëuðhkðíkk níkk. íÞkt íku{Lku MktfÕÃk ÚkÞku fu, ‘økkuÃkk¤kLktË Mðk{e

ðzkuËhkÚke ykÔÞk Au. íku{Lku ðkík fhðk ©eS {nkhksu ynª

çkku÷kÔÞk Au, íkuÚke yuðwt ÷køku Au fu ©eS {nkhks çknw Mkkhe

ðkík fhðkLkk nþu, yux÷u yu ðkík Mkkt¼¤ðk nwt Ãký òô.’’

yk heíku {Lkku{Lk Lk¬e fhe nkÚk ÄkuE yûkh-ykuhze{kt

(fkrhÞkýeLke yûkh-ykuhze) sE økkuÃkk¤kLktË Mðk{eLke çkksw{kt

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e 42

sE çkuMke økÞk ! íÞkhu ©eS {nkhksu fÌkwt: ‘‘Mðk{e ! ík{u

ynª ykðeLku çkuMke økÞk Aku, íkuÚke ËkzeÞk fqðk WÃkh çkhkçkh

fk{ Lkrn fhu, {kxu íÞkt òð yLku çkhkçkh Mkuðk fhkðku.’’

©enrhSyu sðkLkwt fÌkwt yux÷u ð[LkLkku ¼tøk Lk fhkÞ, yu LÞkÞu rLk»fw¤kLktË Mðk{e Q¼k ÚkELku fwtze ðøkuhuLkwt fk{

Úkíkwt níkwt íÞkt sELku çkuXk. Úkkuzeðkh ÃkAe fkLkLke ð]r¥k {kunLkðhLke

ðkíkku Mkkt¼¤ðk ík÷ÃkkÃkz ÚkE yux÷u frzÞkLku fk{ çkíkkðe

VheLku yûkh-ykuhze{kt ykðe {nkhks Mkk{u çkuMke økÞk. íkuÚke

«økx «¼wyu VheLku ÃkqAâwt: ‘‘VheLku fu{ ykÔÞk ? y{kuyu

fÌkwt níkwt fu fqðk ÃkkMku s hnuòu. ík{khk rðLkk íÞkt MkkÁt fk{

Lkrn ÚkkÞ.’’ íkuÚke Mðk{e nkÚk òuze Q¼k ÚkE økÞk yLku

VheLku {sqhku ÃkkMku sELku Q¼k hne økÞk.

Äk{{ktÚke ykððkLkk A nuíkwyku

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! Úkkuzeðkh ÚkE íÞktíkku Mðk{eLkwt

{Lk [fzku¤u [zâwt nkuÞ yu{ MktfÕÃk fhðk {ktzâwt. Mðk{eyu

rð[kÞwO fu, ‘yksu ftEf hnMÞkuLke ðkíkku ÚkðkLke ÷køku Au, íkuÚke s {nkhks {Lku íkuykuLke MkkÚku çkuMkeLku ðkíkku Mkkt¼¤ðk Ëuíkk

LkÚke. Ãkhtíkw {khu íkku yu hnMÞkuLke ðkíkku Mkkt¼¤ðe s Au.’

yk «{kýu Lk¬e fhe fkheøkhku ÃkkMku fk{ þÁ fhkðe

ºkeS ðkh ©enrh ÃkkMku ykðeLku çkuMke økÞk ! íku òuE VheLku

©enrh çkkuuÕÞk: ‘‘Mðk{e ! ÃkkAk fu{ ykÔÞk ? ík{u ynª

ykÔÞk Aku, Ãký íÞkt xeÃkýe {ku¤e çkku÷u Au.’’ íkuÚke VheLku

Mðk{e fqðk fktXu økÞk Lku Úkkuzeðkh ÃkAe VheLku ÃkkAk ykðe

ðkík Mkkt¼¤ðk {kxu çkkhýkLke çkksw{kt sE çkuMke økÞk !

nu ¼õíkku ! ytíkÞko{e ©enrh çkÄwt s òýu Au, Aíkkt Ãký

yòÛÞkLke su{ økkuÃkk¤kLktË Mðk{eLku ðkík fhðk ÷køÞk: ‘‘nu Þkuøkehks ! ykÃkýu yûkhÄk{{ktÚke yktne Ãk]Úðe WÃkh þk {kxu

ykÔÞk Aeyu, yuLkwt fkhý ík{u òýku Aku ?’’ íÞkhu Mðk{eyu

fÌkwt: ‘‘Lkk {nkhks, nwt LkÚke òýíkku.’’ (¼õíkku ! økkuÃkk¤kLktË

Mðk{e íkku ytíkÞko{e {nkÃkwÁ»k Au, íkuÚke çkÄwt s òýu Au; íkkuÃký ©enrhLkk {w¾Úke Ãkhkðkýe Mkkt¼¤ðe Au, íkuÚke ynª Lkk fnu Au.)

ÃkAe ©eS {nkhks fnuðk ÷køÞk: ‘‘nu Mðk{e ! ykÃkýu

A nuíkw yk ÷kuf{kt «ðíkkoððk MkkÁt ykÔÞk Aeyu,. íku fÞk

A nuíkw ? íkku yuf ©e ÃkwY»kku¥k{ LkkhkÞýLkwt MkðkuoÃkhe ¿kkLk yLku WÃkkMkLkk «ðíkkoððe. çkeswt, yks MkwÄe{kt ÚkÞu÷k yðíkkhkuLku

(LkkhË-frÃk÷-ÔÞkMk-MkLkfkrËf ðøkuhu) íkÚkk ¼õíkkuLku

yûkhÄk{{kt ÷E sðk. ºkeswt yk Ãk]ÚðeLku rð»ku yufktríkf Ä{oLkwt

MÚkkÃkLk fhðwt. [kuÚkwt ¼Âõík-Ä{oLku Mkw¾ Ëuðwt. Ãkkt[{wt yk ÷kuf{kt

íkeÚko, ðúík, ËkLk, íkÃk ðøkuhu fhíkk yuðk su fux÷kf Þkuøk¼úü

Sðku, íkuLku yûkhÄk{{kt ÷E sðk yLku Aêwt, y{khk ¼õíkLku

MktçktÄu fheLku yLktík SðkuLku yûkhÄk{{kt ÷E sðk. yu A nuíkw

{kxu ykÃkýu yk ÷kuf{kt ykÔÞk Aeyu.

rLk»fw¤kLktË Mðk{eLku ÞÚkkÚko {rn{k Mk{òÞku

©enrh çkkuÕÞk: ‘‘nu økkuÃkk¤kLktË Mðk{e ! yûkhkrÄÃkrík

MðÞt ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞý yuðk su y{u yLku yLkkrË

{q¤yûkh{qŠík yuðk su ík{u íku{s yûkh{wõíkku íkuLke ykøk¤

çkkuÕÞk níkk fu, yk çkúñktz ½ýk fk¤Úke Mk]òýwt Au, Ãkhtíkw

íku{ktÚke fkuE Sð {wõík ÚkELku fu{ yktne yûkhÄk{{kt ykðíkku

LkÚke ? íÞkhu ík{u çkkuÕÞk níkk fu, ‘‘su su Äk{Lkk yrÄÃkrík

Ãk]Úðe WÃkh økÞk nkuÞ, íkuLke su WÃkkMkLkk fhu, íku íkuLkk Äk{Lku

Ãkk{u, Ãký ßÞkhu MðÞt yûkhkrÄÃkrík ykÃk ÃkÄkhku, íÞkhu su ykÃkLkk ¼õík ÚkkÞ Lku ykÃkLke WÃkkMkLkk fhu, íku ynªÞk yûkhÄk{{kt ykðu.’’ ÃkAe y{u ík{Lku fÌkwt níkwt fu, ‘ík{kÁt

íkku íÞkt çknw s «ÞkusLk Ãkzþu; fu{ fu ík{u y{khe ¼u¤k

ykðeLku yufktríkf Ä{o Ãkk¤ku yLku çkeòLku Mk{òðku. íÞkhu

çkeò Sðku íku «{kýu ðíkuo Lku ÃkAe íku yufktríkf ÚkE yûkhÄk{{kt ykðu. íku Mkkt¼¤eLku ík{u íkÚkk çkeò yûkh {wõíkku y{khe MkkÚku s ykÔÞk.’

nu ¼õíkku ! yk «{kýu {nkhksu ðkík fhe íku Mkkt¼¤eLku

rLk»fw¤kLktË Mðk{e çkuXk ÚkÞk Lku çkkuÕÞk: ‘‘ÞÚkkÚko ðkík yksu

Mk{òýe. ðýeohks ÷kus{kt ykÔÞk, íÞkhu hk{kLktË Mðk{eyu

¼wsLkøkh{kt {Lku ðýeohksLkku {rn{k çknw fÌkku níkku, Ãký

{khkÚke ÃkqýoÃkýu {LkkÞku Lknkuíkku. yksu {Lku Mk{òýwt fu, ‘yk {nkhks (¼økðkLk) íkku yk çkúñktz{ktÚke LkÚke ykÔÞk, Ãký

yLktíkfkurx çkúñktzLkk ¼økðkLk Au.’’

rLk»fw¤kLktË Mðk{eLkk ðihkøÞLke Axk nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{eLku

©eS {nkhksu ðihkøÞ{qŠík fneLku «þtMkk fhe níke, yuðku s yu{Lkk SðLk{kt íÞkøk-ðihkøÞ níkku. ¾kðk{kt-Ãkeðk{kt-

Ãknuhðk{kt-ykuZðk{kt-çkku÷ðk{kt-[k÷ðk{kt Ëhuf r¢Þk{kt ðihkøÞ

Ëu¾kE ykðíkku níkku, íkuÚke íkku íku{Lke ¼uøkwt hnuðk fkuE íkiÞkh

Úkíkwt Lkrn ! íkuykuLkk ðihkøÞ{kt-íÞkøk{kt ½Mkkhku ykðu yuðe

ðkík yu fkuEÃkýLke {kLkíkk Lkrn. yÚkkoíkT {kuxk {kýMkLke

{kuçkík{kt íkuyku ÷uðkíkk Lkrn.

yuf ð¾ík rLk»fw¤kLktË Mðk{e økZÃkwhÚke ©enrhLke yk¿kk

{wsçk økk{zktyku{kt fÚkk-ðkíkko fhðk sE hÌkk níkk. Mktíkku

MkkÚku [k÷íkk-[k÷íkk íkuyku çkkuxkË þnuhLke ÃkkËh (çkòh){kt

LkeféÞk. yu Mk{Þu yøkúøkÛÞ ¼õík rþð÷k÷ þuX yLku

MkíMktøke ¼õíkku Mkðuo «MkkËeLkk fqðk{kt MLkkLk fhðk ykÔÞk

níkk. íku{ýu ËqhÚke Mðk{eLku òuÞk, íkwhtík Mkki ¼õíkku Mðk{e ÃkkMku

sE Ëtzðík-«ýk{ fhe sÞ ©e Mðkr{LkkhkÞý fne økk{{kt

ykððk ykøkún fhðk ÷køÞk.

nu ¼õíkku ! yrík ykøkúnLku fkhýu Mðk{e rþð÷k÷

þuXLke nðu÷e{kt økÞk. þuXLku íkku MktíkkuLkku yrík {rn{k nkuðkÚke

Ãkrðºk çkúkñý ÃkkMku çkehtsLke hMkkuE fhkðe. ÃkAe LkkLkk ÷k÷SLku

(XkfkuhSLku) Úkk¤ Ähkðe - {kLkMke Ãkqò fhe Úkk¤ Wíkkhe, ÷k÷SLku ÃkkuZkze Mðk{e s{ðk çkuXk. yu Mk{Þu rþð÷k÷ þuX

íku{s MkíMktøkeyku Mðk{e s{u íkuLkk ËþoLk fhðkt ykÔÞk.

ÃkAe Úkk¤ ykøk¤ çkuMkeLku Ãkkuíku çkku÷ðk ÷køÞk: ‘‘sBÞ

rLk»fw¤kLktË sBÞ. íkwt {kuxk {kýMkkuLkku {nkuçkíke Aku, íkuÚke íkkhu

s{ðwt òuEyu, {kxu ¾kðk {tz.’’ yk heíku ðkhtðkh çkku÷u, Ãkhtíkw

s{u Lkrn. ÃkAe ¼økk Ëkuþeyu nkÚk òuzeLku fÌkwt: ‘‘Mðk{e !

ík{u su{kt hkS nku íku s{ku.’’ ÃkAe swðkhLkku hkux÷ku sBÞk !

Mðk{eLke ÔÞðnkhef f¤kykuLkkt ËþoLk

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! rLk»fw¤kLktË Mðk{e ©eS {nkhksLke yk¿kkÚke ½ýkt ð»kkuo MkwÄe Äku÷uhk {trËh{kt hne

Mkuðk fhíkk íku{s ¼sLk-¼Âõík-feíkoLk-h[Lkk íku{s LkkLkk{kuxk økútÚkkuLkwt Ãký ÷u¾Lk fhe ©eS {nkhksLkku hkSÃkku {u¤ðíkk

níkk. Mðk{e{kt ykí{rLkck, ðihkøÞ, íÞkøk yLku íkÃk ykrËf yæÞkí{ MkËTøkwýku yÃkkh níkk. yu s heíku ÔÞðnkhef økwýku

Ãký ½ýk níkk.

rLk»fw¤kLktË

Mðk{e Ãkqðko©{{kt ½uh níkk, íÞkhu íkuykuLke

ykSrðfk MkwÚkkhe fk{{kt níke. íkuyku W¥k{ fwþ¤ fkheøkh níkk. ÷kfzkLkkt økkzktyku, n¤ku-fr¤Þktyku, hkÃkxkyku, ¾Ãkkr¤Þku

ðøkuhu yLkuf «fkhLkkt MkkÄLkku çkLkkðe ðu[íkk níkk. Mktík çkLÞk

ÃkAe Ãký ©eS {nkhks {kxu Ãk÷tøk-¾kx-Mxus-Ãkk÷¾e-®nzku¤k

yLku ¾whþe ðøkuhu çkLkkðe «økx «¼wLku hkS fhíkk níkk. nu ¼õíkku ! ¼k÷ «Ëuþ{kt ßÞkhu Äku÷uhk Äk{{kt {trËhLkwt

çkktÄfk{ [k÷e hÌkwt níkwt, íÞkhu Mðk{eyu ÃkkuíkkLke MkwÚkkhef¤k, Mk÷kxf¤k íkÚkk rþÕÃkf¤kLkku çknw WÃkÞkuøk fhu÷ Au. íku{kt Ãký

nk÷{kt MkkiLku Mðk{eyu çkLkkðu÷ ‘ÃkÚÚkhLke fkuíkhu÷ f{kLk’Lkkt

ËþoLk fkÞ{ {kxu ÚkkÞ Au. rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu ¼ÔÞ fkuíkhýe

ÃkÚÚkh{kt fheLku rþÕÃkf¤kLku çkuLk{qLk çkLkkðe ËeÄe Au !

ðzíkk÷{kt çkkh çkkhýkLkku ®nzku¤ku çkLkkðe «økx «¼wLku íku{kt

¾qçk Íq÷kÔÞk Au. ©eS {nkhksu íku{kt çkkh MðYÃk Äkhý fhe

¼õíkkuLku ËþoLk ËE ¼õíkku îkhk Ãkqò ytøkefkh fhu÷ Au. yk

®nzku¤ku nk÷ ðzíkk÷Äk{{kt «MkkËeLkk Mktøkún MÚkkLk yûkh¼qðLk{kt

ËþoLkkÚkuo {qfu÷ Au. ¼õíkkuLku ËþoLk MkkÚku MÃkþoLkku Ãký ÷k¼ {¤u

Au.) yk rMkðkÞ økZzk-sqLkkøkZ-y{ËkðkË yLku ¼ws ðøkuhu

MÚkkLkku{kt Ãký Mðk{eyu çkLkkðu÷ fkuE Lku fkuE «MkkËeLke ðMíkwykuLkkt

ËþoLk yksu ykÃkýLku ÚkE hÌkk Au.

{rý Au, Ãký hsu ¼ªòÞu÷ Au

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! ßÞkhu rLk»fw¤kLktË Mðk{e Äku÷uhk

Äk{{kt hnuíkk níkk, íÞkhu íku økk{{kt yuf Mkhfkhe y{÷Ëkh

ykÔÞk níkk. íkuýu Mðk{eyu çkLkkðu÷ feíkoLk ‘sLkwLke Sðku hu

økkuÃke[tËLke’ yu ÃkË Mkkt¼éÞwt. íku Mkkt¼¤eLku íkuýu fÌkwt: ‘‘yk

feíkoLkLkk h[rÞíkk MktíkLkkt {khu ËþoLk fhðkt Au, {kxu {Lku

íku{Lke ÃkkMku ÷E òyku.’’

yrÄfkheLke ðkík Mkkt¼¤e Äku÷uhk økk{Lkk nrh¼õíkku

íku{Lku MkkÚku ÷ELku {trËh{kt ykÔÞk. yu Mk{Þu rLk»fw¤kLktË

Mðk{e çkuXk çkuXk ÃkÚÚkh ½zíkk níkk ! íkuÚke íkuLke hs QzeLku

Mðk{eLkk þheh WÃkh Ãkze níke. Ãku÷k y{÷ËkhLku Mðk{e ÃkkMku

÷kðeLku nrh¼õíkku çkkuÕÞk: ‘‘Mkknuçk ! ík{u fnuíkk níkk yu yk

Mðk{e Au. ‘sLkwLke Sðku hu økkuÃke[tËLke...’ yu feíkoLkLkk

çkLkkðLkkhk yk Mðk{e Au !

ykðwt Mkkt¼¤e yrÄfkhe fnuðk ÷køÞku: ‘ík{u ÷kufku

¼økðkLkLkk ¼õík ÚkELku ¾kuxwt çkku÷ku Aku ? ykðe MkhMk

h[LkkLkk h[rÞíkk ykðk Lk nkuÞ. ík{khu Mk{sðk{kt fktE Vuh

Ãkzâku nkuÞ yuðwt {Lku ÷køku Au. fu{ fu ykðe ÃkË h[Lkk ykðk

Mkk{kLÞ {sqhku Úkkuze çkLkkðe þfu ? yÚkkoíkT Lk s çkLkkðe

þfu.’’

nu ¼õíkku ! MkíMktøkeyku yLku y{÷ËkhLke [[ko Mkkt¼¤e

rLk»fw¤kLktË Mðk{e çkkuÕÞk: ‘‘nu {nuíkk ! {rý íkku Mkk[ku s

Au, Ãký hsu ¼ªòÞu÷ Au.’’ ykðkt ð[Lk Mkkt¼¤e çkwrØþk¤e

yrÄfkheLku íkwhtík ÏÞk÷ ykðe økÞku, yux÷u íkwhtík íku Mðk{e

ÃkkMku ykðeLku Ãkøk{kt Ãkze økÞku Lku {kVe {køkðk ÷køÞku. ÃkAe

Mðk{e íku{Lku fÚkk-ðkíkko Mkt¼¤kððk ÷køÞk. íkuLkk fkhýu íku

yrÄfkheLku Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLkLkku rLkùÞ ÚkÞku, íkuÚke

Mðk{e ÃkkMku ðíko{kLk Ähkðe ftXe Ãknuhe MkíMktøke ÚkE ytíku

yûkhÄk{{kt ÃknkU[e økÞk !

