Eίναι η δημοφιλής ψυχοτρόπος ουσία κεταμίνη το επόμενο αντικαταθλιπτικό; Inquire: Ενδιαφέρουσες απαντήσεις σε επιστημονικά ερωτήματα ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΟΖΕΛΟΣ 14.5.2016
Το high συνοδεύεται από συναισθήματα απόσχισης από την πραγματικότητα και διαστρεβλωμένη αισθητηριακή αντίληψη με μέση διάρκεια τη μία ώρα.
H δημοφιλής ψυχοτρόπος ουσία κεταμίνη - ή «Special K» -, η οποία χρησιμοποιείται και κατά την χορήγηση αναισθησίας, φέρει αντικαταθλιπτικές ιδιότητες ταχείας δράσης. Ο μηχανισμός λειτουργίας της, ωστόσο, δεν είναι ακόμη εξακριβωμένος. Μια νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό Nature Cell Biology, αναφέρει ότι η επίδραση της κεταμίνης μπορεί να μην προέρχεται από την αυτούσια οργανική ένωση, αλλά από ένα προϊόν της μεταβολικής της διάσπασης μέσα στον οργανισμό. Το όνομα αυτού: υδροξυνορκεταμίνη. Αν τα ευρήματα αυτής της μελέτης ισχύουν και στον άνθρωπο, τότε θα μπορούσε να παρασχεθεί γρήγορη ανακούφιση σε ασθενείς που πάσχουν από μείζονα καταθλιπτική διαταραχή, διχως να είναι απαραίτητο να βιώσουν το λεγόμενο "high" της ψυχοτρόπου δράσης. Το high συνοδεύεται από συναισθήματα απόσχισης από την πραγματικότητα και διαστρεβλωμένη αισθητηριακή αντίληψη με μέση διάρκεια τη μία ώρα. Ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο που προέκυψε από τη μελέτη είναι ότι ο στόχος του μεταβολίτη δεν είναι οι υποδοχείς NMDA, αλλά οι επονομαζόμενοι AMPA, οι οποίοι μεταξύ πληθώρας άλλων μεσολαβούν στη μετάδοση μηνυμάτων μεταξύ των συνάψεων των νευρικών κυττάρων. Δεδομένης αυτής της πληροφορίας, οι επιστήμονες θα χρειαστεί να αναθεωρήσουν τη στόχευση των φαρμάκων που αναπτύσσουν, με σκοπό τις βέλτιστες προοπτικές εύρεσης αποτελεσματικής θεραπευτικής προσέγγισης.
Η κεταμίνη είναι ένα μία από τις πολλές ουσίες που απαγορεύτηκαν στο πλαίσιο του ομολογουμένως αποτυχημένου πολέμου κατά των ναρκωτικών και πλέον επαναξιολογούνται για θεραπευτική χρήση. Στη δεύτερη φάση μια κλινικής δοκιμής που εποπτεύεται από τον FDA, οι ασθενείς με μετα-τραυματικό στρες (PTSD) ανταποκρίθηκαν καλύτερα στην ουσία MDMA [γνωστή και ως ecstasy], απ' ό,τι στη ψυχοθεραπεία χωρίς τη συνοδεία της. Οι ερευνητές έχουν, επίσης, πειραματιστεί με LSD και ψιλοκυβίνη, το δραστικό συστατικό που εντοπίζεται στα "μαγικά μανιτάρια", με σκοπό τη θεραπεία του άγχους σε ασθενείς με ογκολογική πάθηση τελικού σταδίου. Τα αποτελέσματα ήταν ενθαρρυντικά. Σε κάθε περίπτωση, το επίτευγμα διανοίγει νέους ορίζοντες στην εξερεύνηση πτυχών της πρώιμης ανθρώπινης ανάπτυξης Ερευνητές κατάφεραν να καταγράψουν νέο ρεκόρ μέγιστου χρονικού διαστήματος ανάπτυξης ανθρώπινων εμβρύων σε εργαστηριακές συνθήκες, σημειώνοντας 12-13 ημέρες μετά την τεχνητή γονιμοποίηση του ωαρίου [μέχρι πρότινος ήταν 9 ημέρες]. Πολλοί επιστήμονες έχουν επιχειρήσει κατά καιρούς να προσομοιώσουν τις συνθήκες ανάπτυξης στη μήτρα, τοποθετώντας βλαστοκύστες σε δισδιάστατες επιφάνειες καλλιεργημένων κυττάρων. Ωστόσο, η ερευνητική ομάδα της επικεφαλής Zernicka-Goetz επέλεξε να χρησιμοποιήσει ένα τρισδιάστατο gel με υψηλότερα επίπεδα οξυγόνου. Μάλιστα, οι ερευνητές παραλίγο να πλησιάσουν το νομικώς θεσμοθετημένο όριο των 14 ημερών, καθώς σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές δεν επιτρέπεται καμία έρευνα έπειτα αυτών για ηθικούς λόγους. Συγκεκριμένα, μετά το πέρας των 14 ημερών επέρχεται το αναπτυξιακό στάδιο της γαστριδίωσης, οπότε και σχηματίζονται τα πρώτα κυτταρικά στρώματα που οδηγούν σε χαοτικά περίπλοκες και αψεγάδιαστα ενορχηστρωμένες διαδικασίες οργανογένεσης. Επίσης, στις 14 ημέρες η βλαστοκύστη εξαντλεί κάθε ευκαιρία για διχοτόμηση, ώστε να δώσει μονοζυγωτικούς διδύμους, και επομένως θεωρείται χρονικό όριο σηματοδότησης της "ατομικότητας". Εξαιτίας του αυστηρού νομικού πλαισίου η έρευνα περιορίζεται σημαντικά και οι επιστήμονες σχολιάζουν ότι είναι ντροπιαστικό στις αρχές του 21ου αιώνα να γνωρίζουμε περισσότερα για την ανάπτυξη των ιχθύων και του ποντικού, απ' ό,τι του ανθρώπου! Σε κάθε περίπτωση, το επίτευγμα διανοίγει νέους ορίζοντες στην εξερεύνηση πτυχών της πρώιμης ανθρώπινης ανάπτυξης, την κλινική εφαρμογή βλαστοκυττάρων σε συνδυασμό με εργαλεία γονιδιακής τροποποίησης [CRISPRCas9] και τη βαθύτερη κατανόηση των αιτιών αποβολών, όπως και του χαμηλού ποσοστού επιτυχίας μεθόδων τεχνητής γονιμοποίησης IVF [μόλις 50%]. Βιβλιογραφία για περαιτέρω μελέτη Shahbazi, Marta N., et al. "Self-organization of the human embryo in the absence of maternal tissues." Nature Cell Biology (2016). Zanos, Panos, et al. "NMDAR inhibition-independent antidepressant actions of ketamine metabolites." Nature (2016). Αν ενδιαφέρεστε για τα πιο πρόσφατα άρθρα μου, έχετε ερωτήσεις ή επιθυμείτε να μου προτείνετε ένα θέμα, μπορείτε να με ακολουθήσετε στο Facebook και να επικοινωνήσετε μαζί μου.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΟΖΕΛΟΣ Γεννήθηκε στην Πτολεμαΐδα, το 1989. Σπούδασε Μοριακή Βιολογία & Γενετική και συνεχίζει με διδακτορικό στις Υπολογιστικές Νευροεπιστήμες, στο Ίδρυμα Τεχνολογίας & Έρευνας (ΙΤΕ). Ασχολείται, μεταξύ άλλων, με τη φωτογραφία και την παρατηρησιακή αστρονομία. ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΗