Groener Wonen 1 2021 SALES

ZON 28 VEELZIJDIGE PVT-panelen leveren

stroom én warm water!

HITTE & PLENSBUIEN

ZO MAAK JE DE TUIN KLIMAATBESTENDIG DE B E ST E I DE E Ë N V O O R DUUR Z AAM WO N EN

ELEKTRISCH RIJDEN

EDITIE 8

WWW.GROENERWONEN.COM

NIEUWE BETAAL­BARE MODELLEN­

IN HUIS 39 GEZOND Slim ventileren en

warmte terugwinnen

EEN HUIS VAN 10 TON GERECYCLED PLASTIC

EDITIE 8 / € 6,95

DE BESTE IDEEËN VOOR DUURZAAM WONEN

PASSIEF BOUWEN

ZEER ENERGIEZUINIG

02101

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 3 0 0 6

ZON 28 VEELZIJDIGE PVT-panelen leveren

stroom én warm water!

HITTE & PLENSBUIEN

ZO MAAK JE DE TUIN KLIMAATBESTENDIG D E B ES T E I DEE ËN VO O R D U U RZ A A M WO NEN

ELEKTRISCH RIJDEN

EDITIE 8

WWW.GROENERWONEN.COM

NIEUWE BETAALBARE MODELLEN

IN HUIS 39 GEZOND Slim ventileren en

warmte terugwinnen

EEN HUIS VAN 10 TON GERECYCLED PLASTIC

PASSIEF BOUWEN

ZEER ENERGIEZUINIG

02101

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 3 0 0 6

Coverfoto Henny van Belkom

27

12

28

EEN PLASTIC HUIS Bram Peters woont in een duurzaam huis waar tien ton plastic in verwerkt zit: de save home.

Heel comfortabel en van alle gemakken voorzien.

DOSSIER ZONNE-ENERGIE De zon is een krachtige en duurzame energiebron. Waar moet je opletten bij het aanschaffen van zonnepanelen? En hoe zit het met het financieel rendement?

20

36

23

39

GROENE TRENDS Een klimaatneutraal wereldwonder, de groenste stad, een duurzame tuinbank, het huis van de toekomst en andere groene nieuwtjes en trends.

EDITIE 8 / € 6,95

DE BESTE IDEEËN VOOR DUURZAAM WONEN

6

PLASTIC: FANTASTISCH EN FUNEST Van koffiebekers tot rietjes: plastic zit in heel veel wegwerpartikelen. Het is slecht voor het millieu, maar wat zijn de alternatieven?

KUNST VAN AFVAL Een zwaan van plastic flessen of een boom van weesfietsen. Kunstenares Maria Koijck weet van afval indrukwekkende kunstwerken te maken.

4

GROENERWONEN

KLUSCOLUMN Hoe houd je het tijdens de donkere, winterse dagen vol in een klusboerderij?

HET KAN WEL De blog HetkanWEL is het platform voor mensen die groener willen leven.

DOSSIER VENTILEREN Wil je een goed binnenklimaat? Dan is ventileren essentieel! Lees er alles over in dit dossier.

INHOUD EDITIE 8 2021

44

58

85

47

64

86

DUZADORP VOOR KINDEREN Leer kinderen spelenderwijs wat duurzaamheid betekent aan de hand van Semmy Sedum en Zoë Zonnepaneeltje.

DUURZAAMHEIDSTIPS VOOR JE HUIS Monteur Rob van den Berg geeft tips om stap voor stap je huis te verduurzamen.

48

KLIMAATBESTENDIGE TUIN Wekenlange droogte, regenval en verschroeiende hitte: door de klimaatverandering krijgt de tuin het zwaar te verduren. Hoe bestendig is jouw tuin?

54

MOESTUIN VOOR BEGINNERS Groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin smaken toch een stuk lekkerder dan uit de winkel. In enkele stappen leer je hoe je een moestuin aanlegt.

VOEDSELBOS KETELBROEK Wat ooit een kale maïsakker was, is nu een vruchtbaar voedselbos. Hier wordt niet tegen, maar mét de natuur geboerd.

DOE MEE & WIN

66

ELEKTRISCHE AUTO'S Lees alles over de nieuwe modellen.

KLIMAATPRUTSER GWEN Als maker van het SBS6-televisieprogramma Green Make Over probeert deze levensgenieter wat milieuvriendelijker te leven.

DUURZAAM OP VAKANTIE Laat je inspireren door deze drie routes uit het boek Lonely Planet - 80 Duurzame reizen. Reis per trein of bus om je ecologische voetafdruk tijdens je vakantie beperkt te houden.

73

92

80

98

DOSSIER PASSIEF BOUWEN Ben jij al bekend met de techniek en het principe van passief bouwen?

RECEPTEN Zalige recepten uit het boek Zero Waste, zonder onnodig voedsel te verspillen.

VOLGENDE KEER & COLOFON

VINTAGE FASHION Hoe bewust shop jij?

GROENERWONEN

5

GROENE TRENDS 2

1

ZUINIGE LUCHTREINIGER (1) De lucht in huis is vaak veel minder schoon dan je denkt: stof, allergenen en kookluchtjes zorgen voor verontreiniging die tot vijf keer zwaarder kan zijn dan buiten.

Dat is slecht voor de gezondheid omdat het hoofdpijn, vermoeidheid en allergieën kan veroorzaken. Een luchtreiniger kan daarbij uitkomst bieden. De luchtreinigers van Blueair verwijderen tot 99,97% van alle luchtdeeltjes. Bovendien zijn ze laag in energiegebruik. Prijzen vanaf €155. www.blueair.com MINDER WEGGOOIEN, MEER WEGGEVEN (2) Uit onderzoek van Marktplaats blijkt dat Nederlanders hun oude spullen steeds minder zomaar weggooien en steeds vaker weggeven of verkopen. Ruim 80% van de Nederlanders koopt wel eens iets tweedehands. De opmars van tweedehands spullen is ook goed nieuws voor het milieu: dat is namelijk een veel duurzamere optie dan nieuwe spullen kopen.

3

6

GROENERWONEN

NATUURLIJK STEEN (3) Of je het nu aan de binnen- of de buitenkant van je huis gebruikt, natuursteen geeft je woning een bijzondere uitstraling. Natuursteen brengt ook nadelen met zich mee: de winning ervan kan belastend zijn voor de natuur en het is niet de beste isolatie.

Pareti Naturali lijkt sprekend op natuursteen en is daarom een prachtige aanwinst voor je huis, maar het isoleert beter en is gemaakt van materiaal dat gerecycled kan worden. www.mo-b.nl

GROENSTE STAD (4) De groenste stad ter wereld is de Amerikaanse plaats Charlotte in de staat North Carolina. De groene stad staat op nummer één van de HUGSIwereldranglijst, die steden rangschikt op basis van het percentage groen in de stad, de hoeveelheid groene ruimte per inwoner en de gezondheid van de vegetatie. Durban in Zuid-Afrika en de Litouwse hoofdstad Vilnius zijn tweede en derde. Twaalf Nederlandse steden hebben de lijst gehaald: daarvan is Enschede op plaats negentien het hoogst genoteerd.

4

5

IDEEËN VOOR HET HUIS VAN DE TOEKOMST (5) The Idealists hoopt met een Nationale Ideeënoproep het huis van de toekomst vorm te kunnen geven. Vanwege de klimaatverandering moet bouwen echt duurzamer: de bouwsector is verantwoordelijk voor 20% van de CO²-uitstoot in Nederland. Daarom geeft The Idealists heel Nederland de mogelijkheid om duurzame ideeën voor het nieuwe bouwen in te dienen. Het huis van de toekomst zal dit jaar nog gebouwd worden in de omgeving van Eindhoven. www. the-idealists.com/national-idea-call

6

VERWARMINGSPANEEL (6) Daar sta je dan te bibberen na je ontspannen douche. De meeste badkamers hebben een te kleine verwarmingsinstallatie om lekker warm te kunnen worden.

Promths heeft een verwarmingspaneel op basis van infraroodtechnologie ontwikkeld. Het infraroodpaneel maakt je badkamer niet alleen warm, maar kan de ruimte ook verlichten. www.prompths.eu

De opmars van tweedehands spullen is goed voor het milieu: het is een veel duurzamere optie dan nieuwe spullen kopen.

GROENERWONEN

7

√ Gemakkelijk te verwerken √ Duurzaam & recyclebaar √ Geen gezondheidsrisico’s

Meer weten?

Neem contact op: pxanederland.nl of bel 030 666 6963 GEZOND WONEN & ENERGIE BESPAREN

ISOLEREND Ook uwÉN dak groen!

Energie & Water besparen? STIJLVOL BUITENSTUCWERK Van droogtoilet tot ­zonne-energie

Van kookkachel tot waterzuivering

Bespaar nu

Actie!

Meer comfort Minder energie www.dibotherm.nl

www.ekogras.com

Bestel op www.ecosave.com

SpeedComfort

De slimme radiatorventilator

NIEUWSBRIEF

Gezonder & goedkoper wonen met meer comfort over toekomstbestendig Dat Meer is mogelijk met ons onafhankelijke advies op maatwonen

Meer comfort – minder energie tot 30% besparing mogelijk

Speciale aanbiedingen WWW.ANSVECO.NL Primeurs & tips

Schrijf je nu in op www.groenerwonen.nl

Winnaar Greenchoic e Energieprijs 2019

Bestel nu op www.speedcomfort.nl

Groener Wonen, de beste ideeën voor duurzaam wonen

Eenvoudig met de buren duurzame stappen zetten G oe d vo or he t m il ie u e n u w p o rte mo n ne e !

Onder vakkundige begeleiding voordelig isoleren, een groendak maken, een deelauto rijden…

Altijd samen met boeren en veehouders die -net als wij- de

wereld graag wat beter maken.

Zie: www.duurzaammetdeburen.nl

DUURZAAM MET DE BUREN

Doe het zelf met profesionele hulp Méér dan lekkere dierenvoeding.

43

GROENERWONEN

Alles voor een positief verschil. Voor je huisdier, voor jou en de planeet. yarrah WWW.YARRAH.COM

Wij zijn Yarrah. Ons voer is biologisch en dus zonder chemische kleur-, geur- en smaakstoffen. Zonder pesticiden of GMO. Wij voegen geen conserveermiddelen, geraffineerde suikers of andere stoffen toe die niet in diervoeding thuishoren.

De gezondheid van jouw dier komt voor ons op de eerste plaats. En daarmee de hoge kwaliteit van onze recepturen en ingrediënten. Daarom is biologisch voor ons dus logisch.

Goede voeding heeft een positief effect op een hond of kat. Een mooiere vacht, betere stoelgang en betere energiebalans zijn veelgehoorde verbeteringen na de overstap op Yarrah.

Ons assortiment bestaat uit droogvoer, natvoer en snacks voor honden en katten en biologische kattenbakvulling. Meer weten of voer bestellen? Kijk dan eens op onze website: www.yarrah.com.

COLUMN ONZE KLUSBOERDERIJ

Robert (52) woonde al vlak bij Wordragen, is vader van drie (volwassen) kinderen, heeft een eigen reclamebureau, is raadslid in de gemeenteraad, is Prins Carnaval, heeft twee honden en golft regelmatig. Eugenie (53) woonde tot voor kort vlak bij Utrecht, is moeder van een volwassen zoon, geeft spinning en pilates en heeft een volledige baan bij één van de netbeheerders. Sinds de zomer van 2017 zijn zij samen en sinds maart 2020 wonen zij samen in Wordragen, waar zij een klusboerderij kochten. Sinds kort hebben zij samen drie honden en inmiddels ook, zoals het op een ‘Finca’ betaamt, twee katten. In Groener Wonen delen zij hun ervaringen in hun klushuis.

Donkere dagen

‘We zijn oprecht blij met de isolatiemaatregelen die we hebben genomen’

bouwmaterialen. Deze laatste is natuurlijk ook van esthetische waarde gezien het feit dat wij een oude boerderij aan het opknappen zijn. In een tweegesprek werd Eugenie bevraagd in een kleine studio voor een online uitzending. Met de kerstdagen hebben we eens geëvalueerd wat we nu precies gedaan hebben het afgelopen jaar. We hadden het idee dat we maar wat aangerommeld hadden, maar niets bleek minder waar.

