10 5
8
13
11
7
18 14
19
21
15 16
23
24
25
28
27
29
30 32
33
37
36
43
39 44 40
2
35
45
46
3
Dag kleine en grote kunstkenners! Welkom bij ‘Grote Kunst voor Kleine Kenners De museumschatten‘! Ooit maakte ik ‘DEEL 1’ maar omdat er nog zoveel beroemde en prachtige schilderijen waren die niet in dat eerste boek pasten, maakte ik er gewoon nog eentje! ‘Grote Kunst voor Kleine Kenners’ neemt jullie mee op pad langs de grootste musea ter wereld. Jullie maken kennis met wereldberoemde schilderijen, gekke kunstenaars, mooie godinnen, druppelschilderijen en andere bijzondere en grappige verhalen! Veel plezier!
Jan van Eyck, Man met de rode tulband, 1433 National Gallery, Londen Heel, heel, heel lang geleden schilderde Jan van Eyck dit kleine schilderijtje. Men zegt dat Jan de olieverf heeft uitgevonden en dat dit schilderij het allereerste was waar hij zijn uitvinding op uitprobeerde. Jan heeft zelf niet veel over het schilderijtje verteld maar het is waarschijnlijk een zelfportret. Een zelfportret is een schilderij dat je van jezelf maakt. Jan schilderde ook zijn vrouw Margareta van Eyck en dat schilderijtje is even groot en in bijna dezelfde kleuren als ‘De man met de rode tulband’. Dus misschien horen ze wel samen, want het zou natuurlijk een beetje vreemd zijn dat Jan een andere meneer zou schilderen voor zijn vrouw. DE RODE TULBAND IS EIGENLIJK EEN KAPROEN. DAT IS EEN SOORT LANGE SLAAPMUTS DIE DE MENSEN VOOR HET GEMAK OPROLDEN EN ALS EEN TULBAND OP HUN HOOFD VASTMAAKTEN.
4
5
Sandro Botticelli, De lente, 1477 Uffizi, Firenze
:
Dit is de ’Primavera’, een schilderij over het begin van de lente. Het reuzegrote schilderij werd geschilderd door Sandro Botticelli. De echte naam van Botticelli was Alessandro Filipepi. Maar Alessandro had een grote broer die zo dik was als een ton. Iedereen noemde hem ‘het Tonnetje’ of ‘Botticelli’ in het Italiaans. Na een tijdje werd iedereen in de familie met ‘Botticelli’ aangesproken. Ook de tengere Allesandro. Dus veranderde Allesandro zijn achternaam en ging hij de geschiedenis in als de beroemde schilder Botticelli. In het midden van dit schilderij van de lente zie je Venus. Zij is de godin van de liefde en de verliefdheid. In de lente worden alle dieren (en ook veel mensen) verliefd en dus is Venus erg belangrijk voor de lente. Naast Venus zie je Flora in een mooie bloemenjurk. Zij is de godin van de bloemen en de lente. Ze strooit bloempjes rond en zet alles in bloei. Verder zie je Zephyr, de god van de koude maartse wind die verliefd is op bosnimf Chloris en haar wil knuffelen. De drie gratien links van de godin Venus zijn haar hofdames. Ten slotte houdt de god Mercurius de regenwolken tegen zodat die het lentefeestje niet komen verpesten. OMDAT VOGELS HEEL ACTIEF ZIJN IN DE LENTE, HEB IK EEN OOIEVAAR, FLAMINGO’S, EEN BLAUWE REIGER, TWEE RODE IBISSEN, EEN AREND EN EEN MUSJE GEKOZEN VOOR DEZE ‘PRIMAVERA’.
