#07 spring 2013
Sheela Gowda, Of all people, 2001
Sheela Gowda Jewyo Rhii
Essay – Steven ten Thije
Lissitzky - Kabakov De bibliotheek Erzen Shkololli Young Art Night Agenda
Jewyho Rhii, Two, 1999-2002
Beste bezoekers, We hebben dit seizoen drie opmerkelijke kunstenaars die met hun eigenzinnige beeldtaal vorm geven aan de spanning tussen persoonlijke afkomst en de mondiale aantrekkingskracht die we in deze tijd allemaal voelen. Met de introductie van Sheela Gowda, Jewyo Rhii en Erzen Shkololli in Eindhoven proberen we een verbinding te maken met de plaatselijke kunstscene, die vooral gericht is op experimenten met materialen en de constructie van tijdelijke vormen in het gebied tussen beeld, sculptuur en architectuur. Steven ten Thije wijst er in zijn essay op dat ons publiek gefascineerd blijft door de ambachtelijkheid die in de werken van deze kunstenaars aanwezig is, misschien wel omdat we in ons dagelijks leven zo vaak aangewezen zijn op digitale informatie van een beeldscherm. Hoewel de persoonlijke toets van de kunstenaar op het eerste gezicht vooral charmant en formalistisch lijkt, hebben de tentoonstellingen tezamen een sterke narratieve structuur die deze spontane momenten verbindt en een bredere beschouwing van tijd en plaats biedt. Met de presentatie van twee vrouwelijke kunstenaars (Gowda en Rhii) hopen we ook vragen op te roepen over genderrollen en hoe deze zich verhouden tot materiĂŤle en formele keuzes, maar in de eerste plaats willen we hun unieke werken laten spreken tot onze bezoekers op manieren die we nog niet kunnen voorspellen. Naast deze twee nieuwe tentoonstellingen zetten we met trots de uitzonderlijk succesvolle tentoonstelling Lissitzky-Kabakov voort en werpen we ook een blik in de museumarchieven met een selectie van hoogtepunten uit de collectie die is samengesteld door de eerste directeur na de Tweede Wereldoorlog, Edy de Wilde. Aarzel niet om bij vragen en reacties onze gastheren en -vrouwen aan te spreken tijdens uw bezoek aan het museum. Tot ziens in het Van Abbemuseum, Charles Esche Directeur
Dear visitors, This season, we have three rather remarkable artists whose individual pictorial language gives form to the tensions between personal origins and global attraction that we all share today. By introducing Sheela Gowda, Jewyo Rhii and Erzen Shkololli to Eindhoven, we seek to make a connection with the local art scene and its focus on material experimentation and construction of temporary forms somewhere between image, sculpture and architecture. As Steven ten Thije points out in his essay, the quality of handicraft present in all their works is something that remains a constant fascination for our public perhaps because of our reliance on digital, screen based information for most aspects of our lives. While the presence of the touch of the artist may appear charming and formalistic at first glance, the exhibitions as a whole have a strong narrative structure that ties these spontaneous moments together in a broader consideration of time and place. The presentation of two female artists (Gowda and Rhii) may hope also to give rise to some questions about gender roles and their relation to material and formal choices, but our primary intention is to allow these unique works to speak to our viewers in ways that we can not yet predict. Alongside these two new exhibitions, we are proud to continue with the outstandingly successful Lissitzky-Kabakov exhibition and to add a look back into the museum archives with highlights from the collection put together by the first post-1945 director, Edy de Wilde. Please feel free to ask our hosts any questions and to send us your reactions. All my best, Charles Esche Director
Sheela Gowda Open Eye Policy 23.02.2013 – 26.05.2013 Het materiaal spreekt Door hun intense soberheid en directe intensiteit geven de installaties van Sheela Gowda hun complexiteit niet bij een eerste aanblik prijs. In het werk And Tell Him of My Pain (2002-2007) is er sprake van een enkel gebaar: een slingerend rood touw doorsnijdt een witte, door daglicht verlichte museumzaal of kronkelt aan je voeten. In de installatie Of All People (2011) ontvouwt een felbeschilderde hemelsblauwe of gele deurpost zich de hoogte in, zowel ontketend als onbeteugeld. Deze kunstwerken, die esthetisch geheel op zichzelf kunnen staan, maken een robuuste, abstracte, bijna ‘pure’ sculpturale indruk op de bezoeker die erlangs loopt en die zich soms nietig voelt bij hun afmetingen. Bij nadere bestudering blijken deze werken echter meerdere lagen te bevatten. De kunstenaar, zo legt ze zelf uit, kneedt ‘een specifieke plaats en vorm en specifieke materialen tot een abstracte taal’. Na die eerste confrontatie vraagt de precieze sociaal-economische en politieke context om een tweede interpretatie, die niet altijd even onschuldig uitvalt. Gowda verklaart: ‘Het volstaat niet als mijn werk alleen als mooi wordt opgevat. Dat zou betekenen dat alleen de uiterlijke kenmerken worden geïnterpreteerd, en de lagen eronder in het donker blijven.’ De werken zijn afgeleid van of samen gesteld uit materiaal dat we dagelijks gebruiken. Sommige materialen zijn banaal en allemaal zijn ze algemeen gangbaar
Sheela Gowda Open Eye Policy 23.02.2013 – 26.05.2013 Material gestures There is an intense sparseness and direct intensity to Sheela Gowda’s installations which on an initial encounter belies their complexity. In And Tell Him of My Pain (2002-2007) a single gesture: the slash of a red rope cuts though a white daylit exhibition room or coils at one’s feet. A brightly painted sky-blue or yellow doorjamb dramatically unfurls skyward at once unleashed and uncontained in the installation Of All People (2011). Resonating completely and aesthetically as forms in and of themselves, these art works emit a robust, distilled almost ‘pure‘ sculptural presence for the visitor who walks among them, at times, dwarfed by their sheer scale. However on closer reading these pieces function on a kind of double register. As the artist explains she moulds ‘specificity of place, form and materials into a language of abstraction’. After this initial encounter the precise social economic and political context provokes a second reading and not always a benign one. As Gowda herself states: ‘If my work gets read as beautiful alone it would be inadequate. It would be a reading of the surface markers alone because the underlying layers are dark.’ The material from which the works are distilled and composed are often in use everyday. Some are mundane, all are common in contemporary daily life in Bangalore. She uses tar barrels, metal piping for domestic
Sheela Gowda, Kagebangara, 2007
in het dagelijks leven in het hedendaagse Bangalore, waar de kunstenaar woont en werkt. Ze gebruikt teertonnen, metalen waterleidingbuizen, houten deurposten, draad en krantenpapier. Andere gebruikte materialen zijn op te vatten als zeer symbolisch, zoals haar, wierook, koemest en kumkum (een dieprode verf gemaakt van geelwortel en ongebluste kalk die vaak bij ceremoniën wordt gebruikt) of kleine houten votiefbeeldjes. Maar allemaal ondergaan ze een transformatie. Ze bekijkt deze gevonden materialen met een nieuwe blik en ze weet er andere connotaties aan te geven wanneer ze vorm aannemen in
plumbing, wooden doorjambs, thread, newspaper. Other media employed can be read as highly symbolic, like hair, incense, cow dung and kumkum (an intensely red dye made of turmeric and lime and often used in ceremonies) or small wooden votive figurines. Yet all are transformed. She re-appraises these found materials, and in each case, she wrings different connotations from them as they take form in space. Examining their aesthetic and plastic values alongside the circumstance of their origin or production and how they are used and circulate within daily life and economic circulation. A complex interplay occurs
