20 íîÿáðü, ¹ 9 (20)
www.vatandosh.com | www.facebook.com/vatandosh.gazetasi | www.youtube.com/vatandosh
2
¹ 9 (20), 20 íîÿáðü, 2012 éèë
VATANDOSH
ÄÀÂÐ
Èñëîì Êàðèìîâ À£Ø õàë³èãà μàìäàðäëèê áèëäèðäè
Vol. 9 (20). Tuesday, November 20, 2012 Publisher: Farhod Sulton
farhod@vatandosh.com
¤çáåêèñòîí Ðåñïóáëèêàñè Ïðåçèäåíòè Èñëîì Êàðèìîâ À£Ø íèíã øàð³èé øòàòëàðèäà êàòòà òàáèèé îôàò ð´é áåðãàíè μàìäà ê´ïëàá èíñîíëàð μàëîê á´ëèá, âàéðîíàãàð÷èëèêëàð þçàãà êåëãàíè ìóíîñàáàòè áèëàí Àìåðèêà £´øìà Øòàòëàðè Ïðåçèäåíòè Áàðàê Îáàìàãà μàìäàðäëèê ìàêòóáè é´ëëàäè. Áó õà³äà ¤çáåêèñòîí Ïðåçèäåíòèíèíã ìàòáóîò õèçìàòè õàáàð áåðàäè. Ýñëàòèá ´òàìèç, Ñýíäè äîâóëè î³èáàòèäà ôà³àò À£Øíèíã ´çèäà 100 ãà ÿ³èí êèøè íîáóä á´ëãàí. Òàáèèé îôàò êåëòèðãàí çàðàð áèð íå÷à ´í ìèëëèàðä äîëëàðíè òàøêèë ýòãàí. Íüþ-Éîðêäà ìèëëèîíëàá êèøè
Deputy Editors: Murod G‘afurov Mavlon Shukurzoda shukurzoda@vatandosh.com Managing Editors: Jora Bo'takoz Lutfulla To'ra Narkhudja Sadikov Abdulvohid Sabri Abdurahim Khamidov Abdurahmon Mamadjanov Ubaydulla Noorota Hikmat Sulton
ýëåêòð ýíåðãèÿñèç ³îëìî³äà. Ìàìëàêàò ïðåçèäåíòè Áàðàê Îáàìà μóêóìàò Ñýí-
äè äîâóëèäàí çàðàð ê´ðãàí ôó³àðîëàðãà âà³òèí÷àëèê óé-æîé âà îçè³-îâ³àò ó÷óí
áàð÷à õàðàæàòëàðíè ³îïëàøãà òàé¸ðëèãèíè áèëäèðãàí.
Partner organization: Uzbek Association of Commons Editorial and Executive office: 2705 Coney Island Ave.
γ óéíèíã Áàðàêàëè Îáàìàñè ðèìèç ³îëäè", äåäè ó æóìëàäàí. À£Ø êîíñòèòóöèÿñèãà ê´ðà, ïðåçèäåíòíè ìàõñóñ òàíëîâ÷èëàð μàéúàòè ñàéëàéäè. Øó áîèñ ñàéëîâ÷èëàð òàíëîâ÷èëàðíè òàíëàéäè âà óëàðíèíã ñîíè μàð áèð øòàò àμîëèñè ñîíèãà ³àðàá áåëãèëàíàäè. Ñàéëîâëàðäà Îáàìà 332 òà, Ðîìíè 206 òà òàíëîâ÷è îâîçèíè ò´ïëàé îëäè. Òàíëîâ÷èëàð μàéúàòè øó éèëíèíã 17 äåêàáðèäà ïðåçèäåíòíè ñàéëàéäè. Øóíè àëîμèäà ³àéä ýòèø êåðàêêè, Îáàìà îäàòãà ê´ðà, íàôà³àò äåìîêðàòëàðãà îâîç áåðàäèãàí øòàòëàðäà ²àëàáà ³îçîíà îëäè, áàëêè Êîëàðîäî, Àéîâà, Ïåíñèëüâàíèÿ, Ìè÷èãàí, Ìèííåñîòà, Âèñêîíñèí ñèíãàðè "íà ó òàðàô, íà áó òàðàô" øòàòëàðäà μàì ìóâàôôà³èÿòãà ýðèøäè. À£Øäà ïðåçèäåíò ñàéëîâëàðè áèëàí áèð ³àòîðäà, 11 òà ãóáåðíàòîðëèê, Ñåíàòíèíã ó÷äàí áèð ³èñìèãà, øóíèíãäåê, Âàêèë-
Web Developers: Shohruh Kenjaev
Áàðàê Îáàìà 270 íàôàðäàí îðòè³ òàíëîâ÷èëàð îâîçèíè éè²à îëèøè àíè³ á´ëãà÷, òâèòòåðäàãè ñàμèôàñèäà "ßíà ò´ðò éèë… Áó ñèç òóôàéëè þç áåðäè. Ðàμìàò!", äåÿ ñ´ç ³îëäèðäè. Øóíè àëîμèäà ³àéä ýòèø êåðàêêè, Áàðàê Îáàìàíèíã ìàçêóð æóìëàñè âà òóðìóø ´ðòî²è Ìèøåëü Îáàìàíè ³ó÷î³ëàá òóøãàí ñóðàòè 22 ìèíóò è÷èäà äóí¸ ì賸ñèäà ðåòâèò (³àéòà ÷îï ýòèø) ³èëèø á´éè÷à òâèòòåðäà ÿíãè æàμîí ðåêîðäèíè ´ðíàòäè.
À£Ø ïðåçèäåíòëèãèãà íîìçîä Ìèòò Ðîìíè Îáàìàíè òåëåôîí îð³àëè òàáðèêëàá, ìà²ëóá á´ëãàíèíè òàí îëäè. ×èêàãîäà ´ç òàðàôäîðëàðè îëäèäà ÷è³èø ³èëãàí Îáàìà Ìèòò Ðîìíè áèëàí ñóμáàòëàøèøãà âàúäà áåðèá, Àìåðèêàãà ÿíãè êó÷ áà²èøëàøäà èêêàëàñè áèðãà èøëàøëàðè ìóìêèíëèãèíè ³àéä ýòäè. Ó, ´ç íàâáàòèäà, γ óéãà êàòòà èøîí÷ âà ÿíãè÷à ðóμ áèëàí ³àéòà¸òãàíèíè ìàúëóì ³èëäè. Ó, øóíèíãäåê, Êîíãðåññäà ðåñïóáëèêà÷èëàð åòàê÷èëàðè áèëàí äàâëàò áþäæåòè òà³÷èëëèãèíè êàìàéòèðèø, ñîëè³ μàìäà èììèãðàöèÿ òèçèìè ³îíóí÷èëèãèíè òàêîìèëëàøòèðèøãà òàé¸ðëèãèíè áèëäèðäè. Àéíè ÷î²äà Áîñòîíäà ´ç òàðàôäîðëàðè îëäèäà ÷è³èø ³èëãàí Ìèòò Ðîìíè ²àëàáà é´ëèäà áàð÷à èøíè ³èëãàíèíè ìàúëóì ³èëäè. "Ñàéëîâëàð òóãàäè, àììî áèçíèíã ²îÿëà-
Tamara Nazarova
Brooklyn. NY. 11235 Phone: 646.397.0325 Web: www.vatandosh.com Email: info@vatandosh.com All materials in this newspaper have been copyrighted and are the exclusive property of Vatandosh, Inc, and cannot be reproduced without the due consent of the publisher. The views and opinions expressed by our columnists do not necessarily refl ect the editors' point of view. We are not responsible for contents of advertisements and products and establishments advertised in Vatandosh.
ëàð ïàëàòàñèíèíã áàð÷à 435 íàôàð âàêèëè ñàéëîâè μàì á´ëèá ´òäè. Íàòèæàãà ê´ðà, ðåñïóáëèêà÷èëàð Âàêèëëàð ïàëàòàñèäà íàçîðàòíè ´ç ³´ëëàðèäà ñà³ëàá ³îëàäè, Ñåíàòäà ýñà äåìîêðàòëàð ìóòëî³ ê´ï÷èëèê á´ëèá ³îëèøàäè. Áó ïðåçèäåíò âà êîíãðåñìåíëàð ´ðòàñèäàãè äàμàíàêè æàíãëàð μàëè äàâîì ýòàäè, äåãàíè.
ÁÁÑíèíã ¸çèøè÷à, Îáàìà ìóâàôôà³èÿòèíèíã àñîñèé îìèëè äåìîêðàòëàðíèíã ñàéëîâëàðäà æóäà ôàîë èøòèðîê ýòãàíèäèð. Àéíè³ñà, ³îðà òàíëè âà èñïàí òèëèäà ñ´çëàøóâ÷è ñàéëîâ÷èëàð æóäà ôàîëëèê ê´ðñàòèøãàí. Ìàâçó μà³èäà áàòàôñèë 7-ñàμèôàäà...
www.vatandosh.com | www.facebook.com/vatandosh.gazetasi | www.youtube.com/vatandosh
“ÂÀÒÀÍÄÎØ”ÃÀ ÎÁÓÍÀ Á¤ËÈÍÃ: Ãàçåòàìèçãà îáóíà á´ëèíã. "Âàòàíäîø" μàð îé õîíàäîíèíãèç ìåμìîíè á´ëñèí. www.vatandosh.com/obuna
VATANDOSH
¤ÇÁÅÊÈÑÒÎÍ
¤çáåêèñòîí àμîëèñè ñîíè 2012 éèëíèíã 1 îêòÿáðü μîëàòèãà ê´ðà 29,875 ìèëëèîí êèøèãà åòãàí. Éèë áîøèäàí áåðè àμîëè ñîíè 319,2 ìèíã êèøèãà ¸êè 1,1 ôîèçãà ê´ïàéãàí.
¤çáåêèñòîí àμîëèñè ´òòèç ìèëëèîíãà åòàé äåá ³îëäè
Øàμàð íóôóñè 15,269 ìèëëèîí êèøèãà òåíã á´ëñà, ³èøëî³ àμîëèñè ñîíè 14,605 ìèëëèîí êèøèíè òàøêèë ýòìî³äà. ßúíè ìàìëàêàò àμîëèñèíèíã 51,1 ôîè-
çè øàμàðëàðäà, 48,9 ôîèçè ³èøëî³ëàðäà èñòè³îìàò ³èëìî³äà. 2012 éèëíèíã ÿíâàðü-ñåíòÿáðü îéëàðèäà òó²èëèø äàðàæàñè 20,4 ïðîìèëëåíè
òàøêèë ýòãàí. Áó ´òãàí éèëíèíã õóääè øó äàâðèäàãè ê´ðñàòêè÷ (20,6 ïðîìèëëå)äàí 0,2 ôîèçãà êàì. Àéíè âà³òäà, 2012 éèëíèíã äàñòëàáêè ò´³³èç îéè äàâîìèäà ´ëèì äàðàæàñè 4,7 ôîèçãà òåíã á´ëãàí, áó ´òãàí éèëíèíã õóääè øó äàâðèäàãè ê´ðñàòêè÷äàí (4,6 ïðîìèëëå) 0,1 ôîèçãà ê´ïðî³, äåìàê. 2012 éèëíèíã ÿíâàðü-ñåíòÿáðü îéëàðè îðàëè²èäà ԥĨ îðãàíëàðè òîìîíèäàí 189,3 ìèíã íèêîμ âà 13,9 ìèíãòà àæðàëèøëàð ³àéä ýòèëãàí. Íèêîμëàð ñîíè ´òãàí éèëíèíã õóääè øó äàâðèäàãè ê´ðñàòêè÷äàí 0,1 ôîèçãà êàì á´ëñà, àæðàëèøëàð äàðàæàñèäà ´çãàðèø ñåçèëìàãàí. Äàñòëàáêè ìàúëóìîòëàðãà ê´ðà, 2012 éèëíèíã ÿíâàðüñåíòÿáðü îéëàðè äàâîìèäà ¤çáåêèñòîíãà 127,9 ìèíã êèøè êåëãàí, 157,8 ìèíã êèøè ìàìëàêàòíè òàðê ýòãàí. ¤ç íàâáàòèäà, ìèãðàöèÿ ñàëüäîñè ìàíôèé ê´ðñàòêè÷ 29,9 ìèíã êèøèíè òàøêèë ýòãàí. ¤òãàí éèëíèíã õóääè øó äàâðèäà ìàìëàêàòíè òàðê ýòãàíëàð ñîíè ¤çáåêèñòîíãà êåëãàíëàð ñîíèäàí 40,8 ìèíãòàãà ê´ï ýäè.
Îëèé Ìàæëèñ £îíóí÷èëèê ïàëàòàñè ìàêòàáãà÷à òàúëèì ìóàññàñàëàðè ôàîëèÿòèäàí ³îíè³ìàäè ¤çáåêèñòîí Ðåñïóáëèêàñè Îëèé Ìàæëèñ £îíóí÷èëèê ïàëàòàñè Ôàí, òàúëèì, ìàäàíèÿò âà ñïîðò ìàñàëàëàðè ³´ìèòàñè õàë³ òàúëèìè âàçèðèíèíã áîëàëàðíè ìàêòàáãà÷à òàúëèì ìóàññàñàëàðèãà æàëá ýòèøíèíã μîëàòè àõáîðîòè ýøèòãàí. Áó μà³äà Îëèé Ìàæëèñ £îíóí÷èëèê ïàëàòàñè ñàéòè õàáàð áåðàäè. Ïàðëàìåíò ýøèòóâèäà êåëòèðèëèøè÷à, ðåñïóáëèêàäà äàâëàòãà ³àðàøëè 4978 òà ìàêòàáãà÷à òàúëèì ìóàññàñàëàðèãà 539065 íàôàð áîëà ³àìðàá îëèíãàí. Ìàâæóä ìóàññàñàëàðäà 52515 íàôàð ïåäàãîã-òàðáèÿ÷è ìåμíàò ³èëìî³äà. ¥àð éèëè òàúëèì ñîμàñèãà àæðàòèëà¸òãàí ìàá-
ëà²ëàðíèíã 10 ôîèçè ìàêòàáãà÷à òàúëèì ìóàññàñàëàðè òàúìèíîòèãà é´íàëòèðèëìî³äà. 2012 éèëíèíã 1 ÿðèì éèëëèãèäà é´íàëòèðèëãàí ìàáëಠ343,9 ìëðä ñ´ìíè òàøêèë ýòàäè. Øó áèëàí áèðãà, ìàêòàáãà÷à òàúëèì ìóàññàñàëàðèãà 2-7 ¸øãà÷à á´ëãàí áîëàëàðíèíã ³àìðàá îëè-
íèøè £àø³àäàð¸ âèëîÿòèäà 11,4 ôîèçíè, Ñóðõîíäàð¸ âèëîÿòèäà 11 ôîèçíè, Õîðàçì âèëîÿòèäà 15,8 ôîèçíè, Ðåñïóáëèêà á´éè÷à ýñà àòèãè 22,7 ôîèçíè òàøêèë ýòìî³äà. Àéðèì μóäóäëàðäàãè ìàêòàáãà÷à òàúëèì ìóàññàëàðèíèíã ìîääèé-òåõíèêà áàçàñè òàëàáãà æàâîá áåðìàéäè, êàäðëàð ìàëàêàñè åòàðëè ýìàñ. Æîéëàðäà ìàõñóñ ìàúëóìîòãà ýãà á´ëãàí êàäðëàðíèíã åòèøìàñëèãè íàòèæàñèäà íó³ñîíè á´ëãàí áîëàëàð ó÷óí ìàõñóñ ìàêòàáãà÷à òàúëèì ìóàññàñàëàðè åòàðëè äàðàæàäà òàøêèë ýòèëìàãàí. Æîéëàðäà "£èñ³à ìóääàòëè ãóðóμëàð ò´²ðèñèäà"ãè íèçîìãà àñîñàí ìàêòàáãà÷à òàúëèì ìóàññàñàëàðèãà ³àòíàìàéäèãàí áîëàëàð ó÷óí ³èñ³à ìóääàòëè ãóðóμëàðíè, íó³ñîíëè áîëàëàðíèíã ñóðóíêàëè êàñàëëèêëàð òîèôàñè àñîñèäà èõòèñîñëàøòèðèëãàí âà ñàíàòîðèé é´íàëèøèäàãè ìàêòàáãà÷à òàúëèì ìóàññàñàëàðèíè òàøêèë ýòèø ìàñàëàëàðèãà åòàðëè äàðàæàäà ýúòèáîð áåðèëìà¸òèð. Äåïóòàòëàð õàë³ òàúëèìè âàçèðèãà âàçèÿòíè ÿõøèëàø þçàñèäàí òåãèøëè ÷îðàëàð ê´ðèø çàðóðëèãèíè òàúêèäëàäèëàð.
¹ 9 (20), 20 íîÿáðü, 2012 éèë
3
500 äàí îðòè³ êîíëàð èíâåñòîðëàðãà òà³äèì ³èëèíìî³äà Óëàð îðàñèäà 4 òà òàðêèáèäà ìåòàëë ìàâæóä á´ëãàí ôîéäàëè ³àçèëìà êîíè, 26 òà òî²-ìàúäàí õîìàø¸ñè êîíè, 10 òà òî²-êèì¸ êîíè, 28 òà ÿð³èðàìà òîø êîíè, 260 òà ³óðèëèø ìàòåðèàëëàðè êîíè áîð. Æàìè èíâåñòèöèÿãà òàâñèÿ ³èëèíãàíãàí ìàéäîíëàð ñîíè ýñà 38 òàíè òàøêèë ýòäè. Øóíèíãäåê, 159 òà éèðèê èíâåñòèöèÿ áëîêè ãåîëîãèÿ-³èäèðóâ èøëàðèíè é´ëãà ³´éèø ó÷óí òà³äèì ýòèëäè. Òàâñèÿ ³èëèíãàí ìàçêóð îáúåêòëàð è÷èäà ÿð³èðàìà òîø õîìàø¸ñè êîíëàðè, ôîñôîðèòëàð, òî² êèì¸ âà òî² ìàúäàí óþìëàðè àëîμèäà àæðàëèá òóðàäè. Ìàíçàðàëè ìàðìàð âà áîø³à ³îïëàìáîï òîøëàðíè ³àçèá îëèøíèíã èñòè³áîëëàðè æóäà þ³îðè, äåá áàμîëàíìî³äà. Óøáó îáúåêòëàðíèíã áàð÷àñè è÷êè âà òàø³è áîçîðëàðäà êàòòà ýμòè¸æãà ýãà á´ëãàí õîìàø¸ëàð òóðëàðèíè èøëàá ÷è³àðèø, øóíèíãäåê, ìàμàëëèéëàøòèðèø äàñòóðèíè áàæàðèø ó÷óí õîìàø¸ íåãèçè ñèôàòèäà ³àáóë ³èëèíãàí. ¥îçèðãè êóíäà ðåñïóáëèêàäà 1000 äàí îðòè³ êîíëàð, øàõòàëàð, êàðüåðëàð, íåôòü-ãàç êîíëàðè, ñóâ îëèø èíøîîòëàðè, áàëüíåîëîãèê øèôîõîíàëàð, øèôîáàõø âà øèôîáàõøè÷èìëèê ñóâëàðèíè ³óéèø öåõëàðè âà çàâîäëàðè ôàîëèÿò þðèòìî³äà. Èíâåñòèöèÿ êèðèòèøãà ÿíãè é´íàëèø - ãåîòóðèçì õèçìàòè èëê áîðà òàâñèÿ ýòèëìî³äà. Ãåîëîãèê îáúåêòëàð, ãåîòóðèçìíè ðèâîæëàíòèðèøãà ì´ëæàëëàíãàí ãåîëîãèê îáúåêòëàð, ³´ðè³ëàíàäèãàí μóäóäëàðíèíã ãåîëîãèê áî²ëàðèíè μàì ´ç è÷èãà îëãàí μîëäà áèëèì áåðèø âà èëì îëèø òèçèìèíè ÿðàòèøíèíã àñîñè μèñîáëàíàäè.
"¤çáåêèñòîí μàâî é´ëëàðè" ³àðèéá èêêè ìèëëèîí êèøèíè ´ç ìàíçèëèãà ýëòãàí "¤çáåêèñòîí μàâî é´ëëàðè" ìèëëèé àâèàêîìïàíèÿñè õèçìàòèäàí ´òãàí 9 îé äàâîìèäà 1,962 ìëí é´ëîâ÷è ôîéäàëàíãàí. Áó ´òãàí éèëíèíã øó äàâðèãà íèñáàòàí 236 ìèíã íàôàðãà ê´ïäèð. Óìóìàí, ´òãàí äàâð ìîáàéíèäà æàìè 18517 òà ðåéñ ó÷ãàí á´ëèá, áó μàì ´òãàí éèëäàãèãà ³àðàãàíäà 457 òàãà ê´ïäèð. Áóíäàé ê´ðñàòêè÷ëàðãà ýðèøèøäà óçî³ ìàìëàêàòëàðãà òàøèø õèçìàòëàðè 6,5 ôîèç, ÌÄ¥ ìàìëàêàòëàðèãà 17,1 ôîèç, ìàμàëëèé ³àòíîâëàð ñîíè 16,4 ôîèçãà ´ñãàíè ìóμèì àμàìèÿò êàñá ýòãàí. ¤òãàí âà³ò ìîáàéíèäà êîìïàíèÿ òîìîíèäàí 30 ìèíã òîííà þê òàøèëãàí.
www.vatandosh.com | www.facebook.com/vatandosh.gazetasi | www.youtube.com/vatandosh
4
¹ 9 (20), 20 íîÿáðü, 2012 éèë
¤çáåêèñòîí òàðà³³è¸ò ê´ðñàòêè÷ëàðè á´éè÷à Ðîññèÿíè îðòäà ³îëäèðäè ¤çáåêèñòîí, Legatum Institute òàä³è³îò èíñòèòóòè òàμëèëëàðèãà ê´ðà, äóí¸íèíã òàðà³³èé ýòà¸òãàí ìàìëàêàòëàðè îðàñèäà 64 ´ðèíãà ëîéè³, äåá òîïèëäè. Óøáó ðåéòèíã íàòèæàëàðèãà ê´ðà, ¤çáåêèñòîí Ðîññèÿ (66), Óêðàèíà (71), Òóðêèÿ (89) âà Ýðîí (102) äàâëàòëàðèäàí þ³îðè ´ðèííè ýãàëëàãàí. Ðåéòèíããà ìóâîôè³, ¤çáåêèñòîí è³òèñîäè¸ò é´íàëèøèäà 66, ñîöèàë êàïèòàë é´íàëèøèäà 17, òàäáèðêîðëèêäà 98, òàúëèìäà 65, ñî²ëè³íè ñà³ëàøäà 72, õàâôñèçëèêíè òàúìèíëàøäà 66-´ðèíëàðäà ³àéä ýòèëãàí. Òàðà³³è¸ò íàòèæàëàðè 79 òà ê´ðñàòêè÷ á´éè÷à ñàêêèçòà é´íàëèøäà àíè³ëàíãàí. Óøáó èíäåêñ äîèðàñèãà 142 òà ìàìëàêàò ³àìðàá îëèíãàí á´ëèá, óíãà åð àμîëèñèíèíã 96 ôîèçè, äóí¸ ÿëïè è÷êè ìàμñóëîòèíèíã 99 ôîèçè ò´²ðè êåëàäè. Ðåéòèíã íàòèæàëàðèãà ê´ðà, èíäåêñíè Íîðâåãèÿ áîø³àðìî³äà. Óíäàí êåéèíãè ´ðèíëàðíè Àâñòðàëèÿ, ßíãè Çåëëàíäèÿ, Êàíàäà, Ôèíëÿíäèÿ, Íèäåðëàíäèÿ, Øâåéöàðèÿ, Èðëàíäèÿ äàâëàòëàðè ýãàëëàãàí. À£Ø ýñà óøáó ðåéòèíãäà 12 ´ðèíäàí æîé îëãàí.
