Duiken 04 2019

DUIKEN APRIL 2019 REIZEN: SPECIAL MEXICO, LANZAROTE . TECHSCHOOL: HEATING VESTEN . NATUUR: DUIKEN VOOR DE WETENSCHAP . DUIKAVONTUUR: MALEDIVEN . ACTUEEL: VEILIG DUIKEN . MEDISCH: DUIKEN OP LEEFTIJD

DUIKEN 30E JAARGANG NR.4 - APRIL 2019 € 6,95

MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD | WWW.DUIKEN.NL

FELICITAS

01904

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 2 6 8 9

Een verrassende Duitse leisteenmijn FOTOGRAFIE

Zo maak je geslaagde dolfijnenfoto’s

Lanzarote

Pareltje op slechts 4 uur vliegen!

GROTE SPECIAL

MEXICO

Verlies je hart in het mooie Mexico! 28 pagina‘s inspiratie

DUIKEN INSIDE

REIZEN

●

●

●

●

MEXICO SPECIAL Witte haaien, krokodillen, walvishaaien of spannende grotduiken: geen land biedt zoveel variatie én keuze als Mexico.

Intro 10 Portfolio 12 Wereldkaart 18 Isla Mujeres, zeilvissen 20 Holbox, walvishaaien 21 Banco Chinchorro, krokodillen 22 Playa del Carmen, toeristisch bolwerk 23 Cenoten, magische wereld 24 ●

●

●

●

●

●

●

●

REPORTAGE

MIJNDUIK Felicitas leisteenmijn 42 ACTUEEL Veilig duiken?

Duikvlag gebruiken!

66

NATUUR OMAN RIF-CHECK 60 ZEELAND DICKY’S PLACE 64 COLUMN BOOTSY’S BUBBELS 96

WETEN

■ TECHNIEK Test: Evertech Dry Breathable 70 Langs de decolijn 73 Techschool: Heating vesten 74 ■ MULTIMEDIA OW-FOTOGRAFIE: Making of... foto’s van dolfijnen 78 ■ PRAKTISCH Medisch: Netvliesloslating 84 Duiken op leeftijd 86 Van fouten leren: Als een kurk omhoog 90

RUBRIEKEN

WEBSITE DATABASE 94 GETIJDENTABEL 95 COLUMN 93 VOLGENDE MAAND 98

René Lipmann Hoofdredacteur

«Go, go, go!» Op het teken van de duikgids spring ik het water in. Net op tijd om een glimp van een walvishaai op te vangen die onverstoorbaar doorzwemt. Beteuterd kijk ik door de zoeker en zie de machtige staartvin in de planktonsoep verdwijnen. Wat maakt het ook uit. Ik ben eigenlijk nog vol van de ochtendduik bij de zeeleeuwenkolonie van Los Islotes. Jonge zeeleeuwen storten zich daar direct voor je lens.

Ze draaien naar links, rechts, staan op hun kop en maken de meest sierlijke salto’s. En dat alles met een blik van; ben ik in beeld? Wat een artiesten. Waar ik ben? In Mexico, Mexi-iiico!

DUIKEN 30E JAARGANG NR.4  APRIL 2019 € 6,95 ,9

MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD | WWW.DUIKEN.NL

01904

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 2 6 8 9

FELICITAS

Een verrassende Duitse leisteenmijn FOTOGRAFIE

Zo maak je geslaagde dolfijnenfoto’s

Lanzarote

Pareltje op slechts 4 uur vliegen!

GROTE SPECIAL

MEXICO

Verlies je hart in het mooie Mexico! 28 pagina‘s inspiratie

Onze coverfoto is gemaakt door Brandon Cole.

42

MEXICO SPECIAL Verlies je hart in het mooie Mexico.

VOORWOORD

DUIKEN APRIL 2019 REIZEN: SPECIAL MEXICO, LANZAROTE . TECHSCHOOL: HEATING VESTEN . NATUUR: DUIKEN VOOR DE WETENSCHAP . DUIKAVONTUUR: MALEDIVEN . ACTUEEL: VEILIG DUIKEN . MEDISCH: DUIKEN OP LEEFTIJD

Cozumel, droomriffen 28 Baja California, een aquarium 30 Socorro, haaien en manta’s 34 Guadalupe, witte haaien 36 Topspots, onze favorieten 38 DUIKAVONTUUR MALEDIVEN 40 LANZAROTE Pareltje op slechts 4 uur vliegen 50 ●

Nieuws uit de duikwereld 4 Langs de vloedlijn 6

10

INHOUD APRIL 2019

MIJNDUIKEN Felicitas leisteenmijn.

M’n hart verloren De Zangeres Zonder Naam zong het al, ik heb m'n hart verloren in het mooie Mexico. Niet voor niets dat een van onze DUIKENlezersreizen naar het prachtige land gaat. Heb je de 10-daagse liveaboard naar Socorro al aangekondigd gezien in de vorige editie? Socorro staat bekend om de unieke interactie met reuzenmanta’s die tot wel 5 meter groot worden. Je vindt een volledig overzicht op www.duiken.nl/lezersreizen. In deze uitgave hebben we een Mexico Special vol tips voor je volgende duikvakantie. Iedere maand een inspirerende column schrijven is een uitdaging. Peter Boots presteert het telkens weer.

Inmiddels staat de teller op 50 columns! Om op een pagina ‘je ding’ te doen, is bij wijze van spreken lastiger dan een grote reportage. Peter, hartelijk dank. We kijken uit naar de volgende 50!

4/2019

DUIKEN.NL

3

INSIDE

FOTO: PETER DE MAAGT

HAAIEN KRIJGEN EXTRA BESCHERMING

De Caribische landen hebben afgesproken om groottand-zaagvissen en zijdehaaien extra bescherming te bieden. De zwaar bedreigde zaagvis en de kwetsbare zijdehaai zijn toegevoegd aan het ‘Protocol voor speciaal beschermde gebieden en soorten’, om het voortbestaan van de unieke dieren te waarborgen. Zij lijden onder overbevissing en de vernietiging van hun leefgebieden; mangrovebossen en koraalriffen.

Deze vissen mogen niet verloren gaan want ze zijn erg belangrijk voor het in stand houden van een natuurlijk evenwicht in de oceanen en de biodiversiteit. De International Union for Conservation of Nature and Natural Resources (IUCN) schat dat momenteel een kwart van de haaien en roggen wereldwijd wordt bedreigd met uitsterven. Een betere wettelijke bescherming van de Caribische Zee zorgt ervoor dat het een toevluchtsoord kan worden voor haaien en roggen.

Kijk voor meer info op www.saveoursharks.nl

WORKSHOPS OW-FOTOGRAFIE 2019 HOE MAAK JE DE MOOISTE FOTO’S? Of je nu beginnend OW-fotograaf bent of gevorded: Onderwaterhuis.NL in Oud Gastel biedt cursussen en workshops aanop ieder niveau. Heel specifiek voor tijdens het duiken en snorkelen. Liever aan de slag in het buitenwater? Dat kan ook.

Reserveer dan een privécursus onderwaterfotografie tijdens een duik in Zeeland.

BASISCURSUS ONDERWATERFOTOGRAFIE De algemene beginselen van onderwaterfotografie met vele tips en trucs komen tijdens de basiscursus aan bod. Soorten apparatuur, zweefvuil op je foto’s voorkomen, kleurrijke foto’s maken, sluitertijd, diafragma, compositie, belichting en nog veel meer. Je doorloopt heel wat theorie en gaat dan in een practicum in het cursuslokaal aan de slag met de instellingen op je eigen camera. Datum: 6 april WORKSHOP OLYMPUS TOUGH OF SEALIFE DC2000 Deze camera’s zijn zo populair, dat een speciale workshop niet uit kon blijven. Leer meer over het gebruik en de instellingen van deze camera’s. Nog mooiere opnamen gegarandeerd! Datum: 25 mei WORKSHOP MACROFOTOGRAFIE EN SNOOTBELICHTING De meer gevorderde fotografen zoomen in op een bepaald onderwerp. Leer in deze workshop onder andere prachtige macrofoto’s te maken. Ontdek welke extra dimensie de creatieve belichting van het gebruik van een snoot je kan geven om je foto’s de WOW-factor te geven. Datum: 30 maart

4

DUIKEN.NL

4/2019

WORKSHOP VERLICHTINGSTECHNIEKEN In deze specialisatie draait alles om licht: natuurlijk licht en kunstlicht. De specifieke lichtomstandigheden onder water, het soms beperkte zicht en de noodzaak om extra licht in de vorm van lampen of flitsers te gebruiken, maken fotograferen onder water nu eenmaal enorm complex. Datum: 13 april VOOR VIDEOGRAFEN: FILMEN MET EEN FOTOCAMERA Filmen blijkt toch een totaal andere tak van sport dan fotograferen.

In deze workshop leer je je fotocamera te gebruiken als een filmcamera. Ook leer je de basisprincipes voor het maken van een boeiende film.

PRIVECURSUS ONDERWATERFOTOGRAFIE Leer in je eigen tempo hoe jij je fotografie naar een hoger niveau kunt tillen. De begeleiding is 1-op-1.

INSCHRIJVEN? Bel of mail +31-165-553944 of info@onderwaterhuis.nl

Onder redactie van: Manja Jurgens

BASIS HANDBOEK DIGITALE ONDERWATERFOTOGRAFIE

«COMPACT CAMERA’S BLIJKEN TOT VEEL MEER IN STAAT DAN IK HAD INGESCHAT» Na het grote succes van zijn Handboek Digitale Onderwaterfotografie, brengt Ron Offermans een nieuw boek uit. Dit keer met focus op het gebruik van compact camera’s.

Dit boek is speciaal voor fotografen met een compact camera? Er zijn enorm veel nieuwe compact camera’s op de markt gekomen. Gebruiksaanwijzingen van fabrikanten geven, op een enkele uitzondering na, geen informatie over het gebruik van hun camera’s onder water. En in de cursussen die ik geef, blijkt er een grote behoefte te bestaan aan kennis om specifiek met deze camera’s mooie foto’s te maken. Zie hier de geboorte van dit nieuwe basisboek onderwaterfotografie!

Het was niet eenvoudig om dit boek te realiseren…

Vanwege de vele verschillende modellen op de markt, die elkaar soms ook nog heel snel opvolgen, bleek mijn kennis over kleine compact camera’s onvoldoende.

Dit soort camera’s bleken technisch tot veel meer in staat dan ik had ingeschat.

Een ander probleem was dat de werking, menustructuren en termen die de verschillende fabrikanten gebruikten, onderling vaak erg van elkaar verschilden.

Hierdoor moest ik heel veel verschillende camera’s leren kennen.

Maar niet allemaal toch? Welke heb je uitgekozen? In samenwerking met Onderwaterhuis.nl kwamen we in eerste instantie uit op zo’n zeven verschillende camera’s waarbij je ervan uit kan gaan dat je dan zo goed als 90% van de markt hebt afgedekt. Logischerwijs kom je dan uit bij camera’s zoals de Olympus PEN, de Olympus Tough TG-5, Canon G7, SeaLife DC2000 en nog een paar wat minder bekende camera’s, maar die toch redelijk vaak worden gebruikt.

Je bent de camera’s zelf gaan gebruiken… Klopt, ik wilde ze tot in detail leren kennen. Het zelf uittesten van de camera’s diende nog een tweede doel. Ik wilde aantonen dat je met redelijk goedkope camera’s ook echt mooie foto’s kunt maken als je maar weet hoe ze werken. In dit boek heb ik dan ook alleen maar foto’s gebruikt die met compact camera’s zijn gemaakt.

Voor wie is het boek bedoeld?

Het helpt je om een keuze te maken welke camera je moet kopen als je wilt beginnen met onderwaterfotografie.

En als je al een camera hebt, dan kun je uit dit boek de kennis halen om de technische mogelijkheden van je camera optimaal te benutten. Het behandelt alle basistechnieken die specifiek met onderwaterfotografie te maken hebben.

Er wordt ook een begin gemaakt om de basiscompositieregels onder de knie te krijgen met als doel mooiere foto’s te maken en de eerste aanzet wordt gegeven tot het nabewerken van foto’s aan de hand van een simpel

50 JAAR KORAALDUIKERS GENK Zoals vele duikverenigingen is ook onze club gestart vanuit een bestaande club; de Hasseltse duikclub COWOL. Wanneer in 1968 enkele leden een trainingsuur krijgen in het nieuwe zwembad, besluiten ze een eigen club op te richten. Op 3 februari 1969 verschijnt de oprichtingsakte in het Belgisch Staatsblad: Koraalduikers Genk is geboren. Door de goed draaiende economie in Genk, onder andere door de steenkoolmijnen en Ford, kent de club al snel een enorme groei. Door de jaren heen wordt een compressor aangeschaft, evenementen georganiseerd en uiteraard veel gedoken. Bij de viering van ons 40-jarig bestaan krijgt voorzitter Walter Geebelen een borstbeeld aangeboden voor 40 jaar voorzitterschap en 40 jaar instructeur. Onder veel persbelangstelling wordt dit beeld afgezonken in het Zilvermeer te Mol. In 2010 wordt de aankoopakte van ‘de Thor’ getekend, een Genks café met een rijke geschiedenis. We hebben vanaf nu ons eigen clubhuis! Begin dit jaar hielden we een receptie voor ons

50-jarig jubileum. 50 jaar Koraalduikers Genk was 50 jaar duiken, 50 jaar reizen, 50 jaar vriendschap en vooral 50 jaar plezier! De toekomst lacht ons toe: op naar het volgende jubileum! Bedankt, aan de oprichters en alle bestuursleden en instructeurs uit ons verleden. Bedankt, aan alle leden want een club is maar zo goed als haar leden!

Katrien Engelen & Kris Smets

4/2019

DUIKEN.NL

5

INSIDE

LANGS DE VLOEDLIJN DE ALLERNIEUWSTE DUIKPRODUCTEN

MARES

Opvolger Icon HD: de Genius Hij is er! De langverwachte opvolger van de Icon HD. Zoals de naam al zegt, het is een echte ‘Genius’ met zijn ZHL16C-algoritme (klassieke Bühlmann) mét de integratie van een bewerkbare gradiëntfactor.

Je kunt de Genius geheel persoonlijk instellen - zo lees je precies af wat jij wilt zien. Ook te gebruiken met nitrox en trimix, De duikcomputer heeft een extreem helder kleurendisplay met zeer hoge afleeshoek, slangloze integratie van tankgegevens, een duikduur van 40 uur per oplaadbeurt en zo kunnen we nog even doorgaan…

Richtprijs: € 799. www.mares.com

WERELD NATUUR FONDS

233-koffiebekertjes-in-1 Wist je dat een gemiddelde Nederlander jaarlijks 233 plastic koffiebekertjes gebruikt? Dat lijkt niet zoveel, maar als je alles bij elkaar optelt, komen we uit op een slordige drie miljard wegwerpbekertjes! Dit is een van de redenen dat WWF het Nederlandse publiek oproept de levensstijl te veranderen; zeg nee tegen plastic dat je maar één keer gebruikt.

Met de speciale WWF-koffiebeker van KeepCup heb je een mooi alternatief in handen voor alle plastic koffiebekertjes.

Mis hem niet en help mee in onze strijd tegen de plastic soep. Prijs: € 18,95. www.wnf.nl

TUSA

Switch Pro Vorig jaar introduceerde Tusa de Switch vinnen, in de USA uitgeroepen tot de beste vinnen van 2018.

Als vervolg hierop komt het merk nu met de Switch Pro. In de basis dezelfde vin, maar dan met een iets stijver blad. De Switch Pro is gemaakt van Purimax Poly Urethaan, dat een extreem goede veerkracht geeft. De voetpocket is comfortabel en gemaakt van een stijvere kunststof om de kracht beter over te brengen op het blad. De vinnen hebben een iets negatief drijfvermogen, wat het zwemmen makkelijker maakt. Vortex afvloeiing bij BARE de opperwaartse slag en met verstelbare bungeestraps. Verkrijgbaar vanaf maat medium en in drie verschillende kleuren.

Wij willen het Bare X-Mission Prijs: € 209. www.tusa.com

Blijvertje

SEALIFE

Mag het een beetje meer zijn?

SeaLife heeft zijn collectie uitgebreid met de nieuwe Sea Dragon 3000 Auto. Met 3000 werkelijke, FL1 gecertificeerde lumen een heuse zee van licht. Ideaal voor video en closeupfotografie. De stralingshoek is 120 graden en mooi egaal over het gehele oppervlak. De kracht is instelbaar in 100%, 50%, 25% en een automatische instelling die de reflectie meet en de hoeveelheidlicht aanpast van 10% tot 100%. Deze Sea Dragon is standaard uitgevoerd met een flits- detectiesensor, zodat de lamp heel even uitgaat als er een foto met flitser gemaakt wordt. Met rood licht functie. Prijs: € 449. www.sealifebenelux.nl

droogpak van harte feliciteren met het winnen van de TAUCHEN Award 2019 categorie droogpakken! Onze eigen auteur en techduiker Sander Evering duikt ook in dit pak en is er na honderden duiken nog steeds heel enthousiast over. De X-Mission is duurzaam, lichtgewicht en gemaakt van extreem flexibel Nylon Micro RipStop trilaminaat. Er zit extra bescherming op gevoelige plaatsen zoals onderarmen, zitvlak en kruis. De cave cut elimineert overtollig materiaal voor betere bewegingsvrijheid. Met 3 mm neopreen comfortfit nekseal en 2 mm nylon kraag met drain.

Richtprijs: € 2079. www.amilco.nl

Onder redactie van: Manja Jurgens

AMILCOSPORTS

Cadeau van de maand

Winnen? Vul dan de actiecode Revivex in op www.duiken.nl en win!

Voor kleine en grote wasjes Je duikmaterialen goed spoelen na je zoutwaterduik is heel belangrijk, net zoals na een duik in het zwembad of zoet water. Maar enkel spoelen met zoet water heeft lang niet altijd het gewenste effect. De Gear Air Revivex Wet- & Drysuit Shampoo maakt neopreen artikelen vrij van organische resten, chloor en zoutophopingen.

Ook voorkomt het verkleuring en veroudering. Ideaal voor wetsuits, droogpakken, BCD’s, handschoenen etc. Prijs: € 9,85. www.amilco.nl

GLADIUS

Onderwaterdrone Vorige maand heb je alles kunnen lezen over onderwaterdrones, wist je dat je de Gladius Mini gewoon bij Onderwaterhuis.nl kunt bekijken en bestellen? Hoe gaaf is dat: 4K Video en 12 megapixel foto’s maken tot 100 meter diepte en zelf droog blijven! Perfect voor onderwaterinspecties en observatie. Klein en makkelijk mee te nemen. En de besturing? Easy. Gewoon met je mobiele telefoon of tablet! Je kunt instellen dat de Gladius op een bepaalde diepte moet blijven varen en de hoek vastzetten. Deze onderwaterdrone is middels 100 meter drijvende kabel verbonden aan het basisstation aan wal.

De beelden zijn via de internetverbinding van je smartphone rechtstreeks op onder meer Facebook en Instagram te streamen. Uitgerust met twee lampen en traploos dimbaar. Lees binnenkort de review in DUIKEN! www.onderwaterhuis.nl

SCUBAPRO

Bijna weer natpakkentijd!

Het water begint langzaam op te warmen dus voor je het weet is het weer natpakkentijd! De Definition 5 & 7 natpakken van Scubapro houden je heerlijk warm in onze eigen wateren. Dit X-Foam wetsuit heeft naadloze elastische inzetstukken op armen en benen en seals met dubbele ritsen zodat aan- en uittrekken nog makkelijker is. Slijtvaste schouder-, elleboog en kniestukken bedekken de kwetsbare delen waardoor het pak des te langer meegaat en de naden zijn gelijmd met non-toxic glue. De 7 mm is geschikt voor een watertemperatuur tussen 7°C en 12°C, de 5 mm voor een watertemperatuur tussen 10°C en 18°C. Vanafprijs: € 295. www.scubapro.com

TUSA

Woman only!

Stijlvol en uiterst comfortabel, het nieuwe TINA jacket van TUSA. Uitgerust met het Independent Harness System, zodat de BCD strak om je lichaam blijft zitten onder alle omstandigheden.

De flesklemband is net als met alle andere Tusa jackets een RiteTite buckle, die eenvoudig en licht de cilinder vastzet aan het vest. Er is geen brute kracht voor nodig! De tilt-inflator zorgt onder alle omstandigheden voor de juiste hoeveelheid lucht door zijn gebalanceerde druksysteem. Het loodsysteem is eenvoudig te plaatsen en zit goed geborgd. Op de rug zitten twee pockets voor trimweights. Verkrijgbaar in twee verschillende kleuren en een complete range maten. Prijs: € 499. www.tusa.com

4/2019

DUIKEN.NL

7

B A R E ULTRAWARMTH EEN WARME DUIK IS EEN GOEDE DUIK

CELLIANT INFRAROOD TECHNOLOGIE Celliant Infrared Technology maakt gebruik van 13 thermo-reactieve mineralen die lichaamswarmte omzetten in infrarode energie en deze weer naar uw lichaam reflecteren. Dit helpt verloren lichaamswarmte te behouden en het thermisch herstel te versnellen - wat betekent een comfortabelere duik en meer tijd in het water.

ENERGIE DIE JE VOELT Het is wetenschappelijk bewezen dat infrarood energie een positief effect op het lichaam heeft. Het bevordert de bloedsomloop, stimuleert de warmte en verkort de hersteltijden.

BETERE CIRCULATIE Het is wetenschappelijk bewezen dat infrarood energie de bloedsomloop verbetert. Het stimuleert de doorstroming van het bloed naar de lichaamsweefsels waardoor het zuurstofgehalte in de weefsels verhoogd wordt. Dit verhoogt je lichaamstemperatuur en bevordert je uithoudingsvermogen.

VERHOOGDE WARMTE Houdt je innerlijke thermostaat precies zoals je het wilt. Het vaatstelsel is de thermostaat van het lichaam. Door de optimalisatie van de bloedstroom maakt Celliant het makkelijker voor het lichaam om de ideale temperatuur te behouden en dat zorgt dus voor warme en langere duiken.

SNELLER HERSTELLEN Celgroei verbetert, net als uw duikvaardigheden. Infrarood energie gecreĂŤerd door Celliant stimuleert de prestatie en regeneratie van de cellen, terwijl de verhoogde circulatie de cellen voorziet van een hogere zuurstofniveau voor verdere bevordering van de celgezondheid. Verbeterde cel functie betekent een sneller herstel en versterkt het uithoudingsvermogen.

AMILCOSPORTS.NL

ULTRAWARMTH WORDT GEBRUIKT IN VERSCHILLENDE BARE WETSUITS EN ONDERKLEDING

7mm Reactive

7mm Velocity Ultra

7mm Evoke

Ultrawarmth Base Layer (onderkleding)

MAAK JE WETSUIT(SYSTEEM) COMPLEET MET ULTRAWARMTH ACCESSOIRES

5/3mm Ultrawarmth Vest

7mm Ultrawarmth Dry Hood

5mm Ultrawarmth Gloves

7mm Ultrawarmth Boots

REIZEN

M e x ic o Spe c i a l INTRO

MEXICO: HET LAND VAN 1000 MOGELIJKHEDEN Witte haaien, krokodillen, walvishaaien of spannende grotduiken: geen land biedt zoveel variatie én keuze als Mexico.

In deze special tonen we alle hoogtepunten.

10

DUIKEN.NL

4/2019

FOTO: B. COLE

Indrukwekkend: duiken tussen majestueuze manta’s bij Socorro.

4/2019

DUIKEN.NL

11

INSIDE

12

DUIKEN.NL

M e x ic o Spe c i a l PORTFOLIO

4/2019

4/2019

DUIKEN.NL

FOTO: B. COLE

Magische werelden in Yucatรกn: de cenotes gevuld met het meest heldere zoet water en stalactieten en stalagmieten.

13

INSIDE

14

DUIKEN.NL

M e x ic o Spe c i a l PORTFOLIO

4/2019

4/2019

DUIKEN.NL

FOTO: B. COLE

Pure adrenaline: voor Guadalupe in de Stille Oceaan staat kooiduiken met witte haaien op de agenda.

15

INSIDE

16

DUIKEN.NL

M e x ic o Spe c i a l PORTFOLIO

4/2019

4/2019

DUIKEN.NL

17

FOTO: B. COLE

Prachtige koraaltuinen: in het Cozumel National Park in het Caribisch gebied groeien de oranje olifantsoorspons en gorgonen dicht bij elkaar.

REIZEN

M e x ic o Spe c i a l WAAR LIGT WAT

USA

Tijuana

9

Guadalupe

BA

an

lf v ië

rn

IA

lifo

RN

Ca

I FO

L CA

Go

JA 7

MEXICO

La Paz Los Cabos

Hier vind je de mooiste duikgebieden van Mexico!

18

1

Isla Mujeres pagina 20

2

Holbox pagina 21

3

Banco Chinchorro pagina 22

4

Playa del Carmen pagina 23

5

Cenoten pagina 24

6

Cozumel pagina 28

7

Baja California pagina 30

8

Socorro pagina 34

9

Guadalupe pagina 36

DUIKEN.NL

4/2019

8

GROTE OCEAAN

Socorro

OCEANEN VOL AVONTUUR

Van de Grote Oceaan in het westen tot de Cariben in het oosten: de gevarieerde duikavonturen die je in Mexico kunt beleven zijn eindeloos!

GOLF VAN MEXICO Holbox 2

1

Cancun 5 4

Isla Mujeres

Cozumel Playa del Carmen 6

Mexico-Stad Chetumal

3

Banco Chinchorro

BELIZE GUATEMALA

N

HONDURAS

W

O Z

EL SALVADOR

NICARAGUA 4/2019

DUIKEN.NL

19

REIZEN

M e x ic o Spe c i a l ISLA MUJERES & HOLBOX

W at i s e r te z i e n?

ISLA MUJERES Pijlsnelle zeilvissen voor de kust

Z

eilvissen behoren met een gemiddelde zwemsnelheid van 45 kilometer per uur tot de snelst zwemmende soorten die in de oceanen leven. Die snelheid kan bij fotografen nogal eens voor wat hoofdpijn of frustratie zorgen. Deze soort, die voornamelijk in de open zee voorkomt en veelvuldig jaagt op grote baitballs, is natuurlijk prachtig om te zien, maar maakt het fotograferen er niet eenvoudiger op. Wil je toch een poging wagen of simpelweg deze vis in het echt zien? Pak dan je kans ten noorden van Isla Mujeres. Met een snelle boot volg je de fregatvogel, die tevens een fervent sardinejager is. Wanneer je een groot aantal fregatvogels boven de oppervlakte ziet cirkelen, is de kans groot dat je sardines en dus ook zeilvissen zult

De wateren voor de kust van Isla Mujeres kunnen zo op een ansichtkaart.

aantreffen. Zo lang als het soms duurt voordat je de vis hebt gevonden, zo snel kan het moment alweer voorbij zijn. Met hoge snelheid eet hij zich een weg door de baitball heen totdat hij verzadigd is.

- Pacifische zeilvissen - grote baitballs sardines - jagende dolfijnen - jagende grote tonijnen

Zitten de sardines onder de boot? Ga dan meteen het water in! Al snorkelend heb je een prachtig zicht op alle actie. En de schaduw die je lichaam veroorzaakt, trekt ook nog eens sardines aan die beschutting komen zoeken. Toegegeven: het is best even slikken wanneer de zeilvis in volle vaart op je afkomt met zijn puntige neus.

Gelukkig ziet hij snorkelaars niet als prooi, maar eerder als concurrent. Zijn aandacht zal daarom nog meer verschuiven naar de sardines. Geef je ogen goed de kost, want voor je het weet is het moment weer voorbij.

Waarschijnlijk zal deze ervaring nog een hele poos op je netvlies gebrand staan.

REISFACTS DUIKSCHOLEN

MUSEO SUBACUÁTICO DE ARTE 400 STANDBEELDEN ONDER WATER Het MUSA Museo Subacuático de Arte is een indrukwekkend onderwaterkunstwerk van de Britse kunstenaar Jason Taylor. Ruim 400 (!) standbeelden staan op slechts enkele meters diepte op de uitgestrekte zandbodem. Inmiddels zijn de sculpturen begroeid, wat mariene leven aantrekt.Een duik op het MUSA staat garant voor een bijzondere ervaring met vele vissoorten. Een ander al even visrijk gebied is gelegen in het zuidwesten van Isla Mujeres. Hier leven gigantische scholen snappers en baarsachtigen op prachtig kleurrijk koraal op een maximale diepte van 15 meter.

20

DUIKEN.NL

4/2019

Rondom Isla Mujeres worden diverse liveaboards aangeboden, waarbij onder andere de zeilvis op het programma staat. Enkele aanbieders zijn Waterworld (waterworld.at) en Pro Dive International (prodiveinternational. com). De zeilvis is ook tijdens een dagtocht te zien, maar houd dan rekening met lange vaartijden en een strakker schema.

VERBLIJF

Catalonia Privileged Maroma Resort Hotel Privilege Aluxes Isla Mujeres

FOTO‘S: B. COLE (2), DARREN/FOTOLIA (1)

Zeilvissen doden hun prooi door ze te doorboren en vervolgens op te eten.

Welcome to paradise: duiken met walvishaaien en daarna nagenieten met dit uitzicht.

W at i s e r te z i e n?

FOTO‘S: B. COLE, ZSTOCK/FOTOLIA

- walvishaaien - manta‘s

HOLBOX Verzamelplaats voor walvishaaien

V

er verwijderd van het uitbundige uitgaansleven van Cancun ligt een piepklein eiland met de eigenzinnige naam Holbox. Wie er komt, zal opkijken van de serene rust ondanks het feit dat er talloze walvishaaien te vinden zijn in de zomermaanden. Klinkt als een waar paradijsje, toch? In ieder geval heerst er een echte eiland-vibe. Op straat rijden golfkarretjes in plaats van auto’s en bezoekers nippen van een cocktail terwijl ze uitkijken over de azuurblauwe zee. Holbox is 42 kilometer lang en 2 kilometer breed.

Dat het hier (nog) zo rustig is, heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat het eiland enkel toegankelijk is via het pontje. Op zoek naar nachtclubs of winkelcentra? Zoek dan maar ergens anders. Wat je er wel zult tegenkomen is een vriendelijke bevolking, uitstekende service, gastvrijheid en prachtige uitzichten. Wanneer je van plan bent om ‘hardcore’ te duiken, zijn er betere alternatieven dan Holbox. Het zicht is vanwege de grote hoeveelheid plankton doorgaans vrij beperkt en ook de riffen hebben niet de ‘wow-factor’. Wat Holbox wél de moeite waard maakt, is de aanwezigheid van walvishaaien en manta’s. Oftewel: bucketlistmateriaal!

Het seizoen van de walvishaai loopt

WAAROM KOMEN ER ZOVEEL WALVISHAAIEN NAAR HOLBOX?

In de zomermaanden laten grote hoeveelheden snappers hun eitjes drijven aan de oppervlakte. Een heerlijk traktatie voor planktoneters zoals de walvishaai. Jaarlijks reizen walvishaaien en manta’s naar Holbox om hun magen te vullen. Er zijn maar weinig plekken waar je er zoveel tegelijk kunt spotten. Het seizoen loopt van mei tot en met september.

Omdat juni en juli populaire maanden zijn, wordt een bezoek voor die tijd, of anders vanaf augustus, aanbevolen. Dan kun je optimaal genieten!

van mei tot en met september. Dan bewegen deze reuzen zich heen en weer door de dikke, donkere planktonsoep.

Het grote voordeel van Holbox is dat je dit spektakel niet met veel andere duikers hoef te delen, in tegenstelling tot Isla Murejes. Holbox is een perfecte oplossing voor als je de grote resorts wilt vermijden en liefhebber bent van het grotere onderwaterspul.

REISFACTS DUIKSCHOLEN

www.holboxdivecenter.com www.holboxwhalesharktours.com VERBLIJF

Xacloc Resort, www.holbox-xalocresort.com

4/2019

DUIKEN.NL

21

M e x ic o Spe c i a l

REIZEN

BANCO CHINCHORRO & PLAYA DEL CARMEN

W at i s e r te z i e n?

BANCO CHINCHORRO Oog in oog met de zoutwaterkrokodil

I

s er echt iemand die, geheel vrijwillig, met krokodillen wil duiken? Zonder kooi of andere bescherming? Dat antwoord is dus: ja! Het vormt voor veel duikers en OW-fotografen hét hoogtepunt van hun reis of vakantie in het zuiden van Mexico. In het zuiden van Yucatán ligt het Banco Chinchorro natuurreservaat waar je onder andere met de Amerikaanse spitssnuitkrokodil kunt duiken. Dit atol ligt zo’n 35

OMSINGELD DOOR TARPONS

In een kleine kloof op het rif komen dagelijks honderden tarpons samen.

Wanneer je de school in zwemt, sluit deze zich ook weer achter je. Je bent volledig omsingeld door tarpons! Bang of schuw is deze soort niet. Het is vaak de duiker die even opschrikt wanneer de hele groep in één flitsende beweging de andere kant op zwemt. Een knap staaltje instinctief gedrag!

22

DUIKEN.NL

4/2019

- spitssnuitkrokodil - riflandschappen - verpleegsterhaaien - tarpons - dugongs

VASTE PRIK LEKKER MAALTJE VIS VOOR DE KROKO‘S Banco Chinchorro is mogelijk de beste plek ter wereld om krokodillen te fotograferen.

De dieren zwemmen er vrij rond. Ze wonen in de nabijgelegen mangroven en komen dagelijks naar de vissershutten die daar al generaties staan, om zich tegoed te doen aan restafval. Het is een routine van de dieren geworden en wanneer je als duiker rustig in het water blijft, met gids inclusief stokken tussen jou en de krokodil in, dan hoef je je geen zorgen te maken. Wat je wel goed moet beseffen, is dat het wilde dieren zijn en blijven.

Wees dan ook altijd waakzaam en alert.

kilometer uit de kust van Yucatán en bestaat uit een platte ring van koraal met een afmeting van 40 kilometer in lengte en 16 kilometer in de breedte.

Vanuit de kustplaats Xcalak bereik je het beschermde natuurgebied op een kleine twee uur varen. Met name in de droge zomermaanden laten de krokodillen zich veelvuldig zien. De vele inheemse vissoorten die zich dan in dit gebied ophouden, vormen voor hen een smakelijke en eenvoudige maaltijd.

Maar er is nog een reden waarom ze hier graag komen. Duikschooleigenaar Javier Salas heeft een deal gesloten met lokale vissers. Wanneer die aan het eind van hun vistocht een deel van het visafval overboord gooien, gaat Javier met een groepje duikers op pad om met eigen ogen te zien hoe de krokodil zich op het voedsel stort dat als het ware op een dienblad gepresenteerd wordt. Terwijl de

krokodil enkel oog heeft voor zijn snack, kijkt de duiker van een afstandje toe en maakt, indien gewenst, foto’s van deze bijzondere dieren die sinds de oertijd nauwelijks zijn veranderd. Experts hebben vastgesteld dat het voor de duiker relatief veilig is. Maar dit is niet voor duikers met een zwak hart.

REISFACTS DUIKSCHOOL

XTC Dive Centre, www.xtcdivecenter.com VERBLIJF

- Xcalak Private Rooms: eenvoudige appartementen met ventilator en eigen badkamer.

- Villa Chinchorro, een voormalig vissershut met 3-sterrencomfort.

W at i s e r te z i e n?

FOTO‘S: G. NOWAK (3), F. BANFI (1), TONO BALAGUER/FOTOLIA

- stierhaai - schildpadden - barracuda’s - snappers - kleurrijke rifvissen

PLAYA DEL CARMEN Meer dan zon, zee en strand

H

et is vandaag de dag moeilijk voor te stellen dat Playa del Carmen een kleine 50 jaar geleden slechts 200 inwoners telde. Zeker wanneer je dat afzet tegen de kwart miljoen mensen die deze hotspot vandaag de dag hun thuis noemen.

De reden van deze explosieve groei?

Toerisme! En dan met name de liefhebber

REISFACTS DUIKSCHOLEN

Playa del Carmen Pro Dive International, www.prodiveinternational.com Yucatek Divers, www.yucatek-divers.com Dive Mex, www.divemex.net Deep Dive, www.deepdivemexico.com Diving.de, www.diving.de Playa Aventuras Planet Scuba, www.planetscubamexico.com Pro Dive International, www.prodiveinternational.com Akumal Akumal Dive Shop, www.akumaldiveshop.com Tulum Xibalba Dive Center, www.xibalbadivecenter.com VERBLIJF

Catalonia Playa Maroma Resort Hacienda Real del Caribe Hotel Allegro Playacar

van zon, zee en strand. Wens het en Playa del Carmen heeft het. Hotels, B&B’s, restaurants, bars, discotheken, talloze winkels en diverse supermarkten. De rust van de jaren ’70 is nergens meer te vinden. In plaatsen als Akumal, Puerto Aventuras en Tulum kun je af en toe nog iets van die sfeer proeven, maar ook daar is het toerisme bezig aan een flinke opmars. Wie echt voor rust wil gaan, kiest voor een van de vele prachtige resorts die tussen de populaire badplaatsen in liggen.

Nog altijd dichtbij de actie, maar wel met de mogelijkheid om je terug te trekken met de groene binnenlanden als achtertuin. Goede voorbeelden hiervan zijn Holbox en het zuiden van Quintana Roo. Ben je hier om te duiken? Verblijf dan bij voorkeur toch echt in Playa del Carmen zelf. Helemaal wanneer je de paradijselijk cenotes wilt verkennen.

Dichtbij de zee: overblijfselen van een tempel.

De vele mogelijkheden voor kantduiken en duikstekken voor ieder niveau maken deze plek zeer geschikt voor zowel beginners als ervaren duikers. Wil je duiken in een echte Caribische sfeer? Overweeg dan eens om Cozumel te bezoeken. Je kunt hier elders in deze special meer over lezen.

STIERHAAIEN VLAK VOOR DE KUST De meeste duikers hebben een zwak voor haaien. Hoe groter, hoe beter. Tenminste, wanneer ze op gepaste afstand blijven. Voor de kust van Playa del Carmen kun je met name van november tot en met maart haaien spotten, slechts enkele meters verwijderd van de populaire zandstranden. De dieren zijn allerminst verlegen en kunnen erg dichtbij komen. Helaas worden ze nog steeds gevoerd, onder andere door enkele duikscholen. Daardoor is hun gedrag naar de mens toe onvoorspelbaar geworden. Altijd al met stierhaaien willen duiken? Zoek dan een duikschool die niet aan bijvoeren doet.

Deze zijn ook genoeg aanwezig.

4/2019

DUIKEN.NL

23

REIZEN

M e x ic o Spe c i a l CENOTES

Cenote The Pit.

W at i s e r te z i e n?

FOTO‘S: G. NOWAK (2)

CENOTES Grotduiken voor recreatieve duikers

24

DUIKEN.NL

4/2019

- fascinerende lichteffecten - grotten in alle soorten en maten - bijzondere fossielen - ondergrondse kamers gevuld met boomwortels - thermoclines, de overgang van zoet en zout water

Comfortabele instap en ruimte op de steiger: steeds meer cenotes worden toegankelijk gemaakt voor duikers.

D

uiken in cenotes wint de laatste jaren steeds meer aan populariteit. Heel gek is dat niet: de grottenstelsels in Mexico spreken als geen ander tot de verbeelding. Maar het blijft niet bij verbeelding… duiken in de Mexicaanse cenotes (grotten of poelen in Yucatán die water bevatten) is een unieke ervaring. En waar grotten op veel andere plekken ter wereld vaak moeilijk te bereiken zijn of een flinke dosis ervaring vereisen, zijn veel cenotes erg toegankelijk voor recreatieve duikers die willen ‘proeven’ van het grotduiken. Het klinkt misschien niet zo aanlokkelijk, maar deze wereld onder het wateroppervlak laat zich nog het beste omschrijven als een grote gatenkaas. Een complex, ondergronds systeem dat zich uitstrekt over vele honderden kilometers. Met slechts een klein deel dat in kaart is gebracht, valt er nog eindeloos veel te ontdekken.

De Maya’s noemden de cenote in hun tijd ‘dznot’, wat ‘afgrond’ betekent. Vandaag de dag zijn ruim 3.000 cenotes bekend.

Een groot aantal daarvan ligt verborgen in de dichte jungle van Quintana Roo.

In dit gebied zijn er zo’n 800 verkend, waarbij er 100 geschikt zijn bevonden voor grotduikers en snorkelaars. Daar veel cenotes op privéterrein liggen, zijn ze niet allemaal vrij toegankelijk, maar sommige eigenaren hebben hun best gedaan om er iets bijzonders van te maken, ook voor duikers. Lokale duikscholen vertellen graag wat de mogelijkheden zijn.

Gecertificeerde grotduikers kunnen hun hart ophalen in de wat minder bezochte achterlanden van de Riviera Maya. Hier waan je je vaak nog alleen - op de vele bloeddorstige muggen na dan. Of je hen voor lief wilt nemen, is een persoonlijke afweging.

ZICHT Het zicht in de cenotes is sterk afhankelijk van het seizoen. Factoren als hevige regenval, vervuild oppervlaktewater, andere duikers en de instapplekken spelen ook mee. Vooraf valt daar moeilijk iets zinnigs over te zeggen. In één en dezelfde duik kan het zicht variëren van heel goed tot zeer slecht. Maar dit is deels te ondervangen. Hoe dieper je het

MEE MET DE DIVE GUIDE ONTDEK DE CENOTES Gekwalificeerde duikgidsen gaan maximaal met vier duikers tegelijk het water in. Voor iedere duik vindt een uitgebreide briefing plaats, waarbij naast de duikplanning ook mogelijke scenario’s worden besproken. De meest ervaren duiker zwemt als laatste in de groep, de minst ervaren direct achter de gids. Tijdens de gehele duik blijf je in de buurt van de gespannen lijn; dit is een harde eis. De uitgang van de grot moet altijd in zicht zijn, of het moet duidelijk zijn waar deze zich bevindt.

grottensysteem ingaat, hoe beter het zicht wordt, zeker wanneer het een tijd niet heeft geregend. De hoeveelheid zoet water hangt samen met de mate van regenval.

De bovenste laag van zoet water is meestal zeer helder en met een gemiddelde temperatuur van 25 graden ook nog eens erg comfortabel. Kortom: ideale omstandigheden voor recreatieve duikers om op een veilige én toegankelijke manier kennis te maken met grotduiken in een

4/2019

DUIKEN.NL

25

REIZEN

M e x ic o Spe c i a l CENOTES

DETERMINATIE KARPERZALM

De tot 8 centimeter grote karperzalm (Astyanax jordani) is fraai gekleurd en een snelle zwemmer. De dieren houden zich vaak in de hoger gelegen delen van de grot op, maar weten zich ook in het donker te redden.

BAARZEN

Deze prachtige baarsachtige soort (Cichliden) is voor het eerst ontdekt in 2007 en komt enkel in het oosten van Yucatán voor. Mannetjes zijn zeer territoriaal.

PARACHROMIS FRIEDRICHSTHALII

Deze familie van de cichliden is een zeldzame baars, die instinctief jaarlijks naar de cenotes terugkeert om voor zijn jongen te zorgen. Deze soort komt ook voor in rivieren en de zee tussen Mexico en Costa Rica.

MANGROVEN MOLLY

Poeciliidae zijn een familie van ovovivipare zoet en brakwatervissen, met de molly als een van de bekendere vissen. Ze hebben een opvallend hoge zouttolerantie.

FOTO‘S: W. FIEDLER (5), G. NOWAK (2)

MAAGDSLAAPGRONDEL

Deze grondel kan tot wel 40 centimeter lang worden.

Hij woont in de donkere gedeeltes van de grot en leeft zowel in zoet als zout water.

26

DUIKEN.NL

4/2019

prachtige omgeving. Zelfs claustrofobisch aangelegde mensen kunnen hier hun angst overwinnen en de fascinatie van het grotduiken ervaren. En waar veel mensen bang zijn in het donker, heeft de duisternis, zeker ook in grotten, een grote aantrekkingskracht op mensen. Ondanks dat duiken in cenotes niet diehard grotduiken is en er altijd een uitgang vlakbij is, zijn er altijd risico’s. Let daarom niet alleen op de omstandigheden, maar luister ook naar je innerlijke alarmbellen.

Wanneer de paniek je om het hart slaat, kan dat in een grot vervelende gevolgen hebben. Sein dan naar je buddy en duikgids en beslis of je tot rust kunt komen of de duik wilt afbreken. Ook wanneer je je niet comfortabel voelt omdat je gids wel heel diep het grottenstelsel ingaat: geef het aan en doe niets wat jij niet wilt.

Veiligheid staat voorop! Wil je voor het serieuze grotduikwerk gaan, dan dien je in het bezit te zijn van de juiste certificaten en materiaal. Bij de grotduiktraining leer je niet alleen om kundig te kunnen duiken in grotten, je leert ook omgaan met stress en verschillende panieksituaties te

voorkomen. De aantrekkingskracht van de cenotes valt niet te ontkennen en met de juiste gids gaat er letterlijk een hele nieuwe wereld voor je open.

REISFACTS DUIKSCHOLEN

Playa del Carmen wwww.diving.de www.prodiveinternational.com www. yucatek-divers.com www.divemex.net www.deepdivemexico.com Puerto Aventuras www.planetscubamexico. com www.prodiveinternational.com www.zerogravity.com.mx www.diveaventuras.com Akumal www.akumaldiveshop.nl Tulum www.xibaldivecenter.com VERBLIJF

Villa Piccalu Bed Hotel Club Akumal Caribe

De cenote Nic Te Ha is een ware onderwatertuin met waterlelies.

Een mooier entree voor de duik kun je je toch niet wensen?

