ZwembadBranche #42

ZWEMBAD branche FEBRUARI 2014 - JAARGANG 10 - NUMMER 42

Beweegbare zwembadbodems en keerwanden

Trotse leverancier van het Olympisch Aquatic Center - London en ruim 520 andere projecten over de hele wereld. Variopool werkt volgens de laatst gestelde NEN norm 13451 paragraaf 11 beweegbare zwembadbodems en keerwanden.

www.variopool.nl

Thuis in Zwembaden

• • • • •

Turn-key realisatie techniek Service & Technisch Beheer Garanties op energie- en waterverbruik Gegarandeerde besparingsconcepten 40 jaar kennis & ervaring

WWW.HELLEBREKERS.NL Nunspeet

T +31 (0)341 25 26 88

Oss

T +31 (0)412 62 51 50

Alphen aan den Rijn T +31 (0)172 44 80 90

Kom ook naar het ZwembadBranche Congres Heb jij nog geen stoel gereserveerd?

Meld je dan vandaag nog aan via congres.zwembadbranche.nl En laat je inspireren door Marc Lammers • Quinten Cieremans • Jos Burgers • Renate Verhoofstad • Roland Rijshouwer • Roel Driessen • Aernout Leezenberg • Hans Donkers • Thamar Henneken • Dirk Bouma • Willem Berends • Ronald Wouters • Ton van der Eerden • Claartje Driessen

Woensdag 12 maart 2014, van 07:00 tot 15:00 uur, Hotel de Cantharel Apeldoorn congres.zwembadbranche.nl

8

12

Programma ZwembadBranche Congres 16

23

‘Een geslaagd project, waar wij nog elke dag de vruchten van plukken’

Kritische doorkijk in exploitaties en duurzame verbeteringen 32

Nieuw Zwemwaterbesluit: wat levert het ons op?

Werken aan kwaliteit 39

36

Tranen: laten gaan en laat het gaan 40

14

Swim2Play stimulerend effect op bewegingsonderwijs in water

‘Na totale renovatie weer gereed voor de toekomst’ 35

INHOUD

Zeg Het Met Foto’s 44

De zwemonderwijzer als artiest 49

Kort nieuws - uit het water

Overzicht leveranciers zwembadbranche ZWEMBADBRANCHE

5

Meer rendement bij zwembaden “Veilige en vlotte methode, waarin met minimaal drijfvermogen, maximale resultaten worden behaald.�

- Geert Kuipers, Teamleider Bad Hesselingen Meppel

Meer informatie: www.easyswim.com Pastoor Spieringsstraat 10A

085 - 48 96 380

5401 GT Uden, The Netherlands

info@easyswim.com

De dag die je wist dat zou komen…

Je geeft een feestje. Maanden van tevoren ben je er al mee bezig.

Waar ga je het vieren, welke band komt er, wat doe je met de catering? In het begin ben je alles rustig aan het screenen en probeer je van alles een lijstje te maken. Uiteindelijk blijft er dan een kleine selectie over waar je een keuze uit moet maken. Een selectie die precies voldoet aan je wensen. Alles moet immers tot in de puntjes kloppen, je wilt dat het echt een feest wordt waar de gasten van genieten.

Maar dan begint de tijd toch langzaam te dringen. En dus worden er keuzes gemaakt, wordt het programma verfijnd en weer bijgesteld. Ook de uitnodigingen worden verstuurd, waarna de eerste reacties komen.

Enthousiaste reacties. Mensen die komen, benieuwd zijn naar het feest en hun vrienden meenemen. Vervolgens komt het steeds dichterbij. Werkelijk niks mag nu meer aan het toeval worden overgelaten.

De draaiboeken komen tevoorschijn om alles minutieus door te nemen. En de positieve reacties nemen nog steeds toe. Gelukkig.

Maar dan is het zover. ‘De dag die je wist dat zou komen is eindelijk hier’. Het komt er nu op aan. Je loopt je draaiboek nog eens door. Niks vergeten? Je loopt de zaal door. Staat alles op z’n plek? Nu is alles nog leeg. Straks niet meer. Tenminste, je denkt

toch wel dat ze allemaal zullen komen…? Je kijkt er naar uit, al die gasten die zich vermaken. Tenminste, je denkt toch wel dat ze zich zullen vermaken…? Even voel je de spanning, maar dan komen de eerste gasten en weet je: het wordt een mooie dag. Een dag waar je naar toegeleefd hebt. En je kunt natuurlijk nooit alles voorzien, maar je hebt je best gedaan. Het is nu aan de gasten.

Herken je dit gevoel? Ik ook. Ik herken het zeker. We zitten vlak voor ons congres ‘Slimmer ondernemen in de zwembranche’. De tijd gaat nu snel, het programma staat vast en het draaiboek wordt steeds dikker. Nog even en het is zover. De 200 gasten die zich hebben aangemeld mogen rekenen op een mooie line up aan sprekers en verschillende workshops. En een interessante paneldiscussie. Maar er kunnen zeker nog meer gasten bij. Kijk snel verderop in ZwembadBranche en lees waarom jouw 200 collega’s woensdag 12 maart naar het congres komen.

De zalen zijn nu nog leeg, maar straks gevuld. Gevuld met mensen met een passie voor de zwembranche. Mensen die zich graag laten inspireren door sprekers binnen en buiten de branche.

Maar zeker ook door andere collega’s.

We zien je graag op 12 maart in Apeldoorn!

info@zwembadbranche.nl • twitter.com/zwembadbranche • facebook.com/zwembadbranche

ZWEMBADBRANCHE

7

Programma ZwembadBranche Congres Op 12 maart organiseert ZwembadBranche het congres ‘Slimmer ondernemen in de zwembranche’. Tijdens deze dag zullen verschillende sprekers hun visie delen op nieuwe trends en ontwikkelingen binnen de branche en het ondernemerschap. Met het programma is rekening gehouden met de files, we beginnen om 7.00 uur met een ontbijt en we sluiten af om 15.00 uur. Het congres zal plaatsvinden bij ‘De Cantharel’ in Apeldoorn. Inmiddels hebben 200 mensen zich aangemeld. Heb jij je nog niet aangemeld maar ben jij ook net als je 200 collega’s benieuwd naar de inspirerende line up aan sprekers en uiteenlopende workshops?

Meld je dan aan via congres.zwembadbranche.nl en kom ook naar het ZwembadBranche Congres.

Welkom - Renate Verhoofstad Sport loopt als een rode draad door haar journalistieke carriere. Nu is zij columniste van AD Sportwereld en schrijft zij voor verschillende sportbladen. Tijdens het congres zal Verhoofstad als dagvoorzitter scherpzinnig, maar met een vleugje humor, de deelnemers door de dag heen leiden.

Zwembadbezoekers zijn eigenlijk net mensen - Jos Burgers Jos Burgers houdt ondernemers graag een spiegel voor: wat maakt jouw onderneming waardevol? Deze vraag wordt in de hectiek van de dag nog wel eens vergeten, maar staat door Burgers na vandaag weer glashelder op je netvlies.

Zwemmen 3.0 - Paneldiscussie: Uit onderzoek blijkt dat maar weinig kinderen het C-diploma halen. En nog minder blijven na hun diploma veelvuldig zwemmen.

Hier ligt dus een kans. Maar hoe benutten we die kans? Tijdens deze discussie delen Thamar Henneken, Ton van der Eerden en Claartje Driessen hun visie op het zwemonderwijs onder leiding van Renate Verhoofstad.

Workshops - Maak een keuze uit onderstaande workshops Quinten Cieremans - Van marketeer tot pioneer Willem Berends - Kassa! maak complexe processen eenvoudig Hans Donkers - Mobiele strategie in de zwembranche Roel Driessen - Easyswim, samen naar een hoger (leer)rendement Roland Rijshouwer - Anders kijken, nieuwe kansen Thamar Henneken - Van kennis naar kansen Dirk Bouma - Innovatief ondernemen Aernout Leezenberg - 5 Strategieën voor optimaal online rendement

Netwerklunch Onder het genot van een lekkere lunch kan er volop worden nagepraat over de paneldiscussie, de workshops of de sprekers. Of gewoon worden bijgepraat over de alledaagse gang van zaken die de zwembranche bezighoudt.

Yes! Een crisis - Marc Lammers Innovatie is het wapen waarmee Marc Lammers naam maakte als succesvolle hockeycoach. Zijn visie is eigenzinnig en verhelderend, maar zeker ook ‘down to earth’ en hij is daarmee in staat mensen door zijn inspirerende verhaal te doen laten geloven in hun eigen succes. Ook als het tegenzit.

8

ZWEMBADBRANCHE

Plenair Zwembadbezoekers zijn eigenlijk net mensen - Jos Burgers Jos Burgers is een veel gevraagde managementspreker. Zijn scherpe analyses, maar vooral ook intrigerende vragen, geven ondernemers inzicht in hun ondernemerschap. Hij houdt hen graag een spiegel voor. Wat maakt jouw onderneming nou echt waardevol? Een belangrijke vraag die in de hectiek van de dag nog wel eens in de vergetelheid raakt, maar door Burgers weer glashelder op je netvlies komt te staan. Positionering van een onderneming vormt volgens Burgers de basis. Om onderscheidend te zijn moet je keuzes maken. Als je hier tussenin gaat zitten, mis je geheid de boot. Of om in zijn eigen woorden te blijven: ‘Ga niet grazen tussen de kudde, maar zoek een rustig plekje op in het weiland waar voldoende gras is.’

Alleen is dit volgens Burgers niet voldoende. “Wat is het onderscheidend vermogen van je onderneming en ervaren jouw klanten dat ook zo? In de praktijk is dit niet altijd even gemakkelijk. Maar wanneer de klant het niet als zodanig ervaart, is het lastig om je woorden waar te kunnen maken. Als je weet hoe jouw klant een bezoek aan jouw zwembad of zwemschool ervaart, weet jij of er een match is. Of dat er punten zijn die meer aandacht verdienen.

Hoe dan ook waardevolle informatie. Want uiteindelijk is het vooral belangrijk dat deze match klopt.” Keuzes maken en waarmaken. Dat is waar het ondernemerschap volgens Burgers voor staat. En dat is soms best lastig. Ondernemerschap vergt lef en kiezen geeft altijd kiespijn, is zijn ervaring. Maar gesterkt door zijn motto ‘Alles wat je geeft, krijg je (ooit) terug’ is het volgens Burgers zeker de moeite waard om er je tanden in te zetten. Een ding is zeker, na de prikkelende woorden van Burgers heb je genoeg inspiratie om dit te doen.

Yes! Een crisis - Marc Lammers Innovatie is het wapen waarmee Marc Lammers de afgelopen jaren naam maakte als succesvolle hockeycoach. Zo bedacht hij de ‘Sinterklaasstick’ en een strafcorner techniek, waarmee hij een eigen werkwoord (‘lammeren’) op zijn naam kreeg. Als coach verbeterde hij continu, met als resultaat Olympisch Goud in 2008 voor het Nederlandse hockey damesteam. Zijn visie is eigenzinnig en verhelderend, maar zeker ook ‘down to earth’. Lammers is daardoor steeds weer in staat mensen te laten geloven in hun eigen succes. Ook als het tegenzit. De weg naar goud ging zeker niet zonder slag of stoot. Als geen ander weet Lammers daarom dat een crisis juist kansen biedt. “Het is makkelijker te excelleren in moeilijke, dan in makkelijke tijden. Bedrijven die innovatief of slim bezig zijn, kunnen zichzelf juist dan versterken en het verschil maken.” Bedrijven moeten volgens Lammers net als sporters niet tegen een crisis, maar tegen hun concurrenten vechten. Innovatie staat hierbij centraal. “Niet veranderen is stilstaan. Het team of de organisatie die zich het best weet te ontwikkelen zal de concurrentie verslaan.” Door kansen te zien in plaats van bedreigingen kan volgens Lammers veel winst geboekt worden. Zo baarde hij opzien met de introductie van de ‘oortjes’ en de cooling down vesten. “Je moet continu op zoek naar verbeteringen. Vaak zit dat in kleine dingen. Maar wie duizend details kan verbeteren, kan een grote stap zetten.” Oftewel: ‘Winnaars hebben een plan, verliezers een excuus.’ Aan de hand van zijn eigen ervaringen laat Lammers, ondersteund met humoristische anekdotes en inspirerende verhalen, zien hoe je succesvol kunt zijn in wat je doet.

Continu maakt hij de parallel met het bedrijfsleven en geeft je zo verfrissende inzichten om als winnaar je eigen plan te kunnen trekken.

Zwemonderwijs 3.0 - Paneldiscussie Uit onderzoek blijkt dat maar weinig kinderen het C-diploma halen. En nog minder blijven na hun diploma veelvuldig zwemmen. Daarnaast neemt het schoolzwemmen af en is er vanuit het onderwijs weinig aandacht voor zwemmen als beweegonderwijs. Uiteraard uitzonderingen en succesvolle initiatieven daargelaten. Er ligt dus een kans om het zwemonderwijs interessanter te maken voor kinderen én ouders. En zo meer rendement te halen uit de grote groep kinderen die op zwemles komt. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat het leren zwemmen en het zwemmen zelf in populariteit toeneemt? Tijdens deze discussie delen Thamar Henneken, Ton van der Eerden en Claartje Driessen hun visie op het zwemonderwijs met de zaal onder leiding van onze dagvoorzitter Renate Verhoofstad.

ZWEMBADBRANCHE

9

Workshops Innovatief ondernemen Dirk Bouma De omzet- en bezoekcijfers in Bad Hesselingen Meppel laten ook in een tijd van krimp een stijgende lijn zien. Dit komt vooral door de voortdurende en blijvende vernieuwende visie van Dirk Bouma en het team van Bad Hesselingen op ondernemerschap. Enkele voorbeelden zijn het nieuwe concept beweegonderwijs Swim2Play.nl, de formule schoolreisjesplanner.nl en de nieuwe interactieve glijbaan. Verder legt men allerlei kruisverbanden met het bedrijfsleven en de politiek. Bouma ziet samen met het team kansen en creëren en financieren deze ook zelf. Hiervoor leggen zij veelal verbinding met andere partijen. De workshop ‘Innovatief ondernemen in de zwembranche’ gaat over hoe je met een visie en met passie je bedrijf kunt runnen en bovenal over het durven denken buiten de kaders.

Easyswim, samen naar een hoger (leer)rendement - Roel Driessen Roel Driessen van EasySwim neemt je in deze workshop mee in een praktijkgericht verhaal dat verder gaat dan modern zwemonderwijs alleen.

De weg naar een hoger rendement en duurzaam succes is een diepgaand verbeter-traject van de kwaliteit van de zwemles en de bedrijfsvoering. Een verandertraject waarbij veel aandacht is voor de begeleiding van de medewerkers voor een optimaal resultaat. Onderwerpen die aan bod komen zijn: modern zwemonderwijs, klantbeleving, optimale badbezetting, opvangen van het wegvallen van schoolzwemmen, verbeteren van interne en externe communicatie, creëren van draagvlak onder werknemers, (bij)scholen van medewerkers en het initiëren van nieuwe doelgroepen.

10

ZWEMBADBRANCHE

5 Strategieën voor optimaal online rendement - Aernout leezenberg Anno 2014 heeft elk zwembad wel een website.

Maar… Sta jij wel 3x op de 1e pagina in Google? En heb jij je website wel eens met een mobiel toestel bekeken? 50% van jouw sitebezoekers wél. Bovendien, is binnen 2 seconde direct helder wat de sitebezoeker moet doen? En social media, daar is veel mogelijk: maar wat is nou zinvol? Iedereen is tegenwoordig online en bijna wekelijks voeren Facebook, Google en anderen veranderingen door. Hoe weet je anno nu wat wel werkt en wat zinloos is? In deze dynamische workshop neemt Aernout Leezenberg, met zijn organisatie MarketingClub.nl partner van Google, je in vliegende vaart mee door de online wereld anno 2014. Je krijgt 5 verrassende, maar direct en eenvoudig door te voeren strategieën voor optimaal rendement uit internet.

Van kennis naar kansen Thamar Henneken Vorig jaar wees de studie ‘Zwemmen in Nederland’ van het Mulier Instituut uit dat steeds minder Nederlanders zwemmen en dat steeds minder Nederlanders lid worden van zwemverenigingen. En in 2012 heeft 34% van de kinderen bij het verlaten van de basisschool het hele zwem-ABC. Recent bleek verder dat 6% van de 11-17 jarigen helemaal geen zwemdiploma heeft en dat een op de negen A-diploma’s wordt behaald via het schoolzwemmen. Geen geruststellende cijfers, maar wel interessante. Welke kansen liggen hier voor de zwembranche om de zwemvaardigheid te verbeteren? Wat betekent dit voor het zwemonderwijs in zwembaden en zwemscholen? Op het ZwembadBranche Congres gaat men graag in op hoe jij als ondernemer deze praktijkkennis succesvol kan inzetten.

Anders kijken, nieuwe kansen Roland Rijshouwer

Kassa! maak complexe processen eenvoudig - Willem Berends

Het sportlandschap verandert. Verenigingen en sectoren gaan meer samenwerken om sport verder te integreren en zo een vitale samenleving te creëren. Roland Rijshouwer is eigenaar van SportWorks en heeft jaren ervaring als ondernemer in de sport- en fitnessbranche. Afgelopen vier jaar heeft hij gewerkt voor NOC NSF als landelijk projectleider voor VWS programma’s die met name gericht zijn op in beweging brengen van mensen die nu nog niet of nauwelijks sporten of bewegen. Door deze brede ervaring binnen de sport, bewegen en fitnessbranche is hij in staat deze werelden te verbinden en daarmee in te kunnen spelen op het veranderende landschap. In zijn workshop laat hij zien hoe je door samenwerking kan komen tot nieuwe en interessante kansen.

Efficiency is een veel gebruikte term, maar hoe borg je efficiency en hoe zorg je ervoor dat medewerkers zich kunnen richten op datgene waar het om gaat: de klant. VConsyst is een bekende en deskundige speler in het leveren van brede oplossingen voor kassa, reserveringen en toegangscontrole voor zwembaden.

Het doel is processen eenvoudiger te maken middels software, met oog voor personeel en de klant. WinConsyst® 10 is de nieuwe software van VConsyst. Tijdens de workshop ‘Kassa! Maak complexe processen eenvoudig’ gaat Berends hier dieper op in.

Niet alleen op het waarom, maar vooral ook op wat je ermee kunt winnen. Een klein tipje van de sluier lichten wij op met de woorden: Webbased, SAAS, eenvoud en gemak.

Van marketeer tot pioneer Quinten Cieremans

Mobiele strategie in de zwembranche - Hans Donkers

Je hart volgen, Cieremans deed het. Hij was marketeer, maakt een switch naar de zwembranche en start de internationale zwemschool Swimkids. Op het ZwembadBranche Congres deelt Cieremans zijn ervaringen. Met zijn achtergrond in marketing was het niet moeilijk om de juiste strategische keuzes te maken: doelgroepen nauwkeurig in beeld brengen en daar met een passend aanbod bij aansluiten. Toch blijft het de kunst om goed in te spelen op de trends en ontwikkelingen in de branche. En kansen te zien, maar vooral ook te pakken. In zijn workshop neemt Cieremans je mee in zijn ontdekkingstocht van klein concept tot internationale onderneming.