ÿkûkLkk zçkkLkku ½k fÞkuo ! nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{eLku

íÞkøk-ðihkøÞLkwt rðþu»k ytøk nkuðkÚke ÔÞðnkh{kt òuzkíkk Lkrn.

íkkuÃký Ãkhkýu íku{Lku yuf ðkh Äku÷uhkÄk{Lkk {ntík fÞko níkk.

ÔÞðnkh fwþ¤ íkku íkuyku Ãkqðko©{{kt ½uh níkk íÞkhÚke s níkk, íkuÚke íku{Lku fktE þe¾ðwt Ãkzu yu{ níkwt Lkrn; yux÷u ÔÞðnkh

Mkkhe heíku [k÷íkku níkku.

yuf rËðMk Mðk{e Mkðkh{kt Ãkqò fhðk çkuXk níkk. íku

Mk{Þu ÃkkuíkkLke Ãkqò{kt ÷e÷ðk ÿkûkLkk Ãkkt[ Ëkýk XkfkuhSLku

ÄÞko níkk. ÃkAe Ãkqò Ãkqhe ÚkE hne íÞkhu Ãkqò{kt Ähkðu÷k

«MkkËeLkk Ãkkt[ ÿkûkËkýk {w¾{kt {qõÞk. yÚkkoíkT ¾kÄk.

yu Mk{Þu Äku÷uhkLkk LÞk÷ þuX íÞkt çkuXk níkk. íku{ýu

òuÞwt su, ‘Mðk{e ÿkûk s{u Au, íkuÚke çknw hkS ÚkÞk. fkhý

fu LÞk÷ þuXLku rLk»fw¤kLktË Mðk{e MkkÚku yÃkkh nuík níkwt. ÃkAe

íku{ýu ÃkkuíkkLkk Ëefhk {q¤S¼kELku fÌkwt: ‘‘çkuxk {q¤S !

Mðk{e Ãkqò{kt ÄhkðeLku ÷e÷ðk ÿkûk s{u Au, {kxu íkwt çkòhu

sELku Mkkhku Ãkzku ÷E ykð, Ãkqò{kt Ähkðk {kxu Mðk{eLku

ykÃkeyu. ykðk {nkÃkwÁ»kLkk fk{{kt ykÃkýe MktÃkr¥k ykðu yu

íkku ykÃkýwt {kuxwt ¼køÞ fnuðkÞ, {kxu s÷Ëe ÷E ykð.’’ nu ¼õíkku ! íkwhtík {q¤S¼kE çkòhu økÞk yLku ÿkûkLkku

{kuxku Ãkzku (Ãkufux) ÷E ykÔÞk yLku Mðk{e ÃkkMku {qõÞku. íÞkhu

Mðk{e ô[k yðksu çkkuÕÞk: ‘‘{kuhkh[hýËkMk ! {khe ÃkqòLke

Íku¤e ÷kÔÞ.’’ íkwhtík Mðk{eLkku rþ»Þ Ãkqò ÷E ykÔÞku. yux÷u

Mðk{eyu Ãkqò ¾ku÷eLku ÿkûkLkku zçkku fkZeLku V¤eÞk{kt ½k fÞkuo

Lku þuX «íÞu çkkuÕÞk: ‘‘ík{u {Lku ÿkûk ¾kíkku òuÞku yux÷u Ãkzku

÷kÔÞkLku ?

híkLkku frzÞku heMkkÞku nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! økZÃkwh{kt ©e økkuÃkeLkkÚkS

{nkhksLkwt {trËh [ýkíkwt níkwt. íÞkhu híLkk¼kE frzÞkLku ÃkÚÚkh

ykÃkðk {kxu rLk»fw¤kLktË Mðk{e Q¼k hne ÃkÚÚkhku ytçkkðíkk

níkk. yu Mk{Þu yuf {kuxku ÃkÚÚkh ¾t¼u ÷ELku Mðk{eyu {trËh

WÃkh [zkÔÞku. íku Mk{Þu s Lke[uÚke ‘nhu’ (s{ðkLkku)Lkku MkkË

Ãkzâku. íÞktíkku híLkk frzÞu Ãkkxwt {khe ÃkÚkhku nuXku Ãkkze LkkÏÞku.

ykðwt á~Þ òuELku rLk»fw¤kLktË Mðk{e çkkuÕÞk: ‘‘{k¤ku

fwMktøke ÷køku Au. nwt ykx÷e çkÄe {nuLkík fheLku ¾t¼u ô[fe

ÃkÚÚkh {trËh Ãkh ÷kÔÞku níkku Lku íkU Lke[u Ãkkze LkkÏÞku ? íkkhu

yíÞkhu s{ðk sðwt níkwt, íkku sBÞk ÃkAe çkuMkkzðku níkkuLku ?

Lke[u þk {kxu Lkk¾e ËeÄku ?’’

Mðk{eLke ykðe ðkýe Mkkt¼¤e híkLkku frzÞku heMkkÞku.

íkuÚke ÃkkuíkkLkk Wíkkhu sE çkuMke økÞku. {sqhku ykðe økÞk, Ãký

fk{ þÁ Lk ÚkÞwt, íkuÚke ©eS {nkhks MkkiLku Mkkt¼¤íkk

çkkuÕÞk: ‘‘híkLkk frzÞkLku yk {trËhLkku sux÷ku {{íð Au, íkux÷ku {{íð rLk»fw¤kLktË Mðk{eLku Lk nkuÞ.’’ yk heíku ©eS

{nkhks MkkiLku fnuíkk níkk. íku ðkík fkuEyu sE híkLkk frzÞkLku

fhe, íkuÚke íku íkwhtík fkh¾kLkk WÃkh [ze fk{u ÷køke økÞku !

nu ¼õíkku ! çkeò rËðMku Mkðkhu rLk»fw¤kLktË Mðk{e

yûkh-ykuhzeyu ©eS {nkhksLkkt ËþoLk fhðkt økÞk. íÞkhu

©eS {nkhks çkkuÕÞk: ‘‘Mðk{e ! ík{u híkLkk frzÞkLku {wõíkkLktË

Mðk{e suðku òÛÞku ? heMk íkku {wõíkkLktË Mðk{eLku Lk [zu, çkeòLku íkku sYh [zu.’’

{kÞkLkk zøkkÔÞk zøku ¾hk ?

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! «økx «¼w Mðkr{LkkhkÞý

¼økðkLk økZÃkwh{kt ËkËk¾k[hLkk ËhçkkhøkZ{kt ÷e÷wzk ÷ªçkíkÁ

Lke[u Ãk÷tøk WÃkh rçkhks{kLk níkk. Mk¼k{kt yøkúøkÛÞ Mktíkku

yLku ykøkuðkLk nrh¼õíkku çkuXk níkk. íku Mk{Þu «¼wLku h{qs

fhðkLke EåAk ÚkE, íkuÚke ÃkkuíkkLkk nkÚkLke {wêe ðk¤e yu{kt

YrÃkÞkLkku rMk¬ku {wfe Mk¼k Mkk{u Lksh fhe rð[khðk ÷køÞk.

yuðk Mk{Þu ðihkøÞ{qŠík rLk»fw¤kLktË Mðk{e ykÔÞk.

ykðeLku ©eS {nkhksLku Ëtzðík fhe MktíkkuLku «ýk{ fhe Mkki

MkíMktøkeykuLku sÞ Mðkr{LkkhkÞý fne Mk¼k{kt ÞkuøÞ MÚkkLku

çkuMke økÞk. íÞkhu ©eS {nkhksu fÌkwt: ‘‘rLk»fw¤kLktË {wrLk !

ynªÞkt y{khe ÃkkMku ykðku.’’ «økx «¼wLke yk¿kk Úkíkkt íkwhtík

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e 51

Mðk{e Q¼k ÚkELku {nkhks ÃkkMku sELku «ýk{ fhe çkuMke

økÞk. íÞkhu ©eS {nkhksu çktÄ {wêe ÷tçkkðe Mðk{eLkk {w¾

ykøk¤ hk¾eLku çkkuÕÞk: ‘‘Mðk{e ! {w¾ ¾ku÷ku, {kuZk{kt s

«MkkËe ykÃkðe Au.’’ «¼wLkkt ykðkt ð[Lkku Mkkt¼¤e Mðk{e

çkkuÕÞk: ‘‘nu {nkhks ! {w¾{kt Lkrn, Ãký nkÚk{kt ykÃkku íkku

÷ô.’’ íÞkhu ©eS {nkhks Ãk÷tøkuÚke Q¼k ÚkÞk yLku {kuZwt

¾ku÷ðk {kxu ykøkún fhðk ÷køÞk, Ãký Mðk{eyu {w¾ ¾kuÕÞwt s Lkrn.

ykðwt á~Þ òuE çkúñkLktË Mðk{e fnuðk ÷køÞk: ‘‘yhu

ðihkøke ! MðÞt «økx «¼w hkS ÚkELku {w¾{kt «MkkË ykÃku Au, íkkuÃký {kuZwt ¾ku÷íkk LkÚke ? {Lku ykÃku íkku íkhík s nwt {kuZwt

¾ku÷wt.’’ ykðwt fÌkwt, AíkktÞ {w¾ Lk ¾kuÕÞwt. íÞkhu hkS ÚkELku

©eS {nkhksu {wXe ¾ku÷e MkkiLku YrÃkÞku çkíkkðeLku fÌkwt:

‘‘rLk»fw¤kLktË Mðk{e y{khk zøkkÔÞk Ãký zøÞk Lkrn, íkku

ÃkAe {kÞkLkk zøkkÔÞk zøku ¾hk ? yÚkkoíkT õÞkhuÞ Ãký Lk zøku.

{ntíkkE {kxu ËkuzkËkuze fhLkkhkykuLku «uhýk nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! yk»kkZe MktðíkT yux÷u y»kkz

{rnLkkÚke þÁ Úkíkwt Lkðwt ð»ko ! yíÞkhu fkhíkf MkwË Ãkzðkyu

Lkðwt ð»ko þÁ ÚkkÞ Au, Ãkhtíkw ©eS {nkhksLkk Mk{Þ{kt y»kkz

MkwË-1 Lkðk ð»koLke þÁykík Úkíke níke. íkku yk MktðíkT 1885

ykMkku MkwË çkkhþ (íkk. 20-10-1828) Lkk rËðMku økZÃkwh{kt

©eøkkuÃkeLkkÚkS {nkhksLke «ríkck ©eS {nkhksu fhe íÞkh

ÃkAe rðþk¤ Mk¼k ÚkE. íku rðþk¤ Mk¼k{kt ©eS {nkhksu

½ku»kýk fhe: ‘‘ykðíkefk÷u økZÃkwhLkk {ntík íkhefu ðihkøke

MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{eLke rLk{ýqf fhðk{kt ykðþu, {kxu

Lkðk {ntíkLku nkh Ãknuhkððk Mkkiyu nksh hnuðwt.’’ nu ¼õíkku ! yk Mk{k[kh ðkÞwðuøku yºk-íkºk-Mkðoºk

Vu÷kE økÞk ! ½kMk{kt ÷køku÷ ykøkLke su{ yk Mk{k[kh Mðk{e

ÃkkMku Ãký ÃknkU[e økÞk ! íkwhtík rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu Íku¤e{kt

ÄkuríkÞkt {qõÞkt Lku Ãk¥kh-íkwtçkzwt {qfe [qÃk[kÃk økZzk Akuze yktçkk

þuXLkwt økk{ økZk¤e ÃknkU[e økÞk ! Ãkhtíkw íÞkt yøkkW rLkŠðfkhkLktË

Mðk{e ykðe økÞk níkk. íkuLku ykððkLkwt fkhý ÃkqAíkk íku{ýu

fÌkwt: ‘‘{khu økZzkLkk {ntík çkLkðwt níkwt, Ãký ©eS {nkhksu

Mk¼k{kt ík{kÁt Lkk{ ½kur»kík fÞwO, íkuÚke {Lku ¾kuxwt ÷køke økÞwt, íkuÚke økZÃkwh Akuze nwt økZk¤e ykðe økÞku !

ÃkAe íku rLkŠðfkhkLktË Mðk{eyu rLk»fw¤kLktË Mðk{eLku

Mkðk÷ fÞkuo: ‘‘Mðk{eS ! ík{u fu{ økZk¤e ykðíkk hÌkk ?

yksu íkku ík{Lku {ntík çkLkkððkLkk Au.’’ íÞkhu Úkkuzwt {eXwt {eXwt

nMkíkk Mðk{eyu sðkçk ykÃÞku: ‘‘nu MkkÄwhk{ ! ík{Lku {ntík

çkLkkÔÞk Lkrn, yux÷u ík{u ykðíkk hÌkk Aku yLku {Lku {ntík

çkLkkððkLkk níkk, íkuÚke y{u ykðíkk hÌkk Aeyu.’’ Mkkt¼éÞwt

Lku ¼õíkku ! þk {kxu Mðk{e økZk¤e síkk hÌkk ? yíÞkhu íkku

{kuxkt MÚkkLkkuLkk {ntík çkLkðk {kxu ËkuzkËkuze Úkíke nkuÞ Au.

{ntíkkE {kxu ÃkzkÃkze fhLkkhk Mktíkku {kxu Mðk{eLkku yk «Mktøk

½ýwt-çkÄwt þe¾ðe òÞ Au.

¼híkSLkku «Mktøk

‘‘ykøku íkÃkMke íkÃkMkk fhíkk, hne økE ®fr[ík fk{k; íku fkhý yk LkhíkLk ÄrhÞk, Mkku òLkík ni hk{k.’’ – rLk»fw¤kLktË Mðk{e nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! ©e{ËT ¼køkðíkSLkk Ãkkt[{kt

MftÄLkk [kuÚkk Lku Ãkkt[{kt yæÞkÞ{kt ¼hík hkòLkwt ykÏÞkLk

ykðu Au. íkuyku É»k¼Ëuð ¼økðkLkLkk Ãkwºk níkk. íku{Lkkt {kíkkLkwt

Lkk{ sÞtíke Ëuðe níkwt. íkuyku Mkku (100) ¼kEyku níkk. íku{kt

MkkiÚke {kuxk ¼hík níkk. íku{Lkk s Lkk{ WÃkhÚke y¼Lkk¼¾tzLkwt

Lkk{ ‘¼hík¾tz’ Ãkzâwt Au. íku{Lke ÃkíLkeLkwt Lkk{ Ãkt[sLke níkwt.

íkuLkk Úkfe íku{Lku Ãkkt[ Ãkwºkku ÚkÞk níkk.

¼híkS W¥k{ þkMkLk fhe ytíku hkßÞ Akuze Ãkw÷nk©{{kt

øktzfe LkËeLku fktXu yuf÷k hne æÞkLk-¼sLk fhðk ÷køÞk.

íÞkt yuf rËðMk økŠ¼ýe nhýe Ãkkýe Ãke hne níke. íÞkhu

økhsíkk ®MknLke yuLku ºkkz Mkt¼¤kE. íkuÚke ¼ÞLku ÷eÄu LkËe

Ãkkh fhðk {kxu òuhÚke A÷ktøk {khe ! íkuÚke Ãkux{kt hnu÷ øk¼o

nhýçkk¤ Lkef¤e LkËeLkk «ðkn{kt Ãkzâwt, íkuLkk fkhýu yrík

Ãkezk Ãkk{u÷ íku nhýe {]íÞw Ãkk{e.

nu ¼õíkku ! yk á~Þ òuE ¼híkSLku ËÞk ykðe, yux÷u

Ãkkýe{ktÚke nhýLkk çkå[kLku çknkh fkZe yk©{{kt ÷E ykÔÞk.

íku çkå[wt {kuxwt ÚkÞk ÃkAe íkuLku Akuze ËeÄwt nkuík íkku {kLkðíkkLke

árüyu MkkÁt fnuðkÞ, Ãkhtíkw íku{kt ykMkÂõík fhe, íkuÚke íkÃk{kt

yLku {kuûk{kt rðÎLk ÚkÞwt. ytíkfk¤u íku {]øk ÞkË ykðíkk çkeòu

sL{ {]økLkku ykÔÞku ! Ãký ÃkqðosL{Lkwt ¿kkLk ÞkË ykðíkk çkeòu

sL{ {]økLkku ykÔÞku ! Ãký ÃkqðosL{Lkwt ¿kkLk ÞkË hne økÞu÷

íkuÚke nhýkuLkk Mk{qnLkku íÞkøk fhe Vhe øktzfefktXu ykðe.

½kMk ðøkuhu ¾kE ¼sLk fhe SðLk Ãkqýo fÞwO. ºkeòu sL{

ytøkehk Ér»kLkk fw¤{kt ÚkÞku. íÞkt Ãký ÃkqðoLkwt ¿kkLk hnuðkÚke

fkuE Ãký ykMkÂõík hkÏÞk rðLkk ¼sLk fhe økktzkLke su{ hne

SðLk Ãkqýo fÞwO.

þh¼tøk Ér»kLkku yðíkkh rLk»fw¤kLktË Mðk{e

‘‘y{u hu sz ¼hík òurøkÞk, EåAwt Lknª ði¼kuøk S; søkík ÃkËkhÚk SðLku, hw[u Lknª su{ hkuøk S.

{kuÞuo y{khk {ík{kt, {]øku fÞwO íkwt rð½Lk S.’’ – rLk»fw¤kLktË Mðk{e

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! Mk{úkx ¼hík nhý{kt ykMkÂõík

hk¾ðkÚke nhý ÚkÞk. íÞkh ÃkAe çkúkñýLku íÞkt sLBÞk. íku

sL{{kt Ãký ¼hík Lkk{ níkwt. økktzkLke suðwt ðíkoLk fhíkk

nkuðkÚke ÷kufku sz-¼hík fneLku çkku÷kðíkk níkk. íku{Lkwt SðLk

Ãký Ãkqýo ÚkÞwt. WÃkhkuõík feíkoLk «{kýu rLk»fw¤kLktË Mðk{e

¼híkSLkku yðíkkh økýkÞ Au. íÞkhçkkË íkuyku þh¼tøk Ér»k

íkhefu ºkuíkkÞwøk{kt yku¤¾kÞk. íku yðíkkh{kt íku{Lku hk{[tÿ

¼økðkLkLkku {u¤kÃk ÚkÞku níkku. nu ¼õíkku ! ‘©e{ËT WL{íkøktøkk {knkíBÞ’ økútÚkLkk 114 {kt yæÞkÞ{kt ykLktËkLktË Mðk{e Ëhçkkh hkÞ®MknSLku

ðihkøÞ{qŠík rLk»fw¤kLktË Mðk{eLkwt «k[eLk ð]íkktík fnu Au: ‘‘nu

hksLkT ! {nkLk Ér»k {wrLkyku Ãký suLku {kLk ykÃkíkk níkk

yuðk yuf þh¼tøk Lkk{u {wrLk níkk. íkuyku nt{uþkt íkÃk ÃkhkÞý

níkk yLku rLkíÞ nku{ fhíkk hnuíkk níkk. íkuyku Mkqfkt ÃkktËzktLkku

yLku ðkÞwLkku yknkh fhíkk níkk. íku{Lku {krÞf ÃkËkÚkkuoLke

EåAkyku Lk níke.

