Lekker gesmeerd by Velt vzw

Lekker gesmeerd van groente tot spread

recepten in alfabetische volgorde A Appelboter

E G H

W Z

Artisjok-linzenspread Bloemkool-kerriesalade Boerenkoolsalade met barbecuekikkererwten Buffalo bloemkool Champignon-walnotenpaté Champignons à la grecque Chili sin carne-salade Dadelcrème Dragon-champignon-tofoesalade Erwtjesbeleg Guacamole van tuinbonen Hummus Huzarensalade Kiksla Knolselderijboter Libanese salade Linzenpaté Mediterrane bonenspread Mokkacrème Paprika-notenspread Pastinaakspread Peer-rodebietenstroop Peterseliepesto Pitasalade Pittige auberginesalade Pompoenbeleg Rodebieten-cashewdip Roomkaas met gekaramelliseerde uien Salade van radijs Satésalade Seitan andalouse Seizoensgroentespread de luxe Spinazie-citroenhummus Spruitjes-tempésalade Tofoe chimichurri Tofoetartaar Tomatensalsa Tzatziki van komkommer, appel en dille Vegetarische fricandon of gehaktbrood Venkelsalade Wortelmartino Zeewier-olijventapenade Zijdechoco Zoete wortelpasta Zuurkoolsalade

88 32 36 74 38 84 84 68 92 86 46 50 48 70 40 82 44 34 74 90 56 70 88 66 80 60 72 36 66 46 80 78 30 48 82 62 32 58 58 34 54 40 56 92 90 86

INHOUD

Voorwoord

Lekker vers van het seizoen Ecologisch gesmeerd Eentje met ham of eentje met kaas? Van kip naar kik Brood vol smaak Beter bio 5 tips die kinderen doen smullen van spreads Hoe bewaar je zelfgemaakte spreads? Gezonde lunch Meer dan broodbeleg Van groente naar spread in 7 stappen

06 08 10 12 14 16 18 20 22 24 26

Het lentebroodje van Anna Wynants Het zomerbroodje van Nicolas Decloedt Het herfstbroodje van Natalie Schrauwen Het winterbroodje van Hans Van der Fraenen

42 52 64 76

Recepten

Geniet mee met Velt

VOORWOORD

04 — 05

Boterhammen saaie kost? Niet met een van onze 50 favoriete soorten groentebeleg. Spreads, salades, patés en tapenades: er is voor elk wat wils. Groentebeleg is niet alleen lekker, verantwoord en gezond, je maakt het ook nog eens klaar in een wip. Naast een portie groenten, heb je alleen maar wat smaakmakers en een goede mixer nodig om aan de slag te gaan. Biologische seizoensgroenten kapen de hoofdrol weg. Elk seizoen zorgen ze voor smaak, kleur en variatie. Ook restjes zijn meer dan welkom. Een paar gekookte wortelen, wat geraspte rode biet, het groen van de prei: ze vormen stuk voor stuk de basis van verrassend lekker broodbeleg en geven voedselverspilling op die manier geen kans. Bang om de filet americain, kipsalade of paté te moeten missen? Niet nodig. Een creatieve kok maakt immers een veggie versie van zijn favoriete beleg. Peulvruchten en vleesvervangers zijn de beste kameleons als het gaat om het imiteren van een stevige beet. Minder vlees eten is trouwens goed voor het milieu en voor je lijf. Mag het eens wat meer zijn? We vroegen aan vier bekende groentechefs om een belegd broodje te bedenken met groenten uit hun favoriete seizoen. Anna Wynants, Nicolas Decloedt, Natalie Schrauwen en Hans Van der Fraenen maken van broodjes smeren een kunst. Voortaan zeg je dus nooit meer: ‘Het is maar een broodje.’ Ook aan de kleinste broodeters hebben we gedacht. De dames van Oogst en Brutus geven hun beste tips om de brooddoos van kinderen groenterijk te vullen én ’s avonds leeg terug te krijgen. Krijg je maar niet genoeg van groentespreads? Bekwaam jezelf dan tot chef groentebeleg. In zeven stappen verklappen we hoe je je eigen spread bij elkaar mixt. We zijn alvast benieuwd naar jouw creaties!

24 — 25

MEER DAN BROODBELEG Groentespreads zijn niet alleen heerlijk op brood, je kunt ze creatief gebruiken in allerlei gerechten. Wij doen je graag onze vijf favoriete toepassingen cadeau.