Ontwikkelingen gaan razendsnel. Iedereen heeft een mobiele telefoon en verwacht op die manier geïnformeerd te worden en te communiceren. Om succesvol te zijn en te blijven in de zwemindustrie is het van belang om hier op tijd bij te zijn en op in te spelen. In deze workshop geeft Hans Donkers inzicht in de ontwikkelingen op het gebied van mobiele technologie en tips over hoe u hier mee om kunt gaan. Hans Donkers is oprichter van Concapps, een van de snelst groeiende mobiele app technologie bedrijven van Nederland en moederbedrijf van het nieuwe label Zwem Apps.

Wacht niet langer en meld je vandaag nog aan via congres.zwembadbranche.nl

ZWEMBADBRANCHE

11

Swim2Play stimulerend effect op bewegingsonderwijs in water Een vernieuwde vorm van schoolzwemmen, dat is Swim2Play. Ooit ontstaan uit nood omdat het schoolzwemmen werd afgeschaft, maar inmiddels uitgegroeid tot een succesvol concept als onderdeel van het bewegingsonderwijs dat ook is overgewaaid naar andere zwembaden. Een concept op pedagogische grondslag waarbij onderwijskundige innovatie voorop staat en continu wordt gekeken naar vernieuwing.

Recent is daarom voor Bad Hesselingen in samenwerking met Swim2Play en Zwembadspelen een Experience Center ontwikkeld. Een interactief object speciaal gemaakt zodat kinderen nog beter zelf kunnen ervaren wat je allemaal kunt doen in het water. Want het kind staat centraal bij Swim2Play.

Het is geen zwemlesmethode, zo benadrukken de ontwikkelaars.

Het is bedoeld als bewegingsonderwijs, maar dan in het water.

Bovendien is het een manier om kinderen – en hun ouders – enthousiast te maken voor alle (sport)activiteiten in- en rond het water. Het concept is bedacht door René Dekker en Johan Harlaar van de Calo (lerarenopleiding lichamelijke opvoeding) tezamen met Geert Kuipers namens Bad Hesselingen. Samen met de support van de basisschool ‘CBS Het Kompas’ konden in 2012 de eerste groepen meedoen aan deze gymles in het water. Wat begon met 550 kinderen van het Kompas is inmiddels uitgegroeid tot 1750 kinderen van zes basisscholen. Vanaf volgend schooljaar zullen alle circa 2750 basisschoolkinderen van Meppel deelnemen aan Swim2Play. En dat is nog maar het begin. In Zwolle wordt er al mee gewerkt en dit jaar volgen ook nog andere scholen in Delft, Twello (gemeente Voorst) en is er zelfs interesse vanuit Zeist en Zuid-Duitsland.

12

ZWEMBADBRANCHE

Kind centraal Tijdens een demo van Swim2Play in Bad Hesselingen waarbij voor het eerst het Experience Center werd geïntroduceerd is meteen duidelijk waarom het succesvol is. Het plezier spat er bij de kinderen -maar ook de instructeurs- vanaf. Wat vooral opvalt is dat verschillende thema’s de les bepalen en het kind centraal staat.

René Dekker, tot 2013 verbonden als Chef d’ Equipe aan de nationale zwemploeg en sinds 2002 opleidingsdocent aan de Calo, geeft aan dat dit ook het vertrekpunt is geweest. “We denken nog te veel in technieken. Deze zijn wel belangrijk maar ondersteunend en niet leidend. Er zijn zoveel activiteiten te bedenken die door de kinderen worden ervaren als spelen maar waarmee tegelijkertijd een vorm van impliciet leren wordt aangeleerd. ” Het Experience Center van Zwembadspelen is daarom een mooie aanvulling. In dit luchtdichte opblaasobject zitten allerlei activiteiten ‘verstopt’ die een link hebben met zwemactiviteiten. Zo kun je door een gat

zwemmen, onder water zwemmen, ballen gooien waardoor je leert watertrappelen. Voor kinderen een feest om zo ongedwongen vertrouwd te raken met het water, maar vooral ook met wat je allemaal in het water kan doen. Het Experience Center is het resultaat van een interactief ontwikkelproces. Zwembadspelen verhuurt opblaasbare waterattracties waarmee een bad in een handomdraai wordt omgetoverd tot een speelparadijs. Maar Zwembadspelen ontwerpt en maakt ook op maat. Zo ook voor Bad Hesselingen. Uit een mooie co-productie is het Experience Center ontstaan. Het is ontworpen vanuit het gedachtegoed van Swim2Play en de zwemlessen en geeft daarmee een extra dimensie aan de invulling van de lessen.

Mindset De kern van Swim2Play is betekenisvol lesgeven waarmee meer wordt ingespeeld op de belevingswereld van een kind. Dit vraagt echter van instructeurs een andere mindset die meer dan voorheen is gericht op coachen en sturen, zo merkt men ook op het Calo. “We zien dat zweminstructeurs veelal nog gewend zijn aan de traditionele lesvormen. Op de Calo willen we onze studenten door deze stage laten ervaren welke spelelementen je allemaal kunt gebruiken om kinderen te leren zich veilig in het water te begeven”, aldus Gerdo van Dalen studiebegeleider van de Calo studenten. Vanuit de Calo en Bad Hesselingen worden de studenten begeleid in het opstellen en uitvoeren van de lessen.

Hierbij krijgen de studenten veel vrijheid. “We vinden het belangrijk dat de studenten naar eigen inzicht gaan spelen met de mogelijkheden om op een creatieve manier invulling te geven aan een les. Dat studenten bewust kijken naar het didactische aspect, de verschillende spelvormen en hulpmiddelen. Het gebruik van een Experience Center biedt dan ook interessante mogelijkheden.

Het geeft onderwijzers de kans om kinderen iets te leren zonder dwingend te zijn in methoden. Het is alleen wel belangrijk dat

instructeurs de kinderen hierin dan ook loslaten zodat zij het zelf kunnen ervaren en op ontdekkingstocht gaan.”

Slootveilig Het is dus nadrukkelijk geen zwemles. Maar het grote voordeel is volgens Dekker wel dat op deze manier veel kinderen vertrouwd raken met het water. De kinderen komen zo genoeg in het water om zich uiteindelijk te kunnen redden in gevaarlijke situaties. “Een van de voorschriften van het C-diploma is dat je 50 meter moet zwemmen met kleren aan. Ik vraag mij dan af wanneer dit een kind overkomt. Als je op open water uit een boot valt, ben je met 50 meter wel heel ver verwijderd geraakt van je boot. Naar mijn idee moet je veel meer reële termen gebruiken, daarmee maak je het ook aantrekkelijker.” Bij Swim2Play wordt uitgegaan van de principes slootveilig, zwembadvaardig en meerwaardig. Slootveilig wil zeggen dat kinderen zich kunnen redden wanneer zij onverwachts in het water vallen. In vijf lessen leren kinderen levensreddende handelingen te kunnen verrichten. Vervolgens gaat het steeds een stapje verder en zul je als kind steeds meer de techniek kunnen beheersen zodat je, als je het leuk vindt, door kan gaan bij een zwemvereniging.

Swim2Play is een goed voorbeeld van een inspirerend concept met een stimulerend effect op het bewegingsonderwijs in het water. De missie van de drijvende krachten achter dit concept is kinderen weer te laten ervaren hoe leuk bewegen in water is. Swim2Play biedt een ander perspectief op het (school)zwemmen. Maar dit gaat niet vanzelf. Om deze missie te volbrengen worden het onderwijs en de politiek nauw betrokken. Dit tezamen maakt Swim2Play tot een stuwende kracht achter een verfrissende blik op het bewegingsonderwijs en de branchebrede missie om het bewegen in het water, op welke manier dan ook, beter onder de aandacht te brengen van de jeugd. Oftewel, de klanten van de toekomst.

ZWEMBADBRANCHE

13

Nationaal Kenniscentrum Sport en Recreatie

Kritische doorkijk in exploitaties en duurzame verbeteringen Gemeenten en eigenaren ondersteunen bij het optimaliseren van de exploitatie van (zwem)accommodaties.

Dat is waar de Stichting Nationaal Kenniscentrum Sport en Recreatie (KCSR) voor staat. Jarenlange ervaring in de publieke en private sector komen in het platform samen. Directeur Jaap Keijmel vertelt over de kracht van verzamelde kennis, een verhelderende quickscan en het verschil maken met onafhankelijk advies. “Onze manier van werken is baanbrekend.’’

Op 1 oktober van het vorig jaar zijn ze officieel begonnen. Een paar maanden na de start kan worden vastgesteld dat het KCSR in een behoefte voorziet. Uit het hele land komen de telefoontjes binnen. Vragen over bedrijfsvoering en investeringen, over huisvesting, beheer en onderhoud van installaties, over personeel, marketing en communicatie. Kortom, vragen over de volle breedte van het veld. Ook gaan de experts van het KCSR zelf actief de markt op, waarbij hun wijdvertakte netwerk een groot voordeel is. Het zijn zonder uitzondering in het vak gepokt en gemazelde mensen die de schouders onder het kenniscentrum hebben gezet. Specialisten met een gedeelde passie: de sport- en recreatiebranche op een hoger plan brengen. Henny Beekwilder, Rob Schouten, Hans Korsten, Jochem Müller en Jaap Keijmel zelf, ze kennen elkaar op allerlei manieren en dat al vele jaren lang. Samen hebben ze eerder de Stichting Zwembad Zonder Zorgen opgericht. Een alliantie van deze stichting met BouwAccent uit Waalre heeft geresulteerd in het KCSR. Samen met Keijmel voert Robèrt Verheijden de directie. Bij elkaar opgeteld heeft het kernteam van het KCSR meer dan 150 jaar ervaring in huis. Daaromheen wordt een beroep gedaan op een schil van deskundigen met aanvullende kennis in specifieke vakgebieden zoals de bouwsector, de installatiebranche, plus specialisten in wet- en regelgeving, offen online communicatie en marketing. Hun missie: ‘’Samen met alle betrokken partijen zoeken naar manieren om exploitaties succesvol te maken.’’

14

ZWEMBADBRANCHE

Kanteling Ze waren samen altijd al een soort van een denktank. In een informele sfeer filosoferen over de ontwikkelingen in hun vakgebied. Goede verstaanders die aan een half woord genoeg hebben. Een jaar of twee geleden kwam spontaan de gedachte omhoog geborreld om de zaken planmatiger aan te pakken en eigenaren van sport- en recreatiecentra, inclusief zwembaden, volledig te ontzorgen. De kanteling in de branche werd langzamerhand in volle omvang duidelijk. Signalen over gemeentelijke budgetten voor zwembaden die onder druk kwamen te staan. Dreigende sluitingen van baden. De roep om een ander en effectiever gebruik van sportaccommodaties. Aan de andere kant de vaststelling dat de aanwezige kennis in de branche te zeer versnipperd was om een slagvaardig antwoord op de nieuwe ontwikkelingen te vinden. Bovendien, ook bij veel gemeentelijke afdelingen sportzaken is volgens Keijmel de kennis over zwembaden weggelekt. Nog los van het feit dat vrijwel niemand binnen het gemeentelijk apparaat meer een totaaloverzicht van de exploitatie van het bad heeft. De financiële huishouding van het bad is verdeeld binnen de ambtelijke organisatie, zodat harde exploitatiecijfers nauwelijks meer in beeld zijn te brengen. Ondertussen verzamelen verontruste burgers zich in een comité om het met sluiting bedreigde bad van de ondergang te redden. Zie daar de zwembadwereld anno 2014 in een notendop. Keijmel: ‘’Het gevaar bestaat dat onomkeerbare besluiten worden genomen op basis van onderbuik gevoelens en

Jaap Keijmel en Robèrt Verheijden

aannames. Met onze gebundelde kracht bieden wij een kritische doorkijk in exploitaties, zodat betrokken partijen in ieder geval beschikken over feiten en juiste informatie.’’

Sparring partner Een belangrijk onderdeel in de aanpak van het KCSR is de Exploitatiewijzer, een digitaal instrument dat fungeert als een soort van quickscan van de totale exploitatie. Alle facetten van de bedrijfsvoering komen aan bod en worden kritisch doorgelicht. De uitkomsten worden bewerkt en verzameld in een beknopt rapport, inclusief conclusies en aanbevelingen. De opdrachtgever bepaalt tot hoever de ondersteuning vanuit het KCSR reikt. Als onafhankelijke adviseurs hebben Keijmel en zijn teamgenoten geen overeenkomsten met architecten, aannemers, installateurs of andere partijen die mogelijk het commercieel gewin voor ogen hebben. ‘’Het staat onze opdrachtgevers vrij om zelf met onze adviezen aan de slag te gaan. Maar natuurlijk zijn wij graag sparring partner in het verdere verloop van het proces, om samen op zoek te gaan naar duurzame verbeteringen.’’ De Exploitatiewijzer staat volgens Keijmel garant voor het weghalen van overhead, lastenvermindering en lokaal maatwerk. ‘’Exploitaties kunnen negatief beïnvloed worden door de meest uiteenlopende zaken. Soms zit in de oplossing in de tarievenstructuur, de openstelling, de bezettingsgraad en het komt voor dat baden moeite hebben om aan de wet- en regelgeving te voldoen.’’ Ongeacht de uitkomsten blijft de inzet van het KCSR

hetzelfde. ‘’Wij voeden mensen en organisaties met de juiste informatie. Meten is tenslotte weten. Samen gaan we vervolgens op zoek naar de beste oplossing. En het is onze ervaring dat er tussen het open houden van baden en het sluiten van de voorziening een heleboel alternatieven voor handen zijn.’’

Professionalisering Het KCSR kiest bewust voor een nichemarkt, tussen de overheid en commerciële bureaus in. Het oriënterend gesprek met de kandidaat-opdrachtgever is volgens Keijmel altijd gratis. ‘’Het gaat er om dat er in het voortraject zo weinig mogelijk belemmeringen zijn. We willen graag het publieke doel dienen.’’ Met onafhankelijk en deskundig advies hoopt het KCSR een bijdrage te leveren aan de verdere professionalisering van de branche. Daar valt volgens Keijmel nog steeds een oorlog te winnen. ‘’Door gebrek aan kennis en lastige politieke trajecten worden soms tonnen aan gemeenschapsgeld weggegooid en ontstaat onnodig druk op gemeentelijke begrotingen. Wij definiëren als het ware de blackbox van het zwembad en maken inzichtelijk waar de mogelijkheden tot kostenreductie liggen, hoe de efficiencyslagen gemaakt kunnen worden en de kwaliteit van de organisatie moet worden geborgd.’’ Nog een onderscheidende kracht van het KCSR: het leggen van verbindingen. ‘’Wij helpen exploitanten bij het aangaan van partnerships met hun omgeving. Door gemeenschappelijk te investeren en écht samen te werken zijn duurzame verbeteringen mogelijk en kan de exploitatie verder worden geoptimaliseerd.’’

ZWEMBADBRANCHE

15

‘Na totale renovatie weer gereed voor de toekomst’ 16

ZWEMBADBRANCHE

Na een totale renovatie werd onlangs het De Mirandabad in Stadsdeel Zuid in Amsterdam officieel heropend. In een halfjaar tijd werden zowel de binnenals de buitenbaden vernieuwd, maar bleef het bad toegankelijk voor het publiek. Voor de Design Build en Maintain opdracht is, samen met de combinatie Wind/ Bot bouw, gekozen voor Hellebrekers Technieken.

Voor een periode van 10 jaar is Hellebrekers verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de installaties. Lars Hendriks, Accommodatiemanager, en Marcel van den Berg, commercieel manager sport & recreatie bij Hellebrekers Technieken, vertellen samen over een succesvol project. ‘’De grootste klappen zijn in de techniek gemaakt.’’

Een verbeterslag moest het volgens Hendriks worden. Met als doel meer voorzieningen bij elkaar brengen op één locatie, bestemd voor een breed publiek. Het De Mirandabad bad is uitgebreid met een Buitenschoolse opvang (BSO) waar zo’n 140 kinderen terecht kunnen. Om de nieuwe voorziening mogelijk te maken werd de voormalige personeelskantine omgetoverd in een moderne BSO. De kinderen kunnen gebruik maken van het buitenterrein voor sport en recreatie. Natuurlijk zijn ze ook welkom in het zwembad. Hendriks noemt het een welkome aanvulling. ‘’Een loze ruimte komt nu direct ten goede van de exploitatie.’’ Op de begane grond heeft een nieuw restaurant de deuren geopend, een veel prominentere plek in het gebouw dan waar voorheen het horecagedeelte zat. Niet alleen de bezoekers van het bad kunnen er terecht.

Ook passanten en buurtbewoners zijn welkom. Hendriks: ‘’Je kon voorheen bij ons komen zwemmen, zonder de horeca tegen te komen. Het horecadeel heeft veel meer smoel gekregen. Om daar een succes van te maken red je het niet met zwemmers alleen. Wel blijven onze bezoekers de hoofdgebruiker. De ruimte hebben we aan een particulier verhuurd, wat door de huurpenningen ook weer een positief effect heeft op onze exploitatie.’’ Het restaurant moet ook zorgen voor meer aanloop. ‘’Als het hen goed gaat, profiteren wij daar van mee.’’

Multifunctionele voorziening In het De Mirandabad zijn ook de ruimten voor fysiotherapie en squash vernieuwd. De oppervlakte van de fysiotherapie is verdubbeld door de haast niet meer gebruikte zonnestudio erbij te betrekken. De praktijk is nu uitgebreid met een grote fitnessruimte voor de klanten. Om het 365.000 bezoekers per jaar trekkende bad in de hoofdstad gereed te maken voor de toekomst moest het volgens Hendriks uitgroeien tot een multifunctionele voorziening voor recreatie, sportbeoefening, fysiotherapie, kinderopvang en horeca. De renovatie is ook aangegrepen om het energieverbruik van het zwembad drastisch te verlagen.

Circa 5 miljoen euro is er geïnvesteerd in de renovatie. Een flink bedrag in tijden van crisis. Hendriks noemt het een verantwoorde uitgave. ‘’Het historische De Mirandabad heeft een belangrijke sportieve en recreatieve functie voor Amsterdam en omstreken. En deze functie wordt steeds belangrijker. Het aantal

ZWEMBADBRANCHE

17

Ieder zwembad en zwemschool een eigen mobiele app met

Je eigen app in de appstores Zelf makkelijk bijhouden Gekoppeld met je leerlingvolgsysteem Direct pushberichten sturen Standaard zwem content meegeleverd Vast laag bedrag per maand

Enkele voorbeelden van zwembaden en zwemscholen die al voor zwem apps hebben gekozen:

Rob Sports

Arendse

Optisport

Zweminstituut

Swimkids

Lansingh

Download de Swim City voorbeeldapp via iTunes of Google Play

CWP

Hofspetters

HZ Zian

Meer informatie: www.zwemapps.nl

‘‘

’Steeds vaker zie je dat er bij dit soort projecten niet meer gekozen wordt voor de laagste inschrijfprijs maar dat de levensduurkosten leidend worden.’

bezoekers groeit nog steeds. Voor dit jaar verwachten we een groei naar 400.000 bezoekers. Met de uitbouw naar een multifunctionele voorziening en de verduurzaming van onze bedrijfsprocessen zijn we helemaal klaar voor de toekomst. Het gebouw kan tenminste weer 15 jaar vooruit.’’