¼økðkLk ©ehk{[tÿSLkku ðLkðkMk ËhBÞkLk þh¼tøk Ér»k

MkkÚku r{÷kÃk ÚkÞku níkku. hkûkMkkuLkku Lkkþ fhíke ð¾íku ©ehk{

íku{Lke ÍwtÃkze{kt hÌkk níkk. ßÞkhu ©ehk{ íÞktÚke ykøk¤ çkeò

ðLk{kt økÞk íÞkhu þh¼tøk {wrLk íku{Lkk rðÞkuøkLke ykøk{kt

íkÃkeLku íku{Lkku VheLku Mk{køk{ ÚkkÞ íkux÷k {kxu çkeòÚke Lk ÚkE

þfu íkuðwt íku{ýu çknw s íkÃk fÞwO níkwt. íku Mk{Þu ykfkþðkýe

îkhk ¼økðkLku fÌkwt: ‘‘nu þh¼tøk {wrLk ! fr¤Þwøk{kt

yûkhÄk{Lkk yrÄÃkrík Ãk]Úðe Ãkh yðíkkh Äkhý fhþu, íÞkhu

ík{Lku yu{Lkku Þkuøk Úkþu yLku ík{u rLk»fw¤kLktË Mðk{e íkhefu

yku¤¾kþku. ík{Lku fkuE rð»kÞku çktÄLk fhþu Lkrn, ykðwt nwt

ðhËkLk ykÃkwt Awt.’’

çkhVeLku íkkuÃkLkk økku¤k {kLkíkk !

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! ©eS {nkhks Äk{{kt ÃkÄkÞko

ÃkAe MkðkuoÃkhe Mk¥kk ÞkuøkeðÞo økkuÃkk¤kLktË Mðk{e ÃkkMku níke. íku

íkku MkkiLku MkwrðrËík Au. íku Þkuøkehks rLk»fw¤kLktË Mðk{eLku yuf

ð¾ík ðzkuËhk ÷E økÞk. òu fu rLk»fw¤kLktË Mðk{e Äku÷uhk{kt

s MÚkkE hnuíkk níkk, íkuÚke yLÞ MÚkkLkku{kt çknw ykuAk síkk;

Ãkhtíkw MkËTøkwÁ økkuÃkk¤kLktË Mðk{eLkk ykøkúnÚke ðzkuËhk ÃkÄkÞko.

Mðk{eLkwt WÃkLkk{ s ðihkøke níkwt, íkuÚke íkuyku rLk:MðkËe

ðíko{kLk fkÞ{ Ãkk¤íkk níkk. íku{ktÞ íku{Lku íkÃkLkwt ytøk rðþu»k

nkuðkÚke yðkh-Lkðkh WÃkðkMk fÞko fhíkk níkk. yk rLkÞ{

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e 56

«{kýu ðzkuËhk{kt yuf rËðMk íku{Lku WÃkðkMk níkku. íku Mk{Þu

ðzkuËhk{kt MkËTøkwÁ økkuÃkk¤kLktË Mðk{e, MkËTøkwÁ rLkíÞkLktË

Mðk{e íkÚkk MkËTøkwÁ þwfkLktË Mðk{e Ãký níkk. íku ºkýuÞ

MkËTøkwÁykuyu rLk»fw¤kLktË Mðk{eLku Ãkkhýkt fhðk {kxu yuf

yuf çkhVeLkk ÃkrzÞk yu{Lkk Wíkkhu {kufÕÞk.

nu ¼õíkku ! MknsÃkýu ðihkøÞ su{Lkk hku{hku{{kt ͤfe

hÌkku Au, yuðk rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu ÃkkuíkkLke ykøk¤ çkhVeLkk

Ãkkt[ íkkuÃk økku¤k (ÃkrzÞkt) òuÞkt ! íkwhtík ÄkuríkÞkt Mktfu÷e Íku¤e

íkiÞkh fhe Äku÷uhk sðk {kxu økkuÃkk¤kLktË Mðk{eLke hò ÷uðk

Mðk{e ÃkkMku økÞk ! yLku çkkuÕÞk: ‘‘{Lku «u{Úke hò ykÃkku, nwt ynªÞkt hne Lkrn þfwt.’’

rLk»fw¤kLktË Mðk{e yk heíku y[kLkf ðzkuËhkÚke sðk

íkiÞkh ÚkÞk, yux÷u økkuÃkk¤kLktË Mðk{eLku {Lk{kt MktþÞ ÚkÞku fu, ‘yk ðihkøkeLku ðihkøÞ{kt ½Mkkhku ykÔÞku nþu, íkuÚke Äku÷uhk

sðk íkiÞkh ÚkÞk Au.’ ÃkAe «u{Úke çkksw{kt çkuMkkze ðzkuËhk

AkuzeLku fu{ síkwt hnuðwt Au ? yu Mkðk÷ fÞkuo. íÞkhu yuf

áüktík ykÃkeLku rLk»fw¤kLktË Mðk{e fnuðk ÷køÞk yLku

økkuÃkk¤kLktË Mðk{e Mkkt¼¤ðk ÷køÞk.

¼q¾YÃke fqíkhe Ãkux{kt ÃkuXe Au

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! {nk íÞkøke rLk»fw¤kLktË Mðk{e

ðkíkko fnuðk ÷køÞk: ‘‘nu økkuÃkk¤kLktË {nk{wrLk ! yuf økk{{kt

yuf {kS hnuíkkt níkkt. íku økZÃký{kt ÷kfzkt ðeýe ðu[eLku

ykSrðfk [÷kðíkk níkkt. yufðkh íku {kS ÷kfzkt-Akýkt

ðeýe {kÚku íkuLkku ¼khku WÃkkze ðu[ðk sE hÌkk níkk.

yu Mk{Þu íku LkøkhLkk hkòLkku fwtðh ½kuzku ¾u÷ðíkku

íÞktÚke LkeféÞku. íÞkhu {kSLke MkkÚku íku ½kuzku ½MkkÞku, íkuÚke íku

Ãkze økÞk. íkwhtík fwtðh Lke[u WíkÞko Lku {kSLku Q¼k fhe {kVe

{ktøke. ÃkAe ÃkkuíkkLke yku¤¾ký ykÃkíkk fÌkwt: ‘‘{kS ! nwt

hkòLkku fwtðh Awt, {kxu {khk ÷kÞf fktE fk{ nkuÞ íkku sYh

fnuòu.’’

yk ðkíkLku ½ýk rËðMk ÚkE økÞk. yu{kt yuf rËðMk

{kS ÃkLk½xu Ãkkýe ¼hðkt økÞkt, íÞkt íkku íkuLke ÍwtÃkzeLkku Ëhðkòu

¾wÕ÷ku hne økÞku nkuðkÚke ytËh yuf fqíkhe økE yLku ÷kux

¾kðk ÷køke ! ÃkAe Ãkkýe ¼heLku {kS íku fwçkk{kt økÞkt íÞkhu

fqíkhe ¼Mkðk ÷køke. íkuÚke {kS çkku÷ðk ÷køÞk: ‘‘yhu hktz!

{khk fqçkk{kt ykðeLku {Lku ¼Mkðk ÷køke ? {khu hkòLkk

fwtðhS MkkÚku yku¤¾ký Au, n{ýkt s yuLku çkku÷kðe ÷kô

yLku íkLku íkkuÃku Wzkzwt ! nu ¼õíkku ! yk heíku fneLku íku {kSyu fwtðh ÃkkMku sE

Mkðuo çkeLkk fne Mkt¼¤kðe. fwtðhLke ô{h LkkLke níke. íkuÚke

çkk¤çkwrØÚke çkkuÕÞk: ‘‘MkuLkkÃkrík ! MkiLÞ ÷ELku yíÞkhu s

íkkuÃkwt ÷ELku òyku yLku íkkuÃk ðzu fqçkku Wzkze Ëku.’’ yk¿kk Úkíkkt

s MkuLkkÃkrík økÞk yLku íkkuÃk ðzu fqíkhe MkkÚku fwçkku Wzkze {qõÞku ! nu økkuÃkk¤kLktË {wrLk ! ík{u Mkki MkËTøkwÁyku íkku fwtðhLku

Xufkýu Aku yLku Ãku÷e zkuþeLku Xufkýu nwt Awt yLku {khu ¼q¾YÃke

fqíkhe Ãkux{kt ÃkuXe Au; {kxu yuf íkkuÃku zkuþeLkku fqçkku Qze økÞku, íku{ {khk fqçkk WÃkh Ãkkt[ íkkuÃkwt {ktze Au ! íkuÚke {khku fqçkku

Mk÷k{ík hnuþu ¾hku ? yu íkku Qze òþu.’’ ykðwt Mkkt¼¤e

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e 58

økkuÃkk¤kLktË Mðk{e nMke Ãkzâk yLku çkkuÕÞk: ‘‘ík{khe heíku

hkux÷kt fheLku s{ku, nðu ík{Lku fkuE çkhVe Lkrn ykÃku.’’

rLk»fw¤kLktË Mðk{eLke MkkrníÞ Mkuðk nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! ðihkøÞ{qŠík íkhefuLke ykøkðe

AkÃk Ähkðíkk Mktíkfrð ©e rLk»fw¤kLktË Mðk{e yuf ykøkðe

«rík¼k MktÃkLLk ÔÞÂõíkíðLkk {kr÷f níkk. ðihkøÞLkk íkusÚke

ËuËeÃÞ{kLk Aíkkt ¼ÂõíkLkk þeík¤ Mkkøkh{kt rðnkh fhíkk

Mðk{e©e fuð¤ Mðkr{LkkhkÞý Mkt«ËkÞLkk s Lkrn, Ãkhtíkw

økhðe økwshkíkLkk yuf ÃkLkkuíkk Mktík frð níkk.

MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{eLke rð÷ûkýíkk yu níke fu

íkuyku rLkhûkh nkuðk Aíkkt ©eS {nkhksLke fYýkLkk nMíkkûkhYÃku

f÷{ [÷kðíkk yLku fkÔÞ Mksoíkk níkk ! yk ðihkøÞ{qŠíkLkkt

fkÔÞ-feíkoLkkuLke fzeyku ík÷ðkhLke Äkh {kVf [kçk¾k {khíke

níke ! y¿kkLk ríkr{hLku ¼uËeLku ¿kkLkLkku «fkþ VUfíke fkuE

ysçkLke ‘ytsLk þ÷kfk’ suðe Au. (ytsLk þ÷kfk yux÷u

ykt¾{kt yktsðkLke Mk¤e. «ríkck ð¾íku {qŠíkLke MÚkkÃkLkk fhíkkt

Ãknu÷kt {tºkku çkku÷e yu{kt fhkíkwt «kýLkwt ([iíkLÞLkwt) ykhkuÃkýykðknLk.) yux÷wt s Lkrn, Ãký íku{Lkk fkÔÞLkwt ©ðý fhíkkt

yksu Ãký MktMkkh hk¾ ÷køku Au !

nu ¼õíkku ! frð rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu çku Úke ºký

nòh sux÷kt feíkoLkkuLke h[Lkk fheLku íku WÃkhktík 22 sux÷kt

LkkLkk-{kuxk økútÚkku h[eLku «økx ¼økðkLkLkku yÃkkh hkSÃkku

«kÃík fhu÷ Au. su yksu ‘rLk»fw¤kLktË fkÔÞ’ íkhefu yku¤¾kÞ

Au. ‘¼õík ®[íkk{rý’ íku{Lke rþh{kuz h[Lkk Au ! yuf «Mktøku

fkrhÞkýe økk{{kt ðMíkk ¾k[hLkk ËhçkkhøkZLkk yûkhykuhze{kt ©enrhLkk yðíkkhe fkÞoLke økwÃíkíkk òÛÞk ÃkAe

Mktíkfrðyu ‘ÃkwÁ»kku¥k{ «fkþ’ Lkk{Lkku økútÚk ÷¾eLku rLks fkÔÞ

{trËhLku MkkuLkkLkk f¤þ [zkÔÞk Au ! Mðk{eLkk ykSðLk

MkkrníÞ ÷u¾LkÚke økwsoh MkkrníÞ Mkíkík Mk{]Ø Úkíkwt hÌkwt Au.

Mðk{eLkkt fkÔÞLkk Ãkz½k ßÞkhu ßÞkhu fkLku Ãkzu Au, íÞkhu

íÞkhu íku{Lke íkÃkkuAçke Lksh Mk{ûk íkhe ykðu Au.

Þ{Ëtz : Mkt0 1860 - E.Mk. 1804

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! Mðkr{LkkhkÞý Mkt«ËkÞLkku Mkðo

«Úk{ økútÚk yux÷u ‘Þ{Ëtz’. yk økútÚk Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLkLke yk¿kkyu fheLku MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu 38 ð»koLke

ô{hu yk0 Mkt0 1860 (E.Mk. 1804) {kt ykÄkuE økk{{kt

÷¾u÷ Au. yk økútÚk{kt rníkrþûkk ¼khku¼kh ¼hu÷e Au.

‘Þ{Ëtz’Lke h[Lkk økÁz ÃkwhkýLku ykÄkhu fhu÷ Au. Þ{Ëtz{kt

20 fzðkt yuf Äku¤ Au. su{kt fw÷ 1100 ÃktÂõíkyku økðkE

Au. çkeò {ík «{kýu 1119 Au. økÁz ÃkwhkýLke fÚkk ynª

çknw s hMk«Ë heíku økðkE Au.

Mk{økú fkÔÞLke ¼k»kk Mkh¤ økwshkíke Au. íku{kt ÷kufçkku÷eLke

Aktx Mknus Ëu¾kE ykðu Au. Þ{Ëtz Mkt«ËkÞLkwt «Úk{ ÃkwMíkf

çkLkðkLke MkkÚku MkkÚku Mðkr{LkkhkÞý Mkt«ËkÞLkk rMkØktíkLkk

EríknkMk {kxu Ãký yux÷wt s {níðLkwt çkLke hnu Au. Þ{Ëtz{kt

Mkki «Úk{ ð¾ík ©eS {nkhksLku yðíkkhe ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞý

íkhef ðýoðk{kt ykÔÞk Au.

nu ðk[f ¼õíkku ! Mðkr{LkkhkÞý Mkt«ËkÞLke yuf

÷kûkrýfíkk yu Au fu ©eS {nkhksLkk Mk{ÞÚke Mkt«ËkÞLkk

yLkwÞkÞe yuðe áZ ©Øk Ähkðu Au fu, yu{Lke ykÞw»Þ Ãkqýo

Úkíkkt - yu{Lkk ytík Mk{Þu EüËuð ¼økðkLk ©e Mðkr{LkkhkÞý y[qf íkuzðk ykðþu s. íkuÚke íkku yu{Lku {]íÞwLkku zh LkÚke

÷køkíkku, Ãký {]íÞwLkku ykLktË ykðu Au ! Mkki fkuE ykr©íkku

{]íÞwLku «u{Úke ykðfkhu Au yLku ÃkkuíkkLkk MkøkktykuLku Ãký yu

heíku ðíkoðk sýkðu Au. yk ¼kðLkkLkku Ãkz½ku rLk»fw¤kLktË Mðk{eLkk yk «Úk{

økútÚk Þ{Ëtz{kt òuðk {¤u Au. ©eS {nkhksu økÁz ÃkwhkýLkk ykÄkhu ÷¾ðkLke yk¿kk yux÷k {kxu ykÃke fu, øk¼oðkMk, sL{-{hý, Þ{ÞkíkLkk yLku ykrÄ-ÔÞkrÄ-WÃkkrÄ ðøkuhu

MkktMkkrhf yðýoLkeÞ yMkÌk yLku ÓËÞ rðËkhý Ëw:¾Lkk

©ðýÚke ÷kufkuLku ðihkøÞ WËÞ ÚkkÞ Lku «¼w{kt ¼Âõík WËÞ ÚkkÞ.

Mðk{eLku MkkrníÞ h[ðLke yk¿kk nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! Mktíkfrð rLk»fw¤kLktË Mðk{eLku

©enrhyu ykþeðkoË ykÃku÷k íkuÚke Ãkã{kt Þ{Ëtz økútÚkLke h[Lkk

fhe. íku ðkt[eLku ©enrhyu fÌkwt: ‘‘Mðk{e ! ykÃkýku Mkt«ËkÞ

rËLk«ríkrËLk ðÄíkku s òÞ Au, Ãký Mkkt«ËkrÞf økútÚkku Mkt«ËkÞ{kt

Au Lkrn, íku {kxu y{u ík{Lku yk¿kk fheyu Aeyu fu, ‘ík{u yuðk

økútÚkku ÷¾ku fu su çkw¼wûkw nkuÞ íku {w{wûkw çkLku yLku su {w{wûkw

nkuÞ íku {wõík çkLku.’’

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e 61

©eS {nkhksLke yk¿kk Úkíkkt s Mðk{eyu «økx «¼wLku

«MkLLk fhðk {kxu SðLk¼h f÷{ [k÷w s hk¾e níke. íkkõÞkt

íkeh VUfLkkhk yLku ¼õík ÓËÞ{kt ðihkøÞ íkÚkk ¼ÂõíkLke

¾w{khe [zkðLkkhk ÃkqßÞÃkkË rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu yufÚke yuf [zu yuðk LkkLkk-{kuxk fw÷ ºkuðeþ økútÚkku ÷ÏÞk Au ! íku{kt su 22 økútÚkkuLkku yuf ÃkwMíkf{kt Mk{kðuþ fhðk{kt ykðu÷ Au, íku

økútÚk ‘rLk»fw¤kLktË fkÔÞ’ íkhefu Mkt«ËkÞ{kt yku¤¾kÞ Au. nu ¼õíkku ! ðihkøÞ{qŠík fnuðkíkk ÃkqßÞ Mðk{eSyu MkkiÚke {kuxku økútÚk ‘¼õík ®[íkk{rý’ Ãkã{kt ÷¾u÷ Au. Mðk{eSLke yk h[Lkk Mðkr{LkkhkÞý Mkt«ËkÞ{kt Mknw fkuELkku yrík r«Þ økútÚk Au. íku økútÚk ðkt[eLku fu Mkkt¼¤eLku {w{wûkwykuLku ¾qçk s çk¤ {¤e

hÌkwt Au, {¤e hnu Au yLku ¼rð»Þ{kt {¤e Ãký hnuþu.

MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu {kºk Mkt«ËkÞ{kt s Lkrn, Ãkhtíkw yk¾k økwshkík hkßÞ{kt MkkrníÞ ûkuºku çknw {kuxku yý{ku÷ Vk¤ku ykÃÞku Au. Mðk{e©eLke ðkýe ðuÄf, ÓËÞMÃkþeo yLku

Mkwøk{ Au. íku{Lkwt ¿kkLk yLkw¼ðrMkØ Au. Mðk{eLke áüktík ykÃkðkLke þi÷e ÓËÞtøk{ Au. yÚkkoíkT ÓËÞMÃkþeo Au.

