Valstar Visie #4

VALSTAR VISIE

Provinciehuis Noord-Holland, Haarlem

VALSTAR VISIE NR 4 - JAARGANG 3 - 2009

4

PROJECT IN BEELD

RONDE TAFEL

INTERVIEW

POSTKANTOOR ROTTERDAM

DUTCH GREEN BUILDING COUNCIL

METAMORFOSE SHELL CENTRAAL KANTOOR

>colofon

>woord

vooraf

Valstar Simonis is een ­onafhankelijk ingenieursbureau, dat advies geeft over elektro­technische, werktuigkundige en regeltechnische installaties in gebouwen.

Valstar Simonis telt 90 medewerkers en heeft ­vestigingen in Rijswijk, Apeldoorn, Eindhoven, Amsterdam en Groningen.

Voor meer informatie T 070 3072222 www.valstar-simonis.nl Wilt ook u Valstar Visie in het vervolg ­ontvangen, stuur dan een mail naar: valstarvisie@valstar-simonis.nl Lay out & concept Schelkers en Partners, Rotterdam Tekst & advies HVR, bureau voor management en consul­tancy in strategische communicatie, Den Haag Fotografie Fotoxperience

2

De vestigingen: Rijswijk Veraartlaan 4 Postbus 1935 2280 DX Rijswijk ZH T 070 307 22 22 Rijswijk@valstar-simonis.nl Apeldoorn Laan van Westenenk 731a 7334 DL Apeldoorn T 055 526 37 77 Apeldoorn@valstar-simonis.nl Eindhoven Hondsruglaan 89 5628 DB Eindhoven T 040 290 26 62 Eindhoven@valstar-simonis.nl

Niels Bogman, Wilfried van Mierlo, Jacques Mol en Theo de Boer I Directieteam Valstar Simonis

OVER-, OP- EN RONDPOMPEN

H

et kabinet heeft onlangs in reactie op de mondiale, financiële crisis een serie investeringsmaatregelen aangekondigd. Er worden miljarden euro’s ingezet om de economie weer op te pompen. Die ­kapitaalinjectie is hard nodig. Het betekent gelijktijdig een enorme impuls voor de ontwikkeling van

een meer duurzame en innovatieve samenleving. De doelstellingen rond de ­winning en het gebruik van

­duurzame energie – zoals windenergie – zijn nog eens aangescherpt en voorzien van de nodige stimulerings- en subsidie-instrumenten. En daarnaast trekt het kabinet nog eens 1,8 miljard extra uit voor infrastructuur en (woning)bouw, waarbij vooral ook het onderhoud en nieuwbouw van scholen is genoemd.

Het kabinet rekent op samenwerking en participatie vanuit het bedrijfsleven. Dat geldt zeker ook voor onze installatiesector. Juist nu kunnen wij immers bewijzen wat onze toegevoegde waarde is. Door nieuwe visies, diensten en producten te ontwikkelen, door concepten te testen en door te rekenen en door in goed overleg met opdrachtgevers, eindgebruikers, bouwpartners en overheden samen te werken aan duurzame producten en projecten. Valstar Simonis heeft in het recente verleden bewezen dat dat kan. Maar het zal nog beter, nog creatiever en effectiever moeten. Wij zijn ons dat ten volle bewust en kennen en voelen onze Maatschappelijke Verantwoordelijkheid. Wij hebben alle vertrouwen dat ook dat gaat lukken, tenslotte hebben wij alle relevante

Amsterdam Jan Evertsenstraat 731 1061 XZ Amsterdam T 020 448 98 50 Amsterdam@valstar-simonis.nl

kennis en ervaring op dat terrein in huis of onder handbereik.

Groningen Stedumermaar 1 9735 AC Groningen T 050 547 05 20 Groningen@valstar-simonis.nl

onder de groepsfoto als voorzitter van het directieteam van Valstar Simonis. Sinds 1 juni 2009 is Jan van Melle

Coverfoto De renovatie van het paviljoen, de huis­vesting van het provinciebestuur van Noord Holland inclusief Statenzaal, is een ­schitterend voorbeeld van Duurzaamheid.

Een meer dan 200 jaar oud gebouw opwaarderen naar de eisen van de moderne tijd.

Mixed Sources

Productgroep uit goed beheerde bossen en andere gecontroleerde bronnen

www.fsc.org Cert no. CU-COC-804127 © 1996 Forest Stewardship Council

Jan van Melle De oplettende lezer van “Valstar Visie” valt het ongetwijfeld op dat de naam van ir. Jan van Melle ontbreekt ­opgevolgd door Wilfried van Mierlo; Jan van Melle blijft als adviseur en gedelegeerd commissaris ­verbonden aan het bedrijf (zie verder blz. 12: Valstar Varia).

>INHOUDSOPGAVE Woord vooraf project in beeld Nieuwe functie postkantoor Rotterdam Interviews Duurzame metamorfose centraal kantoor Shell Dutch Green Building Council Valstar Varia

www.valstar-simonis.nl

2 3 5 8 11

>project

in beeld

3

Post Rotterdam complete metamorfose voormalig postkantoor rotterdam

Het voormalige hoofdpostkantoor in Rotterdam ondergaat een complete metamorfose. Het monumentale karakter blijft weliswaar bestaan, maar er komen nu nieuwe functies en voorzieningen in. Post Rotterdam is ook in een ander opzicht prestigieus; de inzet is immers optimale duurzaamheid, zowel in de bouw- als in de exploitatiefase.

P

ost Rotterdam aan de Coolsingel is een rijksmonument. Dat

seren en beoordelen. Het gebouw en de installaties van Post Rotterdam

betekent dat zorgvuldig moet worden omgegaan met de

hebben in de ­Pre-assessment de score “very good” behaald en dit geeft het

­architectonische en bouwkundige kenmerken. Dat is eerder een

ambitieniveau van de opdrachtgevers uitstekend weer. Op het terrein van

uitdaging dan een probleem volgens projectmanager Gert van de Ende

duurzaamheid worden nogal wat maatregelen voorzien. Het gaat dan om

van Post-X-change. “Het is onze ambitie om het gebouw een nieuwe

warmte- en koudeopslag in de bodem, gecombineerd met warmtepompen

­verbindende functie te geven tussen de historie en toekomst van Rotterdam.

en laag temperatuur verwarming en hoog temperatuur ­koeling. Ook het

Het nieuwe Post Rotterdam zal zijn publieksfunctie behouden. Er zullen

gebruik van vrije koeling en warmteterugwinning uit retourlucht is voorzien,

hoogwaardige winkels worden gevestigd, afgewisseld met horeca. Op die

net zoals het hergebruik van ventilatielucht in het atrium en van het

manier krijgt het gebouw een hernieuwde betekenis voor de stad”. Het

­hemelwater. Het gebruik van waterbuffer zal voor verschillende doeleinden

architectenbureau UNStudio van Ben van Berkel is geselecteerd om deze

worden ingezet. Op dit moment is het gebruik van Phase Changing

uitdaging om te zetten in een passend ontwerp waarin historische en

Materials nog in onderzoek.

architec­tonische kenmerken gecombineerd worden met een eigentijdse

4

invulling. Het toppunt van duurzaamheid is wel het hergebruik van

Directielid Theo de Boer van Valstar Simonis is opgetogen over de wijze

bestaande gebouwen. “Bij dit beeldbepalende rijksmonument is hergebruik

waarop de herontwikkeling van het monumentale Post Rotter­dam wordt

het logische uitgangspunt. Naast ­hergebruik wordt in de huidige ontwerp-

aangepakt. “Het is voor ons echt een voorbeeld­project. Er wordt op een

fasen onderzocht wat het maximaal haalbare op het gebied van duurzaam-

duurzame- en integrale wijze uitvoering gegeven aan het programma van

heid is. Samen met Valstar Simonis bekijken we hoe installaties zo

eisen. Daarbij komt dat Post-X-change de juiste randvoorwaarden creëert.

­geïntegreerd ­mogelijk uitgevoerd kunnen ­worden. Ook van belang is het

Het ontwerpteam vult dit maximaal in. Dit is volgens mij de manier waarop

gebruikmaken van bestaande gebouwkenmerken, zoals de grote gebouw-

samengewerkt moet worden.”

massa of het mooie ­centrale atrium, mee te laten werken bij het realiseren

Post Rotterdam is in september 2007 gekocht door het consortium Post-X-

van de hoge duurzaamheidsambitie”, aldus architect Gerard Loozekoot

change, bestaande uit Delta Projectontwikkeling en SNS Property Finance.

van UNStudio.

Het gebouw functioneerde vele jaren als het hoofdpostkantoor van Rotterdam. Het gebouw wordt nu nog voor een klein gedeelte gebruikt

Voor dit project is een van de eerste BREEAM Pre-assessments gedaan.

door KPN maar heeft verder zijn ­oorspronkelijke functie verloren. n

BREEAM is de nieuwe systematiek voor duurzaamheids­beoordeling die binnen Nederland ontwikkeld wordt door de Dutch Green Building Council.

Dit wordt de uniforme- en onafhankelijke meetlat voor gebieds- en gebouwontwikkeling en – beheer. Valstar Simonis heeft inmiddels opgeleide experts en assessoren in huis die volgens deze nieuwe standaard advi­

Hal Postkantoor I Toen en in de toekomst

> Partners Architect: UNStudio (Ben van Berkel, Gerard Loozekoot) Opdrachtgever: Post-X-change (Delta Projectontwikkeling/SNS Property Finance)

>interview

DE DUURZAME METAMORFOSE VAN HET SHELL CENTRAAL KANTOOR In de beperking toont zich de meester

5

H

et centraal kantoor van Shell aan de Carel van Bylandtlaan in

het interview werd bekend dat Shell zich terugtrekt uit wind- en

Den Haag is een complex waarin historie en ­moderniteit hand

­zonne-energieprojecten en experimenten. Geen gunstige voorbode voor

in hand gaan. Het historische deel is rijksmo­nument, waardoor

een gesprek over duurzaamheid bij Shell, maar al snel wordt in het

zorgvuldigheid van de restauratie moest worden geborgd. Maar het

gesprek duidelijk dat Shell juist een nieuwe en gerichte koers heeft

nieuwbouw- en renovatieproces had ook tot doel nieuwe functies in te

­uitgezet. “Zonne- en windenergie blijken maar een zeer beperkte bijdrage

passen. Kortom, een ingewikkelde en langdurige operatie waar vele

aan het energieprobleem te leveren. Althans nu. Vandaar dat gekozen is

bouwpartners elkaar vonden op het thema “duurzaamheid”. Want dat

om op andere manieren energiebesparing te realiseren. Daarbij staat

was een centraal uitgangspunt van de opdrachtgever.

vooral ­biobrandstof bovenaan”, aldus Mekking. En natuurlijk kan ook energie bespaard worden bij de huisvesting van Shell, zoals dat in Den

Het gedeeltelijk vernieuwde en gerenoveerde complex werd in 2005

Haag ook daadwerkelijk is gebeurd. “Wij zijn erin geslaagd voor het

opgeleverd. Valstar Visie sprak met Walter de Haan en Lieke Mekking,

­rijksmonument het energielabel G op te krikken naar een fraaie D. De

die bij Shell verantwoordelijk zijn voor de huisvesting en met project­

nieuwbouw voldoet uiteraard aan de hoogste eisen”. >>

verantwoordelijke Wilfried van Mierlo van Valstar Simonis. Op de dag van

Stevige partners > In de periode 2000-2005 hebben alle gebouwen die tot het hoofd­ kantoor horen een complete metamorfose ondergaan. Er is een hotel gebouwd, ondergrondse parkeervoorzieningen zijn aangebracht, uitbreidingen van het kantoor gerealiseerd en tenslotte is een forse renovatie doorgevoerd. Dat gebeurde in verschillende fases. Shell zocht in de ­aanbestedingsfase naar stevige partners, die elkaar op het gebied van samenwerking en energiebesparing aanvulden. In de ontwerpfase hebben verschillende partijen samengewerkt: twee architectenbureaus, een bouwfysisch adviseur, een constructeur en een managementbureau en natuurlijk Valstar Simonis. Daarna is het project in fases uitgevoerd. “Wij hebben in de eerste fase gezamenlijk een duurzaamheidsplan ­ontwikkeld.

Met daarin vier kernbegrippen: sustainability, added value, adaptability en cost effectiveness”, aldus Mekking. Dat bleek een belangrijk moment en instrument te zijn.

“In

goed

Nederlands

komt

het

erop

neer

dat

alle

gekozen

­duurzaamheidoplossingen toegevoegde waarde moesten ­op­­leveren, ­bijvoorbeeld in de vorm van besparing of een beter ­binnenklimaat. Dat is generiek gezien uiteindelijk goed geslaagd,” vult De Haan aan. Ook moesten oplossingen goed te integreren zijn in de beperkingen die de bestaande bouw oplegt. Niet alleen de monumentenstatus van een deel van het centraal kantoor, maar ook de ligging in het Benoordenhout ­leidden tot vele aanpassingen. De Haan: “Het vereist veel lenigheid om

6

in het hele complex duurzame installaties te ­verwerken op een kostenefficiënte manier. Even een paar zonne­panelen op dak is niet het goede antwoord.”