TOP 6 MEEST INDRUKWEKKENDE CENOTES DOS OJOS Dos Ojos is een groot grottencomplex en telt ruim 82 kilometer in lengte. De hoofdinstap is tevens de meest populaire plek om te duiken, maar bevat ook dieper gelegen cenotes die zeer interessant zijn voor ervaren grotduikers.

TAJ MAHAL De Taj Mahal beschikt over betoverende lichteffecten.

De meerdere openingen aan de bovenzijde zorgen voor een fantastische lichtshow.

De beste periode om hier te duiken is van maart tot en met mei.

THE PIT De naam geeft precies aan wat het is: simpelweg een gat dat tot 30 meter diep is, en daarmee erg geschikt voor beginnende duikers. Het is vanwege de lichtinval en geheimzinnige gangen een mysterieuze duikstek. Het dieper gelegen gedeelte is alleen aan te raden onder begeleiding van een ervaren gids.

GRAN CENOTE De Gran Cenote is ĂŠĂŠn van de grootste cenotes met ongelofelijk veel stalactieten en stalagmieten in verschillende grote kamers.

Naast de enorme omvang is de lichtinval erg indrukwekkend.

Het water zit vol schildpadjes!

ook zwemmers mogen hier graag vertoeven. En neem ze dat eens kwalijk. Het deel van Nic Te Ha dat ook al duikend te verkennen is, is maximaal 8,5 meter diep. Er is overal voldoende licht en de cenote is daarmee ook zeer geschikt voor beginnende duikers.

NIC TE HA Deze cenote doet vanwege de aanwezigheid van de prachtige waterlelies denken aan de Efteling. Als duiker ben je hier vrijwel nooit alleen:

ZAPOTE Deze cenote heeft de vorm van een zandloper. Een versmalling op ongeveer 20 meter diepte leidt je naar de onderliggende, fascinerende hal.

4/2019

DUIKEN.NL

27

REIZEN

M e x ic o Spe c i a l COZUMEL

De constante stroming zorgt voor prachtige sponzen en koralen.

W at i s e r te z i e n?

FOTO‘S: B. COLE (2), G. NOWAK (2)

- fantastische koraalriffen en sponzen - schildpadden - scholen makrelen - barracuda’s en snappers - grote hoeveelheden rifvissen

COZUMEL Riffen om verliefd op te worden

D

agelijks meren gigantische cruiseschepen aan in de haven van Cozumel en worden duizenden toeristen losgelaten die voor een paar uur de nabijgelegen winkels en stranden overnemen. Niet direct een tafereel dat de duikliefhebber zal aanspreken. Maar wie de drukte van het havengebied achter zich laat, wordt al snel verrast door een heel ander Cozumel. Een gevoel van ruimte overvalt je bij de uitgestrekte stranden, nagenoeg geen mensen én natuurlijk een turquoise zee die er bijzonder uitnodigend uitziet. Een paradijselijk uitzicht dat niet zou misstaan op een ansichtkaart of de cover van een reisbrochure. Vanaf de kant is het slechts een paar minuten varen naar de meest prachtige riffen.

Maar let op: hoe idyllisch deze riffen er ook uitzien, enige duikervaring is vereist.

Vanwege de vaak onverwachte en sterke stroming wordt er een beroep gedaan op je skills en uithoudingsvermogen.

Wanneer je daar rekening mee houdt en goede afspraken met je buddy maakt, is het genieten geblazen! Bekijk samen de kleurrijke sponzen die praktisch tot de oppervlakte reiken, bewonder de zachte koralen en volg de talloze vissoorten. Je kunt hier moeiteloos meerdere duiken

28

DUIKEN.NL

4/2019

op hetzelfde rif maken, je ontdekt telkens weer iets nieuws. Stel je ook in op talloze ontmoetingen met de onechte karetschildpad (caretta caretta) en gigantische scholen barracuda’s. Deze laatste kom je nergens zo vaak tegen als voor de kust van Cozumel. Datzelfde kan worden gezegd over verschillende soorten maanvissen, die werkelijk overal opduiken. Een hoogtepunt is het oog in oog staan met een kikvorsvis. De naam doet geen eer aan de schoonheid van deze vis.

Ook macroliefhebbes kunnen hun hart ophalen. De goede speurder zal niet alleen op meerdere kleine krabbetjes stuiten, maar ook talloze kleurrijke naaktslakken ontdekken.

TWEE GEZICHTEN Terwijl de oostkant van Cozumel wordt gekenmerkt door brede zandstranden, is de westkust overwegend ruig. Ook daar zijn zandstranden, maar wees voorzichtig met zwemmen vanwege de sterke golven die met veel lawaai op het land breken.

Het eiland zelf is prima te verkennen met een huurauto of scooter en je bereikt eenvoudig de meest idyllische stranden.

Zie je iets interessants? Verlaat dan de hoofdweg en ga op ontdekkingstocht.

Vaak heb je het gevoel alleen op het eiland te zijn. Eigenlijk kent Cozumel maar één plaats, en dat is de hoofdstad aan de noordzijde van de haven: San Miguel de Cozumel. Daarbuiten lijkt het eiland min of meer in sluimerstand te staan. Alleen in het zuidoosten ontwikkelt zich een groeiend dorp, El Cedral. Daar woont een gedeelte van de ruim 100.000 inwoners tellende bevolking die de hectiek en het lawaai van de hoofdstad wil ontvluchten.

De mooiste stranden liggen in het zuidoosten van Cozumel.

BESTE CONDITIES SPONZEN EN KORADe aanwezigheid van grote sponzen en de vele koralen aan de zuidoostkant van Cozumel is te danken aan de sterke stroming. Deze stuwt het voedselrijke dieper gelegen water over de riffen die daar dankbaar gebruik van maken. Vis en andere zeedieren eten het aanwezige plankton, dat op zijn beurt weer grote jagers aantrekt. Cozumel toont dus de volledige levenscyclus in de zee.

Een school barracuda’s patrouilleert bij het rif. Bijzondere bewoner: de endemische splendid toadfish (onder).

De noordkust van het eiland is letterlijk onaangeroerd. De statige vuurtoren is enkel per boot of een onverharde, hobbelige weg te bereiken. Kortom: ergens is het logisch dat toeristen die niet langer dan een paar uur op het eiland vertoeven, zich beperken tot de haven. Voor Strandliefhebbers én duikers is de zuidoostkant een must. Het wrak C-53 is een 56 meter lang schip dat rond de eeuwwisseling voor het eiland Chankanaab werd afgezonken. Het wrak rust op de zanderige bodem op een diepte van 24 meter en vormt een populaire duikstek.

EEN DUIK ALS IN DE FILM Een andere topspot is de muur van Santa Rosa. De muur begint op pakweg 15 meter diepte en strekt zich sierlijk uit tot een diepte van 30 meter. De rijkelijk en kleurrijk begroeide muur lijkt wel een doolhof waar je uitgebreid de tijd voor wilt nemen. Overal waar je kijkt zie je grotten, bijzondere overhangen, overwoekerde sponzen en prachtig zacht koraal. Een ander hoogtepunt dat we nog graag delen is Palancar Reef. Het rif beslaat maar liefst vijf kilometer en leent zich uitstekend voor een driftduik. Laat je meevoeren door de stroming en laat het gevarieerde rif voor je ogen afspelen als een film. Ontdek kloven en grotten, doorgangen en prachtige koraaltuinen. Zorg er wel voor dat je je groep niet uit het oog verliest! Een gevaar dat altijd op de loer ligt bij driftduiken.

Voor de rest is het enkel genieten. Welcome to paradise.

REISFACTS DUIKSCHOLEN

Pro Dive International, www.prodiveinternational.com Dressel Divers, www.dresseldivers.com Roberta’s Scuba Shack, www.scubashackcoz.com VERBLIJF

Allegro Cozumel www.allegrocozumelresort.com Occidental Cozumel www.occidentalgrandcozumel.com

4/2019

DUIKEN.NL

29

M e x ic o Spe c i a l

REIZEN

BAJA CALIFORNIA

Je zou bijna duizelig worden van deze tornado van makrelen.

FOTO: B. COLE

BAJA CALIFORNIA Jacques Cousteau‘s aquarium

30

DUIKEN.NL

4/2019

CABO PULMO

I

W at i s e r te z i e n?

- verschillende walvissoorten, gewone vinvissen van september tot december en bultruggen van januari tot april - zeeleeuwen, het hele jaar - walvishaaien! In de buurt van La Paz van augustus tot december - scholen hamerhaaien voor de kust van El Baja, van mei tot en met juli - stierhaaien - adelaarsroggen - manta’s, in oktober - schildpadden, het hele jaar - makrelen, barracuda’s, het hele jaar - grote scholen sardines - kelpwouden

n 1995 zijn de wateren rondom dit voormalige vissersdorp uitgeroepen tot beschermd mariene gebied. De resultaten liegen er niet om: niet alleen is het visbestand sindsdien vervijfvoudigd, de voormalige vissers kunnen vandaag de dag uitstekend leven van de inkomsten uit het toerisme. Met ruim 6.000 soorten onder water en een snel herstellend koralenbestand is Baja California een waar duikersparadijs. Naast de verschillende haaiensoorten, prachtige koraaltuinen én een comfortabele temperatuur van zo’n 27 graden, maken duikers graag de reis naar dit schitterende gebied. De bekende oceanograaf en onderzoeker dr. Sylvia Earle noemde dit gebied in 2016 ‘een plek van hoop’ toen ze er een documentaire voor de BBC maakte. National Geographic, maar ook Earl’s eigen Mission Blue hebben hier meerdere series gemaakt om het rijke onderwaterleven te onderzoeken en in kaart te brengen. El Cantil, een in duikerskringen legendarische plek, staat bekend om de gigantische scholen makrelen die als het ware een tornado vormen. Het is ook een uitstekende plek om stierhaaien te zien. Met name het noordelijke uiteinde van deze duikstek is erg geschikt om de dieren van dichtbij te observeren. Sowieso lijkt deze plek dé verzamelplaats van het grotere spul. Alsof ze het hebben afgesproken. Echt een stek

DE SPELENDE ZEELEEUWEN VAN SAN BENITO Iets verder naar het noorden, aan de westkust van Baja California ligt het eiland San Benito. Dé plek om schitterende kelpwouden te bewonderen, natuurlijk inclusief zeeleeuwen die er ontspannen zwemmen, jagen en spelen.

Ook de lokaal erg populaire Garibaldi rifbaars leeft in dit gebied. De opvallende oranje vis is niet te missen! In de kelpwouden leven vele mariene soorten en het is ideaal om te combineren met het spotten van witte haaien voor de kust van Guadalupe. Over een onvergetelijke vakantie gesproken!

4/2019

DUIKEN.NL

31

REIZEN

M e x ic o Spe c i a l BAJA CALIFORNIA

Ze zijn prikkelbaar, maar niet minder mooi.

Heel veel cactussen in Cabo Pulmo.

waar superlatieven tekortschieten. Een absolute must wanneer je als duiker in de buurt bent! Een andere topspot is El Bajo de los Meros. Met een beetje geluk kun je hier in een enkele duik zowel schildpadden, makrelen en haaien als andere grote jagers tegenkomen. Het rif barst van de intacte en kleurrijke koralen en ook liefhebbers van de kleinere rifbewoners zullen ogen tekortkomen.

Waarschijnlijk de meest interessante plek om bijzondere foto’s van stierhaaien te schieten is bij het wrak El Vencedor.

Het wrak, dat hier sinds de jaren ’80 ligt, rust op slechts 25 meter diepte op een vlakke zandbodem. Naast de gigantische hoeveelheid vis tref je hier ook meerdere stierhaaien aan die gracieus rond het wrak zwemmen. Wanneer het zicht goed is, is het echt genieten.

Relaxt duikerskamp bij Espiritu Santo.

REISFACTS

VERBLIJF

Casa Cactus, appartementen met volledig uitgeruste keuken en tuin Cabo Pulmo Beach Resort, direct gelegen aan een prachtig zandstrand

32

DUIKEN.NL

4/2019

FOTO‘S: B. COLE (3), F. BANFI (1)

DUIKSCHOLEN

Cabo Pulmo Diving, www.cabopulmodiving.com Cabo Pulmo Diving Station, www.cabopulmodivingstation.com Mar y Sierra, www.cabopulmoscubadiving.com Capo Pulmo Water Sport, www.cabopulmowatersports.com

LA PAZ

D

é uitvalsbasis voor duiken langs de kust is het sfeervolle La Paz. De boottocht naar diverse topspots zoals de eilanden Isla Espiritu Santo, Los Islotes en Cerralvo duurt veelal tussen de 60 en 90 minuten, maar dan heb je ook wat! Een van de hoogtepunten is de zogeheten El Bajo rotsformatie. De drie bergtoppen liggen hier gebroederlijk naast elkaar, midden in de Golf van Californië. Ideaal voor het spotten van het grotere spul. Hamerhaaien, maar ook manta’s en zelfs walvishaaien kun je hier tegenkomen wanneer je in het juiste seizoen zit. De planktonrijke wateren zorgen vrijwel altijd voor voldoende actie onder water en aan de oppervlakte. Zeeleeuwen kleuren dit toch al fraaie plaatje nog verder in. Met name de jonge exemplaren hebben een hoog entertainmentgehalte. Let goed op je camera, want uit nieuwsgierigheid willen ze die wel eens komen bekijken.

In de buurt van La Paz ligt het mooie wrak de Salvatierra. Deze bijna 100 meter lange veerboot ligt al ruim 40 jaar op een diepte van 15 meter en is daarmee

perfect toegankelijk voor duikers van alle niveaus. Murenen en grote scholen vis: je vindt ze er allemaal! In de regio komen ook schildpadden, makrelen en diverse haaiensoorten voor. Jacques Cousteau riep decennia geleden al dat La Paz ‘het aquarium van de wereld’ was. Met de aanwezigheid van ruim 850 vissoorten kunnen we ons daar alleen maar bij aansluiten.

REISFACTS DUIKSCHOLEN

The Cortez Club, www.cortezclub.com Dive in La Paz, www.diveinlapaz.com Buceo Carey, www.buceocarey.com Fun Baja, www.funbaja.com Sun Rider Tours, www.sunridertours.com VERBLIJF

Fun Baja Eco Adventures, www.funbaja.com Casa Mexicana Hotel La Perla

De mooiste duikreizen boek je natuurlijk bij DuikReizen.nl Veel leven bij het wrak La Salvatierra bij La Paz.

EGYPTE Marsa Alam v.a. € 649 8-daagse reis incl. retourvlucht accommodatie All Inclusive en 10 huisrif duiken f/l/l Eilandhoppen Filipijnen v.a. € 1799 15-daagse reis incl. retourvlucht accommodatie op Bohol, Cebu en Malapascua incl. 20 duiken f/l/l KAAPVERDIE v.a. € 699 8-daagse reis Bootduiken rond Ilha do Sal Incl. retourvlucht, accommodatie en 10 bootduiken f/l/l MALTA Fly Drive & Dive v.a. € 499 8-daagse reis incl. retourvlucht accommodatie, autohuur en ongelimiteerd kantduiken f/l/l

Let’s play!

Nu ook WhatsApp +31 61 436 31 31

4/2019

020-7726819 (NL) 020-3415035 (NL) 03 80 80 586 (BE) DUIKEN.NL

33

REIZEN

M e x ic o Spe c i a l SOCORRO

Hallo!!! Gigantische scholen makreel als welkomstcomité.

W at va lt e r te z i e n?

- reuzenmanta’s - zijdehaaien - grijze- en zwartpuntrifhaaien - walvishaaien - tijger- en hamerhaaien - scholen makreel en tonijn - barracuda’s - bultruggen - dolfijnen - pelagische zeedieren - grote rotsformaties en grotten - het beste zicht van de Stille Oceaan

FOTO‘S: B. COLE (4)

SOCORRO Een magische plek in de Stille Oceaan

H

et eiland Socorro ligt ongeveer 450 kilometer ten zuidwesten van Baja California, midden in de Stille Oceaan. Clarion, Roca Partida en San Benedicto zijn andere vulkanische eilanden die behoren tot de Revillagigedo archipel en zijn uitsluitend per boot te bereiken. De oversteek naar Socorro duurt doorgaans tussen de 22 en 25 uur.

Door aanwezigheid van dit vulkanisch gesteente is een uniek en voedselrijk onderwaterlandschap ontstaan. Geen wonder dat de plek een grote variatie aan onderwaterleven aantrekt. Eén van de

34

DUIKEN.NL

4/2019

meest spectaculaire plekken is de rotspartij Roca Partida. Statig toornt de (doorgaans met vogelpoep besmeurde) en uit twee punten bestaande rots boven het wateroppervlak uit. De punt op het noordwesten is 34 meter hoog, terwijl die in het zuidoosten net boven de 25 meter uitkomt.

Laat je niet afschrikken door de niet al te fraaie bovenkant, het is vooral onder de oppervlakte dat de schoonheid van deze berg goed tot uiting komt.

Een blik onder water is genoeg om onder de indruk te raken van het omvangrijke geheel. De rotspartij

BESTE PERIODE BULTRUGGEN Tussen februari en april laten bultruggen zich graag zien bij Roca Partida, waarbij je ze vaak al vanaf de boot kunt spotten. Omdat ze in deze periode langer in het ondiepe verblijven, is er alle tijd om ze uitgebreid te bewonderen.

SNORKELEN MET HAAIEN Bij Socorro kun je ook met haaien snorkelen. Vooral rondom maart is de kans groot dat je op grote scholen stuit.

Voor de echte avonturier is er de mogelijkheid om na zonsondergang met haaien in het water te liggen. Iets voor jou? Hoewel de haaien bij duikers meestal wat uit de buurt blijven, komen ze tijdens een snorkelsessie soms nieuwsgierig kijken.

Bubbels en het geluid van de ademautomaat zijn er dan immers niet. Deze ervaring is niet voor iedereen weggelegd, maar absoluut onvergetelijk.

Zijdehaaien jagen gezamenlijk op kleinere vissoorten.

Blikvanger onder de waterspiegel: Roca Partida.

Zweven tussen reuzenmanta’s.

Wauw.

schiet honderden meters de diepte in. Altijd al reuzenmanta’s willen zien? Met een beetje geluk cirkelen ze rondom de rotsformatie. Ook ontmoetingen met dolfijnen en walvissen zijn hier zeker niet ongebruikelijk. Wanneer je in het goede seizoen komt, is de kans zelfs erg groot. Net als het spotten van grote scholen zijdehaaien. Ook grote scholen tonijn en makrelen laten zich gewillig met de stroming meevoeren. Er zijn maar weinig rotspartijen in de open zee die zo’n grote variatie aan leven bieden.

LEZERSREIS 2021 GA MET ONS MEE NAAR SOCORRO! Ook zin gekregen om naar Socorro te gaan? In 2021 gaan we met de Nautilus Explorer zelf Socorro verkennen! Kijk voor alle informatie over deze geweldige liveaboard op www.duiken.nl/lezersreizen

REUZEN KIJKEN DUIKEN MET MANTA’S De reuzenmanta is de grootste in zijn familie en is slechts in een handjevol gebieden aan de kust te vinden. Socorro is één van die bijzondere plekken. Van november tot en met mei is deze gigant te bewonderen. Doorgaans zijn de manta‘s op de bovenkant compleet zwart en aan de onderkant wit met grijze vlekken. Bij Roca Partida cirkelen ze om de rotsformatie heen en daarbij willen ze nog wel eens een duiker benaderen. Blijf in zo’n geval rustig en geniet! Het is moeilijk om niet onder de indruk te raken. Zijn spanwijdte bedraagt soms wel zeven meter en hij kan tot twee ton wegen! Zoals ook in andere plaatsen op de wereld zijn de manta’s inmiddels gewend aan duikers en absoluut niet schuw. Sterker nog: ze lijken te genieten van de kietelende bubbels op hun buik. Waarschijnlijk heeft dit ook een praktische reden: de bubbels verwijderen parasieten waardoor de duiker fungeert als een soort poetsstation.

4/2019

DUIKEN.NL

35

M e x ic o Spe c i a l GUADALUPE

GUADALUPE In het rijk van de witte haai

M

eer dan driehonderd haaien zijn er voor de kust van Guadalupe te vinden. Overwegend enorme vrouwtjes, vermoedelijk zelfs de grootste ter wereld. En iedere haai beschikt over een geheel eigen gedragspatroon. Tijdens een verblijf op Guadalupe kun je deze imposante roofdieren met eigen ogen zien. Trek hiervoor wel wat tijd uit, want vanuit de kuststad Ensenada is het zo’n 18 uur varen om de 240 kilometer naar Guadalupe af te leggen.

Het eiland zelf is compact en eenvoudig te ontdekken. Met een totale lengte van 35 bij 10 kilometer is niets ver weg. Vlak voor de kust heeft de zeebodem een enorme diepte van ruim drie kilometer. Hoewel het eiland niet bijzonder aantrekkelijk is, behalve dan voor zeehonden en zeeleeuwen, is er in de zee des te meer te beleven. Dat is niet per se voordelig voor eerder genoemde diersoorten, want witte haaien jagen hier graag op hun maaltijd. Onderzoekers hebben het gedrag van individuele haaien de afgelopen jaren grondig in kaart gebracht, waardoor ze een

Duiken met haaien voor de kust van Guadalupe geeft je gegarandeerd kippenvel onder water.

goede inschatting kunnen maken van waar en wanneer ze zullen verschijnen. Ook al is het niet toegestaan om zonder kooi met deze prachtige dieren te duiken, zou dit theoretisch gezien bij sommige exemplaren wel kunnen, stellen meerdere onderzoekers.

INFO TOPSPOT GUADALUPE Waarschijnlijk komt het, naast een combinatie van andere factoren, met name door het relatief koele water dat de grootste populatie witte haaien zich voor de kust van Guadalupe ophoudt. Sinds een aantal jaren taggen de onderzoekers de dieren om zo meer te weten te komen over hun gedragspatroon. Sommige exemplaren kunnen tot wel vijf meter lang worden! Maar het kan nog gekker. In 2013 werd bij een individuele vrouwtjeshaai genaamd Deep Blue een lengte van maar liefst zes meter geconstateerd. Tussen augustus en oktober heb je de grootste kans om ze voor de kust van Guadalupe te zien.

36

DUIKEN.NL

4/2019

W at i s e r te z i e n?

- grote witte haaien - kristalhelder water en grote soorten

Morne Hardenberg, haaienexpert uit Zuid-Afrika, heeft jarenlang zonder kooi gedoken voordat de regel werd ingevoerd.

Over de dieren zegt hij: «Je moet het gedrag van een witte haai grondig analyseren en inschatten voordat je zonder bescherming te water gaat. Het klinkt misschien wat onconventioneel, maar vooral de grotere exemplaren zijn rustig en ontspannen. Aan hun bewegingen kan ik vaak aflezen of ze relaxt zijn of dat ik deze duik misschien beter kan overslaan.» Maar ja, niet iedereen is natuurlijk haaienexpert. Daarom kan een kooi toch uitkomst bieden om met deze prachtige beesten te duiken. En laten we wel wezen: ook van achter tralies kunnen deze dieren niet minder dan majestueus genoemd worden.

