Magazyn Rekruter, pazdziernik 2012 by Robert Pasut

październik Nr 10 (33) 2012 www.magazynrekruter.pl ISSN 2083-5302

Temat numeru

LinkedIn-platforma spotkań talentu z możliwościami

O tym się mówi

Oko na Katowice

Przyszły rekruter

HRowców o studiach wspomnienia…

Świat HR

Virgin Mobile - Polska dziewiczym rynkiem?

Austin Birks - Are you Linkedin or Linkedout?

magazyn rekruter

DRODZY Czytelnicy, Nastał październik, a wraz z nim najnowszy numer Rekrutera. Ten miesiąc należy bez wątpienia do Żaków. Tych niezdecydowanych co do wyboru ścieżki kariery zapraszamy do działu „Przyszły Rekruter”, który być może rozwieje Wasze wątpliwości. Doświadczonych już Rekruterów i HRowców zachęcamy do lektury najświeższych informacji z branży. Kolorowo zrobiło się ostatnio na ulicach i to nie za sprawą pory roku, ale przez otaczające nas ze wszystkich stron bilbordy i plakaty. To co zwróciło moją szczególną uwagę, to kampania województwa śląskiego „Śląskie. Pracowitość w genach”. Kojarzący się z węglem i kopalniami region teraz stara się pozyskać inwestorów za pomocą przykuwających wzrok reklam. Podobną strategię obrało Virgin Mobile, której outdoor’u nie da się nie zauważyć. A jak to przekłada się na rekrutację? O tym tylko u nas!

W tym numerze, zgodnie z zapowiedzią rzucimy okiem na Katowice – stolicę województwa śląskiego. Przedstawiciel Urzędu Marszałkowskiego w Katowicach opowiedział nam, skąd wziął się pomysł na kampanię, jakich inwestorów ma zachęcić i co do zaoferowania ma ten region Polski. Prawdziwą gratką dla rekruterów z pewnością będzie wywiad z Piotrem Mrozińskim – Territory Managerem w LinkedIn. Reprezentant portalu podzielił się z nami opinią na temat polskiej wersji językowej oraz możliwościami, jakie daje w procesie rekrutacji. Porozmawialiśmy również z Ministerstwem Gospodarki, które przedstawiło plany na 2013 rok oraz opowiedziało o sposobach wspierania młodych ludzi w zakładaniu własnej działalności gospodarczej. Życzymy przyjemnej lektury!

Odwiedź naszą stronę

Zachęcamy do lektury poprzednich numerów rekrutera! wejdź na naszą stronę

magazyn rekruter

Spis treści Październik 2012

O tym się mówi

Świat HR

Oko na Katowice! Kampania „Śląskie. Pracowitość w genach” obiegła największe polskie miasta. Skąd pomysł na taką formę reklamy regionu? Co do zaoferowania nowym inwestorom ma Śląsk? Na te i inne pytania odpowiedział doktor Andrzej Szteliga, Pełnomocnik Marszałka Woj. Śląskiego ds. COIE.

Rozwój małych i średnich przedsiębiorstw oczami Ministerstwa Gospodarki

O inicjatywach i planach wobec małych i średnich przedsiębiorstw porozmawialiśmy z Ministerstwem Gospodarki.

Polska dziewiczym rynkiem? Rynek telekomunikacyjny w Polsce wydaje się być nasycony, mimo to wciąż pojawiają się kolejni operatorzy. Jakie zapotrzebowanie mają nowi gracze? Czy korzystają z agencji zatrudnienia? Redakcja Rekrutera porozmawiała z Tomaszem Gniewkiem, Dyrektorem Zarządzającym Virgin Mobile w Polsce.

Śląskie kopalnie talentów O specyfice śląskiego rynku i sposobach na rekrutację pracowników opowiedział Artur Ragan, Rzecznik Prasowy firmy Work Express.

temat numeru

LinkedIn-platforma spotkań talentu z możliwościami Portal dla specjalistów LinkedIn rośnie w siłę. O powodach wprowadzenia polskiej wersji językowej, a także korzyściach jakie niesie dla polskich rekruterów z Piotrem Mrozińskim – Territory Managerem, LinkedIn.

Ekspert odpowiada

Grzegorz Steinke, Dyrektor ds. Rekrutacji i Rozwoju Pracowników Orange Polska, odpowiada na pytania dotyczące branży telekomunikacyjnej.

Chcesz robić karierę? Działaj już na studiach Którą ze ścieżek kariery wybrać? Jaka jest recepta na sukces zawodowy? Czy działalność społeczna w trakcie studiów jest dobrym pomysłem? Na te i inne pytania odpowiedział Sławomir Olejnik, Prezes Studenckiego Forum Business Centre Club.

20 Bank z Klasą wydarzenia branżowe

„Wyzwania HR” w Poznaniu

Postrzeganie pracodawców – wyniki analizy prasowej

Felieton

Are you Linkedin or Linkedout?

Już od 10 lat Bank BGŻ pomaga uczniom i studentom za pomocą programu Klasa BGŻ. O tym skąd wziął się pomysł takiego przedsięwzięcia, jak można zostać jego uczestnikiem oraz o możliwościach jakie daje opowiada stypendysta programu - dziś Asystent Pierwszego Wiceprezesa Zarządu Banku - Piotr Godzisz.

22 Aktywność popłaca!

O profitach jakie niesie ze sobą działalność w samorządzie studenckim, współpracy z biurem karier i agencjami zatrudnienia opowiedział Miłosz Wrona, przedstawiciel Samorządu Studenckiego Uniwersytetu Śląskiego.

Październik Nr 10 (33) 2012 Magazyn Rekruter ul. Leszno 12, 01-192 Warszawa tel. + 48 22 535 74 03 www.magazynrekruter.pl

Skład i łamanie

ul. Banderii 4/321, Warszawa e-mail: pdwa@pdwa.pl www.pdwa.pl

Redaktor Naczelna Anna Pierzycka, anna.pierzycka@veritahr.com

Wydawca

Reklama e-mail: redakcja@magazynrekruter.pl www.magazynrekruter.pl

O tym się mówi

Oko na Katowice Od początku września tego roku Województwo Śląskie wystartowało z kampanią „Śląskie. Sukces w genach”. O pomyśle na tę akcję, możliwościach jakie daje południowy region naszego kraju oraz sposobach na pozyskanie nowych inwestorów porozmawialiśmy z doktorem Andrzejem Szteligą, Pełnomocnikiem Marszałka Woj. Śląskiego ds. COIE. dr Andrzej Szteliga Pełnomocnik Marszałka województwa śląskiego ds. COIE Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego prowadzi kampanię „Śląskie. Sukces w genach”. Skąd pomysł?

„Big idea” kampanii to motyw łańcucha D.N.A., w którym w sposób szczególny zakorzenione są takie cechy, jak: kreatywność - pracowitość - sukces. Powszechnie uważa się, że tego typu genotyp cechuje ludzi naszego regionu; stąd również znany śląski „etos pracy”, którego pochodną jest „pozytywna energia”. Chcemy podkreślić, że od lat pielęgnuje się tutaj tego rodzaju wartości. Są one wysoko cenione przez inwestorów z innych województw polskich oraz z zagranicy. Genotyp Śląskiego jest charakterystyczny jeszcze z kilku powodów: - elementy budulcowe pochodzą z logo województwa i wyrażają składowe śląskiej pozytywnej energii, - 4 zasady azotowe, z których zbudowany jest łańcuch reprezentują 4 subregiony województwa, które w synergii pracują na rozwój gospodarczy Śląskiego, - graficzny łańcuch łączą ludzie, co wyraża ideę sieciowości Śląskiego, gdzie tworzą się klastry, prężnie działa środowisko otoczenia biznesu, a ludzie pozostają kreatywni dzięki idei networkingu - wymiany i przepływu pomysłów i idei.

Natomiast pomysł na kampanię wiąże się ściśle z ideą konsekwentnej promocji marki „Śląskie”; podejmujemy więc szereg działań, by utrwalić silną pozycję regionu zaś ta kampania jest kolejnym istotnym krokiem. Należy też pamiętać, że skoro Województwo Śląskie ma pozycję krajowego lidera pod względem atrakcyjności inwestycyjnej, zobowiązani jesteśmy realizować przedsięwzięcia, aby tę pozycję utrzymać. Budowanie marki Śląskie również poprzez działania wizerunkowe, które nie mają bezpośrednio wymiaru pro-sprzedażowego, jednak przyciągają inwestorów i wzmacniają siłę atrakcyjności inwestycyjnej naszego regionu. Jaki jest Państwa sposób na pozyskanie inwestorów? Czy kampania to wszystko, co macie do zaoferowania?

Oczywiście że nie! Staramy się zainteresować potencjalnych inwestorów poprzez rozmaite, inne działania. Współpracujemy aktywnie z Polską Agencją Informacji i Inwestycji Zagranicznych SA, zresztą zlokalizowane w Urzędzie Marszałkowskim Śląskie Centrum Obsługi Inwestora i Eksportera jest certyfikowanym partnerem Agencji w regionie i podejmuje aktywne działania mające na celu prezentację oferty inwestycyjnej naszego województwa. Tu wspomnę o cyklicznym, organizowanym wspólnie konkursie „Grunt na Medal”, który ma na celu wyłonić najlepszy teren inwestycyjny na obszarze każdego województwa. Obecnie trwa V edycja konkursu.