6
7
Leonardo da Vinci, Het Laatste Avondmaal, 1495 Eetzaal van het klooster van Santa Maria delle Grazie, Milaan Heel erg lang geleden vroeg iemand aan Leonardo da Vinci om het Laatste Avondmaal op de muren van de eetzaal van een klooster te schilderen als geschenk voor de patertjes die daar woonden. Leonardo deed het graag en schilderde het allerlaatste avondeten dat Jezus at met zijn vrienden op de stenen muur. Normaal gezien schilderde Leonardo zijn muurschilderingen op een laagje natte kalk. Dat heet ‘al fresco’. Dan droogden de kalk en de kleurtjes samen op en dat gaf een mooi resultaat met pastelkleurtjes. Maar hier probeerde Leonardo iets nieuws. Hij schilderde met verf op de stenen muur zonder laagje kalk. Dat was geen goed idee want een paar jaar later kwam de verf al een beetje los en begon het schilderij af te bladeren. Op de koop toe werd het klooster tijdens een oorlog ingepalmd door soldaten en werd de eetzaal gebruikt als gevangenis. Het beroemde ‘Laatste Avondmaal’ van Leonardo da Vinci was een gevangenismuur geworden! GELUKKIG WERD HET SCHILDERIJ LATER NETJES GERESTAUREERD. DAT BETEKENT DAT HET HELEMAAL HERSTELD WERD. JE KUNT HET ‘LAATSTE AVONDMAAL’ DUS OPNIEUW GAAN BEWONDEREN IN MILAAN.
8
9
Hans Holbein, Portret van Hendrik 8, 1537
Gemäldegalerie Alte Meister, Dresden
Walker Art Gallery, Liverpool
De kans is groot dat je deze twee sloebers ooit al eens zag. Ze zijn wereldberoemd. Maar weinig mensen weten dat die twee schattige engeltjes een randversiering zijn van een groot schilderij van Rafael. Rafael leefde lang geleden in Italie en had bijzonder veel talent. Op een dag hoorde hij dat de Paus – dat is de baas van de Katholieke Kerk – zijn paleis in Vaticaanstad wilde herinrichten. Rafael verhuisde naar Rome en bood zich aan als schilder. Hij mocht meteen beginnen en werkte vanaf toen tot het einde van zijn leven voor de Paus van Rome. Dit schilderij van Maria en kleine Jezus met de beroemde engeltjes maakte Rafael voor het klooster van Piacenza in Italie.
Dit schilderij werd gemaakt door de Duitse kunstenaar Hans Holbein. Het is een portret van Hendrik 8, de koning van Engeland. Hans schilderde die koning tientallen keren. Hij was namelijk helemaal uit Duitsland naar Engeland verhuisd om er de hofschilder en modeontwerper van koning Hendrik 8 te worden. Omdat Twitter en facebook in die tijd nog lang niet waren uitgevonden, werd elke foto met de hand op een houten plankje geschilderd en met ruiters te paard de wereld in gestuurd. Koning Hendrik wilde namelijk dat iedereen in het koninkrijk zijn gezicht zou kennen en aanbidden. Daarom liet hij Hans Holbein heel vaak portretjes schilderen waarop de koning altijd een beetje knapper werd afgebeeld dan in het echt (want Hendrik was geen schoonheid en hij woog maar liefst 178 kilogram). Een beetje fotoshoppen dus.
ALS JE HET VANDAAG WILT BEWONDEREN MOET JE NAAR DRESDEN IN DUITSLAND!
EN ALS DIE KONING HENDRIK NOG EEN PORTRETJE VAN ZICHZELF WENSTE, KON JE HET MAAR BETER SNEL MAKEN WANT HIJ WAS VAAK HUMEURIG EN LIET AL EENS EEN HOOFD AFHAKKEN ALS HIJ ZIJN ZINNETJE NIET KREEG.