BESCHERMING Gelukkig ziet de regering ook het belang en waarde ervan in en is het gebied rondom Guadalupe inmiddels beschermd; visserij is uit den boze. Onderzoekers zijn nog altijd gefascineerd door het gedrag van witte haaien in deze regio. Zo vermoeden ze bijvoorbeeld dat de dieren paren in de dieper gelegen wateren. Meerdere organisaties bieden excursies aan waarbij je de witte haaien vanaf de boot óf vanuit de kooi kan zien en fotograferen. Vaak cirkelen er meerdere exemplaren rondom de kooi, wat in het kristalheldere water prachtige plaatjes oplevert.

FOTO‘S: B. COLE (2)

REIZEN

EEN CARRIÈRE ONDER WATER?

Altijd al op zoek geweest naar een enerverende carrière in de onderwaterwereld?

U-Boat Worx is gespecialiseerd in het ontwikkelen, bouwen en opereren van duikboten voor 2 tot 11 personen. Deze minionderzeeërs worden gebouwd voor dieptes van 100 tot 3.000 meter.

Als jij een technische achtergrond en affiniteit met duiken hebt, kijk dan snel op www.uboatworx.com/careers voor onze vacatures.

U-Boat Worx

REIZEN

M e x ic o Spe c i a l TOPSPOTS

MEXICO ABC

Ben je ook gevallen voor het land van de liefde en de zon? Wij geven je graag nog even enkele praktische tips én onze favoriete duikcentra mogen uiteraard niet ontbreken.

HANDIG OM TE WETEN REIS Vanaf Schiphol vlieg je rechtstreeks in ongeveer 12 uur naar Mexico-stad. Naar Cancún bedraagt de reistijd 14 uur. Vanaf Brussel is de reistijd hetzelfde.

BESTE REISTIJD Het land heeft niet alleen een gevarieerd landschap, maar ook gevarieerd weer. Mexico heeft een tropisch klimaat met temperaturen die het hele jaar tussen de 20 en 30+ graden liggen en kent een droog- en een regenseizoen. November tot en met april is de beste reistijd voor het grootste deel van het land. Het regenseizoen loopt van mei tot en met oktober.

BLUE MAGIC SCUBA ULTIEM ONTSPANNEN OP COZUMEL Ben jij er wel van om tijdens je vakantie je zo min mogelijk in te spannen en vooral veel te genieten? Dan ben je bij PADI 5* IDC Center Blue Magic Scuba aan het juiste adres! Met hun ‘Valet’ dive experience ontbreekt je aan niets: zij maken je duikset gereed, helpen je met aankleden en als je gedoken hebt, kun jij in een streep naar je strandbedje of naar de bar: Blue Magic Scuba spoelt en droogt je materiaal, zodat het de volgende dag weer voor je klaarstaat. Tijdens de duikdag is alles tot in de puntjes geregeld.

Na je eerste wandduik breng je je oppervlakte-interval door op een van de lokale stranden, onder het genot van snacks en vers fruit. Alle boten hebben schaduwplekken en er kunnen maximaal acht duikers mee. Je duikt op de minder bekende en daardoor ook rustige riffen. Op de dag zelf wordt de duikstek gekozen – dit is afhankelijk van het weer, de stroming en natuurlijk, wat de duikers willen! www.bluemagicscuba.com

38

DUIKEN.NL

4/2019

VACCINATIES Aanbevolen vaccinaties zijn DTP en Hepatitis A. Afhankelijk van je reisduur en geplande activiteiten, kan een vaccinatie tegen Buiktyfus, Hepatitis B en Rabiës noodzakelijk zijn.

WATERTEMPERATUUR Langs de kust is de zeewatertemperatuur rond de 26 graden, met oplopend 29 graden in de zomermaanden. In de open oceaan kan het een stuk koeler zijn.

PRAKTISCH Neem een reisstekker mee. Een visum aanvragen is niet nodig.

Het is 7 uur vroeger in Mexico. De voertaal is Spaans, maar veel mensen spreken ook Engels.

PRO DIVE INTERNATIONAL BELEEF DE HIGHLIGHTS VAN MEXICO! Duiken in de cenotes van Yucatan, oog in oog zwemmen met stierhaaien, wrakken en beroemde wandduiken in Cozumel… Of wat dacht je van Saona en Catalina Islands, encounters met walvishaaien, manta’s, zeilvissen en meer… Pro Dive International, opgericht in 2003, heeft langs de Riviera Maya en in Cozumel en Mexico de beste PADI 4* en 5* resorts. Je vindt bij elke locatie alles onder één dak: duiken, accommodatie en VIP stay. Wil je echt iets unieks beleven, verblijf dan bij Allegro Cozumel - een schitterend resort dat midden in het mariene park ligt van Cozumel. Of ga mee met een van de liveaboards van Pro Dive International. Mexico, Socorro, Guadelupe, de Silverbanks van de Dominicaanse Republiek of de Garden of the Queen in Cuba… Het kan allemaal! De PADI 5* CDC behoren tot de beste training facilities in de Cariben. Nitrox is gratis. In 2019 is Pro Dive International wederom gekozen tot Best Dive Operator in the World door Scuba Diving´s Readers Choice Awards! www.prodiveinternational.com en www.idcmexico.com

DUIKAVONTUUR

DOE MEE! POWERED BY METALSUB

Hamerhaai!

MIJN DUIKAVONTUUR OP DE MALEDIVEN

De Malediven zijn een ware droombestemming. Altijd al wilde ik daar gaan duiken, maar het leek me onbetaalbaar. Door het te combineren met een vakantie in Sri Lanka, blijkt het toch haalbaar.

schildpad

mijn 50e duik

wahoe!

Tekst en foto’s: Isabelle Westra

I

n plaats van een liveaboard te doen of op een resort te verblijven, valt ons oog op het eiland Rasdhoo. Op een uurtje varen vanaf Malé ligt dit eilandje van 400 bij 600 meter waar je uitstekend kunt duiken. Alle divesites liggen op maximaal 25 minuten varen. Dat klinkt goed, dus we boeken 10 duiken bij de Rasdhoo Dive Lodge.

GROTE VERRASSING Na aankomst melden we ons bij de duikschool, waar we alle spullen passen en ons voorbereiden op de eerste duiken.

Ik vertel dat ik vorig jaar voor het eerst manta’s zag bij Nusa Penida. «In your life?» vragen de divemasters verrast. Zij groeien hier op met deze reuzen en zien ze vrijwel dagelijks. Hopelijk hebben we geluk! De volgende ochtend gaan we met onze divemaster Maai naar Madi Gaa, een bekend mantapoetsstation. En ja hoor: binnen no-time verschijnen er drie manta’s die zo’n 45 minuten voor onze ogen dansen. Wat majestueus, elegant en indrukwekkend groot zijn ze toch! Ze zijn erg nieuwsgierig en komen ook best dichtbij. De volgende duik is bij Madivaru Corner, waar we wat haaien zien, murenen en ook weer een manta. De laatste komt heel dichtbij, onderzoekt ons nieuwsgierig en laat mijn bubbels haar buik kriebelen. Als we onze duik vervolgen, gaat ze met ons mee. Alsof ze geniet van ons gezelschap.

Twee dagen later is het zicht helaas iets minder. Onze tweede ochtendduik is bij het Rasdhoo Reef. We hebben nog niet zoveel spannends gezien als we van een stuk rif naar een ander stuk rif zwemmen.

Mijn vriend - en tevens duikbuddy - en ik hebben allebei een paar bubblefish boven ons zwemmen en die proberen we te filmen. Ineens horen we Maai op zijn tank tikken. Niet één of twee keer, hij blijft maar tikken. We denken allebei: we moeten zo snel mogelijk naar hem toe, er is vast iets bijzonders aan de hand. Zodra we dichterbij zijn, wordt het zicht beter. En dan zien we het: een hamerhaai van zeker vier meter, vlák voor onze neus. Ik schrik heel even; jemig wat een beest! Maar

bukken!

«Heel even schrik ik: jemig wat een beest!

Een hamerhaai van vier meter, vlak voor onze neus!» deze grote jongen zal ons niet zomaar aanvallen. We bewonderen hem en dan schrikt hij toch van een geluidje en schiet weg. Kippenvel! We kijken elkaar aan en doen alle drie een onderwaterdansje. Als zelfs de gids uitzinnig blij is, dan weet je dat je iets bijzonders gezien hebt. We vinden het echt onwerkelijk, deze haaien zijn erg schuw en laten zich niet vaak zien.

De duikschool organiseert ook speciale ‘hammerhead dives’ waar je midden in de oceaan afdaalt naar 30 meter en enkel kunt hopen dat ze opdagen. Maar deze haai kwam óns gewoon tegen! De hele duikschool leeft mee, al is men ook wat jaloers. Sommige divemasters die hier dagelijks duiken, hebben er nog nooit één gezien. Wat een prachtig beest was het!

mik et hzie et st dueik rrteenam FANTASTISCHE WEEK We genieten nog steeds na van deze bijzondere ervaring, die we gelukkig ook hebben kunnen filmen. Net op tijd, want de GoPro valt vlak na de ontmoeting uit.

De duikschool is blij met de beelden en zet het filmpje zelfs online. Dit kunnen we niet meer overtreffen, zeggen we tegen elkaar. De volgende dag dalen we in Rasdhoo Channel af naar 25 meter en zien we al snel de zogeheten ‘shark show’. Meer dan 100 haaien (white tips, silver tips en grey reef sharks) komen voorbij terwijl wij rustig toekijken. Nog nooit heb ik zoveel haaien bij elkaar gezien! Dit is mijn 50e duik en de jongens van het Rasdhoo Dive Centre hebben een bordje meegenomen met daarop: ‘Isabelle’s #50th dive: keep blowing bubbles!’ Wat een gave manier om deze mijlpaal te vieren. We hebben een fantastische week gehad op Rasdhoo en genoten van de manta’s, adelaarsroggen, verschillende soorten haaien en schildpadden. Een duiktrip om nooit meer te vergeten!

Doe me!e JOUW DUIKAVONTUUR en win powered by Iedere duiker heeft er minstens één: zo’n duikavontuur dat je bijblijft.

En DUIKEN is benieuwd naar dat van jou! Stuur jouw unieke duikverhaal met minimaal 5 foto’s van minstens 1 MB naar duikavontuur@duiken.nl Wordt jouw verhaal in DUIKEN gepubliceerd dan win je de XRE 850R Metalsub lamp t.w.v. € 229! En dat is nog niet alles, de maandwinnaars maken vervolgens ook nog kans op een magnifieke hoofdprijs: een Metalsub kabellampset t.w.v. € 699*!

Superhoofdprijs kabellampset

*Een deskundige jury selecteert de winnaar en beslist wie de hoofdprijs in ontvangst mag nemen. Voorwaarden: www.duiken.nl/nl/disclaimer.

4/2019

DUIKEN.NL

41

REPORTAGE

42

DUIKEN.NL

LEISTEENMIJN FELICITAS

4/2019

Tekst en foto’s: Stefan Panis

Graafmachine aan het werk (onder).

Glück auf is de traditionele groet van Duitse mijnwerkers (boven).

FELICITAS EEN VERRASSENDE DUITSE LEISTEENMIJN Vorkheftrucks, graafmachines en explosiegevaar: de Felicitas leisteenmijn in het Schmallenberger Sauerland is een geweldige duikstek voor avonturiers.

4/2019

DUIKEN.NL

43

REPORTAGE

LEISTEENMIJN FELICITAS

Geweldig: we hebben de mijn voor onszelf!

Voorzichtig - Explosiegevaar - Verboden te roken!

44

DUIKEN.NL

4/2019

Vervlogen tijden, mijnwerkers poseren voor een foto.

In de muur zit een soort kapelletje, waarschijnlijk om de mijnwerkers te beschermen.

Z

oals vaak gebeurt in het duikwereldje, kreeg ik vorig jaar een tip over een onbekende mijn in Duitsland. Ik nam contact op met de eigenaar Wolfgang Rohr, maar het was helaas nog niet mogelijk om er te duiken omdat er nog aan verschillende voorwaarden moest worden voldaan. In juni kreeg ik echter een berichtje van Wolfgang dat hij beschikte over de vergunningen en dat de mijn operationeel was. Door verschillende andere expedities en reizen duurde het echter nog even voordat ik er mijn eerste duik kon maken. In september is het eindelijk zover en vertrek ik samen met mijn drie buddy’s naar Schmallenberg om de mijn te verkennen. Er zijn behoorlijk wat duikers die ochtend, maar wij zijn het eerste team te water. De hoofdschacht loopt vrij steil af naar een diepte van ongeveer 30 meter, waarna hij opsplitst. Omdat er de

dagen ervoor al veel is gedoken, is het zicht in de schacht ronduit slecht en moeten we op de tast de lijn volgen. Vanaf het begin van de duik voel ik water binnensijpelen langs de rits van mijn pak; geen goed teken.

Wanneer Robin wat verder in de schacht aangeeft dat hij moet terugkeren wegens een technisch probleem, zit de duik er dus op. Maar we geven niet op en leggen meteen een nieuwe datum vast voor de herkansing.

TERUG IN DE TIJD Met hetzelfde team, voorzien van herstelde pakken, keren we in oktober terug naar de Felicitas. We krijgen toestemming van Wolfgang om er te slapen: heel cool! Deze keer hebben we ervoor gekozen om op vrijdag te duiken. Omdat er dagen niemand is geweest, zal dit beter zicht opleveren.

We hebben dit keer de mijn voor onszelf

en hoeven niet te stressen om als eerste in het water te liggen. Na de nodige controles duiken we onder in de hoofschacht. In tegenstelling tot de vorige keer hebben we nu goed zicht en het belooft een spectaculaire duik te worden. Op een diepte van 26 meter bereiken we de splitsing en gaan zoals afgesproken linksaf. Voor de duik hebben we van Wolfgang een uitgebreide briefing gekregen, waar we ons duikplan op hebben afgestemd. We zwemmen langs een nis in de muur, waar een soort van kapelletje in zit. Waarschijnlijk om de mijnwerkers te beschermen. Verderop doemen de machines op vanuit de donkere mijn‌ wat een spektakel! Er staan een graafmachine en een grote vorkheftruck die in opmerkelijk goede staat verkeren. Natuurlijk moeten die bestudeerd en gefotografeerd worden. We zwemmen verder en komen bij een gang met

4/2019

DUIKEN.NL

45

REPORTAGE

LEISTEENMIJN FELICITAS

Historische foto‘s van de boormachine en het plaatsen van explosieven.

In het oude deel van de mijn werd sinds 1850 leisteen ontgonnen. Daar werd de steen gekapt en met dynamiet gewerkt.

46

DUIKEN.NL

4/2019

Detail van de bediening van de machine (onder). Met staalprofielen gestutte gang (boven).

een mooie boog van leisteen. Op de grond ligt een groot zaagblad. Later zal blijken dat deze gang te passeren is via de bovenkant, waar een hele lading bierflessen te vinden is. Waarschijnlijk het enige vertier dat ze destijds hadden. De gang is gestut met ijzeren profielen en platen en er dwarrelt loszittend roest naar beneden. Daarna opent de ruimte zich in een grote zaal en ik besef opnieuw hoe donker de leisteen is: ons licht lijkt opgeslorpt te worden. Op dit punt geeft Robin aan dat hij op het afgesproken luchtverbruik zit om weer om te draaien en langzaam zwemmen we terug.

GESCHIEDENISLES Intussen is ook Gunther Dudda aangekomen in de mijn, een vriend van Wolfgang en een zeer ervaren grot- en mijnduiker. Hij helpt Wolfgang met de uitbating van de mijn en maakt nog steeds exploratieduiken, want nog lang niet alle hoeken zijn verkend. Tijdens onze lunch vertelt hij uitgebreid over de geschiedenis van de mijn. Zo ontdekken we dat de

duik die we zojuist hebben gemaakt in het ‘nieuwe’ deel van de mijn is, die nog in dienst is geweest tot 1994. De machines werden beneden opgebouwd en demonteren bleek niet de moeite, dus werden ze – gelukkig voor ons – achtergelaten. In dit deel werd de steen met de zaagmachine uitgehouwen. Vandaar de zaagbladen op de bodem en de rechte muren. De gang naar links, zo weet Gunther te vertellen, is het oude deel van de mijn, waar sinds ongeveer 1850 leisteen werd ontgonnen. Daar werd de steen gekapt en met dynamiet gewerkt.

Daardoor lijkt het een heel andere mijn aan die kant. Gunther en de Cavebase Explorers hebben al veel moeite gedaan om de mijn in kaart te brengen en er een 3D-model van te maken. Hij laat het ons met trots zien. En terecht!

EXPLOSIEF In de namiddag vertrekken we voor onze tweede duik naar het oude deel van de mijn.

Het zicht in de schacht is nog steeds prima.

Op de splitsing zet Robin onze marker en we

zwemmen de rechtergang in. Gunther heeft gelijk: dit lijkt inderdaad een heel andere mijn. De formaties zijn veel grover en er staan muurtjes van leisteen.

Her en der liggen buizen, die een mooi te fotograferen landschap vormen. De pijpen van de ontwateringspompen hangen er nog, alsof ze klaar zijn voor gebruik. Terug in de hoofdgang krijg ik een signaal van Robin: zijn lamp beschijnt een zware metalen deur. Als we deze nader bekijken, blijkt er nog iets op te staan: Voorzichtig - Explosiegevaar - Verboden te roken! Wow, dit is gaaf!

Ik schiet wel 50 foto’s van de deur. We besluiten om terug te keren om nog meer foto’s van de vorkheftruck te maken.

Naast de machine zien we een soort brug met een balustrade. Hierop staan stalactieten van ijzerdeeltjes die het geheel een spookachtige aanblik geven.

Helaas gaat de tijd weer veel te snel en beginnen we aan onze deco. Na de duik zijn we dolenthousiast en we zijn het roerend eens: hier komen we zeker terug!

4/2019

DUIKEN.NL

47

REPORTAGE

LEISTEENMIJN FELICITAS

Na de duik zijn we dolenthousiast en we zijn het roerend eens: hier komen we zeker terug!

HISTORISCHE ACHTERGROND In 1886 startte de exploitatie van de mijn op twee niveaus. De mijnwerkers maakten gebruik van boren met luchtdruk en dynamiet. De leisteen werd destijds hoofdzakelijk gebruikt als dakbedekking.

In 1949 werd het diepe level van de mijn gebouwd, vernoemd naar eigenaar Josef Schneider Stollen.

In 1950 kochten ook scholen de leisteen die ze gebruikten om op te schrijven. Maar liefst 32 landen namen leisteen af waardoor er veel werk was en in 1958 werkten er 65 mensen in de succesvolle mijn. Ondertussen werd leisteen ook gebruikt als afwerkingsproduct in de bouw en de vraag was groot. Het werk was niet zonder gevaar. Zo werd in 1979 een man bedolven onder een groot blok steen. Ter nagedachtenis is een herdenkingsplaat geplaatst. Heel belangrijk voor de mijnwerkers was hun beschermheilige Sinte Barbara. Zo werden er elke ochtend na het gebed verse bloemen en een kaars in het kapelletje gezet. Dit was ook het kapelletje dat wij zagen tijdens de duik. De mijn sloot uiteindelijk in 1994. De Felicitasmijn is 720 meter lang in de west-oost richting en 200 meter in de noord-zuid richting. Het eerste level is rond de 30 meter diep en het tweede level tot 52 meter.

DUIKEN IN DE MIJN Reserveren kan na aanmelding via de website en door het aantonen van de vereiste documenten (grotduikbrevet, verzekering en duikmedische keuring). Compressor aanwezig met zuurstof, nitrox en trimix. Meer info: www.bergwerktauchen-felicitas.de

48

DUIKEN.NL

4/2019

850

lm op zakformaat

De XRE850 LEDs die we in onze lampen monteren zijn de beste die we op de wereldmarkt gevonden hebben.

Ze zijn niet alleen onbarmhartig fel, maar geven een prettig, warm licht en gaan een eeuwigheid mee.

Je vindt ze in twee van onze laatste modellen.

Onze XRE850-R en XRE850-R Video lijken op elkaar als een eeneiige tweeling.

Maar als je het verschil niet meteen ziet moet je ze maar even aanzetten.

De XRE850-R is een lamp voor algemeen gebruik en als je die vergelijkt met de dikke lompe lantaarns waar duikers zich nog geen 10 jaar geleden mee moesten behelpen, zie je welke revolutie ze vertegenwoordigen.

Het lampje is veel compacter, de egale lichtcirkel is veel helderder en de reikwijdte is zoveel groter: meer dan voldoende voor al je

duikplannen, misschien met uitzondering van je meest ambitieuze toekomstdromen.

Maar als je daar echt aan toe bent hebben we nog een hele serie geavanceerde modellen voor je en gebruik je deze lamp nog steeds als back up.

De XRE850-R Video is specifiek bedoeld voor onderwatervideo en -fotografie.

Met zijn openingshoek van 120º en prachtig gelijkmatig verdeeld licht is het de ideale partner voor je action camera.

Samen met onze unieke Goodman handle en modulaire flex-armen, bouw je de lamp snel uit tot het handigste geïntegreerde foto- en videosysteem dat er is.

Niet dat ze veel bescherming nodig hebben, maar je krijgt je lamp van Metalsub in het vervolg van je dealer mee in een fraaie, nieuwe hard case. Zo’n beetje als een cadeautje.

Maar dat mag je jezelf wel gunnen.

• • • • •

Lichtopbrengst: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 850 lm Lichtbundel XRE850-R: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10º Lichtbundel XRE850-R Video: . . . . . . .120º Werkdiepte: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 m Brandduur 90 min. op vol vermogen en daarna 4 uur geleidelijk afnemend licht • 4 Dimstanden • 2 signaalstanden • Laden met standaard USB kabel

Serious Dive Lights

REIZEN

LANZAROTE CANARISCHE EILANDEN

Tandbaars in maatje XXL.

50

DUIKEN.NL

4/2019

Tekst en foto’s: Janny Bosman

Met de klok mee: Safari Diving Lanzarote haalt je overal op, waar het ook is. Volop aanwezig: schorpioenvissen.

Kleurenvariatie op het rif. Rood koraal, Dendrophilla ramea.

PARELTJE OP SLECHTS VIER UUR VLIEGEN

LANZAROTE

Tijdens mijn zoektocht naar een alternatief voor een duikvakantie in Egypte, trekt Lanzarote mijn aandacht. Engelhaaien, roggen en kantduiken - dat klinkt goed. Slechts vier uur vliegen en in de winter een behaaglijke temperatuur. Gaat deze bestemming, zo dicht bij huis, ons verrassen?

4/2019

DUIKEN.NL

51

REIZEN

LANZAROTE CANARISCHE EILANDEN

I

n december zijn we op Lanzarote, een van de Canarische Eilanden. De voucher van het duikcentrum Safari Diving Lanzarote vermeldt dat we om 9.15 uur bij de ingang van ons hotel worden opgehaald. We zijn inmiddels twee dagen op het eiland en verheugen ons op het duiken. Dat we elke dag worden opgehaald en teruggebracht, is een standaard service van het duikcentrum.