W tych działaniach podkreślić należy również współpracę z wieloma instytucjami w regionie, uczestnictwo w misjach gospodarczych, obecność województwa na międzynarodowych targach dotyczących inwestycji i nieruchomości (MIPIM w Cannes, EXPO REAL w Monachium, EIRE w Mediolanie). Publikujemy również materiały promujące atrakcyjność gospodarczą i inwestycyjną regionu, tj. foldery informacyjne, ulotki, płyty CD i filmy, opisujące gospodarcze aspekty województwa śląskiego, również w kilku wersjach obcojęzycznych. Wspomnę też o stworzeniu i rozwoju portalu Invest-in-Silesia, będącym pierwszym w Polsce zintegrowanym systemem informującym o możliwościach inwestycyjnych w Województwie Śląskim. Jest on wielojęzyczny, przyjazny użytkownikowi, spójny, a ponadto aktywizujący nasze gminy poprzez wspieranie ich własnych działań w tej dziedzinie. Portal ten jest oczywiście permanentnie aktualizowany. Gdy przedsiębiorca już zdecyduje się na inwestowanie w Śląsk, to gdzie ma się zgłosić? Macie Państwo jakiś sposób ułatwienia mu startu w nowym środowisku? Czy możecie Państwo podać konkretny przykład takiej pomocy?

Efektem promocji jest zainteresowanie naszym regionem inwestorów zagranicznych. Tu ważna jest rola Śląskiego Centrum Obsługi Inwestora i Eksportera, którego pracownicy starają się dostarczać informacji gospodarczych według potrzeb inwesto-

O TYM się mówi

rów, wyszukiwać lokalizacje pod inwestycje typu „greenfield” i „brownfield” oraz wspierać ich przy bezpośrednich kontaktach z jednostkami samorządu terytorialnego. W celu lepszej wymiany informacji współpracujemy się z Katowicką Specjalną Strefą Ekonomiczną SA (zwłaszcza w odniesieniu do dużych inwestycji), Regionalną Izbą Gospodarczą w Katowicach (głównie małe i średnie przedsiębiorstwa), agencjami rekrutacyjnymi oraz prywatnymi deweloperami, zwłaszcza jeśli chodzi o dostępne magazyny i hale produkcyjne. Jeśli inwestor zainteresowany jest bliżej określoną ofertą, organizowana jest wizyta w regionie, zawierająca nie tylko prezentację oferty inwestycyjnej, ale i spotkania z przedstawicielami administracji samorządowej i zainteresowanych instytucji. Jeśli inwestorzy szukają kooperanta, staramy się dopasować profil działalności firmy z regionu do profilu firmy zagranicznej. Współpracujemy w tym zakresie z Górnośląską Agencją Rozwoju Regionalnego SA czy z PAIZ SA. W jaki sposób planujecie Państwo monitorować rezultaty kampanii?

Oczywiście będzie sporządzony raport pokampanijny, gdzie zostaną omówione prowadzone działania promocyjne w ramach kampanii oraz skuteczność ich dotarcia do odbiorców. Głównym rezultatem będą tutaj statystyki wejść na stronę portalu Invest-in-Silesia, którą będziemy na bieżąco w monitorować. Tym samym będziemy mieć porównanie, jakie było zainteresowanie portalem przed, w trakcie i po zakończeniu kampanii, również w dłuższej perspektywie czasowej. Dodatkowo w ramach kampanii został założony profil na Facebook’u, gdzie również istnieje

ne miasta i gminy oraz Górnośląski Związek Metropolitalny. Ważnym elementem Przy okazji wspomnę o Śląskim Laborato- zmieniającym obraz regionu są też inwerium Sukcesu, akcji odbywającej się w ra- stycje dotyczące zagospodarowania i rewimach kampanii. Był to konkurs, na który talizacji terenów poprzemysłowych oraz można było zgłaszać swoje pomysły na budownictwo mieszkalne i przemysłowe. biznes. Te działania zaowocowały publika- W konsekwencji następuje też rozbudowa cją szeregu projektów które, jak wierzymy, bazy hotelarskiej oraz poszerza się oferta mają realne szanse na realizację. To nama- turystyczno-rekreacyjna i kulturalna. calny dowód, że ludzie interesują się bizne- Zauważyliśmy, że państwa kampania sem i chcą podejmować nowe wyzwania. szczególnie intensywnie prowadzona możliwość monitorowania działań tam podejmowanych już po zakończeniu kampanii.

Przedsiębiorców z jakich branży chcecie pozyskać? Ograniczacie się jedynie do inwestorów z związanych z przemysłem tradycyjnym?

Oczywiście nie zapominamy o branżach tradycyjnych, jednakże musimy tez pamiętać o innych, pożądanych z punktu widzenia rozwoju naszego regionu. Istotny jest fakt, że branże tradycyjne (górnictwo, hutnictwo, energetyka, przemysł elektryczno-maszynowy) zostały poddane procesowi restrukturyzacji, natomiast od lat w regionie zaimplantowały się na trwałe takie branże, jak: motoryzacja, automatyka, elektronika, informatyka, produkcja sprzętu komunikacyjnego czy sprzętu ekologicznego. Są to zróżnicowane i niezwykle bogate obszary inwestycji produkcyjnych, ale ponadto funkcjonują w regionie różne centra usługowe w tym logistyczne, IT, BPO czy SSC - wszystkie kreujące nowe miejsca pracy; na Śląsku inwestorzy i kooperanci mają do dyspozycji najwyższej klasy specjalistów z różnych dziedzin (silny ośrodek akademicki oraz naukowo-badawczy), silne otoczenie biznesowe (izby gospodarcze, agencje rozwoju, parki technologiczne, tereny wystawowe, fundusze wspierające itp.) oraz bardzo przychylny klimat inwestycyjny reprezentowany przez poszczegól-

jest w Warszawie, Krakowie i Wrocławiu. Czy Państwa działania są skierowane tylko do polskich przedsiębiorców?

Nasze działania kierujemy zarówno do polskich przedsiębiorców jak i zagranicznych. Proszę pamiętać, że Warszawa, Kraków i Wrocław to miejsca lokalizacji wielu światowych graczy, potężnych międzynarodowych firm. Silniejsze zaistnienie na tych rynkach to przypomnienie, że Śląskie jest bardzo atrakcyjne i jego oferta w niczym nie ustępuje ofercie tych miejsc. Stolica gromadzi najwięcej ważnych partnerów biznesowych, zaś Wrocław i Kraków (a ściślej Dolny Śląsk i Małopolska) znajdują się na tej samej linii południowej – wzdłuż autostrady A4 – stanowiąc atrakcyjne położenie i oferując bogate propozycje inwestycyjne w ramach procesu synergii. Nadmienię, że w ramach kampanii została też przeprowadzona wysyłka informacji o ofertach inwestycyjnych poprzez zamieszczenie jej w newsletterze ftd.de (Financial Times Deutschland). Celem było zbudowanie wizerunku Śląskiego jako regionu bieżąco podnoszącego swą atrakcyjność inwestycyjną oraz stale wzbogacającego warunki do życia, nauki, pracy i wypoczynku.

O tym się mówi

Rozwój małych i średnich przedsiębiorstw oczami Ministerstwa Gospodarki Wśród naszych czytelników mamy przedstawicieli małych i średnich przedsiębiorstw. W czasach kryzysu właśnie takie firmy cierpią najbardziej. Jakie inicjatywy w związku z tym podejmuje rząd?

Minister Gospodarki prowadzi szeroko zakrojone działania w celu poprawy wykonywania działalności gospodarczej mając na uwadze przede wszystkim małe i średnie przedsiębiorstwa. Zostały podjęte w 2011r. przez Ministra Gospodarki działania legislacyjne na rzecz rozwoju przedsiębiorczości, a także poprawy funkcjonowania przedsiębiorstw i ograniczania barier administracyjnych. Misją Ministra Gospodarki oraz Ministerstwa jest stworzenie najlepszych w Europie warunków prowadzenia działalności gospodarczej. W tym celu wspieramy przedsiębiorczość, innowacyjność i konkurencyjność. Wprowadzamy również lepsze regulacje prawne. Tworzone przez Ministra Gospodarki projekty aktów prawnych oraz ich zmiany

wychodzą naprzeciw oczekiwaniom i aktualnym potrzebom przedsiębiorców. Celem inicjatyw legislacyjnych jest stworzenie regulacji przejrzystych i jednolitych, niebudzących wątpliwości interpretacyjnych, tak aby przedsiębiorcy mogli działać w oparciu o jasne i zrozumiałe dla nich normy prawne. Od sierpnia 2011 r. obowiązuje, uchwalona m.in. z inicjatywy Ministra Gospodarki, ustawa o zmianie ustawy prawo bankowe zwanej ustawą antyspredową. Naszym celem było obniżenie kosztów dla kredytobiorców związanych ze spłatą kredytów hipotecznych, denominowanych w walutach obcych, a zawyżonych poprzez stosowanie wysokich spreadów, czyli różnic kursowych przy wymianie walut. Jakie inicjatywy oraz pomysły na rozwój Ministerstwo Gospodarki planuje na rok 2013 celem wsparcia małych i średnich przedsiębiorstw?