:
Rafaël, De engeltjes van de Sixtijnse Madonna, 1512
:
:
:
:
:
10
11
Pieter Bruegel, De kinderspelen, 1560 Kunsthistorisches Museum, Wenen Pieter Bruegel schilderde op zijn schilderij ‘De kinderspelen’ meer dan 240 kinderen die maar liefst 80 verschillende spellen spelen. Het dorp lijkt wel een grote speelplaats. Niemand weet precies waarom hij het schilderde maar het geeft ons een goed idee waarmee kindjes zich meer dan 450 jaar geleden precies amuseerden. Eigenlijk zijn er veel spelletjes die we nog steeds spelen. Zo vind je op Bruegels schilderij onder meer haasje-over, steltlopen, blindemannetje, verkleden, kaarten, bellen blazen, tikkertje, blad-steen-schaar en nog veel meer bekende spelletjes terug. Maar ook ‘hard aan elkaars haar trekken’ en ‘met een takje in een drol roeren’. Die spelletjes spelen we gelukkig niet meer tegenwoordig. IN MIJN VERSIE VAN ‘DE KINDERSPELEN’ HEB IK ER EEN PAAR MODERNE SPELLETJES BIJ GESCHILDERD. HERKEN JIJ ALLE SPELLETJES?
12
13
Rembrandt, Zelfportret met breedgerande hoed, 1632
Louvre, Parijs
The Burrell Collection, Glasgow
Dit luitspelertje is een kunstwerk van Frans Hals. Frans werd in Antwerpen geboren. Toen Spaanse soldaten Antwerpen belegerden en heel de stad platbrandden, vluchtte klein Fransje met zijn ouders naar Nederland. Hij kon al vroeg mooi schilderen. Als jonge knaap mocht hij oude, beschadigde schilderijen herstellen. Later ging hij zelf schilderen. Hij schilderde vooral mensen. Daar was hij heel goed in. Op een dag kwam hij zijn vriend Dirck van Barburen tegen. Die had een reisje naar Italie achter de rug en vertelde Frans over prachtige schilderijen van mensen met mandolines en zo. In Italie was dat erg in de mode. Het inspireerde Frans en hij schilderde een jongen met een luit. (dat is een soort van mandoline) Daarna maakte hij er nog een paar want de luitschilderijen waren heel populair. Toen Frans Hals stierf, raakten zijn schilderijen helemaal uit de mode. Je kon er al eentje kopen voor een paar euro. Gelukkig veranderde dat en zijn Frans Hals’ schilderijen nu te bewonderen in de beroemdste musea ter wereld. In Haarlem heeft hij zelfs zijn eigen museum gekregen!
Dit is een prachtig zelfportretje van Rembrandt Van Rijn. Rembrandt schilderde en tekende maar liefst honderd portretjes van zichzelf. Hij leefde in een tijd waarin foto’s en computers nog niet bestonden. Dus gebruikten schilders meestal een model om na te schilderen. Iemand met heel veel tijd moest dan in een bepaalde houding gaan zitten en heel lang stilzitten zodat de kunstenaar hem of haar zo precies mogelijk kon tekenen of schilderen. Rembrandt gebruikte zijn vrouw en zoontje vaak als model. Ook zijn poetsvrouw moest soms haar bezem in de kast zetten om de hele dag model te staan voor Rembrandt. Maar als er niemand thuis was, schilderde Rembrandt zichzelf. Om te oefenen. Hij ging verkleed voor een spiegel zitten en trok gekke bekken. Zo schilderde hij zichzelf dus jong en oud en boos en lachend, en dat wel honderd keer.
:
:
Frans Hals, De luitspeler, 1623
14
15
Diego Velázquez, Infante Doña Margarita in een zilveren jurk, 1656 Museo del Prado, Madrid ,
Diego Velazquez was de favoriete hofschilder van de machtige Spaanse koning en zijn familie. De koning had een oogappeltje. Ze heette Margarita. Het was zijn tweede dochtertje en in brieven aan vrienden noemde hij haar ‘mijn kleine engeltje’ en ‘mijn grote vreugde’. Hij hield zoveel van haar dat er elke dag wel een dokter of een tandarts langskwam om te controleren of ze nog gezond was. De koning was een beetje overbezorgd dus. Margarita mocht van die dokters zeker niet snoepen want dat vonden ze ongezond. Dus verstopte het prinsesje haar snoepjes voor al haar verzorgers en at ze later toch lekker op. Margarita werd heel vaak en , op verschillende leeftijden door Velazquez geschilderd. Toen ze vijftien was, trouwde ze met Leopold 1 van Oostenrijk en verhuisde ze naar Wenen. Het trouwfeest duurde maar liefst twee jaar!