de ruimte. Ze onderzoekt hun esthetische en plastische kwaliteiten en daarnaast kijkt ze naar de omstandigheden van hun ontstaan of productie en hoe ze worden gebruikt en circuleren in het dagelijks leven en het economisch verkeer. Er ontstaat een complexe wisselwerking tussen een reeks duidelijke en latente betekenissen en tussen hun potentieel als gewijde en wereldse voorwerpen. Bij dit werk is het ervaren van meerdere betekenissen van fundamenteel belang en het beste voorbeeld daarvan is misschien Gowda’s gebruik van koemest, een materiaal dat ze vanaf het midden van de jaren negentig tot op de dag van vandaag gebruikt. Het is het materiaal dat haar overgang markeert van schilderen naar sculptuur en installatie: aanvankelijk gebruikte ze dit natuurlijke, organische materiaal als pigment op doek, bijvoorbeeld in Untitled (1993), en het meest recent in Stock (2011). Ze merkt op: ‘In India wordt koemest gebruikt als heilig materiaal bij rituelen, als brandstof, om een vloer en muren mee te bedekken of als materiaal om volkskunstbeeldjes of speelgoed van te maken. De koe is ook een symbool van geweldloosheid. Die veelheid aan betekenissen spreekt me aan.’ Deze verschuivende en om voorrang strijdende betekenissen zijn een constante in haar werk. Neem Behold (2009). Over deze gigantische installatie, die bestaat uit een aantal autobumpers en omvangrijke strengen weerspannig mensenhaar, zegt kunsthistoricus Trevor Smith: ‘Eenzelfde spanning tussen het gewijde en het wereldse valt waar te nemen aan de bron, bij dit als talisman gebruikte haar.’ Gowda neemt als uitgangspunt het uiterst symbolische materiaal dat mensenhaar is, afgeschoren door pelgrims die tempels in Zuid-India bezochten. Je zou kunnen zeggen dat die daad hun nederigheid symboliseert. Dit
between a series of surface and latent meanings and between their potential as sacred and profane. Enjoying the multitude meanings becomes fundamental to the work perhaps best exemplified with her use of cow dung, a material she employed from the mid 90’s and continues to use today. It is the material that marked the initial transition from painting into sculpture and installation where she used this natural organic stuff first as a pigment on canvas such as Untitled (1993), and most recently in Stock (2011). She remarks: “Cow dung is used in India as a sacred material in religious rituals, as cow dung pats for fuel, as a cover for a floor and walls or as a material for making folk sculpture and toys. The cow is also a symbol of non violence. I like the range of meanings “. This slippage and jostling for meaning remains constant in the work. Let us take Behold (2009) as an example. As Trevor Smith explains of this massive installation which consists of a multitude of car bumpers and voluminous swathes of unruly dark hair. “A similar tension between the sacred and the worldly can be observed at the very source of the talismanic hair”. Gowda begins with the highly symbolic substance of human hair, shaven from the heads of pilgrims arriving at temples in south India. It is an act which symbolizes, if you will, their humility. This natural untreated shorn off hair is highly valued in the beauty industry for making luxury hair extensions and wigs, even a secondary market is emerging in which the keratin is extracted from these once votive offerings and used in high end hairdressing products. In yet another transformative twist on this contemporary economic story, the final remnants of this hair product could frequently be seen rewoven and wound around the bumpers of cars through the cityscape
Sheela Gowda, And Tell Him Of My Pain, 2002-2007
natuurlijke, onbehandelde, afgeschoren haar is zeer gewild in de schoonheidsindustrie om er luxe haarextensies en pruiken van te maken. Er komt zelfs een secundaire markt op waarin de keratine uit deze voormalige offers wordt gehaald en in chique haarproducten wordt verwerkt. In weer een andere variant van dit hedendaagse economische verhaal duiken de laatste resten van dit haarproduct regelmatig op, opnieuw geweven en rond de bumpers van auto’s in de stad gewonden, waarmee het haar terugkeert naar zijn functie als alomtegenwoordige stedelijke talisman. Gowda hergebruikt al deze elementen in een nieuwe combinatie: de compositie beslaat de hele ruimte of zaal waarin het werk wordt opgehangen. De nauwgezette manier waarop Gowda onderzoekt hoe deze en andere symbolische materialen als koemest of geelwortel worden gerecycled in het commerciële verkeer, vormt al vanaf het moment dat ze zich begin jaren negentig met figuratief schilderen ging bezighouden een consistent achtergrondverhaal bij de werken. Je zou zelfs kunnen zeggen dat ze de ontwikkeling van het neoliberalisme volgt en de specifieke gevolgen daarvan tot in detail uitwerkt in de context waarbinnen ze leeft en werkt. De werken gaan over wereldwijde economische ‘groei en ontwikkeling’. Ze heeft het over de lelijkheid en gewelddadigheid van economische ongelijkheid, de concurrentiestrijd tussen de oude en nieuwe machtssystemen, stad en platteland, seculier versus religieus en rechtvaardig tegen onrechtvaardig. Opmerkelijk aan haar werk is dat ze vanuit een krachtig, volkomen eigen artistiek idioom zo welsprekend een heel exacte en afgebakende denkwereld verwoordt.
returning to the function as an ubiquitous urban talisman. Gowda takes all of these elements and combines them anew – the entire room or hall in which the work is hung becomes the space of composition. Gowda’s meticulous tracking of the commercial circulation reuse and recycling of this and other symbolic substances like cow dung, or kumkum, form consistent back-story for the works since her first forays forms figurative painting in the early nineties. In fact one could say it tracks the development of neoliberalism and plays out its particular consequences in great detail in the context in which she lives and works. The works speak of a global economic ‘growth and development’. She talks of the ugliness and violence of economic disparity, the jostling of power systems between the new and the old, the urban and the rural, the secular versus the religious and the just against the unjust. What remains remarkable about her practice is that she voices so eloquently a precise and located thinking from within a powerful artistic language all of her own.
Jewyo Rhii Walls to Talk to 26.01.2013 – 28.04.2013
Jewyo Rhii, Two, 1999-2002
Als je door de zalen van de tentoonstelling Walls to Talk to van Jewyo Rhii (Seoul, 1971) in het Van Abbemuseum loopt, betreed je een reeks verschillende omgevingen en architecturale installaties die elk een specifiek verhaal vertellen uit een bepaalde tijd en plaats. De werken zijn de afgelopen twaalf jaar tot stand gekomen in verschillende steden over de hele wereld, zoals haar woonplaats Seoul of New York, Düsseldorf en Parijs. Ze zijn gemaakt als reactie op de context waarin ze zich bevindt en zijn vaak opgebouwd uit materialen en voorwerpen die ze in haar directe omgeving aantreft: van planten tot plastic platen of stukken piepschuim. Het overbrengen van deze site-specifieke installaties naar de begane grond van de nieuwbouw van het Van Abbemuseum, of ze daar nabouwen, was de grootste uitdaging voor Jewyo en haar assistenten Seeun en Sungho sinds ze eind oktober in Eindhoven aankwamen. Toen Jewyo werd uitgenodigd om te exposeren was een van de eerste
Jewyo Rhii Walls to Talk to 26.01 – 28.04.2013 Walking through the different rooms of Walls to Talk to, Jewyo Rhii’s (Seoul, 1971) exhibition at the Van Abbemuseum, you will enter a series of different environments and architectural settings, each one telling a particular story from a specific time and place. The works have been made over the past twelve years in various cities across the world, such as her hometown of Seoul or New York, Düsseldorf and Paris. They are created in response to the context she finds herself in and are often assembled out of materials and objects found in her immediate surroundings – from plants to plastic sheets or chunks of Styrofoam. How to effectively re-create or transfer these site-specific installations into the ground floor of the new building of the
dingen die we bespraken de noodzaak dat ze hier lange tijd verbleef, om zo de zalen van het museum en de bronmaterialen te leren kennen. Maar ook om nieuwe installaties te kunnen bouwen die trouw zouden blijven aan de oorspronkelijke werken, maar tegelijkertijd werden gemaakt voor een nieuwe omgeving. Jewyo had geen vooropgezet plan over wat waar zou moeten staan. Deze intuïtieve manier om een tentoonstelling in elkaar te zetten is voor het museum een uitdaging – maar een die spannende resultaten heeft opgeleverd.