9 îé äàâîìèäà 178 ìèíã äîíà àâòîìîáèëü èøëàá ÷è³àðèëäè
Øó éèëíèíã ò´³³èç îéè äàâîìèäà ¤çáåêèñòîí ìàøèíàñîçëèê êîðõîíàëàðè 6 òðèëëèîí ñ´ìëèêäàí îðòè³ ñàíîàò ìàμñóëîòëàðè èøëàá ÷è³àðèøãàí. Áó ´òãàí éèëíèíã øó äàâðèãà íèñáàòàí 10,6 ôîèçãà ê´ïäèð. Áó μà³äà ¤çáåêèñòîí äàâëàò ñòàòèñòèêà ³´ìèòàñè ìàúëóìîòèãà àñîñëàíèá, ãàçåòà.´ç ñàéòè õàáàð òàð³àòäè. £´ìèòà ìàúëóìîòëàðèãà ³àðàãàíäà, øó äàâð ìîáàéíèäà ¤çáåêèñòîíäà 178 ìèíãòà àâòîìîáèëü èøëàá ÷è³àðèëãàí á´ëèá, áó ´òãàí éèëíèíã øó äàâðèãà íèñáàòàí 6,2 ôîèçãà ê´ïäèð. Åíãèë àâòîìîáèëëàð èøëàá ÷è³àðèøãà á´ëãàí òàëàá 6 ôîèçãà, þê àâòîìîáèëëàðèãà 57,9 ôîèçãà ´ñãàí. ¥èñîáîò äàâðèäà íîîçè³-îâ³àò ìàμñóëîòëàðè, ÷óíîí÷è, êîíäèöèîíåðëàð èøëàá ÷è³àðèø 5,6 áàðîáàð, ýíåðãèÿ òåæîâ÷è ëàïìàëàð 4,1 áàðàâàðãà, ýëåêòð÷îéíèêëàð 27,7 ôîèçãà, äàçìîëëàð 24,8 ôîèçãà, ñîâóòãè÷ âà ìóçëàòãè÷ëàð èøëàá ÷è³àðèø 18,5 ôîèçãà îðòãàí.
¤ÇÁÅÊÈÑÒÎÍ ¤çáåêèñòîí μóêóìàòè êåëàñè éèë ó÷óí ñîëè³ âà áþäæåò ñè¸ñàòè êîíöåïöèÿñè, øóíèíãäåê, 2013 éèë ó÷óí ¤çáåêèñòîí Ðåñïóáëèêàñè Äàâëàò áþäæåòè ëîéèμàñèíè òàñäè³ëàäè. ¤çáåêèñòîí ìèëëèé àõáîðîò àãåíòëèãè òàð³àòãàí õàáàðäà êåëòèðèëèøè÷à, ñîëè³ þêèíè ÿíàäà êàìàéòèðèø á´éè÷à æèñìîíèé øàõñëàðäàí îëèíàäèãàí äàðîìàä ñîëè²èíèíã áèðèí÷è øêàëà á´éè÷à ýíã êàì ñòàâêàñèíè 9 ôîèçäàí 8 ôîèçãà ïàñàéòèðèø íàçàðäà òóòèëìî³äà, áó ýñà ´ç íàâáàòèäà æèñìîíèé øàõñëàð èõòè¸ðèäà ³àðèéèá 186 ìèëëèàðä ñ´ì, øó æóìëàäàí, ýíã êàì èø μà³èíèíã 5 áàðîáàðèäàí êàì äàðîìàä îëóâ÷è 2,7 ìèëëèîí êèøèãà ³´øèì÷à 120 ìèëëèàðä ñ´ì äàðîìàä ³îëèøèãà èìêîí áåðàäè.
VATANDOSH
¥óêóìàò 2013 éèë ó÷óí äàâëàò áþäæåòè ïàðàìåòðëàðè ëîéèμàñèíè ìàú³óëëàäè Øóíèíãäåê, þðèäèê øàõñëàðíèíã íîìîääèé àêòèâëàðè, ïàòåíò, ëèöåíçèÿ, äàñòóðèé òàúìèíîò, ìóàëëèôëèê μó³ó³ëàðè âà áîø³àëàð ìóëê ñîëè²è ñîëèø îáúåêòèäàí ÷è³àðèëìî³äà. Ñîëè³ ñè¸ñàòè êîíöåïöèÿñèãà êèðèòèëãàí óøáó âà áîø³à ðà²áàòëàíòèðóâ÷è ÷îðàëàðíè àìàëãà îøèðèø, êåëãóñè éèëäà ìàìëàêàò è³òèñîäè¸òèãà ñîëè³ þêèíè 2012 éèëäà êóòèëà¸òãàí 21,6 äàí 21,3 ôîèçãà÷à, ÿúíè ÿëïè è÷êè ìàμñóëîòãà íèñáàòàí 0,3 ôîèç áàíäãà êàìàéòèðèøíè òàúìèíëàéäè. Áþäæåò ñè¸ñàòè âà 2013 éèë ó÷óí Äàâëàò áþäæåòèíèíã àñîñèé é´íàëèøëàðèäà õàðàæàòëàðíèíã èæòèìîèé é´íàëòèðèëãàíëèãè ñà³ëàá ³îëèíìî³äà, àμîëèíèíã òóðìóø âà äàðîìàäëàðè äàðàæàñèíè ÿíàäà îøèøè, òàúëèì âà ñî²ëè³íè ñà³ëàø ìóàñàññàëàðèíèíã ìîääèé-òåõíèêà áàçàñèíè ìóñòàμêàìëàø âà æèμîçëàø, øóíèíãäåê, ôàîë èíâåñòèöèÿ ñè¸ñàòèíè àìàëãà îøèðèøãà ³àðàòèëãàí. Æàìè õàðàæàòëàðíèíã 59 ôîèçäàí îðòè²è èæòèìîèé ñîμàíè ìîëèÿëàøòèðèø ó÷óí ì´ëæàëëàíãàí. Òàúëèì âà ñî²ëè³íè ñà³ëàø ìóàññàñàëàðèíè ðåêîíñòðóêöèÿ ³èëèø, êàïèòàë òàúìèðëàø âà æèμîçëàø áþäæåòäàí òàø³àðè æàì²àðìàñè ìàáëà²ëàðè μèñîáèãà 313 òà óìóìòàúëèì ìàêòàáè, 228 òà àêàäåìèê ëèöåé âà ïðîôåññèîíàë êîëëåæëàðíè ðåêîíñòðóêöèÿ ³èëèø âà êàïèòàë òàúìèðëàø íàçàðäà òóòèëãàí. 1500 äàí îðòè³ óìóìòàúëèì ìàêòàáëàðèíè âà 700 òà àêàäåìèê ëèöåé âà ïðîôåññèîíàë êîëëåæ çàìîíàâèé ´³óâ èíâåíòàðëàðè, êîìïüþòåð âà ´³óâ ëàáîðàòîðèÿëàðè áèëàí æèμîçëàíàäè. Êåëãóñè éèëäà 54 òà áîëàëàð ìóñè³à âà ñàíúàò ìàêòàáè âà 137
òà ñïîðò çàëè μàìäà 25 òà áîëàëàð ñïîðòè îáúåêòèíè ³óðèø, ìóêàììàë òàúìèðëàø âà æèμîçëàø àìàëãà îøèðèëàäè. 2013 éèëäà 130 òà ´ðèíãà ì´ëæàëëàíãàí 3 òà þ³óìëè êàñàëëèêëàð øèôîõîíàñè, 400 ´ðèíëè 5 òà ñèë ñàíàòîðèÿñè, øóíèíãäåê, 54 òà òóìàíäà 5800 ³àòíîâãà ì´ëæàëëàíãàí âà 7600 íàôàð áåìîðíè ³àáóë ³èëàäèãàí òèááè¸ò ìóàññàñàëàðè ³óðèëèøè âà ðåêîíñòðóêöèÿñè íàçàðäà òóòèëãàí. "Ñàëîìàòëèê-3" ëîéèμàñè äîèðàñèäà Æàμîí áàíêèíèíã èìòè¸çëè êðåäèòëàðè μèñîáèãà 150 òà òóìàí ìàðêàçèé øèôîõîíàñèíè 96 òóðäàãè çàìîíàâèé àñáîá-óñêóíà, øó æóìëàäàí, ðåíòãåí àïïàðàòè, ðà³àìëè óëüòðàòîâóøëè ñêàíåð, áèîêèì¸âèé àíàëèçàòîð âà áîø³à çàðóð óñêóíàëàð áèëàí æèμîçëàøíè ìîëèÿëàøòèðèø ðåæàëàøòèðèëãàí. ȳòèñîäè¸òíè ìîëèÿâèé ³´ëëàá-³óââàòëàøãà 2,8 òðèëëèîí ñ´ì ¸êè æîðèé éèëíèíã òàñäè³ëàíãàí ïàðàìåòðëàðèãà íèñáàòàí 22 ôîèç ê´ï ìàáëಠàæðàòèëèøè ê´çäà òóòèëãàí. Õóñóñàí, ³èøëî³ õ´æàëèê ìàμñóëîòëàðè èøëàá ÷è³àðóâ÷èëàðíè ñóâ ðåñóðñëàðè áèëàí ´ç âà³òèäà âà ò´ëè³ òàúìèíëàøãà 1,4 òðèëëèîí ñ´ìäàí çè¸ä ìàáëಠé´íàëòèðèø ê´çäà òóòèëãàí. Ñó²îðèëàäèãàí åðëàðíèíã ìåëèîðàòèâ μîëàòèíè ÿõøèëàø æàì²àðìàñè îð³àëè ìåëèîðàöèÿ òàðìî³ëàðèíè ðåêîíñòðóêöèÿ ³èëèø, òàúìèðëàø âà òîçàëàø äàñòóðèãà õàðàæàòëàð 227,5 ìèëëèàðä ñ´ìíè òàøêèë ýòàäè, áó ýñà 300 ìèíã ãåêòàðäàí çè¸ä ýêèí ìàéäîíëàðèíèíã ìåëèîðàòèâ μîëàòèíè ÿõøèëàø èìêîíèíè áåðàäè. 2013 éèëãè Äàâëàò áþäæåòè ëîéèμàñèäà ìàμàëëèé àμàìèÿòãà
973 ìèíãòà èø ´ðíè ÿðàòèëàäè ¤çáåêèñòîí Ðåñïóáëèêàñè Âàçèðëàð Ìàμêàìàñè 2013 éèëäà èø æîéëàðèíè ÿðàòèø âà àμîëè áàíäëèãèíè òàúìèíëàø äàñòóðè ëîéèμàñèíè μàð òîìîíëàìà âà ÷ó³óð òàμëèë ³èëäè, äåá õàáàð áåðàäè ¤çÀ. Äàñòóð ëîéèμàñèäà 2013
éèëäà 973 ìèíãòà, øó æóìëàäàí, êè÷èê áèçíåñ âà õóñóñèé òàäáèðêîðëèêíè ðèâîæëàíòèðèø μèñîáèãà - 485,5 ìèíãòà, êàñàíà÷èëèêíèíã òóðëè øàêëëàðèíè êåíãàéòèðèø μèñîáèãà - 218,4 ìèíãòà, éèðèê èøëàá ÷è³àðèøëàðíè
www.vatandosh.com | www.facebook.com/vatandosh.gazetasi | www.youtube.com/vatandosh
ýãà óìóìèé ôîéäàëàíèëàäèãàí âà õ´æàëèêëàðàðî ³èøëî³ àâòîìîáèëü é´ëëàðèíè òàúìèðëàø áèëàí áî²ëè³ õàðàæàòëàðíè æîðèé éèë ó÷óí òàñäè³ëàíãàí ïàðàìåòðëàðãà íèñáàòàí 1,69 ìàðîòàáà îøèðèø íàçàðäà òóòèëãàí. Õàë³àðî âà ðåñïóáëèêà àμàìèÿòèãà ýãà àâòîìîáèëü é´ëëàð ñèôàòèíè îøèðèø, òåãèøëè èíôðàòóçèëìàëàðíè áàðïî ýòèø ìà³ñàäèäà Ðåñïóáëèêà é´ë æàì²àðìàñè μèñîáèäàí 661 ìèëëèàðä ñ´ìäàí çè¸ä ìàáëಠàæðàòèëèøè ê´çäà òóòèëìî³äà. Çàìîíàâèé õàë³àðî ñòàíäàðòëàðãà æàâîá áåðàäèãàí 526 êèëîìåòð óçóíëèêäàãè àâòîìîáèëü é´ëëàðè, øóíèíãäåê, áèð ³àòîð ê´ïðèê âà é´ë ´òêàçãè÷ëàð ³óðèëàäè. Íàìóíàâèé ëîéèμàëàð àñîñèäà ³èøëî³ æîéëàðäà ÿêêà òàðòèáäàãè óé-æîéëàð ³óðèø äàñòóðè äîèðàñèäà 326 òà ³èøëî³ ìàññèâèäà 8510 òà çàìîíàâèé ³èøëî³ óéèíè ³óðèøãà 1,0 òðèëëèîí ñ´ìäàí çè¸ä ìàáëಠé´íàëòèðèø ê´çäà òóòèëìî³äà. Àμîëèãà, àéíè³ñà ³èøëî³ æîéëàðèäà è÷èìëèê ñóâèíè åòêàçèá áåðèø ñèôàòèíè ÿõøèëàø ó÷óí õàðàæàòëàðíè 2012 éèë ó÷óí áåëãèëàíãàí ïàðàìåòðëàðãà íèñáàòàí 2 ìàðîòàáà îøèðèø μèñîáèãà êåéèíãè éèëäà 654 êèëîìåòð óçóíëèêäàãè ñóâ ³óâóðëàðè òàðìî²èíè ´òêàçèø ê´çäà òóòèëìî³äà. Øóíè àëîμèäà ³àéä ýòèø êåðàêêè, êåëàñè éèë ó÷óí ñîëè³ âà áþäæåò ñè¸ñàòè êîíöåïöèÿñè, øóíèíãäåê, 2013 éèë ó÷óí ¤çáåêèñòîí Ðåñïóáëèêàñè Äàâëàò áþäæåòè ëîéèμàñè Îëèé Ìàæëèñ ïàëàòàëàðè òîìîíèäàí òàñäè³ëàíèøè, øóíèíãäåê, Ïðåçèäåíò ³àðîðè áèëàí êó÷ãà êèðèøè êåðàê. ìîäåðíèçàöèÿ ³èëèø âà ³àéòà òèêëàø, èøëàá ÷è³àðèø âà èæòèìîèé èíôðàòóçèëìà, ³èøëî³ õ´æàëèãè μèñîáèãà - 268,8 ìèíãòà ÿíãè èø ´ðèíëàðèíè ÿðàòèø íàçàðäà òóòèëìî³äà. Äàñòóð ìàìëàêàò ïàðëàìåíòè òîìîíèäàí òàñäè³ëàíèøè êåðàê.
VATANDOSH
ÆÀÐÀ¡Í
¹ 9 (20), 20 íîÿáðü, 2012 éèë
5
ÎÄÊÁ ýøèêëàðè î÷è³ ³îëàäè Êîëëåêòèâ õàâôñèçëèê øàðòíîìàñè òàøêèëîòè - ÎÄÊÁãà àúçî äàâëàòëàðíèíã ¤çáåêèñòîí á´éè÷à ÿêäèë ïîçèöèÿñè òàøêèëîòíèíã øó éèë 19 äåêàáðü êóíè Ìîñêâàäà á´ëèá ´òàäèãàí ñàììèòèäà áà¸í ýòèëàäè. Áó μà³äà Ðîññèÿ Ôåäåðàöèÿñèíèíã ÎÄÊÁ μóçóðèäàãè âàêèëè Èãîðü Ëÿêèí-Ôðîëîâ ÐÔ Äàâëàò äóìàñèíèíã ÌÄ¥ ìàñàëàëàðè âà âàòàíäîøëàð áèëàí àëî³àëàð ³´ìèòàñè éè²èëèøäà ìàúëóì ³èëäè. Óíèíã ñ´çëàðèãà ³àðàãàíäà, øó ïàéòãà ³àäàð á´ëèá ´òãàí òàøêèëîò ìàñëàμàòëàøóâëàðèäà ¤çáåêèñòîííèíã ÎÄÊÁäà ´ç àúçîëèãèíè ò´õòàòèø á´éè÷à ³àðîðè þçàñèäàí ïîçèöèÿëàð ýøèòèá ê´ðèëãàí. "Áèç ¤çáåêèñòîí àúçîëèãèíè ò´õòàòèø á´éè÷à ò´õòàìãà êåëàìèç, àììî àéíè ïàéòäà ¤çáåêèñòîí ó÷óí óøáó òàøêèëîò ýøèêëàðèíè î÷è³ ³îëäèðèøíè èñòàð ýäèê", äåäè ó æóìëàäàí. Äèïëîìàòíèíã ñ´çëàðèãà ê´ðà, ðàñìèé Òîøêåíòíèíã àúçîëèêíè ò´õòàòèø μà³èäàãè ³àðîðè êóòèëãàí ýäè. ×óíêè ¤çáåêèñòîí âà áîø³à àúçîëàð ìàçêóð òàøêèëîòíè ðèâîæëàíòèðèø áîðàñèäà ìóòëà³î áîø³à-áîø³à ¸íäàøóâãà ýãà ýäè. Òîøêåíò ÎÄÊÁãà àúçî-äàâëàòëàð-
íèíã áèðîíòàñè ¸êè áèð íå÷òàñèãà òàø³àðèäàí μóæóìëàð á´ëãàí òà³äèðäà ¸ðäàì áåðèø á´éè÷à òàðòèáèíè ìàú³óëëàñà-äà, áîø³à àúçîëàð, ÷óíîí÷è, Ðîññèÿ μàì òàøêèëîòíèíã çàìîíàâèé òàμäèäëàð - òåððîðèçì, íàðêîòðàôèê, íî³îíóíèé ìèãðàöèÿ, êèáåðæèíîÿò÷èëèêêà ³àðøè á´éè÷à μàì ôàîëèÿòèíè êåíãàéòèðèø òàðàôäîðè ýäè. Ðîññèÿëèê äèïëîìàòíèíã ñ´çëàðèãà ³àðàãàíäà, ¤çáåêèñòîííèíã ÎÄÊÁäàí ÷è³èøè æèääèé çè¸í êåëòèðìàéäè. Àììî áó òàøêèëîòíèíã íóôóçèãà ñàëáèé ê´ðñàòèøè ìóìêèí. Àéíè ÷î²äà Ðîññèÿ Ôåäåðàöèÿñè Äàâëàò äóìàñèíèíã ÌÄ¥ ìàñàëàëàðè âà âàòàíäîøëàð áèëàí àëî³àëàð ³´ìèòàñè ðàèñè Ëåîíèä
Ñëóöêèé ¤çáåêèñòîííèíã ÎÄÊÁãà àúçîëèãè æèääèé ýúòèáîðíè òàëàá ³èëàäè, äåá òàúêèäëàäè. Óíèíã ôèêðè÷à, ¤çáåêèñòîí Ìàðêàçèé Îñè¸äà õàâôñèçëèêíè òàúìèíëàø, øóíèíãäåê, òàøêèëîò èñòè³áîëè ó÷óí ìóμèì äàâëàòäèð. Ó ¤çáåêèñòîí ó÷óí ÎÄÊÁ ýøèêëàðè î÷è³ ³îëà¸òãàíèíè èæîáèé áàμîëàá, áó áîðàäà èøëàð ñàìàðàäîðëèãèíè îøèðèøãà óíäàäè. Ýñëàòèá ´òàìèç, ¤çáåêèñòîí Ðåñïóáëèêàñè øó éèëíèíã èþíü îéèäà Êîëëåêòèâ õàâôñèçëèê øàðòíîìàñè òàøêèëîòè ôàîëèÿòèäàãè èøòèðîêèíè ò´õòàòèø ò´²ðèñèäà ³àðîð ³àáóë ³èëãàí ýäè. ¤çáåêèñòîí Òàø³è èøëàð âàçèðëèãèíèíã óøáó ìàñàëà á´éè÷à òåãèøëè íîòàñè øó éèëíèíã 20 èþíü
êóíè Òàøêèëîò Êîòèáèÿòèãà þáîðèëãàí. Áó μà³äà "Æàμîí" àõáîðîò àãåíòëèãè ðàñìàí àõáîðîò áåðãàí. ¤çáåêèñòîí áó õàòòèμàðàêàòèíè Àô²îíèñòîí áèëàí áî²ëàãàí. ×óíîí÷è, ¤çáåêèñòîí òàø³è èøëàð âàçèðëèãè âàêèëèãèãà òàÿíèá "ÊîììåðñàíòÚ" ãàçåòàñèíèíã ¸çèøè÷à, ¤çáåêèñòîí ÎÄÊÁíèíã Àô²îíèñòîí á´éè÷à ñòðàòåãèê ðåæàëàðèäàí ³îíè³èø μîñèë ³èëìàãàíëèãè áîèñ óøáó ìàì-
ëàêàò áèëàí èêêè òîìîíëàìà μàìêîðëèêêà ê´ïðî³ óð²ó áåðìî³äà. £îëàâåðñà, ðàñìèé Òîøêåíò ÎÄÊÁãà àúçîäàâëàòëàð ´ðòàñèäà μàðáèé μàìêîðëèêíèíã êó÷àéèá áîðà¸òãàíèãà μàì ´ç ýúòèðîçè áîðëèãèíè ³àéä ýòãàí. Óìóìàí, "¤çáåêèñòîí ÎÄÊÁäàí ÷è³èø ñàáàáëàðèíè íîòàäà ò´ëè³ àêñ ýòòèðãàí", äåá ìàúëóìîò áåðàäè ¤çáåêèñòîí Òàø³è èøëàð âàçèðëèãèíèíã èñìè îøêîð ³èëèíìàãàí âàêèëè.
ÎÀÂíè äàâëàò ð´éõàòèãà îëèø èêêè áàðàâàðãà àðçîíëàøòèðèëäè ¤çáåêèñòîí μóêóìàòèíèíã ³àðîðè áèëàí îììàâèé àõáîðîò âîñèòàëàðèíè äàâëàò ð´éõàòèãà îëèø ó÷óí éè²èëàäèãàí äàâëàò áîæëàðè ìè³äîðè êàìàéòèðèëäè.
Ëîíäîííèíã £èðîëëèê ôåñòèâàëëàð çàëèäà Èíãëèç êàìåðà îðêåñòðèíèíã 50 éèëëèãèãà áà²èøëàíãàí êîíöåðò á´ëèá ´òäè. Óíäà ´çáåêèñòîíëèê ïèàíèíî÷è Áåμçîä Àáäóðàèìîâ ìóâàôôà³èÿòëè èøòèðîê ýòäè. Ñîçàíäà Ìîöàðò àñàðëàðèíè èæðî ýòäè.
£àðîðãà ê´ðà, äàâðèé ìàòáóîò íàøðëàðè (ãàçåòàëàðè, æóðíàëëàð, áþëëåòåíëàð, àëüìàíàõëàðíè âà áîø³àëàð) äàâëàò ð´éõàòèäàí ´òêàçèø ó÷óí àââàëãè ýíã êàì èø μà³èíèíã 25 áàðàâàðè ´ðíèãà 12,5 áàðàâàðãà òóøèðèëäè, òåëå-, ðàäèî-, âèäåî-, êèíîõðîíèê äàñòóðëàð âà àõáîðîò àãåíòëèêëàðè ýíã êàì èø μà³èíèíã àââàëãè 30 áàðàâàðè ´ðíèãà 15, èíòåðíåò ÎÀ 0,5 áàðàâàð, áîëà-
êå÷àñèäà èøòèðîê ýòàäè. ¨ø ïèàíèíî÷è áèð ³àòîð õàë³àðî äàðàæàäàãè òàíëîâëàðíèíã ²îëèáè á´ëãàí. ¥îçèðäà ó À£Øäàãè Ïàðê Óíèâåðñèòåòèäà òàμñèë îëÿïòè. ¨ø á´ëèøèãà ³àðàìàé ó Õèòîé, Íèäåðëàíäèÿ, Èòàëèÿ, Ìàëàéçèÿ, Áóþê Áðèòàíèÿ, Àâñòðàëèÿ, À£Ø êàáè ìàìëàêàòëàðäà ´ç êîíöåðò äàñòóðè áèëàí ³àòíàøãàí. Áó éèë Áðèòàíèÿíèíã "Decca" êîìïàíèÿñè òîìîíèäàí óíèíã èæðîñèäàãè àñàðëàð äèñêêà ê´÷èðèëäè.