Prestatieverplichting Voor Hellebrekers was de renovatie volgens Marcel van den Berg een uitdagend project. Vanwege de omvang van het karwei, met de complete vervanging van de soms ruim 30 jaar oude installaties en uiteraard de korte periode die voor de werkzaamheden beschikbaar was. Ook al omdat het bad tijdens de renovatie open bleef, was een zorgvuldig voorbereidingstraject noodzakelijk. Hoewel de daadwerkelijke uitvoering begin juni vorig jaar startte, werd er in het bouwteam al veel langer overlegd. De gekozen Design Build en Maintain constructie, met bijbehorende prestatieverplichting, vormde nog een extra reden om niets aan het toeval over te laten. Van den Berg: ‘’Heel bewust hebben we gekozen voor een langere voorbereiding dan gewoonlijk. Juist omdat de bedrijfsonderbreking zo kort mogelijk moest zijn. De installaties zijn op locatie onderzocht. In zo’n gecompliceerd proces mag je niets aan het toeval overlaten. Dat betekent héél véél en tijdig overleg met alle betrokkenen en afspraken vastleggen op detailniveau.’’

Energiewinst Hellebrekers heeft zich verplicht tot het realiseren van een energiewinst van maar liefst 23 procent ten opzichte van de oude situatie. De verouderde filters van de waterbehandeling zijn vervangen door energiezuinige oplossingen. Een groot deel van de pompen en het leidingwerk van de waterbehandeling zijn eveneens vernieuwd. Met betrekking tot de warmteopwekking is de bestaande WKK-installatie geheel gereviseerd en zijn er nieuwe HR-ketels, als aanvulling op de WKK, geplaatst. De restwarmte in de luchtbehandelingskasten wordt hergebruikt en opnieuw toegepast als voorverwarming van de ventilatielucht. Ook alle regeltechniek is geoptimaliseerd.

Bovendien kwam er in alle algemene ruimten van het gebouw energiezuinige LED-verlichting. Investeringen die zich volgens Hendriks snel laten terugverdienen. ‘’We gaan uit van een jaarlijkse besparing van ruim 100.000 euro op de energiekosten.’’

En wat zich niet direct in geld laat uitdrukken: tevreden bezoekers. De reacties zijn volgens Hendriks bijzonder enthousiast . ‘’We krijgen complimenten voor het mooie en heldere water in de baden. Ook op het gebied van

klimaatbeheersing is duidelijk winst gemaakt. We hebben nu een aangenaam klimaat, zowel in als buiten het water. Je merkt aan alles dat de techniek is geoptimaliseerd.’’

Gefaseerde uitvoering Het waren niet alleen de installaties die werden aangepast aan de hedendaagse stand van de techniek. Ook de entreehal en de buitengevel van het bad zijn opgeknapt. Binnen kwamen er een spectaculaire glijbaan en een nieuw peuterspeelbad bij. Met name de peuters zijn er volgens Hendriks in het De Mirandabad op vooruit gegaan. ‘’Hun nieuwe bad is drie keer zo groot geworden en heeft nu een oppervlakte van 60 vierkante meter.

Het is ook op een andere en veiligere plek gekomen. Voorheen was het oppassen dat ze niet in het diepere gedeelte van het bad terecht kwamen.’’ Ook zijn de kantoorruimtes gemoderniseerd en werden beveiligingscamera’s en tourniquets geïnstalleerd. De kantoren zijn bovendien verhuisd naar de back-office, zodat effectiever werken mogelijk is. Na het zomerseizoen zijn de buitenbaden opgeknapt. Op het buitenterrein is een avontuurlijke waterplayground met verschillende speeltoestellen en een heus piratenschip gerealiseerd. Door de gefaseerde uitvoering van de werkzaamheden bleef het steeds mogelijk om te zwemmen.

Hendriks spreekt van een gestroomlijnd proces. ‘’De bezoekers hebben er nauwelijks last van gehad. De enige tegenvaller was het asbest dat werd aangetroffen in de flensen van de leidingen in de machinekamer. Daardoor was het binnenbad twee weken buiten gebruik. Gelukkig was het volop zomer, zodat we met ons buitenbad een prima alternatief konden bieden.’’

Eén aanspreekpunt De Design Build en Maintain opdracht voor het De Mirandabad past volgens Van den Berg bij de recente ontwikkelingen in de markt. ‘’Steeds vaker zie je dat er bij dit soort projecten niet meer gekozen wordt voor de laagste inschrijfprijs maar dat de levensduurkosten leidend worden.’’ Een duurzame relatie als partner met de opdrachtgever is hierbij van essentieel belang, mede gezien de lange looptijd van deze contracten. De renovatie van het De Mirandabad is daar volgens Van den Berg de bevestiging van. ‘’We laten hiermee andermaal zien dat we een partij zijn die alle technische disciplines in huis heeft. Voor onze opdrachtgevers betekent dat het voordeel van één aanspreekpunt voor alle techniek, van waterbehandelingsinstallaties en werktuigkundige installaties tot elektrotechnische installaties.

Hierdoor wordt een integrale projectaanpak gerealiseerd. Daarin zit onze kracht en ons onderscheidend vermogen.’’

ZWEMBADBRANCHE

19

“De verlichting van uw zwembad is een flinke kostenpost, maar erg sfeerbepalend en belangrijk voor de veiligheid van uw bad. Het vervangen van lampen is arbeidsintensief en de bezoeker stelt steeds hogere eisen aan de sfeer en beleving van uw zwembad. Wij van pomaz kiezen voor een revolutionair systeem met kwalitatieve leds en ongekend veel mogelijkheden.�

. . . l a r e het is

pomaz is al 35 jaar leverancier van Nederlands’ grootste en meest actuele assortiment aan zwembadonderdelen. Maar er is meer. Wij zijn gedreven, hebben lol in ons vak en delen graag onze kennis en inzichten. We willen uw collega zijn in het opvrolijken van onze markt, met de gezamenlijke ambitie: via meer, naar het beste. Voor U! We willen graag samen met u kijken naar meer oplossingen, die er dus vaak al zijn. Omdat wij daar trots op zijn, zitten wij graag met u om de tafel om daar meer over te vertellen.

Spaarpot 5 5667 KV Geldrop T +31 (0)40 285 66 58 E info@pomaz-openbaar.nl W pomaz.nl

Nieuwe Zwemwaterbesluit: wat levert het ons op?

De nieuwe zwemwaterregelgeving is bijna klaar. Met het nieuwe zwemwaterbesluit wordt de veiligheid van gasten, werknemers en ondernemers voor (binnen)zwembaden en zwemlocaties gegarandeerd. Het eindconcept is gereed en verschillende studies zijn uitgevoerd om de haalbaarheid te toetsen. De risico’s in zwembaden en zwemlocaties zijn onderzocht en er is gekeken welke eisen minimaal nodig zijn om zwemmers te beschermen als het gaat om veiligheid en gezondheid.

vastgelegd. De voordelen hiervan zijn onder meer de mogelijkheden voor locatie specifiek maatwerk, het feit dat het basis biedt voor het toezicht en dat er een ‘levend’ document actueel wordt gehouden vanuit de principes van Total Quality Management (TQM): vooraf nadenken, evalueren en zo nodig bijstellen. Maar om deze nieuwe zwemwaterwet te kunnen benutten moet de branche (groot en klein) haar kennis(verdeling) wel goed op orde hebben.

Nieuwe Zwemwaterbesluit: doelmatig en werkbaar

Maar wat levert het ons op?

Het nieuwe zwemwaterbesluit dat onderdeel is van de zwemwaterwet is gebaseerd op het principe van doelwetgeving: er worden géén middelen voorgeschreven, maar enkel doelen.

Dit geeft de exploitant meer eigen verantwoordelijkheid en biedt daarmee ook ruimte voor innovatie. De overheid heeft tevens een werkbare wet voor ogen. De nieuwe Zwemwaterwet wordt onderdeel van de toekomstige Omgevingswet en er komen minder regels. Een van de voorwaarde is daarom dat de nieuwe kwaliteitseisen zo eenvoudig mogelijk zijn met voor iedereen geldende duidelijke, realiseerbare en handhaafbare minimale voorschriften.

Het nieuwe Zwemwaterbesluit heeft een duidelijk uitgangspunt: een op doelen gerichte regelgeving met meer verantwoordelijkheden en vrijheden voor de exploitant. Maar dat roept tegelijkertijd ook veel vragen op. Inmiddels is de nieuwe wet dan ook al in menig zwembad onderwerp van gesprek.

Want wat betekent de nieuwe wet nu eigenlijk voor de branche?

Samen met een aantal direct betrokkenen brengen wij de mogelijke consequenties voor kennis, kunde en beheer in kaart. En we vragen ons af: wat gaat het kosten en wat levert het op?

Eén van de meest belangrijke uitgangspunten van deze doelwetgeving is dat iedere exploitant verplicht wordt gesteld om een hygiëne- en veiligheidsplan te ontwikkelen. De basis voor een dergelijk plan is een door de exploitant op te stellen analyse van de risico’s die in zijn badinrichting aanwezig of redelijkerwijs te verwachten zijn voor de hygiëne, veiligheid en gezondheid van de gebruikers. In het aparte kader ‘Risicoanalyse’ zijn de onderwerpen aangegeven die hierbij minimaal aan bod moeten komen. Op basis hiervan moet de exploitant een hygiëne- en veiligheidsplan (HVP) opstellen om de risico’s voor hygiëne en veiligheid van de gebruikers zo goed mogelijk te beheersen. Hierin is een beschrijving opgenomen van de wijze van procesaanpak (conform ISO/INK/ Systeemgericht Toezicht), het organisatie schema en de daarbij behorende verantwoordelijkheden, maar ook bijvoorbeeld de principe schema’s van de installaties.

Binnen deze nieuwe wet voert de exploitant de maatregelen volgens dit plan uit en zorgt ervoor dat de uitvoering daarvan wordt

ZWEMBADBRANCHE

21

Maarten Keuten (TU Delft/Hellebrekers)

‘Vrees voor rem op innovaties’ Hij is de drijvende kracht achter het PAO Symposium Zwembaden 2014 en, samen met Chris van Veluwen, dagvoorzitter. Geen toeval.

Maarten Keuten is een expert in zwembadtechniek en bekend van zijn werk voor Hellebrekers Technieken. Zijn promotie onderzoek aan de TU Delft hoopt hij binnenkort af te ronden. Op het PAO symposium geeft Keuten een inleiding over hygiëne, waarbij de resultaten van recent onderzoek worden gepresenteerd. Ook is hij één van de initiatiefnemers en mede-organisator van de internationale zwembadconferentie 2015 in Amsterdam. Het hoogste wetenschappelijke podium in de zwembadwereld.

De nieuwe Zwemwater regelgeving baart Keuten op allerlei manieren zorgen. Toch ziet hij het nieuwe besluit vooral als een kans voor de branche. ‘’We moeten bewijzen dat we een abstractere regelgeving aankunnen. Door samen de schouders eronder te zetten kunnen we de kwaliteit van zwembaden op een hoger niveau brengen.’’

Volgens Keuten laat de overheid voor het eerst in jaren de teugels vieren, zodat de zwembadbranche vrijer is om zelf haar weg te bepalen. ‘’Dit biedt nieuwe mogelijkheden voor besparingen op het gebied van de technische exploitatie van zwembaden zonder dat de kwaliteit daaronder hoeft te leiden.’’

Veilige koers Precies daarom was de roep vanuit de branche voor een nieuwe zwemwater regelgeving in het begin zo groot. ‘’De nieuwe zwemwater regelgeving geeft niet alleen een kwaliteitskader voor het zwemwater, ook de lucht in de zwemzaal moet nu periodiek gecontroleerd worden op kwaliteit. In mijn beleving is dat een belangrijke stap vooruit. Luchtbehandeling van zwembaden kreeg onder de huidige regelgeving veel te weinig aandacht, terwijl het wel een belangrijke rol speelt bij eventuele gezondheidsrisico’s. Door een kwaliteitskader op te nemen in de nieuwe regelgeving worden exploitanten gedwongen te kiezen voor een goede luchtkwaliteit in hun zwemzaal.’’ Volgens Keuten kiest straks vrijwel elke exploitant onder de nieuwe regelgeving voor een veilige koers. Maar hij wil niet de ogen sluiten voor de keerzijde. ‘’Ik maak mij zorgen om degenen die overstag zullen gaan en in hoge versnelling een onveilige koers door ondiep water gaan voeren, met de nieuwe vrijheden onder de arm. Zij kunnen bijvoorbeeld drastische maatregelen nemen om energie te besparen.

De minimale rondpomp capaciteit of verversing worden toch niet meer voorgeschreven. Als dit met onvoldoende kennis van zaken gebeurt, zullen hygiëne en veiligheid in het geding komen.

Borgen Vanzelfsprekend zal de handhaving dergelijke brokkenpiloten aan banden leggen, maar pas nadat het leed al is geschied en er in het

22

ZWEMBADBRANCHE

ergste geval ongelukken gebeurd zijn. Kennis is dus heel belangrijk en moet ook voldoende geborgd zijn om gezondheidsrisico’s te kunnen inschatten en minimaliseren.’’ Deze kennis is volgens Keuten ook nodig voor het opstellen van de risico-inventarisatie, evaluatie en bijbehorende beheersplannen. Dit worden in het nieuwe kader belangrijke stukken om de hygiëne en veiligheid te borgen. ‘’Er is bij mij nog veel onduidelijkheid over deze nieuwe risico-evaluaties en beheersplannen. Met een goede aanpak van de overheid kunnen dit de middelen worden om de brokkenpiloten terug te fluiten vóór het te laat is. Dit vergt echter ook de nodig kennis en inspanning van de handhaving om al deze stukken te beoordelen en daar waar nodig bij te sturen. Het is mij niet duidelijk of en hoe de overheid deze risico-evaluaties en beheersplannen gaat controleren. Zonder een dergelijke controle is het hek van de dam.’’

Fundamentele discussie Bij de verzamelde kennis in de branche wil Keuten ook nog wel wat kanttekeningen plaatsen. ‘’Tot voor kort was er bijvoorbeeld zeer weinig bekend over de vervuiling door zwemmers. Bij het ontwerp en de exploitatie van baden wordt daarom vaak uitgegaan van vuistregels. Zonder te kijken of die wel reëel zijn en zonder te kijken op we daar invloed op kunnen uitoefenen.’’ Om de belangrijkste componenten van vervuiling in zwembaden aan te pakken is kennis nodig. En juist daar wringt volgens Keuten de schoen. Hij maakt zich zorgen over het gebrek aan kennis over waterkwaliteit bij veel managers, TD-ers en badmeesters. ‘’Bij een goede doelwetgeving moet het mogelijk zijn om die kennis te vergaren. Het betekent ook dat er een duidelijke leidraad beschikbaar moet komen die precies aangeeft wat veilig is en wat niet. Wat ik nu zie is dat er voor exploitanten en managers veel vrijheden komen, zonder dat er voldoende expertise in het veld beschikbaar is. Ook van een badmeester zou je basale kennis over hygiëne en veiligheid moeten

kunnen verwachten.

Zij zijn de ambassadeur van het bad en vaak het eerste aanspreekpunt.

Dat betekent dat zij signalen moeten herkennen als er iets mis is.

Een badmeester moet de relatie kunnen leggen tussen condens en luchtkwaliteit, om maar een voorbeeld te noemen.’’ In de breedte is er volgens Keuten overigens wel de nodige kennis in de branche beschikbaar. ‘’Bij gemeenten bijvoorbeeld zitten soms managers die de regie voeren over wel tien baden. Maar het zijn mensen die druk bezet zijn en niet worden vrijgemaakt voor een fundamentele discussie over waterkwaliteit en de nieuwe zwemwater regelgeving. De kennis is er dus vaak wel, maar ze wordt onvoldoende benut.’’

Innovaties Keuten ziet nog een angel in de nieuwe regelgeving: een mogelijke rem op innovaties. ‘’Nieuwe technieken moeten straks worden getoetst bij elke provincie afzonderlijk. Dat werkt niet alleen vertragend, maar ook bestaat de kans dat er twaalf verschillende interpretaties komen. Ik pleit voor een landelijke coördinatie als het gaat om het implementeren van innovaties.’’ Een ander bezwaar is volgens Keuten het belang dat in de nieuwe regelgeving wordt toegekend aan parameters die slechts indirect invloed hebben op veiligheid en hygiëne. ‘’Daar dreigt het nieuwe besluit zijn doel voorbij te schieten.’’ Ook de rol van de handhaving in de nieuwe regelgeving blijft volgens hem ongewis. ‘’Ik vraag me af of er goed is nagedacht over alle juridische aspecten van handhaving. ‘’De wens was een doelwetgeving, maar het lijkt erop dat er gehandhaafd moet worden volgens een middelvoorschrift. Gaan we daarentegen handhaven volgens een doelwetgeving en de zorgplicht dan kun je verwachten dat een manager steeds vaker, naar Amerikaans model, voor het hekje moet komen.’’

congres.zwembadbranche.nl

Leo Keltjens (Aqualab Zuid)

‘Koppel extra kosten aan voortschrijdend inzicht, niet aan nieuwe regelgeving’ Hij staat te boek als een deskundige in ons land op het gebied van zwemwatertechnologie. Bij Aqualab Zuid in Werkendam houdt Leo Keltjens zich vandaag de dag vooral bezig met drinkwater. Na een imposante loopbaan, in wetenschappelijk zwemwateronderzoek en bij Center Parcs in de praktijk, denkt Keltjens graag mee over de nieuwe regelgeving voor zwemwater. Als onafhankelijk denker vindt hij dat de branche de toekomst moet omarmen, inclusief aangescherpte parameters voor het bewaken van water- en luchtkwaliteit. Keltjens neemt bij veel beleidsbepalers in de branche een weerstand tegen verandering waar. ‘’Het doet me soms denken aan achteruit fietsen.’’

Als expert was Keltjens destijds, halverwege de jaren tachtig, nauw betrokken bij het opstellen van het rapport Hygiëne in zwemgelegenheden van de Gezondheidsraad. Zonder aarzelen legt hij de vinger nu op de zere plek. ‘’De huidige regelgeving is ingehaald door de tijd. De kennis waarop de huidige wet is gebaseerd, gaat terug naar de zestiger en zeventiger jaren.

Voortschrijdend inzicht in waterkwaliteit, en de verschillende microorganismen die in dat proces een rol spelen en in luchtkwaliteit zijn een goede reden om de regelgeving aan te scherpen.’’