Jewyo Rhii, Typewriter Series
Jewyo Rhii aan het werk in haar studio in Eindhoven
Toen de belangrijkste onderdelen van de werken, verpakt in grote containers, uit Seoul, Düsseldorf en Parijs waren gearriveerd, begonnen Jewyo, Seeun en Sungho aan de verschillende elementen van de tentoonstelling te werken. In een atelier in een grote loods op het Eindhovense Sectie-C terrein voegden Jewyo en haar assistenten de verschillende onderdelen van de tentoonstelling samen. Ook veel van haar typemachines zijn daar in elkaar gezet (en in de werkplaats van het museum zijn nieuwe gebouwd), en haar metalen Fence is gereconstrueerd naar voorbeeld van het werk dat ze het afgelopen jaar maakte in haar flat in de wijk Itaewon in Seoul. Maar veel elementen en materialen moesten in Eindhoven zelf worden gezocht. Voor het nieuwe segment van Moving Floor, een installatie die ze oorspronkelijk in Düsseldorf maakte en later in Seoul, en die ook houten latten omvat die bewegen als je erop loopt, moest ze gebruikt metaal en hout gebruiken.Daarvoor ging ze met Roeland Koppelmans, een van de technici van het museum, naar Metaalhandel Teunissen en Houthandel Van der Vleuten in de omgeving van Eindhoven. Ook groeit er sinds de komst van Jewyo een tuin die deel uitmaakt van de tentoonstelling. Seeun besprak met Harrie Bullens, de tuinman van het museum,
Van Abbemuseum has been the major challenge for Jewyo and her assistants Seeun and Sungho, since they arrived in Eindhoven in late October. When Jewyo was invited to exhibit, one of the first things we discussed was the need for her to be here for a long period of time in order to get to know the galleries of the museum and the source materials and construct new installations that are faithful to the original works but that are made for their new surroundings. Jewyo did not start with a fixed plan of what would go where. This intuitive way or piecing together an exhibition is a challenge for a museum – but it has brought exciting results. Once the main elements of the works had arrived in large containers from Seoul, Düsseldorf and Paris - Jewyo, Seeun and Sungho got to work on the different elements of the exhibition. Working in a studio in a large industrial building in Eindhoven’s Sectie C, Jewyo and her assistants have assembled the different components of the exhibition. Many of her type writers have been put together there (whilst new ones have been constructed in the workshop of the museum), and her metal Fence has been re-configured from how it first appeared in her apartment in the Itaewon district of Seoul, where it was made last year. But many elements and materials have had to be found in Eindhoven. For the new section of Moving Floor – an installation she fist made in Düsseldorf and later in Seoul, which comprises wooden slats that move when you walk on them – she had to source used metal and wood. For this she visited Teunissen Metaalhandel and Van Der Vleuten Houthandel in the Eindhoven area with one of the museum’s technicians, Roeland Koppelmans. A garden that will be part of the exhibition has been growing since Jewyo
waar ze de juiste aarde kon vinden en ze zijn naar het tuincentrum geweest om de planten te kopen waarnaar ze op zoek was. De planten werden oorspronkelijk geplant in haar tijdelijke flat in de Schrijversbuurt, maar zijn inmiddels overgebracht naar het museum. Van Henk Visch, een kunstenaar die in Eindhoven woont en werkt en bevriend is met Jewyo, kreeg ze stapels piepschuim die hij in zijn atelier had liggen en die ze in de installaties heeft gebruikt. Andere dingen heeft ze gevonden op Marktplaats of bij dumphandels in de stad.Iets wat sommige mensen willen weggooien kan precies datgene zijn waarnaar Jewyo op zoek is. Dus als je door de reeks installaties in Jewyo’s tentoonstelling loopt, met hun merkwaardige combinatie van verschoven muren, bewegende vloeren en materialen die uit een dumphandel afkomstig lijken, dan zie je wat Jewyo in vier maanden tot stand heeft gebracht hier in Eindhoven, waar elk onderdeel van haar expositie met de grootst mogelijke zorg is doordacht, bijeengezocht en in elkaar gezet. Zoals de oorspronkelijke werken afkomstig waren uit een specifieke tijd en plaats, zo is de tentoonstelling Walls to Talk to het resultaat van Jewyo’s verblijf, ervaringen en relaties met mensen hier in Eindhoven.
Jewyo Rhii, Two, 1999-2002
first arrived. They went to the garden centre to pick out the plants she was after and Seeun spoke to the museum’s gardener Harrie Bullens about finding the right soil. Originally planted in her temporary apartment in the Schrijversbuurt, the plants have since been moved to the museum. Henk Visch, an artist living and working in Eindhoven and a good friend of Jewyo’s, gave her piles of Styrofoam that he had sitting in his studio that she will use in the installations. Other things have been found on Marktplaats or from visiting junkyards in the city. What some people might want to throw away could be exactly what Jewyo is looking for. So, as you walk through the series of installations in Jewyo’s exhibition, with their strange combination of displaced walls, floors that move or materials that look like they have been found in a junk yard, you are seeing the result Jewyo’s four months here in Eindhoven, where every part of her exhibition has been thought through, found and assembled with the utmost care. Just as the original works came out of a particular time and place, so the exhibition Walls to Talk to is the result of Jewyo’s time, experiences and relationships with people here in Eindhoven.
