‘Gjin ballen mear oer de boppe graach!’

75 jaar geleden - Hotze Schuil (1924-2005) won in het heetste jaar van de eeuw ‘De Grutte’ tweemaal achterelkaar PC-koning, Felicitaties van de ZKH Prins Bernhard

HARLINGEN - 75 jaar geleden. In het megawarme jaar 1947 bracht Z.K.H. Prins Bernhard een bezoek aan de PC en voor de finale werden de beide finaleparturen aan hem voorgesteld. De veelzijdige Hotze Schuil - hij kon meesterlijk op- en uitslaan - werd winnaar en mocht evenals een jaar eerder opnieuw de koningsbal in ontvangst nemen. In 1952 herhaalde dat feit zich. In 1949, in 1953 (de jubileum-PC i.v.m. het honderdjarige bestaan) en in 1967 stond hij opnieuw op de hoogste trede van het ereschavot. Verder won hij nog zes keer een tweede prijs en vijf keer een derde of vierde prijs.

Hotze Schuil werd in 1924 in Harlingen geboren. Zijn vader was havenarbeider en verdiende weinig met het met de schop lossen van schepen met steenkool. Het gezin leidde dan ook een armoedig bestaan. Al spoedig bleek dat Schuil aanleg voor kaatsen had en dat hiermee in de toekomst geld te verdienen viel. In zijn jongensjaren was het moeilijk om kaatsmaten te vinden, want die waren in Harlingen toen dun gezaaid. Na de lagere school ging hij op zoek naar een baantje en vond die met het venten van haringen die zijn vader gebakken had en later kwam hij te werken in een vetsmelterij. Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak werd Schuil opgeroepen om te gaan werken in een arbeiderskamp en in 1943 werd hij als dwangarbeider tewerkgesteld op een scheepswerf en later in een duikbootbunker in Hamburg. Hij maakte diverse bombardementen mee en in 1945 ontsnapte hij bij een bombardement uit de Duitse havenstad en na een barre tocht, die hij te voet aflegde, kwam hij terug in Harlingen. Na de bevrijding kwam Schuil bij de CAF (Coöperatieve Aankoopvereniging Friesland) te werken, waar hij zakken graan moest versjouwen. Een zware bezigheid, die echter goed voor de conditie was.

Leider PC puntenklassement

In 1946 begon voor ‘De Lange’, zoals Schuil meestal vanwege zijn rijzige gestalte van twee meter werd genoemd, de triomftocht over de kaatsvelden. De’keizer’ onder de kaatskoningen won reeds in 1945 op de PC een tweede prijs en in 1946 won hij dit kaatsevenement en werd meteen tot koning uitgeroepen.

Met zevenendertig punten is Schuil de onbetwiste aanvoerder van het PC-puntenklassement. Schuil, die in 1950 trouwde, kwam in 1953 te werken bij het Waterschap en toen het werk daar weer voorbij was, geraakte hij in de Werkloosheidswet. Later werd hij havenarbeider, maar in 1977 werd hij aan het hoofd geraakt door een blok van een hijskraan en belandde met een zware hersenschudding in het ziekenhuis en vervolgens in de Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering.