Januari 2020 reed er nog een minigraver met een pneumatische betonhakker door de huiskamer en vandaag de dag liggen de slangen klaar in de cementdekvloer. We hebben dus best hard gewerkt al zeggen we het zelf. In de spaarzame momenten dat we televisie kijken, zien we ook in allerlei programma’s langskomen hoe je een oud huis moet renoveren – of hoe het juist niet moet. In elk klus- of lifestyleprogramma worden de zwarte stalen deuren gehangen en de trap opnieuw bekleed. Voor ons tenenkrommend als je een ‘doortochtwoning’ van rond 1900 in zijn oude glorie aan het herstellen bent. We sluiten dan ook niet uit dat we onze ervaringen en opgebouwde kennis in de toekomst gaan delen met die mensen die echt authentiek willen verbouwen.

Portretfoto: Miek van Hemert

Alle seizoenen hebben hun eigen charme. Natuurlijk houden we het meest van het voorjaar en de zomer – lange(re) dagen en warme zon, maken het altijd een stuk leuker. Maar de herfst en winter zijn eigenlijk ook prachtige seizoenen. Het geeft ons wat meer tijd om binnen in het huis te werken, zaken af te maken. We zijn dan ook erg blij dat de woonkamer nu vrijwel klaar is, in ieder geval dicht en bewoonbaar. Want, we hebben nog geen centrale verwarming. We kunnen bijna niet kiezen…

Maar er is nóg iets: we zijn oprecht blij met de isolatiemaatregelen die we hebben genomen.

Door alles zo zwaar te isoleren, kunnen we de warmte die we hebben van de houtkachel, gemakkelijk binnen houden. Hoewel we merken dat we inmiddels veel beter gewend zijn aan lagere temperaturen. In dat licht zijn we benaderd door de consulente van het energieloket in de Bommelerwaard. Deze organisatie adviseert de burger over de duurzaamheid bij je thuis. Welke eenvoudige maatregelen kunnen al leiden naar een besparing en een bijdrage aan onze wereld? Wij hebben hier wederom de isolatie aangestipt, maar zeker ook het hergebruik van

GROENERWONEN

27

28

GROENERWONEN

DOSSIER ZONNE ENERGIE

ZUINIG MET ZONNE-ENERGIE De zon maakt het verschil tussen dag en nacht, de zon is het meest massieve object in ons zonnestelsel en de zon is een belangrijke en duurzame bron van energie. Deze energie, in de vorm van warmte en licht, kun je opwekken en benutten met zonnepanelen. Maar, waar moet je opletten bij de aanschaf van dit soort panelen en wat leveren ze uiteindelijk voor financieel rendement op?

Tekst: Danique Pals Foto’s: Shutterstock

GROENERWONEN

29

D

e zon is een zeer schone energiebron die, in tegenstelling tot fossiele manieren van energie opwekken, nooit opraakt. Zonne-energie is dus circulair en daarnaast wordt er bij het omzetten van zonne-energie in elektriciteit geen CO² uitgestoten. Door te kiezen voor zonnepanelen op je eigen dak, kies je dus voor duurzame energie. Daarmee draag jij bij aan een betere leefomgeving voor de volgende generatie.

KLEINE LETTERTJES Bij het aanschaffen van zonnepanelen is er een aantal factoren waar je op moet letten.

Er zijn honderden leveranciers van zonnepanelen en de panelen zien er over het algemeen vrijwel hetzelfde uit. Dit maakt het soms lastig om een goede keuze te maken.

Wico Gerritsen, werkzaam bij Solarwatt, weet waar je het beste op kunt letten bij het investeren in zonnepanelen. “Het begint allemaal bij goede kwaliteit van het product en dan gaat het niet alleen over de zonnepanelen zelf, maar ook om de omvormer.

Zonnepanelen koop je namelijk voor de lange termijn. Dit doen mensen om hun ecologische voetafdruk te verminderen, maar de hoofdreden is het financiële rendement. Als je product van slechte kwaliteit is, wordt het beoogde rendement niet gehaald.” Aan het product zelf kun je niet altijd zien of het van goede of slechte kwaliteit is, maar daar heeft Wico een tip voor. “Een goede maatstaf zijn

30

GROENERWONEN

de garantievoorwaarden. Deze voorwaarden geven eigenlijk aan hoeveel vertrouwen de fabrikant heeft in zijn eigen product. Dus als er in kleine lettertjes verschillende zaken zijn uitgesloten van garantie dan zegt dat iets over de kwaliteit en de zekerheid die je als klant hebt. Dan is het ook nog eens zo dat de garantie niet altijd te claimen is, bijvoorbeeld wanneer een fabrikant zich buiten Europa bevindt. Dat blijkt in de praktijk vaak lastiger dan wanneer het product in Europa is gefabriceerd. Hier heb je namelijk met de Europese wetgeving te maken, waardoor je als consument veel meer juridische mogelijkheden hebt om de garantie te verhalen op de fabrikant. Europese producten geven je dus veel zekerheid over de ‘claimbaarheid’ van de garantie.”

Bij Solarwatt hebben ze naast de garantievoorwaarden ook een allriskverzekering. Met deze verzekering zijn ook externe factoren, zoals diefstal, brand of vandalisme, gedekt.

Hiermee kun je de terugverdientijd van je zonnesysteem zeker stellen.

INSTALLATIE Heb je uiteindelijk uit alle zonnesystemen een keuze gemaakt? Dan is de volgende stap: het in kaart brengen van je eigen energieverbruik. En afhankelijk daarvan het aantal zonnepanelen kiezen. Je hebt natuurlijk een dak waarop je een bepaald aantal panelen kwijt kunt. Het liefst is het dak gesitueerd tussen het oosten en westen richting het zuiden. Op het noorden zal je rendement al

‘Zonnepanelen koop je voor de lange termijn.’ snel afnemen. Vervolgens is het tijd om de zonnepanelen op het dak te installeren. Ben je een handige klusser en wil je je systeem graag zelf aanleggen en installeren? Dat wordt door Wico sterk afgeraden. Het is volgens hem belangrijk dat je product wordt geïnstalleerd door een gespecialiseerd bedrijf met veel ervaring op het gebied van dit soort zonnesystemen. Daarbij is het ook van belang dat het installatiebedrijf werkt volgens de geldende wet- en regelgeving. “Enerzijds moet je hierbij denken aan de technische installatie, te dunne kabels worden veel te snel warm. Anderzijds moet er veilig worden gewerkt. Je wil niet dat er iemand van je dak valt. En daar ben je als consument, en dus opdrachtgever, voor verantwoordelijk. Ook mag de installatie achteraf geen gevaarlijke situaties opleveren.”