Toetsbare duurzaamheid Sommige oplossingen zijn nauwelijks zichtbaar. Zo zijn bij een van de gebouwen aan de binnenzijde voorzetramen geplaatst. “Daardoor bleven karakteristieke kozijnen behouden en kon door de afgezogen raamconstructie (dubbelglas buiten, enkel glas ­binnen) bespaard worden op koelenergie en de aanwezige ­elektrische verwarming kon vervallen. Een relatief simpele oplossing zonder grote ingrepen, maar wel bijzonder effectief”.

Volgens De Haan zijn dergelijke maatregelen het indirecte gevolg van de wijze waarop het proces is gemanaged. “In eerste instantie is ­uitdrukkelijk niet gekozen voor een programma van eisen, maar voor toetsbare elementen voor de nieuwbouw en renovatie van het complex als geheel en in delen. De verschillende externe ­bouwpartners kregen zo een vrije ontwerpdracht mee, waardoor ze elkaar vooral ook op het punt van duurzaamheid hebben ­gestimuleerd.” Tijdens de uitvoering is gebruik gemaakt van het in ons land betrekkelijk nieuwe Construction Management Model.

Duurzaamheid betekent voor Shell uiteraard ook kostenbewustzijn.

Mekking: “We kijken door een bedrijfseconomische bril naar energie­ besparing. De keuzes die we maken hangen af van de terugverdientijd. Zo hebben we bijvoorbeeld energiezuinige adapters aangeschaft voor oude TL-armaturen in plaats van ze te vervangen door dure, nieuwe ­armaturen.”

>

LANGDURIGE Samenwerking Valstar Simonis heeft een langdurige relatie met Shell, die zo’n veertien jaar geleden begon. Met dezelfde spelers als nu: Walter de Haan en Wilfried van Mierlo. Maar er is intussen wel veel veranderd. “Bij de eerste contacten stond energiebesparing nog centraal. Nu is duurzaamheid aan de orde, maar dan op een geïntegreerd en controleerbaar niveau. De ­EPA-certificering die wij ook bij de renovatie van het Shell centraal kantoor hebben weten te bereiken is daar het bewijs van”, aldus Van Mierlo.

In de loop der tijd is ook de adviesrelatie gewijzigd. “Valstar Simonis heeft namens Shell in het proces als medeopdrachtgever gefungeerd. Daar spreekt onderlinge vertrouwen uit.”

Het advies- en uitvoeringstraject is ondanks de complexiteit en de ­veelheid van externe bouwpartners efficiënt verlopen. Dat was mede te danken aan de wijze waarop Shell het project professioneel stuurde. Er was daartoe een aparte projectorganisatie opgezet.

Ook van belang was het contact en overleg met stakeholders vanuit de Shell-organisatie. “De input vanuit de beveiliging, ict of hotelservices is volstrekt anders dan de wensen en eisen van een kantoororganisatie of van de gebouwbeheerder. Het heeft ons in ieder geval waardevolle ­informatie gegeven die vooral op uitvoeringsniveau belangrijk bleek te zijn”, aldus Van Mierlo.

De opbrengst in termen van energiereductie wordt nog steeds permanent bewaakt. Een monitorsysteem zorgt ervoor dat de doelstellingen ook in de praktijk gerealiseerd worden. “Je hebt er niets aan wanneer je slechts theoretisch gezien voldoet aan duurzaamheideisen. Je zal moeten fine tunen, aanpassingen plegen aan de technische installaties, zoals o.a. noodzakelijk bleek bij warmte- en koudeopslag in de bodem en het management en gebruikers voortdurend wijzen op tekortkomingen en successen. Ook dat is een deel van ons werk geworden”.

Terugkijkend op het prestigieuze project blijkt Van Mierlo vooral trots te zijn op “de dingen die je eigenlijk niet ziet”. Het gaat dan om de afgezogen ramen in gebouw C16 en de warmte- en koudeopslag die in de bodem onder het complex is aangelegd, inclusief een warmtepomp. “Door goed

Lieke Mekking en Walter de Haan: beiden verantwoordelijk voor huisvesting bij Shell

overleg zijn op basis van een gemeenschappelijke duurzaamheidvisie inventieve en praktische oplossingen doorgevoerd. Daardoor is Shell erin

De energie voor het centraal kantoor betrekt Shell op verschillende ­manieren. Allereerst uit de bodem met behulp van een warmtepomp. In de zomer onttrekt die warmte aan de gebouwen, die wordt opgeslagen in de bodem. In de winter wordt de warmte weer opgepompt. Een gasgestookte CV-ketel zorgt voor aanvullende verwarming. Voor elektriciteit koopt Shell uitsluitend groene stroom in die met windmolens wordt opgewekt. n

geslaagd, ondanks alle (wettelijke) beperkingen een prima energie­ prestatie te realiseren”.