1 — gebruik een groentespread als vulling Vul groenten, fruit, bladerdeeg en pasta met een spread naar keuze. Bijvoorbeeld: • tomaten met tofoetartaar • halve perziken met kiksla • bladerdeeghapjes met pastinaak-geitenkaasspread en een tikje peer-rodebietenstroop • courgette of paprika met linzenpaté of vegetarische fricandon; serveer met een ruime portie champignons à la grecque • pakketjes of rolletjes van Chinese kool of sla gevuld met Libanese salade of chili sin carne-salade met een yoghurt-muntdressing

2 — tover een groentespread om tot salade Combineer met groenten, pasta, rijst of andere granen. Bijvoorbeeld: • zuurkoolsalade of huzarensalade met gekookte aardappelen • tofoe chimichurri of zeewier-olijventapenade met rijst • seitan andalouse of artisjok-linzenspread met pasta • salade van radijs met sla, een gekookt eitje, wat aardbeien en asperges • tzatziki van komkommer, appel en munt in een grotere portie als salade • gekookte rode bietjes met roomkaas en gekaramelliseerde uien

3 — mix een groentespread tot een sausje Voeg vloeibare ingrediënten toe en breng op smaak met extra peper, zout en specerijen. Bijvoorbeeld: • champignons à la grecque aanlengen met tomatensaus • spinazie-citroenhummus aanlengen met yoghurt • knolselderijboter aanlengen met miso, bouillon of sojasaus en room • rodebieten-cashewdip aanlengen met sojaroom • huzarensalade met wat karnemelk, verse kaas en versnipperde peterselie mixen tot tartaar • peer-rodebietenstroop aanlengen met een basis vinaigrette voor een heerlijk zoete dressing

4 — eet een groentespread als bijgerecht Een flinke portie van een van de volgende spreads is heerlijk met frietjes of gebakken aardappeltjes en een salade. • seitan andalouse • champignon-walnotenpaté • vegetarische fricandon (met kriekjes erbij) • buffalo bloemkool

5 — maak burgers of balletjes van een groentespread Voeg extra peulvruchten of granen toe om van je spread de basis te maken voor vegetarische burgers of balletjes. Vul aan met specerijen, verse kruiden, noten, pitten of zaden, of een restje kaas. Voeg wat paneermeel of bloem toe als het mengsel te nat is, voeg een eitje toe als het mengsel te droog is. • seizoensgroentespread met extra kikkererwten • paprika-notenspread met feta en couscous • peterseliepesto met Parmezaanse kaas en rijst

peterseliepesto — p. 67 →

RECEPTEN

28 — 29

Hartig, pittig, fris of zoet: met groentespreads kun je eindeloos veel kanten op. We selecteerden voor jou 50 recepten voor zelfgemaakt groentebeleg, die je langs de vier seizoenen en tal van verrassende smaken leiden. Bij elke spread geven we bovendien een broodsuggestie en tips om je broodje stijlvol te garneren. Elk recept is voldoende voor een hoeveelheid broodbeleg voor 4 tot 6 personen. Veel kook- en smeerplezier!

lente zomer herfst winter kinderfavoriet

→ pittige auberginesalade — p. 60 hummus — p. 48 pitasalade — p. 80

40 — 41

KIKSLA

→

100 g gekookte kikkererwten 1 el olijfolie 50 g witte selderij 50 g augurkjes 2 lente-uitjes 4 el roomkaas (minstens 55% vetgehalte) 1 el citroensap peper zout

Bak de kikkererwten goudbruin in een eetlepel olijfolie en kruid met peper en zout. Prak ze met een vork of pureestamper. Snijd de selderij, de augurkjes en de lente-ui in kleine stukjes. Voeg ze toe aan de kikkererwten en meng er ook de roomkaas en het citroensap door. G A R N E E R T IP

ijsbergsla, tomaat, komkommer, geraspte knolselderij B RO O D T IP

roggebrood

WORTELMARTINO 2 wortels 3 el zongedroogde tomaatjes 100 g gekookte groene linzen een kwart ui 1 el augurkjes en/of 1 el kappertjes 1 el mayonaise 1 el tomatenpuree 1 el ketchup 1/2 el worcestersaus 1/2 el tabasco peper zout