W 2013 roku planujemy uruchomić nowy instrument wsparcia dla mikro i małych przedsiębiorców prowadzących działalność produkcyjną tzw. Dużego Bonu,

który wdroży PARP. Przedsiębiorcy otrzymają wsparcie finansowe w wysokości do 50 tys. zł na zakup usługi, która umożliwi opracowanie nowego wyrobu, projektu wzorniczego, technologii produkcji albo znaczącym ulepszeniu wyrobu lub technologii produkcji. Obecnie trwają prace nad wprowadzeniem odpowiednich przepisów do rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 2 grudnia 2006 r. w sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej niezwiązanej z programami operacyjnymi. Minister Gospodarki przekazał do konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych projekt założeń do ustawy o standaryzacji niektórych wzorów pism w procedurach administracyjnych. Zaproponowane rozwiązania umożliwią elektronizację niektórych procedur administracyjnych dzięki czemu pozwolą zaoszczędzić czas obywatelom i przedsiębiorcom oraz ułatwią załatwienie spraw urzędowych. Wprowadzenie jednolitych wzorów dokumentów sprawi, że przedsiębiorca lub

O TYM się mówi

obywatel będzie mógł łatwiej uzyskać decyzję lub pozwolenie oraz usprawni pracę urzędów. Standaryzacja sprzyjać będzie przejrzystości prawa oraz ograniczy uznaniowość administracyjną.

kapitał, nie mając możliwości wspierania polskiej gospodarki. W jaki sposób Ministerstwo Gospodarki ułatwia młodym ludziom aktywne i bezpośrednie wejście na rynek pracy?

własną działalność gospodarczą, odstraszani są nie tylko niejasnymi przepisami, ale przede wszystkim biurokratycznymi trudnościami, z którymi trzeba się zmagać nawet kilka lat. Taka sytuacja sprawia, że młodzi ludzie rezygnują z założenia własnych przedsiębiorstw i szukają pracy na rynku zagranicznym, pracując tym samym na obcy

Od początku realizacji tego przedsięwzięcia do końca 2011 r. podpisaliśmy 90 umów ze szkołami wyższymi na łączną kwotę ok. 1,2 mln zł. Pieniądze trafiły do 47 inkubatorów. W 2012 roku wsparcie otrzyma 13 uczelni na kwotę ok. 254 tys. zł.

szerzyć ofertę dla beneficjentów i dotrzeć z nią do szerszego grona potencjalnych odbiorców. Dzięki działalności inkubatorów powstało już wiele nowych firm, które z powodzeniem radzą sobie w rzeczywistości biznesowej. Obok inkubatorów Wzory pism znajdą Państwo w central- Co roku organizujemy konkurs dla szkół działających w ramach szkół wyższych jako nym repozytorium wzorów dokumentów wyższych, zarówno publicznych jak i niejednostka ogólnouczelniana, funkcjonują elektronicznych na platformie ePUAP. publicznych, którego bezpośrednim celem również te, w ramach Fundacji AkademicBędzie je można wykorzystać zarówno jest wybór oraz wsparcie najlepszych konkie Inkubatory Przedsiębiorczości dziaw formie elektronicznej, jak i papierowej. cepcji zorganizowania nowych lub rozwoju łające na podstawie umowy na ponad 30 Absolwenci, którzy pragną założyć już istniejących akademickich inkubatorów uczelniach. przedsiębiorczości.

Ministerstwo Gospodarki dzięki pieniądzom pomaga wyposażyć szkoły w niezbędny sprzęt biurowy i komputerowy, roz-

Naszym głównym celem jest stworzenie i wdrożenie najlepszego na skalę europejską zintegrowanego systemu kreowania przedsiębiorczości akademickiej w Polsce w postaci współdziałających ze sobą instytucji: Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości i Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości Business Linki.

TEMAT numeru

LinkedIn-platforma spotkań talentu z możliwościami Co sekundę, dwie osoby na świecie dołączają do grona użytkowników portalu LinkedIn. Społeczność profesjonalistów rośnie tak szybko, jak możliwości jakie daje portal. O powodach wprowadzenia polskiej wersji językowej, a także korzyściach jakie niesie LinkedIn dla polskich rekruterów porozmawialiśmy z Piotrem Mrozińskim – Territory Managerem, LinkedIn.

W kwietniu tego roku wprowadzono polską wersję portalu LinkedIn. Dlaczego wybrano właśnie ten moment?

dobrych wyników gospodarczych, dzięki którym od początku światowego kryzysu w 2008 roku Polska zachowuje przodującą pozycję gospodarczą w regionie.

Polska jest kluczowym rynkiem dla rozwoju LinkedIn i wprowadzenie polskiej wersji językowej było dla nas naturalnym krokiem. Oczywiście prace związane z lokalizacją trwały od dłuższego czasu, natomiast decyzja o wejściu na rynek była efektem

Jak oceniają Państwo rozwój portalu po wprowadzeniu jego polskiej wersji językowej?

Bardzo dobrze, każdego dnia na LinkedIn rejestrują się setki nowych użytkowników, na świecie jest to dwóch na sekun-

dę, pojawia się coraz więcej informacji na stronach firmowych a przede wszystkim codziennie dla wielu osób otwierają się nowe możliwości rozwoju zawodowego. Rośnie również świadomość na temat praktycznego wykorzystania LinkedIn w celu osiągnięcia wymiernych korzyści biznesowych zarówno z perspektywy firmy, jaki z perspektywy użytkownika indywidualnego, dzięki czemu działania wiodących firm w Polsce coraz częściej mają

charakter długofalowy i strategiczny. Czy jest różnica w sposobie używania portalu LinkedIn w porównaniu do innych krajów europejskich?

Tak, tu na pewno mamy dość sporo do nadrobienia. Brakuje nam jeszcze wizji, w jaki sposób chcemy budować naszą wirtualną tożsamość. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy jak istotna jest dbałość o nasz profesjonalny wizerunek. Patrząc na to poprzez pryzmat rekrutacji, musimy zdać sobie sprawę, że najistotniejsze jest pierwsze wrażenie, zanim wyślemy do kogoś wiadomość powinniśmy krytycznie spojrzeć na swój profil i zastanowić się, czy odzwierciedla on moją pozycje zawodową, to czym się zajmuje i czy właściwie reprezentuje swoją firmę? Patrząc na profile wielu naszych head hunterów, mam wrażenie, że duża część o tym zapomina. A bez dobrego profilu, połączeń wewnątrz własnej organizacji i z prywatnym adresem email są po prostu niewiarygodni. Musimy się również nauczyć wykorzystywać wszystkie aplikacje dostępne na LinkedIn, np. Box.net, który pozwala na zamieszczenie plików na naszym profilu, a który możemy wykorzystać do zamieszczenia np. specyfikacji otwartych pozycji czy też SlideShare, który pozwala nam się podzielić się prezentacjami itd. Zakup zaawansowanego konta dla rekrutera na LinkedIn jest porównywalny do zakupu rozbudowanego pakietu rocznych ogłoszeń na portalu pracuj.pl. Nie uważacie, że warto byłoby dopasować ceny do polskich realiów?

Stworzenie podstawowego profilu firmowego jest w pełni darmowe, tak samo jak dodanie zakładki o produktach i usługach. Płatne natomiast są nasze rozwiązania rekrutacyjne. Nie można porównać LinkedIn do portalu z ogłoszeniami o pracę. Portal ogłoszeniowy opiera się o tzw. kandydatów aktywnych, czyli osoby, które mają gotowe, odświeżone CV i odwiedzają portal w celu znalezienia czy zmiany pracy. Na

LinkedIn ta grupa stanowi około 10-15 procent użytkowników. Druga, znacznie większa grupa to kandydaci pasywni, którzy wchodzą na LinkedIn, nie dlatego, że chcą sprawdzić ogłoszenia o pracę, ale np. w celu podtrzymania relacji biznesowych, oraz po to, by być na bieżąco z tym, co dzieje się w firmach, które ich interesują czy też po prostu zobaczyć, jakie zmiany zawodowe zachodzą w ich sieci kontaktów. Ta grupa jest najbardziej interesująca dla rekruterów, ponieważ fakt, że aktywnie nie szukają nie znaczy, że nie byliby zainteresowani zmianą gdyby otrzymali właściwą propozycję. LinkedIn w swojej ofercie ma całe portfolio rozwiązań dla firm, które pozwolą im dotrzeć właśnie do tej grupy. Zawsze staramy się dopasować narzędzia do specyfiki pracy firmy. Wiadomo, że inne wymagania będzie miała agencja rekrutacyjna a zupełnie inny tryb pracy mają rekruterzy w działach HR. Oczywiście są one droższe od rozszerzeń do kont użytkowników indywidualnych, ale pozwalają w bardziej kompleksowy sposób wpisać się w strategie rekrutacyjną. Ponadto, tak jak już wspomniałem, nie do końca zdajemy sobie sprawę jak istotny jest nasz wizerunek. Jeśli spojrzymy na działania z zakresu Employer Branding, wiodące firmy w Europie są na etapie przekazu spersonalizowanego, czyli zaoferowania potencjalnemu kandydatowi informacji spójnej z jego profilem zawodowym np. Java developer po wejściu na stronę kariery zobaczy inną informacje niż dyrektor handlowy, w Polsce niestety jeszcze nam do tego daleko. Natomiast jedno jest pewne, współpraca z LinkedIn to inwestycja i tak jak każda inwestycja powinna być rozważana w kategoriach stopy zwrotu i ryzyka a nie ceny. Jeśli tak spojrzymy to ważniejsze będzie, czy zmniejszymy czas potrzebny na realizacje projektów lub jak dużą wartość dodaną będzie miała osoba, do której inaczej nie moglibyśmy dotrzeć a nie cena rozwiązania. Drugim parametrem jest ryzyko, na przy-

kład związane z utratą danych po odejściu9 rekrutera. W przypadku naszych rozwiązań korporacyjnych dane należą do firmy, więc nowa osoba może rozpocząć w punkcie, w którym zakończyła poprzednia. Tego komfortu nie dają rozszerzenia do kont użytkowników indywidualnych, które można kupić bezpośrednio przez stronę. Ponadto LinkedIn ma bardzo rozbudowane narzędzia analityczne, co na pewno pomoże w podjęciu właściwej decyzji. TEMAT numeru

Spam to problem, z którym borykają się wszystkie portale, jednakże Facebook i Goldenline skutecznie sobie radzą. Jak chcecie przeciwdziałać temu negatywnemu zjawisku?