ÃkwÁ»kku¥k{ «fkþ : Mkt0 1887 nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{e

îkhk ÷¾kÞu÷ ‘ÃkwÁ»kku¥k{ «fkþ’ økútÚk yu ©eS {nkhksLkk

SðLk yLku fkÞo Ãkh yLkku¾ku «fkþ Ãkkzíkwt fkÔÞ Au. Mðk{eyu

Mðhr[ík yLkuf f]ríkyku WÃkh òýu f¤þ [ZkÔÞku nkuÞ íkuðku

yk økútÚk Au.

62

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e

yk økútÚk{kt «økx ÃkwÁ»kku¥k{ ©e Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLkLkk

{rn{kLkku Ãkqýo «fkþ Ãkkzðk{kt ykÔÞku Au. íkuÚke yk økútÚkLkwt

‘ÃkwÁ»kku¥k{ «fkþ’ ykðwt MkkÚkof Lkk{ hk¾ðk{kt ykÔÞwt Au. yk

çkúñktz{kt MkðkuoÃkhe ©enrh «Úk{ðkh «økx ÚkÞk. íÞkh ÃkAe

yLktík SðkuLkk {kuûk {kxu íku{ýu su su fkÞkuo fÞko íkÚkk íku{kt

y{kÃk yiïÞo ðkÃkÞwO íkuLkwt yk økútÚk{kt ykçkunqçk ðýoLk fhðk{kt

ykÔÞwt Au. nu ¼õíkku ! fkrhÞkýe{kt ©eS {nkhksu MkËTøkwÁ

økkuÃkk¤kLktË Mðk{eLku ÃkkuíkkLkk yðíkhýLkk A nuíkw MktçktÄe ðkík

fhe. íku Mkkt¼¤eLku rLk»fw¤kLktË Mðk{eLku yrík {rn{k Mk{òÞku, íku ¿kkLk ‘ÃkwÁ»kku¥k{ «fkþ’ økútÚk{kt yk÷u¾kÞwt Au. yk økútÚk{kt

©enrhLkku su {rn{k ðýoÔÞku Au. íku{kt íku{Lkku WíMkkn íkÚkk

ykí{rðïkMk yËBÞ heíku ͤfe hÌkk Au, íkuÚke s íkuyku

©enrhLke MkðkuoÃkheíkk MÃkü þçËku{kt ÷ÏÞk rðLkk hne þfíkk

LkÚke. yk økútÚk{kt ÃkqßÞ Mðk{eyu ©enrhLkkt su su Mkk{ÚÞoLkwt

Aqxk nkÚku ðýoLk fÞwO Au, íku ½ýe ðkh ykÃkýe çkwrØ{kt ykðu

Lkrn íkuðwt Au. Ãkhtíkw fíkwO, yfíkwO yLku yLÞÚkk fíkwO Mk{Úko yuðk

©enrh {kxu fþwt s yþõÞ LkÚke. MkðkuoÃkhe ©enrhyu yk

ð¾íku ËeLk Sðkí{kyku WÃkh hkS ÚkELku ykíÞtríkf {kuûk

ykÃkðkLkku MktfÕÃk fÞkuo, yux÷u yLktík {w{wûkwyku yûkhÄk{Lku

Ãkk{e økÞk. ykðk MkðkuoÃkhe ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞý ykÃkýLku

EüËuð íkhefu {éÞk Au, {kxu íku{Lkku {rn{k Mk{S yu{Lkk suðwt

nuík çkeò fkuE{kt hk¾ðwt Lkrn.

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e 63

nu ¼õíkku ! yk ÃkwÁ»kku¥k{ «fkþ økútÚk{kt fw÷ 55 «fkh

(yæÞkÞ) Au. òu fu AuÕ÷ku «fkh Äku¤ Au. Ëhuf «fkh{kt

4 Ëkunk yLku 20 fzeyku Au. òufu AuÕ÷k «fkh{kt 1 fze

ðÄw Au. fw÷ {¤e 220 Ëkunk íkÚkk 1101 fzeyku Au. økútÚk

h[LkkLkku Mk{Þ íkÚkk MÚkkLk rLkrùík LkÚke. òu fu «kuVuMkh

nhuLÿ ¼èu ‘rLk»fw¤kLktË Mðk{e Mkt˼o’ ÃkwÂMíkfk{kt yk økútÚkLkku

Mk{Þøkk¤ku Mkt. 1887 ÃkAeLkku ÷¾u÷ Au.

MLkun økeíkk : MktðíkT 1872 E.Mk. 1816 nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! ¼økðkLk ©ef]»ý yLku økkuÃkeyku

ðå[u h[kÞu÷k MLkunLku rð»kÞ-ðMíkw çkLkkðe rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu

‘MLkun økeíkk’ økútÚk MktðíkT 1872 ðiþk¾ MkwË-4 Lkk rËðMku

(E.Mk. 1816) håÞku Au. yk økútÚk{kt 44 fzðkt yLku 11 ÃkË

Au. fw÷ {¤e 490 [hý (fzeyku) Au.

¼økðkLk ©e Mðkr{LkkhkÞýLke «kÂÃík {kxu «¼w «íÞu

yrík «u{Lke sYh Au. sux÷ku ðÄkhu MLkun yux÷k ¼økðkLk

ðÄkhu Mkkt¼hu yk yuf MkðuoLku Mk{òÞ òÞ yuðku Mkw÷o¼ WÃkkÞ

Au. «¼w{kt økkZ «erík ÚkE òÞ íkku íkuLke ÂMÚkrík fuðe nkuÞ ?

yk rð»kÞLku Mk{òððk {kxu ÃkqßÞÃkkË rLk»fw¤kLktË Mðk{eLku

rLkr{¥k çkLkkðe MðÞt ©enrhyu yk økútÚk çkLkkÔÞku Au, yuðwt

fne þfkÞ.

«¼w «u{Lkk MðYÃkLku ÞÚkkÚko Mk{òððk {kxu yk økútÚk{kt

økkuÃkeykuLke fÚkk ðýoððk{kt ykðe Au. ¼økðkLk ©ef]»ý ðús{kt

ÃkÄkÞko ÃkAe íÞktLkk ykçkk÷-ð]Ø Mkðou LkhLkkheykuLku «¼w

çkk¤f]»ý MkkÚku yrík «u{ ÚkE økÞku níkku. íku{Lkk «u{Lke Ãkheûkk

64

÷uðk {kxu çkk¤«¼w ðús Akuze {Úkwhk ÃkÄkÞko. yk rðÞkuøkLke

ðu¤kyu Ãký økkuÃkeykuLkku «u{ ½xâku Lkrn, Ãký «økkZ çkLÞku!

økkuÃkeyku MktÃkqýo ¼økðkLk{Þ çkLke økE, íkuÚke MkËk Mðíktºk yuðk

«¼w økkuÃkeykuLku ðþ ÚkE økÞk. yk fÚkkLkk {kæÞ{Úke yk

økútÚk{kt ykx÷k {wÆkykuLkwt «ríkÃkkËLk fhðk{kt ykÔÞwt Au.

nu ¼õíkku ! sÃk, íkÃk, íkeÚko, ðúík fu ËkLk-ÃkwÛÞ ykðkt

fkuE Ãký MkkÄLk MLkun Mk{kLk Úkíkkt LkÚke. LkðÄk ¼Âõík Ãký

òu þw»f nkuÞ - «¼w «u{ rðLkkLke nkuÞ íkku Mkqfwt Mkhkuðh, ½e

rðLkkLkwt ¼kusLk yLku MkwøktÄ rðLkkLkk Vq÷ suðe {kºk þku¼kYÃk

Au. Ãkhk¼ÂõíkLkk V¤MðYÃku ¼økðkLk ¼õíkLku ðþ ÚkE òÞ Au,

ðøkuhu «Mktøkku MLkun økeíkk{kt ÷uðk{kt ykðu÷ Au. ÃkkuíkkLkk EüËuð{kt s MkkiÚke ðÄkhu «u{ fhðku òuEyu, yuðwt hnMÞ MLkunøkeíkk{ktÚke

Mkki fkuEyu òýðwt òuEyu.

ð[LkrðrÄ: nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! ðihkøÞ{qŠík rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu

‘ð[LkrðrÄ’ økútÚkLkwt rLk{koý fÞwO Au. ð[Lk yux÷u ©eS

{nkhksLke yk¿kk yLku rðrÄ yux÷u íkuLkwt rðÄkLk - «ríkÃkkËLk.

yÚkkoíkT ¼økðkLkLke yk¿kkyku rð»kuLkwt su{kt MkðkOøke rðÄkLk

çkíkkððk{kt ykÔÞwt Au íku økútÚk yux÷u ð[LkrðrÄ. yk økútÚk{kt

fw÷ 52 (çkkðLk) fzðkt íkÚkk 13 (íkuh) ÃkË Au. yk økútÚkLke

h[LkkLkku Mk{Þ íkÚkk MÚkkLk-rLkËuoþ ÃkqßÞ Mðk{eyu ËþkoÔÞk

LkÚke.

yk økútÚkLkk {wÏÞ [kh rð»kÞku Au: (1) ð[Lk{kt ðíkoðkLkk

VkÞËk (2) ð[Lk ÷kuÃkðkÚke Úkíkwt LkwfMkkLk (3) yk¿kkLke áZíkk

fhðkLkk WÃkkÞku (4) yk¿kkLku ÷kuÃkkðLkkh rð{w¾kuLkku íÞkøk.

yk [khuÞ rð»kÞkuLku Mðk{eyu yMkhfkhf þi÷e{kt áüktíkku

Mkrník MkwtËh heíku ðýoÔÞk Au. yk¿kk{kt ðíkoðkLkk {wÏÞ çku

VkÞËk çkíkkÔÞk Au : yuf íkku Mkw¾ yLku çkeS {kuxâÃk. yks MkwÄe{kt su fkuE Mkw¾ íkÚkk {kuxkE ÃkkBÞk Au, íku

«¼wLke yk¿kk{kt ðíkoðkÚke Úkíke «¼wLke f]ÃkkÚke s ÃkkBÞk Au.

íkuLkk áüktíkYÃku çkúñk, rð»ýw, rþð, Äk{Lkk {wõíkku íkÚkk çkeò

yLkuf ¼õíkkuLku Mðk{eyu çkíkkÔÞk Au. LkkLkk fu {kuxk fkuE Ãký

ÔÞÂõík ßÞkhu «¼wLke yk¿kk çknkh òÞ Au íÞkhu íku{Lku yMkÌk

Ëw:¾ku ykðu Au. íku Ãký íku{ýu çkúñkrË Ëuðku íkÚkk MkeíkkS yLku

hkÄkS ðøkuhu ¼õíkkuLkk Ãkwhkðk ykÃkeLku rMkØ fhe ykÃÞwt Au.

¼økðkLkLke yk¿kk íkkuzLkkhk íkÚkk íkkuzkðLkkhk rð{w¾ku

Au. ÃkqßÞ Mðk{eyu ð[LkrðrÄ økútÚk{kt íkuLke yku¤¾ký ykÃke

íkuLkkt ¼Þtfh Ëw:¾kuLkwt ðýoLk fÞwO Au. AuÕ÷u rð{w¾kuÚke ðuøk¤k

hne, MktíkkuLkku Mk{køk{ fhe yûkhÄk{ {u¤ðe ÷uðkLke xfkuh

fhe Au. yk økútÚk{kt fw÷ çkkðLk fzðkt íkÚkk íkuh ÃkË Au.

økútÚkLke h[LkkLkku Mk{Þ íkÚkk MÚkkLk-rLkËuoþ Mðk{eyu ÷¾u÷

LkÚke.

MkkhrMkrØ nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! ðihkøÞ{qŠík ©e rLk»fw¤kLktË

Mðk{eyu ÷¾u÷ yk ‘MkkhrMkrØ’ økútÚk {w{wûkwyku {kxu ½ýku

W¥k{ Au; fu{ fu íku{kt Mkkh-MkkhLkwt MktþkuÄLk fhe íkuLkwt «ríkÃkkËLk

fhðk{kt ykÔÞwt Au.

Mkkh yux÷u ©uc. MkkhLke rMkrØ yux÷u nuíkwÃkqðof MkkhLkwt

«ríkÃkkËLk. ík¥ðLke árüyu su fktE MkkhYÃk ík¥ðku Au, íkuLke yk

økútÚk{kt rMkrØ fhðk{kt ykðe Au. yk økútÚkLkk 48 fzðkt yLku

12 ÃkË{kt Ãkkt[ Mkkh ðýoÔÞk Au. (1) «økx ¼økðkLkLke

{qŠíkLke «kÂÃík (2) íku{Lke «kÂÃíkLkk WÃkkÞ¼qík {knkíBÞ¿kkLkÃkqðof rLk»fk{ «u{÷ûkýk ¼Âõík (3) ¼økðkLk rMkðkÞ yLÞºk

y«eríkYÃk çk]nË þwØ ðihkøÞ (4) «fx ¼økðkLkLke yk¿kkYÃk

rLk»fk{ MkkhYÃk Ä{o yLku Mkðo MkkhLku rMkØ fhe ykÃkLkkhk

«fxLkk Mkk[k MktíkkuLkku þwØ Mk{køk{. íku{kt Ãký ¼Âõík {wÏÞ

Au yLku çkeòt íkuLkkt ytøk Au.

yk{ yk MkkhrMkrØ{kt {wÏÞÃkýu Ãkkt[ çkkçkíkLkwt MkkhYÃku

«ríkÃkkËLk fhðk{kt ykÔÞwt Au. MkkhLkk MkkhYÃk ©enrhLku hkS

fhðk íkÚkk íku{kt y¾tzð]r¥k hk¾ðk {kxu su su økwýku ¾kMk

sYhe Au íkuLku Ãký Mðk{eyu Mkkh MðYÃku yk økútÚk{kt ðýoÔÞk

Au. íku{kt yk íkwåA {kÞk{ktÚke SðLke ð]r¥k ÃkkAe ðk¤ðk {kxu íkeðú ðihkøÞLkwt þYykík{kt s «ríkÃkkËLk fhðk{kt ykÔÞwt Au.

nu ¼õíkku ! yk MkkhrMkrØ økútÚkLkk AuÕ÷k Äku¤ ÃkË{kt

«økx ÃkwÁ»kku¥k{Lke «kÂÃíkLkku su fuV A÷fkE hÌkku Au, íku

nhfkuE {w{wûkw {kxu yuf ykËþo ÂMÚkrík Au. {híkk Ãknu÷kt

©enrhSLke ykðe MðYÃkrLkck ykÃkýk SðLk{kt MkkûkkíkT ÚkE

òÞ íku s SðLk¼hLke MkkÄLkkLkwt V¤ Au.

¼ÂõíkrLkrÄ : MktðíkT 1902 / E.Mk. 1846

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{eLkku

AuÕ÷ku økútÚk yk ¼ÂõíkrLkrÄ Au. yk økútÚk{kt 44 fzðkt, 11

ÃkË, çku MkkuhXk, çku Ëkunk yLku yuf Äku¤ Au. fw÷ {¤eLku

508 [hý Au. Äku÷uhkÄk{{kt hneLku Mðk{eyu yk økútÚk ÷¾u÷

Au. MktðíkT 1902 {kt yk økútÚk Ãkqýo fhu÷ Au. yk økútÚkLkku

hnMÞkÚko yux÷ku s Au fu, ¼økðkLkLku «MkLLk fhðkLkk yLkuf

WÃkkÞku{kt ¼Âõík s {wÏÞ MkkÄLk Au, íkuLku Mk{kLk fkuE LkÚke;

çkeòt íkku íkuLkkt ytøk Au. ytøk òu Mkk[k nkuÞ íkku ¼Âõík{kt

rðÎLk ykðíkkt LkÚke.

yk økútÚk ¼ÂõíkLkku ¼tzkh (¾òLkku) nkuðkÚke íkuLkwt Lkk{

Ãký yrík yLðÚko Au. yÚkkoíkT yÚkoLku yLkwMkhíkwt; Lkk{ «{kýu

økwýðk¤wt Au. þhýkøkrík Mðefkhe ÷eÄk ÃkAeÞ Ãký þhýkøkíkLkwt

Mkðo©uc fíkoÔÞ ¼Âõík s Au. yux÷u fu Ãkh{kí{kLku «MkLLk

fhðkLkwt {wÏÞ MkkÄLk íkku ¼Âõík s Au, íkuÚke íkku yk økútÚk{kt

¼ÂõíkLkwt MkktøkkuÃkktøk ðýoLk fhðk{kt ykÔÞwt Au.

nu ¼õíkku ! ÞkË hk¾òu fu, SðLk{kt øk{u íkux÷k økwýku

nkuÞ Ãký ßÞkt MkwÄe ¼Âõík «økx Lk ÚkkÞ íÞkt MkwÄe íku Mkðo

rLk»V¤ Au. ¼økðkLkLke ¼Âõík s SðLkLkwt MkkhYÃk Mkk[wt V¤

Au. ©enrhSyu Ãký rþûkkÃkºkeLkk 114 {kt &÷kuf{kt fÌkwt Au

fu, ‘‘òu SðLk{kt ¼økðËT¼Âõík yLku MkíMktøk Lk nkuÞ íkku

rðîkLk Ãký yÄkuøkríkLku Ãkk{u Au.’’

Mðk{e fnu Au fu, ‘fk[Lkk ðkMkýLke su{ çkeòt MkkÄLkku

WÃkh fk¤-{kÞkLkku MkËk ¼Þ Au, ßÞkhu ¼Âõík íkku MkkuLkkLkku

f¤þ Au. yÚkkoíkT fhu÷e ¼ÂõíkLkku õÞkhuÞ Lkkþ Úkíkku LkÚke.

þkMºkku{kt ¼ÂõíkLku s «u{, æÞkLk, «¼w-WÃkkMkLkk yLku Mkuðk

ðøkuhu rðrðÄ þçËkuÚke ðýoðu÷ Au. ykðe ¼Âõík rð»ku ÃkqßÞÃkkË

rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu ykx÷e çkkçkíkku WÃkh «fkþ fÞkuo Au :

(1) «økx «¼wLke ¼Âõík (2) rLk»fk{ ¼Âõík (3) Ãkríkðúíkk

suðe yLkLÞ ¼Âõík (4) Ä{korË ºký ytøkku íkÚkk {rn{k Mkrník

¼Âõík (5) Ãkqýo «u{÷ûkýk ¼Âõík.

nrhçk¤økeíkk : MktðíkT 1898 - E.Mk. 1842 nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! yk økútÚk{kt ©enrhSLkk çk¤Lke

økkÚkk (ðkíkkoyku-fÚkkyku) ðýoððk{kt ykðe Au, íkuÚke ykLkwt

Lkk{ ‘nrhçk¤økeíkk’ hk¾ðk{kt ykðu÷ Au. þhýkøkrík «ÄkLk

yk yËT¼qík økútÚk ðihkøÞ{qŠík ©e rLk»fw¤kLktË Mðk{eLke f÷{u

MktðíkT 1898 {kt ÷¾kÞu÷ Au. 38 ð»ko MkwÄe MkkÄw SðLkLkku

yLkw¼ð ÚkÞk ÃkAe ÃkqßÞ Mðk{eyu 76 ð»koLke ð]ØkðMÚkkyu yk

økútÚk ÷ÏÞku Au. yk økútÚk{kt 44 fzðkt Lku 11 ÃkË Au. suLkkt

fw÷ {¤e 400 [hýku Au.

ykþhku, þhýkøkrík, «Ãkr¥k, ¼økðkLkLke rLk»Xk yLku

ykí{Mk{Ãkoý yk çkÄk þçËkuLkku yÚko ½ýku s {¤íkku Au.