essay
Het ambacht van het kijken Steven ten Thije
Als ik ga zitten om een tekst te schrijven lijkt het bijna regel dat mijn bureau een puinhoop is – in elk geval is het nu weer het geval. Tussen een onoverzichtelijke berg van boeken, brieven, visitekaartjes, kleingeld, pennen, sleutels, snoepjes en een wemelend netwerk van kabels die alle computerapparatuur met elkaar verbindt, is nog net genoeg plek voor een toetsenbord en twee handen die ietwat naar binnen gedraaid beginnen met typen. Maar eveneens regel lijkt het dat gedurende het proces van het schrijven op haast magische wijze langzaamaan de chaos afneemt en de boeken hun plek weer opzoeken in de kast, de papieren verdwijnen in ordners of de papierbak en alle kleine prullaria trekken zich terug in lades of nemen, in streng stramien, een plek op het nu vrijwel lege bureau. Het is mij onderhand wel duidelijk dat dit fysieke proces waarin materiële dingen zich ordenen parallel verloopt met het ordenen van gedachtes in een tekst. De laatste tijd bekruipt het gevoel me echter ook dat de betekenis groter is dan mijn bureau. Zou het kunnen dat deze huiselijke dans tussen mij en mijn spullen een spoor bevat van een meer algemene dialoog die plaatsvindt tussen mens en ding tijdens het schrijven en misschien zelfs nog algemener tijdens het maken van iets? En kan het zijn dat juist deze dialoog een centrale rol speelt in het maken en kijken naar kunst? Het zijn vragen die vooral in deze tijd de moeite van het stellen waard zijn. Al decennia voelt het alsof onze wereld steeds immateriëler wordt. De opkomst van de PC, later de laptop en nu de tablet en smartphone maken een steeds verdere kolonisering van het dagelijks leven door het Internet mogelijk en begeleiden de transformatie van een maakeconomie naar een diensteneconomie. We zijn (niet meer) in de ban van spullen maar van informatie; onze economie draait niet om dingen maar om ervaringen. Ook in de kunst lijkt deze ontwikkeling onvermijdelijk en zo vanzelfsprekend als een cliché. Kunst bestaat niet meer (alleen) uit fraai vormgegeven spullen, maar uit concepten. Het kunstwerk is niet een ding, maar een ervaring. Deze ontwikkeling is al bijna een eeuw oud en gaat terug tot de proto-conceptueel kunstenaar Marcel Duchamp
die in 1917 een ordinaire, urinoir tot kunstwerk verhief door het te dateren en signeren met “R. Mutt” (een fonetisch woordgrapje met het Duitse Armut). Deze eerste ‘readymade’, zoals Duchamp het noemde, kan gezien worden als de symbolische eerste steen waarmee de ramen ingegooid werden van het heilige huisje van de kunstenaar als ambachtsman – als bekwaam vervaardiger van dingen. Na Duchamp zijn kunstenaars geen makers meer, maar denkers, schijnbaar ver weg van het ding. Toch zijn er de laatste tijd weer tekenen die wijzen op een terugkeer van ‘het ding’. Misschien niet (alleen) in de vorm van een romantisch ‘terug naar de natuur’, maar eerder in de vorm van een nieuwe ‘dialoog’ met het ding. De ontwikkeling vindt plaats op twee plekken waarbij er mensen zijn als de filosoof Peter-Paul Verbeek die aandacht vragen voor wat dingen ‘doen’ en wat ze ons vertellen. Daarnaast zijn er mensen als de cultuursocioloog Richard Sennet die onlangs een vurige pleidooi heeft gehouden voor het herstel van ‘ambacht’ (craftmanship) en vooral stilstaat bij de rol van de mens in het woordloze ‘gesprek’ tussen mens en materie dat plaatsvindt tijdens het maken. Beide openen een interessant perspectief op de situatie vandaag de dag dat ook helpt om een nieuwe verhouding tot die steeds immateriëlere kunst te vinden. Laten we kort bij beiden stilstaan en beginnen bij Peter-Paul Verbeek. Hij heeft naast een lange reeks artikelen ook al vijf boeken op zijn naam waarin het telkens draait om onze relatie met techniek en design. Hoe ik zelf op zijn spoor kwam kan ik nu al niet meer goed herinneren, maar een van zijn boeken heeft de weg naar mijn overvolle bureau gevonden en is van deze ‘ontdekking’ de stille getuige. In dit eerste boek ‘De Daadkracht der Dingen’ beschrijft hij de Westerse traditie van het denken over techniek met name het werk van Karl Jaspers en Martin Heidegger. Met zijn analyse wil Verbeek laten zien hoe deze traditie tekortschiet om de complexe en ook onvoorspelbare impact te begrijpen die dingen hebben op ons leven. Hij stelt dat deze denkers geneigd zijn om de houding die nodig is om iets vorm te geven – om een instrument te maken – te totaliseren. Heidegger beschrijft bijvoorbeeld hoe moderne techniek mensen verleidt om de gehele wereld te beschouwen als ‘grondstoffen’ die bewerkt kunnen worden. De stuwdam, zo gaat een van zijn voorbeelden, verandert onze blik op stromend water dat nu niet meer een in zichzelf berustende rivier is, maar potentiële elektriciteit die geoogst kan worden. Verbeek valt Heidegger niet volledig af, maar zet er tegenover dat dit perspectief maar de helft van het verhaal is en dat deze denkers het risico lopen te vergeten wat dingen werkelijk doen. De dingen die ons omringen zijn niet alleen passieve projectieschermen
voor onze eigen bedenksels, ze veranderen ook zelf actief en op onverwachte wijze onze werkelijkheid. Hij geeft zelf het voorbeeld van de magnetron die in eerste instantie bedoeld was om het kookproces te versnellen, maar die als onbedoelde bijwerking had dat het gehele eetpatroon van gezinnen veranderde, doordat nu iedereen op zijn eigen tijd kon eten. De machine die gemaakt was voor een beetje tijdswinst bewerkstelligt op onverwachte wijze een verandering in sociale gedragspatronen. Dit effect van de magnetron is in de ogen van Verbeek niet een uitzondering, maar regel. Het negeren van dit ‘werken’ van de dingen maakt dat we continu in dezelfde valkuil trappen door te denken dat we volledige macht hebben over de dingen, waardoor we telkens weer schrikken als dingen meer (of minder) doen dan we van ze verwachten. In zijn pleidooi voor ambacht sluit cultuursocioloog Richard Sennet bij deze analyse aan, maar hij legt de nadruk op de rol van de mens tijdens het maken van iets. Sennet wil aantonen dat in de fysieke uitwisseling tussen mens en materie veel meer gebeurt dan een passief vormgeven aan de hand van een vooropgezet plan. Sennet zet daarmee ambacht tegenover theorie. Hij wijst hiervoor op de etymologische verwantschap tussen ‘theoria’ en ‘theatron’ wat letterlijk ‘een plek voor kijken’ (a place for seeing) betekent. De theoreticus is iemand die iets begrijpt door ernaar te kijken, maar niet door het te doen, zoals de bezoeker van een theater. De ambachtsman leert juist begrijpen (en innoveren) door te doen. Door kleine, praktische aanpassingen in het maakproces ontstaan nieuwe vormen en gebruiken. Dit betekent niet dat er geen reflectie (en theorie of ‘kijken naar’) plaatsvindt tijdens het maken, maar dat het een organisch onderdeel is van een proces waarin doen en denken elkaar ritmisch afwisselen. Dat ritme zorgt voor een betere balans tussen mens en ding en die balans is volgens Sennet in gevaar in onze steedse virtuelere wereld. Een balans die ook een ethische component heeft, omdat ook samenleven vraagt om zowel een praktijk – een ambacht – als om een theorie. Beide perspectieven vragen om een hernieuwde aandacht voor de complexe en woordloze dialoog die continu plaatsvindt tussen mens en ding. De steeds conceptueler wordende kunst lijkt deze dialoog te zijn vergeten, maar dat is slechts schijn. Kunst mag afscheid genomen hebben van de fetisj-achtige verering van het ding, maar niet omdat het ding niets meer te zeggen heeft. In de hedendaagse kunstpraktijk staat net als bij Sennet en Verbeek de dialoog centraal en dat betekent aandacht voor beide kanten van de medaille – reflectie en ervaring. Waarbij je moet toevoegen dat kijken zelf complexer is dan hierboven voorgesteld en niet alleen iets passiefs is, maar ook iets actiefs – iets wat
je moet doen. Kijken als ambacht betekent ‘luisteren’ naar je ogen terwijl ze uit het zichtbare – datgene wat je ziet - het denkbare tevoorschijn toveren. Voor de kijker betekent dit ogenschijnlijk harder werken dan vroeger toen je je nog kon overgeven aan de (passieve) bewondering voor de ‘meester’; vandaag wordt de kijker uitgenodigd om deel te nemen aan een dialoog waarbij je zelf actief moet worden om te horen wat de dingen ‘zeggen’. Het klinkt misschien vreemd maar het betekent dat het juist deze ‘conceptuele’ kunst is die maakt dat het museum van een theoretische plek om ‘te kijken naar’ verandert in een plek waar je iets moet ‘doen’.