Na LinkedIn problem spamu praktycznie nie istnieje. Żeby wysłać wiadomość osobie, która nie jest z nami bezpośrednio połączona (1 stopień) musimy skorzystać z funkcji InMail (forma wiadomości na LinkedIn) a ich ilość jest zawsze ograniczona, nawet dla firm, które z nami współpracują. Ponadto użytkownik, może zawsze zaznaczyć, że nie jest zainteresowany otrzymywaniem wiadomości. Więc problem najczęściej bierze się ze złego zarządzania swoją siecią kontaktów. Dodajemy przypadkowe osoby, które wysyłają do nas zaproszenia a one dzięki temu mogą nam zaśmiecać skrzynkę, a na dodatek wysyłać zaproszenia do kontaktów w naszej sieci. Mam około 500 kontaktów, z każdą z osób miałem kontakt w sferze życia zawodowego i nie mam tam przypadkowych osób. Według mnie nie liczy się ilość kontaktów, ale ich jakość. Dzięki temu problem spamu zupełnie mnie nie dotyczy. Portal LinkedIn jest już dostępny w języku polskim. Czy ceny Państwa usług również mają szansę dostosować się do polskiego rynku?

Nasze rozwiązania są w kategorii Premium, jednakże do końca tego roku mamy bardzo atrakcyjną ofertę dla firm w Polsce, więc, jeśli jesteśmy na etapie planowania przyszłorocznych budżetów teraz jest najlepszy czas na rozmowę.

komentarze specjalistów

Ekspert odpowiada Grzegorz Steinke, dyrektor Rekrutacji i Rozwoju Pracowników Orange Polska. Jakich specjalistów z branży telekomunikacyjnej będą poszukiwać polskie firmy?

Rozwój infrastruktury telekomunikacyjnej, budowa oferty zintegrowanych usług multimedialnych oraz tworzenie innowacyjnych usług dostosowanych do coraz szybciej zmieniających się oczekiwań naszych klientów to główne obszary, na których koncentruje się Orange Polska. Do realizacji tych celów, podobnie jak w całej branży telekomunikacyjnej, poszukujemy wysokiej klasy specjalistów łączących zaangażowanie w realizacji zadań z kreatywnością w poszukiwaniu najlepszych rozwiązań. Mam tu na myśli inżynierów, brand menedżerów, kierowników projektów, specjalistów ds. multimediów oraz systemów i aplikacji w obszarze IT. W sposób ciągły będziemy prowadzić również rekrutację osób łączących doświadczenie w sprzedaży i obsłudze klienta, potrafiących wsłuchać się głos naszych klientów i zapewnić im najwyższy poziom obsługi.

marka zachęca utalentowanych, młodych ludzi oraz doświadczonych specjalistów do poszukiwania zatrudnienia w naszej firmie. Widoczny jest także coraz szerzej zarysowujący się kierunek pracy projektowej w zróżnicowanych profesjonalnie zespołach z rosnącym poziomem samodzielności i odpowiedzialności menedżerów. Firmy potrzebują ludzi, którzy lubią pracę w tak zmiennym środowisku. W biznesie coraz bardziej liczą się kompetencje, a nie jak było kiedyś miejsce w hierarchii.

Polska Akademia NLP

NLP w coachingu

Jakie trendy HR w branży obserwuje Pan w ostatnim czasie?

Niezmiennym trendem jest ograniczona podaż specjalistów, szczególnie z obszaru zaawansowanych technologii czyli tych, których poszukujemy zarówno my, jak i wiele firm z naszej branży. W sposób naturalny priorytetem staje się utrzymanie pracowników i wzrost ich zaangażowania, głównie poprzez rozwój i motywację pozafinansową oraz intensywną komunikację. Jednocześnie w pozyskiwaniu pracowników rośnie znaczenie niestandardowych metod rekrutacji: poszukiwania bezpośrednie, portale społecznościowe, gry interaktywne, konkursy. Długotrwałą inwestycją strategiczną oraz kolejnym, nie mniej ważnym trendem jest zwiększenie działań w obszarze Employer Branding. Mocna i rozpoznawalna

9-12 9-12 Listopad, Listopad, Warszawa Warszawa

Trening z Twórcami NLP John Grinder oraz współtwórca Nowego Kodu NLP Carmen Bostic St Clair, wraz z Pawłem Janem Mrozem.

John

Carmen

Grinder Bostic St Clair John

Grinder

Carmen

Bostic St Clair

Przyjdź na najważniejszy trening w 2012 roku.

Sprawdź szczegóły i zarejestruj się na:

www.coachingpoland.pl

Świat hr

Polska dziewiczym rynkiem? Rynek telekomunikacyjny w Polsce wydaje się być nasycony, mimo to wciąż pojawiają się nowi operatorzy. Jakie zapotrzebowanie mają nowi gracze? Czy korzystają z agencji zatrudnienia? Tomasz Gniewek, Dyrektor Zarządzający Virgin Mobile Polska Grupa Virgin to znana marka, świadcząca usługi z branży rozrywkowej, lifestyle. Na polskim rynku startujecie Państwo z ofertą telefonii komórkowej Virgin Mobile. Czy grupa Virgin planuje więcej inwestycji w Polsce?

Jak na razie, Virgin Mobile pozostanie jedyną spółką z Grupy, która uruchomiła działalność w Polsce. Jak przedstawiają się wasze potrzeby rekrutacyjne? Jakich pracowników będziecie potrzebować do swojej siedziby w Polsce?

W związku z tym, że Virgin Mobile jest nowym na polskim rynku operatorem, a nasza struktura rozwija się dynamicznie, w ciągu najbliższych miesięcy z pewnością nasze potrzeby rekrutacyjne będą spore. Przede wszystkim będziemy szukali konsultantów działu call center oraz przedstawicieli handlowych.

a zamiast z żywym konsultantem, rozmawiają z automatem. Chcemy to zmienić. Klienci Virgin Mobile Polska mogą zadawać pytania i zgłaszać problemy profesjonalnym konsultantom zarówno telefonicznie (darmowe połączenia), jak i za pomocą specjalnej aplikacji na Facebooku. Korzystanie Państwo z agencji zatrudnienia? Jeżeli tak, jak układa się Wam współpraca? Jakie macie sposoby na pozyskanie najlepszych pracowników?

Korzystamy z agencji zatrudnienia, jesteśmy zadowoleni ze współpracy. Zamieszczamy również ogłoszenia na wyspecjalizowanych portalach internetowych oraz na naszej stronie.

Co będzie wyróżniało Virgin Mobile od konkurencji?

Z obserwacji i badań polskiego rynku telefonii komórkowej wynika, że posiadacze telefonów na kartę wciąż nie są usatysfakcjonowani jakością obsługi klientów. Nie są nagradzani za to, że korzystają z usług swojego operatora, często muszą płacić za połączenia z Biurem Obsługi Klienta,

r 11

Świat HR

Śląskie kopalnie talentów Śląski rynek pracy według Artura Ragana, Rzecznika Prasowego firmy Work Express.

Kryzys gospodarczy sprawia, że większość państw europejskich notuje spadki PKB. W przypadku Polski, dalej mamy do czynienia z dodatnim współczynnikiem. Czy w takiej sytuacji, Państwa zdaniem tendencja do wysyłania pracowników do innych krajów europejskich będzie się utrzymywała?

Z pewnością. Tak długo jak w rozwiniętych gospodarkach zachodniej Europy będzie zapotrzebowanie na doświadczonych fachowców, słynących z wysokiego poziomu wykonywanej pracy, tak długo ta tendencja będzie rosła. Popyt nie słabnie a podaż pomału wzrasta. Prowadziliście rekrutację na różnych rynkach. Co możecie powiedzieć o rynku śląskim?

Naszym zdaniem śląski rynek jest świetny, dorównujący zasobami wielkopolskiemu, ale o większym potencjale wzrostu. Śląsk ma do zaoferowania nieprzebrane zasoby kandydatów o wysokiej kulturze technicznej, atutem również jest silny ośrodek naukowy i akademicki – duża liczba uczelni wyższych, stanowi prawdziwą kopalnię fachowców wielu branż. Dodatkowo region ten, zaraz po Mazowszu posiada największą liczbę agencji zatrudnienia (360).

Wspominał Pan o potencjale śląskich uczelni wyższych, oraz o podejmowanej z nimi współpracy. Jak to ma się do faktu, że pozyskujecie Państwo pracowników niskiego szczebla?