7

>interview

8 8

(vlnr): Theo de Boer, Jan van ’t Westeinde, Robert Blom en Annemarie van Doorn.

Duurzaamheid is zeker geen hype. De resultaten spreken voor zich. Maar dat wil niet ­zeggen dat er in dat opzicht niet nog veel meer bereikt kan worden. Juist door samen­ werking in concrete projecten of innovaties ontstaan nieuwe inzichten en ervaringen.

Gevoegd bij het nieuwe instrumentarium en initiatieven van Dutch Green Building Council (DGBC) levert dat een perspectiefrijk beeld op. Een gesprek met vier duurzaamheidexperts op het gebied van financiën, ­projectontwikkeling, ­opleidingen en installaties.

9

TEL UIT JE MILIEUWINST Concrete resultaten en succesvolle aanpak duurzaamheid overtuigen

D

e huidige, financiële crisis treft ook de bouw. Er ­dreigen alleen al

­maatschappelijke ­ontwikkeling van duurzaamheid te ­staken”, aldus Van

in ons land 50.000 ­werk­lozen in de bouw te ­ontstaan. “Je zou

Doorn, die als mede-initiatiefnemer net als alle andere gespreks­partners

ge­meenten veel sterker moeten stimu­leren en faciliteren om

actief lid is van Dutch Green Building Council (DGBC). “Het is een

innovatieve bedrijven en projecten juist nu een kans te geven”, vindt

­stimulerende gedachte om met elkaar aan een duurzame samenleving te

Annemarie van Doorn, vice ­president Special Projects van ABN AMRO. In

­werken. Er is veel animo om in ­projectgroepen te ­participeren. Het is een

dat verband verwijst zij naar een Amsterdamse alliantie waarin de gemeen-

­kwestie van weten, inspireren en ­concretiseren”.

te samen met private ­partijen bestaande panden en wijken gaat ­re­no­veren en daarmee een ­bijdrage wil leveren aan de bestrijding van locale werk-

Nieuwe instrumenten

loosheid. Maar ook het project Amsterdam Bright City op de Zuidas,

Maar niet iedereen is overtuigd van de vakmatige sense of urgency op het

waarin ABN AMRO ­samenwerkt met de Vrije Univer­siteit, is ­volgens haar

­terrein van duurzaamheid. “Het ­ontbreekt nog te veel aan concrete

een goed voorbeeld van sociale duur­zaamheid. Het project vormt een

­initiatieven en resultaten, vooral op gemeentelijk niveau”, aldus ing. Jan

ontmoetingsplek voor allen die zich ­profes­sioneel ­bezighouden met aspec-

van ’t Westeinde, senior adviseur Installaties/Duurzaam­heid van MAB

ten van duurzaamheid. “Gelet op de veelheid van derge­lijke ­initiatieven van

­Deve­lopment. “En ook het instrumentarium blijft daar wat achter. >>

publieke en private partijen zou het onverantwoord zijn de nu ingezette,

(vlnr): Ing. Jan van ’t Westeinde, senior adviseur Installaties/ Duurzaamheid van MAB Development, Annemarie van Doorn, vice president Special Projects van ABN AMRO, ir. Robert Blom, voorzitter Faculteitsdirectieteam Hogeschool Utrecht en drs. ing. Theo de Boer (Valstar Simonis)

10

“Het ontbreekt nog te veel aan concrete initiatieven en resultaten, vooral op gemeentelijk niveau”

> Juist daarom zijn de initiatieven van Dutch Green Building Council zo

voorzieningen. Dat speelt zowel in de utiliteitsbouw als bij de ­woningbouw.

belangrijk. Het stimulerende ervan is vooral het ­gegeven dat de nieuwe

Door op een integrale wijze duurzaamheidprincipes toe te voegen boek

normen en ervaringen die daar worden opgedaan niet worden op­gelegd.

je het meeste resultaat. Zo blijkt in ieder geval in de ­praktijk”.