ðèëèá, óíãà ê´ðà, äàâëàò ð´éõàòèãà îëèø ¸êè ³àéòà ð´éõàòãà îëèø ó÷óí μóææàòëàð ³àéòà ê´ðèá ÷è³èëà¸òãàíäà, àãàð àââàë áåðèëãàí ýúòèðîçëàð áàðòàðàô ýòèëãàí á´ëñà, ÿíãè íó³ñîí ¸êè êàì÷èëèê áèëàí ð´éõàòãà îëèøíè ðàä ³èëèøãà é´ë ³´éèëìàéäè.
2012 éèëãè Ëîíäîí Îëèìïèàäàñèäà ¤çáåêèñòîí íîìèäàí èøòèðîê ýòèá, 74 êèëîãðàììãà÷à âàçíäà áðîíçà ìåäàëü ñîâðèíäîðè á´ëãàí Ñîñëàí Òèãèåâ äîïèíã èñòåúìîë ³èëãàíëèêäà ãóìîí ³èëèíìî³äà.
¤çáåêèñòîíëèê ïèàíèíî÷è Ëîíäîííèíã £èðîëëèê ñàðîéèäà êîíöåðò áåðäè Áåμçîä èíãëèç êàìåðà îðêåñòðè áèëàí μàìêîðëèêäà Ìîöàðò àñàðëàðèíè èæðî ýòäè. Ó òîìîíèäàí èæðî ýòèëãàí êóéëàð çàëäàãè òèíãëîâ÷èëàð òîìîíèäàí ãóëäóðîñ ³àðñàêëàð áèëàí êóòèá îëèíäè. Àââàë õàáàð áåðèëãàíèäåê, àïðåëü îéèäà μàì Áåμçîä Ëîíäîíäàãè êîíöåðò çàëëàðäàí áèðèäà "Classic FM Live" êîíöåðò äàñòóðèäà, ñåíòÿáðäà ýñà Ëèâåðïóëäà êîíöåðò áåðãàí ýäè. Øó éèëíèíã äåêàáðü îéèäà Áåμçîä Ëîíäîíäàãè ÿíà áèð ìóñè³à
ëàð, ´ñìèðëàð, íîãèðîíëàð ó÷óí ì´ëæàëëàíãàí, òàúëèì, ìàäàíèéìàúðèôèé é´íàëèøäàãè ÎÀ ó÷óí ýíã êàì èø μà³èíèíã 2,5 áàðàâàð ìè³äîðèäà äàâëàò áîæè ò´ëàíäè. Ðåêëàìà íàøðëàðè ýñà 50 áàðàâàðè ´ðíèãà 25 áàðàâàð ìè³äîðèäà ò´ëàéäè. Øó áèëàí áèðãà, Îììàâèé àõáîðîò âîñèòàëàðèíè äàâëàò ð´éõàòèãà îëèø ò´²ðèñèäàãè íèçîìãà ÿíãè íîðìà áèëàí ò´ëäè-
Ñîñëàí Òèãèåâ äîïèíã òóôàéëè Îëèìïèàäà ìåäàëèäàí ³óðó³ ³îëäè
Áó μà³äà Associated Press àõáîðîò àãåíòëèãèãà àñîñëàíèá, UzDaily.Uz õàáàð áåðàäè. Ñàéòíèíã ¸çèøè÷à, óíèíã îðãàíèçìèäàí ìåòèëãåêñàíåàìèí ñòèìóëÿòîðèãà èæîáèé íàòèæàíè ê´ðñàòãàí âà ñïîðò÷è Îëèìïèàäà ìåäàëèäàí ìàμðóì ³èëèíãàí. Ðàñìèé: Õàë³àðî îëèìïèÿ ³´ìèòàñè Ëîíäîí - 2012 áðîíçà ìåäàëè ñîμèáè ´çáåêèñòîí-
ëèê êóðàø÷è Ñîñëàí Òèãèåâíè äîïèíã èøëàòãàíè ó÷óí ìóêîôîòäàí ìàμðóì ³èëäè. £´ìèòà óíè Ëîíäîí ´éèíëàðèäàí äèñêâàëèôèêàöèÿ ³èëèá, ìåäàëíè ³àéòàðèøíè òàëàá ³èëäè. Êun.uz ñàéòèíèíã Associated Pressãà àñîñëàíèá ¸çèøè÷à, Îëèìïèàäà ´éèíëàðè áðîíçà ìåäàëè ó÷óí áàμñäà Ñîñëàí Òèãèåâãà èìêîíèÿòíè áîé áåðãàí âåíãðèÿëèê Ãàáîð Õàòîñãà Òèãèåâíèíã ìåäàëè áåðèëàäèãàí á´ëãàí. 29 ¸øëè Ñîñëàí Òèãèåâ, 2012 éèëãè Îëèìïèàäà ´éèíëàðèíèíã ´çáåêèñòîíëèê ò´ðò ñîâðèíäîðèäàí áèðè ñèôàòèäà,
www.vatandosh.com | www.facebook.com/vatandosh.gazetasi | www.youtube.com/vatandosh
¤çáåêèñòîí Ïðåçèäåíòèíèíã 2012 éèë àâãóñò îéèäà "¤çáåêèñòîí èôòèõîðè" ôàõðèé óíâîíè áèëàí òà³äèðëàíãàí, øóíèíãäåê, Ïðåçèäåíòíèíã 2012 éèë èþëü îéèäàãè £àðîðèãà àñîñàí 50 ìèíã À£Ø äîëëàðè ìè³äîðèäà ìóêîôîò ïóëè âà Lacetti àâòîìàøèíàñèíè ³´ëãà êèðèòãàí ýäè. Ýñëàòèá ´òàìèç, áó éèëãè Ëîíäîí Îëèìïèàäàñè ´çáåêèñòîíëèê àòëåò÷èëàð ó÷óí î²èð êåëäè. Íåãàêè, ñïîðò÷èëàðèìèçäàí Àáäóëëà Òàíãðèåâ, Ëóèçà Ãàëèóëèíà μàì äîïèíã òóôàéëè Îëèìïèàäàäà ³àòíàøèøäàí ìàμðóì á´ëãàí ýäè.
6
¹ 9 (20), 20 íîÿáðü, 2012 éèë
VATANDOSH
À£Ø
¤²ðèíè ò´ôîí óðäè "Ñýíäè" ò´ôîíè ÷î²èäà Íüþ-Éîðêäà æèíîÿò÷èëèê äàðàæàñè 3 áàðàâàðãà êàìàéãàí. Áó μà³äà Reuters àõáîðîò àãåíòëèãè Íüþ-Éîðê ïîëèöèÿ äåïàðòàìåíòèãà òàÿíèá õàáàð áåðäè. ×óíîí÷è, 29 îêòÿáðäàí 2 íîÿáðãà÷à á´ëãàí äàâð îðàëè²èäà øàμàðäà æèíîÿò÷èëèê 32 ôîèçãà ïàñàéãàí.
¥èëëàðè Êëèíòîí Äàâëàò äåïàðòàìåíòèäàí êåòàäè À£Ø äàâëàò êîòèáè ¥èëëàðè Êëèíòîí ³àéòà ñàéëàíãàí Áàðàê Îáàìà ìàúìóðèÿòèäà ´ç ôàîëèÿòèíè äàâîì ýòòèðìàéäè. Áó μà³äà À£Ø äàâëàò äåïàðòàìåíòèíèíã ðàñìèé âàêèëè Âèêòîðèÿ Íóëàíä ìàúëóì ³èëãàí. "Äàâëàò êîòèáèíèíã ðåæàëàðè ´çãàðãàíè é´³. Ñèç áèð íå÷à áîð ýøèòãàíñèç, ó ´ç ´ðíèãà êåëàäèãàí ìåðîñõ´ðèãà èøãà êèðèøèø ó÷óí ÿ³èíäàí ¸ðäàì áåðèá, ´çèíè øàõñèé μà¸òèãà áà²èøëàìî³÷è", äåäè ó, æóìëàäàí. Ïðåçèäåíò ÿíãè äàâëàò êîòèáèíè ýúëîí ³èëèøè êåðàê á´ëàäè. ¥îçèð÷à óøáó ëàâîçèìãà òàéèíëàíèø ýμòèìîëè þ³îðè á´ëãàíëàð îðàñèäà Ñåíàò õàë³àðî àëî³àëàð ³´ìèòàñè ðàèñè Æîí Êýððè âà À£Øíèíã ÁÌÒäàãè âàêèëè Ñüþçàí Ðàéñëàð íîìè òèëãà îëèíìî³äà. Âèêòîðèÿ Íóëàíä À£Ø äàâëàò êîòèáè êèì á´ëèøè ìóìêèíëèãè μà³èäàãè ñàâîëëàðãà æàâîá áåðìàãàí á´ëñàäà, áó μà³äà Áàðàê Îáàìà ÿ³èí êóíëàðäà ìàúëóì ³èëèøèíè àéòèá ´òäè. ¥èëëàðè Êëèíòîí Áàðàê Îáàìàãà äåìîêðàòèê ïàðòèÿñè ïðàéìåðèçèäà ³àðøè êó-
ðàøãàí, ñîáè³ ïðåçèäåíò Áèëë Êëèíòîííèíã òóðìóø ´ðòî²è á´ëèá, óíèíã ò´ðò éèëëèê ôàîëèÿòè æóäà î²èð êå÷äè. Áó âèêèëèêñ îð³àëè ìàõôèé ¸çèøìàëàðíèíã æàìîàò÷èëèêêà îøêîð á´ëèøè, ß³èí Øàð³ âà àðàá ìàìëàêàòëàðèäàãè èí³èëîáëàð, Ðîññèÿ âà Õèòîé áèëàí òè²èç âà òàíã ìóíîñàáàòëàð, Ëèâèÿäà À£Ø ýë÷èñèíèíã ´ëäèðèá êåòèëèøè áóëàðíèíã áàð÷àñèãà ó êàòòà ìàòîíàò áèëàí áàðäîø áåðäè. ¥èëëàðè Êëèíòîí õîíèì ´çáåêèñòîíëèêëàðãà æóäà ÿõøè òàíèø á´ëèá, ó ¤çáåêèñòîíãà áèðèí÷è õîíèì ñèôàòèäà áèð ìàðòà, À£Ø äàâëàò êîòèáè ñèôàòèäà áèð íå÷à ìàðòà òàøðèô áóþðãàí. Èêêè òîìîíëàìà àëî³àëàðãà êàòòà μèññà ³´øãàí äèïëîìàòëàðäàí. Ìóòàõàññèñëàð ôèêðè÷à, ó 2016 éèëäà äåìîêðàòëàðäàí À£Ø ïðåçèäåíòëèãè ó÷óí ìóíîñèá íîìçîäëàðäàí áèðè á´ëèøè ìóìêèí.
Áóíäà ³îòèëëèêëàð ñîíè 86 ôîèçãà, ç´ðëàø μîëàòëàðè 44, áîñ³èí÷èëèê 30, ³óðîëëè μóæóìëàð 31, ìàéäà ´²èðëèê 48, ìàøèíà îëèá ³î÷èøëàð 24 ôîèçãà êàìàéãàí. Óìóìàí, øó áåø êóí è÷èäà Íüþ-Éîðêäà 1061 òà æèíîÿò ³àéä ýòèëãàí. Âàμîëàíêè, ´òãàí éèëè õóääè øó äàâð îðàëè²èäà 1524 òà æèíîèé ³èëìèøëàð óþøòèðèëãàí.
Ëåêèí øóíäàé á´ëñà-äà, óéëàðíè áóçèá òàëîí-òàðîæ ³èëèø μîëàòëàðè 3 ôîèçãà ´ñãàí. Ïîëèöèÿ âàêèëëàðèíèíã ñ´çëàðèãà ³àðàãàíäà, áó àμîëèíèíã áåâîñèòà ¸²èíãàð÷èëèê áîèñ ´ç óéëàðèíè òàøëàá ÷è³³àíëèãèäàí àéðèìëàðíèíã "ôîéäàëàíãàíè" áèëàí áåâîñèòà áî²ëè³äèð. Ýñëàòèá ´òàìèç, "Ñýíäè"
¥àð áèð ñàé¸μ ó÷óí êóíèãà èêêè äîëëàð éè²èì îëèíàäè ¤çáåêèñòîí μóêóìàòè ¤çáåêèñòîí Ðåñïóáëèêàñèäà òóðèçì ñîμàñèíè ÿíàäà ³´ëëàá³óââàòëàø âà ðèâîæëàíòèðèø á´éè÷à ÷îðàòàäáèðëàðè ò´²ðèñèäà ³àðîð ³àáóë ³èëäè. Óøáó μóææàòãà áèíîàí, øó éèëíèíã 15 îêòÿáðèäàí ñàé¸μëàðíè æîéëàøòèðèø á´éè÷à õèçìàò ê´ðñàòèø á´éè÷à ôàîëèÿòèíè àìàëãà îøèðèø μó³ó³èíè áåðóâ÷è ëèçåíöèÿãà ýãà á´ëãàí ñóáúåêòëàð ñàé¸μëàðíèíã μàð áèð ÿøàãàí êóíèãà 2 äîëëàð éè²èì ò´ëàéäè. Áó μà³äà Podrobno.uz ñàéòè õàáàð áåðàäè. Òóðèñòëàðíè æîéëàøòèðèø á´éè÷à òóðèñòèê ôàîëèÿòíè àìàëãà îøèðèø μó³ó³èãà ýãà ñóáúåêòëàðãà ìåμìîíõîíà õ´æàëèêëàðè, ñàé¸μëèê ìàæìóàëàðè, òóðèñòëèê áàçàëàðè, äàì îëèø μóäóäëàðè, ïàíñèîíàòëàð, êåìïèíãëàð, ´òîâ ëàãåðëàðè, ìèëëèé ìåμ-
ìîíõîíàëàðè âà òóðèñòëàðíè êàìèäà áèð êå÷à æîéëàøòèðèø ³óââàòèãà ýãà áîø³à îáúåêòëàð êèðàäè. Áóíäà áîø³à òóðèñòèê ôàîëèÿòèíè àìàëãà îøèðóâ÷è áîø³à ñóáúåêòëàðäàí éè²èìëàð áåêîð ³èëè-
Ñàé¸μ îø åéèø ó÷óí ¤çáåêèñòîíãà êåëàäè Òîøêåíòäà "Èïàê é´ëèäà òóðèçì" äåá íîìëàíãàí õàë³àðî ñàé¸μëèê ê´ðãàçìàñè á´ëèá ´òìî³äà. Óíäà äóí¸íèíã 40 äàí îðòè³ ìàìëàêàòèäàí 700 çè¸ä êîìïàíèÿëàðè èøòèðîê ýòìî³äà. ¤çáåêèñòîí ìèëëèé àõáîðîò àãåíòëèãè òàð³àòãàí õàáàðäà êåëòèðèëèøè÷à, Æàμîí ñàé¸μëèê òàøêèëîòèíèíã ìàúëóìîòëàðèãà ê´ðà, μîçèð äóí¸äà òóðèçì ñàíîàòèäà 195 ìèëëèîíäàí çè¸ä êèøè õèçìàò ³èëàäè âà óøáó ñîμàíèíã äóí¸ á´éè÷à éèëëèê ïóë àéëàíìàñè 900 ìèëëèàðä À£Ø äîëëàðèäàí îøàäè. Æàμîí ñàé¸μëèê ñàíîàòèäà õàë³àðî òóðèçìäàí òóøà¸òãàí äàðîìàä àâòîìîáèëü, íåôòü âà ãàç èøëàá ÷è³àðèø ñàíîàòèäàí êåéèí ó÷èí÷è ´ðèíäà òóðàäè. ¤çáåêèñòîí ñàé¸μëèê ê´ëàìè âà òàðèõèé ³àäàìæîëàðè ê´ïëèãè á´éè÷à äóí¸äàãè åòàê÷è ´í ìàìëàêàò ³àòîðèäàí æîé îëãàí. Ìàìëàêàò-
äà ò´ðò ìèíãäàí çè¸ä òàðèõèé âà ìàäàíèé ¸äãîðëèê áîð. Ñàìàð³àíä, Áóõîðî, Õèâà âà Øàμðèñàáç øàμàðëàðè ÞÍÅÑÊÎíèíã æàμîí ìåðîñè äóðäîíàëàðè ð´éõàòèãà êèðèòèëãàí. "¤çáåêòóðèçì" ìèëëèé êîìïàíèÿñèäàí ìàúëóì ³èëèøëàðè÷à, 2011 éèëäà ìàìëàêàòäà áèð ìèëëèîíäàí çè¸ä ñàé¸μãà õèçìàò ê´ðñàòèëãàí. Áó 2010 éèëãà íèñáàòàí 5,4 ôîèç ê´ïäèð. 2011 éèëäà ñàé¸μëàðãà õèçìàò ê´ðñàòèø μàæìè 8,3 ôîèç îøãàí. Ñîμàäà èø þðèòà¸òãàí õ´æàëèê ñóáúåêòëàðè ñîíè μàì ìóíòàçàì îðòèá áîðìî³äà. 2011 éèëäà 124 ñàé¸μëèê êîðõîíàñè âà 55 ìåμìîíõîíà èøãà òóøèðèë-
ò´ôîíè òóôàéëè À£Øäà 100 íàôàðäàí îðòè³ êèøè μàëîê á´ëèá, æóäà ê´ïëàá øàμàð ³èñìëàðè ýëåêòðñèç ³îëèá êåòäè. Ýêñïåðòëàðíèíã ôèêðè÷à, ò´ôîí Àìåðèêà è³òèñîäè¸òèãà 30-50 ìèëëèàðä À£Ø äîëëàðè ìè³äîðèäà çàðàð êåëòèðãàí.
ãàí. Áóãóíãè êóíäà ìàìëàêàòäà óøáó ñîμàäà 865 ñàé¸μëèê òàøêèëîòè - 506 ñàé¸μëèê îïåðàòîðè âà 359 ìåμìîíõîíà ôàîëèÿò îëèá áîðìî³äà. Ìàìëàêàòäà ñàé¸μëèêíèíã ýêîòóðèçì, ýêñòðåìàë, ìàúðèôèé, ìàäàíèé âà æèñìîíèé ñà¸μàò êàáè òóð-
ëàðè μàì èç÷èë ðèâîæëàíìî³äà. Ñàé¸μëàð îðàñèäà àëüïèíèñòëàð, ÷àí²è ñïîðòèãà ³èçè³óâ÷èëàð ê´ïàéìî³äà. È÷êè òóðèçìíè ðèâîæëàíòèðèø, μóäóäëàðäà òàðèõèé-àðõåîëîãèê áî²ëàð áàðïî ýòèø, ÿíãè òóðèñòèê ìàðøðóòëàðíè èøëàá ÷è³èø, ³èøëî³ æîé-
www.vatandosh.com | www.facebook.com/vatandosh.gazetasi | www.youtube.com/vatandosh
íàäè. Óøáó éè²èìëàðäàí êåëèá òóøãàí ìàáëà²ëàð "¤çáåêòóðèçì" êîìïàíèÿñè μóçóðèäàãè òóðèìíè ðèâîæëàíòèðèø ôîíäèãà êåëèá òóøàäè. ëàðäà òóðèçì âà òóðèñòèê õèçìàòëàðíè ðèâîæëàíòèðèø, àâòîìàãèñòðàë é´ëëàð, ñàé¸μëèê îáúåêòëàðè àòðîôèäà ìåμìîíëàðãà çàìîíàâèé ñåðâèñ õèçìàòè ê´ðñàòèø ìàæìóàëàðèíè áàðïî ýòèøäà õóñóñèé ñåêòîð ôàîëëèê ê´ðñàòìî³äà. ×åò ýë ñàé¸μëèê êîìïàíèÿëàðèíèíã àéòèøè÷à, ¤çáåêèñòîí ìèëëèé îøõîíàëàðè õîðèæëèê òóðèñòëàðíè æàëá ýòóâ÷è ìóμèì ñàé¸μëèê òàðìî³ëàðèäàí ñàíàëàäè. Àéíè³ñà, ìèëëèé òàîìëàðíèíã ðàíã-áàðàíãëèãè, ìàçàëè ýêàíëèãè μàì ìàíà øó é´íàëèøäà ðèâîæëàíòèðèøäà ìóμèì îìèëäèð. Ìàúëóì á´ëèøè÷à, ¤çáåêèñòîíäà óøáó òàðìî³íè ðèâîæëàíòèðèø ó÷óí Ìèëëèé êóëèíàðèÿ ñàíúàòè õàë³àðî ìàðêàçè òàøêèë ýòèëàäè. Ó ´çáåê ìèëëèé òàîìëàðèíè õîðèæäà òàð²èá ³èëèø μàìäà áó áîðàäà òóðèñòëàðíè æàëá ³èëèø ÷îðàëàðèíè ê´ðàäè.
VATANDOSH
ÕÀË£ÀÐÎ ¥À¨Ò
Ôàëàñòèí ìóñòà³èëëèãè:
íàòèæàñè ñàðîá á´ëãàí èíòèëèøìè?
¹ 9 (20), 20 íîÿáðü, 2012 éèë
7
2012 éèëäà À£Ø ïðåçèäåíòëèãè ó÷óí á´ëèá ´òãàí ñàéëîâëàð íàòèæàëàðè ê´ï÷èëèê ó÷óí "ñþðïðèç" á´ëìàãàí ýñà-äà, áó ñàéëîâëàð ìàìëàêàòäàãè ñè¸ñèé êó÷ëàð ó÷óí êàòòà àμàìèÿòãà ýãà âî³åëèê á´ëäè. Áîø³à÷à àéòãàíäà, óøáó ñàéëîâëàðäà μà³è³àòäà íàôà³àò èêêè ñè¸ñèé êó÷ áèð-áèðè áèëàí ìóáîμàñà ³èëäè, áàëêè ìèëëèîíëàá îäàìëàð μàì áó æàðà¸íäàí ³àéñèäèð ìàúíîäà ²îëèá á´ëèá ÷è³äèëàð.