Współpracujemy od lat z uczelniami, dzieląc się wiedzą o rynku pracy i działaniu agencji zatrudnienia. Ułatwiamy tym samym młodym ludziom debiut na rynku pracy i edukujemy ich w zakresie rozwiązań, stymulujących rozwój nowoczesnych gospodarek. Dość często studenci są zainteresowani podjęciem pracy tymczasowej, zwłaszcza w okresie wakacyjnym. Korzystają najczęściej z ofert pracy w centrach telemarketingowych oraz firmach logistycznych. Dla większości z nich to szansa na znalezienie w przyszłości stałego zatrudnienia. Od pewnego czasu obserwujemy trudną sytuację na rynku, wielu specjalistów między innymi od rekrutacji wybiera wielkie miasta i duże firmy na swoje miejsca pracy. Jak wygląda sytuacja w Państwa firmie? Jakie macie sposoby na radzenie sobie w tej sytuacji?

Work Express, według ostatnich badań jest jedną z 10 najlepiej rozpoznawalnych agencji zatrudnienia w Polsce, a 6 pod względem udziału w rynku pracy tymczasowej w rankingu Polskiego Forum Województwo śląskie charakteryzuje również najwyższa średnia HR. Większość oddziałów jest zlokalizowana w największych polpłaca w kraju, wynosząca 3700 brutto. Aż 12% wszystkich projek- skich miastach. Zatrudniamy w nich zarówno mieszkańców tych tów w kraju, realizujemy właśnie tam. miast jak i osoby z okolicznych miejscowości. Jak dotąd nie mieliśmy z tym żadnych problemów.

wydarzenia branżowe

Postrzeganie pracodawców – wyniki analizy prasowej W czasie 2. Forum Employer Branding zostały przedstawione wyniki raportu medialnego przygotowanego przez Akademię Kalitero we współpracy z PRESS-SERVICE Monitoring Mediów. Przeanalizowano publikacje prasowe na temat wizerunku pracodawców w kontekście hasła „zwolnienia grupowe”, które ukazały się w okresie od 01.01.2012 do 31.07.2012. w wybranych tytułach prasowych takich jak: Dziennik Gazeta Prawna, Gazeta Wyborcza, Puls Biznesu, Rzeczpospolita, Polityka, Przekrój, Newsweek, Wprost, Forbes. Brano pod uwagę tylko materiały, w których odnoszono się do konkretnych firm lub branż. Po przeanalizowaniu 233 publikacji, okazało się, że tylko 48 spełnia kryteria analizy. Pozostałe teksty były komentarzami i wyjaśnieniami prawnymi lub informacjami na temat ogólnopolskiego rynku pracy. Najwięcej artykułów opublikowały trzy dzienniki: Rzeczpospolita (19), Puls Biznesu (15) oraz Dziennik Gazeta Prawna (11). Tylko 3 artykuły opublikowano w tygodnikach społeczno-ekonomicznych – Przekroju (2) oraz w Polityce (1). Natomiast na łamach Gazety Wyborczej, Newsweeka, Wprost i Forbesa nie ukazała się żadna wzmianka. W 50 proc. przypadków w tytule artykułu wskazywano nazwę firmy. Pisano o firmach z następujących branż: telekomunikacja, bankowość, ubezpieczenia,

budownictwo, motoryzacja, hutnictwo, przemysł spożywczy, obuwniczy. Autorami publikacji byli doświadczeni dziennikarze działów ekonomicznych. Artykuły zajmowały w większości powierzchnię średniego materiału redakcyjnego. W informacjach powoływano się na wypowiedzi członków zarządu (35 proc.), dyrektorów ds. HR i komunikacji (10 proc.) i rzeczników prasowych (6 proc.) oraz przedstawicieli związków zawodowych (19 proc.). Wydźwięk publikacji był negatywny, ale stonowany, za wyjątkiem tytułów. Większość opisywanych firm jest notowanych na giełdach i posiada specjalne Działy Relacji Inwestorskich, a co za tym idzie, także ściśle określone zasady komunikacji z mediami. Publikowane w mediach informacje dane są precyzyjne (liczby, decyzje firm), a treść artykułów pokrywa się z informacjami podawanymi w oficjalnych komunikatach prasowych, które były publikowane również na stronach internetowych firm (bankowość, ubezpieczenia). Warto zauważyć, że niektóre firmy wprowadzają wieloletnie programy restrukturyzacji (telekomunikacja, bankowość, ubezpieczenia), które rozpoczęły się w 2009 roku i będą kontynuowane także w 2013 roku. Można przypuszczać, że media zatem „przyzwyczaiły się” do tematu zwolnień pracowników i dlatego poświęcają tym zagadnieniom mniej uwagi.

„Wyzwania HR” w Poznaniu Pracuj.pl – wiodący polski serwis rekrutacyjny – ma przyjemność zaprosić na 13 edycję konferencji „Wyzwania HR” poświęconą strategicznej roli HR w procesach zarządzania. Konferencja odbędzie się już 21 listopada w hotelu Andersia, przy pl. Andersa 3 w Poznaniu. Podczas planowanych 9 sesji tematycznych zaproszeni eksperci przedstawią najlepsze praktyki zarządzania, najnowsze trendy, a także prognozy oraz wyzwania, z jakimi decydentom HR przyjdzie zmierzyć się w 2013 roku. Tym razem konferencja będzie poświęcona mentoringowi, przywództwu, a także integracji pracownika z firmą, poskromieniu ambicji działu HR oraz mediom społecznościowym w służbie HR. W konferencjach Wyzwania HR biorą udział zarówno specjaliści i praktycy HR, wiodący konsultanci i liderzy opinii, jak i decydenci, na co dzień kształtujący politykę personalną firm w Polsce. Wśród zaproszo-

nych od udziału w poznańskiej konferencji prelegentów są m.in. Joanna Malinowska-Parzydło z Polskiego Stowarzyszenia Mentoringu (była dyrektor HR w TVN), Dominika Ludwiczak - Sage, Joanna Paulińska - Carlsberg, Daria Siwka - BardzoHR, Marek Raczyński z Lidl oraz Szymon Kudła z Centrum Szkoleniowego JET. Podczas poznańskiej konferencji „Wyzwania HR” będzie również prezentowany najnowszy raport Pracuj.pl „Wyzwania HR 2013”, którego wyniki są swoistą diagnozą stanu branży HR w Polsce. Wyzwania HR co roku stają się bezcennym forum wymiany myśli oraz obserwacji nie tylko dla Poznania, ale całego regionu Wielkopolski. Służą także integrowaniu społeczności HR oraz budowaniu praktycznych relacji między jego uczestnikami. Więcej informacji nt. Wyzwań HR znajdą Państwo na stronie: http://www.wyzwaniahr.pl/

Are you an Experienced Recruitment Consultant/Team Leader looking for a new a step up in your career? Do you see yourself in a managerial role? WHY NOT to be part of our Market Leading Recruitment Group! Who is Antal International? Antal International is a global recruitment group specialising in mid to senior roles in Sales, Marketing, Pharma, HR, Legal, Accountancy & Finance, IT & Telecom, Banking & Insurance, Engineering, Logistic and Operations. With an ambition to become the Poland’s most respected recruitment company, our vision is to be the premier destination for high-caliber talents. Due to exceptional growth we are looking for a range of talent from experienced managers to senior recruiters. • Winner of International Recruitment Firm of the Year 2010 and Recruiter Awards for Excellence 2012 • Leader in specialist mid to senior recruitment in most of our markets • Expanding our offices in European, Middle East and Asian markets • 12 company owned offices, employing over 300 professional staff (and possibly you) • 110 owner-managed offices in another 30 countries (also hiring now) We are currently looking for an experience Manager/Team Leader to manage one of the teams in Warsaw. You will need to be: • A strong Manager or a Senior Recruitment Consultant ready to make the move to • Recruitment Manager with a hands-on approach • A true business “driver” with exceptional team management skills • An effective team manager capable of building a strong team • As the Team Leader / Manager you will be required to: • generate your own business - use sales, business development and marketing techniques in order to attract business from clients’ companies • drive business improvement by providing a strategic and

targeted approach to business development • creatively source and network with professional & highly skilled individuals • coaching and development of your team and providing a hands-on • lead from the front management style We are looking for a hungry for success, ambitious, talented individual who through hard work, passion and desire will build their own reputation in this ever growing commercial recruitment market working alongside hugely successful and highly experienced Consultants. You need to be sales-driven, energetic, motivated and excellent communicator who enjoys working to exceeding targets. To be successful you will need to be a good team player with great interpersonal skills, able to build and maintain long-term relationships. The ideal candidate would have: • Experience of working as a Team Leader with a strong record of success in the recruitment industry and be able to evidence the ability to grow and develop a recruitment branch • Very good command of English • Good literacy, numeracy and computer skills (word/excel) • Excellent organizational skills • A positive outlook and bags of personality You’ll be given all the mentoring and guidance needed to succeed. We have an established training program as our commitment to our staff is that they will be supported in their development throughout their career. We will train our people in every aspect of the job that is relevant to them at each point in their professional life. So, if you are interested in please send your resume to APizon@antal.com

