ALS EEN VIS IN HET WATER…
Visdeurbel voor de Utrechtse Weerdsluis
De Vecht en de Kromme Rijn zijn beide nogal visrijke rivieren. Om van de één naar de ander te komen moet je door de Utrechtse binnenstad. Waar een sloepvaarder zo’n tochtje voor zijn plezier onderneemt, ligt dat voor vissen anders. >
Ieder voorjaar trekken vissen graag van de Vecht via de Oudegracht naar de Kromme Rijn om zich daar voort te planten. Dat betekent dat ze door de Weerdsluis moeten. Omdat de pleziervaart dan nog niet of nauwelijks op gang is, wordt de sluis hooguit een enkele keer geopend. Daardoor werpt de sluis een serieuze drempel op voor de vismigratie. Om deze barrière te slechten is de visdeurbel bedacht. Tot ieders verrassing is de inmiddels vier jaar oude visdeurbel een succes geworden dat internationale aandacht trekt.
INITIATIEF Het waterschap en de gemeente Utrecht dragen zorg voor het beheer en de kwaliteit van het water in de Vecht, de Kromme Rijn en de stadsgrachten. Zij zijn samen met initiatiefnemer Mark van Heukelum van het adviesbureau OAK de dragers van het project. De doelstelling van het project is in de eerste plaats de vissen een handje te helpen. Een prettig neveneffect is dat de vissen een bijdrage leveren aan schoon en gezond water. In de tweede plaats is het project een prachtig middel om het publiek te laten zien wat er onder water
Een camera projecteert het beeld voor streaming naar de website.
in de Oudegracht leeft. En in de derde plaats wordt er kennis mee vergaard over de soorten en hoeveelheden vis die door de Oudegracht zwemmen. Tenslotte leidt een betere vismigratie - door de uitwisseling van genen - tot een toename van de vitaliteit van de vispopulaties. Vanzelfsprekend zou dat allemaal ook bereikt kunnen worden met het aanleggen van een vispassage. De eeuwenoude omgeving maakt dat echter niet bepaald eenvoudig: de Weerdsluis is de vernieuwde versie uit 1822 van een sluis uit 1613. Met het project wordt voorkomen dat er jarenlange vertraging ontstaat door gedelibereer over zo’n passage.
WERKING De visdeurbel wordt niet door de vissen bediend maar door de mensen die de vis voor de sluis zien zwemmen. In het water ligt voor dat doel een camera waarvan het beeld wordt geprojecteerd en wordt gestreamd naar de website. De camera is gepositioneerd
op een plek waar stroming is omdat de vissen zich daar plegen te verzamelen. Als mensen een vis zien scannen ze ter plaatse een QR-code of drukken ze op de website op een digitale bel. Deze signalen worden verzameld en zetten de sluiswachter aan tot opening van de sluis met als doel de vissen te laten passeren. Bij voorkeur ’s avonds en in de ochtend omdat ze dan de minste kans hebben op hongerige vijanden. Overdags zijn dat reigers en aalscholvers en ‘s nachts snoeken en snoekbaarzen. Dit zogenoemd ‘visvriendelijke sluisbeheer’ loopt ruwweg van begin maart tot eind mei.
SUCCES Op de website visdeurbel.nl kun je live meekijken. Als er meer dan 950 kijkers zijn loopt de site tegen de maximale bandbreedte aan en kun je niet meer op de deurbelknop drukken. Maar dat zullen veel van die anderen dan wel gedaan hebben. De site geeft – leuk gedaan! – aan met z’n hoevelen je naar de livestream kijkt. Er is ook een sectie met de leukste
ALS EEN VIS IN HET WATER
‘ER IS EEN SECTIE MET DE LEUKSTE VISSENFOTO’S’
vissenfoto’s. De foto’s lijden onder het gebrek aan helderheid van het water, maar dat maakt het idee niet minder aardig. De initiatiefnemer verzorgt een tweetalig wekelijks visdeurbeljournaal, ook al zo’n leuke toevoeging. Voor scholen is er een visdeurbel-schoolles te downloaden, een levendige PowerPointpresentatie van meer dan 30 dia’s met een handleiding voor docenten. En uiteraard ontbreekt een Instagram-account niet. Hoewel dit betekent dat er qua opzet en uitvoering aan het project eigenlijk niets te verbeteren valt, is er een zetje nodig om het viral te laten gaan. En laat dat nou inderdaad gebeurd zijn. American footballspeler Thunder Keck besteedde er vorig jaar op zijn TikTok-kanaal aandacht aan en dat leidde tot 180.000 likes. Het zette een aanzwellende hausse in aandacht aan, ook omdat het werd opgepikt door onder meer Duitse kranten en door andere influencers. De meer dan een miljoen sitebezoekers van vorig jaar waren dit jaar al in de eerste vier weken overtroffen. |
Pim van der Marel is fervent watersporter. Hij is vaste medewerker van de watersportperiodieken Motorboot en Nautique en is auteur van het boek ‘Hollands water’ (vdmarel.com).
Brug naar de Weerdsluis gaat open.
In de Weerdsluis Utrecht.
Live mee kijken naar de vissen.
Loopbrug bij de Weerdsluis.
Visdeurbel in de Weerdsluis.