2012 éèëãè ñàéëîâëàðíèíã àñîñèé ²îëèá âà ìà²ëóáëàðè
Ôàëàñòèí àâòîíîìèÿñè ðàμáàðè Ìàμìóä Àááîñ Áèðëàøãàí Ìèëëàòëàð Òàøêèëîòè ýúòèáîðèãà Ôàëàñòèí ó÷óí ÁÌÒãà àúçî á´ëìàãàí ìóñòà³èë äàâëàò ìà³îìèíè áåðèø ìàñàëàñèíè μàâîëà ýòèøèíè ìàúëóì ³èëäè. Ó áó èøíè øó éèëíèíã 29 íîÿáðü êóíè àìàëãà îøèðèøíè ì´ëæàëëàá òóðèáäè. Àááîñ óøáó ìàñàëà åòàðëè÷à îâîç ò´ïëàøèãà μàìäà àãàð áó ìà³îì ìàú³óëëàíñà, çóäëèê áèëàí Èñðîèë áèëàí ìóçîêàðàëàðíè áîøëàøãà òàé¸ð ýêàíëèãèíè áèëäèðäè. Óøáó ìàñàëàäà Ìàμìóä Àááîñ 11 íîÿáðü êóíè À£Ø ïðåçèäåíòè Áàðàê Îáàìà áèëàí òåëåôîí îð³àëè ìóëî³îò ³èëèá, óíäàí "ôîòèμà" ñ´ðàãàí. Àììî Îáàìà ôàëàñòèíëèêëàð òàøàááóñèãà ³àðøè ÷è³èøèíè áèëäèðãàí. Áóíäàí òàø³àðè, Àááîñ Èñðîèë äàâëàòèíèíã àéðèì ðàñìèéëàðè àâòîíîìèÿãà, àãàð óøáó ìàñàëà ÁÌÒ êóí òàðòèáèãà ³´éèëñà, æèääèé ÷îðàëàð ê´ðèëèøè áèëàí òàμäèä ³èëãàí. Øóíè àëîμèäà ³àéä ýòèø êåðàêêè, Ôàëàñòèí àâòîíîìèÿñè ´ç ìóñòà³èë äàâëàòèíè òóçèø áîðàñèäà áèð íå÷à ´í éèëëàðäàí áåðè êóðàøèá êåëàäè. Áóíãà, øóáμàñèç, "êàòòà î²à" À£Øíèíã ð´éõóøëèê áåðìà¸òãàíè æèääèé ò´ñè³ á´ëà¸òãàí ýäè. À£Ø âà Èñðîèë ðàñìèéëàðè áóíäàé ìàñàëà õàë³àðî ìèíáàðëàðäà ýìàñ, áàëêè èêêè òîìîíëàìà ìóçîêàðàëàð îð³àëè μàë ýòèëèøè êåðàêëèãèíè ³àéä ýòèá êåëàäè. 2011 éèëäà ÁÌÒ Õàâôñèçëèê êåíãàøè õóääè øó ìàñàëàäà ìóçîêàðà îëèá áîðãàí á´ëñàäà, ÿãîíà õóëîñàãà êåëà îëìàãàí ýäè. Ôàëàñòèí ìàúìóðèÿòè ÁÌÒ Õàâôñèçëèê êåíãàøè îð³àëè ìàñàëàíè μàë ³èëèøãà óìèä ³èëèøìàéäè, áîèñè À£Ø ò´²ðèäàí-ò´²ðè áó ìàñàëàäà âåòî μó³ó³èäàí ôîéäàëàíèøèíè ìàúëóì ³èëäè. Øóíè àëîμèäà ³àéä ýòèø êåðàêêè, 2011 éèë 23 ñåíòÿáðü êóíè Ôàëàñòèí ìóõòîðèÿòè ðàμáàðè Ìàμìóä Àááîñ ÁÌÒ Áîø êîòèáè Ïàí Ãè Ìóíãà Ôàëàñòèí äàâëàòèíè 1967 éèëãè ÷åãàðàäà òàí îëèø á´éè÷à ìóðîæààò áèëàí μóææàòëàðíè òîïøèðãàí ýäè. Àìàëäàãè òàðòèá-³îèäàëàðãà ê´ðà, Áîø êîòèá óøáó ìàñàëàíè Õàâôñèçëèê êåíãàøèãà þáîðèøè êåðàê ýäè. Àììî Õàâôñèçëèê êåíãàøèäà À£Ø âåòî ³´éèøè àíè³ á´ëãàíè áîèñ Àááîñ óøáó ìàñàëàíè ÁÌÒ Áîø
Àññàìáëåÿñèäà ê´ðèá ÷è³èëèøèíè òàëàá ³èëìî³äà. ×óíêè óøáó òóçèëìàäà μå÷ êèì âåòî μó³ó³èäàí ôîéäàëàíà îëìàéäè. Àãàð Áîø Àññàìáëåÿãà àúçî äàâëàòëàðíèíã ó÷äàí èêêè ³èñìè óøáó ìóðîæààòíè ³´ëëàá-³óââàòëàñà, Ôàëàñòèí ÁÌÒãà àúçî á´ëìàãàí ìóñòà³èë äàâëàò ìà³îìèíè îëàäè. Áóíäàé μó³ó³äàí, ìàñàëàí, Âàòèêàí ôîéäàëàíàäè. Ôàëàñòèííèíã óøáó ìà³îìãà ýãà á´ëèøè óíãà Èñðîèë âà óíèíã íî³îíóíèé õàòòè-μàðàêàòëàðè óñòèäàí õàë³àðî ñóäëàðãà ìóðîæààò ³èëèø μó³ó³èíè áåðàäè. Áó, øóáμàñèç, ðàñìèé Òåë-Àâèâíèíã àμâîëèíè àí÷àãèíà ³èéèíëàøòèðàäè. Áèçíèíã÷à, Èñðîèëíèíã õàë³àðî òàúñèðãà ýãà ìàìëàêàòëàð áèëàí ÿ³èí àëî³àäà ýêàíëèãè, ³îëàâåðñà, Ôàëàñòèí äàâëàòèäàãè êó÷ëàðíèíã ÿêäèë ñè¸ñàò îñòèäà áèðëàøà îëìàñëèãè μàì áó æàðà¸íãà æèääèé ò´ñè³ á´ëàäè. £îëàâåðñà, Èñðîèë âà À£Ø Ôàëàñòèííèíã êåëàæàãè áèëàí áî²ëè³ ê´ïëàá ³àðîðëàðãà òàúñèð ê´ðñàòèø âîñèòàëàðèãà ýãà. Ìàñàëàí, ÞÍÅÑÊÎ Ôàëàñòèí ìóñòà³èëëèãè á´éè÷à ÿíãè òàøàááóñ áèëàí ÷è³èøè óøáó òàøêèëîòãà À£Ø òîìîíèäàí àæðàòèëàäèãàí μîìèéëèê ìàáëà²ëàðèíèíã ò´õòàòèëèøèãà îëèá êåëäè. Ýñëàòèá ´òàìèç, μîçèðäà Ôàëàñòèí ÁÌÒäà "êóçàòóâ÷èñóáúåêò" ñèôàòèäà èøòèðîê ýòèá êåëìî³äà. Ó 29 íîÿáðü êóíè "Êóçàòóâ÷è-äàâëàò" ìà³îìèíè îëèøíè ìóμîêàìàãà ³´éìî³÷è. Ìàúëóìîòëàðãà ê´ðà, μîçèðäà óøáó ëîéèμàíè ÁÌÒãà àúçî 193òà äàâëàòäàí 132 òàñè ìàú³óëëàø âà Ôàëàñòèííè ò´ëè³ μó³ó³ëè äàâëàò ñèôàòèäà ³àáóë ³èëèøãà òàé¸ð. P.S. ¤çáåêèñòîí Ðåñïóáëèêàñè Ïðåçèäåíòè Èñëîì Êàðèìîâ Ôàëàñòèí îçîäëèê òàøêèëîòè Èæðîèÿ ³´ìèòàñè ðàèñè, Ôàëàñòèí ìèëëèé ìàúìóðèÿòè ðàèñè Ìàμìóä Àááîñíè Ôàëàñòèí Äàâëàòè ýúëîí ³èëèíãàí êóí ìóíîñàáàòè áèëàí ìóáîðàêáîä ýòäè.
Õ´ø, 2012 éèëãè ñàéëîâëàðäà êèì þòäèþ, ÿíà êèì êèì þò³àçäè? Àëáàòòà, ýíã êàòòà ²îëèá, øóáμàñèç, Áàðàê Îáàìàäèð. Àñîñèé ìà²ëóá á´ëãàí øàõñ Ìèòò Ðîìíèäèð. Ëåêèí áó æàðà¸ííèíã áîø³à ²îëèáëàðè μàì áîðëèãèíè óíóòìàñëèê êåðàê! Óëàð ³óéèäàãèëàð: À¸ëëàð Øóíè àéòèø êåðàêêè, à¸ëëàð æàìè ñàéëîâ÷èëàðíèíã 53 ôîèçèíè òàøêèë ýòäè. Óëàðíèíã àêñàðèÿòè Áàðàê Îáàìà ó÷óí îâîç áåðèøäè. £îëàâåðñà, à¸ë ñè¸ñàò÷èëàð ó÷óí μàì áó ãàë æóäà ìóμèì èìêîíèÿò á´ëäè. Ìàñàëàí, Ñåíàòãà ò´ðò íàôàð à¸ë äåìîêðàòëàð ïàðòèÿñèäàí ñàéëàíãàí á´ëñà, Íüþ-Ãåìïøèðäà ýñà øòàò ÿíãè ãóáåðíàòîðè âà èêêè íàôàð Âàêèëëàð ïàëàòàñèãà êîíãðåññâóìåí ñàéëàíäè. Áàðàê Îáàìàíèíã ñàéëîâ êàìïàíèÿñè æàìîàñè (Ïèàðìåíëàð, èìèæìåéêåðëàð, ìàñëàμàò÷èëàð) Øóíè àëîμèäà ³àéä ýòèø êåðàêêè, Îáàìàíèíã ³àéòà ñàéëàíèøèäà óíèíã ñàéëîâîëäè êàìïàíèÿñè óëêàí èøíè áàæàðäè. Ãàï øóíäàêè, óëàð ìàìëàêàòäà èøñèçëèêíèíã ìàíà øóíäàé þ³îðè á´ëèøè øàðîèòèäà μàì ïðåçèäåíòíè ³àéòà ñàéëàøíè óääàëàøäè. Áóíäàé ê´ðñàòêè÷äàãè èøñèçëèê áèëàí À£Ø ïðåçèäåíòëàðè îðàñèäà Ôðàíêëèí Ðóçâåëüò êåéèíãè ìóääàòãà ñàéëàíãàí ýäè. £îëàâåðñà, ïèàðìåíëàð ìóíòàçàì îñè³ á´ëãàí øòàòëàðäà æèääèé èø îëèá áîðèøäè. Óëàð Ôëîðèäà âà Âèðæèíèÿ ñèíãàðè Îáàìà ²àëàáà ³îçîíèøèíè òàñàââóð ³èëèá á´ëìàéäèãàí øòàòëàðãà æóäà êàòòà ìàáëà²ëàðíè é´íàëòèðèá, èìêîíè é´³ èøíèíã óääàñèäàí ÷è³èøäè. ¨ø ñàéëîâ÷èëàð À£Øäà ñîöèîëîãëàð ìóíòàçàì ¸øëàðíèíã ñè¸ñèé æàðà¸íëàðäà ñóñò èøòèðîê ýòèøèíè òàí³èä ³èëèá êåëèøàäè. Àììî 2012 éèëãè ñàéëîâëàð ñòàòèñòèêàñè øóíè ê´ðñàòäèêè, ñàéëîâ÷èëàð òàðêèáèäà ¸øëàð ñàëìî²è áèðìóí÷à ´ñäè. Õóñóñàí, 18-29 ¸ø îðàëè²èäà ñàéëîâ÷èëàð æàìè îâîç áåðóâ÷èëàð îðàñèäà 19 ôîèçíè òàøêèë ýòäè. Áó 2008 éèëäà 18 ôîèçíè òàøêèë ýòãàí ýäè. Ýúòèáîðëè æèμàòè, Áàðàê Îáàìàíè ³´ëëàá³óââàòëîâ÷èëàðè îðàñèäà ¸øëàð ê´ï÷èëèêíè òàøêèë ³èëàäè. ×óíîí÷è, óíèíã êàìïàíèÿñè Ìèòò Ðîìíèãà íèñáàòàí 24 ôîèç ê´ï ¸øëàð îâîçèíè éè²à îëãàí. Äåìîêðàòèê ïàðòèÿíèíã Ñåíàòãà ñàéëîâ êàìïàíèÿñèíè îëèá áîðãàí æàìîàñè Äåìîêðàòèê ïàðòèÿ Ñåíàòäà ê´ï÷èëèêíè òàøêèë ³èëèøè áàð÷àãà ìàúëóì. 6 íîÿáðäà Ñåíàòíèíã ó÷äàí áèð ³èñìèãà ñàéëîâ á´ëèá ´òäè. Äåìîêðàòëàð íàôà³àò Ñåíàòäàãè ê´ï÷èëèê ´ðíèíè ñà³ëàá ³îëäè, áàëêè óíè ÿíàäà ê´ïàéòèðèø èìêîíèãà ýãà á´ëäè. Áó ãàëãè ñàéëîâëàðäà äåìîêðàòëàð ³´øèì÷à èêêèòà Ñåíàò æîéèãà ýãà á´ëäè.
Èììèãðàíòëàð âà èñïàí òèëèäà ñ´çëàøóâ÷è ñàéëîâ÷èëàð Ñàéëîâäà ôàîë ³àòíàøãàí àμîëè ³àòëàìëàðèäàí áèðè, øóáμàñèç, èñïàí òèëèäà ñ´çëàøóâ÷èëàð á´ëäè. ×óíêè óëàð Îáàìàíèíã èììèãðàöèÿ ñè¸ñàòèíè ³´ëëàá-³óââàòëàøè áèëàí áèðãà, ðåñïóáëèêà÷èëàðãà æóäà êàòòà "ñèãíàë" áåðèøäè. Ñàéëîâäàí ñ´íã çóäëèê áèëàí ðåñïóáëèêà÷èëàð ïàðòèÿñè âàêèëëàðè ïàðòèÿ ´çèíèíã èììèãðàöèÿ á´éè÷à ïîçèöèÿñèíè ³àéòà ê´ðèá ÷è³èøè êåðàêëèãèíè òàúêèäëàøäè. Áóíäàí ê´ðèíèá òóðèáäèêè, ðåñïóáëèêà÷èëàð ïàðòèÿñè Îáàìà ìàúìóðèÿòèíèíã èììèãðàíòëàðãà åíãèëëèê áåðèøíè ê´çäà òóòàäèãàí ³îíóíëàðíè ³´ëëàá-³óââàòëàø ýμòèìîëè îøàäè.
Ïàðòèÿ æèääèé é´³îòèøãà ó÷ðàäè, äåéèøäàí éèðî³ìèç. Àììî óëàð ñàéëîâäà ôà³àò î³ òàíëè àìåðèêàëèêëàðãà ñóÿíèá, ²àëàáà ³îçîíèø ìóøêóëëàøèá áîðà¸òãàíèíè òóøóíèøäè. γ òàíëè àìåðèêàëèêëàðäà μàì ïàðòèÿãà íèñáàòàí áèð ³àòîð ñàâîëëàð áîð ýäè. Áèçíèíã÷à, ïàðòèÿ Ìèòò Ðîìíè íîìçîäè áèëàí ´ç êîíñåðâàòèâ ³àðàøëàðèãà ÿíãè÷à øóêóμ áåðà îëìàäè. Ïàðòèÿ åòàê÷èëàðè êåéèíãè ñàéëîâëàðäà èììèãðàöèÿ, æèíñèé êàì÷èëèê, àáîðò ìàñàëàñèäà ÿêäèë õóëîñà âà ò´õòàìãà êåëèøè êåðàê á´ëàäè. ×îé ïàðòèÿñè Tea-partyäàí Êîíãðåññãà ê´ðñàòèëãàí íîìçîäëàð ´ç îëäèëàðèãà ³´éèëãàí âàçèôàíè
Áèëë Êëèíòîí Äåìîêðàòèê ïàðòèÿ âàêèëëàðè îðàñèäà Áàðàê Îáàìà òåíãìàòåíã ´çèíè íàìî¸í ýòãàí âà Îáàìàíè ³´ëëàá-³óââàòëàø, ïàðòèÿíèíã ÿõøè íàòèæàëàðíè ³´ëãà êèðèòèøèäà Áóááà (Áèëë Êëèíòîí) ìóμèì ðîëü ´éíàäè. Àéíè³ñà, ó ¸êè áó ïàðòèÿíè àíúàíàâèé ³´ëëàá-³óââàòëàìàéäèãàí øòàòëàðäà óíèíã ñàéëîâ÷èëàðãà òàúñèðè æóäà êàòòà á´ëäè. The Washington Post ãàçåòàñè ó 2016 éèëãè ñàéëîâëàðäà ìàíà øóíäàé âàçèôàíè òóðìóø ´ðòî²è ¥èëëàðè Êëèíòîí ñàéëîâ êàìïàíèÿñèäà μàì áàæàðèøè ìóìêèí, äåá ¸çàäè. "Áèç àéòìàÿïìèç, áèç øóí÷àêè àéòàÿïìèç", äåá õóëîñà ³èëàäè íàøð. 2016 éèëãè ïðåçèäåíò ñàéëîâè Îáàìàíèíã ²àëàáà ³îçîíãàíè 2016 éèëãè ñàéëîâ æàðà¸íëàðèíèíã áîø³à áèð ìóμèòäà, ÿúíè èêêè òîìîííèíã μàì òåíã âà ÿíãè ðóμ áèëàí ñàéëîâ êàìïàíèÿñèíè îëèá áîðèø èìêîíèíè áåðàäè. Òàðàôëàð ³èëèíãàí ¸êè ³èëèíìàãàí èøëàðíè ýìàñ, ´çëàðè èëãàðè ñóðãàí ÿíãè ²îÿëàðíè ê´ïðî³ μèìîÿ ³èëèøàäè. Ìà²ëóáëàð Ðåñïóáëèêà÷èëàð ïàðòèÿñè
óääàëàé îëèøìàäè. Àëáàòòà, ðåñïóáëèêà÷èëàðíèíã ìàçêóð ³àíîòè ê´ïðî³ ïîïóëèñò ýêàíëèãè, àíè³ ìà³ñàä âà äàñòóðãà ýãà ýìàñëèãèíè ê´ðñàòàäè. Òàø³è ñè¸ñàò Ãàð÷è îììàâèé àõáîðîò âîñèòàëàðè Îáàìàíèíã òàø³è ñè¸ñàòèãà ê´ï óð²ó áåðãàí á´ëñàäà, ñàéëîâ÷èëàð ó÷óí áó ìàâçó æèääèé ýìàñëèãè ê´çãà òàøëàíäè. Ñàéëîâëàðäà ³àòíàøãàíëàðíèíã áîð-é´²è áåø ôîèçèãèíà òàø³è ñè¸ñàò óëàð ó÷óí ´òà ìóμèì ìàñàëà ýêàíëèãèíè ³àéä ýòèøãàí. Ýúòèáîðëè æèμàòè, Îáàìà ìàíà øóíäàé ãóðóμëàð îðàñèäà Ðîìíèíè 20 ôîèç ê´ï îâîç áèëàí îðòäà ³îëäèðãàí. ßμóäèéëàð Ìàúëóìêè, Áàðàê Îáàìà äàâðèäà Èñðîèë âà Àìåðèêà ìóíîñàáàòëàðè áèðìóí÷à òàðàíãëàøäè. Îáàìà μàòòî ÿμóäèéëàð äàâëàòè 1967 éèëãè ÷åãàðàãà ³àéòèøè êåðàê äåãàí, ôèêðíè ´ðòàãà òàøëàäè. Øóíèíã ó÷óí á´ëñà êåðàê, Àìåðèêà ôó³àðîëèãèãà ýãà á´ëãàí èñðîèëëèêëàðíèíã 85 ôîèçè æîðèé éèëãè À£Ø ïðåçèäåíòè ñàéëîâèäà ðåñïóáëèêà÷èëàð ïàðòèÿñè âàêèëè Ìèòò Ðîìíèãà ´ç îâîçèíè áåðãàí.
www.vatandosh.com | www.facebook.com/vatandosh.gazetasi | www.youtube.com/vatandosh
8
¹ 9 (20), 20 íîÿáðü, 2012 éèë
ÀÌÅÐÈÊÀÄÀÃÈ ¤ÇÁÅÊÈÑÒÎÍËÈÊËÀÐ
ATANDOSH V ¤çáåêèñòîí òàëàáàëàðè âà
îëèìëàðè óþøìàñè IU World Fareäà áèðèí÷è ´ðèííè ³´ëãà êèðèòäè
Áëóìèíãäîíäà Èíäèàíà óíèâåðñèòåòèíèíã æàμîí ê´ðãàçìàñè á´ëèá ´òäè. Àíúàíàâèé ´òêàçèá êåëèíàäèãàí IU World Fare ê´ðãàçìàñèíèíã îëòèí÷è éèëãèñèäà 21 òà òàëàáàëàð óþøìàñè èøòèðîê ýòäè. Ìàçêóð õàë³àðî ê´ðãàçìàäà òóðëè ìàìëàêàò âàêèëëàðè ´ç ìèëëèé ³àäðèÿòëàðèíè, ìàäàíèÿòè, óðô-îäàòëàðè âà òàîìëàðèíè, ðà³ñëàðèíè íàìîéèø ýòèøàäè. Óøáó òàäáèðäà ¤çáåêèñòîí òàëàáàëàðè âà îëèìëàðè óþøìàñè èëê ìàðîòàáà ³àòíàøäè. Óþøìà àúçîëàðèíèíã ÷è³èøëàðè õàë³àðî òàëàáàëàð âà àìåðèêàëèêëàðäà ´çáåê ìàäàíèÿòè âà ¤çáåêèñòîíãà êàòòà ³èçè³èø óé²îòäè. Âà àëáàòòà, ´çáåêîíà áóþìëàð, îø, øóíèíãäåê, ÷îéíàê, ïè¸ëà, àòëàñ, ä´ïïè, áåøèê, åëïè²è÷ ñèíãàðè ìèëëèé ³àäðèÿòëàðèìèç ñèíããàí áóþìëàð òàøðèô áóþðóâ÷èëàðäà êàòòà ³èçè³èø óé²îòäè. ¤çáåêèñòîí òàðèõè, òàðèõèé ³àäàìæîëàðè μà³èäàãè áðîøþðàëàð ¤çáåêèñòîí òàëàáàëàðè âà îëèìëàðè óþøìàñè òîìîíèäàí áàð÷à òàð³àòèëäè. ¤çáåêèñòîíëèê òàëàáàëàð âà îëèìëàð, øóíèíãäåê, "Àíäèæîí ïîëêàñè" ðà³ñèíè íàìîéèø ýòèøäè, ìåμìîíëàðãà ÷îé, ìèëëèé òàîìëàð âà ìåâà-÷åâàëàð óëàøèëäè. ¤çáåêèñòîí òàëàáàëàðè âà îëèìëàðè óþøìàñè ìàçêóð ê´ðãàçìàäà áèðèí÷è ìàðòà ³àòíàøãàíèãà ³àðàìàñäàí ýíã ÿõøè ìàäàíèé íàìîéèø íîìèíàöèÿñèäà áèðèí÷è ´ðèííè ³´ëãà êèðèòäè. Áó óþøìà àúçîëàðèíèíã êàòòà ñàúéμàðàêàòëàðè ýâàçèãà ³´ëãà êèðèòèëäè. ¤çáåêèñòîííè ìàíà øóíäàé òàð²èá ³èëà¸òãàíèìèçäàí ôàõðëàíàìèç.
www.vatandosh.com | www.facebook.com/vatandosh.gazetasi | www.youtube.com/vatandosh
VATANDOSH
ÒÀÁÈÀÒ
¹ 9 (20), 20 íîÿáðü, 2012 éèë
Íüþ-Éîðêíèíã ýíã äàμøàòëè óçî³ òóíè Îêòÿáðü îéè îõèðèäà À£Øíèíã øàð³èé ñîμèëèãà êåëèá óðèëãàí "Ñýíäè" òðîïèê á´ðîíè ñàáàá 113 êèøè μàëîê á´ëäè, ³óðáîíëàðíèíã ³èð³äàí îðòè²è Íüþ-Éîðêäà ³àéä ýòèëãàí.
"Ñýíäè" æóäà êàòòà ò´ôîí á´ëèá, óíèíã äèàìåòðè ´ðòà÷à 400-600 êèëîìåòðíè, øàìîëëàðíèíã ýíã ìàêñèìàë μóäóäè 150-200 êèëîìåòð ðàäèóñíè ³àìðàá îëäè. Ìàçêóð ò´ôîí ãàð÷è ýíã êó÷ëè ò´ôîí á´ëìàãàí ýñà-äà, óíèíã ê´ëàìè êàòòà á´ëãàíè ó÷óí æóäà êàòòà μóäóäãà òàúñèð ê´ðñàòäè.
Ìýðèëåíä, Ìàññà÷óñåòñ, Íüþ-Æåðñè, Íüþ-Éîðê, Êîííåêòèêóò, Ïåíñèëüâàíèÿ, Ðîä-Àéëåíääà ôàâ³óëîääà μîëàò ýúëîí ³èëèíäè.