Terug naar het kaatsen. In 1955 kreeg Schuil, die ook zeer bedreven was in het Belgische kaatsen (Jeu de Pelote) en hier vele malen zijn talenten liet zien, een uitnodiging om in België te komen kaatsen. Maar de taalbarrière speelde in het Waalse gedeelte van dit land een te grote rol en daarom ging het niet door. Ook op andere kaatspartijen deed Schuil van zich spreken. Zo won hij het Nederlandse kampioenschap voor de kaatsvereniging Eendracht uit Harlingen maar liefst acht keer en was hij vooral succesvol op de Rengersdag (vier keer, waarvan drie keer koning), op de Van Aismapartij (zeven keer, waarvan vijf keer koning) en op de Oldehovepartij (vijf keer en vijf keer koning). Hij won het jaarlijkse puntenklassement zeven keer, behaalde drieëtachtig koningschappen en was tot september 1990 leider in het puntenklassement aller tijden met 876 punten. In 1968 werd Schuil, als eerste kaatser in de geschiedenis, door de KNKB benoemd tot lid van verdienste. In 1981 kreeg hij het KNKB-insigne, een onderscheiding voor kaatsers die bij hun afscheid tot de tot dan toe hoogste tien in het klassement aller tijden behoorden. In 1972 nam Schuil in zijn karakteristieke zwarte lange broek, afscheid van het kaatsen met een vierde prijs op de PC. Na zijn actieve kaatsloopbaan werd hij o.a. nog leider van het damespartuur van Harlingen, dat in 1996 het Nederlandse kampioenschap in de wacht wist te slepen. Verder werd hij uitgeroepen tot kaatser van de eeuw en werd hij hoofdpersoon in twee strips.

Op 25 november 2005 overleed Hotze Schuil. De kaatsliefhebbers namen op indrukwekkende wijze afscheid van hem op de heilige grond van het Sjûkelân te Franeker, waarbij voorzitter Jan van der Meij van de PC het woord voerde. De crematieplechtigheid in Goutum van deze legendarische kaatser was al even indrukwekkend. Na zijn overlijden verscheen een boek over hem, getiteld ‘De Lange’ en op 1 juli 2006 werd een monument ter nagedachtenis van Hotze Schuil op het Zuiderplein in zijn geboorteplaats Harlingen onthuld.

Kalkovens 17 Makkum 0515-230803 info@rudebo.nl Tuinhout & Bestrating

Bestrating: Tegels, opsluitbanden, grind, splitpaten/grindmatten, stapelblokken Tuinhout: Hardhout, Lariks, walbeschoeiing, vlonderhout, hekken, schuttingdelen, diverse palen En heel veel meer: kunstgras, heidematten, schroeven, bevestigingsmaterialen, beits, kit, dakplaten….

Boek over Schuil

Over Hotze Schuil verscheen in 2006 het boek, geschreven door Jelle Bangma, Ate de Jong en Wio Joustra: ‘De Lange, Hotze Schuil - keizer onder kaatskoningen’.

Verdere bijzonderheden omtrent deze legendarische kaatser: een schilderij gemaakt door Hendrik Elings; een standbeeld, onthuld op 5 juli 2006 op het Zuiderplein in Harlingen; gekozen tot kaatser van de twintigste eeuw in het jaar 2000.

Hotze Schuil

Geboortedatum: 29 oktober 1924 Geboorteplaats: Harlingen Woonplaats(en): Harlingen Kaatscarrière: 1942 t/m 1972

Prijzen:

1946 Bondspartij senioren / NK 2e prijs 1946 Jong Nederland / NK junioren 4e prijs 1946 PC 1e prijs + koning 1947 Bondspartij senioren / NK 1e prijs 1947 Jong Nederland / NK junioren 4e prijs 1947 PC 1e prijs + koning 1948 Bondspartij senioren / NK 1e prijs 1948 PC 2e prijs 1949 Bondspartij senioren / NK 1e prijs 1949 PC 1e prijs 1950 PC 2e prijs 1951 Bondspartij senioren / NK 5e prijs 1952 Bondspartij senioren / NK 2e prijs 1952 PC 1e prijs + koning 1953 Bondspartij senioren / NK 4e prijs 1953 PC 1e prijs 1954 Bondspartij senioren / NK 2e prijs 1954 PC 3e prijs 1955 Bondspartij senioren / NK 1e prijs 1955 PC 2e prijs 1956 PC 2e prijs 1958 Bondspartij senioren / NK 1e prijs 1960 Bondspartij senioren / NK 2e prijs 1960 PC 2e prijs 1961 Bondspartij senioren / NK 1e prijs 1962 Bondspartij senioren / NK 4e prijs 1962 PC 3e prijs 1963 Bondspartij senioren / NK 2e prijs 1964 Bondspartij senioren / NK 4e prijs 1965 Bondspartij senioren / NK 1e prijs 1965 PC 2e prijs 1966 Bondspartij senioren / NK 1e prijs 1966 PC 3e prijs 1967 Bondspartij senioren / NK 2e prijs 1967 PC 1e prijs 1972 Bondspartij senioren / NK 6e prijs