Niet dat een taxi duur of moeizaam is, maar het geeft een goed gevoel. Vanaf ons hotel is het een kwartiertje rijden naar Playa Chica, een zandstrandje waar

bootduiken zijn zonder meerprijs mogelijk, alles is hetzelfde tarief per duik. Het klinkt ons als muziek in de oren en na een theepauze duiken we samen onder water, het feest kan beginnen.

VEELZIJDIG HUISRIF De watertemperatuur is 19 graden. In deze periode is dat nagenoeg het laagst, in augustus loopt het op tot zo’n 24 graden.

De voortplanting van de engelhaaien valt echter in de ‘koude’ periode en de kans op een ontmoeting is nu het grootst.

De engelhaaien zijn voor mij nieuw en

Het dorpje El Golfo met zijn eeuwige branding aan de Atlantische Oceaan.

Romblon heeft schitterende stranden.

het duikcentrum is gehuisvest. Tijdens het invullen van het nodige papierwerk valt direct op dat de sfeer ontspannen en gezellig is bij het duikteam. De nationaliteiten zijn veelzijdig, zo zijn er instructeurs uit Engeland, Spanje, Italië en zelfs uit Nederland. Het duikcentrum is klein maar met het mooie weer tuigen we onze duikmaterialen op bij de trap van de naastgelegen boulevard. Ook de oppervlakte-interval en het ombouwen van het onderwaterhuis doe ik hier bij de trap. Bruno en ik besluiten om zelf op het huisrif te duiken. Dan kunnen we in alle rust zoeken en fotograferen wat we maar willen. De keuze voor een flesinhoud van 10, 12 of 15 liter is aan ons. Nachtduiken en

52

DUIKEN.NL

4/2019

ik verheug mij op een eerste encounter.

We gaan te water vanaf het strandje, dat links en rechts is afgeschermd met in zee uitlopende rifjes. Het lijkt wel een haventje; erg comfortabel met het in en uit het water gaan. Het rif bestaat uiteraard uit lava op dit vulkanische eiland en er zijn grote zandvlaktes. Op het zand zien we platvissen, pietermannen, hagedisvissen, sepia’s, harders en nog veel meer bodemvissen. Tijdens de duik vinden we regelmatig stukken touw op de zandbodem, dit zijn reststukken van boeilijnen. We zoeken op deze touwresten naar zeepaardjes, want de duikgids vertelde dat die veel voorkomen. Het loont zeker de moeite om elk stuk touw grondig

te controleren. Geel, wijnrood, bruin: we vinden ze in diverse kleuren en aangezien ze redelijk honkvast zijn, kan ik met een ander objectief nog eens terugkomen voor wat andere composities. Het begint pas net en ik ben nu al een kind in de snoepwinkel. Op en bij de rifformaties en bij de grote breukstenen van de kademuren zit weer ander onderwaterleven zoals slijmvissen, pijlinktvissen, octopussen en naaktslakken. We komen deze duik niet dieper dan 18 meter en hebben ons goed georiënteerd onder water. Eén ding is duidelijk: hier kunnen wij nog heel wat duikjes maken voordat we het gevoel krijgen het huisrif ook maar enigszins te kennen.

De eerste vrij zwemmende engelhaai geeft mij pas echt een goed beeld van deze prachtvis

DE EERSTE ENGELHAAI Elke nieuwe duikdag verkennen we weer een ander stuk van het huisrif; dan linksaf, dan rechtsaf, dan naar een wrakje en een afvoerpijp. De maximale duikdiepte houden we volgens afspraak tot 30 meter.

Wanneer je op deze diepte zwemt met goed zicht en je kijkt verder in het diepe met al die rotsformaties, moet je gedisciplineerd blijven – ook al zie je een grote Atlantische rog voorbij zweven. Gelukkig is de kans dat je die ondieper tegenkomt groot.

Vandaag zwemmen we naar de grot The Cathedral, links van de instap, zo rond de 30 meter diepte. Op de route ernaartoe zien we veel fraai gekleurde naaktslakken Flabellina affinis, een grote school

Geel, wijnrood, bruin: ze zijn er in allerlei kleuren.

4/2019

DUIKEN.NL

53

REIZEN

LANZAROTE CANARISCHE EILANDEN

Vanuit The Cathedral zelf krijg je pas echt de indruk hoe groot de grot is.

Een ware atleet deze inktvis: snel, sterk en wendbaar.

BARRACUDA’S EN ROGGEN

Elke middag om 15.00 uur kun je mee met de boot.

54

DUIKEN.NL

harders die de toplaag van de zandbodem filteren op zoek naar voedsel en een grote anemoon. We zwemmen The Cathedral in en kijken vanuit het donker naar het felblauwe water van de uitgang. De grot doet zijn naam eer aan: het is binnenin imponerend groot. Op de rand van het rif stuiten we op drie tandbaarzen, waarvan er eentje wel erg groot is. Ik kan niet heel dichtbij deze joekel komen en met mijn fisheye objectief komt hij niet goed tot zijn recht. Die gaan we een volgende keer dus weer eens opzoeken. Met een lange zwemtocht terug naar de instap over de zandvlakte met hier en daar rotsformaties, worden we verrast. Yes! Mijn eerste engelhaai! Hij ligt te rusten op het zand.

Je zwemt er zo overheen als je niet weet hoe je moet zoeken, maar het begin is er!

Wanneer ze zich ingegraven hebben in het zand, zijn het de staartvinnen die hun aanwezigheid verraadt. Het is alsof er drie driehoekjes op het zand liggen. Domoor, denk ik. Graaf die ook in en duikers zien je helemaal niet meer! Later in deze vakantie zullen er nog veel ontmoetingen volgen met engelhaaien, liggend in het zand, ons tegemoet zwemmend en natuurlijk ook vele malen te ver weg voor mijn verlanglijstje. Maar de eerste vrij zwemmende engelhaai geeft mij pas echt een goed beeld van deze prachtvis en heeft mijn hart gestolen. Zwiepend met hun staarten glijden ze door het water.

Een enkele keer kun je meezwemmen. De engelhaaien zijn toch wel een hoogtepunt van het duiken op Lanzarote!

Deze keer gaan we rechtsaf, naar een metalen frame dat op de bodem ligt.

Ook hier vinden we zeepaardjes – jawel, meervoud – en een octopus. Verder doorzwemmend naar rechts dalen we af naar de bovenkant van het rif op ongeveer 20 meter diepte. In dit rif zitten meerdere kleine grotjes en een swim-through, bekend als The Blue Hole. Een klassieke foto van mijn buddy in de opening mag natuurlijk niet ontbreken. Wat ik erg leuk vind aan dit stukje rif, is het eerste kleine grotje dat je tegenkomt. Op de zandbodem van dit grotje (28 meter) is een duidelijke scheidingslijn in het midden: links helemaal vol met kokerwormen en rechts kaal zand. Zo leuk om te zien!

Zwemmen we tijdens een andere duik The Blue Hole een aardig eind voorbij, dan houdt het rif op en kom je uit op een

4/2019

Ook hier vinden we zeepaardjes – jawel, meervoud.

enorm grote en diepe zandplaat. Het is een komisch gezicht: buisaaltjes in het zand met hun kopjes allemaal in dezelfde richting tegen de stroming in. We koersen daarna meer richting de kant en lijken een geliefde plek te hebben gevonden voor barracuda’s, engelhaaien, adelaars- en pijlstaartroggen,de gevlekte sidderrog en de Atlantische pijlstaartrog. Wat de stroming betreft kan het tijdens je duik voorkomen dat je het duikplan moet aanpassen, omdat het bij de rifwand en op de diepere zandvlakte aardig tekeer kan gaan. Blijf dan dichter bij en parallel aan de kade, waar het altijd goed te doen is.

BOOTDUIKEN We krijgen er maar geen genoeg van al die duiken vanaf het strandje, maar vanwege alle verhalen over avonturen en ontmoetingen met haaien en roggen, besluiten we om ook enkele bootduiken te maken. Vanaf het piertje gaan we aan boord. De open boot is ruim en de vaartijd doorgaans kort. Een bootduik naar Punta Tiñosa zorgt voor een heel andere beleving.

Onder water is de grillige lavastructuur

Tijdens de duik zijn we meer bezig met de rog dan met het oud ijzer van de wrakken

4/2019

DUIKEN.NL

55

REIZEN

LANZAROTE CANARISCHE EILANDEN Wat zijn het er veel! De fraaie Flabellina affinis.

zichtbaar en op deze duik kan je of alles of niets zien, zo wordt ons verteld. Ik stel voor om dan maar voor alles te kiezen, maar zo werkt dat blijkbaar niet. Achteraf bekeken is mijn verzoek toch ingewilligd want we komen tijdens de duik een engelhaai, een adelaarsrog en een grote Atlantische rog tegen. Bij een volgende gelegenheid schrijven we ons in voor de bootduik naar Red Cross. En dan met name voor het rode koraal, waarvan op deze duikstek een mooi exemplaar hangt in een grotje. Dat brengt mij op de regelmatig gestelde vraag: «Is er hier dan koraal?» Ja! Met de informatie van het duikcentrum over het aanwezige koraal Dendrophilla ramea gaan Bruno en ik graag eens kijken. En geloof het of niet, wanneer we bij het rode koraal zijn, ligt er een engelhaai! Tussen de foto’s door kan ik dus ook nog eens van hem genieten. Weer een bevestiging dat het duiken op Lanzarote barst van de verrassingen. Dat vind ik nu zo fijn. Oftewel: «me gusta!» zoals ze hier zeggen. Lucky me. Dat kan ik wel stellen tijdens een andere bootduik op de Wrecks, een kerkhof van afgedankte schepen.

Buiten de wrakken is er weer een enorme

Op de zandvlakte na The Blue Hole heb je kans op veel verschillende soorten roggen.

56

DUIKEN.NL

4/2019

zandvlakte en een Atlantische rog trekt onze aandacht. Tijdens de duik zijn we wederom meer bezig met de rog dan met oud ijzer. Zo tegen het laatste deel van de duik zie ik tot mijn stomme verbazing een schildpad op de zandbodem. Nieuwsgierig blijft hij in mijn domepoort kijken en wat rondhangen zodat ik, behoorlijk opgewonden, kan fotograferen. Op enkele andere eilanden op de Canarische eilanden, met name op Tenerife, komen schildpadden voor. Maar bij Lanzarote blijft het toch een uitzondering en worden ze niet vaak waargenomen. Wat zijn we blij met deze ontmoeting! De lat komt alsmaar hoger te liggen.

IN HET DONKER Nachtduiken mogen natuurlijk niet ontbreken en ontmoetingen met octopussen zijn dan gaaf, maar ik moet zeggen dat ik ze overdag ook wel eens tegenkom. Op zondag- en dinsdagavond kun je een nachtduik maken rond zonsondergang. Eén nachtduik vergeet ik nooit meer. We zien een engelhaai zwemmen en volgen hem door een

lichtbundel op zijn staart te houden. We passeren duiklampen en deze duikers hebben duidelijk geen idee dat de engelhaai zo dicht achter hen langs zwemt.

Bijzonder dit zo te zien en ik vraag me af hoe vaak dit bij mijzelf voorkomt. Maar nu gelukkig even niet! We volgen de haai nog

Als een bloemenboeket; rood koraal.

Tot mijn stomme verbazing zie ik een schildpad. Die heb ik hier nog nooit gezien!

4/2019

DUIKEN.NL

57

REIZEN

LANZAROTE CANARISCHE EILANDEN

INFO REIS Vlucht vanaf Eindhoven, Rotterdam, Eelde of Amsterdam naar Arrecife, Lanzarote (ongeveer 4 uur vliegen).

VERBLIJF Ruime keuze uit hotels en appartementen in verschillende prijsklassen. Lanzarote is een gezellig eiland met een lange boulevard en volop restaurants en bars.

TAAL Spaanstalig, maar bijna overal wordt Engels gesproken.

SAFARI DIVING LANZAROTE Duikcentrum Safari Diving Lanzarote vind je op Playa Chica met ophaalen wegbrengservice naar je hotel.

Het tijdstip bepaal je zelf, mits binnen openingsuren. Het huren van duikapparatuur en het volgen van cursussen is mogelijk. Vrije keuze uit persluchtflessen 10, 12 of 15 liter. Duiken met gids, nachtduik en bootduik allemaal voor hetzelfde tarief. www.safaridiving.com

in een reflex heb ik foto’s gemaakt en ik moet bekennen dat Bruno de paring beter heeft kunnen zien dan ik door mijn zoeker.

LEREN KIJKEN Op Lanzarote zijn nog meer duikstekken, er is zelfs een onderwaterbeeldenpark op Playa Blanca, maar daar zijn we niet geweest. Wat de zandvlaktes betreft, moet je leren kijken naar wat hier allemaal leeft.

Er zijn ongetwijfeld duikers die liever een rif zien vol met koralen en kleuren

kustplaatsje aan de ruwe Atlantische Oceaan met een ‘groen’ meer aan de kust.

Goed te combineren met een bezoek aan de vulkanen van het National Park Timanfaya.

en nee, het is geen Rode Zee of Raja Ampat. Maar wij vinden het geweldig en comfortabel duiken bij Playa Chica. Volop mooi onderwaterleven en grote vis zoals tandbaarzen, engelhaaien en roggen.

Inmiddels zijn we de afgelopen jaren meerdere keren bij duikcentrum Safari Diving Lanzarote geweest omdat wij de sfeer, het duiken en het weer in de winter op dit Canarische eiland heel prettig vinden. We komen zeker terug en zeggen: «Hasta la vista!»

Foto: Rinie Luykx

steeds. Dan draait hij bij en lijkt te gaan liggen. Vanuit het zand komt een tweede engelhaai omhoog en in een fractie van een seconde draaien ze om elkaar heen, bijt het mannetje zich vast aan de rechter zijvin van het vrouwtje en tollen ze rond vlak boven de zandbodem. Ze zijn aan het paren! Er ontstaat er een zandwolk waarin we nagenoeg niets meer zien en achteraf blijkt uit de tijdsaanduiding op mijn foto’s dat 20 seconden later de beide engelhaaien uiteen zwemmen vanuit de zandwolk.Meer

VERVOER Een auto huren is naar verhouding goedkoop en de wegen en wegbewijzering zijn prima. Wij maakten een dagtrip naar El Golfo, een

SAFARI DIVING LANZAROTE UW RESORT HET HELE JAAR DOOR.

58

Safari Diving Lanzarote www.safaridiving.com DUIKEN.NL

4/2019

Alle duikers zijn welkom! Kant-, boot- en nachtduiken voor dezelfde prijs. Kantduiken direct voor de duikschool, bootduiken maximaal 10 minuten varen. Accommodaties dicht bij de duikschool, allemaal met goede beoordelingen.

E-mail: duiken@safaridiving.com Tel.: 06 – 55 521 634

GENIUS GENIUS

■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■

NEW ■ ZH-L16C NEW ZH-L16C ALGORITHM ALGORITHM WITH GRADIENT WITH GRADIENT FACTORS FACTORS AND PREDICTIVE AND PREDICTIVE MULTIGAS MULTIGAS NITROX ■ AND NITROX TRIMIX ANDCAPABLE, TRIMIX CAPABLE, UP TO 5 UP GASES TO 5 GASES FULL■COLOR FULLHIGH-RESOLUTION COLOR HIGH-RESOLUTION DISPLAYDISPLAY FULL■TILT FULL DIGITAL TILT DIGITAL COMPASS COMPASS WITH BEARING WITH BEARING MEMORYMEMORY AND STOPWATCH AND STOPWATCH HOSELESS ■ HOSELESS TANK DATA TANK INTEGRATION DATA INTEGRATION FOR UP TO FORFIVE UP TRANSMITTERS TO FIVE TRANSMITTERS COLOR ■ CODED COLORTANK CODED PRESSURE TANK PRESSURE FOR AT-A-GLANCE FOR AT-A-GLANCE READABILITY READABILITY LOGBOOK ■ LOGBOOK CAPACITY CAPACITY MORE THAN MORE 1000 THAN HOURS 1000 OF HOURS DIVE OF PROFILE DIVE PROFILE AT 5-SECOND AT 5-SECOND SAMPLING SAMPLING RATE RATE SMART ■ BATTERY SMART BATTERY MANAGEMENT MANAGEMENT SYSTEM SYSTEM WITH 40 WITH HOURS 40 DIVETIME HOURS DIVETIME PER FULL PER CHARGE FULL CHARGE BUILT-IN ■ BUILT-IN BLUETOOTH BLUETOOTH FOR DIRECT FOR CONNECTION DIRECT CONNECTION TO SMARTPHONE TO SMARTPHONE

Download Download the freethe SSIfree Logbook SSI Logbook App: App:

NATUUR

OMAN ONDERZOEK RIF

Boven en rechts: We zwemmen langs de 100 meter lange lijn en noteren alles wat we tegenkomen.

Dat is nog eens efficiĂŤnt: het water inspringen en meteen aan de slag gaan.

Onder: drie bannervissen zwemmen ontspannen rond een prachtig blok hard koraal.

60

DUIKEN.NL

4/2019

Tekst en foto’s: Sam Mittmerham

DUIKEN VOOR DE WETENSCHAP S

Save the

OCEAN MIT BEWUSTZIJN VERSTAND MET DIEWERELD WELT DE ENTDECKEN ONTDEKKEN

In Oman werken wetenschappers en duikers sinds een aantal jaar samen om de staat van het ecosysteem onder water in kaart te brengen. Als we de mogelijkheid krijgen om zelf mee te doen, is de keuze snel gemaakt.

Op naar Oman!

de Verenigde Staten begint ommige duikstekstekken meteen met het uitzetten van en het omliggende een 100-meter lange lijn, waar landschap boven water we de komende 90 minuten hebben meteen al een wowlangs zullen zwemmen. Ik begeef factor. Dit geldt in ieder geval me in het blauwgroene water voor de kust van het schiereiland in gezelschap van mijn Duitse Musandam, waar we ons nu collega-wetenschapper en begin bevinden. De aanblik heeft fanatiek met het noteren van wat ik wel wat weg van de iconische zie: al in de eerste minuten kan ik Noorse fjorden. Alleen is het tientallen papegaaivissen, baarzen hier behoorlijk warm en is er en snappers turven. In totaal tellen geen wolkje aan de lucht. Onze we soorten uit minimaal zeven comfortabele boot, de Sindbad, visfamilies. vaart rustig over de licht deinende golven. Ik kijk om me heen en TACTISCHE TAAKVERDELING mijn blik glijdt over de imposante De taakverdeling binnen de bergen. Ze zijn bruin, kaal en er groep is helder: iedereen pakt lijkt haast niets op te leven. Boven een ‘eigen’ stukje van het rif het gesteente vliegen vogels. en controleert ieder hoekje en Enkele zonnestralen weten aan gaatje. Links van me zie ik de de bergtop te ontsnappen en Italiaan en de Schot fanatiek veroorzaken warmte op mijn ondersteboven hangen. Ik moet gezicht. Het is niet alleen rustig glimlachen. Knappe vis die zich in het dorre berggebied, ook op voor hen kan verstoppen! Naast het water bruist het niet bepaald de eerdere genoteerde vissen voeg van het leven. Dat wil zeggen: van ik nu ook zee-egels, zeesterren, andere duikers of opvarenden. In zeenaaktslakken en kreeften aan de week dat we hier zitten, zien mijn lijst toe. Opvallend genoeg we geen andere waterrecreanten. zijn er maar erg weinig kreeften Het voelt alsof ik de enige ben te vinden. Een slecht teken, want die op de hoogte is van het goed dit kan duiden op overbevissing. bewaarde geheim onder de Steile, kale kalkrotsen vormen de ‘fjorden’ van Musandam.

Het haalt me weer even uit mijn waterspiegel, waar een wereld bubbel: zelfs in dit afgelegen gebied is de allemaal op het schiereiland Musandam schuilgaat van schitterende koraaltuinen, mens doorgedrongen. Ik kijk achter me en voor hetzelfde doel: de wetenschap iets kleurrijke sponzen en talloze papegaai- en zie de andere duikers behoedzaam boven de verder helpen. We varen naar de Straat van vlindervissen, baarzen en snappers. Deze zanderige bodem zweven. In gebieden van Hormuz, de beruchte zeestraat tussen Iran plek heeft werkelijk alles waar duikers van 50 centimeter pluizen ze het zand, de harde en de Perzische Golf. Onze kleine groep houden en is nagenoeg onaangetast. Ik voel en zachte koralen en de groene vegetatie uit. van burgerwetenschappers - waar ik zelf me een avonturier en in zekere zin klopt De algen zijn goed vertegenwoordigd, dat is ook toe behoor -, springt in het water onder dat ook. Vooral met de activiteiten die op de op afstand al te zien. Ze zijn werkelijk overal. goedkeurend oog van onze wetenschapper, planning staan.

Deze expeditie maakt onderdeel uit van wat Dr. Rita Barcessat. Het doel is helder: inmiddels een traditie mag worden genoemd. gegevens verzamelen om de biodiversiteit OP PAD VOOR DE WETENSCHAP Het is de negende keer dat dit georganiseerd van dit ongerepte gebied beter in kaart Want ik ben hier niet alleen, maar met wordt. De rapporten van eerdere edities te brengen. «Twaalf paar ogen zien meer negen andere duikers uit Duitsland, Italië, liggen op de boot ter inzage en toont dan slechts één!» Tijdens de briefing legt Schotland, Australië, de Verenigde Staten gedetailleerd de veranderingen in het gebied. de bevlogen Rita uit dat zij voor het werk en Zwitserland. Onze expeditieleider is Want hoewel de onderzoeken dat wij in een dag kunnen doen, minimaal een wetenschapper en de robuust ogende wetenschappelijk zijn opgesteld, zijn ze een maand moet uittrekken. Over efficiënt excursieboot is onze uitvalsbasis voor ook voor het ‘gewone’ publiek eenvoudig te gesproken! Ik daal af en ben meteen in deze week. We zijn hier niet voor een lezen en begrijpen. De rapporten zijn een het onderzoeksgebied. Een echtpaar uit ‘normale’ duikvakantie. Nee, we zijn hier

4/2019

DUIKEN.NL

61

NATUUR

OMAN ONDERZOEK RIF

Accommodatie en onderzoekscentrum in één: de Sindbad.

Ook deze prachtige murene noteren we op de gegevenstabel.

krachtig middel voor de non-profitorganisatie Biosphere Expeditions om de regering een tik op de vingers te geven als het aankomt op visserij en andere nadelige ontwikkelingen.

Na een aantal moeizame jaren vol frustratie, boekt Biosphere Expeditions nu grote successen. Zo is commerciële visserij in de baaien van Khor Nadj en Khor Hablain sinds enige tijd verboden en genieten ook de omliggende wateren een betere bescherming.

Dr. Matthias Hammer, vanaf het begin betrokken bij de organisatie, legt uit waarom dit een goede zaak is: «De koraaldichtheid is hier 60 procent. Dat is hoger dan op menig andere plek in de wereld. De koraalriffen in het noorden van Oman verkeren waarschijnlijk in de beste staat van de hele regio.» Het visverbod verbiedt vissen met sleepnetten, kooien en andere apparatuur die in één klap honderden soorten binnenhalen.