To miejsce za miesiąc może należeć do Ciebie! Zapraszamy do kontaktu pod adresem: a.radziewska@magazynrekruter.pl

felieton

Are you Linkedin or Linkedout? Do you remember the very first time that you really found yourself as a youngster, really finding someone attractive? You know that very strange, odd feeling that you find a bit peculiar, as you really don’t understand what is happening to you. Well, for some obscure reason I was thinking about this recently and I remembered who she was. Her name was Lucy and I was about 8 in truth she was just another kid in the classroom until one day when I went to school I found that I could not take my eyes off her. She has suddenly become some sort of Goddess, and as for actually trying to communicate with her, well that resulted in acute embarrassment and some sort of speech impediment, making communication virtually impossible. So, what on earth has this got to do with today’s high tech world of instant communication and professional networking I hear you ask? Well perhaps a bit more than you think. I probably, like many of you have succumbed to the temptation of joining the world of Linkedin. What is it, you ask yourself, if you have been living in a cave and have no idea what I am talking about? In fairness there is a pretty good clue in the name. The idea is that you big yourself up to become some sort of really cool and professional person who surely everyone will want to hang out with as you are naturally uber successful in social terms, an A1 Alpha person and with strings and bows to boot. True? I have not seen a single profile that actually tells the real truth, and that of course is the name of the game, you want indeed need to be seen as successful and proper person. An accomplished professional person swimming around in a huge pond bumping into other super professional people who might or might not be able to help you at some stage in time with your career. Now on occasions, if fortunate, you might find yourself becoming endorsed by some other fish, mostly friendly fish who are actually doing you rather a big favour. I found myself recently on a Friday night having enjoyed several fine pints of her majesties’ English real ales stumbling across the

old laptop when by some quirk of fate I was endorsed on Linkedin by a very nice man who I had not had any contact with for several years. He had been kind enough to endorse me as a professional transport person. Well, I thought that was very nice of him as I reached for the gin and tonic nestling on my occasional side table, maybe I should endorse him back, so I did. Well, that was it the flood gates opened name after name of people I had long since forgotten about appeared I could not stop myself, I just kept hitting the endorse button, eventually giggling and exhausted after about 50 names had appeared, I thought to myself that this had better stop. Especially after I realised that the last 6 or so I did not actually know, one included a lady from Nigeria who was apparently a fashion model who was also looking for a nice English man to marry and was especially interested in knowing his credit card details…so of course she got my endorsement but sadly not the credit card details. Better luck next time I thought as I refuelled the gin and tonic. And then just for a laugh, I thought that I would check out my Linkedin school profile and as I checked out the list of fellow Linkediners, there she was, my Lucy, nearly 50 years on and here she was looking at me by means of today’s wonderful, accessible high tech world. And just for a moment my gin induced emotions rallied around as I recalled that first moment of fleeting love and adoration that I had enjoyed in the school playground all those innocent years ago. And as I looked at this photo of a woman that I truly would not have recognised had I bumped into her in the street I just thought to myself, are not we lucky that this modern age allows us access to everything, our past, our present and indeed our very future. So, dear chums the moral is very simple if you are not Linkedin already, then time to make sure that you are. Make yourself the biggest fish that you can be in the pond you find yourself in. As for me, if ever I feel a bit low or depressed I look at my big fish profile to cheer myself up. Not that I actually recognise who the imposter sharing my name is, but he seems like a nice chap, and he has clearly, according to Linkedin, done rather well or so it seems. Be nice to meet him some day.

HRowców o studiach wspomnienia… W październikowym numerze HRowcem, który wspomina czasy studenckie oraz opowiada o rozwoju swojej kariery jest Anita Rogalska, Kierownik ds. Zarządzania Zasobami Ludzkimi w Danone. Osiągnęła Pani bardzo dużo jako HRowiec. Czy już na studiach wiedziała Pani, że chce się związać z tą branżą?

Przez pierwsze lata studiów socjologicznych na Uniwersytecie Gdańskim, miałam ambicje zajęcia się dziennikarstwem, polityką lub skoncentrowania na działalności społecznej. Na czwartym roku studiów, zachęcona przez jedną z młodych, ambitnych wykładowczyń, dołączyłam na jej autorskie, fakultatywne zajęcia „human resources management”. Dopiero te spotkania, często współprowadzone przez praktyków HR, spowodowały, że zainteresowałam się obszarem zasobów ludzkich. Czułam, że to może być coś dla mnie, co pozwoli mi wykorzystywać moje silne strony i pracować w międzynarodowych firmach, które dają ogromne możliwości. Otrzymując zatem jeszcze w czasie studiów możliwość odbycia stażu w dziale HR, w amerykańskiej korporacji, z radością z niej skorzystałam. I od tamtego momentu, prawie 10 lat temu, HR jest obszarem, w którym z satysfakcją rozwijam swoje kompetencje.

W jaki sposób działalność, którą podejmowała Pani na studiach, wpłynęła na obecną karierę zawodową?

Podczas studiów byłam zaangażowana zarówno w działania uniwersyteckie (parlament studencki, naukowe koło socjologiczne), naukowe wykraczające poza Uniwersytet (referaty na studenckich i naukowych konferencjach), ale także działalność w NGO. Miałam dzięki temu okazję blisko współpracować ze studentami z innych ośrodków w Polsce i za granicą, czerpać inspiracje od osób zajmujących się nauką i biznesem oraz rozwijać sieć kontaktów. Dzięki tej działalności i inwestycji w znajomość języka angielskiego (wakacyjne prace poza krajem), otrzymałam propozycję stażu, a następnie pracy w pierwszej firmie. W czasie pracy w pierwszych firmach, wykorzystywałam często kontakty z czasów studiów, angażując podmioty, w których pracowałam, w działania skierowane do studentów, m.in. rozwijając programy praktyk, zapewniając obecność ich na uczelniach, itp. Oczywiście, działalność w kołach Czy Pani zdaniem udział w organizacjach czy kołach stu- studenckich czy organizacjach nie zapewnia otrzymania ciekawej pracy, zgodnej z ambicjami dającej możliwość samorealizacji. Zdedenckich ma wpływ na rozwój kariery zawodowej? cydowanie jednak pomaga wyróżnić się i zaprezentować jako osoUdział w organizacjach studenckich zdecydowanie rozwija umie- ba aktywna, lubiąca działać i dbająca o własny rozwój. To są cechy jętności, które są nie tylko przydatne, ale czasem niezbędne do przedsiębiorcy, a ich właśnie szukają pracodawcy. pracy w korporacjach. Mam tu na myśli umiejętności organizowania, koordynowania, czy zarządzania projektami. Studenci mają Jakich rad można udzielić młodym ludziom, którzy chcą możliwość rozwijać umiejętność pracy w grupach, często między- związać się z HR lub stawiają pierwsze kroki w tej branży? narodowych czy wirtualnych. Ćwiczą znajomość języków obcych, Co zrobić, aby osiągnąć sukces? komunikacji z różnorodnymi osobami, w wielu kulturach. Praca Zachęcam do zapoznania się z HR poprzez praktyki lub staż. Obw kołach studenckich, co wyniosłam również z własnych doświad- szar HR jest bardzo szeroki i moim zdaniem nie ma osoby, które czeń, rozwija poczucie odpowiedzialności za wynik, wspólną pra- mogłaby być doskonałym „HRowcem” w każdym jego aspekcie. cę, uczy przedsiębiorczości. Niektóre koła studenckie to świetnie Część z funkcji HR wymaga niesamowitych umiejętności anaprosperujące małe przedsiębiorstwa! Zdecydowanie zachęcam litycznych (np. compensation&benefit), inne kreatywności (np. do angażowania się w takie działania w czasie studiów. Oprócz employer branding, internal communication), a jeszcze inne silnej ogromnej ilości wiedzy i doświadczeń, to także świetna zabawa orientacji na biznes (m.in. business partnering). W zależności od i możliwość nawiązania kontaktów, które – proszę mi wierzyć – organizacji firmy, HR ma inną strukturę, cele i możliwości. Jest to w zawodowym życiu przydają się częściej niż można to sobie wy- nadal obszar, który się rozwija i nieustannie zmienia. Ja swoje doobrazić. świadczenia, bardzo świadomie, nabywam w firmach, w których dział HR jest bardzo skoncentrowany na celach firmowych i real-

nym zaangażowaniu w ich realizację. Tylko w takich firmach HR jest prawdziwym partnerem dla pozostałych funkcji. Jedynie poznanie tej funkcji od podszewki, spróbowaniu swoich sił w rekrutacji, szkoleniach, biznes partneringu, pomoże odpowiedzieć na pytanie czy to jest to, co może być moją pasją. Świetną okazją są również spotkania z firmami, które oferują takie możliwości jeszcze podczas studiów. W Danone organizujemy warsztaty dla studentów, związane z praktycznym poznaniem określonych funkcji: sprzedaży, marketingu, HR czy supply chain. Podczas spotkań, studenci mają nie tylko możliwość posłuchania o tym z „czym się to je”, ale wzięcia udziału w prowadzonych przez naszych pracowników warsztatach, rozwiązując mocno biznesowe, realne case’y. Takie spotkanie może być niezwykle cennym doświadczeniem dla osób, które dopiero zapoznają się z działalnością zawodową. Dają także możliwość pokazania swoich umiejętności i pasji, co już kilkukrotnie zaowocowało kontaktem z nami, a w następstwie –stażem u nas w firmie. Świetnym pomysłem jest również zostanie ambasadorem firmy, która nas interesuje i oferuje takie możliwości. Dzięki temu nie tylko poznajemy firmę lepiej, ale także często jesteśmy angażowani w działania szkoleniowe czy rozwojowe przeznaczone dla jej pracowników.

Czy jest w Pani życiu zawodowym osoba, którą stawia sobie Pani za wzór? Kto był dla Pani autorytetem, gdy to Pani rozpoczynała swoją karierę zawodową?