& toegangscontrole

100 jaar geleden - Rinze R.Yetsenga, ballen raakten weg door verre bovenslagen ‘Gjin ballen mear fier oer de boppe graach’

ARUM - Rinze Rinzes Yetsenga woonde, evenals zijn grootvader en vader, op een veeteeltbedrijf even buiten Arum. Hij zou in de loop der jaren een voorname positie innemen bij de veefokkerij en vele keuringen winnen.

Op dertienjarige leeftijd begon Rinze met kaatsen. Hij won zijn eerste prijs in Schalsum en viel daar voornamelijk op door de ballen vele malen en ver boven te slaan. Het bestuur verzocht hem hiermee te stoppen, omdat er geen nieuwe ballen meer voorradig waren.

Voor de in 1898 geboren Yetsenga begon de echte kaatsloopbaan in 1917. Hij kwam toen in parturen terecht die regelmatig tot de prijzen doordrongen. Vooral met zijn vriend en befaamd veefokker Jan Ymtes Heeg, vormde hij één van de beste perkduo’s in die tijd.

Hij beschikte over enorme uitslagcapaciteiten, maar zijn opslag mocht er ook zijn. De kleding die deze sportieve en enthousiaste speler in het veld droeg was opvallend. Hij had namelijk op jonge leeftijd een ernstig ongeluk aan zijn benen gehad en daarom kreeg hij dispensatie voor het dragen van een lange witte broek. Ook zijn onmiskenbare witte pet viel op.

Op de PC was hij succesvol in de jaren 1921 en 1922. Beide keren won hij met Taede Zijlstra en Jan Ymtes Heeg en in laatstgenoemd jaar werd hij tot koning uitgeroepen.

Het hadden meer zege’s kunnen zijn ware het niet dat Yetsenga twee keer verstek moest laten gaan vanwege trieste familieomstandigheden.Vlak voor de PC van 1919 overleed zijn zuster en in 1923 overleed zijn vader op hetzelfde tijdstip.

In 1921 werd er een tijd niet door Yetsenga gekaatst. In februari van dat jaar vertrok hij als verzorger met een boot vol Fries rundvee vanuit Amsterdam naar Argentinië. De bedoeling was om het vee daar te showen en tenslotte te verkopen. In de zomer kwam hij in Friesland terug.

In 1922 kreeg Yetsenga een flinke tegenslag te verwerken. Hij kreeg last van een kaatsarm, maar door tactisch te kaatsen hield hij het nog twintig jaar vol. Ook op het ijs kon Yetsenga prima uit de voeten. Zo reed hij de elfstedentocht op de schaats in 1933, 1940, 1941, 1942 en 1947 met succes uit.

Vooral de tochten van 1940 en 1947 staan als ‘onmenselijk’ te boek. Op vijfenzeventigjarige leeftijd stierf Rinze Rinzes Yetsenga in Leeuwarden en werd in Arum begraven.

Expertise met toegevoegde waarde

Slooptechniek

Grond • weg • waterbouw Milieu techniek Asbest verwijdering

Rinze Rinzes Yetsenga

Geboortedatum: 22 januari 1898 Geboorteplaats: Arum Woonplaats(en): Arum Kaatscarrière: 1916 t/m 1942

Prijzen:

1916 Jong Nederland / NK junioren 4e prijs 1917 Bondspartij senioren / NK 3e prijs 1919 Bondspartij senioren / NK 2e prijs 1921 PC 1e prijs 1921 PC 1e prijs + koning 1925 PC 4e prijs 1931 Bondspartij senioren / NK 4e prijs 1933 Bondspartij senioren / NK 2e prijs 1934 Bondspartij senioren / NK 4e prijs 1935 PC 3e prijs 1936 PC 4e prijs 1937 Bondspartij senioren / NK 5e prijs 1938 Bondspartij senioren / NK 4e prijs 1941 Bondspartij senioren / NK 3e prijs

Puntenklassement: 188 punten

De beste oplossing voor uw voetklachten

Als er iemand is, die alles over voeten weet is het Harrie Moerings. Een voetendokter zou je hem met recht kunnen noemen. Moerings heeft ruim 20 jaar als fysiotherapeut en manueeltherapeut gewerkt in verschillende fysiotherapiepraktijken en heeft zich sinds 2015 gespecialiseerd in voetklachten. Zijn kracht is de combinatie van fysiotherapie en podologie, oefeningen en steunzolen. Hij kijkt niet alleen naar de stand van de voeten, maar neemt het hele lichaam mee. En daarmee is hij uniek in deze regio.

‘Nog nooit heeft iemand zo uitgebreid naar mijn voeten en mijn houding gekeken’, is een compliment dat Moerings regelmatig hoort. Na een uitgebreid vraaggesprek wordt niet alleen de voet bekeken, maar is er ook altijd aandacht voor de houding van het hele lichaam. Er vindt er altijd een videoanalyse plaats van het looppatroon van de cliënt. Middels deze videoanalyse wordt het voor de client ook duidelijk wat er misgaat tijdens het lopen. Doel van het onderzoek is niet alleen om het probleem op te lossen, maar juist ook om de oorzaken te achterhalen.

Registerpodoloog en fysiotherapeut

Als registerpodoloog en fysiotherapeut meet hij dus niet klakkeloos steunzolen aan. Hij vraagt altijd door; welke klachten zijn er, waar komen ze vandaan, wanneer is het begonnen, wanneer treden de klachten op? De behandeling zal dan ook gericht zijn op de oorzaak van het probleem. Soms is het genoeg om een paar oefeningen te doen om de voet sterker en soepeler te maken. Als iemand met knieklachten bij de fysiotherapeut komt, wordt toch ook niet altijd een kniebrace voorgeschreven? Harrie Moerings werkt hierbij nauw samen met de fysiotherapeuten van de fysiotherapiepraktijk van Jelle Eijzenga in Berltsum om de meest optimale zorg voor uw voetklacht te kunnen bieden.

Zorgverzekeraar

De behandelingen worden vaak vergoed door uw ziektekostenverzekering. Zorgverzekeraar De Friesland bijvoorbeeld vergoedt alle behandelingen volledig als u een AV Extra, AV Optimaal of een AV Friso heeft.

De praktijk van Moerings bevindt zich in Berltsum, aan de Prommehof 3. Voor informatie en/of het maken van een afspraak kunt u bellen met 06 31 21 41 11. Meer informatie kunt u ook vinden op www. podozorg-berlikum.nl

125 jaar geleden - Minze de Vries koning Minze de Vries, tweemaal achterelkaar PC-koning

BEETGUM - Minze de Vries werd in 1874 in Bitgum geboren. Op dertienjarige leeftijd zette hij zijn eerste schreden op het kaatsveld en won in Baard de eerste prijs, een prestatie die hij het jaar daarna herhalen zou. De Vries was een aangenaam persoon om mee te kaatsen en daarnaast een voortreffelijke opslager.

TEKST: WILLEM HIEMSTRA

De Vries was linkshandig, had een enigszins scheve aanloop en vooral de enorme snelheid en kracht bij het opslaan spraken tot de verbeelding van de kaatsersen het kaatsminnende publiek.

Hij stelde de perkspelers van de tegenpartij vaak voor onoplosbare problemen. De Vries, die in 1894 en 1895 als grenadier in het leger diende, werkte na zijn dienstperiode door de week altijd als boerenarbeider op het land en in de avonduren en op zaterdag was hij barbier. Later werd dat zijn beroep gedurende een vijftigtal jaren.