Alleen hengels zijn uitgesloten van het geldende verbod. «Een belangrijke stap van de regering om het voortbestaan van dit unieke ecosysteem ook in de toekomst veilig te stellen,» vult Matthias aan.

EEN KWETSBARE WERELD Een verklaring van het ministerie van Landbouw en Visserij stelt dat het koraalrif

62

DUIKEN.NL

4/2019

Na de duik verwerken we de gegevens meteen in de database.

door structurele overbevissing is aangetast: ‘De vernietiging van het koraal betekent niet alleen schade aan het koraal zelf, maar heeft ook een grote impact op het onderwaterleven in het algemeen. De regering wil verdere schade zoveel mogelijk beperken zodat het koraal zich langzaam kan herstellen.’ Dr. Barcessat is blij met dit inzicht vanuit de overheid: «Met de woorden van deze overheidsfunctionaris kan ik het eigenlijk alleen maar eens zijn.

Daarnaast is het ook een mooie waardering voor onze lange adem, met name die van wetenschappers en Biosphere Expeditions die zich hier al een kleine tien jaar hard voor maken.» Hoewel Rita zeker blij is met deze ontwikkeling, realiseert ze zich ook dat ze er nog lang niet zijn. «Er is veel schade aangericht en de vispopulatie is nog altijd erg laag. Er moeten ook de komende jaren meer vormen van bescherming worden uitgevoerd zodat niet alleen het koraal, maar de hele onderwaterwereld de gelegenheid krijgt om zelf te herstellen, zodat ook toekomstige generaties vissen en andere soorten zich zullen blijven vestigen én überhaupt blijven bestaan.» Daarom zal zij met haar team blijven lobbyen voor meer financiële toezeggingen ten behoeve

van onderzoek, om op die manier het ultieme doel te bereiken: de wateren rond Musandam uitroepen tot beschermd mariene gebied.

VOOR ALTIJD IN MIJN HART Zelf heb ik na een kleine week in dit gebied het schiereiland, en dan met name de wereld onder water, voor altijd in mijn hart gesloten. Maar wat drijft mensen om tijdens hun vakantie op kleine schaal mee te werken aan een voor buitenstaanders niet zo belangrijk onderzoek? «Duiken is mijn grootste passie,» zegt de Amerikaanse Jon. «Sinds een paar jaar heb ik het gevoel dat ik ook iets terug wil doen voor de omgeving die mij al zoveel plezier heeft geschonken.» Nora uit Duitsland heeft een heel andere reden om hier nu te zijn: «Ik wil de wereld niet alleen zien, ik wil haar ook begrijpen. Dit werk stelt mij in staat om meer contact te maken en veel te leren. Nu ik meer weet van het hoe en waarom, zie ik veel meer details én geniet ik meer tijdens een duik.» Ook ik kan na afloop maar één ding concluderen: hier is echt sprake van een win-winsituatie. Het rif, de zee en zijn bewoners en de duikers die daarvan genieten: iedereen wint!

REISFACTS DUIKEN EN NATUURBEHOUD Wetenschapstoerisme is een sterk opkomende trend met een ideale mix van het vakantiegevoel en vrijwilligerswerk. Deelnemers staan bij dit specifieke project meestal één tot twee weken ter beschikking van de wetenschapper en werken samen met een marien bioloog.

Om aan een dergelijke expeditie mee te doen, hoef je zelf geen bioloog te zijn of te worden.

EXPEDITIE Het start- en ontmoetingspunt van de expeditie is het Holiday Inn Jumeirah hotel in Dubai. De eerste twee à drie dagen aan boord staan in het teken van kennismaking, uitgebreide briefings en een aantal proefduiken. Ook leer je tips en tricks voor het correct identificeren van verschillende soorten. De verzamelde gegevens worden na de duik direct verzameld en gedocumenteerd.

een non-profitorganisatie die dergelijke ervaringen mogelijk maakt voor mensen die geen marien bioloog zijn. Momenteel verzorgt de organisatie twee verschillende wetenschappelijke expedities in Oman en op de Malediven.

Musandam

15 dagen / 12 nachten 2-pers kamer o.b.v. volpension, incl. auto- & boottransfers, 24 bootduiken en onbeperkt huisrifduiken

VANAF: € 2699,-

VEREISTEN Om mee te mogen doen moet je minimaal OW gebrevetteerd zijn, de Engelse taal beheersen en over een eigen duikuitrusting beschikken.

TIGER BEACH BAHAMAS  2019 EEN WEEK VOL MET TIJGER EN HAMERHAAIEN

EERSTVOLGENDE EXPEDITIE De volgende expeditie is van 24 t/m 30 november 2019.

Zeven dagen aan boord van de Sindbad inclusief alle maaltijden (exclusief vlucht) kost € 2230.

0

Vertrek 08 december 2019 9 dagen / 8 nachten 2-pers hut o.b.v. volpension, 7 dagen duiken, 4 duiken p.d. Exclusief vluchten.

VOOR: € 3349,- P.P.

250 km

Dibba

G

Dubai

o lf

EGYPTE  RODE ZEE

van

O man

Daymaniyat-eilanden

Ar Rustaq

OMAN

Volg ons op Facebook en blijf als eerste op de hoogte van het laatste nieuws.

Z

SAOEDIARABIË

ide duikreis adviezen en Kijk voor meer uitgebre ings aanbod op onze een compleet bestemm TRAVEL.NL website WWW.DIVEAND

Arabische Zee

Salalah

Mirbat

4/2019

8 dagen / 7 nachten 2-pers. zwembad zicht kamer o.b.v. logies en ontbijt en 3 dagen, 2 bootduiken per dag.

Bovenstaande prijzen zijn incl. retourvluchten en luchthaven transfers v.v.

De duikpakketten zijn incl. fles/lucht/lood excl. duikmateriaal.

Bagagekosten kunnen van toepassing zijn.

Sur O

CAMEL DIVE CLUB & HOTEL VANAF: € 553,-

Barka

N W

Combineer 3 duikresorts in 1 reis

LIVEABOARD Het schip de Sindbad heeft drie dekken en acht tweepersoonskamers, allemaal voorzien van airco en een eigen douche en toilet.

Khasab

VERENIGDE ARABISCHE EMIRATEN

INDONESIË

PASSPORT TO PARADISE

INFO www.biosphere-expeditions. org/ musandam

ORGANISATIE Biosphere Expeditions is

Perzische Golf

WWW.DIVEANDTRAVEL.NL

Oman DUIKEN.NL

Hallaniyat-Inseln

63

L .N L E V A R T D N A E V I WWW.D 15 94 4/2019

DUIKEN.NL

TEL: 033 457

63

OM DE HOEK

ZEELAND DICKY’S PLACE

Dicky’s Place

Wat een geluk! De harlekijnslak kruipt precies mijn kant op!

Voorzieningenniveau: ★ Flora en Fauna: ★★ Dichtstbijzijnde vulstation: Camping Gorishoek

DICKY’S PLACE

Duikstekken waar je een flink stuk moet lopen voordat je het water in kan, zijn niet altijd even populair. Ik ga deze week toch echt een poging wagen. Mijn bestemming: duikstek Dicky’s Place.

W

e hebben weer geluk. De zon schijnt en we rijden de doodlopende straat in waar aan het einde een paar parkeerplaatsen zijn om je auto neer te zetten. Veel ruimte is er niet, maar aangezien niet veel mensen hier duiken kan je er meestal wel terecht. De set op de rug en langs de slagboom aan het einde van de straat. Op naar de lange wandeling. 400 meter ver tot aan de waterkant. Na 200 meter loop je langs een vogelspothut waar je even uit kunt rusten. Na weer 200 meter komen we lichtelijk bezweet van de wandeling aan bij de dijk. We klimmen via de trap over de dijk en zien 100 meter verderop een boothelling het water ingaan. Het is nu laagwater en we besluiten de instap over de basaltblokken te maken. We duiken onder en na een meter of vier komen we uit op een vlakte. Wat mij direct opvalt, is dat het onderwaterlandschap heel divers is. Grote stukken van

64

DUIKEN.NL

4/2019

zand, klei en veen worden onderbroken door oesterbanken.

We zwemmen recht van de kant af en na enkele minuten loopt de bodem weer af en kan je indien je dit wilt, tot maximaal 30 meter diepte duiken. Gedurende deze afdaling vind je op het rif kleine overhangen waaronder veel leven schuilgaat. Ik zie een klein harlekijnslakje mijn kant opkomen en wacht even tot hij op een perfecte plek op het wier zit. Voor deze duik heb ik mijn 45mm macrolens gemonteerd. Met deze lens kan ik het onderwaterleven fotograferen van iets minder dan een centimeter tot tien centimeter groot. Perfect dus om dit kleine naaktslakje vast te leggen!

VEENBLOK Voor de duik hebben we de Duikersgids erbij gepakt om de duik door te nemen en deze vermeldt dat je op een diepte van 15 meter (bij hoogwater) een groot veenblok tegenkomt. We gaan deze duik met laagwater erin en gaan dus op 13 meter op zoek naar dit veenblok. Het zicht is goed en mijn buddy seint met zijn lamp… gevonden! Het hele blok zit vol met oranje baksteenanemonen. Wat een gaaf gezicht. Ik maak enkele foto’s, maar nu had ik toch liever de groothoeklens op mijn camera gehad... Dit is toch wel een indrukwekkend stuk en het doet mij denken aan de duikstek een paar kilometer verderop. Bij Gorishoek vind je ook hele grote veenblokken die vol zitten

Tekst en foto’s: Daniel Versteeg

Jammer dat ik mijn groothoek niet erop heb: de baksteenanemonen zijn prachtig!

Maar met de 45mm macro is de brokkelster wel weer heel mooi vast te leggen.

Boeketten kun je ook onder water maken.

De instap.

FOTOTIP

Vaak kom je tot de conclusie dat je onder water de verkeerde lens hebt gemonteerd. Tijdens deze duik had ik graag een groothoeklens gehad om de baksteenanemonen groots in beeld te krijgen. Helaas zou je dan de slakjes weer niet goed kunnen zien.

Het is dus altijd een kwestie van keuzes maken. Wees blij met de lens die erop zit en geniet van de duik!

Lens: Leica DG macro-Elmarit 45/F2.8 Diafragma: f/11 ISO: 200 Sluitertijd: 1/160 sec.

DUIKLOCATIE DICKY’S PLACE 79A met baksteenanemonen.

Inmiddels is het tijd om aan de terugweg te beginnen.

We stijgen rustig op en duiken op een diepte van acht meter terug naar het instappunt. Ik neem nog even de tijd om een paar brokkelsterren te fotograferen. De kleuren rond het midden van de brokkelster wisselen en ik zie blauwe, gele en rode kleuren op het schermpje van mijn camera verschijnen. We komen vlak voor de instap boven en het peil is al iets gestegen. Voor ons dus makkelijker om het water uit te lopen. Dan moeten we nog een stukje terug.

Toch weer 500 meter, maar nu we afgekoeld zijn, is dat helemaal niet zo erg…

Parkeerplaats zonder voorzieningen.

VOORZIENINGEN: geen GETIJDE: LW en HW STROMING: matig MAXIMUM DIEPTE: 20 meter WAT IS ER TE ZIEN: zeeanjelier, krab, zeekreeft, brokkelsterren, paling, sepia in het juiste jaargetijde.

INSTAP: De basaltblokken zijn bij laag water erg glad, pas dus goed op! Bij hoog water is te water gaan eenvoudiger, maar het zicht is doorgaans bij laag water beter.

ADRES: Zeedijk 1, Scherpenisse

4/2019

DUIKEN.NL

65

ACTUEEL

KNRM DUIKVLAG

VEILIG DUIKEN? DUIKVLAG GEBRUIKEN! De KNRM lanceerde op Duikvaker 2019 de nieuwe veiligheidscampagne: ‘Veilig duiken? Duikvlag gebruiken!’

Voor een betere bescherming en samenwerking van alle waterrecreanten. Dat dit nodig is, bleek vorig jaar maar weer eens toen een groepje duikers ernstig in de problemen raakte in de Oosterschelde.

66

DUIKEN.NL

4/2019

Tekst: Robin van Tilburg Foto’s: KNRM

AFSTAND HOUDEN De situatie in Wemeldinge staat niet op zichzelf. Met regelmaat krijgt de KNRM meldingen binnen van situaties waarbij het maar nét goed is afgelopen. Nederland kent vele honderden duikstekken waar ook vissers of plezierboten graag komen. Om die reden is het zaak om duidelijk met elkaar te communiceren, zo meent de KNRM. Vaste borden die aangeven dat het een duikstek betreft hebben blijkbaar geen effect. Dat is zo ‘gewoon’ geworden dat men daar, letterlijk, geen oog meer voor heeft. Een interessante vraag is: zouden dergelijke gevaarlijke situaties zich ook voordoen als een boot of schip van grote afstand één of meerdere duikvlaggen ziet? Om die reden richt de campagne zich niet alleen op

«Met regelmaat krijgt de KNRM meldingen binnen van situaties waarbij het maar nét goed is afgelopen» duikers, maar ook op de bovenwatersport.

Gelijktijdig start een campagne, specifiek gericht op deze groep, zodat deelnemers bekend raken met de betekenis van de vlag.

Hierbij verzoekt de KNRM om voldoende afstand te houden (ten minste 100 meter) en het wateroppervlak goed in de gaten te houden op het moment dat men één of meerdere duikvlaggen signaleert.

O

p een mooie dag daalt een klein groepje duikers af in de Oosterschelde, bij een duikstek in Wemeldinge. Wanneer een vissersboot vol enthousiaste vissers het anker uitgooit, gaat het bijna mis. Het loodzware anker komt op slechts een paar meter afstand van de duikers met hoge snelheid naar beneden.

Tot overmaat van ramp raken meerdere duikers verstrikt in de vislijnen en moeten

ze door hun buddy’s worden bevrijd.

De kapitein van de boot geeft later aan geen idee te hebben gehad dat er duikers aanwezig waren: «Maak jezelf kenbaar met een boei, een vlag of leg er een boot bij. Dan weten we dat we moeten oppassen.» Met die gedachte is de veiligheidscampagne ‘Veilig duiken? Duikvlag gebruiken!’ ontstaan.

Want moeten we echt wachten tot het een keer misgaat?

HEB JIJ EEN DUIKVLAG? Om het gebruik van de duikvlag te promoten slaat de Nederlandse Redding Maatschappij de handen ineen met diverse samenwerkingspartners. Olaf Tompot, coördinator preventie bij de KNRM: «We zijn blij dat we als KNRM met al onze samenwerkingspartners een bijdrage kunnen leveren aan nog meer veiligheid op en rondom het water. Gelet op de actuele berichtgevingen over bijna-ongevallen zijn we blij dat zowel de doelgroep duikers als ook de pleziervaart en beroepsvaart de schouders eronder willen zetten om deze campagne tot een succes te maken.» De campagne en daarmee het veiliger maken van duiken in Nederland, kan alleen maar slagen als veel mensen de duikvlag ook daadwerkelijk gaan gebruiken. Heb jij hem al in bezit?

4/2019

DUIKEN.NL

67

ACTUEEL

KNRM DUIKVLAG

INTERVIEW BAS BRAND, VRIJWILLIGER KNRM

« Het introduceren van de duikvlag is volgens ons dé manier om boten te attenderen op de aanwezigheid van duikers» De KNRM stond dit jaar voor de tweede keer op Duikvaker.

Hoe kijken jullie terug op de duikbeurs?

Het was een succesvolle editie van Duikvaker voor de KNRM. We zagen een flinke toename van bezoekers op onze stand ten opzichte van vorig jaar en kregen veel positieve reacties. Wanneer je hoort: ’Wat fijn dat de KNRM zich ook op duikers richt’, doet dat natuurlijk goed. Ook hebben we de boodschap van onze nieuwe veiligheidscampagne ‘Veilig duiken? Duikvlag gebruiken!’ goed kunnen overbrengen.

OVER DE DUIKVLAG De duikvlag is gemaakt van een weerbestendig zeildoek en heeft een afmeting van 87x68 centimeter. De vlag kan door middel van klittenband worden bevestigd aan een hek, paal of prikkeldraad. Het stevige materiaal scheurt niet. Op de achterzijde staat een etiket waarop je je persoonlijke gegevens invult, zodat een vergeten duikvlag kan worden opgestuurd. De opgerolde vlag bewaar je eenvoudig in een koker. Prijs: € 85.

Duikvlag kopen? Kijk dan op www.knrm.nl/ duikvlag voor meer informatie.

68

DUIKEN.NL

4/2019

Hoe waren de reacties op de campagne?

De reacties waren veelbelovend, maar soms ook sceptisch. De meest gehoorde opmerking was: ‘Er staan toch al permanente borden bij de duikstekken?’ Maar wanneer we het hoe en waarom uitlegden, waren de reacties eigenlijk unaniem positief. Iedereen ziet het belang in van een betere veiligheid voor alle watergebruikers.

Hoe is het idee ontstaan om deze campagne binnen de KNRM te lanceren?

Duikers mogen niet in de vaargeul duiken, maar boten mogen wél buiten de vaargeul varen. Wanneer je je realiseert dat duikstekken niet vermeld staan op hydrografische kaarten, ontstaat er een mogelijk risico. Het introduceren van de duikvlag is volgens ons dé manier om boten toch te attenderen op de aanwezigheid van duikers.

Heb je zelf al eens een nare ervaring meegemaakt onder water waarbij je dacht: had ik nu maar een duikvlag gehad?

Zelf was ik eens bezig met mijn opstijging toen een zeilboot op een haar na de boei passeerde. Gelukkig liep het goed af, maar die boot had me écht niet gezien. En zo zijn er veel voorbeelden waarbij het maar net goed ging. Dat willen we met de duikvlag zoveel mogelijk uitbannen. Want waarom wachten tot het fout gaat?

Is de duikvlag een initiatief van de KNRM zelf of is er sprake van een samenwerking?

Het is een initiatief van de KNRM, maar de campagne wordt breed gedragen door organisaties zoals DAN, Rijkswaterstaat, de NOB en het project Varen Doe Je Samen! waar onder meer het Watersportverbond en de HISWA op zijn aangesloten.

Is de duikvlag bestand tegen alle weertypes?

Ja, de duikvlag is gemaakt van een stevig en weerbestendig zeildoek en je kunt hem praktisch overal aan bevestigen. Zelfs aan een hek met prikkeldraad! Rol of vouw de vlag op en hij past dan makkelijk in je tas.

Waar kan je de duikvlag bestellen?

Via www.knrm.nl/duikers

HOE GEBRUIK JE EEN DUIKVLAG? Wanneer je gaat duiken, bevestig je de vlag op een goed zichtbare plek zodat boten hem eenvoudig kunnen zien en de geadviseerde afstand van 100 meter kunnen aanhouden.

Ben je gearriveerd bij je beoogde duikstek en zie je al een duikvlag wapperen? Hang die van jou er dan naast! Hoe meer vlaggen er hangen, hoe duidelijker het signaal is naar andere watergebruikers toe. Kijk voor meer informatie over gebruik van de duikvlag op www.knrm.nl/duikvlag of neem contact op met de KNRM.

WAT DOET DE KNRM De Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij is een professionele en onafhankelijke reddingsorganisatie die 24 uur per dag klaarstaat om uit te rukken in geval van een ongeval op of onder water. De KNRM financiert haar activiteiten volledig van donaties en met behulp van ruim 1400 vrijwilligers. Met 45 reddingsstations en ongeveer 80 reddingsboten kan de KNRM snel ter plaatse zijn. Doneren? Dat kan via www.knrm.nl/help-mee/ donateurschap. Zo draag je eenvoudig een steentje bij aan de veiligheid op en onder water.

4/2019

DUIKEN.NL

69

TECHNIEK

PRODUCTINFO SCUBAPRO

Scubapro Evertech Dry Breathable Scubapro heeft een nieuw topmodel toegevoegd aan hun droogpakken line-up. De Evertech Dry Breathable.

En waar kun je een droogpak beter testen dan in eigen land? Daniel Versteeg neemt het pak mee naar Zeeland en Vinkeveen.

P

er post ontvang ik de nieuwste aanwinst van Scubapro en ik ben erg benieuwd of het past. De lengte en pasvorm zijn goed, maar de pols- en nekseals zijn daarentegen te groot. «Geen probleem,» zeggen ze, «We wisselen direct alle seals!»

De Evertech Dry Breathable is voorzien van het Si-Tech ringsysteem. Dit systeem staat toe dat, zodra je per ongeluk je polsseal aan de waterkant kapottrekt, je deze direct zelf

kunt vervangen. Met vijf clips is de binnenring vastgeklemd aan de buitenring. Deze zorgen voor een waterdichte afdichting. Wauw, dat is handig.

Binnen twintig minuten zijn beide polsseals en de nekseal vervangen. Dit kan een duik redden! In Zeeland maak ik de eerste testduik. Mijn voeten zitten zo in de heavy duty schoenen en de klittenband strap om mijn enkels trek ik aan. Deze voorkomen dat mijn voeten uit de schoentjes

schieten als er te veel lucht in komt. Een grof profiel onder de zool is ideaal op de duikstekken waar de bodem glibberig is.

Slijtvast en sterk! Ik trek het droogpak verder aan en zoek mijn bretels, alhoewel, zoeken….

Ik heb ze direct gevonden. Vaak zijn de bretels donker van kleur en moeilijk te vinden in de broekspijpen. Maar deze bretels zijn blauw en zie je direct. Ik

trek de metalen waterdichte rits en de tweede kunststof rits dicht. Deze laatste rits dient ter bescherming van de metalen rits. Wat mij opvalt, is dat de standaard pockets op beide benen zeer groot zijn en ze zijn voorzien van D-ringen, bungees en een opbergvak voor je wetnotes. Aan de buitenzijde van elke pocket zit ook nog eens een rits met een klein opbergvak. Ideaal voor kleine spulletjes of om gevonden plastic tijdens de duik in op te bergen.

De blauwe bretels zie je direct.

70

DUIKEN.NL

4/2019

Tekst: Daniel Versteeg Foto’s: Sebastiaan van Aken

ANDERE INFLATOR We maken een duik bij Stavenisse Oostnol en moeten ruim 200 meter lopen voordat we bij het water zijn. De zon schijnt en ik merk dat ik begin te zweten. Gelukkig weet ik dat de Evertech Dry Breathable voorzien is van een ademend trilaminaat zodat transpiratievocht weg kan.

Maar het voorkomt zeker niet dat je niet gaat zweten! Alle naden zijn dubbel gestikt en voorzien van waterdichte tape.