Kostenreductie Natuurlijk kent Keltjens de kritische geluiden en de zorg in de branche. Er wordt hardop getwijfeld aan de beschikbare expertise in de zwembadwereld die nodig is om aan de nieuwe normen te voldoen. Ook is er angst voor de financiële consequenties van de investeringen om de installaties toekomstbestendig te maken. Veel van die vrees is volgens Keltjens ongegrond. ‘’Ik vraag me echt af of dergelijke investeringen nodig zijn en negatief op de exploitatie gaan drukken. In mijn beleving hoeven de nieuwe regels niet substantieel meer geld te kosten. De logistiek van een zwembad maakt veel uit en kan aan de voorkant van het proces een aanzienlijke kostenreductie opleveren. Voor het beheer maakt het uit of je over een vuile voeten vloer binnenkomt en op een logische manier naar de schone voeten vloer gaat, en dat je onderweg een goede douche tegenkomt waar je je van tevoren netjes kunt afdouchen. In de praktijk stel ik vast dat vooraf douchen

24

ZWEMBADBRANCHE

te weinig gebeurt, met alle gevolgen voor de zwemwaterkwaliteit van dien. Daar valt nog veel winst te behalen.’’

Schadelijke gevolgen Keltjens pleit voor een integrale visie op investeringen, waarbij emoties geen rol spelen. ‘’Je moet je niet blindstaren op de kosten alleen. Investeringen leveren ook iets op: tevreden bezoekers en daardoor mogelijk meer omzet. Ook dat moet je als ondernemer meewegen in je exploitatie. Bovendien kunnen uit het herijken van de regels ook innovaties voortkomen die de branche op termijn geld opleveren.’’ Met het optimaliseren van bedrijfsprocessen kan volgens Keltjens ook nog het nodige bereikt worden. ‘’Neem bijvoorbeeld het filtratieproces dat vaak tekort schiet, met alle gevolgen van dien.’’ Keltjens kan het niet genoeg benadrukken: de directe relatie die er is tussen de kwaliteit van zwemwater en gezondheid. Recente Amerikaanse onderzoeken brengen de negatieve effecten van bijvoorbeeld desinfectiemiddelen haarscherp in beeld. Keltjens is de eerste om toe te geven dat de situatie in een grote markt als de Verenigde Staten, met zijn grote verschillen tussen rijk en arm, zich niet direct laat vergelijken met ons land. ‘’Maar we werken nu eenmaal met verbindingen waarvan vaststaat dat ze op de langere termijn schadelijke gevolgen voor de gezondheid kunnen hebben, ook hier. Daarom is het logisch dat de overheid hierin haar verantwoording neemt en doelen stelt. Tal van micro-organismen zijn minder gevoelig voor chloor dan we voorheen aannamen. Het is mij te gemakkelijk dat de branche extra kosten direct relateert aan de nieuwe

regelgeving. Je moet die eventuele extra kosten koppelen aan voortschrijdend inzicht. Dat is een heel andere insteek die de werkelijkheid meer recht doet.’’

Kunde Het argument dat er in de branche te weinig kennis voorhanden is, wijst Keltjens eveneens naar het rijk der fabelen. ‘’Die kennis van zaken is er wel degelijk. Misschien is ze alleen te veel versnipperd.

De kunst is om van die beschikbare kennis kunde te maken. In mijn beleving is dat de uitdaging voor de branche: die kunde naar een hoger plan brengen.’’

Keltjens heeft alle vertrouwen in die missie. ‘’Het principe van zwemwaterbehandeling is in de loop der tijd niet fundamenteel veranderd. We hebben nog steeds desinfectiemiddelen nodig, wat mij betreft chloor. Suppletie, terugspoelen en rondpompen van water, we doen het al jaren. Dat blijft zo. In de nieuwe regelgeving vallen de regels weg, er zal minder controle zijn en dus minder lastendruk. ‘’ Keltjens juicht de komst van de nieuwe regelgeving toe. ‘’Het gaat erom dat je straks in de baden doelmatiger kunt opereren. Maar meer meten kost in eerste instantie wel extra geld, zo eerlijk moet je wel zijn.’’ Veel van de bezwaren uit de branche zijn volgens Keltjens echter ongegrond. ‘’Natuurlijk heb je bij een dergelijke discussie verschillende kampen en worden er politieke spelletjes gespeeld. Daar hou ik me verre van. Maar als ik zo links en rechts de reacties hoor en lees, doet het me soms denken aan achteruit fietsen. De kern van de zaak is dat de branche de verplichting heeft om een goede zwemwaterkwaliteit en een goede luchtkwaliteit te bieden. En een toekomstbestendig bad is zo verstandig om daarin tijdig te investeren.’’

congres.zwembadbranche.nl

Chris van Veluwen (Sportfondsen Nederland)

‘Aanpassingskosten aan de voorkant zichtbaar maken’ Als Senior technisch coördinator bij Sportfondsen Nederland is Chris van Veluwen een man van de praktijk.

Van Veluwen volgt de ontwikkelingen rond het nieuwe zwemwaterbesluit op de voet, maakt deel uit van ter zake kundige werkgroepen en is verantwoordelijk voor de organisatie van de landelijke technische Kennisdagen van Sportfondsen. Natuurlijk ziet ook Van Veluwen de noodzaak van een nieuw en effectief zwemwaterbesluit in.

Maar ook zijn er bij hem, net als veel anderen in het veld, zorgen over het kostenaspect.

in het nieuwe zwemwaterbesluit wat hem betreft eerst goed worden uitgezocht, voordat er tot besluitvorming kan worden overgegaan. ‘’Meetfouten bijvoorbeeld bij de DPD metingen en andere installatie technische onvolkomenheden zullen zich sterker gaan manifesteren en moeten opgelost worden. Hoe je het wendt of keert, daar is geld voor nodig en je moet die aanpassingskosten ook aan de voorkant zichtbaar maken.’’

Kennisniveau ‘’Dat we als branche na ruim 40 jaar een verdiepingsslag moeten maken staat buiten kijf en ik onderschrijf de doelstellingen van het nieuwe zwemwaterbesluit. Maar tal van vraagstukken in het dossier blijven vooralsnog onbeantwoord, met name als het gaat om de financiële gevolgen voor de exploitant.’’ Velen beschouwen het nieuwe zwemwaterbesluit als een kans op kostenbesparing en een instrument om de branche verder te professionaliseren. De uitwerking daarvan is een managementvolgsysteem dat leidt tot minder ongevallen en calamiteiten, een betere en efficiëntere bedrijfsvoering en daarmee weer lagere bedrijfskosten.

Meetfouten Van Veluwen plaatst vraagtekens bij die vermeende kostenreductie en mist een deugdelijke financiële onderbouwing. ‘’Heel veel installaties zijn zo verouderd of zo slecht ontworpen dat het lastig wordt om straks te voldoen aan de nieuwe normen. Een Lelijk Eendje kan ook geen 130 km per uur rijden. Er zal dus in heel veel accommodaties volop in de techniek geïnvesteerd moeten worden, in een tijd dat de financiële middelen schaars zijn.

Ook heb ik bedenkingen bij de kosten voor de noodzakelijk beoogde risicoanalyses en beheersplannen. Is dat allemaal wel meegerekend en verdisconteerd in het kostenverhaal? Verder noemt Van Veluwen het zwemwaterbehandelingsproces complex. Juist daarom moeten de gevolgen van de aanscherping van de normen

26

ZWEMBADBRANCHE

Nog een punt waar Van Veluwen zich zorgen over maakt zijn de verschillen in kennisniveau in het veld, met name bij de medewerkers van de technische dienst. ‘’Het wachten is nog steeds op een integrale opleiding voor technisch medewerkers in dit specifieke vakgebied, zodat we de kwaliteit kunnen borgen in het nieuwe zwemwaterbesluit.’’ Certificering is volgens Van Veluwen nodig. ‘’Zwemwater heeft een directe relatie met volksgezondheid. En aan een operatietafel in een ziekenhuis zet je ook geen loodgieter.’’ Wat volgens Van Veluwen ook niet meehelpt is de versnippering van belanghouders in de branche. Bij RECRON is onlangs een ingewerkt contactpersoon vertrokken, de positie van het Nationaal Platform Zwembaden | NRZ is onduidelijk, de VSG heeft geen aanspreekpunt voor de zwemwaterkwaliteit, de pas opgerichte VTZ is nog druk bezig om volwassen te worden en ook zijn vorig jaar enkele belangrijke toezichthouders bij de provincies opgestapt. ‘’Er is door deze ontwikkelingen nogal wat kennis weggelekt.’’

Samengevat: de gevolgen van het nieuwe zwemwaterbesluit zijn wat Van Veluwen betreft onvoldoende duidelijk. ‘’De consequenties van het nieuwe besluit zijn in de praktijk nog te weinig getoetst en kunnen tot zeer grote aanpassings- en beheerskosten leiden.’’

‘Kostenverhoging voor niet noodzakelijke stappen onacceptabel’ Vrijwel dagelijks wordt hij als bedrijfsgroepmanager Zwembaden van RECRON gebeld door vertegenwoordigers uit de branche.

Arthur Helling krijgt het uit de eerste hand te horen: de grote vrees dat de nieuwe Zwemwaterwet leidt tot nog meer administratieve en financiële lasten. Ook is er angst voor de eisen in de wet, waardoor ondernemers in een stevige spagaat dreigen terecht te komen. ‘’Daar waar flexibiliteit en lastenvermindering eigenlijk de uitdaging zouden moeten zijn.’’

Arthur Helling (RECRON)

Commerciële motieven

Helling noemt het een hartenkreet. De wet raakt volgens hem een sector die de afgelopen tijd al zwaar is getroffen door de extreme verhoging van de belasting op water en het niet meer aftrekbaar zijn van de energiebelasting. ‘’Het gaat hierbij om substantiële verhogingen, die enorm drukken op de bedrijfsvoering van zwembaden. Veel baden komen hierdoor in financiële problemen en zullen fors moeten snijden in de kosten van de eigen bedrijfsvoering. Of daar anderszins een oplossing voor moeten vinden.’’

Ook de veronderstelling dat de additionele kosten voor de aanscherping van de parameters beperkt zullen zijn, trekt Helling in twijfel. Hij zet vraagtekens bij de representativiteit van de uitkomsten van het hier aan ten grondslag liggende rapport van professor Appel. ‘’Wij sluiten daarom zeker niet uit dat de aanscherping in bepaalde gevallen wel degelijk zal leiden tot aanvullende kapitaalsinvesteringen en dito kosten om aan de normen te voldoen. Kostenverhoging voor niet noodzakelijke stappen vinden wij in deze economische tijden onacceptabel.’’ De mogelijke waterbesparing bij gewijzigde parameters biedt volgens Helling onvoldoende soelaas. Op de achtergrond spelen volgens hem ook duidelijk commerciële motieven om toe te werken naar meer en complexere parameters. ‘’In elk geval vinden wij dat de metingen volledig geautomatiseerd moeten kunnen worden uitgevoerd. De additionele laboratoriumkosten die zijn verbonden aan de aanscherping gaan hoe dan ook al oplopen tot enkele duizenden euro’s per jaar.’’

Nut en noodzaak

Praktijk weerbarstig

Helling heeft grote vraagtekens bij nut en noodzaak rond de huidige discussie over de aanscherping van de parameters. ‘’De laatste jaren zijn er niet of nauwelijks incidenten geweest rond veiligheid en gezondheid die extra controles noodzakelijk maken. Of als aanleiding kunnen gelden voor de aanscherping. Bovendien moeten we goed beseffen dat we in tijden terechtkomen dat de eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid weer het adagium wordt. Durf als overheid die verantwoordelijkheid dan ook bij de ondernemers en gasten gezamenlijk te leggen. Dit vanuit de gedachte dat je de kans op incidenten wel kunt verkleinen, maar nooit weg kunt nemen.’’ Helling trekt de vergelijking met zwemmen aan het strand of deelname aan het verkeer, waarin het eigen risico leidend is. ‘’Ook in sporthallen liggen de risico’s en verantwoordelijkheden anders. Dat roept de vraag op waarom het bij zweminrichtingen ineens anders zou moeten worden geregeld.’’

Helling noemt veiligheid cruciaal voor het voortbestaan van bedrijven in de recreatiebranche. Maar een acute noodzaak voor het verscherpen van de normen is er volgens hem op dit moment niet. ‘’Het middel lijkt hier tot doel verheven zonder dat is aangetoond welk maatschappelijk effect dit heeft. Laat staan dat die effecten opwegen tegen de aangetoonde kostenverhogingen. Nergens is aangetoond dat het aantal incidenten bijvoorbeeld zal verminderen.’’ In de visie van Helling lijkt de nieuwe wet op onderdelen letterlijk zijn doel voorbij te schieten. ‘’Het gebruik van doelvoorschriften geeft voordelen door flexibiliteit, met name voor de grotere exploitanten. De reductie van regeldruk zal echter beperkt zijn, verwachten wij. Bovendien is de praktijk weerbarstig. Zo worden de middelen zelfs nog regelmatig aangescherpt, in plaats van vrijgelaten.’’ Helling heeft ook zorgen bij hoe het toezicht geregeld gaat worden en welk mandaat de toezichthouder krijgt. Transparantie is volgens hem van het grootste belang. ‘’We moeten oppassen voor willekeur die met de provinciale toezichthouder kan ontstaan.

Landelijke afspraken zijn nodig.’’

ZWEMBADBRANCHE

27

ENERGIEZUINIGE ZWEMBADTECHNIEK

De Koninkli jke weg tot het perfecte zwembadwater:

Ind ividuel le oplossing voo r het exclus ieve zwe mb ad gevoel: Kom ple et adv ies en pla nning Com for tab el en ene rgie zuin ig Perfekte techniek

Chant Santegoeds (Laco Nederland)

‘Meerwaarde scherpere regelgeving niet aangetoond’ De nieuwe Zwemwaterwet leidt onherroepelijk tot kostenverhogingen voor ondernemers in de branche. Zonder dat nut en noodzaak van aangescherpte parameters voor de zwemwater- en luchtkwaliteit in de baden voldoende zijn aangetoond. Dat is de stellige overtuiging van Chant Santegoeds, Coördinator Bouw & Techniek bij Laco Nederland in Hilvarenbeek.

Santegoeds noemt het een ongewenste ontwikkeling. ‘’Voor een branche die met structurele lastenverzwaringen te maken heeft, kan dit rampzalige gevolgen hebben.’’

Santegoeds wil vooral niet klinken als een onheilsprofeet. De voorgestelde risicoanalyse op hygiëne en veiligheid in zwemaccommodaties vindt hij een goede zaak. ‘’Hieruit zullen beheersmaatregelen naar voren komen om de hygiëne en veiligheid te borgen, en een veiligere zwemomgeving te bewerkstelligen.’’ Wel pleit Santegoeds er voor om bij deze analyse met beheersplan een universeel format te ontwikkelen. Een dergelijk maatwerk document, met alle van toepassing zijnde regelgeving en uit te voeren acties, is volgens hem keihard nodig. ‘’Dit voorkomt discussies met handhavers en eventuele juridische procedures.’’

Kostenverhoging Meer moeite heeft Santegoeds met de extra te onderzoeken parameters en de aanscherping van de bestaande variabelen voor de kwaliteit van zowel het zwemwater als de lucht in de accommodatie. Santegoeds vreest dat hier commerciële drijfveren de boventoon voeren en pleit voor verder onafhankelijk onderzoek. ‘’Die uitgebreidere metingen komen uit de koker van laboranten die een groot deel van de markt in handen hebben. Nut en noodzaak van extra onderzoeken zijn niet aangetoond. Bij mijn weten zijn er ook geen onderzoeken bekend die aantonen dat, bij de huidige geldende normen, onaanvaardbare gezondheidsrisico’s worden gelopen. Ik ben dan ook overtuigd dat de huidige onderzoekparameters, met hun onderliggende criteria, de kwaliteit voldoende borgen.’’ De financiële consequenties van de nieuwe uitgangspunten liegen er volgens Santegoeds niet om. ‘’Nu al hebben veel zwembaden het moeilijk om hun hoofd boven water te houden en is er nog maar weinig voor nodig om deze geheel onder te duwen. De impact van kostenverhoging die veroorzaakt wordt door gewijzigde regelgeving moet dan ook zorgvuldig worden afgewogen op de meerwaarde hiervan.’’ Santegoeds mist in de tot dusver gepubliceerde rapporten ook aandacht voor mogelijke indirecte kosten die het gevolg kunnen zijn van de aangescherpte regelgeving. ‘’Wat als een zwembad technisch niet aan de nieuwe normen kan voldoen? Bij herhaaldelijke afkeuring moet men immers actie ondernemen. Dit kan inhouden dat grote investeringen nodig zijn zoals het compleet vervangen van waterzuiveringsinstallaties, regelinstallaties, luchtbehandelingskasten of infrastructuur van toevoer- en afzuigkanalen.’’ Ook de gevolgen voor het energieverbruik zijn naar de mening van Santegoeds onvoldoende in kaart gebracht. ‘’En energie is wel op de één na grootste kostenpost voor zwembaden. Ik vrees voor een aanzienlijke toename van het energieverbruik als meer vers water gesuppleerd moet worden of meer buitenlucht moet worden toegevoegd.’’

ZWEMBADBRANCHE

29

Wilfred Reinhold (Ministerie van Infrastructuur en Milieu)

’De huidige zwemwaternormen dateren uit de jaren ’80 en zijn hard aan vervanging toe’ Wilfred Reinhold is op het Ministerie van Infrastructuur en Milieu penvoerder voor de dossiers rond de nieuwe Zwemwaterregelgeving. Bij zijn Directoraat-Generaal Milieu en Internationaal komen alle lijnen betreffende het nieuwe besluit samen en worden de lijnen naar de toekomst uitgezet. Aan de vooravond van het vastleggen van het besluit geeft Reinhold antwoord op prangende vragen uit de branche.

Is de angst in de branche voor meer administratieve en financiële lasten als gevolg van de wet terecht? ‘’Uit onderzoek blijkt dat de nieuwe regelgeving extra kosten met zich meebrengt. Daarnaast kan het schrappen van middelvoorschriften, bijvoorbeeld over pompcapaciteit en hoeveelheid suppletiewater per zwemmer, besparingen opleveren voor de houder. Over de totale exploitatiekosten zijn geen gegevens beschikbaar, maar per saldo kunnen de extra kosten van de nieuwe regelgeving volgens mij meevallen. Bij de extra kosten moet onderscheid worden gemaakt tussen structurele (jaarlijkse) kosten en eenmalige kosten. Tot de jaarlijkse extra kosten reken ik bemonstering van water en lucht: 1.060 tot 2.692 euro per badinrichting. Extra kosten om aan de nieuwe normen voor zwemwater en lucht te voldoen zijn er niet, uitgaande van de situatie dat de houder van een badinrichting aan de huidige wetgeving voldoet. Eenmalige kosten zijn er zeker wel. Bijvoorbeeld kosten voor kennisname van de nieuwe regelgeving en het uitvoeren van de risicoanalyse: gemiddeld 2.412 euro per badinrichting. Plus eenmalige investeringen naar aanleiding van de risicoanalyse: gemiddeld 240 euro per badinrichting. Daar komen dan nog de kosten bij als gevolg van de extra tijd die de houder de eerste drie jaar moet spenderen, in verband met de uitoefening van het toezicht door de provincie. Die extra kosten zijn berekend op (eenmalig) 95 euro per badinrichting. Daar tegenover staan de mogelijke besparingen die kunnen worden gerealiseerd. Deze besparingen konden tijdens het onderzoek niet per badinrichting worden gekwantificeerd.’’