Na różnych etapach swojej kariery spotykałam ludzi, którzy mnie inspirowali. Miałam szczęście trafiać na przełożonych, którzy mieli odwagę wyznaczać mi ambitne cele, dając pełną swobodę w ich realizacji. Mogłam się od nich uczyć, korzystałam często z informacji zwrotnej (która nie była czasem łatwa do przyjęcia) i szukałam ciekawych zadań, nie czekając aż ktoś mi zaproponuje zajęcie się nimi. Dzięki pracy poza Polską, miałam okazję pracować z menedżerami z różnych kultur, co pomogło mi się otworzyć na różnorodne style zarządzania, osobowości czy modele współpracy. Mimo, iż nie mam jednego autorytetu, staram się cały czas czerpać jak najwięcej z ludzi, z którymi pracuję. Nie tylko szefa, ale także własnego zespołu i partnerów. Dzięki pracy w HR, mam naturalną możliwość współpracy z wieloma osobami i uczenia od innych. To jeden z aspektów dlaczego praca jest dla mnie źródłem nieustającej satysfakcji.

Chcesz robić karierę? Działaj już na studiach Młodość i dynamiczność to często za mało, by otrzymać upragnione stanowisko. Którą ze ścieżek kariery należy wybrać? Jaka jest recepta na sukces zawodowy? Czy działalność społeczna w trakcie studiów jest dobrym pomysłem? Na te i inne pytania odpowiedział Sławomir Olejnik, Prezes Studenckiego Forum Business Centre Club. Odsetek bezrobotnych absolwentów nie maleje. Pan jest jedynie wyjątkiem potwierdzającym regułę. Jak to się robi?

Jak Pan definiuje talent? Jaka jest według Pana recepta na sukces zawodowy?

Sytuacja na rynku pracy dla absolwentów jest trudna - zgadza się. Nie uważam się jednak za wyjątek potwierdzający regułę, ponieważ znaczna część moich znajomych podjęła pracę po studiach lub już w ich trakcie. Bardzo ważna jest determinacja oraz ciągłe podnoszenie swoich kwalifikacji – każdy kolejny kurs i szkolenie z pewnością ułatwi otrzymanie wymarzonej pracy.

Talent jest wynikiem ciężkiej pracy nad sobą i swoimi podstawowymi umiejętnościami. To efekt rozwoju osoby, która w pewnym momencie swojego życia zauważa, że w czymś jest dobra, a robienie tego sprawia jej przyjemność. Według mnie, talent to spełnianie ambicji.

Niestety nie mogę podać recepty na sukces zawodowy, ponieważ Sytuacja na obecnym rynku pracy niejednokrotnie wymusza na każdy ma na to inny sposób. Jednak z moich doświadczeń, które nas, młodych ludziach konieczności zmiany, jaką jest na przykład nabyłem w trakcie realizowania założeń, które sobie obrałem, mogę przeprowadzka do innego miasta. Nie bójmy się tego. Wysoka polecić systematyczne dążenie do celu, patrzenie w przyszłość, mobilność jest szansą zarówno dla studentów i absolwentów, jak a przede wszystkim nastawienie na efekty. Najlepszym motywai dla pracodawców. torem jesteśmy my sami oraz nasze cele. Jeśli ktoś chce zmieniać Na problem bezrobocia wpływa również wybór studiów - choć swoją sytuację życiową i określi co będzie dla niego sukcesem, to absolwenci kierunków technicznych cieszą się największym za- warto aby cały czas dążył do tego z wiarą, że się uda. interesowaniem wśród pracodawców, maturzyści wciąż zdecydo- Obserwując Pana doświadczenie zawodowe, możemy wanie częściej wybierają studia humanistyczne. W przypadku ab- wywnioskować że stawia Pan na działalność społeczną. solwentów studiów humanistycznych znaleźć pracę jest znacznie W badaniu Universum to korporacje zajmują czołowe trudniej. Świeżo upieczony absolwent by otrzymać pracę musi po- miejsca jako najbardziej pożądani pracodawcy. Dlaczego pisać się ogromnym doświadczeniem np. władać biegle kilkoma nie korporacje? językami czy posiadać szerokie doświadczenie zawodowe zdobyte Rzeczywiście w moim życiorysie znajduje się wiele aspektów zwiąpodczas studiów. Analizując obecne zapotrzebowanie na rynku zanych z działalnością społeczną. Jednak nie zgodzę się z Panią, że pracy, to studnia techniczne są najlepszą inwestycją choć i w tym jednoznacznie stawiam na ten kierunek rozwoju. Raczej doświadwypadku pojawia się problem, jakim jest słaba znajomość języków czenia w organizacjach w znaczący sposób pomagają mi w życiu obcych. Myślę jednak, że problem ten jest znacznie szerszy i nie zawodowym. Najbardziej cenie sobie osoby, z którymi współprajest tematem tego artykułu.

Najbardziej cenie sobie osoby, z którymi współpracuję. Inspirują mnie do działania i tworzenia nowych przedsięwzięć. Za przykład posłużyć tu może autorski projekt szkoleń, który współtworzyliśmy wraz z moim przyjacielem Marcinem Styrną – Akademia Samorządowca, bądź projekt promocji firmy Ryanair na terenie Polski.

cuję. Inspirują mnie do działania i tworzenia nowych przedsięwzięć. Za przykład posłużyć tu może autorski projekt szkoleń, który współtworzyliśmy wraz z moim przyjacielem Marcinem Styrną – Akademia Samorządowca, bądź projekt promocji firmy Ryanair na terenie Polski. To właśnie tacy młodzi, kreatywni i ambitni ludzie z pasją tworzenia sprawiają, że na rynku pojawiają się innowacyjne, ciekawe projekty, które są początkiem nowego biznesu. Co do korporacji mogę powiedzieć, że kiedyś zastanawiałem się nad taką ścieżką kariery. Zwłaszcza pod koniec studiów, gdy często pojawiały się pierwsze przesłanki związane ze stabilizacją finansową. Jednakże na ten moment życia korporacja to nie miejsce dla mnie. Czuję dużą potrzebę dynamicznego rozwijania się i tworzenia nowych rozwiązań. Według mnie korporacja to miejsce, gdzie często powtarza się te same czynności, rozwój następuje tylko w określonych sferach a liczba osób, z którymi przychodzi współpracować jest ograniczona pewnymi ramami. Na ten moment nie widzę się w pracy w którejś z wielkich firm, chociaż nie wykluczam, że może kiedyś będę nimi zainteresowany. Studenckie Forum BCC oferuje szkolenia, warsztaty, które mają nauczyć przedsiębiorczości. Czy nie uważa Pan, że ta cecha jest wrodzona i nie da się jej nauczyć?

Uważam, że przedsiębiorczość można rozwijać. Wymaga często trudnych decyzji oraz wyjścia ze strefy komfortu, jak również jest nieustannym inwestowaniem w siebie. Przedsiębiorczość to praca nad sobą, własnym biznesem i relacjami z ludźmi. Jak w praktyce realizuje się hasło „Jutro należy do ludzi działających od dzisiaj” biorąc pod uwagę działalność Studenckiego Forum BCC?

Hasło to odnosi się do rozwoju własnej osoby, umiejętności miękkich i twardych oraz prowadzenia działalności gospodarczej. Osoby, które zostają członkami SF BCC mają świadomość, że trzeba pracować każdego dnia na sukces. Ci, którzy chcą kreować swoje życie, odpowiadać za nie i móc pozwolić sobie na spełnianie swoich celów i marzeń zaczynają swoje działania dzisiaj z myślą o jutrze.

Bank z Klasą Program społeczny, którego inicjatorem jest Bank BGŻ ma już 10 lat. W tym czasie pomógł wielu zdolnym uczniom i studentom z całego kraju. O tym skąd wziął się pomysł takiego przedsięwzięcia, jak można zostać jego uczestnikiem oraz o możliwościach jakie daje Klasa BGŻ opowie stypendysta programu- dziś Asystent Pierwszego Wiceprezesa Zarządu Banku - Piotr Godzisz. Bank BGŻ jako jeden z nielicznych z branży finansowej angażuje się w projekty społeczne. Skąd pomysł na taką działalność? Kto jest jej twórcą?

Stowarzyszenie Absolwentów Klasy BGŻ współpracuje z Agencjami Zatrudnienia. Jak układa się Państwu współpraca?

Motto Banku BGŻ to dobrze służyć ludziom. Jego misją jest wspieranie potencjału rozwojowego małych środowisk. W ramach przyjętej strategii CSR Bank BGŻ już od 10 lat działa na rzecz społeczności lokalnych, prowadzi politykę środowiskową, dba o rozwój klientów i swoich pracowników. W 2006 r. Zarząd Banku podjął decyzję o utworzeniu Fundacji BGŻ, która w sposób systemowy będzie zajmować się działalnością prospołeczną Banku i ułatwiać pracownikom zaangażowanie się w pomoc społeczną. Klasa BGŻ – pierwszy autorski program edukacyjny powstały z inicjatywy Prezesa Zarządu – Jacka Bartkiewicza. Jest to program stypendialny zapewniający uzdolnionym absolwentom gimnazjów z mniejszych miejscowości naukę w renomowanych liceach ogólnokształcących w 5 miastach akademickich - Warszawie, Wrocławiu, Krakowie, Gdyni i Szczecinie. Program oferuje stypendystom 4-letnie stypendium (3 lata pełnego wsparcia w trakcie nauki w liceum oraz stypendium pomostowe na I roku studiów) oraz pełną opiekę pedagogiczną przez cały okres nauki – zarówno w liceum, jak i na studiach.