30-31 îêòÿáðü êóíëàðè Ìàíõýòòåí îðîëè ìàòåðèêäàí ò´ëè³ àæðàëèá ³îëäè, Íüþ-Éîðêäà 7 òà ìåòðî ñóâ áèëàí ò´ëäè.
À£Ø âà Êàíàäàäà 15 ìèíãäàí îðòè³ àâèà³àòíîâ áåêîð ³èëèíäè, 8 ìèëëèîíäàí îðòè³ õîíàäîí ýëåêòð ýíåðãèÿñèç ³îëäè.
www.vatandosh.com | www.facebook.com/vatandosh.gazetasi | www.youtube.com/vatandosh
9
Íüþ-Éîðêäà μàì áåíçèí òà³÷èëëèãè êóçàòèëäè
Íüþ-Éîðê òàðèõèäàãè ýíã éèðèê ò´ôîíëàðäàí áèðè á´ëãàí Ñýíäè î³èáàòèäà øàμàðäà èæòèìîèé èíôðàòóçèëìà îáúåêòëàðè, øó æóìëàäàí, ¸³èë²è ³´éèø øîμîá÷àëàðè æèääèé øèêàñòëàíãàí. Øàμàð á´éëàá áàð÷à áåíçèí ³´þâ÷è øîõîá÷àëàðäà áåíçèí μàëè μàì åòèøìàÿïòè. "ÐÈÀ Íîâîñòè"íèíã ¸çèøè÷à, øàμàðäà äèçåëü ¸³èë²èñèíè òîïèø ìóìêèí ýäè. Áóíäàé òà³÷èëëèê ÍüþÉîðêäà èñòè³îìàò ³èëà¸òãàí ´çáåêèñòîíëèêëàðãà μàì æèääèé ³èéèí÷èëèêëàð òó²äèðäè. Êóíäàëèê þìóøëàðíè áàæàðèø ó÷óí òðàñíïîðò õèçìàòèäàí ôîéäàëàíìàñëèêíèíã èëîæè á´ëìàäè. Øó áîèñ øòàòäàãè âàòàíäîøëàð áèð-áèðëàðèíè ³´ëëàá³óââàòëàá, ýμòè¸æìàíä êèøèëàðãà áåíçèí òîïèøäà ÿ³èíäàí ¸ðäàì áåðèøãàí. Àéðèì âàòàíäîøëàðèìèçíèíã àéòèøè÷à, ìàíà øóíäàé î²èð øàðîèòëàðäà áèð-áèðèíè ³´ëëàá³óââàòëàø òóðèø æóäà ìóμèìäèð. ¤øà ïàéòäà Íüþ-Éîðê òàø³àðèñèäàãè ¸³èë²è ³´éèø øîõîá÷àëàðèäàãèíà áåíçèí òîïèø ìóìêèí ýäè. Óëàðäà μàì àâòîìîáèëëàð óçóíäàí-óçóí íàâáàò μîñèë ³èëãàí ýäè. Áåíçèí òà³÷èëëèãè é´ëëàðäà àâòîìàøèíàëàð ñîíèíè êåñêèí äàðàæàäà êàìàéòèðãàí. Áîç óñòèãà ïîëèöèÿ Ìàíõýòòåíãà êèðìî³÷è á´ëãàí ìàøèíàëàðãà òà³è³ ³´éãàí. Øó áîèñ óøáó ðàéîíãà êèðèø ó÷óí àâòîìàøèíàäà êàìèäà ó÷ êèøè á´ëèøè òàëàá ³èëèíàð ýäè. Øó áîèñ é´ëîâ÷èëàð òóðëè èæòèìîèé-òàðìî³ëàð îð³àëè Ìàíõýòòåíãà îòëàíà¸òãàíëàðíè èçëàøãà, áèðãàëèêäà áèòòà ìàøèíàäà êåòèøãà μàðàêàò ³èëèøãàí.
10
¹ 9 (20), 20 íîÿáðü, 2012 éèë
VATANDOSH
ÌÈËËÀÒ Ó×ÓÍ ÆÎÍÈÍÃÍÈ ÁÅÐÑÀÍà ¥ÀÌ ÊÀÌ...
Æ´ðà³îðè Á´òàê´ç Àíäèæîí âèëîÿòèíèíã Äàðäî³îòà ³èøëî²èäà ïàõòà÷è ¥óñàíáîé õîíàäîíèäà 1926 éèëäà òó²èëãàí. 1936 éèë μàæ áàμîíàñèäà õîðèæãà ÷è³èá êåòãàí. Ïàäàðè áóçðóêâîðè ¥óñàíáîé ³àòà²îíãà ó÷ðàãà÷, îèëà àúçîëàðè äàñòëàá Òîæèêèñòîíãà, óíäàí Àô²îíèñòîíãà ´òèá êåòèøäè. £îáóëäà ´í-´í èêêè éèë ÿøàøäè. Êåéèí÷àëèê áó îèëà Ïîêèñòîíãà ê´÷èá ´òäè. Òà³äèð òà³îçîñè áèëàí Æ´ðà³îðè Á´òàê´çãà îòà þðòèãà ³àéòèø áàõòè íàñèá ýòäè. Ñàêñîí ¸øíè ³îðàëàá ³îëãàí îòàõîí áóãóíãà êåëèá Òîøêåíòäà óìðãóçàðîíëèê ³èëìî³äà.
Âàòàíäèí ÿõøè ¸ð á´ëìàñ... Æ´ðà³îðè Á´òàê´ç áèëàí ñóμáàòèìèç Âàòàí, Âàòàí ñî²èí÷è, Âàòàíãà ñàäî³àò ìàâçóëàðèäà á´ëäè. - Æ´ðà³îðè àêà, Âàòàí òóé²óñè èíñîí ó÷óí ýíã íî¸á μèñîáëàíàäè. Ëåêèí "îëäèíãäà î³³àí ñóâíèíã ³àäðè é´³", äåãàíëàðèäåê, μàìèøà μàì Âàòàííèíã ³àäð-³èììàòèíè áèëàâåðìàéìèç. Âàòàíäàí àéðèëè³äà ÿøàøíèíã íèìàëèãèíè ñèç ÿõøè áèëàñèç. Øó ìàúíîäà âàòàíïàðâàðëèêíèíã ìåçîíëàðè íèìà, äåá ´éëàéñèç? 1950 éèëäà À£Ø òàø³è èøëàð âàçèðëèãèäàí Ìóñòàð βèø èìçîñèäà áèð õàò êåëäè. Õàòäà ìóμòàðàì Æ´ðà³îðè, ´çèíãèçäà, ¸íâåðèíãèçäà ìóμòîæ êèøèëàð á´ëñà, øóëàðíè ¸çèá þáîðèíã, áèç ¸ðäàì ³èëèøãà òàé¸ðìèç, äåéèëãàí ýäè. Ìåí áó õàòíè îëãàí äàâðäà ìóμòîæ ýäèì. Ø´ðî ³óâ²èíèäà á´ëãàíèì ó÷óí ò´øàãèì åð, ê´ðïàì îñìîí ýäè. Øó âà³òäà àôñóñêè, ôèêðèì î÷èëìàãàí ýêàí, ìåí ´çáåê á´ëà òóðèá, áîø³à áèð þðòäàí ¸ðäàì îëàìàíìè, âàòàíôóðóø á´ëèá ³îëìàéèí, äåãàí ìóëîμàçà áèëàí μå÷ ³àíäàé ¸ðäàì ñ´ðàìàäèì. Äàðμà³è³àò, Âàòàí, ìèëëàò òóøóí÷àëàðè øóí÷àëàð óëó²êè, óëàðãà æîíèíãíè áåðñàíã àðçèéäè. ¥à¸òèì äàâîìèäà, àéíè³ñà, ìóñîôèðëèêäà äîèìî Âàòàíèì øàúíèíè áàμîëè ³óäðàò óëó²ëàøãà μàðàêàò ³èëäèì. Õóëëàñ, äàñòëàáêè èøèì Êàðî÷èäà ´çáåêëàð ïàðîêàíäà ÿøàøëàðèíè ê´ðèá, "Òóðêèé õàë³ëàð ¸ðäàìëàøìà áèðëèãè" æàìèÿòèíè òóçäèì. Øóíäà áèð ðèñîëà μàì ÷îï ýòèá, òàð³àòòèðäèì. Áó ðèñîëàíèíã ìîμèÿòèíè àíãëàìàãàí êèøèëàð, àéíè³ñà, àéðèì âàòàíäîøëàð Ïåøîâàðäà þç æèëä, Ðàâàëïèíäèäà ýëëèê æèëä êèòîáëàðèìíè ¸³èá þáîðèøäè. Áó âî³åàãà ãóâîμ á´ëãàí Àáäóëëà ×è²àòîé àéíè âà³òäà À£Øíèíã Âèðæèíèÿñèäà ÿøàÿïòè. Áó âî³åàãà μàì 55 éèë á´ëäè. Êåéèí÷àëèê Òóðêèÿíèíã Èñòàìáóë øàμðèäà ÿøàäèì. 1955 éèëäà Èñòàìáóëíèíã ìàðêàçè "×àìáàðëè òîø" ìàâçåñèäà "Òóðêèñòîí" íîìëè øàõñèé ìåμìîíõîíàì áîð ýäè. Èñòàìáóëäàãè âàòàíäîøëàð òóðêëàøèá êåòà¸òãàí ýêàí. Ìèñîë ó÷óí, ôèçèê-àêàäåìèê Ñàèäàëè Àí³àðà, ïðîôåññîð Èáðîμèì ¨ð³èí, ïðîôåññîð Àμìàäæîí ¤³àéëàð òóðêëàøèá êåòèáäè. Óëàð ìåíãà μàì òóðê÷à ãàïëàøèíã, äåéèøäè. Ìåí óëàðãà òóðêëàð áèëàí òóðê÷à, ´çáåêëàð áèëàí ´çáåê÷à
Àðàáèñòîí, Òóðêèÿ äàâëàòãàïëàøàìàí, äåäèì. Âàòàíëàðèäàãè ´çáåêëàðãà êèòîáäîøëàðèìíèíã îíà òèëèíè íè òàð³àòäèì. ¤³èøíè áèëñà³ëàá ³îëèøè ó÷óí áèð êèìàãàíëàðãà ´³èøíè ´ðãàòòîá ÷è³àðèøíè íèÿò ³èëäèì. äèì. Øó åðäà Àμìàä Çàêèé Âàëè1959 éèëè Ñàóäèÿ äèéíèíã "Òóðêèñòîííèíã Àðàáèñòîíèãà ÿ³èí òàðèõè" êèòîáè ³´ëèìáîðèá êèãà òóøèá ³îëäè. Êèòîáäà òîáíè òàðàòî³ëè ¸çóâ÷è Àáäóëëà ³àòäèì. £îäèðèéíèíã "¤òêàí êóíëàØó åðäàãè ðè"äàãè Îòàáåê âà Êóìóø âàòàíäîøñóμáàòëàðè μà³èäà ãàï áîë à ð ã à ðàäè. Àμìàä Çàêèé Âàëè¥ à ì ç à äèéäàí "¤òêàí êóíëàð" ðî¥àêèìçîäà ìàíèíè îëèá ´³èäèì. ÊèòîÍ è ¸ ç è é áäàãè ´çáåêîíà ðóμäàí òàúÿòè áîðëèãèíè áèëäèì. Ìåí ³àëàìèãà ìàíñóá "Çàμàðëè ñèðëàíäèì. Øó êèòîáíè ÷îï 1961 éèëëàðäà "Âàòàíäîø" μà¸ò ¸õóä èø³ ³óðáîíëàðè"³èëèá òàð³àòèø ôèêðèãà ðàäèîñèíè ýøèòàðäèì. Øó íèíã ðàäèîèíöåíèðîâêàñèêåëäèì. Àôñóñêè, áó êèòîáýøèòòèðèøëàðíè òèíãëàá, íè ³´éäèì. Âàòàíãà çîð íè Èñòàìáóëäà ÷è³àðèá ê´ï ñàúé-μàðàêàòëàð ³èëèá, á´ëãàíëàðãà ´çáåê àäàáè¸á´ëìàäè. 1966 éèëäà ¤çáåêèñòîíãà òèíè òàíèøòèðäèì. ÂàòàíÌàúëóìêè, ÷åò ýëäàãè âàêåëäèì. Ìàäàíèé àëî³àëàäîøëàð ò´éëàðäà, ìàðîñèìòàíäîøëàð àðàá èìëîñèíè ðèì íàòèæàñèäà âèçà îëëàðäà ´øà ïüåñà ¸çèëãàí áèëèøàðäè. "¤òêàí êóíëàðäèì. 1966 éèëäà Òîøêåíò òàñìàëàðíè ³´éèøàðäè. "íè ÷è³àðèøèìãà ÿíà áèð çèëçèëàñèäà øó åðäà ýäèì. Îéáåêíèíã "Íàâîèé" ðîìàòóðòêè øó á´ëäèêè, ÈñòàìÑàëêàì èêêè îé þðèá, ÿíà íèíè Ì´ìèíæîí Àíäèæîíèé áóëäàãè Áîÿçèä êóòóáõîíà³àéòèá êåòäèì. 1969 éèëäà äåãàí âàòàíäîøèìèç àðàá ñèäà ³´ëèìãà 1958 éèëäà ÿíà êåëäèì. ¤øà ïàéòäàãè èìëîñèãà ´òêàçäè. Øó μàðà¤çáåêèñòîíäà êèðèëë àëèô"Ä´ñòëèê" æàìèÿòèãà êàòòà êàòëàðèìäàí êåéèíã Ñàóäèÿ áîñèäà íàøð ýòèëãàí "¤òêàí ìóμàððèð ³èëèá, èøãà îëèíÀðàáèñòîíèäàãè Âàëè êóíëàð" òóøèá ³îëäè. äèì. Øó ïàéòãà ³àäàð μàð £àþìõîí÷èëàð, "áèñìèëëèäèì. £àðàñàì, êèòîá15 êóíäà ÊÃÁ (äàâëàò õàâôñè é´³ êèòîáëàð ´³èëìàíèíã ýíã àñîñèé æîéëàðè ñèçëèê ³´ìèòàñè)äàí áèð ñèí", áóíäàé êèòîá òóðãàí æàâμàðëàðè îëèá òàøëàíèáêèøè ìåíè ÷à³èðàðäè. Ó ¸³óéãà ôàðèøòà êèðìàéäè, áó äè. "¤òêàí êóíëàð"íèíã 1926 áó ¸³äàí ñóμáàò ³èëèíàðäè. μàðàêàòëàð ø´ðîëàðíèêè, éèëäà Ñàìàð³àíääà ÷è³³àí Ìà³ñàäè - ìåíè áèð ãàïãà ñîâåòëàð îð³àìèçäàí òàøíàøðèíè áîñòèðìàñàì á´ëìàñ ýêàí, äåãàí ³àðîðãà Ìåíèíã õîðèæäà ÿøà¸òãàí ìèëëàòêåëäèì. Áóíèíã ó÷óí êàòòàðî³ äîøëàðèì ´ç îíà òèëè âà ìàäàíèÿòèïóë êåðàêëèãèäàí óçî³ëàøèá áîðÿïòè. íè áèëèá, áèñîòèìäàãè ìåμèëèíòèðèá, áàëîãà ãèðèôâè³îò êèòîáëàðè, àãåíòëàðè ìîíõîíàíè ñîòäèì. Èñòàìòîð ³èëèø. Èøîíàñèçìè, øó îð³àëè èø îëèá áîðÿïòè, áóëäàí ÷è³èá, áîñìàõîíà èçñóμáàòëàðäàí êåéèí ó÷ êóí äåãàí ãàïëàðíè òàð³àòèøëàá áóòóí àðàá äàâëàòëàðè´çèìãà êåëà îëìàñäèì. ×åò äè. ßõøèÿìêè, øó âî³åàëàð äà á´ëäèì. Êåéèí Ýðîíãà ýëäà þðèá, ø´ðîãà ³àðøè á´ëèøèíè îëäèíäàí áèëãàíáîðäèì. Áó åðäà μàì áîñêóðàøèá þðñàì á´ëàðêàí, äàé, "¤òêàí êóíëàð" ðîìàíè ìàõîíà òîïîëìàé Ïîêèñòîíäåãàí õà¸ëëàðãà μàì áîðáèðèí÷è áåòèäàãè "Áóòóí ãà êåëäèì. Ïîêèñòîíäà äèì. ¤í åòòè éèë àμâîë øóíäóí¸ é´³ñóëëàðè áèðëàøèí´çáåê÷à àðàáèé μàðô é´³ëèäàé äàâîì ýòäè. ¤í åòòè éèëãèç" äåãàí æóìëàíè îëèá ãè ó÷óí ¢àðáèé Ãåðìàíèÿäà ´í åòòè ìàðòà ÷åò ýëãà òàøëàá, "Áèñìèëëîμèð ðàμäàí ³îëèïèíè îëèá êåëäèì. ³àéòèá êåòèø ó÷óí àðèçà ìîíèð ðàμèéì" èáîðàñèíè Ó åðäà áîñìàõîíà èø÷èñèãà áåðäèì. Àðèçàì μàð ãàë ³´éãàí ýêàíìàí. Áóëàð áàøîãèðä òóøäèì. ¥àðô òåðàä ýòèëàðäè. ¥àð éèëè ðèáèð ²óëó ³èëèá, ìåíè ðèøíè ´ðãàíäèì. Êèòîáíè áèòòà àðèçà ¸çèøãà μà³³èì áèð îé è÷èäà Ñàóäèÿäàí òàé¸ðëàø æàðà¸íëàðèíè áîð ýäèì. Îõèðè 17 éèëäàí ÷è³àðèøãà ýðèøèøäè. ßíà ôà³àò ´çèì áàæàðäèì. êåéèí ïðîôåññîð Âîμèä ÇîÈñòàìáóëãà ³àéòäèì. Èñ¤øàíäà ïîêèñòîíëèêëàð μèäîâ ñèçíè Àô²îíèñòîíãà òàìáóëäà μàì þ³îðèäà àéòìàçêóð êèòîáíè áó îäàì þáîðñàê, íèìà ìàíôààòè ãàíèì ïðîôåññîðëàð ìåíè ðîñà ³èììàò ñîòñà êåðàê, áîð, äåäè. ñè¸ñèé á´ëèìãà ÷à³èá áåäåá ´éëàøèáäè. ¥àòòî áàúÆóäà ÿõøè ìàíôààòè ðèøäè. Ñè¸ñèé ø´úáà ÷à³èçèëàðè, Æ´ðà àêà, áó êèáîð, äåäèì. Ó åðäàãè âàòàíðèá, ´ðòàìèçäàãè èõòèëîôòîáíèíã μàð áèðèíè ³àí÷àäîøëàðíèíã ´í åòòè éèë íè ñ´ðàäè. äàí ñîòàñèç, äåá ñ´ðàøäè. ø´ðîëàðäà ÿøàá, ñî²-ñàëî- Áó ïðîôåññîðëàð ìèë"Áó êèòîáíè ïóëãà ñîòìàéìàò êåëèáäè, äåéèøèíèíã ëàò÷èëèê äåá ´çèíèíã øàõìàí, òåêèíãà òàð³àòàìàí", ´ç êàòòà ãàï. Øóíäàí êåéèí ñèé μà¸òèíè òóøóíàäè. Ìåí äåäèì. Óëàð íå÷óê, äåéèøÀô²îíèñòîíãà áîðäèì. Ëåýñà ´ç îíà òèëèì ó÷óí êóðàäè. êèí îèëà, áîëà-÷à³àì Òîøøàÿïìàí, äåá æàâîá áåðÁóíèíã áèðèí÷è ñàáàáè êåíòäà ³îëãàíè ó÷óí ÿíà ³àéäèì. øóêè, ìåíèíã õîðèæäà ÿøàòèøãà ìàæáóð á´ëäèì. ¤òãàí àñðíèíã 60-éèëëà¸òãàí ìèëëàòäîøëàðèì ´ç Õóëîñà øóêè, ´øà éèëðèäà Ø´ðî äàâëàòèãà, àéîíà òèëè âà ìàäàíèÿòèäàí ëàðäà ìåí ´çèìíè óé ³àìîíè³ñà, ¤çáåêèñòîíãà ÷åòäàí óçî³ëàøèá áîðÿïòè. Ìåí ²èäà μèñ ³èëèá ÿøàäèì. âàòàíäîøëàð óìóìàí ³´éèëøóíèíã ó÷óí òåêèíãà òàð³àÊåéèí Èñòàìáóëãà áîðäèì. ìàñäè. ¤çáåêèñòîí ÷åò ýëäà òàìàí, ´³èøíè áèëìàãàíÓ åðäà ìåíè òóðêëàð 1983 "òåìèð ïàðäà" è÷èäàãè ´ëêà ëàðãà ´³èøíè ´ðãàòàìàí, éèëè ³àìî³³à îëèøäè. Çèíäåá àòàëàðäè. Øó éèëëàðäà äåá æàâîá áåðäèì. Êèòîá äîíäàí êå÷àñè îëèá, íåãà ¤çáåêèñòîí "Ä´ñòëèê" æàìè÷è³³àíäàí êåéèí Ïîêèñòîí,
“
”
www.vatandosh.com | www.facebook.com/vatandosh.gazetasi | www.youtube.com/vatandosh
ø´ðîëàð þðòèãà áîðäèíã, äåá ñ´ðî³ ³èëèøàðäè. Ìåí óëàðãà îíà Âàòàíèìäàí õàáàð îëèø ó÷óí áîðãàíäèì äåðäèì... ßíà ñàâîë á´ëàðäè, ìîäîìèêè, øóíäàé ýêàí, íèìà ó÷óí áèçíè õàáàðäîð ýòìàñäàí êåòäèíã. Ó Âàòàí ìåíèíã Âàòàíèì, ó ñèçíèêè ýìàñ, ñèçäàí ðóõñàò ñ´ðàñàì, áîðìàíã, äåéèøèíãèç àíè³ ýäè. Ìåí Âàòàíèìãà áîðìàé òóðèøèì ìóìêèíìè, äåá æàâîá áåðàðäèì. ¤çáåêèñòîí îçîä á´ëèøèäàí ñàë àââàë ø´ðîãà ÿ³èí îäàìëàð ø´ðîëàðíèíã éè²èá êåòãàí îñîðè-àòè³àëàðèíè ÷åò ýëãà ìóíòàçàì ñîòèá òóðèøäè. Èñòàìáóëäà áóíäàé ìîëëàð ò´ëèá êåòäè. Îäàìëàð øóíäàé èøëàðíè ³èëà¸òãàí áèð ïàéòäà ìåí μàçðàò Àëèøåð Íàâîèéíèíã õàòòîòëàð øàéõè Ñóëòîíàëè Ìàøμàäèé ³àëàìè áèëàí Ñàìàð³àíä èïàê ³î²îçèãà Íàâîèé μà¸ò äàâðèäำ ê´÷èðãàí "Õàçîéèí-óë ìàîíèé" (×îð äåâîí)ñèíè Òîøêåíòãà îëèá êåëäèì. Ìàúëóì ìè³äîðäàãè ðàìçèé ïóëãà Øàð³øóíîñëèê èíñòèòóòè ïðîôåññîðè Óáàéäóëëà Êàðèìîâãà òîïøèðäèì. Øóíèíãäåê, óëàðãà áèð "¥àìñà" μàì òîïøèðäèì. Áóãóíãè êóíäà èñòè³ëîë øàðîôàòè áèëàí ÷èíàêàì ìèëëàòïàðâàð, þðòñåâàð èíñîí ìóμòàðàì Ïðåçèäåíòèìèç Èñëîì Êàðèìîâ ðàμáàðëèãèäà ìàìëàêàòäà êåíã ê´ëàìëè èøëàð îëèá áîðèëÿïòè. Âàòàíïàðâàðëèê òóé²óñè, ýë-óëóññåâàðëèê, ´çáåêîíà èéìîí ýúòè³îäèìèç áèçíè øó é´ëäàí î²èøìàé þðèøèìèçíè òàëàá ³èëàäè. Àäàøìàñäàí, ò´²ðè é´ëäà þðèá, ðèâîæëàíèøèìèç, áåðèëãàí óøáó áåáàμî ôóðñàòíè ²àíèìàò áèëèá, ³´ëèìèçäàí êåëãàí μàð áèð ³îíóíèé μàðàêàòíè ³èëèøèìèç μàì ôàðç, μàì ³àðç. Îäàìèéëèãèìèç, âàòàíïàðâàðëèãèìèç øóíäà ê´ðèíàäè. Àáäóìàæèä ÀÇÈÌΠ¸çèá îëäè. "Ìîμèÿò" ãàçåòàñèäàí îëèíäè.