GLAS-GLAS EN GLAS-FOLIE In zonne-energie zit nog volop ontwikkeling en dat betekent ook dat zonnepanelen steeds efficiënter worden. Hierdoor kun je tegenwoordig veel meer stroom met je dakpanelen opwekken dan tien jaar geleden. Er werd volgens Wico vroeger ook veel meer gewerkt

ADVERTORIAL

Overweeg je om zonnepanelen op je dak te laten plaatsen? Dan wil je je geld investeren in zonnepanelen die goed werken en veilig zijn. Maar wat nu als de installatie niet goed gebeurt? Of als je installateur failliet gaat? Dát is waarom steeds meer mensen kiezen voor Stichting Garantiefonds ZonZeker (SGZZ): het garantiefonds voor zonnepanelen.

EEN GARANTIEFONDS VOOR ZONNEPANELEN:

WAT IS DE MEERWAARDE?

WAAROM EEN GARANTIEFONDS VOOR ZONNEPANELEN? Bij het installeren van zonnepanelen hoop je dat alles goed verloopt en dat je panelen naar behoren werken. Maar er kunnen ook dingen misgaan: • Wat als je installateur failliet gaat?

• Of als de installateur de verkeerde materialen gebruikt?

• En wat als een zonnepaneel verkeerd gemonteerd is of na een tijdje minder goed werkt?

Fabrieksgarantie betekent niet automatisch dat je ook garantie hebt op de installatie.

Bij faillissement van een installateur ben je aangewezen op contact met de curator en de fabrikant. Het kan dan lastig zijn om je gelijk te halen.

Dat soort risico’s voorkom je door te kiezen voor Stichting Garantiefonds ZonZeker als garantiefonds voor zonnepanelen. SGZZ staat eigenaren van zonnepanelen bij.

Bijvoorbeeld als je kampt met storingen of garantiekwesties, maar niet meer op

je installateur kunt terugvallen. Of als de installateur de installatie niet kan afmaken.

Zo kun je voor een klein bedrag veel grote (financiële) risico’s voorkomen.

WAT IS SGZZ? Stichting Garantiefonds ZonZeker is een collectief van zelfstandige en lokale installateurs.

Door te kiezen voor SGZZ profiteer je van een aantal extra zekerheden voor jouw installatie van zonnepanelen. Je kunt kiezen tussen drie dekkingen met bijbehorende zekerheden.

Je ontvangt gratis de Budgetdekking als je kiest voor een bij ons aangesloten installateur. Daarbij heb je volledige zekerheid tot en met de oplevering van de installatie, mits je installatie bij de stichting is gemeld.

Daarnaast kun je kiezen voor de certificaten ‘ZonZeker Basis’ en ‘ZonZeker Extra’. Die bieden ook zekerheid na de oplevering van de installatie. Met ZonZeker Extra heb je zelfs 15 jaar na de installatie nog maximale zekerheid over de zonnepanelen.

MEER INFORMATIE?

Wil je meer weten over Stichting Garantiefonds ZonZeker? Bezoek onze site ­ www.zonzekerzonderzorgen.nl.

Hier kun je precies teruglezen hoe we jou meer zekerheid over je zonnepaneleninstallatie geven.

WAT IS DE MEERWAARDE VAN EEN GARANTIEFONDS VOOR ZONNEPANELEN? Kies je voor een bij SGZZ aangesloten installateur, dan profiteer je van meerdere zekerheden: • Je hebt de zekerheid bij faillissement van de installateur dat een andere installateur de installatie zal afronden.

• Heb je gekozen voor een certificaat?

Dan heb je recht op kosteloze service gedurende de certificaatperiode. Ook bij faillissement van je installateur.

• Kwaliteit van de omvormers(s) en de zonnepanelen is gegarandeerd!

• De installatie wordt verzorgd door een vakbekwame kwaliteitsinstallateur die over de juiste certificaten beschikt.

• Ontstaat er een geschil met de installateur? Dan bemiddelen wij hierin.

• Je kunt kiezen voor een installateur uit jouw regio. Zo ondersteun je de lokale economie.

Zorgeloos Wonen Wilt u duurzaam wonen?

Wel of geen elektrische cv-ketel?

Overstappen op ‘groene’ waterstof?

Wat zijn de voor- en nadelen van een warmtepomp?

Wat zijn de kosten voor de energietransitie voor mij?

Want thuis daar draait het om.

In een wereld waar alles steeds sneller gaat en ingewikkelder wordt, is thuis dé plek waar alles veilig, prettig en vertrouwd is.

De vakmensen van Feenstra zorgen voor een comfortabel, veilig en duurzaam huis. Een fijne temperatuur in de woonkamer, een warme douche, gezonde lucht in huis, een veilig gevoel of een lage energierekening.

‘Zorgeloos wonen’ is de digitale inspiratiebron van de professionals van Feenstra. Vol tips, opinieverhalen, nieuws, ervaringen en achtergrondinformatie over duurzaam en comfortabel wonen van de vakmensen die verstand hebben van verwarming, ventilatie, beveiliging en duurzame energie.

Meer duurzaamheidsadviezen en bespaartips of achtergrondinformatie over duurzaam en comfortabel wonen?

Ga naar www.zorgeloos.nu

DOSSIER

VENTILATIE

VENTILATIE IN HUIS De meeste mensen brengen heel veel tijd door binnenshuis. Gezonde binnenlucht is belangrijk voor een goed binnenklimaat, maar helaas is de lucht in veel woningen ongezond. Door te ventileren pak je dit probleem aan. Maar waar begin je? En wat doet slechte ventilatie met je gezondheid?

Tekst: Danique Pals Foto’s: Shutterstock

GROENERWONEN

39

DOSSIER

VENTILATIE

DE INVLOED VAN VENTILATIE OP JE GEZONDHEID

Vieze lucht, niemand wordt er blij van. Wat de meeste mensen zich alleen niet realiseren is dat binnenlucht in 90 procent van de gevallen viezer is dan buitenlucht. Ventileren is daarom heel erg belangrijk, want slechte ventilatie kan een negatieve invloed hebben op onze gezondheid.

G

ezonde lucht is goed voor je. Veel mensen weten dit wel, maar echt bewust zijn we ons er niet van.

We zitten in Nederland veel binnen en de lucht binnenshuis of op scholen en kantoren is niet altijd best. Ventileren is daarom belangrijk, maar waarom is dat dan zo van belang? Elsa van der Zwan van Binnenklimaat Nederland heeft hier duidelijk antwoord op. “Het is heel belangrijk om gezonde lucht binnen te krijgen omdat het onder andere veel effect heeft op je slaap en je leefomgeving. Gezonde lucht is net zo belangrijk als goed sporten en gezond eten. Wanneer je voldoende ventileert, kan de vochthuishouding in je huis aangetast worden en dat heeft weer effect op schimmels, die ook weer ongezond zijn”, zegt ze. “Hetzelfde geldt voor fijnstof en organische stoffen uit spuitbussen. Ventileer je niet? Dan blijven deze stoffen in huis hangen. Er komt fijnstof vrij wanneer je kookt, maar bijvoorbeeld ook wanneer je kaarsjes aansteekt in huis. Er zijn dus diverse bronnen van ongezonde stoffen en die blijven allemaal in huis hangen wanneer je onvoldoende ventileert.” Veel mensen denken niet (genoeg) na over ventilatie. Soms zetten mensen een ventilatiesysteem zelfs uit omdat het te veel herrie maakt. Waar mensen zich ook niet bewust van zijn, volgens Elsa, is het feit dat douchen ook een belangrijk rol speelt. “Als je doucht, is het van belang om na het douchen je ventilatie nog minstens twee uur te laten draaien.” Een andere tip die ze geeft is met een trekker langs de muren van de douche te gaan na het douchen, zodat het vocht naar beneden stroomt. “Als

42

GROENERWONEN

‘Een vochtsensor kan helpen om een optimaal gebruik van je ventilatiesysteem te creëren.’ je dat niet doet, gaat het in de lucht hangen en dan duurt het ook weer langer eer het opgenomen wordt.”

ZIEKTES Het inademen van ongezonde stoffen of schimmels die veroorzaakt worden door te veel vocht, kan er voor zorgen dat je op den duur problemen krijgt met je gezondheid.

Elsa: “Mensen kunnen van alles krijgen door

slechte ventilatie. Het is een open deur, maar het gaat met name om astma en allergieën.

Daarnaast kunnen mensen ook last krijgen van droge ogen, een slechtere concentratie waardoor je minder productief bent, slechte slaap, vermoeidheid en de slijmvliezen van je keel, neus en ogen kunnen geïrriteerd raken.

Het probleem is dat mensen vervolgens proberen om de symptomen te bestrijden in plaats van de oorzaak.”

FEITEN OVER BINNENLUCHT Binnenklimaat Nederland heeft de website www.gezondbinnen.nl opgezet om mensen iets bewuster te maken van een gezonde leefomgeving. Op deze website vind je onder andere hoe je een gezonder binnen­klimaat kunt creëren, waardoor je beter woont en werkt. En wist jij deze feitjes over gezonde binnenlucht al?

SLAAPKAMER: Gemiddeld breng je zo’n eenderde van je leven door in bed en per nacht verlies je bijna een halve liter aan lichaamsvocht. Dat betekent dat je je slaapkamer goed moet ventileren. Zorg ervoor dat je bed kan ademen door je dekbed terug te slaan in plaats van het bed op te maken en kies altijd voor een goed ventilerend matras.

ADEMEN: Per dag ademen we zo’n 11.000 liter lucht in en uit. Dat is niet niks en daarom is het zo belangrijk dat deze lucht schoon is.

BINNEN ZITTEN: We brengen 85 procent van onze tijd binnen door.

Af en toe een frisse neus halen, is dus helemaal niet verkeerd. Je wordt er energieker, productiever en geconcentreerder van.

SCHIMMELS: Eén op de tien woningen heeft last van schimmels. Er zijn maar liefst 40.000 soorten schimmels en ze groeien graag op vochtige plekken. De aanpak van een schimmelprobleem heeft alleen nut als je eerst het vochtprobleem in de woning aanpakt.

ZILVERVISJES: Heb je last van zilvervisjes in huis? Dat is niet gek, want deze dieren houden van vochtige plekken. Zorg er dus voor dat je goed ventileert zodat je het vochtprobleem in huis aanpakt. Zilvervisjes vind je veel in nieuwbouwwoningen, omdat hier het vocht uit hout en beton nog jarenlang verdampt.

CORONA Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) helpt ventilatie en een gezond binnenklimaat ook bij het beperken van de overdracht van luchtweginfecties, zoals corona. Het RIVM raadt daarom aan goed te ventileren en te luchten. En ook luchtreinigers kunnen eventueel aanwezige virussen of bacteriën in de lucht een stuk verminderen. Maar wel met de nadruk op ‘kunnen’. Er is namelijk geen wetenschappelijk bewijs dat luchtreinigers in publieke plekken of thuis de overdracht van het coronavirus voorkomen of verminderen.

Luchtreinigers zijn daarom niet geschikt als alternatief op de coronamaatregelen. Het is dus van belang je altijd aan de maatregelen te houden.

MEER LEZEN OVER VENTILATIE? Kijk dan op onze website www.groenerwonen.com.

GROENERWONEN

43

48

GROENERWONEN

KLIMAATBESTENDIGE TUIN

KLAAR VOOR DE TOEKOMST Wekenlange droogte, extreme regenval en verschroeiende hitte: door de klimaatverandering krijgt de tuin het zwaar te verduren.

Je kunt tegen de bierkaai vechten en bakken geld en water verspillen in een poging je tuin leefbaar te houden - of je legt een klimaatbestendige tuin aan, die volledig is ingericht op het veranderende klimaat.

Tekst: Luuk van den Einden Foto’s: Janse & Berkhof Tuinen, Shutterstock

GROENERWONEN

49

DOE MEE & WIN 2x

5x

1

Duurzame verrassingsbox (1)

De Home Safer Box is de meest veelzijdige survival kit, waarmee thuiszijn een eco-festijn wordt.