Water heeft dus geen kans om binnen te komen. We lopen het water in en doen onze laatste materiaalcheck voor we gaan duiken. Onderdeel hiervan is om te controleren of de kranen allemaal openstaan. Zonder moeite kom ik bij alle drie mijn kranen. De bewegingsvrijheid die de Evertech geeft, is zeer fijn. Tijdens de afdaling blaas ik met de Si-Tech inflator wat lucht in het droogpak. In plaats van een drukknop boven op het ventiel, moet je bij deze inflator aan de zijkant een knop indrukken. Deze manier vergt even wat aanpassing, maar dat is misschien ook omdat ik het niet gewend ben. Voor de fotosessie van de Evertech Dry Breathable duiken we in de heldere wateren van Vinkeveen. De temperatuur is inmiddels flink gezakt en ook met mijn dikkere onderpak heb ik genoeg ruimte. Zonder moeite trek ik mijn rits dicht en word ik niet beperkt in mijn bewegingsvrijheid. Een mooie feature op de armen van het droogpak is het I-safe controlesysteem. Je duikcomputer haal je door

een vaste lus om je arm heen en je bevestigt deze dan op de normale manier. De lus fixeert de plek van je duikcomputer waardoor je bij het uitdoen van je trimvest niet per ongeluk je duikcomputer afgooit. We springen het water in en duiken richting de kettingen die door het duikgebied lopen. Ondiep is het licht heel goed aanwezig en dit is dan ook de beste plaats om een paar foto’s te schieten.

Mijn buddy maakt de foto’s en geeft mij de beschermkap van de groothoekpoort. Aangezien ik ruimte genoeg in mijn pockets heb, wil ik deze hierin opbergen.

Ik trek de flap los en probeer de beschermkap in de pocket te stoppen. Dit lukt na een paar keer aandringen, maar gaat niet van harte. Ik duw te vaak de flap mee.

WARME NEK Tijdens het maken van de foto’s zie ik op mijn computer dat het water alweer vijf graden is. Ik voel verder niet echt veel kou binnendringen.

Nu zal mijn onderpak hier veel mee te maken hebben, maar wat mij ook opvalt is dat mijn nek nog warm is. Vaak is een pak met een latex of siliconen seal koud op de nek. Scubapro heeft dit opgelost door een warme kraag aan de buitenzijde van de seal te plaatsen. Deze heeft ook als bijkomend voordeel dat de seal niet zal slijten door de longhose die hierlangs schuurt. Na het maken van de foto’s duiken we dieper om nog even van de duikstek te genieten. Ik merk dat de inflator van mijn pak al snel begint te wennen. De deflator op de arm is voor mij helaas iets te ver naar voren op de arm geplaatst.

Ik zelf duik voornamelijk in de horizontale positie en ook tijdens mijn opstijging blijf ik op deze

Ademend trilaminaat.

D-ringen en klittenbandsluiting.

Diagonale BDM metalen frontrits.

Seal stuk aan de waterkant?

Deze vervang je ter plekke!

De flap van de pocket is namelijk zeer zacht en flexibel. Bij navraag bij Scubapro blijkt dat in de nieuwe versie een versteviging is aangebracht in de pockets.

manier in het water hangen. Bij het ontluchten van het pak moet ik mijn arm extreem opzij reiken om de deflator op het hoogste punt te krijgen. Nu zullen ook heel veel duikers in een verticale houding aan hun opstijging beginnen en dan is de deflator wel prima gepositioneerd. Het hangt dus helemaal aan de manier van duiken af of dit een punt van aandacht voor je wordt.

We komen boven en ik zet mijn dubbelset weg. Onder het genot van een lekkere koek spreken we de duik door en daarbij houd ik mijn pak aan. Waarom zou ik hem uitdoen? Hij zit super, ik heb alle ruimte en hij houdt mij droog en warm. Scubapro heeft een heel mooi droogpak uitgebracht waar je jaren plezier van kan hebben.

SCUBAPRO EVERTECH DRY BREATHABLE + licht en ademend + Si-Tech ringsysteem + warme kraag + dubbel gestikte naden + veel bewegingsvrijheid - plaats deflator Prijs: € 1315 www.scubapro.com

Hoogwaardige Si-Tech ventielen.

4/2019

DUIKEN.NL

71

TRI-MIX PURIMAX FRAME

FREEDOM TECHNOLOGY WITH FIT II

UV 420 LENS TREATMENT + ANTI-REFLECTIVE LENS + CRYSTALVIEW OPTICAL GLASS 700

420 400

Infrared Light

High-Energy Visible Light (HEV) Ultraviolet (UV)

Cornea

HEV UV-A UV-B

Lens Iris

Retina

200

Wavelength (nm)

100% 100% 100% 100% 100%

Lumen light output Run time Impact resistance Water Proof up to 100m Light and Motion

TECHNIEK

LANGS DE DECOLIJN ACTUELE PRODUCTINFO

Onder redactie van: René Lipmann

SCUBAPRO

Sterk team

SCUBA SUPPORT

O-ring verwijderaar In de duiksport zijn O-ringen in veel apparatuur aanwezig.

Of het nu gaat om je duiklamp, automatenset, inflatorslang of zelfs je duikfles; er zitten O-ringen in. Met deze rvs O-ring haakset kun je elke O-ring op de juiste manier verwijderen of plaatsen. Een onmisbare set voor de techduiker.

Prijs: € 16 (zes stuks). www.scubasupport.nl

De Scubapro MK17 EVO/G260 combineert de klassieke G260 2e trap die afgeleid is van de legendarische G250 2e trap, met de Evo-uitvoering van de MK17 1e trap. Een sterk team voor zowel wrak- als grotduiken.

De nieuwe MK17 is volledig afgesloten zodat er geen water bij het inwendige mechanisme kan komen. Hoe koud het water ook is, hij werkt probleemloos. Hij is weliswaar compacter dan zijn voorganger, maar ademt beter. Inwendig is het ontwerp zodanig verbeterd dat er meer lucht uit de lagedrukpoorten komt, die met het oog op een betere aansluiting van de slangen opnieuw zijn geconfigureerd.

De G260 is een gebalanceerde instelbare 2e trap. De slang kan links en rechts worden aangesloten, ideaal voor technisch duiken.

Prijs: € 499. www.scubapro.com

MARES XR

FOURTH ELEMENT

Koud zijn is niet fijn. Je kunt je niet meer concentreren op wat het belangrijkste is tijdens je duik; plezier en veiligheid.

Het onderwaterleven interesseert je niet meer zo, het dove gevoel in je voeten wel en dan die stekende pijn in je handen... Je focus ligt op de kou en je spieren doen niet meer goed wat ervan gevraagd wordt. De Mares XR Active Heating Pants houdt je onderlichaam warm tijdens koude en langere duiken, in het bijzonder rond de nieren en de knieën waar de warmte het meest nodig is. De lichte en dunne stof (125 g) maakt het zeer comfortabel om als extra laag onder je gewone onderpak te dragen. Vier verschillende temperatuurinstellingen waarbij het twee tot vijf uur verwarmt.

Wordt geleverd met oplaadbare batterij en lader en verkrijgbaar in zes maatvoeringen. Met de hand wassen.Prijs: € 229. www.mares.com

Droge handschoenen en vooral het bijbehorende ringsysteem zijn een veelbesproken kwestie onder droogpakduikers.

Niet alle systemen zijn even gebruiksvriendelijk. Het nieuwe Ellipse-systeem is ontworpen door Fourth Element en vervaardigd door Si-Tech om een eenvoudige oplossing voor droge handschoenen te bieden. De ergonomische elliptische vorm biedt een slanker profiel. De handschoenen worden bevestigd door de ringen samen te drukken, gemakkelijker gemaakt door een intuïtief sleutelsysteem. Een robuuste nitril O-ring zorgt voor een betrouwbare afdichting.

Het Ellipse-systeem is compatibel met bestaande systemen.

De set bestaat uit twee ringen, twee handschoenringen, een paar siliconenbanden, vier O-ringen, siliconenvet, O-ring gereedschap en een hoes die kan worden gebruikt om je drooghandschoenen te bewaren nadat de ringen zijn aangebracht. Prijs: € 125. Verkrijgbaar voorjaar 2019, drooghandschoenen zijn niet inbegrepen. www.divevalley.com

Verwarmde benen

Ellipse

4/2019

DUIKEN.NL

73

TECHNIEK

TECHSCHOOL HEATING VEST

ZIT JE ER WARMPJES BIJ? Water geleidt warmte heel goed en slaat ook heel erg veel energie op. Er is nagenoeg geen andere stof op aarde te vinden die zoveel energie opslaat. En dit water neemt ons duikers flink te grazen: ook onze lichaamsenergie slorpt ze op zodra we onder gaan.

Het resultaat is dat we het heel snel koud krijgen.

Maar gelukkig bestaat er een tegenoffensief in de vorm van heating vesten.

O

nderkoeling is altijd een groot onderschat risico omdat je het meestal zelf niet in de gaten hebt. Net als narcose beĂŻnvloedt het je beoordelingsvermogen en heeft het een negatieve invloed op ongeveer alles wat duikers onder water willen doen. Zeker als duikers moeten omgaan

74

DUIKEN.NL

4/2019

met lastige omstandigheden of onverwachte problemen.

Comfortabel warm blijven heeft ook nog eens een gunstige invloed op het verminderen van decompressieproblemen, er is dus genoeg reden om niet af te koelen. Natuurlijk zijn daar ontelbaar veel manieren voor.

Je kunt kiezen voor dikkere

pakken, droogpak, goede cap, droge handschoenen, meer lichamelijke inspanning, de juiste onder- en thermokleding en zorgen dat je niet al voor de duik flink afkoelt. Toch is het allemaal uitstel van executie, je weet dat je het hoe dan ook alsnog koud gaat krijgen: mits je duik maar lang genoeg duurt,

koel je uiteindelijk toch wel af.

Of het nu bij je handen of voeten begint, er komt een moment dat je er geen zin meer in hebt.

Zeker als het hartje winter is in Nederland en het water weer richting de drie graden gaat, is het een uitdaging je duik langer dan een uur te laten duren. Alle eerdergenoemde oplossingen dragen een klein beetje bij aan het warm blijven, tot en met een laagje vaselinevet op je gezicht aan toe. En dan komt de volgende grote stap die je nog kunt maken; jezelf elektrisch verwarmen, net als een elektrische deken of stoelverwarming in de auto.

Tekst: Sander Evering Foto: René Lipmann

HOE WERKT DAT? Simpel gezegd neemt een duiker energie in de vorm van een batterij mee onder water. Die energie moet op een efficiënte manier in het lichaam worden gestopt zodat de duiker warm blijft en niet het water wordt opgewarmd. Het meest bekende en gebruikte systeem is een losse accu die je naast of in plaats van de lamp-accu draagt.

Je hebt dan een extra kabel die via een waterdicht systeem

warm? Uiteindelijk zal het water winnen en krijg je het alsnog koud, zeker als je praat over water van drie graden.

Maar de duiktijd is enorm te verlengen, dan wel met gemak te verdubbelen. Vergis je niet: ‘comfortabel warm’ is wat anders. Je krijgt nog steeds een klap in je gezicht bij het te water gaan en ook de rest is niet erg warm, maar vooral veel minder koud. Met name de verwarmde handschoenen, daar merk je

«Met een heating vest is de duiktijd enorm te verlengen, dan wel met gemak te verdubbelen.» je droogpak in gaat, meestal via het inflatorventiel. In je droogpak kun je deze kabel vervolgens aansluiten op de verwarmde onderkleding. Deze onderkleding is vaak te krijgen in de vorm van een vest of een heel pak. Deze laatste, zoals de Santi BZ400 Heated, heeft het voordeel dat er meer warmte afgegeven kan worden aan de duiker. De bodywarmer geeft alleen warmte op de voor- en achterkant van de torso. In beide gevallen kun je ook nog eens verwarmde handschoenen aansluiten zodat je onder je droge handschoenen ook wat extra warmte ontvangt.

nauwelijks iets van, totdat je ze uitzet. Pas dan merk je dat het water niet koud, maar héél erg koud is.

WAT ZIJN DE NADELEN? De voordelen wegen absoluut op tegen de nadelen, maar het is wel een kleine investering in geld en moeite voordat je warm blijft. Ten eerste, het kost inderdaad wel geld.

Het verwarmde vest en de

De bodywarmer geeft warmte op de voor- en achterkant van de torso.

handschoenen vallen op zich wel mee (ongeveer € 450), maar dan heb je nog een doorvoer nodig (tussen € 100 en € 250) en als laatste een accu.

Afhankelijk van de capaciteit

heb je deze vanaf ruim € 300, maar die zijn bij lange na niet voldoende als je een volledig pak met handschoenen wilt verwarmen. Zeker als er ook nog een lamp wat vermogen vraagt, dan zal het voltage onder deze zware belasting een stukje dalen waardoor je minder

HELPT HET OOK? Natuurlijk helpt het, je voegt energie toe aan je lichaam, dus blijf je warmer. Maar het is wel belangrijk dat je het op de juiste manier gebruikt. De verwarmde onderkleding moet een extra laag zijn en niet in plaats van een andere laag. Ook is het belangrijk de heating dicht op de huid te dragen (bij voorkeur met een dun laagje thermokleding ertussen om te warme plekken op je lichaam te voorkomen) en niet tegen de buitenkant van je droogpak aan. Maar blijf je dan ook Een heating vest helpt: je voegt energie toe aan je lichaam, dus je blijft warmer.

4/2019

DUIKEN.NL

75

GRATIS TUSA LAMP BIJ EEN ABONNEMENT OP DUIKEN MAGAZINE! Neem nu een jaarabonnement op DUIKEN Magazine voor € 64,50 en ontvang gratis de TUSA TUL-002 lamp ter waarde van € 72,50!

De TUSA TUL-002 lamp is de lamp die je als duiker altijd bij je zou moeten hebben. Met een lichtopbrengst van 450 lumen, een lichtstraal van 8 graden breed en met de afmeting van slechts 13 cm is het een ideale primaire duik- of back-uplamp.

De lamp is in drie standen te schakelen: 100%, 30% en S.O.S. De TUL-002 is eenvoudig in gebruik en brandt bijna twee uur op slechts drie AAA-batterijen.

NIEUW

Gemaakt van geanodiseerd aluminium en is voor alle zekerheid voorzien van afdichting met drie O-ringen. De lamp wordt geleverd inclusief polsband. Maximale diepte is 120 meter.

Uiteraard zit er op de lamp twee jaar garantie!

DUIKEN APRIL 2019 REIZEN: SPECIAL MEXICO, LANZAROTE . TECHSCHOOL: HEATING VESTEN . NATUUR: DUIKEN VOOR DE WETENSCHAP . DUIKAVONTUUR: MALEDIVEN . ACTUEEL: VEILIG DUIKEN . MEDISCH: DUIKEN OP LEEFTIJD

DUIKEN Ga voor dit abonnement en andere aanbiedingen naar: duiken.mijntijdschrift.net of bel 0800-0996606 (NL) 30E JAARGANG NR.4  APRIL 2019 € 6,95 ,9

MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD | WWW.DUIKEN.NL

FELICITAS

01904

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 2 6 8 9

Een verrassende Duitse leisteenmijn FOTOGRAFIE

Zo maak je geslaagde dolfijnenfoto’s

Lanzarote

Pareltje op slechts 4 uur vliegen!

GROTE SPECIAL

MEXICO

Verlies je hart in het mooie Mexico! 28 pagina‘s inspiratie

Het abonnement is tot wederopzegging. Opzeggen van het abonnement is eenvoudig en kan per maand.

Cadeau-abonnementen stoppen automatisch. Je bijdrage in de verzendkosten van de lamp bedraagt € 3,65.

TECHSCHOOL HEATING VEST

TECHNIEK

Ben je gewend aan je heating systeem en lijkt het niets meer toe te voegen? Zet het dan eens uit onder water!

warm wordt. Bovendien is je accu sneller leeg waardoor je minder verwarmingstijd hebt.

Een zwaardere accu kan meer dan duizend euro kosten.

Thermalution doet het anders.

Hier is geen accu buiten het pak nodig en dus ook geen speciale doorvoer nodig.

Ook kan het systeem stukgaan, de accu slijt en de bedrading kan door gebruik uiteindelijk knikken en storing geven. Het is dan ook belangrijk dat je nooit 100% op het systeem vertrouwt, bij een storing moet je op zijn minst de duik kunnen afmaken zonder onderkoeld te raken.

Ook op deze manier geldt dat het een extra laagje is, het vervangt geen gewone dikke onderkleding.

KAN HET OOK ANDERS? Er zijn de afgelopen jaren meerdere fabrikanten bijgekomen die verwarming voor duikers ontwikkelen.

Eentje die het anders doet is Thermalution, hier is geen accu buiten het pak nodig en dus ook geen speciale doorvoer nodig.

Er zitten twee kleine accu’s geïntegreerd in het vest of in het volledige pak. Met een afstandsbediening zet je de verwarming aan of uit. Het gehele systeem is waterdicht en zowel onder een nat- als

droogpak te gebruiken. Het gebruiksgemak is iets groter in vergelijking met Santi, maar het geeft wel iets minder resultaat. De hoeveelheid warmte is iets minder en het vest verwarmt alleen de rug en niet de borst. Ook levert Thermalution geen verwarmde handschoenen en je bent beperkt tot de meegeleverde accu’s; je kunt niet zomaar de accu’s omwisselen voor eentje met een hogere capaciteit. Verder bestaan er ook verwarmde zooltjes voor in een droogpak. Deze waterdichte zooltjes, zoals van Alpen Heat, zijn ook met een afstandsbediening te bedienen en geven naast elektrische verwarming ook wat extra isolatie door de zool zelf. Dit maakt net het verschil tussen ijsklompjes of gewoon nog gevoel hebben in je tenen.

KAN HET UIT? Als je er warmpjes bij wilt zitten, moet je in dit geval wel wat centjes neertellen.

Kies een systeem wat bij je past en bezuinig er niet op. Verwarmde systemen doen precies wat ze moeten doen, maar om onder water warm te blijven is veel energie nodig. Uiteindelijk ga je het alsnog koud krijgen, mits het water maar koud genoeg en de duik lang genoeg is. Ook ga je helaas wennen aan de heating systemen waardoor het soms lijkt alsof het maar weinig toevoegt.

Maar dan is de oplossing heel simpel: zet het systeem gewoon uit. Dan merk je weer precies dat een goed heating systeem daadwerkelijk elke cent waard is!

Sander Evering is eigenaar van Dive Solutions.

Hij heeft jarenlange ervaring in lesgeven op het gebied van sport- en technisch duiken. Hij is GUE Rec 1-3, Fundamentals, Tech 1, DPV, IANTD en PADI Instructeur. www.divesolutions.nl

4/2019

DUIKEN.NL

77

MULTIMEDIA

ONDERWATERFOTOGRAFIE TIPS VAN DE PRO‘S

4 FOTOGRAFEN DUIKEN-fotografen Brandon Cole, Tobias Friedrich, Alexander Mustard en Norbert Probst delen hun favoriete foto’s van dolfijnen en geven tips hoe je de mooiste beelden maakt.

BRANDON COLE beschouwt zijn Canon EOS 5D Mark IV en EOS 1D Mark IV als favoriete camera.

De Amerikaan gaat ook graag met zijn Nikon aan de slag. Altijd met een Seacam behuizing.

TOBIAS FRIEDRICH fotografeert bij voorkeur met zijn Canon EOS 1DX Mark II in Seacam behuizing met Seaflash 150-D flitsers. Daarnaast heeft hij standaard een Canon EOS 5D Mark II in zijn tas zitten.

FOTO: A. MUSTARD

ALEXANDER MUSTARD zweert bij zijn Nikon camera’s. Onder water werkt de Brit bij voorkeur met zijn Nikon D5 en D850 met Subal behuizing en twee Seaflash 150D flitsers.

78

NORBERT PROBST is erg enthousiast over zijn EOS 5D Mark II camera met Canon lenzen en Seacam behuizing. Probst fotografeert vaak met enkel een Seaflash 150 flitser.

DUIKEN.NL

4/2019

DOLFIJNEN Iedereen houdt van dolfijnen en hun gracieuze manier van bewegen, maar bij OWfotografen zorgen de dieren vaak voor frustratie. Zo snel als ze voor de lens verschijnen, zo snel zijn ze vaak ook weer verdwenen. Hoe kun je je als fotograaf voorbereiden op dergelijke ontmoetingen? Mijn mantra is: hoe sneller de sluitertijd, hoe groter de kans op een geslaagde foto. Omdat dolfijnen snel zijn, is het beter om geen flitser te gebruiken. Een sluitertijd van 1/500 seconde is ideaal. Dan kan ik met een beetje geluk meerdere beelden schieten waardoor ik wat keuze heb in foto’s van deze prachtdieren.

Camera: Nikon D700 Lens: Nikon 16mm fisheye ISO: 320 Diafragma: 5,6 Sluitertijd: 1/500 Flitser: geen Behuizing: Subal ALEX MUSTARD

4/2019

DUIKEN.NL

79

MULTIMEDIA

ONDERWATERFOTOGRAFIE TIPS VAN DE PRO‘S

BRANDON COLE

Waar? Californië, Verenigde Staten.

Waar moet je op letten?

Hoewel het merendeel van de mensen mij beschouwt als een klassieke OW-fotograaf, zou ik mezelf eerder marien fotograaf willen noemen. Markante zoogdieren die boven het wateroppervlak zijn vastgelegd, beslaan een groot deel van mijn portefeuille. Toen ik in Californië een groep gewone dolfijnen (Delphinus Delphis) volgde waarvan de dieren gezamenlijk aan de oppervlakte

speelden, wist ik dat dit een goede kans was om een mooie, dramatische foto te schieten. Een hoogwaardige telezoomlens is nodig zodat je naderhand nog wat marge hebt voor de uitlijning.

Ook is een snelle sluitertijd essentieel om op het juiste moment actie te kunnen ondernemen. Wat mij betreft ten minste 1/1000 seconde, zodat je ook op een deinende boot meerdere beelden kunt schieten. Het is natuurlijk nog beter om een serie foto’s te maken, maar dan praat je echt over een

Waar?

Rio Negro, Brazilië.

Waar moet je op letten?

Foto’s maken van de orinocodolfijn (Inia geoffrensis, ook wel boto genoemd) stond al jaren op mijn bucketlist. Eenmaal in Brazilië huurde ik een lokale wetenschapper in die met me mee kon gaan, zodat de kans hopelijk groot zou zijn dat ik er eentje voor mijn lens zou krijgen. De gids en tevens bioloog wist precies waar we de ‘boto’ konden vinden.

Zonder hem had ik ze nooit gevonden. Het zicht in de Amazonerivier is ontzettend slecht, maximaal een meter. Mijn flitser had die situatie alleen maar erger gemaakt. Ik zette mijn instellingen op de voor mij optimale setting en daarna was het wachten.

80

DUIKEN.NL

4/2019

serieuze camera met bijbehorend prijskaartje. De belangrijkste tip die ik wil meegeven is: let goed op het gedrag van de dolfijnen. Met helder zicht kun je vaak zien wanneer een dolfijn gaat springen. Ga mee in de flow van de dolfijn en druk op het juiste moment op de knop.