Lissitzky – Kabakov Utopie en werkelijkheid 01.12.2012 – 28.04.2013
PS: Wat teleurgesteld kijk ik weg van mijn beeldscherm en zie een nauwelijks opgeruimd bureau. De uitzondering die de regel bevestigt? Misschien. Maar gisteren stond ik ineens in de tuin een muurtje te bouwen; iets wat ik al maanden voor me uitschuif. Zo zie je maar: de dialoog tussen mens en ding blijft onvoorspelbaar, juist als je hem verwacht. Steven ten Thije is onderzoeksconservator in het Van Abbemuseum en wetenschappelijk medewerker verbonden aan de Universität Hildesheim.
Theaterrondleiding Lissitzky-Kabakov, foto Van Abbemuseum
Lissitzky – Kabakov Utopia and Reality 01.12.2012 – 28.04.2013
An English version of this essay is available at www.vanabbemuseum.nl
Bezoekersactiviteiten Sinds december 2012 maak je in de tentoonstelling Lissitzky – Kabakov, Utopie en werkelijkheid kennis met grootheden uit de Russische kunstwereld. Je ontdekt de verschillen tussen de oeuvres van Lissitzky en Kabakov, waarvan vele verklaard kunnen worden door de omstandigheden aan het begin en het einde van het Sovjettijdperk: hoop tegenover teleurstelling. Daarnaast hebben de twee kunstenaars in artistiek opzicht een totaal andere achtergrond. Hoewel deze verschillen in het oog springen, kun je ook een aantal overeenkomsten signaleren in deze tentoonstelling.
Activities for visitors Since December 2012 it has been possible to get to know some of the great figures in the world of Russian art in the exhibition Lissitzky – Kabakov, Utopia and Reality. You discover the differences between the works of Lissitzky and Kabakov, many of which can be explained by the circumstances at the beginning and end of the Soviet era: hope versus disappointment. In addition, the two artists have a completely different background from an artistic point of view. Although these are striking differences, it is also possible to identify a number of correspondences in this exhibition.
Globetrotter Express De Omroeper en de Globetrotter van Lissitzky nemen je mee op reis in een gratis doe-het-zelfrondleiding voor families met kinderen. Theaterrondleiding Breng schilderijen tot leven, droom over jouw ideale gebouw, maak muziek in de tentoonstelling: de Omroeper neemt jou en je hele familie mee op ontdekkingstocht door de tentoonstelling. Deze bijzondere theaterrondleiding, in samenwerking met TICwerk, vindt iedere zondag om 11.30 uur en iedere eerste donderdagavond van de maand om 19.30 uur plaats (€3,- per persoon, kinderen tot vijf jaar doen gratis mee).
Theaterrondleiding Lissitzky-Kabakov, foto Van Abbemuseum
Bovendien zit de Lissitzky – Kabakov tentoonstelling boordevol verhalen. Niet alleen over de kunstenaars en hun werk, maar ook over de tijd waarin ze werkzaam zijn. Het zijn niet alleen de verhalen van de ‘grote’ geschiedenis met Lenin en Stalin, maar ook het individuele leven van mensen in de Sovjet-Unie komt aan de orde. Om bezoekers kennis te laten maken met deze achtergronden, hebben we een uit gebreid programma voor alle leeftijden: Mobiele website Ontdek de Sovjet Unie via historische informatie, persoonlijke verhalen of een soundscape. Meer informatie over de achtergronden bij de tentoonstelling kun je tijdens je bezoek via je smartphone of via de aanwezige iPads vinden op een speciale website (l-k.vanabbe.nl).
Moreover, the Lissitzky – Kabakov exhibition is absolutely crammed with stories, not only about the artists and their work, but also about the period they were working in. These are not only the stories of the “great” history of Lenin and Stalin, but the lives of individual people in the Soviet Union are also covered. In order to allow visitors to get to know these backgrounds, we have a wide-ranging programme for all ages: Mobile website Discover the Soviet Union with historical information, personal stories, or a soundscape. During your visit you can find more information about the backgrounds to the exhibition on your smartphone or using the iPads that are available on a special website (l-k.vanabbe-nl).
Familiekunstclub Tijdens een speciale Lissitzky – Kabakov familiekunstclub ga je na een bezoek aan de tentoonstelling zelf aan de slag met je eigen kunstwerk. Ook in jou schuilt een echte kunstenaar! Iedere derde zaterdag van de maand van 14.00 tot 16.00 uur (€6,- per persoon). Filmprogrammering Op zondagmiddag (14.30 uur) kun je in het auditorium terecht voor een Sovjetfilm. En zoals altijd staan onze cicerones en gastheren en -vrouwen klaar om vragen te beantwoorden en je ter plekke wegwijs te maken. Ook verzorgen zij gratis toelichtingen op zaal. Meer informatie en reserveringen via de website van het museum www.vanabbemuseum.nl. De tentoonstelling Lissitzky – Kabakov: Utopie en werkelijkheid is nog tot en met zondag 28 april te zien in het Van Abbemuseum: mis het niet!
Globetrotter Express The Announcer and the Globetrotter of Lissitzky take you on a journey on a free do-it-yourself tour for families with children. Theatre tour Bring paintings to life, dream about your ideal building, make music in the exhibition: the Announcer will take you and your whole family on a voyage of discovery through the exhibition. This special theatre tour in collaboration with TICwerk, takes place every Sunday at 11.30 a.m. and every first Thursday evening of the month at 7.30 p.m. (€ 3 per person, free for children under five years). Family art club During a special Lissitzky – Kabakov family art club you can start making your own work of art after a visit to the exhibition. There is a real artist hiding inside you as well. Every third Saturday of the month from 2 to 4 p.m. (€ 6 per person). Film programme On Sunday afternoon (2.30 p.m.), you can see a Soviet film in the auditorium. As always, guides and hosts and hostesses will be ready to answer your questions and show you the way round. They will also provide free explanations in the rooms. For further information and reservations, see the museum website www.vanabbemuseum.nl The Lissitzky – Kabakov, Utopia and Reality exhibition can be seen in the Van Abbemuseum up to Sunday 28 April. Don’t miss it!