Op tachtigjarige leeftijd stopte hij daarmee en in de kapsalon werd natuurlijk veel over het kaatsen gesproken. In 1896 won hij de PC voor de eerste keer met Klaas Vonk en Sjoerd Heslinga, beide ook uit Bitgum afkomstig. Die overwinning hing aan een zijden draadje. De drie genoemde kaatsers verschenen in de eerste omloop, door reisperikelen, te laat op het veld en het PC-bestuur wilde het partuur van de lijst schrappen.

De tegenstander, het koningstrio Jan Reitsma sr., Pieter Baukes Yetsenga en Johannes Anema, dacht hier anders over, want het publiek moest toch vooral het talent De Vries aan het werk zien, aldus Reitsma sr..

Na een schrobbering van het PC-bestuur voor het te laat verschenen trio werd er toch gekaatst en het zou een enerverende partij worden waarbij tenslotte alle hout aan de telegraaf kwam.

De Vries gaf op die stand een onverwerkbare bal en daardoor werd de partij en later ook de PC gewonnen en De Vries werd tot koning gekozen. Naderhand zou hij verklaren dat dit zijn mooiste partij uit zijn kaatscarrière was geweest. Ook in 1897 en 1900 was hij de beste speler van het prijswinnende partuur. In 1903 werd hij wederom winnaar en was hij opnieuw de beste speler van het drietal, maar in overleg met de voorzitter van de PC werd de koningsprijs aan Reitsma sr., toegekend, omdat die met één van zijn laatste kaatswedstrijden bezig was.

Daar zou De Vries, die in 1901, 1902 en 1911 de tweede en in 1899 en 1907 de derde prijs op de PC won, later spijt van krijgen. Ook op internationale wedstrijden, zoals in Brussel tegen de Belgen, kwam De Vries uit.

In 1901 won hij het Nederlandse kampioenschap voor de kaatsvereniging ‘Oefening Kweekt Kunst’ uit Bitgum en mocht tevens de koningsprijs mee naar huis nemen. De Vries was tevens een voortreffelijke amateur-schilder, waarbij zijn voorkeur uitging naar het schilderen van landschappelijke taferelen en historische gebouwen. Ook was hij een actieve steunpilaar bij de zang- en toneelvereniging. Daarbij fungeerde hij tien jaar lang als directeur en bovendien interesseerde hij zich uitermate voor de dorpshistorie.

Dat De Vries veel voor genoemde kaatsvereniging betekende bleek wel in 1965 toen de prijswinnaars van ‘De Gripedei’ bij het zeventigjarige jubileum een wandbord met zijn beeltenis daarop kregen. Op negentigjarige leeftijd kreeg hij op zijn verjaardag een oranjekoek aangeboden met daarop de stand 5-5 en 6-6. Minze de Vries overleed op 30 augustus 1965.

Minze Johannes de Vries

Geboortedatum: 10 oktober 1874 Geboorteplaats: Beetgum Woonplaats(en): Beetgum Kaatscarrière: 1892 t/m 1911

Prijzen:

1896 PC 1e prijs + koning 1897 Bondspartij senioren / NK 2e prijs 1897 PC 1e prijs + koning 1899 PC 3e prijs 1900 Bondspartij senioren / NK 2e prijs 1900 PC 1e prijs + koning 1901 Bondspartij senioren / NK 1e prijs 1901 PC 2e prijs 1902 PC 2e prijs 1903 Bondspartij senioren / NK 2e prijs 1903 PC 1e prijs 1904 Bondspartij senioren / NK 3e prijs 1905 Bondspartij senioren / NK 3e prijs 1906 Bondspartij senioren / NK 2e prijs 1907 PC 3e prijs 1911 Bondspartij senioren / NK 4e prijs 1911 PC 2e prijs