30

ZWEMBADBRANCHE

Denkt de overheid niet dat veel baden zullen moeten sluiten als gevolg van de extra kosten die de wet met zich meebrengt, zeker als je dit relateert aan andere substantiële verhogingen van kosten vanuit de rijksoverheid en bezuinigingen op lokaal niveau? ‘’Als je naar een zwembad gaat, verwacht je een veilige en gezonde situatie. De huidige zwemwaternormen dateren uit de jaren ’80 van de vorige eeuw en zijn uit oogpunt van bescherming van de gezondheid van de zwemmers, en daarmee ook het personeel, hard aan vervanging toe. Een aantal normen wordt als achterhaald beschouwd en die worden dan ook geschrapt.

Daarvoor in de plaats komen nieuwe normen, die vanuit het oogpunt van bescherming van de gezondheid een beter beeld geven. Dit weegt naar mijn oordeel ruimschoots op tegen de extra kosten die het meten van deze normen met zich meebrengt. Daarnaast houdt de wijziging in dat een groot aantal middelvoorschriften, zoals pompcapaciteit en suppletiewater, wordt geschrapt.

Op basis van de risicoanalyse, die door de houder zelf kan worden uitgevoerd, bepaalt de houder zelf welke maatregelen hij neemt om de badinrichting gezond en veilig te houden.

Hoewel deze besparingsmogelijkheden in het tot dusver uitgevoerde onderzoek niet gekwantificeerd konden worden, zullen die mogelijkheden door de houders worden benut. Per saldo kunnen de extra kosten van de nieuwe regelgeving dus meevallen.’’

Is er begrip voor het feit dat er soms hardop wordt getwijfeld aan de nut en noodzaak van nieuwe en/of aangescherpte parameters lucht/waterkwaliteit?

Er worden wel doelen gesteld maar geen eisen aan de kennis en kunde van het personeel: moet de markt dit zelf regelen en lopen wij hier geen risico mee?

‘’Daar heeft het ministerie begrip voor. Aan de andere kant zijn alle betrokken deskundigen op het snijvlak van zwemwaterkwaliteit en gezondheid, waaronder medewerkers van RIVM, waterlaboratoria en TU Delft, van mening dat de huidige zwemwaternormen achterhaald en ontoereikend zijn. Vanuit de bescherming van de volksgezondheid is het nodig dat ze worden geactualiseerd. In de toelichting op de regelgeving worden de achterliggende redenen per norm nader uiteengezet.’’

‘’Er wordt van de houder bij het maken van de risicoanalyse gevraagd aandacht te besteden aan het opleidingsniveau en deskundigheid van zijn personeel. Dat strookt ook volkomen met de verantwoordelijkheid die de houder heeft voor de gezondheid en veiligheid van de gebruikers van zijn badinrichting. Er zijn vele manieren om de benodigde kennis en kunde te bereiken en te onderhouden, daarom worden geen specifieke opleidingen en diploma’s voorgeschreven.’’

Is er praktisch onderzoek gedaan naar de haalbaarheid van de nieuwe voorschriften?

Hoe sluit u mogelijke discussies tussen branche/ accommodaties en handhavers uit?

‘’Op grond van een grote hoeveelheid uitgevoerde metingen van laboratoria in badinrichtingen is nagegaan of de nieuwe parameterwaarden voor de houder van een badinrichting haalbaar zijn. Daarbij is geconcludeerd dat het overgrote deel van de badinrichtingen, naar verwachting zonder aanpassingen aan de nieuwe normen, kan voldoen. Daarnaast zou een deel van de inrichtingen ook al aanpassingen hebben moeten doen op basis van de huidige wetgeving.’’

‘’Invoering van doelvoorschriften, ter vervanging van betrekkelijk eenvoudig toetsbare – middelvoorschriften, kan leiden tot discussies tussen houder en handhaver. Omdat het ministerie hecht aan zoveel mogelijk eenduidigheid, wordt een modelrisicoanalyse (met daarbij de mogelijk te nemen maatregelen) gemaakt. Dit gebeurt in nauw overleg met de betrokken brancheorganisaties en handhavende instanties. De discussies zullen voor een belangrijk deel in dat kader plaatsvinden, om scherp te krijgen wat de wederzijdse opvattingen en wensen zijn, en om op basis daarvan tot overeenstemming te komen. De omschakeling van middel- naar doelvoorschriften heeft naar verwachting tot gevolg dat de uitvoering van een inspectie door de toezichthouder de eerste jaren meer tijd vergt, ook voor de houder van de badinrichting.

Met zoals gezegd eenmalige extra kosten van gemiddeld 95 euro per badinrichting.’’

Is de branche hierin voldoende gehoord, cq representatief vertegenwoordigd? ‘’Al vanaf de start van het wetgevingtraject heeft het ministerie alle relevante brancheorganisaties bij het project betrokken, via deelname in de projectgroep Zwemwaterwet. In deze projectgroep zitten onder meer de Recron, Koninklijke Horeca Nederland, de Vereniging Sport en Gemeenten, de Vereniging Nederlandse Gemeenten, de Koninklijke Nederlandse Zwembond, Nationaal Platform Zwembaden | NRZ en de OSO (koepel van recreatieschappen). Daarbij heeft het ministerie regelmatig uitdrukkelijk aangegeven dat het de verantwoordelijkheid van de branches is om hun leden tijdig en in voldoende mate te raadplegen.’’

Is er voldoende oog voor de commerciële aspecten die mogelijk een rol spelen bij de tot dusver uitgebrachte adviezen?

Is er nog een mogelijkheid om een zienswijze in te dienen door de branche? ‘’Al sinds de start van het project worden conceptteksten van de regelgeving met de projectgroep Zwemwaterwet besproken, onlangs nog medio januari van dit jaar. Aan de hand van die bespreking wordt de tekst momenteel aangepast, waarbij het doel is dat in de vergadering van april 2014 een finale versie voorligt. Zienswijzen kunnen aan de betrokken brancheorganisaties bekend worden gemaakt.’’

‘’Voor de actualisering van de parameters heeft een groep van experts advies uitgebracht aan het ministerie, de zwembadexploitanten maakten hier deel van uit. Door hen hierbij te betrekken is voldoende gewaarborgd dat er een degelijk en reëel advies is uitgebracht.’’

ZWEMBADBRANCHE

31

Werken aan kwaliteit Kwaliteitszorg vormt inmiddels een vast onderwerp op de beleidsagenda van organisaties in het bedrijfsleven, overheidsinstanties en non-profitorganisaties. Keurmerken en kwaliteitsstempels geven richting aan organisaties wat branchebreed als kwalitatief goed wordt bestempeld. Tevens geeft het consumenten een bepaalde zekerheid over de deugdelijkheid van een product of dienst.

Ook in de zwembranche en tijdens de zwemlessen wordt er regelmatig gesproken over kwaliteit en het verbeteren ervan. Om kwaliteit te borgen en te verbeteren, zal kwaliteit gemeten moeten worden. Een duidelijke maatstaf kan hulp bieden. Wat immers door de één als ‘goed’ wordt bestempeld, is voor een ander onvoldoende. Helemaal dicht timmeren lukt echter nooit. Je kunt je ook afvragen of dit wenselijk is?

Drie invalshoeken Een andere punt als het gaat om kwaliteit van het zwemonderwijs, is dat het over verschillende facetten van het zwemonderwijs gaat. ‘Wij leveren kwaliteit’ is een uitspraak die consulenten van het Nationaal Platform Zwembaden | NRZ regelmatig te horen krijgen. Het gaat dan meestal over de uitvoering van een zwemslag of het vaardigheidsniveau van de kinderen tijdens het diplomazwemmen. Echter in het kader van zwemles zou het ook kunnen gaan over de onderwijskundige kwaliteiten van de lesgevers. Wanneer je een uitspraak van de

kwaliteit van het zwemonderwijs van een opleidende instantie wil doen, kun je in dat geval drie invalshoeken in overweging nemen: • De aanpak van de onderwijsinstantie • Het proces dat zich afspeelt bij de lerende • Het leereffect bij de leerlingen

De aanpak De focus bij de aanpak ligt op de kenmerken of variabelen die te maken hebben met de ‘leeromgeving’ zoals die gestalte krijgt. De ‘hoe’ vraag staat centraal. Hoeveel kinderen zitten er in een lesgroep? Hoe ziet de inschrijfprocedure er uit? Is er sprake van een rijk aanbod van materialen? Of in de meer bredere context. Hoe is de sociale veiligheid geregeld? Hoe ziet de klachtenprocedure er uit? Hoe zijn de zwemonderwijzers opgeleid? De aanpak beschrijft de context en de principes van waaruit een zwemonderwijzer lesgeeft. Het beschrijven van kwaliteit van uit de aanpak is helemaal niet gek: Wil je weten of het zwemonderwijs goed is, kijk naar wat een zwemonderwijzer doet.

Het proces In deze invalshoek wordt ook gekeken naar de leeromgeving. In tegenstelling tot de aanpak wordt vanuit dit perspectief gekeken naar het kind. Hoe komt de aangeboden stof binnen? Hoe wordt het verwerkt? Het is erg ambitieus om voor elk kind in elke (leer) situatie hierover een uitspraak te doen.

AANPAK

PROCES

EFFECT

context principes

welbevinden betrokkenheid

doelen output

Groepsgrootte Materiaal gebruik Lesduur Lesfrequentie Procedure eerste zwemlessen

Genieten, plezier beleven Vitaliteit Zelfvertrouwen Positief zelfbeeld Motivatie Concentratie Voldoening

Zwemvaardigheid Motorische ontwikkeling Zelfredzaamheid in water

Uit: Laevers, F. (2008). Ervaringsgericht werken met kleuters in het basisonderwijs.

32

ZWEMBADBRANCHE

Wat is er in het werkveld wel mogelijk? Wanneer gaat het goed in de zwemles vanuit ‘het proces’ perspectief ? De kern van het antwoord ligt bij de kwaliteit van de ervaringen die kinderen op doen. Er zijn twee kenmerken die hierover iets zeggen: • Welbevinden (pedagogische veiligheid) • Betrokkenheid (in welke mate wordt het kind door de activiteit in beslag genomen).

De kwaliteit van het proces vraagt de zwemonderwijzer zijn handelen af te stemmen op de (groep) kinderen. (Zwem) onderwijzers die dit goed kunnen (of helemaal niet goed kunnen) zijn de (zwem)onderwijzers die je het meest zijn bijgebleven.

Hetgeen je van hen herinnert zijn zaken als ‘hij had aandacht voor mij’, ‘ze zorgde voor een gezellige sfeer in de klas’ of ‘ik kreeg vertrouwen van haar’. Dit aspect vraagt van een zwemonderwijzer zowel inhoudelijke kennis als sociale competenties.

Het effect Vanuit dit perspectief wordt gekeken naar wat het zwemonderwijs oplevert, naar de bij de kinderen gerealiseerde effecten. Het meetpunt voor de kwaliteit ligt dan niet in de onderwijsvoorziening maar in de output ervan.

Het Nationaal Platform Zwembaden | NRZ houdt toezicht op de kwaliteit van het effect van zwemlessen. Dit is inhoudelijk vormgegeven in de eisen van het Zwem ABC. Door de grote hoeveelheid zwemlesaanbieders (95%) die volgens deze eisen de zwemles periode afsluit, kan je opmaken dat de zwembranche het belangrijk vindt dat het effect van de zwemles landelijk van hetzelfde niveau is. Zo’n drie jaar geleden kwamen er geluiden op dat dit niet voldoende meer is. In samenspraak met de branche is toen gekeken op welk aspect en op welk niveau er richtlijnen opgesteld kunnen worden. Dit betrof richtlijnen zoals het hebben van een lesplan, veiligheids- en toezichtplan en het werken met opgeleide zwemonderwijzers. De criteria van deze richtlijnen vallen onder de invalshoek ‘aanpak’ en zijn beschreven in het handboek ‘licentiesysteem opleider Zwem ABC’. Op dit moment loopt er een pilot om te testen of de richtlijnen haalbaar zijn. Er wordt hard aan gewerkt om in het najaar van 2014 van start te kunnen gaan. Op deze wijze is er weer een stap gemaakt in de kwaliteitsborging van het zwemonderwijs.

Thamar Henneken Wil je reageren op de column van Thamar, mail naar: thenneken@npz-nrz.nl

Duurzaam en snel uw zwembad renoveren? www.zwembadrenovatie.eu

1/2 pagina zbb.indd 1

04-02-13 09:30

Specialist in kassa, verhuur en

Maakt complexe processen eenvoudig

toegangscontrole en uw partner in totaaloplossingen:

■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■

Kassa Webkassa Toegangscontrole Reserveringssysteem Leerlingvolgsysteem Lockers Incasso (SEPA) Ledenadministratie www.vconsyst.nl

@VConsyst

column

Tranen: laten gaan en laat het gaan Enige maanden geleden is een goede vriendin bevallen van haar derde kindje. Haar andere kinderen zijn al wat ouder, dus het is voor haar weer een beetje wennen: voedingen, luiers, gebroken nachten. Gelukkig past zij zich goed aan. Maar ook voor haar de grote uitdaging waar jonge ouders mee te maken krijgen: een huilende baby. Want dat is vaak een grote zorg: ‘Waarom huilt mijn baby en wat kan ik doen om dat kleine mensje te helpen in dat grote verdriet? Vieze luiers, darmkrampjes of gewoon honger? Als alle lichamelijke oorzaken zijn uitgesloten, wat is het dan?

In een van onze gesprekken hierover herinner ik mij het boek ‘De Taal van Huilen’ van AJ Solter en vertel over de twee inzichten die mij het meest zijn bij gebleven. Het eerste is laten huilen en het tweede is vasthouden in alle rust.

Volgens wetenschappelijk onderzoek heeft ‘huilen’ een heel grote functie bij het verminderen van stress en het verwerken van prikkels. Dit geldt overigens niet alleen voor baby’s. Ook grotere kinderen en volwassenen raken stress kwijt door het uiten van verdriet en andere emoties. Wie kent niet het gevoel van opluchting na ‘een potje uithuilen’, een klaagzang of een boze bui? En toch schuilt hierin vaak een dubbele agenda. Verdriet en boosheid worden gezien als vervelende gevoelens en hoe ouder je wordt, des te minder wordt dit geaccepteerd door jezelf en je omgeving. Hierin schuilt wel een gevaar, het wegstoppen hiervan leidt tot een opstapeling van stress. In het boek wordt mooi beschreven wat we doen als de baby huilt. We doen alles om te troosten: we sussen, wiegen en lopen deinend rond. Bij iets oudere kinderen doen we hetzelfde maar dan met woorden als ‘stil maar’, ‘stop maar, het is al over’….. Dat troosten is goed bedoeld, je hebt immers zelf ook geleerd dat verdriet niet fijn is en dat je dat zo snel mogelijk achter je moet laten. Maar hiermee geven we al op jonge leeftijd mee dat huilen niet oké is. Zo snel mogelijk stoppen of - liever nog - slik het maar weg……

Gelukkig wordt er door de schrijfster ook ruim aandacht besteed aan wat je wel moet doen bij een huilend kind: rustig zitten, vasthouden en laten weten dat jij er voor hem bent en dat hij bij jouw veilig is. En vooral dat hij mag huilen. Gewoon de tranen laten gaan. Zo kan het kind(je) alle prikkels en emoties uiten en zal hij makkelijker uitgroeien tot een evenwichtig persoon.

Bij het lezen destijds heb ik meer dan eens terug gedacht aan mijn eigen kinderen. Als ik

dat toen allemaal had geweten had ik vast ook minder gesust, gewiegd en getroost. Voortschrijdend inzicht noemen ze dat. Schuldig voelen met terugwerkende kracht heeft geen zin, maar ik ben me er wel van bewust. Zo ook mijn vriendin. Zij heeft het boek gelezen en ook zij herkent en erkent deze wijsheid over ‘de taal van huilen’. Het klopt gewoon en dat verandert blijvend de wijze waarop je ermee om wilt gaan. Dus als haar ventje huilt, neemt zij alle tijd om rustig met hem te zitten zonder aandrang om hem te laten stoppen. Niet altijd makkelijk, zeker niet midden in de nacht als bijna heel Nederland slaapt, maar toch merkt ze dat het een positieve invloed heeft op hem en het hele gezin. De verandering in het omgaan met verdriet is ook als vanzelf gegaan in mijn zwemlessen. Wanneer een kind huilt, zeg ik niet meer: ‘stil maar’ of ‘sssj sssj ’. Ik laat ze even uithuilen, bij mij of rustig zittend op de kant en vertel dat ze weer kunnen meedoen als ze zich beter voelen. En eerlijk gezegd is er geen kind dat daar langer dan een paar minuutjes voor nodig heeft. Daarna gaan zij uit zichzelf weer aan de slag. Die mogelijkheid om even te huilen geeft ontspanning, zowel voor het kind als voor mij als lesgever. De boodschap is duidelijk: je mag huilen! Ook thuis merk ik de ontspanning die voorkomt uit deze benadering. Wanneer onze kleinzoon op onze ‘oppas-dag’ eens verdrietig is, zie ik wat voor een verschil het maakt dat zijn ouders hiermee bewust bezig zijn geweest. Als hij verdrietig is huilt hij vol overgave dikke tranen, kruipt op schoot en wil daar blijven zitten. Er wordt niets gezegd, we hoeven hem alleen maar vast te houden. Tot hij roept: “klaar!!” en van schoot wipt om weer verder te spelen alsof er niets is gebeurd. Zo makkelijk gaat dat.

Binnenkort worden in onze familie twee nieuwe kleinkinderen geboren. En dan zullen ouders en grootouders wel weer even moeten wennen.

Het blijft een grote uitdaging om niet te gaan wiegen, sussen en rondlopen.

Gelukkig is mijn vriendin erg genereus en mag ik alvast wat oefenen. Ik krijg haar huilende zoon in mijn armen en mag daar mee op de bank zitten. Ik doe niets, alleen vasthouden. Dank je, ik leer het steeds beter.

Claartje Driessen Wil je reageren op de column van Claartje, mail naar: claartje@drie-essen.nl

ZWEMBADBRANCHE

35

Zeg het met foto’s In deze rubriek tonen wij de leukste foto’s uit de branche.

Hierbij kun je denken aan foto’s van een evenement bij jou in het zwembad of zomaar een mooie of grappige foto uit het archief.

Heb je een leuke foto?

Stuur hem in!