De box is gevuld met een overload aan handige, groene producten. Zestien items waarmee jij je ‘me-myself-and-I’ (thuiswerk-) dagen een vrolijke, hygiënische opkikker geeft. Van natuurlijke ontsmetter tot knusse kaarsjes, vegan snacks en…toiletpapier!

Laat je inpalmen door deze vegan, plasticvrije en low-impact producten in deze thuiswerkbox.

Prijs € 59,95 www.zustainabox.nl GROENER WONEN MAG 2X EEN HOME SAFER BOX WEGGEVEN.

Boek: Janouk zoekt een duurzame wereld (3)

2 1

1x

Abonnement op energiemonitor (2)

Janouk Kelderman, bekend van ZAPP, komt met goede ideeën en haalbare tips met behulp van het Wereld Natuur Fonds.

In ‘Janouk zoekt een duurzame wereld’ vertelt ze je in heldere taal alles wat je moet weten over onder andere plastic, ontbossing, het stikstofprobleem, voeding, zeespiegelstijging, klimaat en CO²-uitstoot. In ieder hoofdstuk komen bekende experts aan het woord. Denk aan fijne kooktips van Lisa Goes Vegan, de gekste plastic vondsten op zee van Boyan Slat en interessante weetjes over het klimaat van wetenschapsjournalist Diederik Jekel. Prijs € 15,00 www.kosmosuitgevers.nl GROENER WONEN MAG 5X HET BOEK WEGGEVEN.

5x

Gratis EARN-E Pakket met adapter t.w.v. € 47,90 per stuk of optioneel zonder adapter voor € 41,95. Wil je jouw energie­ rekening omlaag brengen maar heb je geen idee waar je kan beginnen? Met de EARN-E energiemonitor heb je realtime inzicht in je energie- en gas­ verbruik. Door slim gebruik te maken van dit inzicht kun je gemiddeld zo’n € 70,- per jaar besparen. Prijs € 47,90 www.earn-e.com GROENER WONEN MAG 1X EEN ABONNEMENT WEGGEVEN.

Eco-handboek (4)

4

Auteur Tessa Wardley, in het Verenigd Koninkrijk een vooraanstaand adviseur op het gebied van milieu, geeft helder en simpel antwoord op 59 praktische vragen die we ons allemaal wel eens stellen. Kan ik nog wel vlees eten? Helpt het als we allemaal elektrisch gaan rijden?

Is alle plastic slecht? Kan ik nog wel op vakantie zonder het milieu te belasten? Prijs € 15,99 www.terralannoo.nl GROENER WONEN MAG 5X HET ECO-HANDBOEK WEGGEVEN.

3 MEEDOEN? Ga naar www.groenerwonen.com/winnen en vul het formulier in.

Dit kan tot 3 juni 2021. De winnaars krijgen vanzelf bericht.

64

GROENERWONEN

DUURZAAM REIZEN DOOR EUROPA

Met de vele korte afstandsvluchten van de laatste decennia kan iedereen snel en voor weinig geld naar almaar meer bestemmingen reizen. Toch raken we daarmee ook iets kwijt: het heerlijk relaxte ontdekken van een landschap dat je al fietsend, vanuit een trein of zelfs vanaf een veerboot ziet veranderen. Bovendien veroorzaakt vliegen veel CO²-uitstoot en heeft het grote gevolgen voor het klimaat. Daarom verzamelde Lonely Planet in het boek ‘80 Duurzame reizen’ inspirerende routes door Europa waarvoor je geen enkele keer in het vliegtuig hoeft te stappen. Wij mochten alvast drie van deze duurzame reizen met je delen.

Tekst en foto’s: Uit het boek 80 Duurzame reizen

Loch Lomond en Ben Lomond.

86

GROENERWONEN

NIEUWE MODELLEN Geïnteresseerd in een nieuwe elektrische auto? Hier zijn enkele betaalbare modellen die onlangs op de markt zijn gekomen. Alle wagens zijn volledig elektrisch, hebben een automatische transmissie en kunnen zowel via het stopcontact, laadpalen als snelladers opgeladen worden.

1

2

3

4

1 OPEL CORSA-E

Actieradius: 330 kilometer / Zitplaatsen: 5 Prijs: vanaf € 30.999

2P EUGEOT E-208

Actieradius: 340 kilometer / Zitplaatsen: 5 Prijs: vanaf € 33.900

3S KODA CITIGO-E IV

Actieradius: 260 kilometer / Zitplaatsen: 4 Prijs: € 23.290

4V OLKSWAGEN E-UP!

Actieradius: 250 kilometer / Zitplaatsen: 4 Prijs: vanaf € 23.475

5S EAT MII ELECTRIC

Actieradius: 260 kilometer / Zitplaatsen: 4 Prijs: € 23.400

70

GROENERWONEN

5

ADVERTORIAL

HEEL NEDERLAND AAN DE ELEKTRISCHE AUTO…BAM! Nooit meer naar een tankstation rijden, maar gewoon thuiskomen, de stekker erin en klaar! Zo eenvoudig gaat het laden van een elektrische wagen.

A

ls heel Nederland aan de stekker­ auto gaat, dan springen alle stoppen eruit. Dat kan het stroom­ net helemaal niet aan. Dit soort vooroordelen worden steevast geroepen door mensen die hun huidige benzine- of diesel­ auto koesteren. Verandering gaan we liever uit de weg en proberen we zo lang mogelijk uit te stellen door excuses te verzinnen. Maar

gedeeltelijk hebben ze wel gelijk. Het stroom­ net zou dat zeker niet aankunnen als iedereen in de avond de auto aan de lader hangt.

En daarom zijn er natuurlijk innovatieve pro­ ducten nodig om dit probleem op te lossen.

SLIM LADEN IS BELANGRIJK Als je elektrisch gaat rijden en thuis wilt op­laden, gebruik je natuurlijk meer energie.

Dan kom je al snel op het idee om zonne­ panelen op je dak te leggen. Hoe slim zou het dan zijn om al die zelf opgewekte energie ook zoveel mogelijk zelf te consumeren en je auto dus ook zo groen mogelijk op te laden.