Snijd één wortel in blokjes en kook ze gaar in gezouten water. Giet ze af en laat ze afkoelen. Rasp de andere wortel. Mix de zongedroogde tomaten. Voeg de linzen en de wortels toe en pulseer nog een paar keer met de mixer of keukenmachine, zodat de spread smeerbaar wordt, maar toch nog voldoende beet heeft. Versnipper de ui. Snijd de augurken in kleine stukjes. Voeg de versnipperde ui, de augurkjes en/of kappertjes, de mayonaise, tomatenpuree, ketchup, worcestersaus en tabasco toe aan de spread en meng alles goed. Breng op smaak met peper en zout. G A R N E E R T IP

sla, tomaat, tabasco, mosterd, augurk, uiringen afbeelding zie p. 09 B RO O D T IP

stokbrood

94 — 95

GENIET MEE MET VELT Velt is dé vereniging voor al wie milieuvriendelijk aan de slag wil in de tuin en in de keuken. Bij Velt ontdek je niet alleen hoe je heerlijke gerechten vol verse seizoensgroenten maakt, je leert er ook alles over lekkere groenten en fruit kweken op een ecologische manier, over prachtige ecotuinen, en over duurzaam leven. Tal van boeken en workshops en het boeiende ledentijdschrift Seizoenen maken je wegwijs en helpen je om bewust en ecologisch te leven.

zoveel voordelen Sluit je aan bij Velt en je geniet meteen van tal van voordelen. Met je Velt-lidkaart krijg je korting op heel wat biologische of ecologische producten én op alle Velt-boeken. Zesmaal per jaar valt het tijdschrift Seizoenen in je bus en van je lokale afdeling krijg je uitnodigingen voor inspirerende activiteiten. Heb je vragen over ecologisch tuinieren of koken? Dan geeft een Velt-medewerker je graag deskundig advies. Bovendien ontvang je als nieuw lid een leuk welkomstpakket. Help ons om samen werk te maken van een milieuvriendelijke wereld. Kijk eens op www.velt.nu en meld je aan, net zoals duizenden anderen in België en Nederland.

nog meer kookplezier Op zoek naar meer inspiratie in de keuken? Kook het seizoen neemt je mee op een reis door de wondere wereld van seizoensgroenten en -fruit. Elk seizoen biedt een waaier aan soorten. Toch mis je soms de nodige kennis en ervaring om voldoende variatie in je groentegerechten te brengen. Dit boek helpt je graag: met een handige identiteitskaart per groente én een verzameling verrassende recepten. → Bestel jouw exemplaar via www.velt.nu/winkel

auteurs Emelie Heller, Leentje Speybroeck en Nadia Tahon Met dank aan de Velt-lesgevers voeding en het Velt-team voor advies en proefsessies.

COLOFON

Het hoofdstuk ‘5 tips die kinderen doen smullen van spreads’ kwam tot stand in samenwerking met Charlotte D’Haese en Jolan Moonen van Oogst, en Chantal Van Overstraeten en Marie Coignée van Brutus. eindredactie Reine De Pelseneer foto’s François De Heel (p. 42, 52, 64, 76, 95) – www.swadeheel.be Wout Hendrickx (overige foto’s) – www.whp.be foodst yling Debby De Mangelaere – www.lesfillesrouges.be vormgeving Kurt Cornelis – www.sfumato.be druk Albe De Coker – www.albedecoker.com Eerste druk: 2019 ISBN 9789492907059 Wettelijk depotnummer: D/2019/3489/1

Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren – Uitbreidingstraat 392C – 2600 Berchem Overname van uittreksels is alleen mogelijk na schriftelijke toestemming van Velt vzw. www.velt.nu

Lekker gesmeerd

EMELIE HELLER LEENTJE SPEYBROECK NADIA TAHON

van groente tot spread

Maak zelf de lekkerste groentespreads voor op een broodje: verantwoord, gezond en barstensvol smaak.

Zin om zelf wat te bedenken met de oogst van het moment of een restje groenten uit de koelkast? We verklappen hoe je in 7 stappen je eigen spread creĂŤert. Daarnaast doen we je het unieke recept van vier bekende groentechefs cadeau en geven we tips om kinderen te laten smullen van groentebeleg. Vanaf nu verloopt jouw lunch dus lekker gesmeerd!

ISBN 9789492907059

789 492

907059

Lekker gesmeerd van groente tot spread

Van artisjok-linzenspread, over buffalo bloemkool en knolselderijboter, tot bij satĂŠsalade en zoete wortelpasta. Dankzij onze 50 favoriete recepten voor groentebeleg hoef je nooit meer te kiezen voor saaie boterhammen of een kant-en-klaar belegd broodje. Want groentespreads zijn niet alleen lekker, ecologisch en goed voor je lijf, je maakt ze ook nog eens klaar in een wip.

Lekker gesmeerd van groente tot spread