Vermeld bij de foto een korte omschrijving.

Wij plaatsen alle foto’s op facebook.com/zwembadbranche De foto met de meeste stemmen wint.

De winnende foto wordt op een groot canvas doek geprint.

Mail uw foto’s naar info@zwembadbranche.nl

ZWEMBAD BAD BLOEMENDAL

Zwembad Hippo’s De Beeck

Sportcomplex De Sypel

Sportbedrijf Almelo

Zwembad de Vallei

Zwembad de Sypel

Zwemschool SwimBee

Bubbels Zwemschool

Zwemvereniging de Treffers

Sportfondsenbad Beverwijk

Het Marnix

Zwembad De Kolk

Zwembad De Kuil

Dorper Esch

erkend door:

Sociaal Fonds Recreatie

Beroepsopleidingen

S m tar aa t i rt n !

3 daagse managementopleiding om te komen tot een zo groot mogelijke risicoloze exploitatie van de eigen accommodatie. Regio’s: Den Bosch - Den Haag - Harderwijk en Sittard.

EĂŠnjarige opleiding Allround Zwembadmedewerker

St ap art ril in !

In 1 jaar opgeleid worden tot gediplomeerd Allround Zwembadmedewerker! Start maart 2014 in Ede.

Instructeur Doelgroepen

Ouder & Kind - Zwemmen met Medische Indicatie - Aqua Fitness - Kinderen met Leer- en/ of gedragsproblemen Zwemmen met Aanstaande Moeders - Fifty Fit

fe Sta br rt ua in ri!

Water Bootcamp Instructeur

2 daagse opleiding tot Water Bootcamp Instructeur. Een aquasport gericht op de actieve sporter (zeker ook mannen) met een intensief en afwisselend aanbod in het water en op het land. Start in februari in Ede.

S m tar aa t i rt n !

Managementopleiding Wet & Aansprakelijkheid

Instructeur Zwem ABC & Lifeguard

Locaties: Aalsmeer - Almelo - Amsterdam - Broek op Langedijk - Den Haag - Eindhoven - Harderwijk - Heerenveen Houten - Roosendaal - Sittard - Velp (gelderland) - Wijchen Zuidlaren

St ap art ril in !

fe Sta br rt ua in ri!

februari - maart - april 2014

Verdiepingsdagen voor Instructeurs

Laat je bijscholen in je vakgebied: Instructeur Zwem ABC - Lifeguard - Ouder & Kind - Zwemmen met Medische Indicatie - Aqua Fitness - Kinderen met Leer- en/ of gedragsproblemen - Fifty Fit

Voor meer informatie, inschrijven, planning en lesdata: www.nbz.nl of bel 073-6124061

Leône drijft door!

De zwemonderwijzer als artiest Het kunnen en willen voldoen aan de behoeften van kinderen bepaalt het pedagogisch klimaat in de zwemles. Vaak wordt uit gegaan van de 3 basisbehoeften van kinderen. Te weten de behoefte aan goede relaties, aan competentie en aan autonomie.

Relatie Bij de behoefte aan goede relaties gaat het erom dat kinderen zich veilig en geborgen willen voelen. Wanneer kinderen zich veilig voelen, zullen zij hun omgeving durven ontdekken en zich ontwikkelen. Als zwemonderwijzer kun jij hiervoor zorgen door een relatie met ieder kind aan te gaan en te proberen een goed contact met alle kinderen op te bouwen. Natuurlijk ken je alle namen. Met een beetje gezelligheid en een vriendelijke sfeer kom je al een heel eind.

Kinderen zullen hun goede relatie met jou heus niet zo gauw op het spel zetten. Dit zou wel het geval kunnen zijn als ze geen goede relatie met je hebben.

Competentie Als we kijken naar competentie dan gaat het erom dat kinderen het gevoel willen hebben dat zij iets kunnen. Dat ze iets zijn. Als zwemonderwijzer geef je kinderen jouw vertrouwen en bied je hen een grote kans op succeservaringen. Het werkt stimulerend voor kinderen als zij proberen een vaardigheid te leren en daar complimentjes voor krijgen. Kinderen zullen beter hun best gaan doen en zich nog meer inzetten als ze het gevoel krijgen dat het hen écht gaat lukken. Zo leren ze sneller zwemmen.

Autonomie Wat betreft autonomie gaat het om de behoefte aan onafhankelijkheid. Kinderen willen graag zelf iets te beslissen hebben.

Kinderen werken gemotiveerder als ze zelf iets kunnen kiezen, dan wanneer de oefenstof wordt opgelegd. Hoe simpel zou dit kunnen met het kiezen van een zwemstuurkaart, misschien zelfs met een vriendje of vriendinnetje iets mogen oefenen of een soort circuitje waarbij kinderen het onderdeel mogen kiezen dat ze gaan oefenen.

Waarbij je gerust kunt zeggen dat als er vier kinderen iets aan het

oefenen zijn, je naar een ander stationnetje moet gaan. Het hoeft heus geen spectaculaire spelenkermis te zijn. Verzin iets leuks en maak kinderen belangrijk. Het is heel anders als jij iets van de bodem op mag duiken dat je zelf hebt gekozen, of het aantal voorwerpen dat je van de bodem gaat opduiken mag bepalen, dan dat de zwemonderwijzer dat bepaalt.

Als zwemonderwijzer kun je kinderen de ruimte geven voor een eigen uitvoering en initiatieven van kinderen belonen. Een kind leert sneller en durft meer als het zich veilig en vertrouwd voelt. Pas dan durft het de omgeving te verkennen en in te gaan op de uitdagingen die de omgeving biedt. Levert dat positieve ervaringen op, dan krijgt het vertrouwen in de eigen mogelijkheden en ontwikkelt het kind een positief zelfbeeld. En gaat het leren zwemmen bijna als vanzelfsprekend.

Het zorgen voor een goed pedagogisch klimaat in de zwemles is niet zo makkelijk. Hoe kun jij tegemoet komen aan die behoeften van de kinderen? Iedere drie kwartier staat er weer een groep kinderen op jouw deskundigheid en leuke lessen te wachten. En dan is er ook altijd nog de manager met zijn doelen en verantwoordelijkheden. En natuurlijk niet te vergeten je collega’s en de ouders. Laat hen gewoon eens achterwege in je streven te zorgen voor een goed pedagogisch klimaat in jouw zwemles. Want zij zijn geen van allen nummer 1 in je zwemles. Dat zijn de kinderen! Als kinderen les krijgen in een goed pedagogisch klimaat zullen deze kinderen graag naar zwemles gaan.

Kinderen die graag en met veel plezier naar zwemles gaan, zullen sneller leren zwemmen. De zwemonderwijzer is de artiest die leuke en geschikte oefenstof verzint. De kinderen het dankbare publiek.

Met dank aan de Bachelor scriptie van Anne Zijp.

Leône Hamaker Wil je reageren op de column van Leône, mail naar leone@leonehamaker.nl of via twitter @leonehamaker

ZWEMBADBRANCHE

39

‘Een geslaagd project, waar wij nog elke dag de vruchten van plukken’ In de periode van 2009 tot 2012 heeft Jaki in opdracht van Vastgoed bedrijf Arnhem bij Sportbedrijf Arnhem diverse renovatiewerkzaamheden uitgevoerd aan de bufferkelders en overloopgoten van zwembad De Grote Koppel in Arnhem. Voor Jaki was dit een uitdagende opdracht en voor Vastgoed bedrijf en Sportbedrijf Arnhem een hele investering. Samen met Bert Lans (Technisch Adviseur van Sportbedrijf Arnhem) kijken we nu, een jaar nadat de werkzaamheden afgerond zijn, terug op dit project. Levert de investering op wat ervan verwacht werd en verdient de investering zich terug?

Uit vooronderzoek, gedaan door Vastgoedbedrijf Arnhem en de bouwfisica afdeling van Kema DNV, bleek al snel de noodzaak voor renovatie. Beide partijen stelden na nauwkeurig onderzoek aan de hand van boringen vast dat de chlorides waarden tot 3cm in het beton waren binnen gedrongen. Om dit te verhelpen zijn vervolgens de wanden van de bufferkelders schoongemaakt, gespoeld, gerenoveerd en voorzien van een coatingsysteem. Een grondige renovatie waarmee het zwembad weer jaren vooruit kan.

uit grindnesten en onregelmatige, maar vooral ook ruwe, betonnen wanden. Op deze ruwe betonnen wanden en in de grindnesten bleef alleen vervuiling van onder meer huidvetten en bacteriën achter.” Het kwam erop neer dat hierdoor ongeveer 80% van het vuil uit het zwemwater door het proces gezuiverd werd. De overige 20% bleef achter op de ruwe betonnen wanden en in de grindnesten.

Besparing Vervuiling De aanleiding voor de renovatie in De Grote Koppel te Arnhem was volgens Lans overduidelijk. Het gehalte gebonden chloor nam steeds verder toe waardoor er steeds meer chemicaliën nodig waren om dezelfde waterkwaliteit te waarborgen.

“Zwembadwater waar verschillende bacteriën, huidschilfers en andere vervuiling in zitten komen via de overloopgoten in de bufferkelders van het zwembad terecht. De betonnen wanden van overloopgoten en de bufferkelders bestonden door erosie

40

ZWEMBADBRANCHE

Doordat er resten achterbleven op de wanden moesten de buffers 1 keer per maand grondig worden schoongemaakt. “Alleen het schoonmaken van de buffers is een hele klus”, aldus Lans. “Als eerste moesten we de buffers leeg laten lopen. Daarna konden we in de lage buffers met kruip- en sluipwerk de wanden ontvetten en schoonmaken.” Een nogal arbeidsintensief proces, Lans is dan ook blij dat het nu een stuk beter gaat. “Op een aantal vlakken kunnen we nu direct het resultaat van onze investering terug zien.

Door de gladde afwerking van de wanden gaat het schoonmaken

Betonrenovatie zwembad De Grote Koppel

van de bufferkelders veel makkelijker. Tegenwoordig hoeven we nog maar 2 keer per jaar de buffers te reinigen. Dit scheelt enorm in de schoonmaakkosten. Het is nu een kwestie van schoonvegen en afspuiten.” Door deze ingreep realiseert De Grote Koppel nu op jaarbasis een besparing van 9% op arbeidsuren. Daarbij wordt er minder gespoeld hetgeen leidt tot een besparing van 4,5% op gas, water en elektra. “Onze energie jaarafrekening ligt rond de € 660.000, een aanzienlijk bedrag dus. Daarnaast gebruiken we nu 5% minder schoonmaakmiddelen en besparen we 6% op chemicaliën wat goed is voor het milieu.”

Geluid Maar de grootste besparing is volgens Lans toch nog wel dat De Grote Koppel door deze renovatie eventuele bouwkundige problemen in de toekomst heeft kunnen voorkomen. “Als we niets aan de buffers hadden gedaan, dan waren de wanden door de gebruikte chemicaliën steeds verder verzadigd en aangetast. Dit had dan uiteindelijk voor allerlei bouwkundige problemen kunnen zorgen. Nu zijn de wanden door de speciale coating bestand en beschermd tegen deze vervuiling en chemicaliën.” Naast de werkzaamheden aan de buffers zijn ook meteen de overloopgoten aangepakt. De goten van het wedstrijdbad zijn voorzien van een schuine wand en daarna gecoat. In principe geldt hiervoor hetzelfde als bij de buffers.

Ook hier blijft nu minder vuil achter in de wanden. Dit draagt bij aan de verbetering van de AOX waarde. “Tevens geeft Lans aan dat de lesgevers last hadden van een continu hoge geluidsbelasting tijdens het lesgeven van het zwembad doordat het water continu in de goot kletterde. “Metingen gaven een gemiddeld geluidsniveau van 87 dB aan. Door een schuine wand in de goot aan te brengen valt het water nu niet meer in de goot maar glijdt als het ware er in. Hierdoor is het geluid met bijna de helft gereduceerd tot 43dB.” De gehele renovatie heeft geleid tot een aanzienlijke duurzame verbetering. Ook over de uitvoering is Lans zeer tevreden. “Alle werkzaamheden moesten in een kort tijdsbestek plaatsvinden in de vakantieperiode. We kijken dan ook terug op een fijne samenwerking tussen Vastgoedbedrijf Arnhem, Technische dienst van Sportbedrijf Arnhem en Jaki. Van ons krijgt Jaki dan ook zeker een positieve beoordeling. Het was een geslaagd project, waar wij nog elke dag de vruchten van plukken!”

Voor meer informatie www.jaki.nl

ZWEMBADBRANCHE

41

We hebben de slag superieur te pakken

Uw professionele partner voor de complete installatie en onderhoud van zwembaden. Van waterzuivering, desinfectie tot en met luchtbehandeling. Ontwerpen, installeren en realiseren. Een specialisme waarvan we de slag superieur te pakken hebben.....van A tot Z, van advies tot zwembad.

Apeldoorn | Almere | Amersfoort | Almelo | info@hollandertechniek.nl

energiebesparing in een handomdraai WWW.VARIODECK.NL

Ik weet het beter + jij weet het beter = wij weten het het beste!

Binnen elke organisatie is communicatie de basis van goed samenwerken. De zwembadcultuur is echter geen overlegcultuur.

De dagelijkse gang van zaken op een zwembad leveren ook niet de ideale voorwaarden voor een soepele onderlinge communicatie. En een goede communicatie is vaak extra lastig wanneer zaken moeilijk worden. De meeste medewerkers in de sport- en recreatiesector zijn praktijkgerichte mensen, geen denkers maar echte doeners. En door de recente bezuinigingen moet dan ook nog eens met minder mankracht dezelfde dienstverlening geboden worden. Al met al niet de ideale voedingsbodem voor een optimale teamprestatie.

Terwijl juist onder deze omstandigheden een extra appel gedaan wordt op communicatie. ‘Ik Weet Het Beter’ is een pragmatische bedrijfstraining waarbij oplossingen binnen bereik komen.

Begeleiding en coaching van medewerkers en teamleiding zijn gelijkwaardige onderdelen binnen dit traject. De formule ‘Ik weet het beter + jij weet het beter = wij weten het het beste!’ bewerkstelligt een blijvende bedrijfscultuurverandering. Hierdoor komt er ruimte voor echt samenwerken dat het beleid van de organisatie dient. Deze training wordt aangeboden door de Nationale Beroepsopleiding Zwemonderwijs in samenwerking met ‘Ik Weet Het Beter’, innovatieve bedrijfstrainingen op maat.

Ik Weet Het Beter Binnen elke organisatie is communicatie de basis van goed samenwerken. Toch is goede communicatie wanneer zaken moeilijk worden, vaak lastig. Het is juist dan zaak om de belangrijkste belemmeringen in een team in beeld te krijgen en op te lossen, zodat er ruimte komt voor echt samenwerken. De bedrijfstraining ‘Ik Weet Het Beter’ is een pragmatisch programma ontwikkeld voor teams die niet als een eenheid binnen de organisatie functioneren. Het programma stemt stap voor stap af op wat er nodig is om de juiste doelen te bereiken. De eerste bijeenkomst is erop gericht om snel en praktisch zicht te krijgen op deWilpersoonlijkheden. dit in van beeldSander, wordt verder gewerkt je reageren op deMet column aan hetgeen en cruciaal is voor verbetering van de mail naar:relevant recreatie@abvakabo.nl onderlinge samenwerking. Er wordt gewerkt aan ontwikkeling van het team via persoonlijke groei. Het gaat hierbij om

ervaringsgericht werken. Deze persoonlijke manier van werken kan alleen slagen indien kandidaten zich veilig voelen. Binnen dit traject worden deelnemers dan ook op een directe, respectvolle en niet veroordelende manier benaderd en met privacy wordt zorgvuldig omgegaan. Er mag ook weerstand zijn, dit is geen enkel punt. Dit zijn juist uitgelezen kansen om de weerstand te begrijpen.

De spil in het traject Het team staat dus centraal binnen deze training. Het succes van dit programma is echter in hoge mate afhankelijk van of het management de motor van het veranderingsproces continu draaiende houdt. De spil in dit bedrijfstraject is dan ook leiderschapscoaching. Vooraf aan de teambijeenkomsten wordt met de leidinggevende kwaliteiten en aandachtspunten van het team in kaart gebracht. Tijdens de teamtrainingen zelf is het van belang zelfvertrouwen te hebben als leidinggevende. Tevens moet hij/ zij kunnen doorpakken en transparant zijn om het veranderingsproces optimaal te laten verlopen. De leidinggevende is de richtingaanwijzer in het traject.

Wij weten het het beste!

De training dient het beleid van de organisatie. Als door het traject doelen helder zijn, het vertrouwen gegroeid is en communicatievaardigheden verbeterd zijn kan de volgende stap gemaakt worden. Dit is het in overeenstemming brengen van de individuele bijdragen van de medewerkers aan verbetering van de (sociale) bedrijfscultuur. De hieruit voortvloeiende optimalisatie van de teamprestaties dient de bedrijfsdoelstelling van de organisatie.

Een bedrijf dat beter samenwerkt maakt namelijk meer rendement en biedt krachtiger weerstand tegen externe bedreigingen of maakt daar zelfs gebruik van. Cultuurverbeteringen vragen tijd en investering. Na een aantal dagen blijkt dit trainingstraject op maat dan ook zijn vruchten af te werpen. De bedrijfstraining ‘Ik Weet Het Beter’ is een investering die zich terugverdient. Het gaat niet om een quickfix maar om een werkelijke blijvende verandering in de bedrijfscultuur van de organisatie.

Voor meer informatie www.nbz.nl

ZWEMBADBRANCHE

43

Midzomernachtduik 2014 De Midzomernachtduik wordt in 2014 voor de derde keer georganiseerd. Het evenement was in eerste instantie bedoeld voor alle buitenbaden om het zwemmen in de openlucht extra onder de aandacht te brengen. Vorig jaar sloten ook de overdekte accommodaties aan bij het evenement.

Ook dit jaar is de Midzomernachtduik voor alle zwembaden. Door op één moment alle krachten te bundelen, kunnen wij het zwemmen in Nederland in één keer op een positieve manier extra onder de aandacht brengen.

Midzomernachtduik is een landelijk evenement, maar iedere accommodatie kan het programma naar eigen wens invullen. Misschien wilt u wel een wedstrijd Bommetje organiseren of een waterpolo wedstrijd met een BBQ en een waterdisco onder begeleiding van de plaatselijk bekende DJ. Of misschien geven jullie een demonstratie Aqua Zumba om alvast in tropische sferen te komen. Alles is mogelijk, elke activiteit die het bad meer onder de aandacht brengt bij uw bezoekers maakt onderdeel uit van de Midzomernachtduik.

Spieren voor Spieren Dit jaar zijn wij met de Midzomernachtduik een samenwerking aangegaan met Stichting Spieren voor Spieren. Elk kind moet onbezorgd kunnen rennen, fietsen, schaatsen en spelen. Voor 20.000 kinderen in Nederland is dit niet vanzelfsprekend omdat ze lijden aan een spierziekte. Spieren voor Spieren helpt deze kinderen. Door mensen op te roepen om in actie te komen en gezonde spieren in te zetten voor zieke spieren. De Midzomernachtduik is dit jaar meer dan alleen een spetterende inluiding van de zomer, maar een evenement waarbij geld wordt ingezameld voor projecten van Spieren voor Spieren.