Współpracę z SAZ rozpoczęliśmy w poprzednim roku akademickim jako projekt pilotażowy. W jego ramach absolwenci mieli możliwość odbyć staże w firmach, które są klientami agencji zatrudnienia, bądź w samych agencjach. Dodatkowo, studenci wzięli udział w kilku treningach kompetencji, które są ważne z punktu widzenia osoby rozpoczynającej przygodę na rynku pracy. Jeśli zaś chodzi o samą współpracę z SAZ, to przebiegała ona bardzo dobrze przez cały okres trwania projektu. Czy podopieczni Fundacji BGŻ często podejmują zatrudnienie w banku? Bądź w miejscu, gdzie dzięki jej pomocy odbywali praktyki i staże?

Stypendyści uczą się w klasach o różnych profilach, mniej lub bardziej związanych z bankowością. Podobnie jest z wyborem kierunku studiów, dlatego wśród naszych absolwentów znajdują się studenci ekonomii i zarządzania, ale też piloci czy lingwiści. Program Klasa BGŻ, w odróżnieniu od wielu podobnych, nie nakłada na uczestników klauzuli lojalności – czyli po ukończeniu studiów nie muszą oni Jak wygląda proces rekrutacji kandydatów do programu? pracować w banku. Choć ja jestem najlepszym przykładem osoby, Rekrutacja podzielona jest na dwa etapy. W pierwszej części pod uwa- która jest stypendystą naszego programu i zdecydowała się na pracę gę bierze się sytuację społeczną i materialną kandydatów. Następnie właśnie w Banku BGŻ. kandydaci przechodzą weryfikację pod względem osiągnięć eduka- Program wspierania absolwentów obfituje w dużą ilość cyjnych. Udział w rekrutacji mogą wziąć absolwenci gimnazjów po- szkoleń i warsztatów. Jak wiele z nich dotyczy tematyki chodzący ze wsi lub małych miast, którzy mają bardzo dobre wyniki HR i rekrutacji? w nauce, a dochód na osobę w ich rodzinach nie przekracza kwoty minimum socjalnego. Podczas rekrutacji Fundacja BGŻ zwraca uwa- Rzeczywiście duża część wsparcia, jakie dostają absolwenci Klasy gę na opinię dyrektora macierzystej szkoły ucznia. Równie ważnym BGŻ dotyczy ich przyszłej kariery zawodowej. Jest to szczególnie aspektem jest motywacja samych kandydatów i ich zaangażowanie ważne w chwili, gdy na rynku jest bardzo wielu dobrze wykształconych, inteligentnych młodych ludzi mających problem ze znaleziespołeczne – ważne, by chcieli się rozwijać i pomagać innym. niem pracy w zawodzie. Trudna sytuacja na rynku praca wymaga od

kandydatów wszechstronnego przygotowania, dlatego niezwykle istotna jest współpraca z SAZ w zakresie organizacji staży, coaching zawodowy, szkolenia z odbywania rozmów kwalifikacyjnych czy udziału w Assessment Centre, które uczy tzw. miękkich umiejętności – efektywnej komunikacji, zarządzania sobą w czasie i wyznaczania celów zawodowych. Czy Państwa zdaniem uczestnicy programu mają większe szanse na znalezienie zatrudnienia? Czy któraś z tych osób zasługuje na wyróżnienie?

Każda inicjatywa, która zwiększy w choćby małym stopniu szanse na spełnienie wymagań potencjalnego pracodawcy i znalezienie pracy jest godna pochwały. Mamy nadzieję, że dzięki stażom i szkoleniom, które oferujemy studentom i absolwentom programu, będą oni mieli większą szansę na znalezienie ciekawej i dostosowanej do ich umiejętności pracy. Nie prowadzimy statystyk pod względem zatrudnienia naszych absolwentów, ale wydaje nam się, że większość z nich całkiem dobrze radzi sobie na rynku. Musimy pamiętać przy tym, że są to bardzo często najlepsi studenci czy absolwenci swoich uczelni, którzy dodatkowo często pochodzą ze środowisk, gdzie panuje wysokie bezrobocie. Wiedzą, że praca to wartość. Dlatego większość podejmuje pierwsze prace już w czasie studiów, co procentuje w przyszłości. Program istnieje już 10 lat, jakie są jego efekty?

W ciągu 10 lat, 478 stypendystów miało dostęp do edukacji na najwyższym poziomie. Każdy z uczestników programu kończy szkołę z dobrymi wynikami i dostaje się na wybrane studia. Obecnie wśród stypendystów są już absolwenci najlepszych polskich i zagranicznych uczelni. Firmy należące do tzw. Wielkiej Czwórki prowadzą podobne projekty. Czy były one dla Państwa inspiracją?

Kiedy w 2003 roku ruszał program Klasa BGŻ, żadna inna firma w kraju nie rozdawała stypendiów na tak dużą skalę. Obecnie młodzi ludzie mają już nieco więcej możliwości zdobycia dofinansowania na naukę w dobrej szkole, w dużym mieście. Jeśli chodzi o Wielką Czwórkę to choć wspierają one studentów, jednak żadna z nich nie ma całościowego programu wsparcia młodych, zdolnych osób, który zaczynałby się już w liceum. W Klasie BGŻ szczególnie ważne jest, że pomaga nie tylko osobom, które w przyszłości mają pracować w obszarze finansów i bankowości.

Nie prowadzimy statystyk pod względem zatrudnienia naszych absolwentów, ale wydaje nam się, że większość z nich całkiem dobrze radzi sobie na rynku. Musimy pamiętać przy tym, że są to bardzo często najlepsi studenci czy absolwenci swoich uczelni, którzy dodatkowo często pochodzą ze środowisk, gdzie panuje wysokie bezrobocie.

Aktywność popłaca! W Polsce niemal na każdej uczelni działają organizacje studenckie. Dzięki nim studenci mogą realizować swoje pasje społecznikowskie, a także zdobywać pierwsze szlify zawodowe. Działalność w samorządach może wskazać kierunek przyszłej kariery zawodowej i pomóc w odnalezieniu się na przyszłym rynku pracy. Czy rzeczywiście? Czy warto swój czas i pasje poświęcić działalności studenckiej? A może lepszym rozwiązaniem jest zdobycie doświadczeń w renomowanych firmach? Na te i inne pytania redakcji Rekrutera odpowiedział Miłosz Wrona, przedstawiciel Samorządu Studenckiego Uniwersytetu śląskiego.

Student na rynku pracy

wykorzystania wiedzy. Kooperacja Samorządu Studenckiego Uniwersytetu Śląskiego z Biurem Karier uważam za bardzo owocną. Zdaję sobie sprawę, że kryzys na rynku pracy coraz bardziej „ataPrócz szeregu szkoleń i warsztatów organizowanych przez Biuro, kuje” studentów i absolwentów. Działalność w samorządzie możekażdy student może skorzystać z ofert pracy i staży umieszczonych my potraktować w sytuacji kryzysu jako inwestycję na przyszłość. na stronie internetowej. Dodatkowo dzięki Biurze mamy możliJest też jest receptą na brak ciekawych praktyk czy staży. Samorząd wość skorzystać z usług doradców zawodowych, brać udział w liczdaje doskonałe możliwości na zdobycie doświadczenia na wielu nych projektach takich jak „Którędy do pracy”, spróbować swoich polach. Aktywność w studenckich komisjach promocji czy kultusił podczas zaaranżowanej rozmowy kwalifikacyjnej, dodać swoje ry nie różni się prawie niczym od tej wykonywanej w agencjach CV do specjalnej bazy oraz spotkać się z doświadczonymi specjazajmujących się eventami czy public relations. Wielu moich znalistami z różnych branż. jomych, byłych już samorządowców, twierdzi, że dzięki nabytemu w trakcie pracy w samorządzie doświadczeniu sprostało wyzwa- Na przykład, mając dostęp do badań realizowanych przez Biuro Karier Uniwersytetu Śląskiego, mogę stwierdzić, że zdecydowana niom rynku pracy. większość absolwentów decyduję się na etat. Odsetek tych, którzy Samorząd Studencki oprócz ciężkiej pracy i niezliczonej liczby decydują się na własną firmę wciąż jest zatrważająco niski – wiąże obowiązków jest też dobrą zabawą. Osobiście nie jestem już w stasię to głównie z ryzykiem jakie temu towarzyszy. Myślę, że rynek nie wyobrazić sobie studiowania bez pracy w Samorządzie. Uwarekrutacyjny, jaki reprezentuje Państwa Redakcja może wiele wyżam że w naszych strukturach można rozwinąć skrzydła, poszerzyć nieść z współpracy z biurami Karier. horyzonty, nabrać pokory i obycia, a zdobyte doświadczenie jest Studenci a agencje zatrudnienia bezcenne i procentuje na przyszłość. Studenci a Biura Karier

Samorząd Studencki współdziała z każdą organizacją związaną z Uniwersytetem, również z Biurem Karier, które jest niestety wciąż niedocenianą kopalnią wiedzy i umiejętności. Oprócz pakietu szkoleń i ofert, współpraca z Biurem Karier daje nam możliwość

Uważam, że na polu współpracy pomiędzy studentami a agencjami zatrudnienia jest wciąż wiele do zrobienia. Studenci poszukują pracy głównie na własną rękę, poprzez znajomości lub oferty na portalach pracy. Myślę, że funkcje łącznika mogłoby pełnić Biuro Karier, choć nie wykluczam również bezpośredniej współpracy. W tym temacie wiele do zrobienia.