Want dat is één van die punten waarop de elektrische autoliefhebber vaak wordt aangesproken: Je tankt je auto vol met kolenstroom!.

Met een slimme laadpaal kun je je wagen volladen met het overschot aan zonnestroom dat normaal terug naar het net g ­ estuurd wordt. En dan is het belangrijk dat het laden op de juiste momenten en met exacte stroomsterkte geregeld wordt. Daarvoor is innovatieve techniek nodig. Maak kennis met de ‘myenergi zappi’, bescheiden zonder hoofdletters. Een slim laadstation dat zich onderscheid van andere merken en types die in een wildgroei op de markt komen. Eén die niet schermt met de maximale snelheid, hoogste vermogen of de laagste prijs. Bij myenergi gaan ze vooral voor slimme inno­ vatieve producten en veiligheid, zonder inge­ wikkelde toepassingen. Maximaal gebruik maken van je eigen opgewekte energie, rekening houdend met de opbrengst van je zonnepanelen, dat is het ECO laden van ­zappi. Dat is logisch toch? En met dynami­ sche loadbalancing, een techniek die ervoor zorgt dat de hoofdzekering in alle omstan­ digheden veilig is en nooit wordt overbelast.

VEILIG, SLIM EN EENVOUDIG

OVER MYENERGI

myenergi is sinds de start van het bedrijf in 2016 in het Verenigd Koninkrijk sterk gegroeid met eigen vestigingen in onder andere Nederland en Duitsland. Ontdek de #zappi en de rest van onze familie: #eddi, #harvi, #hub… en blijf op de hoogte via de sociale media kanalen.

Meer info: www.myenergi.nl

Alle slimme snufjes in de wereld van de elek­ tronica maken het vaak ook veel te complex.

Daar is bij de myenergi zappi rekening mee gehouden. Het blijft namelijk zo simpel als gezegd, stekker erin en laden maar. Met slechts de keuze FAST, voor zo snel moge­ lijk, net als bij een gewoon laadpunt, of de slimme ECO stand. Hierbij regelt de zappi alles automatisch en zal tegen het voordelig­ ste tarief je wagen volladen. Zeker als in de toekomst het salderen wordt afgebouwd, is zelfconsumptie natuurlijk heel belangrijk. En met die gedachte is dit product ontwikkeld.

GROENERWONEN

63

BEKIJK HIER

D É R A D I AT O R VA N D E TO E KO M ST!

STRADA H Y B R I D MI LIEUBEWUST KOELEN & VERWARMEN MET DÉ WARMTEPOMPRADIATOR De Strada Hybrid is de ideale combinatie met een warmtepomp voor een duurzame installatie. Deze lage temperatuur radiator levert de hoogste afgifte voor koelen én verwarmen met het laagste geluidsniveau, door toepassing van het DBH-systeem. DBH staat voor Dynamic Boost Hybrid, waardoor de radiator niet groter hoeft in combinatie met een warmtepomp.

Nog geen warmtepompinstallatie? Jaga Hybrid radiatoren laten óók HR-ketels op hun laagste watertemperatuur werken en dus op hun hoogste rendement behalen. Er wordt direct bespaard op de energierekening en de installatie is klaar voor een toekomst zonder CV-ketel en CO2-uitstoot. Op elk gewenst moment kan er worden omgeschakeld naar een installatie met een warmtepomp. Dit kan dan zonder iets aan de radiatoren, de warmtedistributie of de leidingen te hoeven wijzigen.

Ook behoefte aan ventilatie? De Strada Hybrid kan ook uitgevoerd worden met Oxgen2, een intelligent gestuurde en energiebesparende ventilatie-unit, waardoor één toestel voor ventilatie, koeling én verwarming zorgt!

LOW-H2O TECHNOLOGIE VO O R V ERWA RMING OP L AGE T EMP E R AT U R E N

HR-KETELS PRESTEREN MAXIMAAL O P H U N L AAG ST E T E M PE R AT U U R

LAAGSTE GELUIDSNIVEAU M I N DE R DA N 3 0 d B( A )

TOT 9X SNELLERE OPWARMING D E S N E L ST E E N B E ST R E G E L B AR E R AD I ATOR

NOG COMPACTER DANKZIJ DBH TOT 3 X M E ER WA RMT E A FGIFT E

ENERGIE-EFFICIËNT KOELEN I N CO M B I N AT I E M E T E E N WAR M T E POMP

DOSSIER PASSIEF BOUWEN

WONEN IN EEN PASSIEFHUIS Passief bouwen wordt in binnen- en buitenland al jaren succesvol toegepast en de vraag hiernaar groeit. Wat maakt zo’n passiefhuis nu zo prettig? En waar moet het aan voldoen? We nemen een kijkje.

Tekst: Janouk Vermaas Foto’s: Gerben Bos, Martijn Heil/De Architectuurguide en Shutterstock

GROENERWONEN

73

DOSSIER PASSIEF BOUWEN

PASSIEF RENOVEREN

Naast passief bouwen, kun je ook passief renoveren. Architect Ruud Room van Rens architecten in Emmen heeft al jaren ervaring met Passief bouwen én renoveren. Aan de hand van een ontwerp in Coevorden, legt hij uit hoe je een bestaand gebouw passief renoveert.

Z

o’n zeven jaar geleden kwam Ruud Room in aanraking met passief bouwen, toen hij zich ging verdiepen in duurzaamheid. “Het was voor mij direct een eye-opener. Hoe meer kennis ik hierover kreeg, hoe meer overtuigd ik raakte van de kwaliteit ervan. Sindsdien heb ik vrijwel alleen nog maar passieve gebouwen ontworpen”. De energetische kwaliteit van een passief gebouw is wat Ruud aanspreekt. “Het principe dat je een gebouw bouwt, waarbij veel minder energie nodig is, dat vind ik mooi.” Hoewel 80% van het werk van het bureau bestaat uit nieuwbouw, worden er ook gebouwen gerenoveerd.