Hier spreekt het gezamenlijk belang, een belang dat deels voortvloeit uit

Interessant in dat opzicht is de benadering bij verschillende vormen van

eerdere ervaringen met duurzaam bouwen maar vooral ook te maken

gebiedsontwikkeling. Zowel Van ’t Westeinde als Van Doorn zien de

heeft met het eigen verant­woordelijkheidsbesef”.

­toevoeging van duurzaamheidelementen aan gebiedsontwikkeling als

Ir. Robert Blom, voorzitter Faculteitsdirectieteam Hogeschool Utrecht

een logische vervolgstap. Het gaat immers om het versterken van

vindt in dat opzicht vooral BREEAM een interessante optie. “Het label

­leefbaarheid in maatschappelijk, maar zeker ook in economisch en

vormt een nieuwe standaard, een praktisch ordeningsschema. De open

­duurzaamheidopzicht. “Op die manier werken we aan de ­monumenten

source benadering, die vergelijkbaar is met eerdere ontwikkelingen op

van de toekomst”.

het gebied van ICT, blijkt een transparant resultaat op te leveren dat nu

Drs. ing. Theo de Boer, lid van het directieteam van Valstar Simonis,

ook in het hbo kan worden toegepast. Nu al blijkt bij de ruim 6.000

verwacht op korte termijnen veel resultaten – bijvoorbeeld op het gebied

bachelors van onze faculteit en de medewerkers op het vakgebied van

van energiebesparing – door isolatieprogramma’s voor ­(kleinschalige)

bouw en installatietechniek, veel interesse voor alles wat te maken heeft

woningbouwprojecten uit te voeren. “Het gaat daarbij inderdaad niet

met duurzaamheid. In onderzoeksprojecten wordt samengewerkt met het

alleen om nieuwbouw, maar vooral om renovatie en herstructurering.

bedrijfsleven. Ook dat stimuleert de ­kennisontwikkeling en – borging op

Juist daar is nog veel milieuwinst te halen. Voor de installatiebranche

dit terrein. Iedereen moet eigenlijk weer terug naar de schoolbanken om

vormt dat niet alleen een uitdaging, maar ook een ­economische

kennis te maken met nieuwe inzichten, instrumenten en resultaten op het

­noodzaak”.

gebied van de praktische toepassing van duurzaamheid”.

De Boer pleit voor ­pps-achtige constructies waardoor in ieder geval de verantwoor­delijkheden op het gebied van het realiseren van de

Milieuwinst

­duur­zaamheiddoelstellingen zijn vastgelegd. Er zijn op dat terrein al veel

Welke prioriteiten zullen er gesteld moeten worden nu het kabinet heeft

innovaties in praktische zin gerealiseerd. “Energieopslag in de bodem is

aangegeven welke taakstellingen er gelden op het gebied van ­bijvoorbeeld

nu al breed geaccepteerd, maar het kan allemaal nog een stuk efficiënter

energiebesparing of her­gebruik? Van ’t Westeinde: “Het moet volgens mij

worden ingericht en geëxploiteerd. Duurzaamheid stopt niet na de

op dit moment, bij de huidige economische omstandigheden, gaan om

­oplevering van een project en de installaties, dan begint het pas. De

een stimulans vanuit de overheid bij duurzame nieuwbouwontwikkeling

echte duurzaamheids- en ­energiewinst wordt behaald door zorgvuldig en

om verruiming van ­fiscale en financiële maat­regelen voor duurzaam­

goed gebruik. Ook hier zijn slimmere oplossingen mogelijk en nood­

heidmaatregelen bij vastgoedontwikkeling. Daarnaast is er veel resultaat

zakelijk. Bij Valstar Simonis staat een dergelijke ­benadering bij iedereen

te boeken in de renovatiesector. Juist daar valt veel milieuwinst te halen.

hoog op de agenda. En zo hoort het ook”. n

Er is sprake van verouderde bouw, inadequate installaties of suboptimale

VARIA

>Valstar

Varia

Bouwen op de zon:

van de restwarmte van de nabijgelegen afvalverbrandingsinstallatie. Van groot belang is dat bewoners op een goede manier met duurzame

de nieuwe standaard

­installaties omgaan. Bij – ­onbedoeld – verkeerd gebruik gaat het CO2-

Een woonwijk met 80% minder CO2-uitstoot, kan dat? Ja, dat kan

reductie-effect verloren, functioneren apparaten niet optimaal, is de woning

zeker. En het gaat nog gebeuren ook. In Amsterdam, aan de noordkant

niet meer behaaglijk en comfortabel en schiet de energierekening alsnog

van het IJ.