çkeòt ík{k{ MkkÄLkku{ktÚke WÃkkÞÃkýkLke çkwrØLkku íÞkøk fhe

¼økðkLkLkku s MkkÄLk íkÚkk MkkæÞMðYÃku Mðefkh fhðku yu s

þhýkøkríkLkwt Mkk[wt hnMÞ Au. «¼wLke «kÂÃík «¼wLke f]ÃkkÚke s

ÚkkÞ Au; yux÷u s yk økútÚk{kt çkeòt ík{k{ MkkÄLkku fhíkkt

þhýkøkríkLke yrík ©ucíkk ðýoððk{kt ykðe Au. nu ¼õíkku ! MkkÄLk-çkr¤Þk {kýMkku fhíkkt ykþhkðk¤k

¼õíkku ¼økðkLkLku ðÄw ðnk÷k ÷køku Au. fu{ su, çkeòt MkkÄLkku{kt

Mðçk¤ íkÚkk yn{T Sðíkkt hnu Au, ßÞkhu þhýkøkrík{kt

ÃkkuíkkLkk yLkLÞ ykÄkh íkhefu «¼wLku s MðefkhðkLkk nkuÞ

Au. íku{kt «¼wLkwt «ÄkLkÃkýwt íkÚkk ÃkkuíkkLkwt yntþqLÞÃkýwt ykÃkkuykÃk

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e 69

ykðe òÞ Au. yux÷u s ykþhkðk¤k WÃkh ©eS {nkhksLkku

Mkðo©uc hkSÃkku ÚkkÞ Au.

nu ðk[fku ! ÃkqßÞ Mðk{eyu yk økútÚk{kt MÃkü fÌkwt Au

fu, ‘{kuûk MkkÄLkkuÚke Lkrn, Ãký ¼økðkLk ©enrhLke f]ÃkkÚkeËÞkÚke s ÚkkÞ Au. çkeòt MkkÄLkku íkku íku{Lke «MkLLkíkk {kxu

fhðkLkkt Au. «Úk{Lkkt 33 {kt yLku {æÞLkkt 66 {kt ð[Lkk{]ík{kt

Ãký

Au.

©eS {nkhksu ykþhkÚke s fÕÞký ÚkkÞ Au, ykðwt fnu÷

ÓËÞ«fkþ : MktðíkT 1896 - E.Mk. 1840 nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{e hr[ík ‘ÓËÞ«fkþ’ økútÚkLke h[Lkk Mkt. 1896 - E.Mk. 1840

{kt ðzíkk÷{kt ÚkÞu÷ Au. yk økútÚk{kt ÃktËh «Mktøk (yæÞkÞ) Au. su rþ»Þ yLku MkËTøkwÁ ðå[uLkk MktðkËYÃku Au. rþ»Þ «&™ ÃkqAu

yLku MkËTøkwÁ íkuLkk sðkçk ykÃku Au. MkËTøkwÁ íkuLkk sðkçk

îkhk rþ»ÞLkk {Lk-ÓËÞ yLku r[¥k{kt hnu÷e y¿kkLkíkkLku Ëqh

fhu Au yLku Mkk[e ðkíkLkku «fkþ Vu÷kðu Au. ÞkË hk¾ku : rþ»ÞLkk ÓËÞLku þwØ fhðkLke «r¢Þk yux÷u ÓËÞ«fkþ.

ÃkqßÞ Mðk{eyu økwÁ-rþ»ÞLkk MktðkË{kt h[u÷k yk økútÚk{kt yuf {Lkkurð¿kkLk ÷økkÔÞwt Au. Mðk{e yk økútÚk{kt ÓËÞLku «¼wLke

ÃkÄhk{ýeLkwt Ãkkºk çkLkkððkLkku «fkþ Ãkkzu Au, íkuÚke íkuLkwt Lkk{

‘ÓËÞ«fkþ’ MkkÚkof ÚkÞu÷ Au. ykí{k{kt Ãkh{kí{kLkk Mkkûkkífkh {kxu ytíkhLke þwrØ yrLkðkÞo Au. {u÷k {Lk {trËh{kt {nkhks

õÞkhuÞ «fkþíkk LkÚke - Ëu¾kíkk LkÚke; {kxu Ëhuf {w{wûkwykuyu

ÃkkuíkkLkk ÓËÞLke þwrØ fhðe sYhe Au.

su{ fkuBÃÞqxh{kt hnu÷e ‘nkzo rzMf’ øktËk-yr&÷÷

zuxkykuÚke Vw÷ ÚkE økE nkuÞ íkku ÃkAe íku{kt MkkÁt MkkrníÞ ¼he

þfkÞ Lkrn; íku {kxu Ãknu÷kt íkuLku ¾k÷e fhðe sYhe Au. ÃkAe

WÃkÞkuøke zuxkykuLku yuLxh fhðkLke «kuMkuMk fhðe òuEyu; yuðwt s ÃkqßÞ rLk»fw¤kLktË Mðk{e yk økútÚk{kt Mk{òðu Au.

nu {w{wûkw Mktíkku-¼õíkku ! ykÃkýwt ÓËÞ yuf nkzo rzMf

Au. íku{kt sL{kusL{Lke søkík MktçktÄe ¼qtzk rð»kÞku ¼hÃkqh

ÚkELku ¼hkE Ãkzâk Au. yk çkÄk øktËk zuxkykuLku Ëk¾÷

fhLkkhk ykÃkýk Lkð þºkwyku Au : Ãkkt[ ¿kkLkurLÿÞku íkÚkk [kh

ytík:fhý. íku øktËk zuxkLku ze÷ux fhðkLkk Ãkkt[ WÃkkÞku Mðk{eyu

çkíkkÔÞk Au. ðihkøÞ, ¼Âõík yLku ykí{¿kkLk íkhík ÚkkÞ íkuðk

LkÚke, {kxu rLkÞ{ku Mknw fkuELkk íkkhýnkh Au. yk økútÚk Mkt.

1896 y»kkZ MkwË yufkËþeyu ðzíkk÷{kt hneLku Ãkqýo fhu÷

Au. ÄehòÏÞkLk : Mkt. 1899 - E.Mk. 1843 nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu

økZzk Äk{{kt ÄehòÏÞkLk Lkk{Lkku økútÚk Mkt. 1899 {kt ÷ÏÞku

Au. yk økútÚk{kt 64 fzðkt yLku 16 ÃkË Au. fw÷ {¤e 717

[hý Au. yÚkkoíkT 717 fzeyku Au. ¼økðkLkLkk Mkk[k ¼õíkLkwt

«{w¾ ÷ûký Äehs Au. yLku ÄehsÚke SðLkLke ÞkíkLkkyku

MknLk fhLkkhk ¼õíkku ytíku ¼økðkLkLkk Äk{{kt sE ¼økðkLkLku

Ãkk{e òÞ Au. su{ çkòÁt ¾kýe-Ãkeýe {kýMkLkkt íkLk íkÚkk {LkLku

çkøkkzu Au, íku{ s økéÞk-[efýk, ÃkËkÚkkuo Ãký òu ðÄw Ãkzíkk

÷uðk{kt ykðu, íkku íku Ãký hkuøk íkÚkk yk¤Mk-«{kË fhkðu Au;

íkuðe s heíku «¼wLku Ãkk{ðk EåAíkk þwØ {w{wûkwykuLku þw¼yþw¼ Mkðuo EåAkykuLkku Mk{q¤ íÞkøk fhðku sYhe Au. íkku s

íku ¼økðkLkLkku yrðLkkþe ykLktË fkÞ{ {kxu {kýe þfðkLkku

Ãkkºk çkLku Au. ¼õíkkuLku ykðk þwØ MkkuLkk suðk Ãkkºk çkLkkððk

{kxu MðÞt«¼w s íkuLku fMkkuxeYÃke yÂøLk{kt íkkðu Au.

nk÷{kt ykÃkýu ykðku hkSÃkku ÷uðku nkuÞ íkku ¼økðkLkLke

yÂøLk Ãkheûkk{ktÚke ÃkMkkh Úkðwt Ãkzþu. íku fMkkuxeLkk Mk{Þ{kt

ÃkkMk ÚkÞu÷k ykÃkýu Äehs Lk økw{kðe çkuMkeyu íkÚkk suLkk SðLk

Mkkt¼¤ðkÚke çk¤ {¤u yuðk 21 sux÷k ykËþo ¼õíkkuLkkt

ykÏÞkLkku yk økútÚk{kt rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu [kuxËkh þi÷e{kt

ðýoÔÞkt Au. nu ¼õíkku ! ßÞkhu ¼økðkLk ÃkkuíkkLkk ¼õíkLke fMkkuxe fhu

Au íÞkhu íku{ktÚke Ãkkh Úkðwt ½ýwt fXý nkuÞ Au; íkuðk Mk{Þu ½ýk

¼õíkku ®n{ík nkhe òÞ Au Lku «¼w «kÂÃíkLkwt fk{ çkøkze òÞ

Au; {kxu yuðk Mk{Þu ®n{ík Lk nkhðe Lku Äehs hk¾ðe yuðwt

yk økútÚkLkwt íkkíÃkÞo Au.

nrhM{]rík: nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu y¾tzð]r¥k rMkØ fhðk {kxuLke su{kt yLkuf «fkhLke «uÂõxf÷

heíkku Ëþkoððk{kt ykðe Au; íkuðku yk ‘nrhM{]rík’ økútÚk yËT¼qík

Au. yk økútÚkLke yuf yuf fze ©enrhLke M{]rík fhkðu Au, íkuÚke íkku ykLkwt Lkk{ nrhM{]rík hk¾ðk{kt ykðu÷ Au.

ÃkqßÞÃkkË rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu yk økútÚkLkk yæÞkÞkuLkwt

Lkk{ ‘®[íkk{rý’ hkÏÞwt Au, íku Ãký yrík MkkÚkof Au. yk økútÚk{kt

Mkkík ®[íkk{rý Au íkÚkk fw÷ {¤eLku 351 fzeyku Au.

¼økðkLk ©e Mðkr{LkkhkÞýu økZzk «Úk{ «fhýLkk

Ãknu÷kt s ð[Lkk{]ík{kt {qŠíkLkku {rn{k fÌkku Au. ©eS {nkhks

MðÞt fnu Au fu, ‘su {Lkw»ÞLkk {LkLke ð]r¥k ¼økðkLkLkk MðYÃk{kt

y¾tz hnu Au íkuLku íkuÚke çkeS yrÄf «kÂÃík þkMºk{kt fne

LkÚke; fkt su ¼økðkLkLke {qŠík Au íku íkku ®[íkk{rý íkwÕÞ Au.

su{ ®[íkk{rý fkuEf ÃkwÁ»kLkk nkÚk{kt nkuÞ íku ÃkwÁ»k su su

ÃkËkÚkoLku ®[íkðu íku íku «kÃík ÚkkÞ Au, íku{ ¼økðkLkLke {qŠíkLku rð»ku

suLkk {LkLke y¾tz ð]r¥k hnu Au íku íkku Sð, Eïh, {kÞk yLku

çkúñ yu{Lkkt MðYÃkLku òu òuðkLku EåAu íkku íkífk¤ Ëu¾u Au íkÚkk

ðifwtX, økku÷kuf çkúñ{nku÷ yu ykrËf su su ¼økðkLkLkkt Äk{

íkuLku Ãký Ëu¾u Au. {kxu ¼økðkLkLkk MðYÃk{kt y¾tz ð]r¥k

hk¾ðe íkuÚke fkuE fXý MkkÄLk Ãký LkÚke yLku íkuÚke fkuE {kuxe

«kÂÃík Ãký LkÚke.’

nu ¼õíkku ! ©eS {nkhksu økZzk ytíÞ «fhýLkk

Mkkík{kt ð[Lkk{]ík{kt Ãký fÌkwt Au fu, ‘...yuðe heíku su ¼økðkLkLkkt

[hýkh®ðËLku rðþu ÃkkuíkkLkk {LkLku hk¾u íkuLku {heLku ¼økðkLkLkk

Äk{{kt sðwt yu{ LkÚke yu íkku Aíke Ëunu s ¼økðkLkLkk Äk{Lku

Ãkk{e hÌkku Au.’ [kuMkXÃkËe

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! yk økútÚk{kt ykX-ykX ÃkËLkkt

ykX «fhýku Au. íkuÚke yk økútÚkLkwt Lkk{ ‘[kuMkXÃkËe’ hkÏÞwt Au.

yk økútÚk {wÏÞíðu íÞkøkeykuLku WÆuþeLku ÷¾u÷ku Au. íku{kt ykx÷k

rð»kÞku WÃkh ÃkqßÞÃkkË rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu yËT¼qík f÷{ [÷kðe Au :-

Mktík-yMktíkLkk ÷ûkýku.....

Mkk[k MktíkLkku {rn{k.....

íÞkøkeLku ðihkøÞ íkÚkk SðLk æÞuÞ MktçktÄe WÃkËuþ.....

MkðkuoÃkhe ©enrhLkku {rn{k.....

©enrhS íkÚkk Mktíkku MkkÚku ËkMk¼kðu ðíkoðkLke xfkuh.....

ytík:þºkwykuÚke MkkðÄkLk hnuðkLke ¼÷k{ý.....

Mkk[k MktíkkuLkku Mk{køk{ íkÚkk yMktíkLkku íÞkøk.....

{LkLkku WÃkËuþ.....

yûkhÄk{Lke rðþu»kíkk.....

«økx «kÂÃíkLkku fuV yLku yûkhÄk{Lkwt ðýoLk.....

nu Mktíkku ! suýu ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞýLku Ãkk{ðk {kxu MktMkkh

Akuzâku nkuÞ, íkuðk W¥k{ {w{wûkw {kxu yk økútÚk yrík WÃkÞkuøke

Au. yuðk s æÞuÞðk¤k øk]nMÚk ¼õíkkuLku Ãký ½ýwt çk¤ «uhu

íkuðku yk økútÚk Au. yk økútÚkÚke nòhku íÞkøke MktíkkuLku Ãkw»f¤ çk¤ {éÞwt Au

Lku {¤íkwt hnuþu. ½ýk Mktíkku yk økútÚk ftXMÚk fheLku økkÞk fhu

Au Lku ¼økðkLk íkhV ÍzÃkÚke ykøk¤ ðÄu Au. íkuÚke ykÃkýu

Ãký yk økútÚkLkku WÃkÞkuøk fhe SðLk{kt Wíkkhe EüËuð

©enrhf]»ý {nkhksLke «MkLLkíkk «kÃík fhe ÷Eyu.

LkkUÄ : yk økútÚkLke h[LkkLkku Mk{Þ íkÚkk MÚkkLk «rMkØ

LkÚke.

{LkøktsLk : Mktðík 1871 - E.Mk. 1815 nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! MkËTøkwÁ ©e rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu

{w{wûkwLkk ytíkhLkku yuõMk-hu yk økútÚk{kt {Ze ËeÄku Au. fw÷

187 Ëkunk íkÚkk AtËLkku yk LkkLkfzku çk¤ðkLk økútÚk MktðíkT

1871 (E.Mk. 1815) Lkk ©kðý MkwË Mkkík{Lkk rËðMku Ãkqýo

ÚkÞu÷ Au ! ÃkkuíkkLkk {LkYÃk Ëw~{LkLkku øktsLk yux÷u fu ÃkhksÞ

yk økútÚk{kt ËþkoÔÞku nkuðkÚke ‘{LkøktsLk’ Lkk{ hk¾ðk{kt ykÔÞwt

Au. yk økútÚkLke þi÷e YÃkf Au. yk ËunYÃke Lkøkh{kt SðYÃke

hkòLkk ÃkhMÃkh rðÁØ rð[khÄkhkðk¤k çku ËeðkLk Au : (1)

rLks{Lk (2) Ãkhíkf{Lk. rLks{Lk yux÷u SðLku yíÞtík

yLkwMkhLkkh Ä{o¼qík ¿kkLk yLku Ãkhíkf{Lk yux÷u ErLÿÞku íkÚkk

rð»kÞ MkkÚku ¼¤u÷wt ðkMkLkkðk¤wt {Lk. nu ðk[fku ! rLks{Lk «¼wLke yk¿kk «{kýu hnuðk EåAu

Au - ßÞkhu Ãkhíkf{Lk {Lk{kLÞkt ¼kuøk-Mkw¾ EåAu Au. íkuLku

fkhýu fkÞ{e ͽzk-ftfkMk [k÷w hnu Au. íku{ fhíkkt Auðxu

÷zkE Vkxe Lkef¤u Au. çkLLku Ãkkuík-ÃkkuíkkLkk MkirLkfku ÷E íkw{w÷

ÞwØ fhu Au. Ãkhtíkw ©enrhS íkÚkk Mkk[k MkËTøkwÁLke f]ÃkkÚke

rLks{Lk su Sð íkuLkku s÷ðtík rðsÞ ÚkkÞ Au. Ãkhíkf{Lk Ãkøku

Ãkze y¼Þ {køku Au, Ãkhtíkw Sð íkuLkku shkÞ rðïkMk fhíkku

LkÚke. økwLkuøkkhLke su{ Ãkktshk{kt Ãkqhe íkuLke ÃkkMkuÚke fk{ ÷u Au.

ÃkAe Sð fkÞk LkøkhLkku fkÞËuMkh hkò çkLku Au yLku ÃkkuíkkLkk

hkßÞ{kt ¼køkðíkÄ{o «{kýu þkMkLk [÷kðe Mknw fkuELku Mkwr¾Þk

fhu Au.

Mðt{e 75

nu ¼õíkku ! yk YÃkf rLkr{¥ku ÃkqßÞ Mðk{eyu ¼õíkkuyu

{Lk MkkÚku fuðku ðih¼kð hk¾ðku; íkuLku Síkðk {kxu fuðe Mk{sý

hk¾ðe; fkuLkk çk¤u {Lk Mkk{u Sík {u¤ððe ? ykðe yLkuf

çkkçkíkku Ãkh «fkþ Ãkkzâku Au, su {kuûkkÚkeo {kxu yíÞtík WÃkÞkuøke

Au. økwýøkúknf nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{e

hr[ík rnLËe økútÚk ‘økwýøkúknf’ Lkku h[Lkk Mk{Þ yLku MÚk¤

rðþu fkuE {krníke ykÃkðk{kt ykðe LkÚke. yk økútÚk{kt fw÷ 101

Ëkunk Au. ÃkqßÞ Mðk{eyu yk økútÚk{kt søkíkLke su fkuE ðMíkw{kt

Mkkhk økwýku Au íku çkíkkðe suLkk VkÞËk sýkÔÞk Au. økwrýÞ÷

Sð - «kýe{kºkLku Mknw fkuE ÃkMktË fhu Au, ËwøkwoýeLku Lkrn. {kxu zkÌkk {kýMkkuyu «¼wLku «MkLLk fhðk {kxu SðLk{kt Mkkhk

MkËTøkwýku yð~Þ fu¤ððk òuEyu.