KASTEEL Vier jaar geleden werd Ruud benaderd door een projectontwikkelaar met de vraag of hij mee wilde werken aan de ontwikkeling van twee gebouwen in Coevorden. De projectontwikkelaar had een voormalig postkantoor en een voormalig Waterschapskantoor van de gemeente Coevorden aangekocht. Het voormalig postkantoor is een rijksmonument en daarmee al een uitdaging op zich. Beide panden waren al jaren niet meer in gebruik en enigszins verwaarloosd. Het oorspronkelijke idee was om beide gebouwen te verbouwen naar kleine studio’s, maar Ruud wist de ontwikkelaar te overtuigen om het gebouw recht te doen en er mooie, luxe appartementen van te maken. De ontwikkelaar wilde beide gebouwen graag aardgasvrij maken. “We hebben de mogelijkheden hiervoor uitvoerig onderzocht. Voor het monumentale pand bleek het lastig om deze zeer energiezuinig te maken. Onder andere omdat er niets aan de gevel veranderd mag worden. Uiteindelijk is besloten om het monumentale pand op aardgas te blijven verwarmen.” Bij het voormalige waterschapsgebouw is voor passief renove-

78

GROENERWONEN

ren gekozen, wereldwijd bekend als EnerPHit. “We hebben het gebouw voorzien van nieuwe gevels met behulp van steenstrips op isolatie en nieuwe kozijnen met triple beglazing. Daarmee hebben we het gebouw figuurlijk ‘een warme jas’ aangetrokken. Hierbij is met de passiefrekenmethode bepaald welke waarden gehaald moesten worden om uiteindelijk de certificering te kunnen behalen. Wat bleek?

De extra bouwkundige kosten die er bovenop kwamen om te kunnen certificeren, konden grotendeels terugverdiend worden in de besparing van kosten voor de installaties. De appartementen worden individueel verwarmd met Nilan Compact toestellen. Uiteindelijk loont het altijd om voor passief renoveren te kiezen; er is minder energie nodig, het is goed voor het klimaat en bewoners krijgen een uiterst comfortabel appartement met lage energielasten.” Momenteel is het wachten op de laatste blowerdoortest. “Tot die tijd is het spannend, want de laatste test moet uitwijzen of het gelukt is om voldoende kierdicht te bouwen,” zegt Ruud. “Maar ik ga ervan uit dat we het halen!”

UITDAGING Passief renoveren blijft een uitdaging, zegt Ruud. “Bij nieuwbouw begin je vanaf nul en kun je het gebouw qua oriëntatie optimaal ontwerpen. Bij renovatie is er al een bepaald uitgangspunt, dat meestal niet optimaal is.” Ruud legt uit dat er mede daarom ook een verschil is tussen de passiefeisen voor nieuwbouw en renovatie. “Je hebt vaak te maken met ongunstige situaties, zoals andere gebouwen of bomen die schaduwen geven, of bestaande bouwkundige thermische bruggen. Dat maakt renoveren tot een uitdaging waarbij het ook niet altijd haalbaar is. Het loont echter altijd om dit goed uit te zoeken door een PHPP berekening te laten maken.

Er zijn zoveel verschillende maatregelen en

oplossingen mogelijk dat veel mensen door de bomen het bos niet meer zien. Het is dan ook van belang om alle factoren tegen elkaar af te wegen. Waar zit het grootste verlies van de energie? Wat is het effect van isolatie?

Door deze vragen te stellen en het effect ervan in de PHPP door te rekenen, kun je een goed beeld krijgen van wat er nodig is om tot een bepaald resultaat te komen.” Ruud legt uit dat de grootste winst vaak te behalen valt door goede kierdichting in combinatie met warmteterugwinning op de ventilatie. “Ook hier zijn veel verschillende oplossingen voor.

Zo is dit decentraal te realiseren, door per ruimte te ventileren.” Voor wie geïnteresseerd is in het passief renoveren van zijn woning, heeft Ruud nog een tip. “Werk ergens naar toe. Om tot een passief huis te komen moet je misschien wel tien of meer verschillende maatregelen toepassen. Als je er, vanwege budget, maar één kunt doen, doe deze dan wel gelijk goed. Half werk heeft geen zin.

Gebruik de PHPP als basis of schakel een bureau in die hiermee werkt! Zo kom je tot het beste resultaat.”

Bespaar slim energie met TONZON: andere techniek, beter effect en de meest milieuvriendelijke isolatie Schone, drogere kruipruimte Het wonen boven een vochtig gat in de grond is niet prettig en ongezond.

Door een onderdruk wordt continu vochtige lucht uit de kruipruimte de woning ingezogen. Dit vocht moet door ventilatie weer worden afgevoerd. Dit kost energie en daar willen we juist zo weinig mogelijk van gebruiken. TONZON Bodemfolie stopt de verdamping van vocht uit de bodem, remt het vrijkomen van schadelijk radongas en zorgt zo voor een schone, drogere kruipruimte. Misschien wel de meest duurzame maatregel voor veel Nederlandse woningen.

Het biedt talloze voordelen waaronder energiebesparing. De Bodemfolie is volledig recyclebaar en ook zelf aan te brengen.

Milieuvriendelijk en circulair Andere techniek, beter isolerend effect Vloeren verliezen vrijwel alle warmte aan de onderkant. Andere soorten isolatie beperken wel het warmteverlies door geleiding, maar stralen de doorgelaten warmte aan de onderkant gewoon uit.

Zo lekt 24 uur per dag warmte aan de onderkant weg, waardoor nieuwbouwwoningen met vloerverwarming nog niet echt energiezuinig zijn. Het unieke TONZON Thermoskussen reduceert deze warmtestraling trapsgewijs tot vrijwel nul. De vloer wordt sneller warm, bereikt een hogere temperatuur en houdt de warmte langer vast. Meer comfort met minder energieverbruik.

TONZON producten zijn gebaseerd op een dunne maar sterke folie. Hierdoor kunnen wij woningen van uitstekende isolatie voorzien met ontzettend weinig materiaal. Het grootste volume dat deel uitmaakt van de isolatie is lucht. Deze hoeft pas op de plek van installatie toegevoegd te worden. De folie kan opgevouwen worden en neemt nauwelijks volume in.

Weinig materiaal betekent lage energiekosten bij de productie, installatie en ook bij het transport.

De producten van TONZON zijn circulair. Ze gebruiken maar weinig grondstof, zorgen voor heel weinig afval en zijn duurzaam.

Wanneer de producten aan het einde van hun levensduur komen, is de impact op het milieu gering.

sinds 1980 tonzon.nl info@tonzon.nl +31 (0)53-433 23 91