VATANDOSH
ÈÌÌÈÃÐÀÖÈß
¹ 9 (20), 20 íîÿáðü, 2012 éèë
11
Center for American Progress òàøêèëîòè àìåðèêàëèê ìèëëèàðäåðëàð Ìàéêë Áëóìáåðã μàìäà Ðóïåðò Ìþðäîê òîìîíèäàí òàúñèñ ýòèëãàí Partnership for a New American Economy òàøêèëîòè èøòèðîêèäà òàμëèë ´òêàçäè. Óøáó òàμëèëäà áóíäàí 11 éèë ìó³àääàì ñåíàòîð-äåìîêðàò Äèê Äóðáèí μàìäà óíèíã μàìêàñá ðåñïóáëèêà÷èëàð ïàðòèÿñè âàêèëè Îððèí Õàò÷ òîìîíèäàí èøëàá ÷è³èëãàí âà Êîíãðåññãà òà³äèì ³èëèíãàí Dream Act, ÿúíè "îðçó ³îíóíè"íè ³àáóë ³èëèø áèëàí áî²ëè³ îìèëëàð ê´ðñàòèá ´òèëàäè.
Ìèëëèàðäåðëàð "Îðçó ³îíóíè"íè ³àáóë ³èëèø òàðàôäîðè Ìàúëóìêè, Îáàìà òîìîíèäàí μàì ³´ëëàá-³óââàòëàíãàí, àììî Êîíãðåññ òîìîíèäàí ðàä ³èëèíãàí ìàçêóð ³îíóí ëîéèμàñè Àìåðèêàãà êåëèá ³îëãàí íî³îíóíèé èììèãðàíòëàð ôàðçàíäëàðèãà ³îíóíèé ìà³îì áåðèøíè ê´çäà òóòàäè. ßíà áèð æèμàò μàì áîðêè, óøáó ýêñïåðòëàð òîìîíèäàí òàé¸ðëàíãàí õóëîñàëàð íàôà³àò ëèáåðàëëàð òîìîíèäàí, áàëêè NewsCorp êîìïàíèÿñè ýãàñè, The Wall Street Journal, The New York Post ñèíãàðè êîíñåðâàòèâ ãàçåòàëàð íîøèðè, èììèãðàöèÿ ìàñàëàëàðèäà ´çèíèíã ´íã ³àðàøëàðèíè ÿøèðìàéäèãàí Ðóïåðò Ìþðäîê òîìîíèäàí ³´ëëàá-³óââàòëàíãàíè ýúòèáîðãà ìîëèêäèð. Ìàúëóìêè, Îáàìà ìàúìóðèÿòè øó éèëíèíã 15 ñåíòÿáðèäàí íî³îíóíèé èììèãðàíòëàð ôàðçàíäëàðèíè äåïîðòàöèÿ ³èëèøíè èêêè éèëãà ò´õòàòèá, óëàðãà ³´øèì÷à èìêîíèÿòëàð ÿðàòèá áåðäè. Àììî Center for American Progress áó ³îíóí
ëîéèμàñè íàôà³àò íî³îíóíèé èììèãðàíòëàðãà, áàëêè À£Ø è³òèñîäè¸òè ó÷óí μàì ´òà äîëçàðá àμàìèÿòãà ýãà μóææàòëàðäàí áèðè ýêàíëèãèíè ³àéä ýòèøàäè. Õóñóñàí, ìàíà øó ãóðóμãà îëèé ìàúëóìîò îëèø μàìäà èøãà æîéëàøèø èìêîíèÿòèíèíã ÿðàòèá áåðèëèøè Àìåðèêà ²àçíàñèãà ñ´íããè éèãèðìà éèë äàâîìèäà 329 ìèëëèàðä äîëëàð êåëòèðàäè. Àéíàí ìàíà øó ³îíóííèíã ³àáóë ³èëèíèøè íàòèæàñèäà Àìåðèêà ìåμíàò áîçîðèäà ³´øèì÷à 1,4 ìèëëèîíòà èø ´ðíè ïàéäî á´ëàäè. Ìàçêóð òàøêèëîò, øóíèíãäåê, èììèãðàöèÿ áèëàí áåâîñèòà áî²ëè³ ÿíà áèð ³àòîð ³îíóí μóææàòëàðèíè ³àáóë ³èëèø êåðàê, äåãàí õóëîñàãà êåëãàí. Óëàðíèíã ôèêðè÷à, áó ìàòåìàòèêà, ôèçèêà, õèìèÿ, áèîëîãèÿ, ÿíãè òåõíîëîãèÿëàð ñîμàñèäà òàμñèë îëàäèãàí òàëàáàëàðíèíã Àìåðèêà òàøðèô áóþðèøèíè ðà²áàòëàíòèðàäè. "— Ìàçêóð μèñîáîò Àìå-
Ìàðêàçèé Îñè¸äà ³îçî²èñòîíëèêëàð ýíã ê´ï è÷èøàäè £îçî²èñòîí Ìàðêàçèé Îñè¸äà àëêîãîëü ìàμñóëîòëàðè èñòåúìîëè á´éè÷à áèðèí÷è ´ðèíäà òóðàäè. Áó μà³äà Ñî²ëîì òóðìóø òàðçèíè øàêëëàíòèðèø ìèëëèé ìàðêàçè äèðåêòîðè Æàìèëèÿ Áàòòàêîâà ìàúëóì ³èëãàí.
"Æàμîí ñî²ëè³íè ñà³ëàø òàøêèëîòè ìàúëóìîòëàðèãà ³àðàãàíäà, £îçî²èñòîíäà μàð áèð êèøèãà ´ðòà÷à 10-12 ëèòð ñïèðò ò´²ðè êåëàäè. Áó ³´øíè ìàìëàêàòëàð — Òîæèêèñòîí, £èð²èçèñòîí, Òóðêìàíèñòîí âà ¤çáåêèñòîíäà áèð íå÷à áàðîáàð êàìäèð", äåéäè ó, æóìëàäàí. ß³èíäà ´òêàçèëãàí ñ´ðîâëàðãà ê´ðà, ³îçî²èñòîíëèêëàðíèíã 35 ôîèçè àëêîãîëü ìàμñóëîòëàðè èñòåúìîë ³èëèøàäè. 17 ôîèçè ìåú¸ðèäàí îðòè³ è÷èøàð ýêàí. Ìàìëàêàòäà àêöèç ñîëè²èíè îøèðèø îð³àëè áó èëëàòãà ³àðøè êóðàøèëà¸òãàí á´ëñà-äà, ÿõøè íàòèæà áåðÿïòè, äåá á´ëìàéäè.
ðèêà è³òèñîäè¸òèãà èììèãðàíòëàðíèíã óëêàí òàúñèðè áîðëèãèíè òàñäè³ëîâ÷è íàçàðèé òàñäè³äèð, — äåäè Áëóìáåðã. — Áîø³à ìàìëàêàòëàðäàãè þêñàê áèëèìëè ¸øëàð Àìåðèêàíèíã äóí¸äà áàð÷à ñîμàëàðäà ´ç åòàê÷èëèãèíè ñà³ëàá ³îëèøè ó÷óí àéíè çàðóðàòäèð". Øóíè àëîμèäà ³àéä ýòèø êåðàêêè, Àìåðèêàäàãè îëèé òàúëèì ìóàññàñàëàðèíè òàìîìëàãàí òàëàáàëàð, ¸ø îëèìëàðãà ãðèí-êàðòàíè áèðìóí÷à ñîääàëàøòèðèëãàí òàðòèáäà òà³äèì ýòèø á´éè÷à òàøàááóñ èëãàðè ñóðèëãàí á´ëèá, áóíäàé μóææàò STEM Bill äåá íîì îëãàí. Áó μóææàòíè âàêèëëàð ïàëàòàñèíèíã þðèäèê ³´ìèòàñè ðàμáàðè Ëàìàð Ñìèò èøëàá ÷è³³àí á´ëèá, óíãà ê´ðà, ìàçêóð ³îíóí ëîéèμàñèíèíã ³àáóë ³èëèíèøè ìàìëàêàòãà 55 ìèíã íàôàðäàí îðòè³ ìóòàõàññèñ âà ïðîôåññèîíàëëàðíè æàëá ³èëèø èìêîíèíè áåðàäè. Ýúòèáîðëè æèμàòè, íî³îíóíèé èììèãðàíòëàðãà
³àðøè æèääèé ÷îðàëàð ê´ðèø òàðàôäîðè á´ëãàí Ìèòò Ðîìíè μàì Ñìèò òàøàááóñèíè ³´ëëàá-³óââàòëàãàí. Óøáó ëîéèμàíèíã ´çèãà õîñ æèμàòè øóíäàêè, Ñìèò àìàëäàãè ãðèí-êàðòà ëîòåðåÿñèíè áåêîð ³èëèøíè ê´çäà òóòàäè. Ñåíàòîð ×àðëüç Øóìåð âà êîíãðåññìåí Çîè Ëîôãðåí òîìîíèäàí èøëàá ÷è³èëãàí BRAIN Act ³îíóíè ëîéèμàñè ÷åò ýëëèê ìóòàõàññèñ âà ïðîôåññèîíàëëàðãà òà³äèì ýòèëàäèãàí ãðèí-êàðòàëàð ñîíèíè èêêè éèëäà 100 ìèíã íàôàðãà ê´ïàéòèðèøíè ê´çäà òóòàäè. Ñìèò ³îíóíèäàí ôàð³ëè ´ëàðî³, óøáó μóææàò àìàëäàãè ãðèí-êàðòà ëîéèμàñèíè áåêîð ³èëèøíè íàçàðäà òóòìàéäè. Crain's New York Businessäàãè ìà³îëàäà ³àéä ýòèëèøè÷à, Àìåðèêà èììèãðàöèÿ ñè¸ñàòèíè ÿíàäà òàêîìèëëàøòèðèøè êåðàê. ×óíêè
Ïóýðòî-Ðèêî À£Øíèíã 51-øòàòè ìà³îìèíè îëèøè ìóìêèí. Áó óøáó μóäóääà á´ëèá ´òãàí ðåôåðåíäóìäàí ñ´íã ìàúëóì á´ëäè.
À£Øíèíã 51-øòàòè ïàéäî á´ëàäè Øó ïàéòãà ³àäàð ÏóýðòîÐèêî À£Øíèíã àâòîíîì μóäóäè ìà³îìèãà ýãà á´ëèá, áó ´çãàðèøëàð èêêè áîñ³è÷ëè ðåôåðåíäóìëàð æàðà¸íèäà àíè³ëàíäè. Àââàëèãà μóäóä àμîëèñè àðõèïåëàãíèíã ñè¸ñèé ìà³îìèíè ´çãàðòèðèøãà ³àðîð ³àáóë ³èëèøãàí á´ëèøñà, êåéèí÷àëèê óëàð ÿíãè ñè¸ñèé áîø³àðóâ ó÷óí îâîç áåðèøäè. Ïóýðòî-Ðèêîíèíã À£Øíèíã 51-øòàòèãà àéëàíèøèíè μóäóä àμîëèñèíèíã 61 ôîèçè ³´ëëàá-³óââàòëàá îâîç áåðãàí. 33 ôîèç ñàéëîâ÷èëàð ýñà àðõèïåëàããà À£Ø áèëàí èòòèôî³äîø ñóâåðåí óþøãàí äàâëàò ìà³îìèíè áåðèø òàðàôäîðè á´ëèøäè. Áîðé´²è áåø ôîèç ñàéëîâ÷èëàð μóäóäíèíã ìóòëà³ ìóñòà³èë á´ëèøèíè ³´ëëàá-
³óââàòëàøäè. ÁÁÑíèíã ¸çèøè÷à, àðõèïåëàãíèíã ò´ëè³ øòàò ñèôàòèäà À£Ø òàðêèáèãà ³´øèëèøèíè Êîíãðåññ òàñäè³ëàøè êåðàê. Ïóýðòî-Ðèêî Àìåðèêàãà 1898 éèëäà ³´øèëãàí á´ëèá, 1947 éèëäàí μóäóä àμîëèñè ´ç ãóáåðíàòîðèíè ñàéëàá êåëàäè. Ãàð÷è μóäóä ýðêèí óþøãàí äàâëàò ìà³îìèãà ýãà á´ëñà-äà, γ óé óíè áîø³àðèøäà ôàîë ³àòíàøèá êåëàäè. Ïóýðòî-Ðèêî àμîëèñè
www.vatandosh.com | www.facebook.com/vatandosh.gazetasi | www.youtube.com/vatandosh
ê´ïëàá è³òèäîðëè òàëàáàëàð À£Øäà îëèé òàúëèìíè îëãà÷, ³îëèø èìêîíèÿòè ÷åêëàíãàíè áîèñ ´³èø ó÷óí áîø³à ìèíòà³àëàðíè òàíëàøãà ìàæáóð á´ëèøàäè. Ìàñàëàí, ÍüþÉîðê áèçíåñ âà μóêóìàòíèíã ñàúé-μàðàêàòè áèëàí ê´ï÷èëèê ó÷óí èìêîíèÿòëàð øàμðèãà àéëàíäè. Àôñóñêè, àìàëäàãè èììèãðàöèÿ ³îíóí÷èëèãè áó èìêîíèÿòëàðíè ³àðèéá é´³³à ÷è³àðìî³äà. Àéíè³ñà, ê´ïëàá èííîâàöèîí êîìïàíèÿëàð ´ç êàäðëàð áàçàñèíè ìóñòàμêàìëàøäà æèääèé ìóàììîëàðãà äó÷ êåëèøìî³äà. Áèðãèíà Tumblr êîìïàíèÿñè ´çèãà ñóâ âà μàâîäåê çàðóð á´ëãàí ìóòàõàññèñãà âèçàíè ðàñìèéëàøòèðãóí÷à 9 îé ´òèá êåòàäè. Íèìà á´ëãàíäà μàì, Àìåðèêàäà ñè¸ñèé äîèðàëàðèäà èììèãðàöèÿ ìàñàëàñèäà ÿ³èí êåëàæàêäà áèð ³àòîð ´çãàðèøëàðè þç áåðèøè òóðãàí ãàï. À£Ø ïàñïîðòèãà ýãà á´ëñàäà, áàð÷à ñàéëîâëàðäà ³àòíàøèø μó³ó³èãà ýãà ýìàñ ýäè. Ìàíà øó μó³ó³íè ³´ëãà êèðèòèø áèëàí áèðãà, Ïóýðòî-Ðèêî ôåäåðàëü ñîëè³ëàðíè ò´ëàøè êåðàê á´ëàäè. Âàμîëàíêè, óëàð áóíäàí îçîä ³èëèíãàí ýäè.
Ðåñïóáëèêà÷èëàð Ïóýðòî-Ðèêîãà øòàò ìà³îìèíè áåðèøãà ³àðøè. Óëàðíèíã ôèêðè÷à, óøáó μóäóääà èíãëèç òèëè áèëàí áèð ³àòîðäà èñïàí òèëè äàâëàò òèëè ýêàíëèãè ÿõøè ýìàñ. £îëàâåðñà, øòàò ìà³îìèíè îëãà÷, Ïóýðòî-Ðèêîãà Êîíãðåññäàí îëòèòà æîé àæðàòèëàäè. Áó áîø³à øòàòëàð μèñîáèãà àìàëãà îøèðèëèøè μàì ðåñïóáëèêà÷èëàð ²àøèãà òåãìî³äà.
12
¹ 9 (20), 20 íîÿáðü, 2012 éèë
VATANDOSH
ÕÎÐÈÆÄÀÃÈ ¤ÇÁÅÊÈÑÒÎÍËÈÊËÀÐ
Ñàâîá èøíè μàð êèì μàð êóíè ³èëèøè êåðàê Øóíäàé èíñîíëàð áîðêè, óëàð óìðèíè ýçãó àìàëëàðãà, õàéðëè âà ñàâîáëè èøëàðãà áà²èøëàøàäè. Ñàìàð³àíäëèê Ìóíèðà Ìàμìóäîâà âà óíèíã áèð ãóðóμ ä´ñòëàðè àíà øóíäàé êèøèëàðäàí. Óëàð Íüþ-Éîðêäà ÿøàá òóðèá, μàìþðòëàðèãà ÿ³èíäàí ¸ðäàì ³´ëèíè ÷´çèá êåëèøìî³äà. Ìóíèðà îïà ýμòè¸æìàíä âàòàíäîøëàðèìèçãà ÿ³èíäàí ¸ðäàì áåðèá, ê´ïëàá êèøèëàðíèíã ê´íãëèíè õóøíóä àéëàá êåëèøàð ýêàí. "Âàòàíäîø" ãàçåòàñè æàìîàò÷è ìóõáèðèíèíã Ìóíèðà Ìàμìóäîâà áèëàí ñóμáàòè àéíàí øó èøëàð õóñóñèäà áîðäè. - Ìóíèðà îïà, àââàëî, ôàîëèÿòèíãèç μà³èäà ñ´çëàá áåðñàíãèç. - Ìåí Ñàìàð³àíä øàμðèäà òàâàëëóä òîïãàíìàí. Ê´ï éèëëàð øèôîêîðëèê ³èëãàíìàí. ¥îçèðäà Íüþ-Éîðêäà "Light of Hope. Inc" ôèðìàñèíè òàøêèë ³èëèá, ò´ðò éèëäàí áåðè íîãèðîíëàðãà, áåìîðëàðãà ìîääèé âà ìàúíàâèé ¸ðäàì ê´ðñàòèá êåëàìèç... - Áó ¸ðäàìëàð μà³èäà áàòàôñèë ò´õòàëñàíãèç. - ¤òãàí äàâð ìîáàéíèäà øàμðèìèç íîãèðîíëàðèãà âà èæòèìîèé μèìîÿ ìóμòîæëàðíèíã áèð ³èñìèãà íîãèðîíëèê àðàâà÷àëàðè, òóðëè àñîëàð, áîëàëàð àðàâà÷àëàðè, ò´øàêêà ¸òèá ³îëãàí êàñàëëàð ó÷óí òèááèé âà ñàíèòàðèÿ âîñèòàëàðè, íîãèðîíëàð, ´çè μàðàêàò ³èëà îëìàéäèãàíëàð ó÷óí òóðëè òèááèé âîñèòàëàð, øó æóìëàäàí, òèááèé ê´ðïà, êèñëîðîä ¸ñòè³ëàðè âà áàëîíëàðè μàìäà äîðè-äàðìîíëàð æ´íàòèá êåëàìèç. - Øó ´ðèíäà ìàíà øóíäàé ê´ìàêëàð ³àíäàé åòêàçèëà¸òãàíè õóñóñèäà μàì àéòèá ´òñàíãèç. - Áèçãà ê´ïëàá ´çáåêèñòîíëèêëàð ìàíà øóíäàé áå²àðàç þêëàðíè ´ç ýãàëàðèãà åòêàçèøäà ÿ³èíäàí ¸ðäàì áåðèøàäè. Óëàð òåãèøëè âîñèòàëàðíè éè²èø, æîéëàø, ³àäî³ëàøãà ÿ³èíäàí ê´ìàêëàøèøàäè. Àëáàòòà, àââàëèãà áó èøëàðíè àìàëãà îøèðèøäà òóðëè ³èéèí÷èëèê âà ìóàììîëàð ïàéäî
á´ëãàíäè. ×óíîí÷è, þ³îðèäà ê´ðñàòèá ´òèëãàí áóþìëàðíè éè²èø, òàøèø, óëàðíè æîéëàøòèðèø, îìáîðõîíà òîïèø, ñèôàòèíè áóçìàñëèê ³àäî³ëàø êåðàê á´ëèá ³îëàðäè. Çàìèðèäà ñàâîá èø ¸òìàéäèìè? Èøèìèç μà³èäà ýøèòèá, ê´ïëàá êèøèëàð áèçãà ÿ³èíäàí ¸ðäàì áåðàäèãàí á´ëèøäè. Îìáîðõîíàíè àðçîí íàðõäà èæàðàãà îëäèê, ¸ðäàì÷è éèãèò-³èçëàðèìèç ñîíè 3-4 êèøèäàí 2025 íàôàðãà ê´ïàéäè. Èøèìèçäà ñàìàðàäîðëèê îðòäè. Éèãèòëàðèìèç þêëàðíè ´ç ìàøèíàëàðèäà àýðîïîðòãà ýëòèøàäè, ó åðäàí òåðìèíàëãà òóøèðèá, ìàñúóëëàðãà òîïøèðèøàäè. Áó ýçãó èøëàðíè àìàëãà îøèðèøäà ¤çáåêèñòîí Ðåñ-
ïóáëèêàñèíèíã Íüþ-Éîðêäàãè Áîø êîíñóëè Äóðáåê Àìàíîâíèíã õèçìàòèíè àëîμèäà àéòèá ´òèøíè èñòàðäèì. Ó áèëàí á´ëãàí ìóëî³îòèìèçäàí ñ´íã, æ´íàòèëàäèãàí þêëàðèìèçíè ðàñìèéëàøòèðèøíè, "¤çáåêèñòîí μàâî éóëëàðè" ÌÀÊ îð³àëè áåïóë ¤çáåêèñòîíãà îëèá áîðèø, äàâëàò áîæëàðèäàí îçîä ³èëèø âà áîø³à ðàñìèé èøëàðíè àìàëãà îøèðèø ó÷óí ¤çáåêèñòîí μóêóìàòèãà ìóðîæààò ³èëèá, èøèìèçíè æóäà μàì åíãèëëàøòèðèøäà êàòòà ¸ðäàì áåðäè. Íàòèæàäà, μàð áèð æ´íàòà¸òãàí þêëàðèìèç μàæìè 2-3 òîííàíè òàøêèë ³èëìî³äà. Ìåí ôóðñàòäàí ôîéäàëàíèá Áîø êîíñóëãà âà áèçãà ÿ³èíäàí ¸ðäàì áåðà¸òãàí áàð÷à òàøêèëîò âà ìóàññàñà-
ëàðãà ´ç òàøàêêóðèìíè àéòèøíè, ³îëàâåðñà, øó ¸ðäàìëàð åòèá áîðà¸òãàí ìèíãëàá îèëàëàð äóîñè âà ðàμìàòèíè åòêàçèøíè èñòàðäèì. Áàúçàí áèçíèíã ¸ðäàìäàí áàμðàìàíä á´ëà¸òãàíëàð ìèííàòäîðëèãèíè ê´ðèá, íèμîÿòäà ³óâîíàìèç, ³èëà¸òãàí èøèìèçäàí ³îíè³àìèç, áàð÷à ìóàììî âà ³èéèí÷èëèêëàð ¸ääàí ê´òàðèëàäè. Ìàñàëàí, ñàìàð³àíäëèê ìåμíàò ôàõðèéñè, ò´³ñîí ¸øíè ³îðàëàãàí îòàõîíà Àáäóæàááîð Àáäó³àμμîðîâ èêêè éèëäàí áåðè ³àòòè³ êàñàëëèê ÷àëèíãàíìàí, äåéäè. "À£Øäàãè âàòàíäîøëàðèìèç òîìîíèäàí ìåíãà èêêè õèë íîãèðîíëèê àðàâà÷àëàðè, μîæàò ÷è³àðóâ÷è ìîñëàìà åòêàçèëäè. Óëàðäàí ôîéäàíàëàðäèì, ëåêèí áèð éèëêè, òóøàêäà ¸òèá ³îëäèì, óéäàãèëàð ìåíãà ³àðàøÿïòè, øó áèëàí áèðãà, ìåíè μàð îé ãèãèåíèê âîñèòàëàð áèëàí òàúìèíëàÿïòèëàð. Øó èøíè ³èëà¸òãàíëàðãà ìèíãëàá ðàμìàò, ³´ëëàðè äàðä ê´ðìàñèí, ìåμíàòëàðèíèíã ðîμàòèíè ê´ðñèí, äîèìî ñî² þðñèíëàð, ìåíãà âà ìåíãà ´õøàãàí íîãèðîíëàðãà ¸ðäàì ³´ëèíè ÷´çãàí âàòàíäîøëàðíè âà ìóòàñàääèëàðíè ³´ë î÷èá, äóî ³èëàìàí", äåá ¸çèá þáîðèáäèëàð ´ç ìàêòóáèäà. - Ìóíèðà îïà, þáîðèëãàí þêëàðíè "¤çáåêèñòîí μàâî é´ëëàðè" êîìïàíèÿñè Ñàìàð³àíä àýðîïîðòèãà åòêàçèá áåðàäè. Êåéèí áó þêëàð ³àíäàé áåìîðëàðãà òàð³àòèëàäè? - ¨ðäàì þêëàðè Ñàìàð³àíä àýðîïîðòèäàí êåéèí øàμàðäàãè îìáîðõîíàãà æîéëàøòèðèëàäè. ¤øà îìáîðäàí áåìîðëàð âà íîãèðîíëàð ìóðîæààòèãà ê´ðà, øèôîêîð òàâñèÿíîìàñè àñîñèäà áåïóë óéëàðèãà åòêàçèá áåðè-
Áó åðëàðäà, ÿúíè Àìåðèêà £´øìà Øòàòëàðèäà òóðëè ìèëëàò âàêèëëàðèíè ó÷ðàòàñèç. Ëåêèí ¤çáåêèñòîí âà ´çáåêëàð ò´²ðèñèäà æóäà êàì êèøèëàð áèëèøàäè. "¤çáåêèñòîíäàíìàí" äåñàì Ïîêèñòîíìè, äåá ñ´ðàøàäè. Ôèêðèì÷à, áèçíèíã ¤çáåêèñòîíèìèç Àìåðêàëèêëàð ó÷óí μàëè ÿíãè ìàìëàêàò. Áèç óëàðãà ´çáåê äåãàí ìèëëàòíè òàíèòèøèìèç, òàíèòãàíäà μàì ôà³àò ÿõøè òààññóðîò ³îëäèðèøèìèç ëîçèì, äåá ´éëàéìàí. Ìåíèíã áó åðäàãè ôàîëèÿòèì äàâîìèäà μàð äîèì ìàíà øó íàðñà äè³³àò ìàðêàçèìäà òóðàäè.