16
17
18
Vermeer, Meisje met de parel, 1665
François Boucher, Het toilet van Venus, 1751
Mauritshuis, Den Haag
Metropolitan Museum of Art, New York
Dit wereldberoemde ‘Meisje met de parel’ werd geschilderd door Johannes Vermeer. Miljoenen mensen kwamen het bewonderen en het schilderijtje reisde de hele wereld rond. Wat veel mensen niet weten is dat het meisje op het schilderij helemaal geen parel draagt maar een glazen balletje met een laagje verf. De oorbel is volgens onderzoekers te groot en te perfect rond om een echte natuurlijke oesterparel te kunnen zijn. En glazen druppeloorbellen waren ook prachtig en helemaal in de mode! Het ‘Meisje met de parel’ is vandaag een van de beroemdste schilderijen ter wereld. Toch werd het in 1881 verkocht voor de waarde van een euro. Stel je voor! Dat is minder dan een ijsje ’ ’ bol! met een
Dit is een echt rococoschilderij van Francois Boucher. Zijn schilderijen waren razend populair in Frankrijk. Madame de Pompadour, het liefje van de Franse koning, was zijn allergrootste fan. Ze bestelde een heleboel portretjes van zichzelf in prachtige zijden jurken met pastelkleurtjes, kanten boordjes, lintjes en strikjes. Dit schilderij van Venus is eigenlijk een portretje van Madame de Pompadour afgebeeld als de godin van de Liefde en het hing in de badkamer van haar paleis Bellevue. Ze zorgde er ook voor dat haar idool muurschilderingen en decoraties mocht maken in het wereldberoemde paleis van Versailles. Zijn schilderijtjes lijken eigenlijk op zoete slagroomtaartjes!
19
Jean Auguste Dominique Ingres, De grote odalisk, 1814 Louvre, Parijs Jean Auguste Dominique Ingres was een neoclassicist. Dat was een kunstenaar die erg van de kunst van de Egyptenaren, de Grieken en de Romeinen hield en dat een beetje probeerde na te doen. In de tijd van het neoclassicisme was Napoleon de baas van Frankrijk. Hij veroverde met zijn leger een heleboel oosterse en Afrikaanse landen en bracht er exotische dieren en kunstwerken van mee. Al die spulletjes brachten de kunstenaars van die tijd op nieuwe ideetjes. Deze mooie blote mevrouw werd besteld door de zus van keizer Napoleon en werd geschilderd met allerlei oosterse spulletjes zoals een tulband, een wierookmachine en een waaier van pauwenveren.
20
21
John Constable, Wolken, 1821 Yale Centre for British Art, New Haven, Connecticut Meneer John Constable was een Engelsman. Hij schilderde ‘romantische’ schilderijen. Als onderwerp koos hij het liefst de natuur. Vroeger vonden de mensen de natuur maar gewoontjes en normaal. Niet iets wat je per se moest schilderen. Maar John vond de natuur zo geweldig knap en sprookjesachtig dat hij ze elke dag opnieuw wilde schilderen. Vooral wolken. Hij maakte tientallen schilderijen met alleen maar wolken. Omdat wolken de hele tijd bewegen, veranderen en verkleuren kon hij elk uur een nieuw wolkenschilderij maken! IK MISTE NOG EEN HETE LUCHTBALLON IN DE PRACHTIGE WOLKENLUCHT VAN CONSTABLE. DIE LUCHTBALLON WAS TROUWENS NET UITGEVONDEN EN HELEMAAL IN DE MODE.
22
23