økwý økúný fhðkLke çkkçkík{kt ÃkqßÞ Mðk{eyu íku{Lkku

rMkØktík sýkÔÞku Au fu, suLkkÚke ¼økðkLk Mðkr{LkkhkÞý hkS

ÚkkÞ íkÚkk su íkuLke Mkuðk{kt fk{ ykðu íkus MknwÚke ©uc økwý, ðMíkw fu ÔÞÂõík Au. òu «¼w yÚkuo fk{ Lk ykðu íkku søkíkLke

árüyu øk{u íkuðwt MkkÁt økýkíkwt nkuÞ, íkkuÃký ykæÞkÂí{f

árüyu íku Lkfk{wt Au. {kxu ¼økðkLkLkk ¼õíkkuyu ÃkkuíkkLkwt íkLk, {Lk, ÄLk yLku ykí{k Mkrník MkðoMð ©enrhLke Mkuðk yÚkuo s

fhe hk¾ðwt íku Mkðkuo¥k{ økwý Au. nu ¼õíkku ! þçË{kt økwý yLku yðøkwý Au. þwf, {uLkk, fkuÞ÷ yLku ntMk suðkt Ãkûkeyku ÃkkuíkkLkk {Äwh ftXÚke ÷kufkuLkwt

htsLk fhu Au íkku ½wðz yLku fkøkzku íkuLkk ffoþ yðksÚke

ºkkMk ykÃku Au. yÂøLk «fkþ ykÃke yLkks Ãkfðu Au íkku yus

yÂøLk ËkðkLk¤ Ãký Mksuo Au. xqtf{kt, ÃkqßÞ Mðk{eLkku WÆuþ

yu Au fu {kLkð SðLk Ëw÷o¼ Au. íkuLkku ¼økðkLkLke «MkLLkíkk

{kxu WÃkÞkuøk fhðku yíÞtík sYhe Au. Ãkkt[ ErLÿÞku rð»kÞ{kt

Lk çknufkðíkkt íkuLku ÄLÞ fhe ÷uðk ¼økðkLkLkk æÞkLk{kt yLku

¼Âõík{kt òuze Ëuðe òuEyu. nrhrð[hý nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu

‘nrhrð[hý’ økútÚk rnLËe ¼k»kk{kt ÷ÏÞku Au. yk økútÚk{kt fw÷

ykX rð©k{ yLku 342 [hýku Au. yÚkkoíkT ºkýMkku çkuíkk÷eþ

fzeyku Au. yk økútÚk h[LkkLkku Mk{Þ íkÚkk MÚk¤ WÃk÷çÄ

LkÚke.

yk nrhrð[hý økútÚk{kt ÃkqßÞÃkkË rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu y¾tzð]r¥k hk¾ðk {kxu [rhºkkuYÃke WÃkkÞ ËþkoÔÞku Au. ykrËLkkhkÞý yÚkkoíkT ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞý AÃkiÞk økk{{kt «økx ÚkÞk íÞkhÚke íku ytíkÄkoLk ÚkÞk íÞkt MkwÄeLkkt [rhºkkuLkwt MktûkuÃkÚke

yk økútÚk{kt rððhý fhðk{kt ykÔÞwt Au. nu ¼õíkku ! ¼økðkLkLkk MðYÃk{kt y¾tzð]r¥k hnu íku

{kuxk{kt {kuxe «kÂÃík Au. íkuLkku Mknu÷k{kt Mknu÷ku WÃkkÞ ©enrhLkkt

÷e÷k-[rhºkkuLkwt ®[íkðLk Au. íku{kt {wÏÞíðu ©eS {nkhks ßÞkt

ßÞkt rð[Þko Au íku økk{, þnuh íkÚkk ðLkLkku Lkk{kuÕ÷u¾ fhe

©enrhLke fÕÞkýÞkºkkLkku r[íkkh ykÃÞku Au.

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e 77

nu ðk[f r{ºkku ! ©eS {nkhksLke {qŠík MkkÚku y¾tz

ð]r¥k hk¾ðkLke EåAkðk¤k {kxu yk økútÚk y{]ík Mk{kLk Au. íku{kt

Ãký {wÏÞíðu ©enrhS {nkhks ßÞkt ßÞkt rð[Þko Au íku økk{,

þnuh íkÚkk ðLkLkku Lkk{kuÕ÷u¾ fhe fÕÞký ÞkºkkLkku r[íkkh

ykÃÞku Au.

nu ¼õíkku ! ©enrhLkkt yk [rhºkkuLkku {rn{k ÃkqßÞÃkkË

rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu s økútÚkLkk WÃkMktnkh{kt yk heíku økkÞku

Au:‘‘y{]íkðík ni nrhfu [rhºk, ßÞwt MkwÄe xuze {tºk fhík Ãkrðºk; yiMku òLk fu ònTLkðe LkknLkk, þwØk þwØ ðkfwt òu’Lk òLkk.’’

‘‘ßÞwt Mkwh Mkrhíkk Mkçkfwt Mkw¾ÁÃkk, íkiMku nrhsþ yríkþu yLkqÃkk;

Mkku íkku ÷økík nrhsLkfwt ÃÞkhk, fník MkwLkík Mkku ðkh{ðkhk.’’

yhS rðLkÞ

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{e

hr[ík rnLËe økútÚk ‘yhS rðLkÞ’ Lkk h[Lkk Mk{Þ yLku

MÚk¤Lke {krníke íku{kt ykÃkðk{kt ykðe LkÚke. ¼økðkLkLku

rðLkÞÃkqðof ËkMk¼kðu yhS («kÚkoLkk) fhðe íku ‘yhS rðLkÞ’

fnuðkÞ. yk økútÚk{kt fw÷ 109 fzeyku Au.

nu ¼õíkku ! yk LkkLkfzk økútÚk{kt ÃkqßÞÃkkË Mðk{eyu

ðnk÷kLkku rðÞkuøk ðýoðe s÷Ëe s÷Ëe ËþoLk ËuðkLke rðLktíke

Ëkunhkðe Au. íku{kt çknw rðLkÞ-Ãkqðof yk yhS fhe nkuðkÚke

økútÚkLkwt Lkk{ Ãký yLðÚko s hkÏÞwt Au.

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e

fÕÞký rLkýoÞ

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! yk økútÚk MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË

Mðk{eyu ÷¾u÷ Au. yk økútÚk{kt 18 (yZkh) rLkýoÞku (yæÞkÞku)

Au. íkuLkkt MkkuhXk, Ëkunk yLku [kuÃkkE ºkýuÞ {¤e fw÷ 542

fzeyku Au. {kuûkLku EåAíkku yuf {w{wûkw íkÚkk ykíÞtríkf {kuûkLku

Ãkk{e [qfu÷k yuf {wõík Mktík íku çku ÃkkºkkuLkk MktðkËYÃku yk økútÚk

h[ðk{kt ykÔÞku Au. íku{kt «&™-W¥kh MðYÃku ykx÷k rð»kÞku

[[koÞk Au: (1) fÕÞký yux÷u þwt ? íku yuf s «fkhLkwt nkuÞ Au fu íku{kt yLktík ¼uË Au ? ÃkqßÞ Mðk{eyu s {nk{wõíkYÃku hneLku

íkuLkku sðkçk ykÃÞku Au: ‘‘SðLkwt su ÷uð÷ nkuÞ íkuLkkÚke fkuE

Ãký MkkÁt ÚkkÞ íku íkuLkwt fÕÞký ÚkÞwt fnuðkÞ Au. íku{kt yMktÏÞ

¼uË Au. su yufðkh {¤u ÃkAe õÞkhuÞ Lk x¤u yuðwt su Mkðo©uc

Mkw¾ íku s ykíÞtríkf fÕÞký Au. yLku yuðk íkku yuf ¼økðkLk

ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞý s Au. íkuLke MkkûkkíkT «kÂÃík ÚkkÞ íku s

ykíÞtríkf {kuûk fnuðkÞ, Ãký su Lkkþðtík nkuÞ íku Mkk[wt

fÕÞký fnuðkÞ Lkrn.

nu ¼õíkku ! ÃkkuíkkLkwt ykíÞtríkf fÕÞký fhðk EåAíkk

{w{wûkwyku {kxu yk økútÚk yrík {n¥ðLkku Au. {w{wûkwLku {kuûk {kxu

su su çkkçkík sYhe Au, íkuLkk MÃkü rLkýoÞku yk økútÚk{kt ykÃÞk

Au, íkuÚke yk økútÚkLkwt Lkk{ ‘fÕÞký rLkýoÞ’ MkkÚkof ÚkkÞ Au.

{kuûkkuÃkÞkuøke yLkuf {wÆkyku WÃkh ÃkqßÞ Mðk{eyu yk

økútÚk{kt MkiØktríkf rLkýoÞku ykÃku÷k Au. yk økútÚk h[LkkLkku Mk{Þ

íkÚkk MÚkkLk rð»kuLke {krníke WÃk÷çÄ LkÚke.

yðíkkh ®[íkk{rý

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu

yk ‘yðíkkh ®[íkk{rý’ Lkk{Lkk økútÚk{kt fw÷ 30 yðíkkhku

yLku yufºkeþ{kt Mkðkoðíkkhe ©enrhSLkk yðíkhýLke xqtf{kt

÷e÷k ðýoðe Au. yk økútÚk{kt Võík 33 [kuÃkkE Au.

yk økútÚk ðzu MkðkuoÃkhe ©enrhyu yðíkkhku îkhk ðkÃkhu÷e

Mkk{ÚkeoLku òýðkÚke EüËuð ©e Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLkLkku

{rn{k ðÄu Au. íku{s yðíkkh-÷e÷kLkwt M{hý ÚkkÞ Au. yk

økútÚkLkwt íkkíÃkÞo ©enrhS yðíkkh Lkrn, Ãký MkðoLkwt fkhý

yðíkkhe s Au yux÷wt sýkÞ Au.

‘‘ykã {æÞ ytíÞu yðíkkh, ÚkÞk yøkrýík Úkkþu yÃkkh;

Ãký MkðuoLkk fkhý sun, íku íkku Mðk{e MknòLktË yun.’’

r[nTLk ®[íkk{rý

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{e

hr[ík ‘r[nTLk ®[íkk{rý’ økútÚk rnLËe ¼k»kk{kt Au. íku{kt {kºk

16 [kuÃkkEyku s Au ! yk økútÚkLkwt {k¤¾wt Ãký ‘yðíkkh

®[íkk{rý’ økútÚkLkk suðwt s Au. íku økútÚk{kt «¼wLkk yðíkkhkuLke

ðkík níke yLku ynª ©enrhSLkk çkLLku ÃkøkLkkt íkr¤Þu ykðu÷kt

Mkku¤ r[nTLkkuLke ðkík Au.

ÃkqßÞÃkkË Mðk{eSyu ©enrhLkkt [hýf{¤{kt hnu÷k 16

r[nTLkkuLkwt ®[íkLk fhLkkhkykuLku ®[íkk{rýLke su{ Mkðo yÚkoLke

«kÂÃík ðýoðe Au. Ëhuf r[nTLkkuLkwt æÞkLk-®[íkLk fhðkLkwt V¤

yk økútÚk{kt yËT¼qík heíku ËþkoÔÞwt Au:-

‘‘«¼wÃkË r[nTLk «íkkÃkþwt, ÔÞkÃkík Lkrn rðfkh;

rºkfkuý r[nTLkfwt [krn íku, rºkrðÄ íkkÃk íku òÞ.’’

Ãkw»Ãk ®[íkk{rý

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu

÷¾u÷ yk LkkLkfzku økútÚk Võík 31 ËkunkLkku Au. yk ‘Ãkw»Ãk

®[íkk{rý’ rnLËe ¼k»kk{kt Au. yuLkku rð»kÞ Ãkw»Ãk (Vq÷) Au. yuf «¼w rðhrnýe Mk¾eLkwt YÃkf yk økútÚk{kt hsq fhðk{kt

ykÔÞwt Au. íku ðzu ÃkqßÞ Mðk{eyu «¼w«u{Lke rðÞkuøk íkÚkk

MktÞkuøk yðMÚkkLkwt yËT¼qík ðýoLk fÞwO Au.

ðMktíkÉíkw{kt ¾e÷u÷kt 31 «fkhLkkt Vq÷kuLku ÞkË fhe yuf

Mk¾e ÃkkuíkkLkk «kýr«Þ rÃkÞwLku Ãkkufkhu Au. ðihkøÞ{qŠík rLk»fw¤kLktË

Mðk{e{kt «u{Lkku yk yòuz Mk{LðÞ òuðk {¤u Au.

‘‘fuMkh ¼eLku fkLkS, ½uh ykÞu økku®ðË; ÃÞkhu «eík{ WÃkhu, ðkhe rLk»fw¤kLktË.’’

÷øLk þfwLkkðr÷ : Mkt. 1883 - E.Mk. 1827 nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{e

hr[ík ‘÷øLk þfwLkkðr÷’ økútÚk rnLËe{kt ÷¾kÞku Au. yk økútÚk

Võík Mkíkh Ëkunk (Ëwnk) Lkku Au. ßÞkurík»k þkMºk{kt y÷øk-

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e 81

y÷øk «fkhLkkt ÷øLkku ðýoÔÞkt Au. ÷øLk yux÷u ÃkkuíkkLke Ähe

WÃkh Vhe hnu÷e Ãk]Úðe fkuE yuf hkrþ{ktÚke ÃkMkkh ÚkkÞ íkux÷ku

Mk{Þ ? íku Mk{ÞLku íkuLku hkrþLkk Lkk{Lkwt ÷øLk fnuðkÞ Au.

{kuxu ¼køku çkk¤fLke sL{fwtz¤e çkLkkððk{kt, fkuEÃký

«fkhLkwt {wnqíko òuðk{kt fu «&™-W¥kh fhðk{kt yk ÷øLkLkku

WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðu Au. íku íku ÷øLkLkk Þkuøk{kt {Lkw»ÞLku

fuðk-fuðk «fkhLke þw¼ fu yþw¼ yMkh ÚkkÞ, íkuLkwt yk

økútÚk{kt ðýoLk fhðk{kt ykÔÞwt Au. MktðíkT 1883 {nk MkwË-2

(çkes) Lkk hkus yk økútÚk ÷¾kÞu÷ Au.

‘‘n{ rLkþrËLk ®[íkðík ni, «økx ©e MknòLktË; Mkçk þfwLk{U Mkçk ÷øLk {U, MkËk nkuík ni ykLktË.’’

ð]r¥krððkn nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{e hr[ík ‘ð]r¥k-rððkn’ {kt 20 ÃkË økwshkíke{kt ÷¾kÞkt Au. yk

÷½w økútÚkLke h[Lkk Mk{Þ yLku MÚk¤Lke òýfkhe ykÃkðk{kt ykðe LkÚke. ÃkqßÞÃkkË Mðk{eyu YÃkf håÞwt Au. ©enrhSLku ðh

fÕÃÞk Au yLku ð]r¥kLku ðÄw (ðnw) íkhefu fÕÃkLkk fhe Au.

©enrhS yLku ð]r¥kLku fuLÿ{kt hk¾e ÷øLkrðrÄ yLkwMkkh

økðkÞu÷k yk 20 ÃkË ÷øLkZk¤{kt Au.

ÃkqßÞÃkkË Mðk{eSyu yk økútÚk{kt SðLkk hkøkkí{f¼kðLkku

MkËwÃkÞkuøk ËþkoÔÞku Au. yLkkrËÚke yk SðLku fkuELku ÃkhýðkLkku

þku¾ Au. íÞkhu Mðk{e fnu Au fu, ‘Ãkhýðk suðk yuf ÃkwÁ»kku¥k{

LkkhkÞý s Au. çkeò çkÄk yçk¤k Au; íkuLku ÃkhýðkÚke fþwt

s {¤ðkLkwt LkÚke. ð¤e ytíku htzkÃkku íkku ¾hku s, {kxu «¼wLku

s ÃkkuíkkLkk Mkk[k Ãkrík {kLke íkuLke MkkÚku Ãkqýo «u{ fhe ÷uðku

òuEyu. nu Ônk÷k ðk[fku ! ykÃkýe [iíkLÞð]r¥kYÃke fLÞkLkk

©enrhS MkkÚku rððkn fhkððkLke yk økútÚk{kt yËT¼qík MkkÞfku÷kuS

çkíkkðe Au. ÷øLk fhíke ð¾íku su su ðMíkw íkÚkk rðrÄykuLkku

WÃkÞkuøk nkuÞ Au, íku ík{k{Lku ÃkqßÞ Mðk{eyu ykæÞkÂí{f YÃk{kt

½xkðe ËeÄwt Au. yk ð]r¥k-rððknLkk ðeþ ÃkËLkk hkøk-Zk¤ Ãký «rMkØ

÷øLkøkeík suðk s Au. Ãkh{ ðihkøke ÃkqßÞ Mðk{eyu {w{wûkwykuLkk

rníkLku {kxu ykðk økútÚkku çkLkkðe yLknË WÃkfkh fÞkuo Au. yk

økútÚkLke fw÷ 120 fzeyku Au.

rþûkkÃkºke ¼k»kk nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! ¼økðkLk ©e Mðkr{LkkhkÞý

{nk«¼wyu ðzíkk÷Äk{{kt MktðíkT 1882 (E.Mk. 1826) {kt

nrh{tzÃk ¾kíku ‘rþûkkÃkºke’ økútÚkLke MktMf]ík ¼k»kk{kt h[Lkk fhe

níke. íkuLke økwshkíke Ãkã{kt MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu

[kuÃkkE Zk¤{kt íku{s Ëkunk Zk¤{kt h[Lkk fhe Au. yk økútÚkLke

fw÷ 260 Ëkunk-[kuÃkkE Au.

¼õík ®[íkk{rý : MktðíkT 1887 - E.Mk. 1831 nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! ‘ÞÚkk Lkk{ íkÚkk økwý Ähkðíkku

{nkøkútÚk yux÷u ¼õík®[íkk{rý.’ MkËTøkwÁ ©e rLk»fw¤kLktË

Mðk{eyu yk økútÚk økZÃkwh{kt MktðíkT 1887 E.Mk. 1831 {kt

Ãkqýo fhu÷ Au. Mðk{eyu ÷¾u÷k ík{k{ økútÚkku{kt {kuxk{kt {kuxku

Mðt{e 83

yLku ð[Lkk{]ík íkwÕÞ «{ký¼qík økýkíkku økútÚk ‘¼õík®[íkk{rý’

Au. yk økútÚk «kÞ: ©enrhSLke nÞkíke{kt yLku íku{Lke yk¿kkÚke

÷¾kÞu÷ Au. yux÷wt s Lkrn, Ãkhtíkw yk økútÚk {kuxk ¼køkLkku

MðÞt ©enrhSyu ðkt[u÷ku Au.

yk ¼õík®[íkk{rý økútÚk{kt 164 «fhý Au. fw÷ {¤e

8727 (ykX nòh MkkíkMkku Mk¥kkðeþ) Ëkunk Lku [kuÃkkEyku Au.