Áèç ´çáåêëàðìèç ¸õóä ñèç íèìà äåéñèç? £èñ³à÷à ´çèì μà³èìäà: òà³äèð òà³îçàñè áèëàí áèð íå÷à éèëëàðäàí áåðè £´øìà Øòàòëàðäà, àíè³ðî²è, ×èêàãî øàμðèäà ÿøàéìàí. Ìàúëóìêè, áèðîâãà áèðîð ÿõøèëèê ³èëñàíãèç μàì, ¸ìîíëèê ³èëñàíãèç μàì ¸äèäà ³îëàäè. Âà ³èçè³èá ´øà îäàìíèíã êèìëèãè ñóðèøòèðèëàäè. "Áèðíèêè ìèíããà, ìèíãíèêè òóìàíãà" äåãàí ìà³îë áîð. ¤çáåêëàð ìåμíàòêàø, î÷è³ê´íãèë õàë³. Æóäà ê´ï÷èëèê âàòàíäîøëàðèìèç ´çëàðèíèíã èæîáèé òîìîíëàðè áèëàí àìåðèêàëèê-
ëàðãà òàíèëà¸òãàíëèêëàðèãà øóáμàì é´³. ß³èíäà áèð íîõóø õàáàð ýøèòäèì. £àéñè áèð øòàòäà áèð ´çáåê à¸ëè êàñàë-³àðèÿãà (Caregiver) ³àðàø èøèäà ýêàí. Øó óéäà ¸í²èí ñîäèð á´ëèáäè. Âî³åàäàí áèðèí÷è á´ëèá õàáàð òîïãàí ´çáåê à¸ëè áàð÷à îèëà àúçîëàðèíè óé²îòèáäè. ¤çè ýñà μàëèãè êàñàë ³àðèÿíè ³óò³àðèø ó÷óí μàðàêàò ³èëèáäè. £îëãàí îèëà àúçîëàðè îìîí ÷è³³àí á´ëñàëàð-äà, μàëèãè à¸ëíèíã ´çè ³àòòè³ êóéèáäè âà íàòèæàäà î²èð àμâîëäà øèôîõîíàãà
¸ò³èçèëèáäè. Óøáó õàáàðíè ýøèòèá ìèëëàòäîøèìèçãà àñòîéäèë à÷èíãàí á´ëñàì-äà, èêêèí÷è òàðàôäàí ´çèìäà ôàõð òóé²óñèíè òóéäèì. Àôñóñêè, ãóðó÷ êóðìàêñèç á´ëìàãàíèäåê, áàúçè μàìþðòëàðèìèçíèíã ñàëáèé ³èëìèøëàðè μà³èäà μàì ýøèòèá ³îëàìèç. Áèð âî³åàíè ÿ³èíäà ýøèòäèì. Àìåðèêàäàãè ³àéñè áèð êîðõîíàäà áèð íå÷òà ´çáåê èøëàøàð ýêàíëàð. Óëàðäàí áèð-èêêèòàñè èøãà êåëèøèá, êèðèø âà ÷è³èø âà³òèíè ³àéä ³èëèøàð ýêàí-
ëàð-ó, ´ðòàäà ÿøèðèíèá, èøëàìàñäàí ´òêàçèøàð ýêàíëàð. ¥àòòî áàúçè âà³òëàð êåëìàé ³îëãàí áèðîâëàðèíè ´ðíèãà áîø³àëàðè êåëãàí-êåòãàí âà³òèíè êèðèòèá ³´éèøàð ýêàíëàð. Áóíäàí õàáàð òîïãàí êîðõîíà ìàúìóðèÿòè óëàðíè èøäàí μàéäàáäè. Íàòèæàäà ´çáåêëàð ´ðòàñèäà æàíæàë ÷è³èáäè. Áèðîâè áîø³àñèíèíã áîøèãà òåìèð áèëàí óðèáäè. Íèμîÿ øóíäàé á´ëèáäèêè, áèðèíè òåç ¸ðäàì, èêêèí÷èñèíè ïîëèöèÿ îëèá êåòèáäè. Êîðõîíà ýãàñè áóíäàí êåéèí
www.vatandosh.com | www.facebook.com/vatandosh.gazetasi | www.youtube.com/vatandosh
ëàäè. ¤òãàí äàâð ìîáàéíèäà Àô²îíèñòîí óðóøè ³àòíàø÷èëàðèãà, "9-Ìåμðèáîíëèê óéè" òàðáèÿëàíóâ÷èëàðèãà, ðóμèé êàñàëõîíà áåìîðëàðèãà, øàμàðäà ìóμòîæ îèëàëàðãà, Òîøêåíò, Áóõîðî âà ×èð÷è³ øàμàðëàðèäàãè ýμòè¸æìàíä êèøèëàðãà ¸ðäàì ³´ëè ÷´çèëäè. ¥îçèðäà ýñà Ñàìàð³àíä âèëîÿòè γäàð¸ òóìàíèäàí ìóðîæààò ³èëãàí áèð ãóðóμ íîãèðîíëàðãà ¸ðäàì ê´ðñàòèø íàçàðäà òóòèëãàí á´ëèá, òàé¸ðãàðëèê ê´ðèëìî³äà. - Ìóíèðà îïà, ê´ï ñàâîá èøëàð ³èëà¸òãàí ýêàíñèçëàð, áó èøëàðíè êåëãóñèäà êåíãðî³ ¸éèøèíãèçãà òèëàêäîøìèç. Ðåæàëàðèíãèç ò´²ðèñèäà μàì àéòèá ´òñàíãèç. - Ñàâîá ê´ï òàðìî³ëè èø. Ó μå÷ ³à÷îí ò´õòàá ³îëìàéäè. Áèðîâãà ÿõøèëèê ³èëãàí, áèðîâíèíã μîæàòèíè ÷è³àðãàí, áåìîðó íîãèðîíëàð, êåêñàþ ³àðèÿëàðíèíã äóîñèíè îëãàí, ê´ïíèíã õèçìàòèäà á´ëãàí ìóêîôîòèíè âà àæðèìèíè Õóäîäàí îëàäè, äåéäè õàë³èìèç. Íàñèá á´ëñà, áó õàéðëè èøëàðèìèçíè äàâîì ýòòèðàìèç âà êåíãàéòèðàìèç. ×óíîí÷è, 2013 éèë ìàðò îéèäà ´í íàôàð 10-16 ¸øëè ³óëî²è ÿõøè ýøèòìàéäèãàí áîëàëàðíè Íüþ-Éîðêäàãè êàñàëõîíàëàðíèíã áèðèäà òåêøèðòèðèá, óëàðíè òåãèøëè ýøèòèø âîñèòàñè áèëàí òàìèíëàøíè ðåæàëàøòèðÿïìèç. Áèç μàì Ìóíèðà Ìàμìóäîâàíè áóíäàé ýçãó èøëàðèäà ³´ëëàá-³óââàòëàá, ñàâîá èøíè μàð êóíè ³èëèøãà áàð÷à âàòàíäîøëàðèìèçíè ÷à³èðèá îëàìèç. Çîòàí, áóíäàé ýçãó àìàëëàð áåèç êåòìàéäè. Àìèääèí ÔÀÇËÈÄÄÈÍÇÎÄÀ. ´çáåê á´ëñà, ìåíãà îëèá êåëìàíãëàð, äåáäè. Áîø³à áèð ìèñîë. Áó âî³åà Íüþ-Éîðêäà á´ëãàí ýêàí. Áèð ´çáåê ³èç ÷à³àëî³³à ³àðàð ýêàí. ×à³àëî³ íèìàãàäèð μàð äîèì æèìãèíà óõëàá ¸òàð ýêàí. Îíàñè áóíäàí õàâîòèðëàíèá áîëàñèíè òåêøèðòèðãàíäà øó íàðñà ìàúëóì á´ëèáäèêè, μàëèãè ýíàãà ³èç óíãà óé³ó äîðè áåðèá ³´ÿð ýêàí. Îíäà-ñîíäà á´ëñàäà ìèëëàòäîøëàðèìèç ò´²ðèñèäà ìàíà øóíà³à ¸ìîí ãàïëàðíè ýøèòãàíäà õàôà á´ëèá êåòàñàí, êèøè. ¥àòòî ´çáåêìàí, äåéèøãà òèëèíã áîðìàé ³îëàäè. ¤éëàá-´éëàá óøáó ìàâçóíè "Âàòàíäîø" ñàμèôàñèãà îëèá ÷è³èøíè ëîçèì òîïäèì. Ìèëëàòäîøëàðèìèç μà³èäà μàð äîèì èæîáèé ãàïëàðíè ýøèòñàì, äåéìàí. Òîêè μàð áèðèìèç áó åðëàðäà "Áèç ´çáåêëàðìèç", äåá ôàõðëàíèá þðàéëèê. Øóíäàé ýìàñìè? Ñèçëàð íèìà äåéñèçëàð, àçèç âàòàíäîøëàð? Îëèì Øàðèïîâ, ×èêàãî øàμðè.
VATANDOSH
ÑÀÍÚÀÒ
Æåðàð Äåïàðäüå ´çáåê ôèëüìèäà ñóðàòãà òóøàäè Ìàøμóð ôðàíöèÿëèê êèíîàêò¸ð Æåðàð Äåïàðäüå ´çáåê ôèëüìèäà ñóðàòãà òóøàäè. Áó μà³äà Òîøêåíò "Îëòèí ãåïàðä" õàë³àðî êèíîôîðóìè äèðåêòîðè, àêàäåìèê Àêáàð ¥àêèìîâ ¤çáåêèñòîí ìàäàíèÿò âà ñïîðò èøëàð âàçèðëèãè æàìîàò÷èëèê êåíãàøè ìàæëèñèäà ìàúëóì ³èëãàí. "Îëòèí ãåïàðä" êèíîôåñòèâàëèäà íîìçîä ôèëüìëàðíèíã ñèôàòèãà êàòòà àμàìèÿò áåðèëà¸òãàíè, íóôóçëè æþðèëàð ôàîëèÿòè òàøêèë ýòèëãàíè, ³îëàâåðñà, ôåñòèâàëü äóí¸ êèíî þëäóçëàðèíèíã òàêëèô ýòèëãàíè ´çáåê êèíî ñàíúàòèãà á´ëãàí ³èçè³èøíè îøèðèá þáîðìî³äà. "Áóëàðíèíã áàð÷àñè ´çáåêèñòîíëèê êèíîèæîäêîðëàð áèëàí μàìêîðëèê ëîéèμàëàð àìàëãà îøèðèøíè èñòàãàí õîðèæëèê μàìêîðëàð ñàëìî²èíè êåíãàéòèðäè. Æåðàð Äåïàðäüåíèíã ´çáåêèñòîíëèê êèíî èæîäêîðëàðè òîìîíèäàí ñóðàòãà îëèíàäèãàí ôèëüìëàðäàí áèðèäà ñóðàòãà òóøèøãà ðîçèëèê áåðãàíè áóíè òàñäè³ëàéäè", äåá õóëîñà ³èëàäè àêàäåìèê Àêáàð ¥àêèìîâ. ¥îçèð÷à óøáó ôèëüì òàôñèëîòëàðè μà³èäà μå÷ ³àíäàé ìàúëóìîò é´³.
¹ 9 (20), 20 íîÿáðü, 2012 éèë
13
¤çáåêèñòîíäà õèçìàò ê´ðñàòãàí àðòèñò Òîμèð Ñîäè³îâ ³èñ³à ñàâîëëàðèìèçãà æàâîá áåðäè. Áó ³àéñèäèð ìàúíîäà õîíàíäàíèíã áîø³àëàðãà ìàúëóì á´ëìàãàí ³èððàëàðèíè î÷èøãà õèçìàò ³èëãàí á´ëñà àæàáìàñ…
Òîμèð Ñîäè³îâ: ìèêðîôîí óøëàãàíëàðíèíã áàð÷àñè μàì ìåíãà μàìêàñá ýìàñ! - Ôàðçàíäëàðèíãèçãà ³àíäàé îòàñèç? - £èçëàðèìíè ýðêàëàòàìàí. Óëàðãà óìóìàí ³àòòè³ ãàïèðìàéìàí. ¤²ëèìíè ýñà ýðêàëàø áèëàí áèðãà, áèðîç óðèøèá μàì òóðàìàí. - ¤çèíãèçíè ôàðçàíä ñèôàòèäà òàúðèôëàíã? - Ôàðçàíä ñèôàòèäà ìåμðèáîí âà ²àìõ´ðìàí äåá áåìàëîë àéòà îëàìàí. - £àíäàé ä´ñòñèç? - Ìåí ä´ñòëàðèì ó÷óí ÷èí ìàúíîäà μà³è³èé ä´ñò á´ëà îëàìàí. Êèì áèëàíäèð ä´ñò òóòèíäèììè, äåìàê, áó ó óìðëèê! - Óêà ñèôàòèäà ´çèíãèçíè ³àíäàé áàμîëàéñèç? - Îèëàäà ýíã êåíæàñè á´ëãàíèì ó÷óí äîèì ýðêà óêà
á´ëãàíìàí. ¥àëèãà÷à øó ýðêàòîéëèãèì áîð. - Áèðîâãà äóøìàí á´ëèá ³îëñàíãèç? - Áèðîâãà äóøìàíëèê ³èëèá îð³àäàí ¸ìîíëèê ³èëàäèãàí îäàòèì é´³. Àãàð ðà³èáëàðèì ìåíãà ¸ìîíëèê ³èëèøñà, ´øà âà³òíèíã ´çèäà æàâîá ³àéòàðèøèì ìóìêèí. Àììî øó êóíãà÷à ó êàáèëàðíè Õóäîãà ñîëèá êåëÿïìàí. - Ðà³èá ñèôàòèäà ´çèíãèçãà ³àíäàé ³àðàéñèç? - Ìåí ó÷óí μàììà ðà³èá. Áàð÷à áèëàí ñî²ëîì ðà³îáàò îëèá áîðàìàí. - £àíäàé μàìêàñáñèç? - Ñàμíàäà ³´ëèãà ìèêðîôîí óøëàãàíëàðíèíã áàð÷à-
ñèíè ´çèìãà μàìêàñá äåá áèëìàéìàí. ¤çèíèíã èñòåúäîäè áèëàí ìàøμóð á´ëãàíëàðãèíà ìåí ó÷óí μàìêàñá. Óëàðãà äîèì μóðìàò áèëàí ìóíîñàáàòäà á´ëãàíìàí. - Óñòîçëèê áîðñàñèäà ´çèíãèçíè ³àíäàé áàμîëàéñèç? - Øîãèðäëèêêà ëîéè³ëàðãà óñòîçëèê ³èëàìàí. Øîãèðäëàðèì ó÷óí ´òà òàëàá÷àíìàí. ¥å÷ áèð øîãèðäèì ìåíè þçèìíè åðãà ³àðàòìàãàí. Øóíèíã ´çè êàòòà ãàï. - Øîãèðäëèêäà-÷è? - ¤çèìíè ÿõøè øîãèðä á´ëà îëãàíìàí äåá μèñîáëàéìàí. Àëèÿ ÒÓËÅÌÁÀÅÂÀ ñóμáàòëàøäè.
Ðîññèÿäà èø áåðóâ÷èëàð ìèãðàíòëàð ó÷óí òèááèé ñó²óðòà õàðàæàòëàðèíè μàì ³îïëàéäè Ðîññèÿ μóêóìàòè ³îíóíèé ìèãðàíòëàðíè ¸ëëàãàí èø áåðóâ÷èëàð òîìîíèäàí ò´ëàíàäèãàí ñó²óðòà ò´ëîâëàðè ìè³äîðèíè áåëãèëàø á´éè÷à èø îëèá áîðìî³äà. Áó μà³äà Ðîññèÿ Ôåäåðàöèÿñè Áîø âàçèðèíèíã èæòèìîèé ìàñàëàëàð á´éè÷à ´ðèíáîñàðè Îëüãà Ãîëîäåö ìàúëóì ³èëãàí. Óíèíã ñ´çëàðèãà ³àðàãàíäà, Ðîññèÿäà èøëàéäèãàí ìèãðàíòëàðãà μàì óøáó ìàìëàêàò òèááèé õèçìàò ñòàíäàðòëàðè æîðèé ýòèëèøè êåðàê. "Æóäà ê´ï ýøèòàìàí: íèìà ó÷óí áèç áóíè ³èëèøèìèç êåðàê? Íåãà áèç óëàð ó÷óí õàðàæàò ³èëèøèìèç øàðò?, äåÿ àþμàííîñ ñîëèøàäè. Âàμîëàíêè, óëàð ´çëàðè æàëá ³èëãàí ìèãðàíòíèíã ñî²ëè²è õóñóñèäà μàì ³àé²óðèøëàðè êåðàê", äåäè ó, æóìëàäàí. Ìîñêâà øàμàð ìýðè Ñåðãåé Ñîáÿíèííèíã àéòèøè÷à, 2013 éèëäàí áîøëàá èø áåðóâ÷èëàð ìèãðàíòëàð òèááèé ñó²óðòàñè ó÷óí ò´ëîâëàð-
íè ìàõñóñ ôîíä μèñîá-ðà³àìèãà ´òêàçèøëàðè øàðò. Ìàçêóð ñó²óðòà ò´ëîâ ñóììàñè μîçèð÷à àíè³ ýìàñ. Øóíè ýñëàòèá ´òèø êåðàêêè, Ðîññèÿ òèááè¸ò òèçèìè õîäèìëàðè ìèãðàíòëàðãà ôà³àòãèíà òåç òèááèé
www.vatandosh.com | www.facebook.com/vatandosh.gazetasi | www.youtube.com/vatandosh
¸ðäàìíè ê´ðñàòèøãà μà³ëè. Áóíäàí êåéèí áåìîð ´ç âàòàíèãà ³àéòèá, ñî²ëè²èíè òèêëàøè êåðàê á´ëàäè. £èñ³à ³èëèá àéòãàíäà, ìàçêóð ³àðîð ìèëëèîíëàá ìèãðàíòëàð ó÷óí àéíè ìóääàî á´ëèá õèçìàò ³èëàäè.