De pers over Lissitzky - Kabakov “Inventieve actie van Van Abbe-directeur Charles Esche om het werk van Kabakov aan dat van Lissitzky te koppelen.” Rutger Pontzen, De Volkskrant, noemde de tentoonstelling in zijn top 3 van het afgelopen jaar “Voor een zeldzaam mooie en inhoudelijk sterke tentoonstelling moet u deze winter naar Eindhoven. (…) De kracht van de tentoonstelling ligt niet alleen in het treffende beeld dat ze geeft van de opkomst en het verval van de Sovjet-Unie, maar vooral in de poëzie van beide oeuvres. (…) Lissitzky – Kabakov is een tentoonstelling die in je kleren kruipt.” Jan Van Hove, De Standaard Zaaloverzicht Lissitzky-Kabakov, 2012, foto: Peter Cox.
Seije Slager, Trouw
“Het idee van Esche om juist deze kunstenaars met elkaar te verbinden, bleek een gouden greep.” Anneke van Wolfswinkel, Hallo040.nl “Die tweespalt wordt door een door de Kabakovs vormgegeven tentoonstelling met werk van Lissitzky (waar het Van Abbe een fraaie collectie van bezit) en met hun eigen installaties - ook nieuw werk - krachtig en zeer fraai getoond.” Paul Depondt, HART
Zaaloverzicht Lissitzky-Kabakov, 2012, foto: Peter Cox.
The press on Lissitzky - Kabakov “Inventive action from the Van Abbe director Charles Esche to link Kabakov’s work to Lissitzky’s work.” Rutger Pontzen, De Volkskrant, included the exhibition in his top three choices last year. “For an unusually beautiful exhibition with a powerful content you will have to go to Eindhoven this year. (…) The power of the exhibition lies not only in the striking picture which it provides of the rise and fall of the Soviet Union, but above all, in the poetry of the oeuvre of the two artists. Lissitzky – Kabakov is an exhibition that gets under your skin.” Jan Van Hove, De Standaard.
Seije Slager, Trouw
“Esche’s idea to link these two artists has proved to be a golden choice.” Anneke van Wolfswinkel, Hallo040.nl “That dichotomy is displayed in a powerful and very beautiful way in an exhibition designed by Kabakov with works of Lissitzky (from whom the Van Abbe has a splendid collection) and with their own installations - including new work.” Paul Depondt, HART
bibliotheek De bibliotheek van het Van Abbemuseum Wist je dat het Van Abbemuseum ook een gratis toegankelijke bibliotheek heeft? En niet zo maar een bibliotheek, maar een die bekend staat als een van de beste vakbibliotheken van Nederland, gespecialiseerd in wetenschappelijke literatuur op het gebied van de moderne en hedendaagse beeldende kunst. Je bent van harte welkom om hier in alle rust tijdschriften te lezen, boeken te bestuderen, achtergrondinformatie te vergaren of gewoon ideeën op te doen. De collectie, die je ook online kunt raadplegen, bestaat uit ruim 130.000 titels: tentoonstellings- en collectiecatalogi, boeken, tijdschriften, video’s, cd-roms en dvd’s. Ook is er een groot documentatiearchief over de kunstcollectie en de tentoonstellingen die het Van Abbemuseum vanaf 1936 georganiseerd heeft. De bibliotheekblog vormt het belangrijkste digitale portaal van de bibliotheek. Naast informatie over de (bibliotheek) tentoonstellingen vind je hier materiaal over de architectuur en geschiedenis van het museum, vormgevers, de affichecollectie. Door aankopen, schenkingen en ruilverkeer met musea over de gehele wereld groeit de bibliotheekcollectie jaarlijks met ongeveer 4.000 titels.
Foto: Norbert van Onna
In november 2012 ontving de bibliotheek nog een schenking van 13.500 titels van de Nijmeegse verzamelaars Albert Lemmens en Serge Stommels. De collectie van Lemmens en Stommels - de LS collectie - bestrijkt de geschiedenis van de Russische kunst binnen en buiten Rusland en de Sovjet-Unie en bestaat uit onder meer kunstenaarsboeken, kinderboeken, grafiek en tijdschriften. Een selectie van boeken en tijdschriften van de kunstenaars El Lissitzky en Ilja Kabakov is te zien in de tentoonstelling Lissitzky – Kabakov, Utopie en werkelijkheid.
Bibliotheektentoonstellingen In de bibliotheek zijn regelmatig tentoonstellingen te zien met onder meer werken op papier, bijzondere edities en kunstenaarsboeken. De bibliotheek werkt daarbij samen met kunstenaars, verzamelaars en uitgevers.
The library of the Van Abbemuseum Did you know that the Van Abbemuseum also has a library that you can visit free of charge? And it is not just any library, but one which is well known as one of the best professional libraries in the Netherlands, specializing in academic literature in the field of modern and contemporary visual art. You are very welcome to come and read magazines here at your leisure, to study books, collect background information or simply gather ideas. The collection, which you can also consult online, consists of more than 130,000 titles: exhibition and collection catalogues, books, journals, videos, cd-roms and DVDs. There is also a large archive of documentation about the art collection and the exhibitions which the Van Abbemuseum has organized since 1936. The library blog is the most important digital portal of the library. In addition to information about the (library) exhibitions, you will find material about the architecture and history of the museum, designers, the poster collection. As a result of the purchases, gifts and exchanges with museums all over the world, the library collection is growing with approximately 4,000 titles every year. In November 2012 the library received a gift of 13,500 titles from collectors in Nijmegen, Albert Lemmens and Serge Stommels. The collection of Lemmens and Stommels – the LS collection –covers the history of Russian art in and outside Russian and the Soviet Union and contains, amongst other things, artists’ books children’s books, graphics and journals. A selection of the books and journals of the artists El Lissitzky and Ilja Kabakov can be seen in the exhibition LissitzkyKabakov, Utopia and Reality.
12 + 12: Wijn en Dromen der Kunst 22 januari – 5 april 2013 12 kunstenaars uit Nederland en 12 uit Rusland vervaardigden een boek dat is gebaseerd op twee oude begrippen uit de beeldende kunst: het Apollinische en het Dionysische. De tentoonstelling is onderdeel van 12 + 12, een internationaal programma waarin verschillende landen zijn betrokken. Katern 16 april – 31 mei 2013 Een tentoonstelling in boekvorm: een aantal kunstenaars uit België en Nederland heeft katernen vervaardigd die gebundeld worden in één groot kunstenaarsboek. De verschillend vormgegeven katernen verzorgen hierbij de verhaallijnen.
Library exhibitions Exhibitions are held in the library regularly, including amongst other things, works on paper, special editions and artists’ books. The library collaborates with artists, collectors and publishers for this purpose. 12+12: Wine and Dreams of Art 22 January – 5 April 2013 12 artists from the Netherlands and 12 from Russia are producing a book which is based on two old concepts in the visual arts, the Apollonian and Dionysian themes. The exhibition is part of 12+12, an international programme involving various different countries. Katern 16 April – 31 May 2013 An exhibition in book form. A number of artists from Belgium and the Netherlands have made notebooks which have been collected together in a single large artist’s book. The differently designed notebooks provide the storylines.