omhoog. Bewoners van de toekomst moeten veel actiever en bewuster omgaan met warmte en energie in hun woning. Bijvoorbeeld met zichtbare

Voor het gebied Buiksloterham in Amsterdam-Noord (4000 ­wo­ningen, 350

displays waarop je winning en ­verbruik kunt ­aflezen. En met heldere

bedrijven) is Valstar-Simonis samen met de ge­meente, bouw- en

gebruiksinstructies. Hier ligt voor installateurs, ­energieleveranciers en

­energie­bedrijven en andere partijen erin geslaagd een plan te ontwikkelen,

gemeenten nog een geweldige taak.

waarmee 80% CO2-reductie gegarandeerd is. Het plan behelst volgens

Rico Logman, ­ves­ti­gings­manager van Valstar Amsterdam, drie vuistregels: n 1 Bouw alle woningen op de zon. n 2 Gebruik duurzame energie-installaties. n 3 Zorg dat bewoners er goed mee omgaan.

Zongericht verkavelen, met grote ­dakvlakken en gevels op het zuiden, draagt tot 45% bij aan de beoogde CO2-besparing. De meeste woningen in

Nederland staan echter verkeerd gepositioneerd. Dat geldt niet alleen voor

bestaande bouw, ook bij veel ­nieuwbouw wordt onvoldoende geprofiteerd van de zon. Woningen stralen daardoor warmte uit, in plaats van dat ze die opnemen en gebruiken. Bouwen op de zon moet daarom de nieuwe ­standaard worden. Schijnt de zon niet of onvoldoende, dan is aanvullende ­verwarming nodig en komen installaties om de hoek kijken. Met duurzaam opgewekte warmte is tot 15% CO2-reductie mogelijk. CV-ketels zijn ­absoluut uit den boze, zelfs de meest efficiënte HR++ varianten. Industriële ­restwarmte of warmte gewonnen uit buitenlucht, grondwater of de aarde moeten de nieuwe ­standaarden gaan worden. Buiksloterham kan bijvoorbeeld ­profiteren

Ontwerpen met “oog voor beheer” betekent dat het ontwerpproces van een gebouw ­uiteindelijk precies aansluit bij de wensen en verwachtingen op het gebied van beheer, onderhoud en schoonmaak. Samen met de opdracht­gever wordt een proces ­doorlopen, waardoor hij zich bewust wordt van zijn (financiële) positie. Dan wordt ook vastgesteld welk belang esthetica, ­energieverbruik, gezondheid, flexibiliteit, comfort en beheer­ kosten ten opzichte van elkaar hebben. Door dit inzichtelijk te maken wordt een goed uitgangspunt voor het ontwerp verkregen. Tools als het bepalen van levens­cycluskosten (netto contante waarde) en weegmodellen helpen dit proces vorm te geven en te kwantificeren. Dit concept is door de expertisegroep Oog voor Beheer, die bestaat uit een achttal onafhan­kelijke huisvestingsadvies- architecten- en adviesbureaus uitgewerkt. Valstar Simonis is een van de bureaus die zijn expertise ingebracht heeft. Het heeft geleid tot een beschreven en geteste systematiek, die in de praktijk werkt en rendeert. De exper­ tisegroep bestaat uit: het Centrum voor Innovatie van de Bouwkolom: GAJ architecten / bd architectuur / Archicom Consultants + Architects + Engineers / Jorissen Simonetti ­architecten bv. / Van Kessel & Janssen bv Bouwconsultancy / Bureau Bos architecten + ingenieurs + adviseurs / Valstar Simonis adviseurs ­installatietechniek.

Voor nadere informatie I e.e.steinebach@valstar-simonis.nl (tel. 055-526 37 77), www.oogvoorbeheer.nl

11

VARIA >Valstar

Varia

DIRECTIEWISSELING

Op 1 juni 2009 is algemeen directeur ir. J. (Jan) van Melle officieel terugtreden als voorzitter van het directieteam van Valstar Simonis. Van Melle blijft nog de komende jaren betrokken bij het bureau. Als medeaandeelhouder en ­gedelegeerd commissaris, maar ook als eindverantwoordelijke voor enkele projecten, ­waaronder het ­nieuwe hoofdkantoor van Rabobank Nederland te Utrecht.

De afgelopen jaren hebben zich vele ­veranderingen binnen Valstar Simonis voltrokken. Het ­directieteam en beleidsteam zijn versterkt en uitgebreid. Het bureau heeft zijn activiteiten verbreed met nieuwe vestigingen en ­specia­lisaties.