Voor meer informatie en aanmelden www.zwembadbranche.nl/midzomernachtduik

Nationaal Zwemouders Onderzoek Binnen de zwembranche is veel aandacht voor het leren zwemmen van kinderen. Zeker de afgelopen periode hebben verschillende onderzoeken weer eens aangegeven wat de huidige status is. Hoe zwemvaardig zijn onze kinderen eigenlijk? Wie heeft het volledige zwem-ABC, zijn er kinderen die überhaupt nog geen diploma hebben na het verlaten van groep 8? Belangrijke gegevens waarop gestuurd kan worden. Maar weten we eigenlijk wel voldoende over hoe ouders tegen zwemles aankijken?

We weten dat ouders een zeer belangrijke rol spelen bij zwemles. En we weten ook dat niet alle ouders even enthousiast zijn over het leren zwemmen van hun kinderen. Maar waarom? Wat vinden ouders eigenlijk belangrijk, waarom kiezen ze voor een bepaald zwembad. We weten dat communicatie een rol speelt maar is duidelijk hoe men wil worden geïnformeerd, op welk moment en waarover? Zeker in de discussie over de toekomst van de zwemles is dit een interessant onderzoek. De tijden veranderen, zo ook de zwemles. Met deze

44

ZWEMBADBRANCHE

column Informatie voor zwembad én zwembranche

Geld maakt niet gelukkig…

Maar het is ontzettend handig als je het hebt. Zonder geld ben je zowel privé als zakelijk nergens.

Als je het met minder geld moet doen, moet je vindingrijker worden. Niet alleen in hoe je ermee rondkomt, maar ook in het vinden van nieuwe geldbronnen. Maar hoe? Dat is altijd weer een lastige vraag…

Hoe vaak hebben wij in de afgelopen tijd het woord bezuinigingen wel niet in de mond genomen.

Het ene na het andere bericht ging erover. Bezuinigingen houden ons nog steeds iedere dag bezig, want de meeste zwembaden krijgen minder subsidie van hun gemeente. Daarnaast zorgen teruglopende bezoekersaantallen en stijgende energiekosten ervoor dat zwembaden een behoorlijke kluif hebben aan hun financiën. Naast dat de financiën een uitdaging is, moet de veiligheid voor bezoekers en medewerkers in hun zwembad de hoogste prioritiet krijgen. En daarbij mogen we natuurlijk het milieu ook niet uit het oog verliezen. Hierdoor kom je als zwembad enorm in de spagaat te zitten. Hopelijk heeft de oproep, eind 2013 van Abvakabo FNV, om te stoppen met bezuinigingen geholpen om de gemeenten aan het denken te zetten. Dit lijkt immers hard nodig om te zorgen voor een positieve tendens in de zwembadwereld.

onderzoeksresultaten kunnen we hier nog beter op inspelen

Help!

Het onderzoek wordt uitgezet onder ouders die een kind op zwemles hebben. Om zoveel mogelijk ouders te bereiken, hebben wij jullie hulp nodig. De vragenlijst is eenvoudig door te sturen naar zwemouders. Vervolgens kan men de lijst invullen en worden de resultaten automatisch verzonden en verwerkt. En als jij wilt weten wat jouw zwemouders hebben ingevuld, kan dit ook. Ieder zwembad kan een rapport opvragen van de onderzoeksresultaten van de zwemouders waaronder de vragenlijst is uitgezet. Zo kan het onderzoek van belang zijn voor de zwembranche in het algemeen en jouw zwembad of zwemschool in het bijzonder.

Maar hoe kun je als zwembad zelf een positieve draai geven aan dit verhaal? Een zwembad heeft een maatschappelijke rol, zwemmen is gezond en geschikt voor jong en oud. Maar het is ook geschikt voor mensen met een beperking of chronische ziekte. Waarschijnlijk zijn er nog weel meer doelgroepen die je aan kunt spreken. Hoe meer doelgroepen je als zwembad aanspreekt, hoe beter je dienstverlening en financiële spreiding. Kruip in de huid van iedere mogelijke doelgroep en probeer je voor te stellen wat zij kunnen missen in het zwembad. Leg daarbij ook vooral je oor te luister bij jouw bezoekers om te achterhalen wat hun wensen en behoeften zijn. Dit vormt een goede bron van ideeën om toe te passen.

Om zo te zorgen voor een optimale dienstverlening en betere exploitatie van je zwembad. Zo kijken wij er in onze organisatie ook tegenaan.

Ik zit vaak met medewerkers van zwembaden om tafel die zich het hoofd breken over dit thema. Samen kijken we hoe we met de inzet van onze oplossingen kunnen zorgen dat de financiën overzichtelijk en behapbaar blijven. Maar ook hoe dienstbaar het zwembad zich kan opstellen. Wij maken informatie over bezoekersaantallen, bezoekersgedrag en verkoopresultaten snel inzichtelijk. Deze informatie is belangrijk om te bepalen welke acties je als zwembad kan ondernemen bij bepaalde doelgroepen om je servicegraad te verhogen.

Hierin denk ik graag met je mee.

Doe mee Wil jij ook weten hoe jouw zwemouders denken over de zwemles? Doe mee via www.zwembadbranche.nl/nzo of mail naar info@zwembadbranche.nl en wij sturen je de link toe.

Willem Berends Wil je reageren op deze column, mail naar wberends@vconsyst.nl

column

Because drowning is preventable In Nederland weten we het al decennia lang, leren zwemmen verkleint het risico op verdrinking. Al in 1767 werd in Amsterdam ‘De Maatschappij tot Redding van Drenkelingen’ opgericht. Vrijwel niemand kon zwemmen en in steden met talrijke grachten raakte geregeld mensen, al dan niet aangeschoten, te water. Sinds die tijd is er in Nederland succesvol gewerkt aan het terugdringen van het aantal verdrinkingen.

Helaas is het niet zo dat overal ter wereld kinderen de mogelijkheid krijgen om te leren zwemmen. Met name in Zuid Oost-Azië en Afrika is het aantal verdrinkingen onder kinderen enorm. De afgelopen jaren is er meer aandacht voor deze humanitaire ramp (volgens de WHO), toch is er nog heel erg veel te doen.

Op internet verschijnen filmpjes met kinderen die in open water leren zwemmen. Opvallend is dat het dan vrijwel altijd gaat om het aanleren van de borstcrawl. In de filmpjes zie je direct dat dit voor deze kinderen zeker niet de ideale methode is. Door het vaak vieze ondoorzichtige water zien kinderen niets, waardoor bijvoorbeeld oriëntatie en communicatie onmogelijk is. Nederlandse kinderen leren niet voor niets sinds vele jaren schoolslag. Kurt Wiessner deed al in 1925 onderzoek onder 10.000 kinderen naar de meest veilige zwemslag. Zijn conclusie was dat schoolslag met afstand de veiligste slag was. Ook voor kinderen in ontwikkelingslanden is het aanleren van een basisvorm van schoolslag cruciaal.

Met andere woorden, Nederland heeft heel veel kennis in huis die van groot belang kan zijn voor het redden van vele kinderlevens. Naast de kennis zijn er in Nederland 25.000 goed opgeleide zweminstructeurs die dagelijks met veel succes werken aan de veiligheid van onze kinderen. Omdat elk kind recht heeft op zwemonderwijs is de Dutch Don’t Drown Foundation opgericht. Een organisatie die de komende jaren actief naar gebieden gaat waar zwemonderwijs nog niet wordt aangeboden. In die gebieden wordt gedurende een korte periode zwemonderwijs aangeboden, maar nog belangrijker, er worden ‘train de trainer’ programma’s opgezet waardoor zwemonderwijs tot in lengte van jaren op de agenda blijft staan.

Hoe kun jij meehelpen om het enige vaccin tegen verdrinking te verspreiden? Het antwoord is eenvoudig, steun de Dutch Don’t Drown Foundation door een ludieke actie op te zetten of door zelf actief te worden en zwemles te gaan geven aan deze kinderen. Laten we het gebeuren of gaan we er alles aan doen om één van onze mooiste verworvenheden te verspreiden over de wereld? Ik ben er wel uit!

Ronald ter Hoeven Wil je reageren op de column van Ronald? @ronaldterhoeven 46

ZWEMBADBRANCHE

leveranciersindex UW BEDRIJF IN DEZE INDEX? Vanaf € 250,00 per jaar Voor meer informatie tel. +31 (0)227 593433 info@zwembadbranche.nl Een indexplaatsing kan per nummer ingaan voor een periode van 12 maanden en wordt automatisch verlengd.

Let op!

Opzegging schriftelijk en uiterlijk 3 maanden voor het einde van het kalenderjaar.

AFDICHTINGS- & TEGELZETTERSPRODUCTEN

BEWEEGBARE ZWEMBADBODEMS

Kiwitz BV

Dulleweg 16 1721 CT Broek op Langedijk tel. 0226 313457 fax 0226 313543 info@ewac.com www.ewac.com

Postbus 120 7070 AC ULFT tel. 0315 270620 fax 0315 270621 info@kiwitz.nl www.kiwitz.nl

AUTOMATISERING Compudienst/LVP B.V. Markkant 5 4906 KB Oosterhout tel. 0162 450506 fax 0162 453868 compudienst@lvp.nl compudienst.lvp.nl

Hollander Techniek

Postbus 1172 7301 BK Apeldoorn tel. 055 3681111 fax 055 3681100 info@hollandertechniek.nl www.hollandertechniek.nl

Plan Plan Internet BV

ADVIESBUREAU'S Eyeview Systems BV. IJsselstraat 45 5347 KG Oss tel. 0412 450382 fax 0412 450389 info@eyeviewsystems.nl www.eyeviewsystems.nl

Novum Nexu

Venus 149 6922 LZ DUIVEN tel. 06 45004670 info@novumnexu.com www.novumnexu.com

Sportfondsen Nederland NV Postbus 12324 1100 AH Amsterdam ZO tel. 020 355 05 55 fax 020 355 06 66 info@sportfondsen.nl www.sportfondsen.nl

Vogel Kathodische Bescherming B.V. Postbus 1150 3330 CD Zwijndrecht tel. 078-610 04 00 fax 078-610 04 80 info@vogel-kb.nl www.vogel-kb.nl

AFDEKDEKENS Inducon Zwembadtechniek b.v.

Dr. A.F. Philipsweg 15 F 9403 AC Assen tel. 0592 333 600 fax 0592 333 601 info@ppibv.nl www.planplaninternet.nl

Syx Automations Meesterstraat 2 3861 RE Nijkerk tel. 033 43 28 416 fax 033 46 10 933 info@syx.nl www.syx.nl

VConsyst

Schering 31 - 33 8280 AB Genemuiden tel. 038 385 70 57 fax 038 385 85 25 vconsyst@vconsyst.nl www.vconsyst.nl

APP Zwem Apps

Paardskerkhofweg 14 5223 AJ ‘s-Hertogenbosch tel. 073 820 0231 info@zwemapps.nl www.zwemapps.nl

AQUAJOGGING ARTIKELEN Aquajogging ‘de Buffel’

Bathoorn 3 9411 SE Beilen tel. 0593 332181 inducon@inducon.nl www.inducon.nl

Vinkelsestraat 80 5383 KM Vinkel tel. 0412 451128 fax 0412 451370 info@aquarunner.nl www.aquarunner.nl

Variodeck BV

Watergames & More

Haarspit 3 1724 BG Oudkarspel tel 0226 333000 fax 0226 333099 info@variodeck.nl www.variodeck.nl

Postbus 172 2665 ZK Bleiswijk mobiel 06 29556662 paul@watergamesandmore.com www.watergamesandmore.com

EWAC Medical

Inducon Zwembadtechniek b.v.

Bathoorn 3 9411 SE Beilen tel. 0593 332181 inducon@inducon.nl www.inducon.nl

Variopool BV

Haarspit 3 1724 BG Oudkarspel tel 0226 333000 fax 0226 333099 info@variopool.nl www.variopool.nl

BETONHERSTEL Kreeft Betonrenovatie & Injectietechnieken BV A.G. Bellstraat 11 7903 AD Hoogeveen tel. 0528-277377 fax 0528-262804 info@kreeft.nl www.kreeft.nl

Lutz-Jesco Nederland B.V. Postbus 26 2980 AA Ridderkerk tel. 0180 499460 fax 0180 497516 info@lutz-jesco.nl www.lutz-jesco.nl

Roozeboom & Van den Bos Instrument BV Postbus 395 3760 AJ SOEST tel. 035 5431511 fax 035 5431448 info@rb-instrument.nl www.rb-instrument.nl

DRENKELINGENDETECTIE SYSTEEM Eyeview Systems BV.

Leverancier Poseidon DDS IJsselstraat 45 5347 KG Oss tel. 0412 450382 fax 0412 450389 info@eyeviewsystems.nl www.eyeviewsystems.nl

Variopool BV

Haarspit 3 1724 BG Oudkarspel tel 0226 333000 fax 0226 333099 info@variopool.nl www.variopool.nl

Vogel Kathodische Bescherming B.V. Postbus 1150 3330 CD Zwijndrecht tel. 078-6100400 fax 078-6100480 info@vogel-kb.nl www.vogel-kb.nl

BODEMZUIGERS Hexagone Benelux

ENERGIEBESPARING ENER-G Nedalo BV Postbus 4 3640 AA Mijdrech tel. 0297 29 32 00 fax 0297 28 59 30 info@energ.nl www.energ.nl

Postbus 176 4900 AD Oosterhout tel. 0162 460107 fax 0162 463142 mvd@myhexagone.com www.hexagone-benelux.nl

Inducon Zwembadtechniek b.v.

Mariner 3S

Variodeck BV

Siemensstrasse 21 D-35394 Giessen Duitsland tel. +31 (0)6 543 888 95 dimitri@mariner-3s.com www.mariner-3s.de

pomaz openbaar

Spaarpot 5 5667 KV Geldrop tel. 040 2856658 fax 040 2867115 info@pomaz-openbaar.nl www.pomaz.nl/openbare-sector

DOSEERAPPARATUUR Hydrochemie-Conhag B.V. Postbus 122 2650 AC Berkel en Rodenrijs tel. 010 511 52 11 fax 010 511 52 74 info@hycon.nl www.hycon.nl

Bathoorn 3 9411 SE Beilen tel. 0593 332181 inducon@inducon.nl www.inducon.nl Haarspit 3 1724 BG Oudkarspel tel 0226 333000 fax 0226 333099 info@variodeck.nl www.variodeck.nl

EXPLOITATIES Belevingsspecialist

Blamanstraat 23 2692 DL ‘s-Gravenzande tel. 06 53592727 info@belevingsspecialist.nl www.belevingsspecialist.nl

Sportfondsen Nederland NV Postbus 12324 1100 AH Amsterdam ZO tel. 020 355 05 55 fax 020 355 06 66 info@sportfondsen.nl www.sportfondsen.nl

NEDERLAND

ZWEMBADBRANCHE

47

FILTERSYSTEMEN pomaz openbaar

Spaarpot 5 5667 KV Geldrop tel. 040 2856658 fax 040 2867115 info@pomaz-openbaar.nl www.pomaz.nl/openbare-sector

Van Egdom BV

Strijkviertel 9 3454 PG De Meern tel. 030 666 2104 fax 030 666 1904 info@vanegdom.nl www.vanegdom.nl

GOLFSLAG MACHINES Lotec

Postbus 1427 5602 BK Eindhoven tel. 040 243 00 21 fax 040 245 53 90 info@lotec.nl www.lotec.nl

Van Egdom BV

Leerkotte b.v.

Lutz-Jesco Nederland B.V.

KEERWANDEN

VConsyst

pomaz openbaar

Bijsterhuizen 31-09 6604 LV Wijchen tel.: 024-3445066 fax 024-3441147 info@welstechniek.nl www.welstechniek.nl

Inducon Zwembadtechniek b.v.

Bathoorn 3 9411 SE Beilen tel. 0593 332181 inducon@inducon.nl www.inducon.nl

Variopool BV

KEURINGEN Vincotte Nederland

KLEUTERBADJES

Hellebrekers Technieken

Aqua Drolics

KWB Zwembadinstallaties Staarten 8 5281 PL Boxtel tel. 0411 614 140 fax 0411 684 455 info@kwb.nl www.kwb.nl

Lotec Postbus 1427 5602 BK Eindhoven tel. 040 243 00 21 fax 040 245 53 90 info@lotec.nl www.lotec.nl

Van dorp Zwembaden Postbus 424 7400 AK Deventer tel. 0570 635 222 fax 0570 636 902 info@deventer.vdi.nl www.vdi.nl

Van Egdom BV

Strijkviertel 9 3454 PG De Meern tel. 030 666 2104 fax 030 666 1904 info@vanegdom.nl www.vanegdom.nl

ZWEMBADBRANCHE

LED VERLICHTING

Less Energy B.V.

INSTALLATIETECHNIEK

Postbus 1172 7301 BK Apeldoorn tel. 055 3681111 fax 055 3681100 info@hollandertechniek.nl www.hollandertechniek.nl

Schering 31 - 33 8280 AB Genemuiden tel. 038 385 70 57 fax 038 385 85 25 vconsyst@vconsyst.nl www.vconsyst.nl

EVA Optic B.V.

Postbus 6869 4802 HW Breda tel. 076 5712288 fax 076 5874760 info@vincotte.nl www.vincotte.nl

Hollander Techniek

Postbus 376 7550 AJ Hengelo tel. 074 243 08 85 fax 074 242 25 18 info@leerkotte.nl www.leerkotte.nl

Haarspit 3 1724 BG Oudkarspel tel 0226 333000 fax 0226 333099 info@variopool.nl www.variopool.nl

Strijkviertel 9 3454 PG De Meern tel. 030 666 2104 fax 030 666 1904 info@vanegdom.nl www.vanegdom.nl

Postbus 6 8070 AA Nunspeet tel. 0341 25 26 88 fax 0341 25 75 64 info@hellebrekers.nl www.hellebrekers.nl

48

Wels Techniek

Sportlaan 9 6583 CS Best tel. 0499 39 35 40 fax 0499 39 37 44 www.aquadrolics.nl

Lotec Postbus 1427 5602 BK Eindhoven tel. 040 243 00 21 fax 040 245 53 90 info@lotec.nl www.lotec.nl

Van Egdom BV

Strijkviertel 9 3454 PG De Meern tel. 030 666 2104 fax 030 666 1904 info@vanegdom.nl www.vanegdom.nl

Zephir- Objects BV Voltastraat 3b 4004 KA Tiel tel. 0344 631 253 info@zephir-objects.nl www.zephir-object.nl

KLEDINGLOCKERS Hermeta Projectbouw B.V. Postbus 1017 4147 ZG Asperen tel. 0345 63 48 88 fax 0345 61 10 50 projectbouw@hermeta.nl www.hermeta.nl

Kupan BV

Postbus 47 7050 AA Varsseveld tel. 0315 76 00 60 info@kupan.nl www.kupan.nl

Grote Kranerweerd 13 8064 PE Zwartsluis tel. 038 33 75 067 info@evaoptic.nl www.evaoptic.nl Anthonetta Kuijlstraat 47 3066 GS Rotterdam tel. 010 7144 844 fax 010 7144 845 info@less-energy.nl www.ledzwembadverlichting.com

pomaz openbaar

Spaarpot 5 5667 KV Geldrop tel. 040 2856658 fax 040 2867115 info@pomaz-openbaar.nl www.pomaz.nl/openbare-sector

WaterVision B.V.