Erzen Shkololli Pejë, Kosovo, 1998 06.04.2013 – 23.06.2013
Erzen Shkololli Pejë, Kosovo, 1998 06.04.2013 – 23.06.2013
Erzen Shkololli schiep het werk Pejë, Kosovo, 1998 toen hij tweeëntwintig was. Vijftien jaar later wordt het werk voor de tweede keer in twee jaar tentoongesteld. In de tussenliggende jaren lag het werk opgeslagen, eerst in Kosovo en later in Berlijn. Pejë, Kosovo, 1998 werd gemaakt tijdens de oorlog in Kosovo. Shkololli, op dat moment een jonge kunstenaar, zat toen met zijn familie drie maanden in Pejë ondergedoken, in de verschrikkelijke periode van etnische zuiveringen. Om actief te blijven deed hij wat hij onder de omstandigheden kon, met wat hij zo gauw voor handen had: materiaal uit het naaiatelier van zijn vader en de naaimachine van zijn moeder. Daar maakte hij een reeks kleurige stukken patchwork van acht banieren met een totale lengte van tweeëntwintig meter. Als je naar het lange banier kijkt, springen geslachtsloze rode figuren in het oog. De schematisch weergegeven figuren steken in de meeste gevallen hun handen in de lucht en worden afgewisseld met doodskisten, huizen en bloemen, allemaal in felle kleuren op een zwarte ondergrond. De werken doen denken aan die van Matisse of de Cobra-groep, Europese kunstenaars uit de jaren vijftig die ook direct na een oorlog actief waren. Gezien de thematiek kunnen ze emotioneel vlak overkomen, verstoken van compassie, diepte of perspectief, maar die effen kleuren maken de vorm wel heel helder. Shkololli’s naïeve of kinderlijke vormen roepen een enigszins ongemakkelijk gevoel op: al zien we mooie kleuren en aantrekkelijke composities, het gaat hier wel om kinderlijke beelden van de dood.
Erzen Shkololli, Pejë, Kosovo, 1998. CAPC Bordeaux, 2010.
Erzen Shkololli created the work Pejë, Kosovo, 1998 when he was 22 years old. Fifteen years later, the work is on public display for the second time in two years. In the intervening years, the work was kept in storage, first in Kosovo and later in Berlin. Pejë, Kosovo, 1998 was made during the time of the Kosovo war when Shkololli, a young artist at the time, was in hiding for three months with his family in Pejë, during the horrific period of ethnic cleansing of the war. In order to keep active, he did what he could under the circumstances with whatever was around - material from his father’s bespoke sewing shop and his mother’s home sewing machine. As a result, he made a series of colourful patchworks, one that was 22 meter long and comprised of eight banners. Looking at the long banner, genderless red figures jump out at the viewer. Most of the schematically drawn figures have their hands up, interspersed with coffins, houses and flowers all in strong colours on a black background. The works have an almost Matisse or COBRA-like quality to them, European artists from the 1950s who were also active in the immediate aftermath of a war. They might also seem emotionally flat given the subject matter, devoid of compassion and without depth or perspective, yet this flat colour creates a very clear form. Shkololli’s naive or infantile forms install a certain degree of discomfort, faced as we are by the beauty of the colour and composition while confronting childlike images of death.
Naast het patchwork van Shkololli zijn getekende, in verleidelijke kleuren gedrukte briefkaarten op een tafel gelegd. Dit is een selectie uit honderden kaarten die in de weken direct na de oorlog door kinderen in vluchtelingenkampen zijn geschilderd in het kader van een humanitair rehabilitatieproject. Shkololli heeft samen met de kinderen geprobeerd hun ervaringen te normaliseren en tegelijk met zijn eigen ervaringen in het reine te komen. De briefkaarten hebben dezelfde mysterieuze kwaliteit als het patchwork: mooi maar ook verontrustend.
Alongside Shkololli’s patchworks, drawn postcards printed in seductive colours are placed on a table. These postcards are some of hundreds painted by children in the refugee camps in the immediate weeks after the war as part of a humanitarian rehabilitation project. Erzen worked with the children, in an attempt to normalise their experiences whilst at the same time coming to terms with his own experiences. The postcards have the same mysterious quality as the patchworks - at once beautiful and disturbing.
Erzen Shkololli (geboren in Pejë, Kosovo in 1976) is een kunstenaar en curator die momenteel directeur is van het nationale museum van Kosovo; ook is hij medeoprichter van het EXIT Contemporary Art Institute in Pejë.
Erzen Shkololli (born 1976, Pejë, Kosovo), is an artist and curator. Currently he is the director of Kosovo national art gallery, co-founder of EXIT Contemporary Art Institute in Pejë.
praktische informatie / practical information
YoungArtNight
Gratis rondleiding Elke zondagmiddag om 12.00 uur vindt een gratis rondleiding plaats. Aanmelden kan vanaf 11.00 uur bij de infobalie, maximaal 2 personen per aanmelding. De rondleiding is gratis, toegang voor het museum dient wel betaald te worden. Free tour Every Sunday afternoon at midday we organise a free tour. Register from 11 am at the Information Desk, maximum of two people per registration. The tour is free but you do need to pay admission to the museum.
YoungArtNight 2012, foto: Bram Saeys.
YoungArtNight 13.04.2013 21.00 – 02.00 h Entrance: pre-sale €5 (free drink included) box office €6
YoungArtNight 13.04.2013 21.00 – 02.00 uur Toegang: VVK €5 (incl. drankje) Avondkassa €6 Tijdens de YoungArtNight staat ‘Art meets Party’ centraal: een avond voor studenten en iedereen die zich jong voelt. Na een geslaagde editie in september 2012 is het nu tijd voor een vervolg. Wees erbij: kijken, dansen, kletsen, doen, verwonderen en vermaken. Op deze avond willen wij zo veel mogelijk creatieve energieën bij elkaar brengen. Jonge kunstenaars, musici en vormgevers laten hun werk zien en museumcafé Karel1 verandert in een dansvloer waar dj Albert van Abbe achter de draaitafels staat. De tentoonstelling van Sheela Gowda inspireert tot Bollywooddans, Lissitzky-Kabakov nodigt uit om propagandakunst te maken en met het werk van Jewyo Rhii beleef je op deze avond intieme artistieke momenten. De YoungArtNight wordt mede mogelijk gemaakt door de Vrienden van het Van Abbemuseum en Eindhoven365. De voorverkoop vindt plaats in het museum, bij YOUAREHERE concept store of online via yan.vanabbe.nl. Let op: afgelopen keer kon niet iedereen kaartjes aan de avondkassa krijgen, dus wees snel, want op = op.
During the YoungArtNight “Art meets Party” has central place: this is an evening for students or anyone who feels young. Following the successful night in September 2012 it’s now time for a repeat event. Come and join us: to look, dance, chat, and be active, amazed and entertained. During this evening we want to bring together as many creative energies as possible. Young artists, musicians and designers will show their work and the museum café Karel1 will be transformed into a dance floor where the DJ Albert van Abbe will be behind the turntables. Sheela Gowda’s exhibition is an inspiration for Bollywood dance, Lissitzky-Kabakov invites you to make propaganda art and you can experience some intimate artistic moments during the evening with the work of Jewyo Rhii. The YoungArtNight is also supported by the Friends of the Van Abbemuseum and Eindhoven365. Advance tickets can be purchased in the museum at the YOUAREHERE concept store or online at yan.vanabbe.nl. N.b.: Last time there were not enough tickets at the box office on the night, so don’t delay, because sold out is sold out.
Toegang Volwassenen >10 personen Jongeren 13-18 jaar studenten CJP-houders stadspashouders gemeente Eindhoven Kinderen t/m 12 jaar Museumkaart Vereniging Rembrandt Familiepas (2 volw. en max. 3 kinderen tot 18 jaar)
€12 €9 €6 €6 €6 €6 gratis gratis gratis € 18
Supersize-voucher: € 3 toeslag op het volbetalende tarief geeft recht op een herhaalbezoek in de komende 6 maanden
Minirondleiding De Cicerone verzorgt dagelijks een aantal korte toelichtingen bij de tentoonstellingen. Deze minirondleidingen starten om de volgende tijden: dinsdag t/m zondag: 13.30 / 15.30 uur. Iedere eerste donderdagavond van de maand: 19.30 uur.