Een stevig ­fundament voor de toekomst is daarmee gelegd. “Het is een goed moment om mijn directietaken aan de ­volgende generatie over te ­dragen”, aldus Van Melle. “Zowel organisatorisch, bestuurlijk als vakmatig is het bureau klaar voor een nieuwe ontwikkelingsfase. Daaraan wil ik graag mijn bijdrage blijven leveren, maar dan wel onder een verjongd management. Ik heb daar alle ­vertrouwen in”. Van Melle nam in 1984 het bureau over. Hij was sindsdien ondermeer verantwoordelijk voor de technische installaties voor projecten als de totale renovatie van het Amsterdamse Concertgebouw, de vernieuwingen

12

Nieuwe opdrachten

bij het Ministerie van Economische Zaken, de nieuwbouw van het Haagse gemeentehuis en momenteel de nieuwbouw van het hoofd­kantoor van de Rabobank te Utrecht. “Ik ben trots op de prestaties die Valstar Simonis daar geleverd heeft. Achteraf terugkijkend hebben wij onze visie op een kwalitatief hoogstaande en deskundige wijze weten in te passen. Als onafhankelijk adviesbureau zijn wij een aantrekkelijke adviespartner zeker ook bij dergelijke grote, complexe projecten”.

Van Melle beschouwt zijn opdrachtgevers – ook na vele jaren - nog altijd als vrienden. “Tijdens de advieswerkzaamheden ontstaat een persoonlijke relatie die veel verder gaat dan het werk. Deze is mede gebaseerd op onderling ­vertrouwen, deskundigheid en eerlijkheid. Dergelijke contacten blijven ­inspiratie en energie geven. En dat is belangrijk voor de kwaliteit en ­continuïteit van ons werk”.

Leerdam Verpleeg- en ver­zorgingshuizen

Rivas Zorggroep Opdrachtgever Rivas Zorggroep Architect GBS Architecten en Jorissen en Simonetti Bouwmanagement Twynstra Gudde Omvang Waarthove: 11.600 m2 Lingesteyn: 13.770 m2 Schutse: 6.550 m2 Bijzonderheden 3 verpleeghuizen: Lingesteyn te Leerdam, Schutse te Gorinchem en Waarthove te Sliedrecht. O.a. verzorgingshuis en ­dagverzorging, gezondheidscentrum, expertise centrum, woongroepen, dag­behandelingen en somatische afdeling.

DEN HAAG Kessler Stichting Opdrachtgever Gemeente Den Haag Architect Soeters van Eldonk Omvang 7.500 m2 Bijzonderheden Nieuwbouw huisvesting voor dak- en thuislozen ondermeer woon-, zorg,- ­verblijfsfuncties, activiteitenruimte en ­restaurant. utrecht SenterNovem Opdrachtgever Rijksgebouwendienst Architect Teeuwisse en Willems architecten

en adviseurs Omvang 10.000 m2 Bijzonderheden Renovatie in bewoonde staat. Flexibel kantoor concept. Duurzaamheid. berkelland Gemeentehuis Berkelland Opdrachtgever Gemeente Berkelland Architect IAA Architecten Bouwmanagement Twynstra & Gudde Omvang 7.000 m2 Bijzonderheden Nieuwbouw 2 vleugels aan bestaande gemeentehuis en renovatie installaties

bestaande bouw.

Onderzoek & Ontwikkeling Vanaf de primaire keuze van het installatieconcept tot aan de uiteindelijke dimensionering levert de Onderzoek- en Ontwikkelingsgroep (O&O) van Valstar Simonis hoogwaardige technische adviezen en berekeningen. Het gaat ­bijvoorbeeld om haalbaarheidsstudies naar duurzame of alternatieve energie­concepten, CFD (Computational Fluids Dynamics) -berekeningen, de bepaling van het meest efficiënte energieconcept en de begeleiding bij eventuele outsourcing van centrale energievoorziening. Daarnaast worden second opinions gemaakt over ontwerpen en ­studies van andere ­organisaties, studies gedaan naar nieuwe innovatieve en duurzame installatieconcepten en analyses gemaakt van ­comfortproblemen met het binnenklimaat. Inmiddels heeft de O&O groep ook BREEAMexperts en - assessoren in huis!

Voor nadere informatie I j.snelderwaard@valstar-simonis.nl (tel. 070-307 22 22).