VATANDOSH
ÊÈÍÎ 14 ¹ 9 (20), 20 íîÿáðü, 2012 éèë Õàëèò Ýðãåí÷ — Ñóëòîí Ñóëàéìîí:
"Òîøêåíò àμîëèñèíèíã áóí÷àëèê ìåμìîíä´ñòëèãèíè òàñàââóð ³èëìàãàíäèì" 8 îêòÿáð êóíè "Guli" êå÷àñè á´ëèá ´òãàíëèãè ìóíîñàáàòè áèëàí Òîøêåíòãà μîçèðäà ê´ï÷èëèê ³èçè³èá òîìîøà ³èëà¸òãàí "Ìóμòàøàì àñð" òàðèõèé ñåðèàëèíèíã áîø ³àμðàìîíè Ñóëòîí Ñóëàéìîí - Õàëèò Ýðãåí÷ òàøðèô áóþðäè. Óíèíã òàøðèôè ê´ï÷èëèêíè ³èçè³òèðèá ³´éãàíëèãèíè ´òèðãàíëàðíèíã íèãîμèäàí ñåçèø ³èéèí ýìàñäè. Ó Guliíèíã ÿíãè êàøôè¸òè GULI VICTORIOUS ýðêàêëàð âà GULI MYSTERIEUSE à¸ëëàð àòèðëàðè ïðåìüåðàñèäà μàì èøòèðîê ýòäè. - "Ìóμòàøàì àñð" ñåðèàëè ýôèðãà óçàòèëà áîøëàãàíäàí áó¸í òóðëè òàí³èäëàðãà, øîâ-øóâëàðãà ñàáàá á´ëÿïòè. Õàëèò, ñèç áó áîðàäà íèìà äåÿ îëàñèç? - Àââàëî, áèç μóææàòëè ôèëüì ýìàñ, ñåðèàë ñóðàòãà îëÿïìèç. Ìàíà øó íàðñàíè ñåðèàë áîøèäàíî³ ¸ääà òóòèø ëîçèì. Ò´²ðè, ñåðèàëíèíã ê´ïãèíà âî³åàëàðè ´éëàá òîïèëãàí, áèðî³ ÿíà ê´ï æîéëàðè μà³è³àò ýêàíëèãèíè μàì ðàä ýòîëìàéìèç. ¥àð áèð ñàμíàíè ñóðàòãà îëèøäà òàðèõèé ìàúëóìîòëàðíè ÷ó³óð ´ðãàíèøãà μàðàêàò ³èëÿïìèç. Øóíèíãäåê, ñåðèàëäàãè âî³åàëàð õðîíîëîãèê æèμàòäàí òàðòèáëè êåòÿïòè. ¥àð áèð òàðèõèé àμàìèÿòãà ýãà á´ëãàí æîéëàðèíè áèçãà Ýðõàí Àôèîíäó áèëàí Äåíèç Ýñåìåíëè ìàñëàμàò áåðèøÿïòè. "Ìóμòàøàì àñð" ñåðèàëè òóðê ñåðèàëëàðè îðàñèäà ´ç ´ðíèãà ýãà á´ëèá óëãóðäè âà øóíèíã ó÷óí μàì òóðëè òàí³èäëàðãà ó÷ðàøè òàáèèé. Îäàìëàðíè μàð äîèì íèìàäèð ÿíãèëèê âà ´çèãà õîñëèê áåçîâòà ³èëãàí. Ìåí áèçíèíã áó ñåðèàëèìèçäàí ñ´íã ÿíà ê´ïëàá òàðèõèé âî³åàëàðãà àñîñëàíãàí ôèëüìëàð, ñåðèàëëàð, ëîéèμàëàð þçàãà êåëèøèãà âà óëàð "Ìóμòàøàì àñð" ñåðèàëèäàãè õàòîëàðíè òàêðîðëàìàñëèãèãà èøîíàìàí. Áèç ´çèìèçíè òàæðèáà÷èëàð äåÿ îëàìèç. Øóí÷à òàí³èäëàðãà ³àðàìàñäàí áó ñåðèàë áîø³à ëîéèμàëàðãà àñîñ á´ëèøèíè ´çè ìåíè ³óâîíòèðàäè. - Øóíäàé áóþê òàðèõèé øàõñíè èæðî ýòèø ³àíäàé ýêàí? Ñóëàéìîí ðîëèíè èæðî ýòèøäà ³àíäàé ³èéèí÷èëèêëàðíè åíãèá ´òèøèíãèçãà ò´²ðè êåëäè? - Ýíã ³èéèíè áóãóíãè êóíãà ³àäàð ê´ï÷èëèê òàðèõèé øàõñëàðíè èæðî ýòèëãàíëèãèäà ýäè. Òóðëè àäàáè¸òëàðäà âà òàðèõèé ìàúëóìîòëàðäà Ñóëòîí Ñóëàéìîí μà³èäà ´³èãàí á´ëèøèìãà ³àðàìàñäàí ó ´çèíè μà¸òäà ³àíäàé òóòãàíëèãèíè, ³àíäàé ãàïèðãàíëèãèíè, ´ç μèñ òóé²óëàðíè ³àíäàé áîø³àðãàíëèãèíè, þðèø-òóðèøëàðèíè àíè³ μå÷ êèì áèëìàñäè. Ó áèçíèíã þðàêëàðèìèçäà áóþê øàõñ ñèôàòèäà ãàâäàëàíàðäè, õîëîñ. Øóíèíã ó÷óí μàì àêò¸ðëàðíèíã åëêàñèäà
æóäà êàòòà ìàñúóëèÿò áîð ýäè. Àõèð îäàìëàðíèíã òàñàââóðëàðèíè áèðãèíà íî´ðèí μàðàêàò áèëàí áóçèá ³´éèø ìóìêèí ýäè-äà. Áèðî³ áóëàðíèíã μàìàñèíè áèëèø ó÷óí ìàíáàëàð æóäà êàì ýäè. Ìåí μàì ñóëòîí Ñóëàéìîí âà Óñìîíèéëàð èìïåðèÿñè μà³èäà æóäà ê´ï êèòîáëàðíè ´³èäèì. Àíà ´øà êèòîáëàðäàí áóþê èìïåðèÿ ñóëòîíèíè ³àíäàé èæðî ýòèø êåðàêëèãè μà³èäàãè ìàúëóìîòëàðíè îëäèì. - Ñóëòîí Ñóëàéìîíäàí òàø³àðè Îòàòóðêíè μàì èæðî ýòãàí ýêàíëèãèíãèç áèçãà ìàúëóì. Óëàðäàí ³àé áèðèíè èæðî ýòèø ñèçãà ìóðàêêàáëèê òó²äèðäè? - Èêêèëàíìàñäàí Ñóëàéìîí ðîëèíè èæðî ýòèø äåÿ îëàìàí. Áèðèí÷èäàí, òàðèõèé ìàúëóìîòëàð æóäà êàì. Îòàòóðêíè èæðî ýòèøèìäà àéðèìëàðãàãèíà ê´ðèø ó÷óí ðóõñàò áåðèëàäèãàí âèäåî ôàéëëàðíè ê´ðãàíäèì. Ìåíäà óíèíã ³àíäàé μàðàêàòëàíà¸òãàíëèãèíè, ³àíäàé ãàïëàøà¸òãàíëèãèíè, ñóâíè ³àíäàé è÷èøè, ñòîë àòðîôèäà ³àíäàé ´òèðèøè, ´çèíè ³àíäàé òóòèøèíè ê´ðèø èìêîíè á´ëãàíäè. Ñóëòîí Ñóëàéìîííè ýñà ìåí ôà³àòãèíà ïîðòðåòëàðèíè ê´ðãàíìàí. Îòàòóðêäà ìåíè óíãà ´õøàòèø ó÷óí ñîàòëàá ãðèì ³èëèøàðäè. Ñàáàáè áóíäà õàðàêòåðëàðèíè, ³è¸ôàñèíè àíè³ ´õøàòèø ëîçèì ýäè. "Ìóõòàøàì àñð"äà ýñà ìåíãà íà ãðèìì ³èëèíäè, íà áèðîð àíè³ áèð ÷åêëîâëàð ³´éèëäè. Ñàáàáè ñåðèàë áàäèèé àμàìèÿòãà ýãà ýäè. Ýíã ìóðàêêàáëèãè ýñà, àéðèì ìàáàëàðäà Ñóëàéìîííè ìîâèé ê´ç äåá òàúðèô áåðèøãàí á´ëñà, àéðèìëàðèäà æèãàððàíã ê´ç, äåá àéòèøãàí ýäè. Øóíäàí ñ´íã ñåðèàë ðåæèññ¸ðëàðè òîìîøàáèí μà³è³èé îäàìíè ê´ðèøè êåðàê, ãðèìì îñòèäàãè àêò¸ðíè ýìàñ, äåãàí ³àðîðãà êåëèøäè. - Àéðèì òàí³èä÷èëàð ñåðèàëäà μàðàìãà æóäà êàòòà ýúòèáîð ³àðàòèëãàíëèãèíè, Ñóëòîí ýñà àõëî³ñèç îäàì ñèôàòèäà ãàâäàëàíèá ³îëãàíëèãèíè àéòèøìî³äà. - Áèç ñóðàòãà îëà¸òãàí μàð áèð ñàμíà Ñóëàéìîí äàâðè áîø³àðóâè ó÷óí îääèé õîë á´ëãàí. Ñóëòîí μîêèìèÿòíè òóòèá òóðèø ó÷óí øóíäàé
èøëàð ³èëãàíêè, áóãóíãè êóíäà áóíè òàñàââóð μàì ³èëèá á´ëìàéäè. Ìàñàëàí, ´ç ´²ëèíè ´ëèìãà μóêì ³èëàäè âà óíè ´ëäèðèëèø æàðà¸íèäà èøòèðîê ýòàäè. Áèçíèíã äàâðäà øóíäàéëàð áîðìè? Òàñàââóðãà ñè²àäèìè øó èø? Ëåêèí ´øà äàâðäà áóíäàé íàðñàëàðíè ³àáóë ³èëèøãàí. Áîø³à òàðèõèé ìàíáàëàðäà μàì òóðëè øîμëàðíèíã μàðàìèäà ê´ïëàá êàíèçàêëàðè á´ëãàíëèãèíè, øîμëàð êàíèçàêëàðèäàí ê´ïëàá áîëàëàðãà ýãà á´ëãàíëèãèíè áèëàìèç. Íàμîòêè, áóãóíãè êóíäà øóíäàé ³èëèá á´ëñà? Áó ñåðèàëäà μàì áàðèáèð Ñóëàéìîííè àõëî³ñèç äåá àòàø íî´ðèí á´ëàðäè. Ñàáàáè Ñóëàéìîí ¥óððàìíè ó÷ðàòãàíäàí ñ´íã ôà³àòãèíà óíãà ýúòèáîð ³àðàòàäè. Óëàðíèíã ìóμàááàòè æóäà êó÷ëè ýäè. À¸ëèíèíã ´ëèìèäàí ñ´íã ñóëòîí ñàðîéäà îëòèí âà êóìóø áóþìëàðäàí ôîéäàëàíèøíè, ìóñè³àëàðíè ÷åêëàéäè, õóðñàíä÷èëèêíè òà³è³ëàéäè. ¤çèíè ýñà áóòóíëàé äèíãà áà²èøëàéäè. ¥îçèð áó ñåðèàëíèíã âî³åàëàðèíè òàμëèë ýòèá, áèðîð ³àðîð ÷è³àðèøãà æóäà ýðòà. Ñåðèàë ýíäè áîøëàíäè âàμîëàíêè, ñóëòîí 46 éèë óìð ê´ðãàí. - Òàí³èäëàðãà àμàìèÿò ³àðàòèëàäèìè? Ìàñàëàí, òàí³èäëàðäàí ñ´íã μàðàìãà êàòòà ýúòèáîð ³àðàòèø áèðîç êàìàéòèðèëàäèìè? - É´³, òàí³èäëàð ëîéèμàíè áîø³àðèøèãà é´ë áåðèëìàéäè. Øó ñåðèàë óñòèäà èøëà¸òãàí ãóðóμíèíã ´ç ðåæàñè áîð. ß³èíäà îäàìëàð áó ñåðèàëíèíã àñîñèé àéòìî³÷è á´ëãàí ôèêðëàðè íèìàäàí èáîðàò ýêàíëèãèíè, áó ñåðèàë îðòèäà íèìàëàðíè íàìî¸í ýòìî³÷è á´ëãàíëèãèìèçíè áèëèá îëèøàäè. - Ñèçíèíã ìóõëèñëàðèíãèç áó ëîéèμàäàãè ðîëèíãèçíè ³àíäàé ³àáóë ³èëèøäè? - Èëãàðè ìåíè "Ìèíã áèð êå÷à" ñåðèàëèäàãè ³àμðàìîíèì íîìè áèëàí Îíóðî äåá àòàøàðäè. Ýíäè ýñà òåç-òåç Ñóëòîí äåá ÷à³èðèøÿïòè. Ìåí μàð äîèì õàë³íèíã ôèêðëàðè áèëàí ³èçè³³àíìàí, ó μîμ ìà³òîâ, μîμ òàí³èä á´ëñèí. Áàúçèäà "Ìóõòàøàì àñð" ñåðèàëè μà³èäà îäàìëàðäàí ´çèì ³èçè³èá ñ´ðàéìàí. Øó êóíãà ³àäàð áèðîð ñàëáèé ôèêðíè
ýøèòìàäèì. Áàëêè êåëàæàêäà ñàëáèé ôèêðëàð μàì á´ëàð, áèðî³ ìåí áóíãà òàé¸ðìàí. - Àéòèøëàðèãà ê´ðà ñåðèàë áåçàêëàðè âà ëèáîñëàðèãà æóäà êàòòà ìàáëಠñàðôëàíãàí ýêàí? - ¥à, áó ðîñò. Ñóðàòãà îëèø èøëàðèíè áîøëàø ó÷óí áóòóí áèð ìàéäîíäà ðîñòàêàì ³àñðäåê êåëàäèãàí äåêîðàöèÿíè ³óðèøãà ò´²ðè êåëäè. Áóíãà, àëáàòòà, àí÷àãèíà ìàáëಠñàðô ³èëèíäè. Àõèð ãàï áèð áóòóí ñåðèàë âà òàðèõèé âî³åàëàð μà³èäà êåòìî³äà. Áó åðäà øóí÷àêè òàðèõèé ñàðîé ýìàñ, óíäàãè êè÷êèíàãèíà äåòàëëàð μàì àμàìèÿòëè. ¥îçèðãè êóíäà ñåðèàë áîøëàíèøèäà îðçó ³èëãàí íàðñàëàðèìèçíè μàì ³óðèøãà èìêîí á´ëÿïòè. Ñàðîéíèíã ìóêàììàë ê´ðèíèøè âà ³àμðàìîíëàð ëèáîñëàðèãà æóäà êàòòà àμàìèÿò ³àðàòèëãàí á´ëèá, áóíèíã ó÷óí ³´ëäàí êåëãàí μàììà èøëàðíè àìàëãà îøèðãàíìèç. Áèç μàòòî äåêîðàöèÿäàãè àéðèì êè÷èê äåòàëëàð áîðàñèäà μàì øóí÷àêè îëèá êàäðãà æîéëàøòèðèá ³´ÿ îëìàñäèê. Áóëàðíèíã μàììàñèíè àìàëãà îøèðèø ó÷óí ýñà êàì á´ëìàãàí ìè³äîðäàãè ìàáëಠñàðôëàíäè. - ¥à, ëèáñîñëàð æóäà ÷èðîéëè âà æóäà âè³îðëè ê´ðèíèøãà ýãà. Àììî íàçàðèìèçäà óëàðäà μàðàêàòëàíèø áèðîç íî³óëàéäåê òóþëàäè. - ¥à, ó ëèáîñëàðíè øóí÷àêè êèéèá þðèø ìóìêèí ýìàñ. Óëàðäà μàðàêàòëàíèøíè μàì àí÷à âà³ò ìîáàéíèäà ´ðãàíèøèìèçãà ò´²ðè êåëäè. Øóíè μàì àéòèá ´òèø êåðàêêè, àéðèì ëèáîñëàðíè êèéãàíäà ´ç ´çèäàí øîõîíà ³àäàì òàøëàøãà ìàæáóð á´ëàñèç. - Ñèç áó ñåðèàëäàí ´çèíãèçãà íèìà îëäèíãèç? - Ñóëòîí æóäà áóþê á´ëãàí. Óíèíã òóðëè ñîμàëàðäà è³òèäîðëè á´ëãàíëèãèíè àéòèá ´òèøíè èñòàðäèì. Ó îìàäëè
www.vatandosh.com | www.facebook.com/vatandosh.gazetasi | www.youtube.com/vatandosh
æàíã÷è, àæîéèá øîèð, ³àòòè³³´ë áîø³àðóâ÷è… Ó îòëàðíè áîø³àðèø áîðàñèäà μàì ìîμèð ÷àâàíäîç á´ëãàí. Øóíèíãäåê, ³èëè÷áîçëèêäà μàì óíãà òåíã êåëàäèãàíè á´ëìàãàí. Ìåí øó ñåðèàëäà ñóðàòãà òóøèø ó÷óí êàìîíäàí ¸é îòèøíè, îòäà ñàéð ³èëèøíè, ³èëè÷áîçëèêíè ´ðãàíäèì. - Ìåðèåì Óçåðëè (¥óððàì) μà³èäà íèìàëàð äåÿ îëàñèç? - Áèç ¥óððàì ðîëèãà ìîñ àêòðèñàíè 8 îé äàâîìèäà ³èäèðãàíìèç. Îõèðè áîø ³àμðàìîííè èæðî ýòàäèãàí àêòðèñàíè èçëàøãà ìåí μàì ø´í²èá êåòäèì. Áèç áèð íå÷à àêòðèñàëàðíè òèíãëàá ê´ðäèê, áèð íå÷à íîìçîäëàð ïàéäî á´ëãàíäàí ñ´íã ýñà óëàðíèíã μàð áèðè Ñóëòîí áèëàí áèðãà ñóðàòãà òóøèðèá ê´ðèëäè. Ñóëàéìîí áèëàí óëàðíèíã ³àé äàðàæàäà áèðáèðèãà ìîñ òóøèøèíè ê´ðèøíè èñòàãàíäèê. Ìåðèåì Óçåðëè è³òèäîðëè àêòðèñà. Ó òóðêèÿäà òàñîäèôàí ïàéäî á´ëãàíäè, õóääè Ñóëàéìîííè μà¸òèäàãè êàáè. Áèç àéíàí øóíäàé íàòèæàíè êóòãàíäèê. Àãàðäà áèðîðòà ìàøμóð àêòðèñàíè áó ðîëãà îëãàíèìèçäà, áàëêè Ìåðèåì êàáè èæðî ýòà îëìàãàí á´ëàðìèäè. Ìåðèåì è³òèäîðëè á´ëèø áèëàí áèðãà, ´ç ðîëèíè æóäà ÿõøè ê´ðàäè. - Òîøêåíòãà òàøðèôèíãèç ñèçäà ³àíäàé òààññóðîòëàð ³îëäèðäè? - Ðîñòèíè àéòñàì, Òîøêåíò àμîëèñèíèíã áóí÷àëèê ìåμìîíä´ñòëèãèíè òàñàââóð ³èëìàãàíäèì. "Guli" êå÷àñèäà èøòèðîê ýòèøèì, ´çèìäà μàì êàòòà òààññóðîò ³îëäèðäè. GULI VICTORIOUS ýðêàêëàð àòèðëàðè ïðåìüåðàñèäà øàõñàí èøòèðîê ýòãàíèìäàí ýñà áîøèì ê´êêà åòäè. Øóíèíãäåê, Googooshaíèíã ³´øè³ëàðèíè μàì òèíãëàäèì. "Ôîíä Ôîðóì" òàøêèëîò÷èëàðèäàí ìèííàòäîðìàí. Õóëëàñ, áèð äóí¸ òàññóðîòëàð áèëàí Òóðêèÿãà ³àéòàìàí.
VATANDOSH«Àëïîìèø» ñêàíâîðäè BOLALAR SAHIFASI
¹ 9 (20), 20 íîÿáðü, 2012 éèë
15
Ibn Sino va tarbiya Yigit bilan qiz turmush qurishibdi. Oradan to'qqiz oy, to'qqiz kun, to'qqiz soatu to'qqiz daqiqa o'tgach, farzand ko'rishibdi. - Bolamizni qanday tarbiya, qilamiz? - debdi ona. - Uni shunday tarbiya qilaylikki, katta bo'lganda elyurtga foydasi tegadigan bo'lsin, - debdi ota. Xotini: - To'g'ri aytasiz, men ham shuni o'ylab turgan edim. Yaxshisi, ustoz Ibn Sinodan so'rab ko'raylik-chi, u kishi nima derkin, - debdi. Bu gap eriga ham ma'qul tushibdi. Er-xotin bolani ko'tarib, Ibn Sinonikiga kelishibdi. U bir kichik tor kulbada yashar, shunday bo'lsa-da, dong'i olamga ketgan ekan. Ibn Sino ularni yaxshi kutib olibdi, nima ish bilan kelganliklarini so'rabdi. - Bolamizning tarbiyasi haqida bizga maslahat bersangiz. Toki katta bo'lgach, el-yurtga foydasi tegadigan kishi bo'lsa? - debdi eri. - Qachon tug'ildi? - deb so'rabdi Ibn Sino. - Erta bilan tug'ildi, - deb erining o'rniga xotini javob beribdi. - Ey bolalarim, - debdi Ibn Sino, - bola erta tongda tug'ilgan ekan, hozir choshgoh bo'ldi, kechikibsizlar. Bola tug'ilishi bilan uning tarbiyasi haqida qayg'urish kerak edi.
Ota vasiyati
ÂÀÒÀÍ Çàðèôà ÓÌÀÐÎÂÀ Êå÷àëàðè áåøèê òåáðàòèá, Àëëà àéòãàí îíàìñàí, Âàòàí. £àéãà áîðñàì ñî²èí÷èì îøèá, Òàëïèíãàíèì - õîíàìñàí, Âàòàí. Äàëàäàãè ò´êèëãàí äîíèì, Òàíäèðäàãè øèðìîé î³ íîíèì. Òîìèðèìäà î³³àíèì, ³îíèì, Ñåí ´çèíãñàí, æîíèìñàí, Âàòàí. Åðëàðèíãäà óíàäè îëòèí, Áóëî³ëàðèíã ³àëáèìäåê áóòóí, Êóðàøàìàí ÿøíàøèíã ó÷óí, Ìåμð áåðãàí îíàìñàí, Âàòàí
"Äèéäîð áî²ëàðèäà äèéäîðëàøàéëèê" êèòîáèäàí
Bor ekan-da, yo'q ekan, qadim zamonda bir kambag'al dehqon o'tgan ekan. Uning hovlisida bir tup toki bor ekan, shu tokdan olgan hosilni sotib qishin-yozin tirikchilik qilar ekan. Bir kun dehqon betob bo'lib yotib qolibdi. Shunda u yolg'iz o'g'lini yoniga chaqirib bunday debdi: - O'g'lim, mening kunim bitganga o'xshaydi. Senga aytadigan bir gapim bor. Shuni qulog'ingga isirg'a qilib taqib ol. Gapim shuki, toklarimizning orasiga ikki xum tilla ko'milgan. Shu tillani yilda ikki marotaba bahor ham kuzda kovlab olib, tirikchiligingga ishlat. Zora shu bilan boyib ketsang. Otasi shu gaplarni aytibdi-da, olamdan o'tibdi. Bu payt qish ekan, bola bahorni orziqib kutibdi. Olamni gullolaga o'rab bahor ham kelibdi. Yigit ketmonni qo'liga olib, toklarning tagini belbog' bo'yi qilib kovlab
chiqibdi. Biroq oltin topilmabdi. Shu orada toklar kurtak chiqarib yaproq yoza boshlabdi. Yigit tilla qidirishni vaqtincha to'xtatib, tok bilan ovora bo'lib qolibdi. Shu yili tok chunonam hosil beribdiki, yigit uni pullab tamom qila olmabdi. Kelasi yil ko'klamda ham yigit oltin qidirib bog'ning tit-pitini chiqarib yuboribdi. Yana oltin topilmabdi. Biroq bu yil tok o'tgan yildagidan ham ko'p hosil beribdi. Yigit uni pullab juda ham boyib ketibdi. Lekin hamon yigitning xayoli otasi aytgan oltinda ekan. U shu to'g'rida xayol surib o'tirgan ekan, otasining qadrdon oshnasi kelib qolibdi. Yigit unga voqeani aytgan ekan, chol xoxolab kulibdi-da, keyin: - Bolam, otang aytgan oltinlarni olibsanku, - debdi. - Otaxon, bog'dan bir misqol ham oltin topganim yo'q, - debdi yigit. - Nega yolg'on gapirasan? Bo'lmasa, bu boyliklarni qaerdan orttirding? - debdi chol. - Mehnat qilib topdim. - Sen mehnatni mo'l hosil olish uchun emas, oltinni topish uchun qilding. Otang rahmatli ko'p aqlli odam edi. U senga mehnatdan unadigan oltinlarni aytgan, debdi chol.
www.vatandosh.com | www.facebook.com/vatandosh.gazetasi | www.youtube.com/vatandosh
16
¹ 9 (20), 20 íîÿáðü, 2012 éèë
VATANDOSH
ѤÍÃÃÈ ÑÀ¥ÈÔÀ
Ðóñëàí ×àãàåâíèíã íàâáàòäàãè æàíãè 1 äåêàáðü êóíè á´ëèá ´òàäè
WBA âåðñèÿñè á´éè÷à ´òà î²èð âàçíäà ñîáè³ æàμîí ÷åìïèîíè Ðóñëàí ×àãàåâ 1 äåêàáð êóíè Ãåðìàíèÿíèíã Äþññåëüäîðô øàμðèäà æîðèé éèëäàãè ò´ðòèí÷è ìóñîáà³àñèíè ´òêàçàäè. Øó êóíè ó μîçèðãà÷à ìà²ëóáèÿò íèìàëèãèíè áèëìàé êåëà¸òãàí êóáàëèê áîêñ¸ð Ìàéê Ïåðåñàãà ³àðøè ðèíããà ÷è³àäè. Ó øó ïàéòãà ³àäàð ïðîôôåñèîíàë áîêñäà 18 òà æàíã ´òêàçèá, óëàðíèíã áàð÷àñèíè ò´ëè³ ´ç ôîéäàñèãà μàë ³èëãàí. Øó éèëíèíã èþëü μîëàòèãà Ðóñëàí ýíã î²èð âàçí òîèôàñèäà WBA ðåéòèíãèäà åòòèí÷è ´ðèííè ýãàëëàìî³äà. Ó ³àòîð æàíãëàðíè ´òêàçèø îð³àëè ´ç ðåéòèíãèíè ÿõøèëàá, êåëàñè éèë êóç îéëàðèäà WBA é´íàëèøèäà æàμîí ÷åìïèîíëèãè êàìàðè ó÷óí äàúâîãàðëèê ³èëìî³÷è. www.vatandosh.com | www.facebook.com/vatandosh.gazetasi | www.youtube.com/vatandosh