Elke dinsdag kun je op vertoon van je stadspas het museum gratis bezoeken. Deze actie is geldig tijdens de Lissitzky-Kabakov tentoonstelling.
Mini tour Every afternoon the cicerone does a couple of mini tours for visitors. He or she can provide additional information with certain works of art that you are interested in. These explanations start at the following times: Tuesdays to Sundays: 13.30 / 15.30. Every first Thursday of the month: 19.30.
Admission Adults Groups >10 Young people from 13-18 years students CJP-card holders Eindhoven city pass holders Children 12 years and under Museum card Rembrandt association Family pass (2 adults and max. 3 children till 18 years)
In samenwerking met het ART hotel Eindhoven bieden wij een speciaal LissitzkyKabakov arrangement aan. Kijk voor meer informatie op www.arthoteleindhoven.com
Eerste donderdagavond van de maand vanaf 17:00 uur: gratis toegang.
€12 €9 €6 €6 €6 €6 free free free €18
Openingstijden museum di - zo 11.00 – 17.00 u 1e do van de maand 11.00 – 21.00 u bibliotheek di - vr 11.00 – 17.00 u Opening hours museum Tu - Su 11.00 – 17.00 h First Thu of the month 11.00 – 21.00 h library Tu - Fr 11.00 – 17.00 h
Colofon Uitgave: Van Abbemuseum Redactie: Ilse Cornelis, Mariët Erica, Ulrike Erbslöh, Daniel Neugebauer, Irene Tielemans Bijdragen van: Nick Aikens, Galit Eilat, Charles Esche, Annie Fletcher, Willem Jan Renders, Steven ten Thije Grafisch ontwerp: 75B Drukwerk: Drukkerij Lecturis Copyright: Pictoright Van Abbemuseum Colophon Publication: Van Abbemuseum Editing: Ilse Cornelis, Mariët Erica, Ulrike Erbslöh, Daniel Neugebauer, Irene Tielemans Contributions by: Nick Aikens, Galit Eilat, Charles Esche, Annie Fletcher, Willem Jan Renders, Steven ten Thije Graphic Design: 75B Printing: Drukkerij Lecturis Copyright: Pictoright Van Abbemuseum
Supersize-voucher: € 3 addition for full payers gives you a free ticket in the next 6 months
In cooperation with the ART hotel Eindhoven we offer a special Lissitzky-Kabakov package. More info at www.arthoteleindhoven.com
Your Eindhoven city pass (stadspas) gives you free admission to the museum every Tuesday during the Lissitzky-Kabakov exhibition.
Van Abbemuseum Bilderdijklaan 10 – Eindhoven tel. +31 40 238 1000 info@vanabbemuseum.nl www.vanabbemuseum.nl
First Thursday evening of the month from 17.00-21.00: free of charge.
Lissitzky - Kabakov, Utopie en werkelijkheid wordt mede mogelijk gemaakt door BankGiro Loterij, Mondriaan Fonds, SNS Reaal fonds, Turing Foundation, VSB Fonds en Ammodo.
Lissitzky - Kabakov, Utopia and Reality is made possible in part by BankGiro Loterij, Mondriaan Foundation, SNS Reaal fonds, Turing Foundation, VSB Fonds and Ammodo.
Walls to Talk to van Jewyo Rhii wordt ondersteund door de Yanghyun Foundation.
Walls to Talk to by Jewyo Rhii is supported by the Yanghyun Foundation.
Het Van Abbemuseum wordt structureel en incidenteel o.a. ondersteund door de BankGiro Loterij, Mondriaan Fonds en Stichting Promotors Van Abbemuseum.
The Van Abbemuseum is supported structurally and incidentally by ao the BankGiro Loterij, Mondriaan Foundation, and Stichting Promotors Van Abbemuseum.
agenda maart – mei tentoonstellingen exhibitions
Activiteiten Activities
Lissitzky – Kabakov Utopie en werkelijkheid 01.12.2012 – 28.04.2013 Lissitzky – Kabakov Utopia and Reality
Filmprogramma Lissitzky - Kabakov Zondag 3, 17, 31 maart en 7, 21 april, 14:30 – 16:00 uur 06.01.2013 – 21.04.2013 Film programme Lissitzky - Kabakov Sunday 3, 17, 31 March and 7, 21 April, 14:30 – 16:00 hours
De verlanglijst van mr. E.L.L. de Wilde, directeur 1946 - 1963 02.02.2013 – 28.04.2013 E.L.L. de Wilde’s wish list, director 1946 - 1963 Sheela Gowda Open Eye Policy 23.02.2013 – 02.06.2013 Manon de Boer Encounters 25.05.2013 - 15.09.2013 Bibliotheektentoonstelling 12 + 12 Wijn en Dromen der Kunst 20.01.2013 – 05.04.2013 Library Exhibition 12 + 12 Wine and Dreams of Art Bibliotheektentoonstelling Katern 16.04.2013 – 31.05.2013 Library Exhibition Katern
YoungArtNight 13.04.2013, 21.00 – 02.00 uur Wintercollectie Van Abbe In samenwerking met Eindhovens Dagblad 03.03.2013, 14:00 – 17:00 uur In collaboration with Eindhovens Dagblad Winter collection Van Abbe 03.03.2013, 14:00 – 17:00 hours Meet & Greet Eindhoven In samenwerking met het Holland Expat Center South 07.03.2013 en 04.04.2013, 18:00 – 21:00 uur Meet & Greet Eindhoven In collaboration with Holland Expat Center South 07.03.2013 en 04.04.2013, 18:00 – 21:00 hours Familie / kinderen Family / children
Het Oog: Sarah van Sonsbeeck Informational Weather 13.10.2012 – 31.03.2013
Kinderkunstclub Iedere zaterdag, 14.00 – 16.00 uur Maart / april: iedere 3e zaterdag van de maand Familiekunstclub Children’s art club Every Saturday, 14.00 – 16.00 hours March / April: every 3rd Saturday of the month Family art club
John Baldessari Videowerken 1970 – 1977 18.02.2012 – 28.04.2013 Video Works 1970 – 1977
Familielunch & rondleiding Iedere 1e zondag vd maand 11.00 uur Family lunch & guided tour Every first Sunday of the month 11.00 hours
Wandtekeningen Dan Perjovschi Permanente expositie Wall drawings Dan Perjovschi Permanent exhibition
Theaterrondleiding Lissitzky - Kabakov Iedere zondag om 11:30 en iedere 1e donderdagavond vd maand 19:30 uur 01.12.2012 – 28.04.2013 Theatre tour Lissitzky - Kabakov Every Sunday, 11:30 hours and every first Thursday of the month19:30 hours
Like Lissitzky locatie: Yksi Expo, Strijp-S 12.01.2013 – 28.04.2013
Deze gegevens kunnen veranderen, kijk voor meer informatie op vanabbemuseum.nl. Details are subject to change. Check vanabbemuseum.nl for up to date information.
Sheela Gowda, And Tell Him Of My Pain, 2007
Jewyo Rhii Walls to Talk to 26.01.2013 – 28.04.2013