«Úk{ 100 (Mkku) «fhý{kt ©enrhSLkkt sL{Úke ykht¼eLku

Mkðuo [rhºkkuLkwt rðMíkkhÚke ðýoLk Au. 101 Úke 105 «fhý{kt

Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLkLkku {rn{k yLku MkðkuoÃkheÃkýwt Au.

íÞkhçkkË 106 Úke 111 «fhý{kt Ãkt[ðíko{kLkLke rðMíkkheLku

ðkík fhe Au.

ÃkAeLkk 112 Úke 127 «fhý{kt 20 «ktíkLkk, «kÞ:

800 WÃkhktík MÚkkLk{kt hnuíkk, 70 ¿kkríkLkk, 4222 sux÷k

{wÏÞ {wÏÞ MkíMktøke çkkE-¼kEykuLke Lkk{kðr÷ yk÷u¾e Au.

su{kt 777 MkkuLke, 322 ðkrýÞk, 1200 Eíkh ¿kkríkLkk, 176

Ãkk»koËku íkÚkk f{oÞkuøke ¼õíkkuLkkt Lkk{Lkku WÕ÷u¾ fhðk{kt ykÔÞku

Au. yk yuf y¼qíkÃkqðo fkÞo Mðk{eSyu fÞwO Au. yksu Ãký

yu nrh¼õíkkuLkk ðtþòu ÃkkuíkkLkk ÃkqðoòuLkkt Lkk{ ¼õík®[íkk{rý

suðk {nkøkútÚkku{kt ðkt[e økkihð yLkw¼ðu Au. nu Ônk÷k ðk[fku ! ÃkAeLkk 128 Úke 158 «fhý{kt

Ãkh[k yLku AuÕ÷k 159 Úke 164 «fhý{kt Äk{ðýoLk, ytíkÄkoLk

÷e÷k, rðÞkuøk ðýoLk yLku økútÚk {rn{kLkwt ðýoLk fÞwO Au.

Mkt«ËkÞLkwt økkihð Mk{sðk {kxu íkÚkk {nk«¼w ©enrhLke økhe{kt

yLku rËÔÞ ÷e÷k{kt økhfkð Úkðk {kxu yk økútÚk yLkwÃk{ Au.

yk»kkZe MktðíkT 1887 ykMkku MkwË íkuhþ yLku økwÁðkhLkk hkus

økZÃkwhÄk{{kt yk økútÚkLkwt fkÞo Ãkqýo ÚkÞu÷ Au.

rLkçkOÄíkk yLku Mkòøkíkk nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! yufðkh ðihkøÞ{qŠík rLk»fw¤kLktË

Mðk{e {nk«¼w ©enrhS MkkÚku Mkkihk»xÙLkk ÷kfrzÞk økk{Lke

Mke{{ktÚke sE hÌkk níkk. íÞkhu y[kLkf hMíkk{kt Ãkzu÷ ½ýwt

çkÄwt ÄLk òuðk {éÞwt ! yu Mk{Þu rLk»fw¤kLktË Mðk{eLke Ãkheûkk

¾kíkh ©eS {nkhksu íku{Lku fÌkwt: ‘‘Mðk{e ! yk ÿÔÞ WÃkh

ík{u Íkzk-Ãkuþkçk fhku !’’ {nk«¼wLke yk¿kk Úkíkkt íkwhtík fktE

Ãký rð[kh fÞko rðLkk Mðk{e ÄLk WÃkh Íkzk-Ãkuþkçk fÞko !

yk «MktøkLke LkkUÄ MðÞt Mðk{eS [kuMkXÃkËe økútÚk{kt

÷¾íkk sýkðu Au fu, ‘‘÷ku¼ WÃkh {nk {wrLkhks, ykrðÞk

Íkzu Vhe.’’ yufðkh økZÃkwh{kt Ãký {w¾{kt «MkkË ykÃkðk

rLkr{¥ku ©enrhyu ÃkqßÞ Mðk{eLku {w¾ ¾ku÷ðk fÌkwt níkwt, Ãký

Mðk{e Mkòøk nkuðkÚke {w¾ Lk ¾ku÷íkk nkÚk{kt ykÃkðk rðLktíke

fhe níke, íÞkhu nrhyu {wXe ¾ku÷íkk íku{ktÚke YrÃkÞkLkku rMk¬ku

LkeféÞku níkku !

nu ¼õíkku ! ÃkAe Mðk{eLke «þtMkk fhíkkt ©enrhS

çkkuÕÞk níkk fu, ‘‘y{khk Ãkkzâk Ãký Lk Ãkzâk, íkku {kÞkLkk

Ãkkzâk íkku Ãkzu s fu{ ?’’ yk ðkíkLke LkkUÄ ÷uíkk økZzk

ytíÞLkk 26{kt ð[Lkk{]ík{kt ©eS {nkhks fnu Au fu, ‘‘yk

{q¤S çkúñ[khe Au íkÚkk rLk»fw¤kLktË Mðk{e Au íkuLku Mºke-

ÄLkkrËf ÃkËkÚkoLkku òuøk ÚkkÞ íkku Ãký yu zøku Lkrn.’’

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e 85

nu ¼õíkku ! yufðkh økZÃkwh{kt Mktíkku-¼õíkkuLke Mk¼k{kt

©enrhLku MkËTøkwÁ ykí{kLktË Mðk{eyu «&™ ÃkqAâku níkku: ‘‘nu {nkhks ! suLku Ãkt[rð»kÞ çktÄLk Lk fhe þfu íkuðku ÃkwÁ»k fuðku

nkuÞ íkuLkkt ÷ûký fnku.’’ íÞkhu ©enrhSyu rLk»fw¤kLktË Mðk{eLku

ÞkË fhíkkt fÌkwt níkwt fu, ‘‘suLke çkwrØ{kt Ä{kOþ rðþu»kÃkýu

ðíkoíkku nkuÞ Lku ykÂMíkfÃkýwt nkuÞ... yuðku su nkuÞ íku øk{u íÞkt

òÞ íkku Ãký yuLku fkuE ÃkËkÚko íkÚkk Mºke ykrËf íku çktÄLk fhe

þfu Lkrn.’’

suðk ðihkøke yuðk s «u{e nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{eLku suðwt ðihkøÞLkwt ytøk níkwt, yuðwt s «u{Lkwt ytøk Ãký níkwt, íku

íku{Lkk SðLk{kt òuðk {¤u Au - òýðk {¤u Au. ©enrhLkk

rðÞkuøk{kt yu{Lkkt çkLkkðu÷kt feíkoLkku yu{Lke Mkkûke Ãkqhu Au. yu

rMkðkÞ yuf «Mktøk Ãký òýðk {¤u Au, yu ykÃkLke Mk{ûk

hsq fÁt Awt.

nu ¼õíkku ! yuf Mk{Þu {q¤e {trËh{kt MkËTøkwÁ çkúñkLktË

Mðk{e yrík çke{kh níkk. íku Mkk÷ níke MktðíkT 1888 Lke

©eSLkk Mk¾kLke {ktËøke Mkkt¼¤e Þkuøkehks økkuÃkk¤kLktË Mðk{e

{q¤e sðk íkiÞkh ÚkÞk, Ãkhtíkw yuf yøkíÞLkwt fk{ ykðe

sðkÚke íku{ýu MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{eLku çkku÷kÔÞk yLku

çkúñkLktË Mðk{eLke ¾çkh fkZðk {kxu {q¤e {kufÕÞk. íku{s

íkuykuLke MkkÚku çkeò ËMk Mktíkku Ãký {kufÕÞk.

ËMk Mktíkku MkkÚku rLk»fw¤kLktË Mðk{e [k÷íkk-[k÷íkk {q¤e

LkSf ÃknkU[ðk ykÔÞk. hMíkk{kt [k÷íkk-[k÷íkk Mðk{e Ãkkuíku

çkLkkðu÷kt ‘Mk¾e fkhíkf {kMku ftÚk, ÃkeÞw økÞk Ãkhnhe.’ yk

rðhnLkkt feíkoLk çkku÷ðk ÷køÞk. íkuÚke niÞwt ¼hkE økÞwt. nrh

«íÞu nuík A÷fkðk ÷køÞwt, yux÷u Ãk]Úðe WÃkh Ãkze økÞk ! ÃkAe

íkku su{ økkÞ ðkAhzk {kxu ®nnkuhk fhu, íku{ nrhS {kxu

®nnkuhk fhðk ÷køÞk !

ykðku «u{ òuE íÞkts ©enrh MkkûkkíkT «økx ÚkE økÞk

yLku Mðk{eLku {kÚku nkÚk Vuhðe fnuðk ÷køÞk: ‘‘Mðk{e !

ykx÷k çkÄk rË÷økeh fu{ Úkkyku Aku ?’’ íÞkhu Mðk{e fnuðk

÷køÞk: ‘‘nu ËÞk¤w «¼w ! ík{khku rðÞkuøk MknLk Úkíkku LkÚke.’’

íÞkhu {nk«¼w çkkuÕÞk: ‘‘nu Mðk{e ! y{u íkku ík{khe ¼uøkk s

Aeyu, {kxu {wtÍkþku Lkrn. nðu ík{u ÍxÃkx {q¤e òyku. fu{ fu çkúñkLktË Mðk{eLkku Ëun nðu hnu íku{ LkÚke.’’ ÃkAe rLk»fw¤kLktË

Mðk{eLku ©enrh ¼uxâk yLku yá~Þ ÚkE økÞk. Mðk{e Ãký

hkS ÚkÞk yLku s÷Ëe {q¤e ykðeLku çkúñkLktË Mðk{eLku {éÞk.

ÃkAe çkúñkLktË Mðk{e Mkt. 1888 suX MkwË Ëþ{u Äk{{kt ÃkÄkÞko.

rLk»fw¤kLktË Mðk{eLkwt Äk{-øk{Lk nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! ©eS {nkhksu MðÞt yk¿kk

fheLku Äku÷uhkÄk{Lkwt {trËh çktÄkÔÞwt yLku òíku s çkkÚk{kt ÷E

{ËLk{kunLk {nkhks ÃkÄhkðe yLkuf ðhËkLk ykÃÞkt yuðk

Ãkrðºk íkeÚko Äku÷uhk{kt yLkuf «fkhLke yøkðzku níke. fkhý

fu yuf íkku Mkqfku ¼k÷ «Ëuþ yLku ÃkkýeLke rðþu»k íktøke. yu{ktÞ

Ãkkýe ÃkeðkLkwt {eXwt Ãkkýe ÷uðk {kxu íkku Ëqh Ëqh yLkuf rf÷ku{exh

MkwÄe sðwt Ãkzíkwt, íkuÚke ðihkøÞðk¤k Mktíkku nkuÞ, ykí{rLkckðk¤k

Mktíkku nkuÞ yu s Äku÷uhk{kt hne þfíkk.

ykðk çkLLku MkËTøkwýku suLkk{kt MkktøkkuÃkktøk níkk yuðk

çk]nË ðihkøke rLk»fw¤kLktË Mðk{e Äku÷uhk Äk{{kt ðhMkku MkwÄe

hÌkk níkk. Mðk{eLku ðihkøÞLkwt rðþu»k ytøk nkuðkÚke yu{Lke

ÃkkMku rþ»Þku çkLkðk fkuE ykðíkwt Lkrn yLku fkuE {w{wûkw ykðu

íkku Mðk{eLke hnuýe-fnuýeLkk fkhýu síkk hnuíkk ! fkhý fu

Mðk{eLkku ¾kuhkf òuEyu íkku çknwÄk Mðk{e yuf MkkÚku ykX

rËðMkLkk çkkshkLkk òzk hkux÷k fhe ðk¤u yLku ÃkAe íkkhLke ytËh ¼hkðe ¾wÕ÷e nðk ykðíke nkuÞ íÞkt ÷xfkðe Ëu, íkuÚke

MkwfkE òÞ ! ÃkAe yu{ktÚke Ëhhkus çku hkux÷k fkZe Akþ{kt

Ãk÷k¤e [ku¤eLku s{e òÞ !

ykx÷ku çkÄku ðihkøÞ níkku yLku xkufðkLkku Mð¼kð níkku, íkuLkk fkhýu yuf rþ»Þ MkkÄw {kuhkh[hýËkMk níkk íku Ãký

hkºkeyu síkk hÌkk níkk. òu fu zkì. [tÿfktíkLkk {ík {wsçk

Ä{o«fkþkLktËS Lkk{Lkk yufçkeò Mktík Mðk{eLkk rþ»Þ níkk.

ykðk Ãkh{ ðihkøke MkkÄwøkwý MktÃkLLk Mðk{e Äku÷uhk{kt ð»kkuo

MkwÄe hÌkk níkk yLku y{wf ðhMk íkku íÞktLke {ntíkkE Ãký fhe

níke ! nu ¼õíkku ! Mk{Þ síkk MktðíkT 1904 E.Mk. 1848

(çkeò {íku 1903) Lkk y»kkZ ðË 9 (Lkð{e) Lkk rËðMku

Äku÷uhk{kt 82 ð»koLke ô{hu Mðk{eyu Mkðkhu Mkki Mktíkku-¼õíkkuLku

çkku÷kðeLku fÌkwt: ‘‘yksu Mkki ðnu÷kt s{e ÷uòu, çkÃkkuhu {khu

Äk{{kt sðwt Au. íkuÚke Mkki s{eLku çkkh ðkøÞu Mðk{e ÃkkMku

ykÔÞk. íÞkhu yk¾k {trËh{kt íkus AkE økÞwt ! yLku MkkiLku sÞ

Mðkr{LkkhkÞý fne Mðk{e ©enrh MkkÚku yûkhÄk{{kt ÃkÄkhe

økÞk.

LkkLkk økku®ðËkLktË Mðk{e : MktðíkT 1856

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! ò{Lkøkh rsÕ÷kLkkt økk{zktykuLkkt

Mk{qnLku nk÷kh «Ëuþ fnuðk{kt ykðíkku níkku. ©eS {nkhksLkk

Mk{fk÷eLk Mk{Þ{kt nk÷kh ÃktÚkf{kt {kuxk {kuxk Lkð {wõíkkuyu sL{ Äkhý fÞko níkk. yu {krn÷k yuf yux÷u þu¾Ãkkx

økk{Lkk ÷k÷S MkwíkkhLkk Ëefhk {kÄðS¼kE.

÷k÷S Mkwíkkh yux÷u MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{e. Mðk{e

ßÞkhu øk]nMÚk níkk íÞkhu íku{Lkkt ÷øLk ftfwçkkE MkkÚku ÚkÞk

níkkt. Mk{Þ síkk nk÷khe MktðíkT (yk»kkZe MktðíkT) 1856 {kt

«Úk{ MktíkkLkLkku sL{ ÚkÞku níkku yLku yu{Lkwt Lkk{ {kÄðS hk¾ðk{kt ykÔÞwt níkwt. ºký ð»ko síkkt nk.Mkt. 1859 {kt ftfwçkkEyu

çkeò ÃkwºkLku sL{ ykÃÞku níkku yLku íkuLkwt Lkk{ fkLkS hk¾ðk{kt

ykÔÞwt níkwt.

íku fkLkSLke ô{h çku ð»koLke níke íÞkhu MktðíkT 1860

Lke Mkk÷{kt íkuLkk rÃkíkkS ÷k÷S Mkwíkkh ©eS {nkhksLke

yk¿kkÚke Mktík çkLke økÞk níkk yLku rLk»fw¤kLktË Mðk{e íkhefu Mkki íÞkøkeykuLku «uhýkËkÞe SðLkLkku hkn çkíkkðe «økx «¼w

©enrhLkku hkSÃkku «kÃík fhe hÌkk níkk.

nu Ônk÷k ðk[fku ! Mk{Þ síkk {kÄðS¼kE {kuxk ÚkÞk.

íkuyku Ãký Mðkr{LkkhkÞý Mkt«ËkÞLkk yLkwÞkÞe níkk yLku

«økx «¼w ¼økðkLk ©e Mðkr{LkkhkÞýLkk Ãkh{ ¼õík níkk.

rLkÞr{ík Ãkqò-ÃkkX fhíkk yLku MktíkkuLkku Mk{køk{ fhe ÃkkuíkkLku

f]íkkÚko {kLkíkk níkk.

Mk{Þ síkk íku{Lke ô{h 18 ð»koLke ÚkE. íÞkhu íkuyku

þu¾Ãkkx økk{Úke økZÃkwh ykÔÞk. yu Mk{Þu MktðíkT 1874 Lke

Mkk÷ níke. økZzk ykðe «økx «¼w ©enrhSLkkt ËþoLk fhe

¼kð-rð¼kuh çkLke økÞk. Ãkrðºk ykí{k níkku yLku yu{ktÞ ÃkkAwt

økZÃkwh{kt ËkËk çkkÃkwLkk ËhçkkhøkZLkwt Ãkrðºk ðkíkkðhý íku{s

økkuÃkk¤kLktË Mðk{e yLku {wõíkkLktË Mðk{e suðk Ãkrðºk MktíkkuLkku

Mk{køk{ ! yk rºkðuýe Mktøk{{kt MLkkLk fhðkÚke {kÄðS

¼õíkLkwt ytíkh MkíMktøkLkk htøku htøkkE økÞwt !

®MknLkk íkku ®Mkn s nkuÞ

nu Mktíkku-¼õíkku ! ßÞkhu {kÄðS ¼õík økZÃkwh ykÔÞk

níkk íÞkhu ©eS {nkhksu SðwçkkLku fÌkwt níkwt fu, ‘‘yuf ÞwðkLk

¼õík ykÔÞk Au, íkuLku ík{khu íÞkt s{kzðkLkk Au, {kxu s{ðk

÷E òyku.’’ ÃkAe {kÄðSLku Sðwçkk s{ðk ÷E økÞk. ÃkAe

hMkkuzk{kt sE Sðwçkkyu Úkk¤e íkiÞkh fhe. íku{kt MkkiÚke Lke[u

çkkshkLkku hkux÷ku {qõÞku. ÃkAe yu hkux÷k WÃkh ½ôLke fwýefwýe hkux÷e {qfe yLku íkuLke MkkÚku fZu÷wt ËqÄ, yÚkkýwt, þkf, yzËLke Ëk¤ yLku Akþ ðøkuhu {qfe Úkk¤e íkiÞkh fhe çknkh

ykðe {kÄðS ykøk¤ {qfe s{ðk fÌkwt.