Vlierberg 9 3755 BS Eemnes tel. 035 5387959 fax 035 5330551 info@watervision.nl www.watervision.nl

LEERLINGVOLGSYSTEEM Internet Zwemscore Module Dr. A.F. Philipsweg 15 F 9403 AC Assen tel. 0592 333 600 fax 0592 333 601 info@zwemscore.nl www.zwemscore.nl

VConsyst

Postbus 26 2980 AA Ridderkerk tel. 0180 49 94 60 fax 0180 49 75 16 info@lutz-jesco.nl www.lutz-jesco.nl

Spaarpot 5 5667 KV Geldrop tel. 040 2856658 fax 040 2867115 info@pomaz-openbaar.nl www.pomaz.nl/openbare-sector

ProMinent Verder B.V. Postbus 12 3450 AA Vleuten tel. 030 677 9280 fax 030 677 9288 zwembad@prominent.nl www.prominent.nl

Pro Water B.V.

Postbus 960 7550 AZ Hengelo tel. 0031-742915150 fax 0031-742915350 info@prowater.nl www.prowater.nl

Roozeboom & Van den Bos Instrument BV Postbus 395 3760 AJ SOEST tel. 035 5431511 fax 035 5431448 info@rb-instrument.nl www.rb-instrument.nl

Wels Techniek

Bijsterhuizen 31-09 6604 LV Wijchen tel.: 024-3445066 fax 024-3441147 info@welstechniek.nl www.welstechniek.nl

ONDERWATER REPARATIES Orka Duikservice & Zwembadreparatie De Wieken 3 5571 RD Bergeijk tel: 06-12383670 info@zwembadreparatie.nl info@duikservice-orka.nl www.zwembadreparatie.nl

OPLEIDINGEN & CURSUSSEN

Schering 31 - 33 8280 AB Genemuiden tel. 038 385 70 57 fax 038 385 85 25 vconsyst@vconsyst.nl www.vconsyst.nl

Belevingsspecialist

MEET- & REGELTECHNIEK

ENVOZ bv

BEST Instruments

Industriepark 5E 9351 PA LEEK tel. 0594 513373 - vanuit Belgie: 0800 - 40884 fax 0594 517836 info@bestinstruments.nl www.bestinstruments.nl

Hydrochemie-Conhag B.V. Postbus 122 2650 AC Berkel en Rodenrijs tel. 010 511 52 11 fax 010 511 52 74 info@hycon.nl www.hycon.nl

Blamanstraat 23 2692 DL ‘s-Gravenzande tel. 06 53592727 info@belevingsspecialist.nl www.belevingsspecialist.nl Treubstraat 25 2288 EH Rijswijk tel. 070 3070344 fax 070 4150296 info@envoz.nl www.envoz.nl

NBZ

Het Sterrenbeeld 15a 5215 MK ’s-Hertogenbosch tel. 073 612 40 61 fax 073 612 44 57 info@nbz.nl www.nbz.nl

leveranciersindex OZON ProMinent Verder B.V. Postbus 12 3450 AA Vleuten tel. 030 677 9280 fax 030 677 9288 zwembad@prominent.nl www.prominent.nl

RVS ZWEMBADEN HSB Benelux

Dr. Scheiber-Str. 28 A- 4870 Vรถcklamarkt tel. +32 0 473 716659 fax +32 015 553204 delouker@hsb.eu www.hsb.eu

Myrtha Pools

Haarspit 3 1724 BG Oudkarspel tel. 0226 333000 / 06 51594806 fax 0226 333099 p.vanwijnsberge@variopool.nl www.rvszwembaden.nl

SANITAIRE CABINES Hermeta Projectbouw B.V. Postbus 1017 4147 ZG Asperen tel. 0345 63 48 88 fax 0345 61 10 50 projectbouw@hermeta.nl www.hermeta.nl

Kupan BV

Postbus 47 7050 AA Varsseveld tel. 0315 76 00 60 info@kupan.nl www.kupan.nl

Leerkotte b.v.

Postbus 376 7550 AJ Hengelo tel. 074 243 08 85 fax 074 242 25 18 info@leerkotte.nl www.leerkotte.nl

Zephir- Objects BV Voltastraat 3b 4004 KA Tiel tel. 0344 631 253 info@zephir-objects.nl www.zephir-object.nl

TOEGANGSCONTROLE Compudienst/LVP B.V.

Hollander Techniek

Syx Automations

Hydrochemie-Conhag B.V.

Markkant 5 4906 KB Oosterhout tel. 0162 450506 fax 0162 453868 compudienst@lvp.nl compudienst.lvp.nl Meesterstraat 2 3861 RE Nijkerk tel. 033 43 28 416 fax 033 46 10 933 info@syx.nl www.syx.nl

VConsyst

Schering 31 - 33 8280 AB Genemuiden tel. 038 385 70 57 fax 038 385 85 25 vconsyst@vconsyst.nl www.vconsyst.nl

TUBE SENSATIONS Van Egdom BV

Strijkviertel 9 3454 PG De Meern tel. 030 666 2104 fax 030 666 1904 info@vanegdom.nl www.vanegdom.nl

UV-DESINFECTIE ProMinent Verder B.V. Postbus 12 3450 AA Vleuten tel. 030 677 9280 fax 030 677 9288 zwembad@prominent.nl www.prominent.nl

VEILIGHEIDSINSPECTIES

Aqua Drolics

Vincotte Nederland

Lotec Postbus 1427 5602 BK Eindhoven tel. 040 243 00 21 fax 040 245 53 90 info@lotec.nl www.lotec.nl

Van Egdom BV

Strijkviertel 9 3454 PG De Meern tel. 030 666 2104 fax 030 666 1904 info@vanegdom.nl www.vanegdom.nl

Watergames & More

Postbus 172 2665 ZK Bleiswijk mobiel 06 29556662 paul@watergamesandmore.com www.watergamesandmore.com

Hellebrekers Technieken Postbus 6 8070 AA Nunspeet tel. 0341 25 26 88 fax 0341 25 75 64 info@hellebrekers.nl www.hellebrekers.nl

SPEELTOESTELLEN Sportlaan 9 6583 CS Best tel. 0499 39 35 40 fax 0499 39 37 44 www.aquadrolics.nl

WATERBEHANDELING

Postbus 6869 4802 HW Breda tel. 076 5712288 fax 076 5874760 info@vincotte.nl www.vincotte.nl

VLOEREN Kreeft Betonrenovatie & Injectietechnieken BV A.G. Bellstraat 11 7903 AD Hoogeveen tel. 0528-277377 fax 0528-262804 info@kreeft.nl www.kreeft.nl

Watergames & More

Postbus 172 2665 ZK Bleiswijk mobiel 06 29556662 paul@watergamesandmore.com www.watergamesandmore.com

Postbus 1172 7301 BK Apeldoorn tel. 055 3681111 fax 055 3681100 info@hollandertechniek.nl www.hollandertechniek.nl Postbus 122 2650 AC Berkel en Rodenrijs tel. 010 511 52 11 fax 010 511 52 74 info@hycon.nl www.hycon.nl

KWB Zwembadinstallaties Staarten 8 5281 PL Boxtel tel. 0411 614 140 fax 0411 684 455 info@kwb.nl www.kwb.nl

Lotec

Van Egdom BV

Strijkviertel 9 3454 PG De Meern tel. 030 666 2104 fax 030 666 1904 info@vanegdom.nl www.vanegdom.nl

Zilvold BV Robbertsmatenstraat 15 8081 HL Elburg tel. 0525 686822 fax 0525 686133 mail@zilvoldhf.nl www.zilvoldhf.nl

WATERGLIJBANEN Variopool BV

Haarspit 3 1724 BG Oudkarspel tel 0226 333000 fax 0226 333099 info@variopool.nl www.variopool.nl

Van Egdom BV

Strijkviertel 9 3454 PG De Meern tel. 030 666 2104 fax 030 666 1904 info@vanegdom.nl www.vanegdom.nl

Postbus 1427 5602 BK Eindhoven tel. 040 243 00 21 fax 040 245 53 90 info@lotec.nl www.lotec.nl

Watergames & More

pomaz openbaar

wiegand.maelzer B.V.

Spaarpot 5 5667 KV Geldrop tel. 040 2856658 fax 040 2867115 info@pomaz-openbaar.nl www.pomaz.nl/openbare-sector

Postbus 68 4286 AL Almkerk tel. 0183 40 60 66 mk@wiegand-maelzer.nl fd@wiegand-maelzer.nl www.wiegand-maelzer.nl

ProMinent Verder B.V.

WATERMONITORING

Postbus 12 3450 AA Vleuten tel. 030 677 9280 fax 030 677 9288 zwembad@prominent.nl www.prominent.nl

Roozeboom & Van den Bos Instrument BV Postbus 395 3760 AJ SOEST tel. 035 5431511 fax 035 5431448 info@rb-instrument.nl www.rb-instrument.nl

Van den Heuvel Watertechnologie bv Glashorst 114 3925 BV Scherpenzeel tel. 033 277 86 00 fax 033 277 83 99 info@vdhwater.nl www.vdhwater.nl

Van dorp Zwembaden Postbus 424 7400 AK Deventer tel. 0570 635 222 fax 0570 636 902 info@deventer.vdi.nl www.vdi.nl

Postbus 172 2665 ZK Bleiswijk mobiel 06 29556662 paul@watergamesandmore.com www.watergamesandmore.com

Hollander Techniek

Postbus 1172 7301 BK Apeldoorn tel. 055 3681111 fax 055 3681100 info@hollandertechniek.nl www.hollandertechniek.nl

BEST Instruments

Industriepark 5E 9351 PA LEEK tel. 0594 513373 - vanuit Belgie: 0800 - 40884 fax 0594 517836 info@bestinstruments.nl www.bestinstruments.nl

Hydrochemie-Conhag B.V. Postbus 122 2650 AC Berkel en Rodenrijs tel. 010 511 52 11 fax 010 511 52 74 info@hycon.nl www.hycon.nl

Roozeboom & Van den Bos Instrument BV Postbus 395 3760 AJ SOEST tel. 035 5431511 fax 035 5431448 info@rb-instrument.nl www.rb-instrument.nl

ZWEMBADBRANCHE

49

Lotec Postbus 1427 5602 BK Eindhoven tel. 040 243 00 21 fax 040 245 53 90 info@lotec.nl www.lotec.nl

Watergames & More Postbus 172 2665 ZK Bleiswijk mobiel 06 29556662 paul@watergamesandmore.com www.watergamesandmore.com

WHIRLPOOLS pomaz openbaar

Spaarpot 5 5667 KV Geldrop tel. 040 2856658 fax 040 2867115 info@pomaz-openbaar.nl www.pomaz.nl/openbare-sector

Van Egdom BV Strijkviertel 9 3454 PG De Meern tel. 030 666 2104 fax 030 666 1904 info@vanegdom.nl www.vanegdom.nl

WKK-INSTALLATIE ENER-G Nedalo BV Postbus 4 3640 AA Mijdrech tel. 0297 29 32 00 fax 0297 28 59 30 info@energ.nl www.energ.nl

ZON BELEVING Eyeview Systems BV. Leverancier Suntech (geen bruiningsapparatuur) IJsselstraat 45 5347 KG Oss tel. 0412 450382 fax 0412 450389 info@eyeviewsystems.nl www.eyeviewsystems.nl

ZONNECOLLECTOREN

SunDisc Solar Systems B.V.

Variopool BV

Wels Techniek

Bark 59 9606 RC Kropswolde tel. 0598 35 21 26 fax 0598 35 21 46 info@sun-disc.nl www.sun-disc.nl

Haarspit 3 1724 BG Oudkarspel tel 0226 333000 fax 0226 333099 info@variopool.nl www.variopool.nl

Bijsterhuizen 31-09 6604 LV Wijchen tel.: 024-3445066 fax 024-3441147 info@welstechniek.nl www.welstechniek.nl

ZOUTELEKTROLYSE

ZWEMBADEN AANLEG

ZWEMBADEN ONDERHOUD

Hydrochemie-Conhag B.V.

Hollander Techniek

Postbus 122 2650 AC Berkel en Rodenrijs tel. 010 511 52 11 fax 010 511 52 74 info@hycon.nl www.hycon.nl

Postbus 1172 7301 BK Apeldoorn tel. 055 3681111 fax 055 3681100 info@hollandertechniek.nl www.hollandertechniek.nl

Kreeft Betonrenovatie & Injectietechnieken BV

Roozeboom & Van den Bos Instrument BV

HSB Benelux

Postbus 395 3760 AJ SOEST tel. 035 5431511 fax 035 5431448 info@rb-instrument.nl www.rb-instrument.nl

Dr. Scheiber-Str. 28 A- 4870 Vöcklamarkt tel. +32 0 473 716659 fax +32 015 553204 delouker@hsb.eu www.hsb.eu

Van den Heuvel Watertechnologie bv

KWB Zwembadinstallaties

Glashorst 114 3925 BV Scherpenzeel tel. 033 277 86 00 fax 033 277 83 99 info@vdhwater.nl www.vdhwater.nl

Staarten 8 5281 PL Boxtel tel. 0411 614 140 fax 0411 684 455 info@kwb.nl www.kwb.nl

Postbus 120 7070 AC ULFT tel. 0315-270630 fax 0315-270631 info@jaki.nl www.jaki.nl

ZWEM-DRIJFPAK EasySwim

Bijsterhuizen 31-09 6604 LV Wijchen tel.: 024-3445066 fax 024-3441147 info@welstechniek.nl www.welstechniek.nl

Postbus 1427 5602 BK Eindhoven tel. 040 243 00 21 fax 040 245 53 90 info@lotec.nl www.lotec.nl

Drie Essen Trading BV Meerbosweg 7 5469 PL Erp tel: 06 24107997 fax: 0413 213821 info@drie-essen-trading.nl www.drie-essen-trading.nl

Zilvold BV

Myrtha Pools

Optima Kids

Robbertsmatenstraat 15 8081 HL Elburg tel. 0525 686822 fax 0525 686133 mail@zilvoldhf.nl www.zilvoldhf.nl

Haarspit 3 1724 BG Oudkarspel tel. 0226 333000 fax 0226 333099 mob: 06 51594806 p.vanwijnsberge@variopool.nl www.rvszwembaden.nl

ZWEMBADACCESSOIRES

Van dorp Zwembaden

pomaz openbaar

Spaarpot 5 5667 KV Geldrop tel. 040 2856658 fax 040 2867115 info@pomaz-openbaar.nl www.pomaz.nl/openbare-sector

ZwembadBranche is een onafhankelijk en informatief magazine voor de professionele zwembadbranche. ZwembadBranche is bedoeld voor iedereen die werkzaam is in de zwembadbranche en op de hoogte wil blijven van ontwikkelingen in deze branche. ZwembadBranche wordt, vijf keer per jaar, op basis van ‘Gericht Gratis Verspreiding’ verspreid.

ZWEMBADBRANCHE

Kiwitz Jaki BV

Lotec

Bathoorn 3 9411 SE Beilen tel. 0593 332181 inducon@inducon.nl www.inducon.nl

50

ZWEMBAD- BUFFERRENOVATIE

Wels Techniek

Inducon Zwembadtechniek b.v.

Redactie: ZwembadBranche Postbus 74 • 1777 ZH Hippolytushoef tel. +31 (0) 227 593433 info@zwembadbranche.nl

A.G. Bellstraat 11 7903 AD Hoogeveen tel. 0528-277377 fax 0528-262804 info@kreeft.nl www.kreeft.nl

Kamille 11 8101 HR Raalte tel: 0572-853153 mob: 06-53453147 info@optimakids.com www.optimakids.com

Postbus 424 7400 AK Deventer tel. 0570 635 222 fax 0570 636 902 info@deventer.vdi.nl www.vdi.nl

Van Egdom BV Strijkviertel 9 3454 PG De Meern tel. 030 666 2104 fax 030 666 1904 info@vanegdom.nl www.vanegdom.nl

Copyright: ZwembadBranche is een uitgave van Leisure Media & Consultancy Group (LMCG). Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ZwembadBranche is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden in deze uitgave.

ZwembadBranche is niet verantwoordelijk voor eventuele onjuistheden in deze uitgave.

ZwembadBranche is niet verantwoordelijk voor handelingen van derden die voortvloeien uit het lezen van deze uitgave. ZwembadBranche behoudt zich het recht voor ingezonden materiaal zonder kennisgeving vooraf geheel of gedeeltelijk te publiceren.

Uitgeverij & Acquisitie: LMCG • Postbus 74 • 1777 ZH Hippolytushoef tel. +31 (0) 227593433 • info@lmcg.nl Hoofdredactie: Susanne Post Tekst: Ben van den Aarssen Vormgeving & Opmaak: LMCG / Wijn Design Coverfoto: pio3 / shutterstock.com ISSN: 1871-0360

OLOFON

WATERSPEELTOESTELLEN

Matern Creativbﾃｼro

IDEEﾃ起 WORDEN WERKELIJKHEID ZWEMBASSINS IN ROESTVRIJ STAAL R

SB

H

OE

O INS IN DE HO

G

www.hsb.eu

hsb benelux Dr. Scheiber-Str. 28 // A- 4870 Vﾃｶcklamarkt // Mobil: +32 (0) 473 -71 66 59 Fax: +32 (0)15 - 55 32 04 // E-Mail: delouker@hsb.eu

ASS

ST

E

RVS zwembaden

EK WA

W R I J S TA L E N Z

N L I T E I T VA

STV

MB

Lotec geeft water vorm.

WATERPROOF

WATERPROOF

TECHNOLOGY

TECHNOLOGY by

www.lotec.nl

Van therapiebad tot zwembad Historie en toekomst zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Al sinds 1867 geven wij met geavanceerde nieuwe technologieën vorm aan water.

Doordachte en efficiënte oplossingen die uw watermanagement naar nieuwe hoogtes stuwen. Als geen ander weten wij welke verantwoordelijkheden daaruit voortvloeien. De waterkwaliteit van uw zwembad is tenslotte onlosmakelijk verbonden aan onze reputatie. Een reputatie die alleen waarde heeft als we deze in de dagelijkse praktijk weten waar te maken.

Ontdek Waterproof H2O Technology, ontdek Lotec.

LOTEC BV | Boven Zijde 12, 5626 EB, Eindhoven | T +31 (0)40 243 00 21 | F +31 (0)40 245 53 90 | info@lotec.nl | www.lotec.nl