íÞkhu yZkh ð»koLkku Vqxzku ÞwðkLk {kÄðS {kLkMke-Ãkqò

fhðk ÷køÞku. íÞkhçkkË Úkk¤e Mkk{u Lksh fhe ½ôLke hkux÷e

yuf çkksw {qfe íku{s fZu÷kt ËqÄLkku fxkuhku Ãký yuf çkkswyu {qõÞku. ÃkAe çkkshkLkku hkux÷ku yzËLke Ëk¤{kt çkku¤e Akþ

MkkÚku s{ðk ÷køÞk ! ykðwt òuELku hMkkuzk{kt Q¼u÷kt {nk{wõík

{kuxeçkk ykùÞo Ãkk{e {tË {tË nMkðkt ÷køÞkt !

nu ¼õíkku ! MkkËku ¾kuhkf s{eLku {kÄðS ¼õík Wíkkhu

økÞk. íÞkhu Wíkkð¤k Ãkøku [k÷eLku Sðwçkk ©eS {nkhks ÃkkMku

ykðeLku ÃkqAðk ÷køÞk: ‘nu {nkhks ! Ãku÷k ÞwðkLk ¼õíkLku

{khe MkkÚku s{ðk {kufÕÞku níkku íku fkuý Au ?’’ íÞkhu «¼wyu

fÌkwt: ‘‘Sðwçkk ! ík{kuyu yu{Lke yku¤¾ký fu{ ÃkqAe ?’’

nu ¼õíkku ! íÞkhu Sðwçkkyu nMkíkkt-nMkíkkt fÌkwt: ‘‘nu

«¼w ! íkuLke Þwðk ô{h Au, Ãký Äeh-økt¼eh Au. ykt¾{kt

[t[¤íkk Ëu¾kíke LkÚke. yux÷wt s Lkrn, Ãkhtíkw {U ½eÚke ÷ÚkçkÚk

hkux÷e [kuÃkzeLku WÃkh {qfe níke, íkuLku íkuýu Lke[u {qfe ËeÄe

yLku Lke[uÚke fkuhku hkux÷ku fkZe yzËLke Ëk¤{kt çkku¤e Akþ

MkkÚku ¾kðk ÷køÞku ! íkuòLkk Lkk¾u÷wt ËqÄ Ãký Lk ÃkeÄwt !’’ íÞkhu

¾wþ ÚkELku {nk«¼w çkkuÕÞk: ‘‘®MknLkk íkku ®Mkn s nkuÞLku ?’’

yk{ çkku÷e Mkðuo ðkík fhe.

{kÄðS{ktÚke økku®ðËkLktË Mðk{e nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! økZzk{kt {kÄðS ¼õík yuf

{rnLkku hkufkELku ©enrhSLkku íku{s MktíkkuLkku Mk{køk{ fhe ½uh

sðk íkiÞkh ÚkÞk. «Úk{ ©eS {nkhksLkkt ËþoLk fhe hò ÷E

íÞkh ÃkAe Þkuøkehks ©e økkuÃkk¤kLktË Mðk{e ÃkkMku økÞk yLku

hò {køke. íÞkhu Mðk{eyu fÌkwt: ‘‘{kÄðS ¼õík ! ík{u

rLk»fw¤kLktË Mðk{e ÃkkMku òyku yLku ½uh sðk hò {køkku !

økkuÃkk¤kLktË Mðk{eLke yk¿kk Úkíkkt s {kÄðS ¼õík

MktíkkuLke Ä{oþk¤k{kt økÞk yLku rLk»fw¤kLktË Mðk{eLku ËtzðíkT

fheLku fÌkwt: ‘‘nwt yíÞkhu ½uh òô Awt, hkS hnuòu.’’

Mðk{eyu Lksh fhe yu{Lkwt Lkk{ yLku økk{Lkwt Lkk{ ÃkqAâwt; íkuÚke

{kÄðSyu yku¤¾ký ykÃke. yux÷u Mðk{eLku ÏÞk÷ ykðe

økÞku fu, ‘‘yk {khk Ãkqðko©{Lkku Ãkwºk Au íkuÚke {khu íkuLke MkkÚku

ðkík fhkÞ Lkrn.’ Úkkuzeðkh {kiLk hÌkk ÃkAe rð[kh ykÔÞku:

‘ykðk «økx ¼økðkLkLku Akuze yu ½uh òÞ Au ? íÞkt ÃkhýeLku

MktMkkhe Úkþu yLku ÃkAe ÃkrhðkhLke ÃkkA¤ ®sËøke Ãkqhe fhe

Ëuþu, {kxu WÃkËuþ ykÃke Mk{òðwt fu «økx «¼wLke Mkuðk fhe

ykíÞtríkf fÕÞký fhe ÷u.’’

nu ¼õíkku ! ykðku rð[kh fheLku rLk»fw¤kLktË Mðk{e

Mkk{u òuELku fnuðk ÷køÞk: ‘‘{kÄðS ! MktMkkh yMkkh Au.

SðLkwt fkuE Mkøkwt LkÚke. {kLkð sL{{kt «økx ¼økðkLk {¤ðk

Ëw÷o¼ Au, {kxu MktMkkhLkku íÞkøk fhe ©eS {nkhks yLku

ykðk Ãkrðºk MktíkkuLke Mkuðk fhe {kLkð-sL{ MkV¤ fhe ÷u.’’

Ãkh{ ðihkøke rÃkíkkLke ðkýe Mkkt¼¤e Ãkwºk {kÄðSyu

íÞkts MktfÕÃk fhe ÷eÄku fu, ‘nðu ½uh sðwt LkÚke. yksu s

MkkÄw ÚkE sðwt Au.’ yk{ rð[kheLku Vhe ÃkkAk Þkuøkehks

økkuÃkk¤kLktË Mðk{e ÃkkMku økÞk yLku çkkuÕÞk: ‘‘{khu ½uh sE

MktMkkhe Úkðwt LkÚke, {kxu yksu s {Lku Ëeûkk yÃkkðku.’’

{kÄðS¼kELkku MkËTrð[kh òýeLku Mðk{e ¾qçk «MkLLk

ÚkÞk yLku íkhík s íkuLku ÷E ©eS {nkhks ÃkkMku ykÔÞk yLku

Mkðuo ðkík fhe fu, ‘rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu ðihkøÞ [Zkðe MkkÄw

fhðk fÌkwt Au.’

nu ðk[f ¼õíkku ! Mkðuo ðkík Mkkt¼¤e ©eS {nkhks

¾qçk hkS ÚkÞk yLku (MktðíkT 1874 {kt) rðrÄ:Mkh ¼køkðíke

Ëeûkk ykÃke {nk{tºk fkLk{kt ykÃke Lkðe ftXe yLku sLkkuE

Ãknuhkðe. ÃkAe ÃkkuíkkLkk ftX{kt Ãknuhu÷ økw÷kçkLkku nkh íku{Lku

ÃknuhkðeLku çkkuÕÞk: ‘‘nu økkuÃkk¤kLktË Mðk{e ! ík{u yu{Lkk økwÁ

ÚkÞk, íkuÚke yk Lkðk MkkÄwLkwt Lkk{ Ãkkzku.’’

©enrhSLke yk¿kk {kLke økkuÃkk¤kLktË Mðk{eyu íku{Lkwt

Lkk{ LkkLkk økku®ðËkLktË Mðk{e hkÏÞwt. ÃkAe økku®ðËkLktË Mðk{eyu

«Úk{ ©eS {nkhksLku Ëtzðík «ýk{ fÞko yLku ÃkAe økkuÃkk¤kLktË

Mðk{eLku Ëtzðík fÞko; íkuÚke {nkhks yLku Mðk{e çkLLku ¼uxâk

yLku çkkuÕÞk: ‘‘yk «MkkËeLkku nkh Ãknuhe hk¾eLku «Úk{ ík{u

rLk»fw¤kLktË Mðk{eLku Ëtzðík fhe ykðku; Ãký ßÞkt MkwÄe Mðk{e

Q¼k ÚkE çkkÚk{kt ÷E ¼uxu Lkrn, íÞkt MkwÄe Ëtzðík fhðkLkwt

çktÄ fhþku Lkrn.’’

«økx «¼w yLku ÞkuøkehksLke yk¿kk {kLke økku®ðËkLktË

Mðk{e VheLku rLk»fw¤kLktË Mðk{e ÃkkMku økÞk yLku Ëtzðík fhðk

÷køÞk. 100 (Mkku) Ëtzðík fÞko íÞkhu ðihkøÞ{qŠík Mðk{e

Q¼k ÚkÞk yLku ¼uxe Ãkzâk ! ÃkAe hkS ÚkE {kÚku nkÚk {qfe

ykþeðkoË ykÃÞk. ÃkAe Mðk{e økkuÃkk¤kLktË Mðk{eLkk rþ»Þ ÚkE

íku{Lkk {tz¤{kt fkÞ{ {kxu hÌkk níkk.

MkkhtøkÃkwh{kt ykhíke Wíkkhðk çkkçkík nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! MkkhtøkÃkwh{kt ðk½k ¾k[hLke

rðLktíkeLku fkhýu ÞkuøkeðÞo økkuÃkk¤kLktË Mðk{eyu MktðíkT 1905

ykMkku ðË Ãkkt[{Lkk rËðMku nLkw{kLkS {nkhks ÃkÄhkÔÞk, íÞkhu «ríkckLke «Úk{ ykhíke fkuLke ÃkkMku Wíkhkðe yu çkkçkíku

Mkt«ËkÞ{kt y÷øk-y÷øk çku {ík Au. Mkt«ËkÞLkk MkkrníÞ{kt

Ãký çku {ík Au. fkuE{kt ÷ÏÞwt Au fu, ‘þwfkLktË Mðk{e ÃkkMku

ykhíke Wíkhkðe íkku fkuE{kt ÷ÏÞwt Au fu, økku®ðËkLktË Mðk{e

ÃkkMku ykhíke Wíkhkðe ! ©enrh÷e÷k{]ík økútÚkLkk 10 {kt f¤þLkk

17 {kt rð©k{{kt ÷ÏÞwt Au fu, ‘‘ykhíke þwfkLktËu Wíkkhe, yu Mk{u WíMkð ¼khe.’’ nu ¼õíkku ! yuf «Mktøk{kt íkku íÞkt MkwÄe ÷ÏÞwt Au fu, ‘ßÞkhu þwfkLktË Mðk{e ykhíke Wíkkhíkk níkk, íku Mk{Þu LkkLkk

økku®ðËkLktË Mðk{e MLkkLk fhðk økÞk níkk. ÃkAe økkuÃkk¤kLktË

Mðk{eyu Wíkkhu ykðeLku fÌkwt: ‘‘fü¼tsLkËuð ÃkÄhkðe ËeÄk

Au, {kxu ík{u ËþoLk fhe ykðku.’’ íkuÚke økku®ðËkLktË Mðk{e

ËkËkLkkt ËþoLk fhðkt økÞk yLku ßÞkt ËtzðíkT fhðk ÷køÞk, íÞktíkku {qŠík{ktÚke nLkw{kLkS {nkhks çknkh LkeféÞk !!

çknkh ykðe Ëtzðík fhe hnu÷k økku®ðËkLktË Mðk{eLkk

nkÚk Ãkfze Q¼k fheLku fü¼tsLkËuð fnuðk ÷køÞk: ‘‘nu

økku®ðËkLktË Mðk{e ! ík{khu {Lku Ëtzðík fhðk Lkrn ! çkuXk

çkuXk s Ãkøku ÷køke ÷uðwt; fkhý fu y{u Ãký økkuÃkk¤kLktË

Mðk{eLku økwÁ {kLkeyu Aeyu yLku ík{khk økwÁ Ãký økkuÃkk¤kLktË

Mðk{e Au, íkuÚke ykÃkýu økwÁ¼kEyku fnuðkEÞu, {kxu ík{khu

nðu ÃkAe Ëtzðík fhðk Lkrn.’’

yk «{kýu fneLku nLkw{kLkS {nkhks fü¼tsLkËuðLke

{qŠík{kt Mk{kE økÞk ! yk «Mktøk çkLÞku yu ðkík Wíkkhu sELku

økku®ðËkLktË Mðk{eyu økkuÃkk¤kLktË Mðk{eLku fÌkku. íÞkhu Mðk{e

çkkuÕÞk: ‘‘fü¼tsLkËuð íkku nkshk-nswh s Au, íkuÚke íku{Lku

«økx {kLke ËþoLk fhðkt Lku Mkuðk-Ãkqò fhðe.

økku®ðËkLktË Mðk{e yûkhÄk{{kt ÃkÄkÞko

nu r«Þ ðk[fku ! LkkLkk økku®ðËkLktË Mðk{e Lkircf

çkúñ[khe níkk íku{s ¾qçk áZíkkÃkqðof íkuyku MkíMktøkLkk rLkÞ{kuLkwt

Ãkk÷Lk fhíkk níkk. ßÞkt MkwÄe Þkuøkehks økkuÃkk¤kLktË Mðk{e {Lkw»Þ Ëunu Ãk]Úðe WÃkh hÌkk, íÞkt MkwÄe økku®ðËkLktË Mðk{e

íku{Lke MkkÚku yuf ykËþo rþ»Þ çkLkeLku hÌkk níkk.

Mk{Þ síkk MktðíkT 1908 {kt økkuÃkk¤kLktË Mðk{e ðiþk¾

ðË Ãkkt[{Lkk rËðMku ðzíkk÷Äk{Úke yûkhÄk{{kt ÃkÄkÞko ÃkAe

Úkkuzk {rnLkk ðzíkk÷{kt hkufkELku sqLkkøkZ {trËh{kt ykðe

MkËTøkwÁ økwýkíkeíkkLktË Mðk{eLke yk¿kk{kt hne íkuykuLkku Mk{køk{

fhe MktðíkT 1923 Lkk ykMkku ðË çkesLkk rËðMku sqLkkøkZ

{trËh{ktÚke Ãkt[¼kiríkf ËunLkku íÞkøk fhe ©eS {nkhksLke Mkuðk{kt yûkhÄk{{kt ÃkÄkhe økÞk níkk.

‘‘fkurx fkurx ðtËLk fheyu MkËTøkwÁ LkkLkk økku®ðËkLktË Mðk{eLku.’’

ËŒT„wÁðÞo©er™»fw¤t™kŒ Mðt{e 95

WÃkMktnkh

MktðíkT 2077 - E.Mk. 2021

nu Ônk÷k Mktíkku-¼õíkku ! MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{eLkkt

feíkoLkku çkkçkík Mðk{eLke yZkh h[LkkykuLkwt MktÃkkËLk fhíkk

Ãkh{ r©ØkLktË (©eÄhkLktË) Mðk{eyu su [kuÃkzku ÷ÏÞku Au, íku{kt ‘yZe nòh feíkoLk MkkuÞ hu.....’ Lkku rLkËuoþ fhe ÃkqßÞ

Mðk{eLkkt yZe nòh ÃkËkuLke MktÏÞkLkku WÕ÷u¾ fÞkuo Au. yk

rMkðkÞ yLktíkhkÞ hkð¤u økwshkíke ({æÞfk÷eLk) MkkrníÞ{kt

rLk»fw¤kLktË Mðk{eLkkt ÃkËkuLke MktÏÞk ºký nòh çkíkkðe Au.

ðzíkk÷Lkk þkMºke ©e nrhSðLkËkMkS Mðk{eyu Mðk{eLkkt ÃkËkuLke

MktÏÞk çku nòh økýkðe Au.

zkì. [tÿfktík rºkðuËeyu íku{Lkk yæÞÞLk økútÚk

‘Mðkr{LkkhkÞý Mkt«ËkÞLkk frð rLk»fw¤kLktË yuf yæÞÞLk’

{kt rLk»fw¤kLktË Mðk{e hr[ík 24 [kíkwheyku Ãk]. 356 Úke 378

Ãkh ykÃke Au. yu{Lkk {ík {wsçk yk 24 [kíkwheyku nsw

y«fx Au !

zkì. rºkðuËeyu ÷ÏÞk {wsçk «Míkwík [kíkwheyku Mðk{eLkk

rþ»Þ Ä{o«fkþkLktË Mðk{eyu MktðíkT 1913 Lkk [iºk MkwË

ÃkzðkLku rËðMku økwÁðkhu ÃkkuíkkLkk nMíkkûkhku{kt Äku÷uhkLkk

Mðkr{LkkhkÞý {trËh{kt ÷¾e Au. 529 ÃkkLkktLkk yk økwxfk{kt

Ä{o«fkþkLktËSyu rLk»fw¤kLktË Mðk{eLke «fx ÚkÞu÷e ÃkwÁ»kku¥k{

«fkþ ðøkuhu f]ríkyku Wíkkhe Au.

nu ¼õíkku ! fk¤e þkneÚke çkk¤çkkuÄ r÷rÃk{kt {kuxk

yûkhu ÷¾kÞu÷k yk økwxfkLke yuf s «ík Au. su Mðkr{LkkhkÞý

{trËh ðzíkk÷Lkk y.rLk. yk[kÞo©e LkhuLÿ«MkkËS

{nkhks©eLkk ytøkík ÃkwMíkfk÷Þ{kt Au. yk økwxfk{kt ÷¾kÞu÷e

24 ([kuðeþ) [kíkwheyku zkì. [tÿfktík rºkðuËeyu yu{Lkkt økútÚk{kt

«fkrþík fhe Au.

nu Ônk÷k ðk[fku ! MkËTøkwÁðÞo rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu

ÃkkuíkkLke çknw{w¾e «rík¼kÚke ©enrhS {nkhks yLku Mktíkku¼õíkkuLku ¾qçk s hkS fÞko níkk. Mkt«ËkÞLkk yLkwÞkÞe WÃkh

yLkwÃk{ WÃkfkh fhe Mðk{e yk»kkZe MktðíkT 1904 {kt (E.Mk. 1848) yûkhÄk{{kt ©eS {nkhksLke Mkuðk{kt ÃknkU[e økÞk

níkk. nu ¼õíkku ! yk rðh÷ rð¼qríkLktw SðLk yLkuf {w{wûkwykuLku

«uhýkLkkt ÃkeÞq»k ÃkkÞ Au. íku{Lkwt yk rËÔÞ SðLk ykÃkýk

SðLkLku Wò¤u yu s yÇÞÚkoLkk MkkÚku íku{Lkk ÃkkðLkfkhe

[hýku{kt fkurx fkurx ðtËLk MkkÚku Ëtzðík «ýk{...

nu Ônk÷k ðk[f Mktíkku-¼õíkku ! {U ðzíkk÷Äk{{kt yk

ÃkwMíkfLkwt ÷u¾LkfkÞo fhu÷ Au. íkuLkk V¤ MðYÃku ðzíkk÷ðkMke

©enrhf]»ý {nkhks íkÚkk ðzíkk÷Äk{Lkk Mkðuo Ëuðku íku{s

Mktíkku-Ãkk»koËku yLku nrh¼õíkku {khk WÃkh hkS ÚkkÞ yus þw¼-

¼kðLkk MkkÚku Mkki ðk[fkuLku ðzíkk÷Äk{Úke r÷r¾íktøk Mðk{e

çkúñMðYÃkËkMkLkk nuíkÃkqðof sÞ ©e Mðkr{LkkhkÞý.

: ÷u¾Lk «kht¼ :

rð.Mkt. 2077 y»kkZ MkwË ÃkqLk{ (økwY ÃkqŠý{k)

íkkhe¾ : 24-7-2021 : ÷u¾Lk Mk{kÃík :

rð.Mkt. 2077 ¼kËhðk MkwË [kuÚk (økýuþ [íkwÚkeo)

íkkhe¾ : 24-7-2021

MkËTøkwÁ rLk»fw¤kLktË Mðk{eLkwt SðLk [rhºk Mk{kÃík