Camera: Canon EOS 1D Mark II Lens: Canon 70-200mm zoom ISO: 400 Diafragma: 5,6 Sluitertijd: 1/2000

Wát een geluk toen de vreemd ogende dolfijnen rakelings langs mijn camera zwommen en ik met mijn fisheye dus goed had gegokt. Vanwege het zicht wilde ik graag een half/halffoto schieten. Ik ben tevreden over de helderheid van de lucht, het water en natuurlijk de dolfijn zelf. Mijn 45-graden zoeker maakte de slagingskans van deze foto groter. De grote superdome van 230mm verlaagt de ‘dikte’ van het oppervlak, waardoor alles mooi in balans is.

Camera: Canon EOS 1Ds Mark III Lens: Canon 15mm fisheye ISO: 800 Diafragma: 9 Sluitertijd: 1/250 Behuizing: Seacam met superdomepoort

TOBIAS FRIEDRICH

Waar? Eilat, Israël.

Waar moet je op letten?

Wanneer je succesvolle foto’s van dolfijnen of andere grote, snelle soorten wilt maken, is het adequaat en haastig indrukken van de knop niet genoeg. Veel beter besteed je veel tijd aan je instellingen en wacht je tot het juiste moment aanbreekt. Wanneer je camera de mogelijkheid heeft om een serie-opname te maken, vergroot je hiermee automatisch

de hoeveelheid foto’s en dus je kans. Zijn de dieren binnen handbereik en voelt het goed?

Houd dan de sluiterknop ingedrukt en blijf ze minutieus volgen. Als er geen continue autofocus is ingesteld, moet je rekening houden met een scherpstelling die een paar seconden kan duren. Heb je geen zin om na afloop door een eindeloze reeks te bladeren?

Vertrouw dan op je gevoel, kennis en expertise en schiet één enkele foto.

Camera: Canon EOS 5D Mark II Lens: 8-15mm fisheye ISO: 400 Diafragma: 10 Sluitertijd: 1/160 Flitsers: 2x Seacam Seaflash 150 Behuizing: Seacam Silver

Your Buddies

Spring Fling!

Waar wacht je nog op!? Boek je voorjaarsvakantie naar Bonaire! Kijk op www.buddydive.com/springfling voor alle aanbiedingen.

RESERVERINGEN: +599 717 5080

WWW.BUDDYDIVE.COM/SPRINGFLING

MULTIMEDIA

ONDERWATERFOTOGRAFIE TIPS VAN DE PRO‘S

ALEXANDER MUSTARD

Waar? Bahama’s.

Waar moet je op letten?

De Bahama’s staan bekend om de talloze haaiensoorten, maar vormen ook de thuisbasis van de Atlantische vlekdolfijn (Stenella frontalis).

Op een windstille nacht zoeken we de stroming op en schakelen we de lampen in. In eerste instantie komen hier veel vissen op af, maar al snel ook dolfijnen! Die hebben wel zin in een maaltje. Snel spring ik het water in om al

snorkelend mijn kans te grijpen. In verband met de duisternis stel ik mijn focus in met behulp van mijn vinnen en stel deze vervolgens handmatig in. Na het instellen van de flitsers maak ik een paar testfoto’s van mijn buddy. Nu is het zaak om mijn camera nét onder het wateroppervlak te houden en te wachten op het juiste moment.

Dat wachten duurt niet lang. Op deze foto zie je hoe de dolfijn op het punt staat om weer naar beneden te duiken.

Camera: Nikon D2X Lens: Tokina 10-17mm zoom ISO: 100 Diafragma: 9 Sluitertijd: 1/250 Flitsers: 2x Subtronic Behuizing: Subal

Waar?

Hurghada, Egypte.

Waar moet je op letten?

Dolfijnen zijn precies dat: dol fijn. Naast elegante zwemmers zijn ze altijd leuk om naar te kijken. Vanuit welke hoek je ze ook fotografeert: het resultaat is bijna altijd goed. Een grote school tuimelaars bewoog zich rondom de oppervlakte, precies daar waar ik mijn camera in de aanslag had. Tel daar de prachtige zon bij op en voilà, je hebt een succesvolle dolfijnenfoto. Zelf ben

82

DUIKEN.NL

4/2019

ik erg tevreden met dit resultaat.

Mijn advies: dolfijnen zwemmen vaak in grote scholen, maar het is beter om je op een individueel exemplaar of een klein groepje te richten. De hele school op de plaat zetten is niet alleen onmogelijk, het oogt ook nog eens rommelig en niets springt er echt uit.

Camera: Nikon D5 Lens: 13mm Nikon Fisheye ISO: 500 Diafragma: 22 Sluitertijd: 1/320 Flitsers: geen Behuizing: Subal

NORBERT PROBST

Waar? Sha‘ab el Erg, Egypte.

Waar moet je op letten?

Om als duiker in de nabijheid van dolfijnen te mogen zijn, is echt een voorrecht. De dolfijn bepaalt zelf of een encounter plaatsvindt of niet. Dat vind ik mooi. Deze duik in Egypte is de tweede keer in mijn ruim veertigjarige carrière als duiker dat dolfijnen de hele duik lang bij me blijven. Als je dolfijnen ziet of ontmoet moet je er altijd rekening

mee houden dat het dieren zijn die in het wild leven. Ze verdienen daarom onder alle omstandigheden het grootste respect.

Gelukkig ben ik onder water met ervaren buddy’s en samen bewonderen we deze mama tuimelaar met haar pasgeboren kalf. Andersom zijn ook de dolfijnen erg nieuwsgierig! Hierdoor bewegen ze zich erg rustig en kan ik dus naar hartenlust fotograferen. Met een relatief snelle

sluitertijd en gebruik van mijn flitser realiseer ik deze scherpe foto.

Camera: Canon EOS 5D Mark II Lens: 16-35mm groothoekobjectief ISO: 200 Diafragma: 9 Sluitertijd: 1/160 Flitsers: 2x Seacam Seaflash 150 Behuizing: Seacam met domepoort

WIJ ONDERHOUDEN & HERSTELLEN ALLE MERKEN WWW.MES-BVBA.BE INFO@MES-BVBA.BE +32 11 85 15 08

PRAKTIJK

MEDISCH COLUMN MENNO GAASTRA

LOSLATING NETVLIES H

elder zicht onder water is een van de zaken waar we als duikers erg blij van worden. Niet te veel zweefvuil. Mooi om te fotograferen. Maar niet alleen onder water is het fijn om helder zicht te hebben. Er zijn een aantal oogaandoeningen die ervoor kunnen zorgen dat je zicht helaas niet meer helder is. Bijvoorbeeld staar. Maar ook een netvliesloslating kan dit geven. In Nederland krijgt 1 op de 10.000 mensen per jaar hiermee te maken. Het netvlies zit aan de achterzijde van onze ogen. Het vertaalt het beeld dat we zien naar onze hersenen. Als dit netvlies loskomt van de onderlaag, kan de informatie niet meer doorgegeven worden. Het effect is dat je zicht vermindert. Zo’n netvliesloslating kan beginnen met lichtflitsen, schaduwen zien of het gevoel dat een spinnenweb ontstaat in je beeld. En het zicht kan dan dus steeds slechter worden. In het ergste geval leidt dit tot blindheid.

In principe kan het op elke leeftijd gebeuren, maar het komt vaker voor bij ouderen. Ook is er meer kans als je sterk bijziend bent (dus goed dichtbij kunt zien en voor veraf een bril nodig hebt), als het in je familie voorkomt en als je een staaroperatie hebt gehad. Het is dus zaak je zo snel mogelijk te laten behandelen. Dit kan met een bandje aan de buitenkant om het oog. Het glasvocht trekt dan minder aan het netvlies. Daarna moet het vocht tussen de achterzijde van het oog en je netvlies verwijderd worden. Om het netvlies weer goed tegen de achterzijde te drukken, kan er wat extra lucht ingespoten worden in het oog zelf. Hiermee mag je niet duiken. De oogbol is nu namelijk een luchthoudende ruimte en de lucht die zich hier bevindt, wordt samengeperst. Dit geeft weer extra trek aan het netvlies. Het gevolg is dat de netvliesloslating alleen maar verergert.

Ook mag je niet vliegen met lucht in je oogbol. De 0,2 atmosfeer verschil in het vliegtuig ten opzichte van de 1 atmosfeer situatie op de grond, kan al voldoende ellende op dit punt uitlokken. In de meeste gevallen wordt er echter een inwendige oogoperatie verricht.

Het glasvocht wordt dan verwijderd en het losliggend netvlies wordt dan met een laser vastgemaakt op de onderlaag. Ook wordt hierna de ontstane ruimte gevuld met olie of gas. Als het oog met gas gevuld is, mag je natuurlijk ook niet vliegen of duiken. Na een behandeling voor netvliesloslating is het dus wel van belang met de behandelend oogarts te overleggen wanneer je weer mag duiken. In veel gevallen bedraagt deze periode drie maanden. Mocht je oogarts het niet weten, dan vind je op www.mijnduikerarts.nl duikartsen die op de hoogte zijn van deze ingreep in combinatie met duiken.

Menno Gaastra 84

DUIKEN.NL

4/2019

DZUERISKREEIZN EN

8-DAAGSE LIVEABOARD

LE

MALEDIVEN: HEEL VEEL MANTA’S EN HAAIEN Altijd al tussen manta’s willen zweven of oog in oog liggen met walvishaaien? Of juist die ene plaat schieten van een grote rifhaai... DUIKEN Magazine organiseert in samenwerking met Emperor Divers en Diving World een complete luxe liveaboard naar de Malediven.

Ook snorkelaars hoeven zich zeker niet te vervelen, want er zijn genoeg schitterende snorkelplekken langs de route! Deze reis richt zich op hetgeen waar de Malediven bekend om staat: manta’s, walvishaaien, haaien en enorme scholen tropische vissen.

WAT KRIJG JE: VLUCHTEN, 7 NACHTEN, ALL-INCLUSIVE EN 3-4 DUIKEN PER DAG WANNEER: 21 T/M 29 SEPT 2019 EN: 28 SEPT T/M 6 OKT 2019 v.a.

€ 2095

9-DAAGSE LIVEABOARD

KOMODO NATIONAL PARK: MACRO EN GROOT ZEELEVEN Ontdek de adembenemende onderwaterwereld van het Komodo National Park in Indonesië tijdens een heerlijke 9-daagse liveaboard met Emperors Raja Laut. Hoogtepunten: schitterende combinatie van macro én groot zeeleven in een prachtige omgeving. Onder water spot je onder andere manta’s, pygmeezeepaardjes, haaien, spookfluitvissen, schild­ padden en fantastisch koraal. Met maximaal 11 andere passagiers duik je in het beste seizoen bij één van de grootste beschermde natuurgebieden op aarde, het Komodo National Park.

WAT KRIJG JE: VLUCHTEN, 7 NACHTEN, ALL-INCLUSIVE EN 3-4 DUIKEN PER DAG WANNEER: 24 AUG T/M 2 SEPT 2019 EN: 1 T/M 10 SEPT 2019 v.a.

€ 2494

SURF NAAR WWW.DIVINGWORLD.NL , MAIL NAAR INFO@DIVINGWORLD.NL OF BEL NAAR 0031-(0)314-653180 VOOR MEER INFORMATIE OF OM METEEN TE BOEKEN!

PRAKTISCH

MEDISCH 70-PLUSSERS EN DUIKEN

Duiken op leeftijd Steeds meer mensen maken op latere leeftijd kennis met de duiksport en beginnen na hun pensioen met duiken. 70-plus, 80-plus, 90-plus: bestaat er een maximale leeftijd voor duiken? Ons medisch team gaat in op de mogelijkheden en de risico’s.

A

l meer dan 40 jaar is Frank enthousiast duiker.

De duikinstructeur heeft diverse duikreizen gemaakt, maar het liefst duikt hij in de plas om de hoek. Met zijn 72 jaar is hij één van de oudste duikers binnen zijn club en kan hij de nodige verhalen vertellen over hoe het vroeger was: zonder trimvest en in een duikpak dat je nauwelijks tegen kou beschermde, was duiken een stuk gevaarlijker dan tegenwoordig. Op zijn verjaardag heeft Frank een duiklamp van zijn buddy gekregen. Helaas heeft hij hem

86

DUIKEN.NL

4/2019

nog niet kunnen gebruiken aangezien zijn vrouw vindt dat het maar eens afgelopen moet zijn met dat duiken – hij is geen 20 meer! Dat probeert hij te weerleggen met voorbeelden als Leni Riefenstahl, Jacques Cousteau en Hans Hass, boegbeelden die ondanks hun

hoge leeftijd bleven duiken.

Maar wat is verstandig? Blijven duiken of de duikspullen aan de wilgen hangen? De echtgenote van Frank heeft op één punt zeker gelijk: hij is geen 20 meer. Maar een hogere leeftijd is op zich geen ziekte. Wel moet je beseffen dat naarmate

OOK DE LICHAAMSWEEFSELS ONDERGAAN VERANDERINGEN BIJ HET OUDER WORDEN. EEN DECOMPRESSIEONGEVAL ZIT DAN OOK IN EEN KLEINER HOEKJE.

Niet alleen jonge mensen duiken, het is een sport voor jong en oud.

je ouder wordt, het lichaam aan diverse veranderingen onderhevig is. Vanaf 30 jaar verliest het lichaam steeds meer spiermassa als daar niet specifiek mee wordt getraind.

De stofwisseling vertraagt en trainen heeft daarnaast minder effect dan bij jongere mensen.

Vanaf het vijftigste levensjaar komen aandoeningen vaker voor. Een hoge bloeddruk en beginnende aderverkalking worden vaak geconstateerd.

Tussen de 50 en 60 jaar neemt de lichaamseigen vetreserve gemiddeld met twee kilo toe.

Vaak merk je dat niet in het gewicht omdat tegelijkertijd de spiermassa afneemt. Ook stofwisselingsziekten zoals ouderdomsdiabetes komen vaker voor. Naarmate je ouder wordt, neemt slijtage van de gewrichten toe en de botten worden poreuzer.

De zintuiglijke waarneming verslechtert; mensen gaan

DUIKKEURING Om deze redenen wordt aanbevolen om je vanaf 40 jaar elk jaar medisch te laten keuren voor de duiksport.

Ook een inspanningstest zou onderdeel van het duikmedisch onderzoek moeten zijn, iets wat op jongere leeftijd alleen nodig is in het geval van bestaande hart- en vaatziekten.

De veranderingen in de circulatie op latere leeftijd zijn gelieerd aan veranderingen in de structuur van de vaatwanden en de hartspier.

Vanwege de veranderingen aan de vaatwanden en ader­ verkalking, worden de aderen steeds stijver. Vaak gaat dit gepaard met een stijging van de bloeddruk en hogere belasting van het hart. Omdat in de loop van de tijd ook de structuur van de hartspier verandert, neemt het prestatievermogen met de tijd af. Deze veranderingen komen niet vanuit het niets – er is sprake van een langzaam voortschrijdend proces. De persoon in kwestie merkt pas dat zijn lichaam minder aankan als het te laat is. Met behulp van een longfunctietest worden dit soort veranderingen bij een duikmedisch onderzoek gecontroleerd. Het gaat hierbij in de context van het ouder worden om het residuaal volume, dat wil zeggen het volume dat na maximale uitademing in de longen achterblijft. De borstkas en het longweefsel zijn minder elastisch. Omdat de totale longcapaciteit niet verandert, neemt de vitale capaciteit af, wat zich uit in verminderde

belastbaarheid. Door regelmatig te trainen kunnen we de capaciteit van de longen in stand houden, maar de afnemende elasticiteit kunnen we helaas niet stoppen.

VERANDERINGEN LICHAAM Ook het bewegingsapparaat ondergaat veranderingen, met als gevolg dat oudere mensen sneller een verwonding oplopen of iets breken; de botten zijn

minder elastisch en worden brozer. De gewrichten worden stijver en ook de structuur van banden en pezen verandert, waardoor iemand minder beweeglijk wordt. Dat merk je

IN DETAIL

Verouderingsprocessen en lichamelijke symptomen ZIEN

Het gezichtsvermogen neemt af, lensvertroebeling mogelijk.

HOREN

Beperkte waarneming van achtergrondgeluid.

DRIE BELANGRIJKE VERANDERINGEN IN DE LONGEN Emfyseemvorming Longblaasjes worden groter, wanden worden dunner.

IMMUUNSYSTEEM

Afweer van infecties wordt minder.

Gasuitwisseling Het aantal longcapillairen neemt af.

STIJVE GEWRICHTEN

Elasticiteit Het aantal elastische vezels neemt af.

Buigen en strekken gaat moeilijk.

NIEREN

• Minder dorst • Afscheiden en ontgiften wordt minder

SENSIBILITEITSSTOORNIS Minder handig met vingers.

BINDWEEFSEL

verliest aan elasticiteit.

Daardoor neemt de beweeglijkheid af.

SPIERMASSA BOTTEN

worden instabieler, brozer en minder belastbaar.

PSYCHE:

• Minder beweging • Flexibele en snelle informatieverwerking vertraagt • Minder alert, meer terughoudend en afwachtend

BIOGRAFISCHE LEEFTIJD De leeftijd op basis van de geboortedatum.

• Minder spiermassa • Vetweefsel neemt toe • Minder kracht in spieren

ZENUWSTELSEL

• Reactievermogen neemt af • Nieuwe info wordt slechter verwerkt

BIOLOGISCHE LEEFTIJD De toestand van het lichaam die bij een bepaalde leeftijd past.

4/2019

FOTO: G. NOWAK, ILLUSTRATIE: S. TIMMANN

slechter zien en horen.

Afgezien van deze lichamelijke veranderingen wordt ook het prestatievermogen van de hersenen minder. Dat blijkt onder andere uit een slechter kortetermijngeheugen.

speelt Leeftijd en rol, eer e niet zoz ventuele le maar we ingen! o d n aa en

DUIKEN.NL

87

PRAKTISCH

MEDISCH 70-PLUSSERS EN DUIKEN

Duiken vanaf een zodiac is niet alleen lastig voor oudere duikers; ook jongere duikers kunnen er moeite mee hebben.

vooral bij het aan- en uitdoen van de uitrusting en het aanen uittrekken van het duikpak.

Als gevolg van de beschreven veranderingen van de lichaamsweefsels verandert ook de decompressiefysiologie: stikstof wordt door sommige weefsels langzamer afgevoerd of er vormen zich ten opzichte van jonge volwassenen sneller bellen, wat symptomen van een decompressieaandoening tot gevolg kan hebben. Dit kan nog eens worden versterkt door vochttekort, want hoe ouder je bent, des te minder snel krijg je een dorstig gevoel.

Omdat dit ook een risicofactor is binnen de context van een decompressieongeval, moet elke duiker, maar zeker de oudere duiker, erop letten dat hij voldoende en regelmatig drinkt. Iets heel anders: wat op het eerste gezicht weinig te maken heeft met of iemand op latere leeftijd wel of niet kan duiken, kan onder water tot grote problemen leiden. Vrijwel ieder goed ziend mens komt er tussen de 50 en 55 jaar bij het

88

DUIKEN.NL

4/2019

SPORT IS BELANGRIJK: KRACHT- EN CARDIOTRAINING KUNNEN DE VERANDERINGEN DIE HET LICHAAM ONDERGAAT NAARMATE JE OUDER WORDT, VERTRAGEN. lezen van de krant achter dat hij te korte armen heeft en dus een bril nodig heeft. Vanwege de verminderde elasticiteit van de lens kan het oog zich op de korte afstand niet meer aanpassen en is het lastig om zonder hulpmiddelen goed te lezen. Tijdens het duiken is het essentieel dat je dichtbij goed kunt zien, anders kun je de duikcomputer of andere instrumenten niet aflezen.

Vandaag de dag zijn er veel mogelijkheden voor een duikmasker op sterkte, zodat je ook dichtbij goed ziet.

MEDICATIE-CHECK Wanneer tijdens het

duikmedisch onderzoek wordt gekeken naar bestaande aandoeningen, moet ook de medicatie goed onder de loep worden genomen. Veel medicijnen zoals ACE-remmers en Angiotensine II-antagonisten (bloeddrukverlagers) staan duiken niet in de weg en ook bij gebruik van een bètablokker mag in principe worden gedoken, mits de onderliggende aandoening geen contra-indicatie voor duiken is. In het geval van medicijnen die je minder alert maken, is voorzichtigheid geboden (antidepressiva, neuroleptica, opioïden). Dit

effect kan onder water nog eens versterkt worden, waardoor de duiker gevaar loopt. Bij de beoordeling of iemand wel of niet mag duiken, en bij de planning van de duiken moet met drie belangrijke punten rekening worden gehouden: 1. Verandering van de capaciteit van diverse organen vanwege de veranderingen in de weefsels; 2. Bestaande aandoeningen of ziekten die net de kop opsteken plus de bijbehorende medicatie; 3. Verhoogd risico van een decompressieaandoening.

Voor beoefening van de duiksport geldt geen algemene leeftijdslimiet. In het kader van de duikkeuring moeten elk jaar de fysieke en mentale toestand en bestaande gezondheidsproblemen opnieuw beoordeeld worden.

Het kan in sommige situaties zinvol zijn om niet helemaal met duiken te stoppen, maar wel iets te minderen: minder diepe en minder lange duiken en geen herhalingsduiken meer maken. De weefsels

Oudere duikers moeten conservatiever duiken om problemen te voorkomen.

nemen dan minder stikstof op en de kans op een decompressieaandoening is kleiner.

GOEDE CONDITIE Hoewel veel veranderingen in het lichaam die horen bij het ouder worden niet te stoppen zijn, kan je door regelmatig te sporten er wel voor zorgen

dat je lichamelijk in goede conditie bent. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat je met duursporten het lichamelijk prestatievermogen in stand kunt houden en lichamelijke ‘aftakeling’ kunt afremt. Uit recent onderzoek is zelfs gebleken dat krachttraining op hoge leeftijd niet alleen de veranderingsprocessen

vertraagt, maar dat 80-plussers hun spiermassa kunnen vergroten – ook al is dat misschien een stuk minder dan bij jonge mensen.

Hierdoor worden niet alleen de levensverwachting en kwaliteit verbeterd, maar is de kans op hart- en vaatziekten en stofwisselingsziekten kleiner.

Naarmate je ouder wordt, kun je het best kiezen voor een combinatie van cardio- en krachttraining. Conditietraining is goed voor het hart en de bloedcirculatie, met als gevolg een lagere bloeddruk en minder lichaamsvet. De krachttraining is van invloed op de botten en vertraagt de afname van spiermassa op leeftijd. Vooral gewichtheffen maakt de botten sterker. In de context van het duiken is een goede conditie van belang. Het is een goed idee om in de training ook zwemmen en vinzwemmen op te nemen. Verder zijn hardlopen (als de gewrichten het toelaten) en fietsen geschikt om een basisconditie op te bouwen.

Voor krachttraining moet je

regelmatig naar de sportschool.

Als het lichaam het allemaal aankan en de gezondheid het toelaat, mag je duiken. Duik wel conservatief (minder diep en minder lang), vermijd inspannende duiken en zorg dat je voor en na de duik voldoende vocht opneemt. Regelmatig kracht- en cardiotraining is een voorwaarde als je ook op hogere leeftijd nog wilt duiken.

ONZE EXPERTS Claus-Martin Muth Hij is anesthesist en arts op de spoedeisende hulp in het ziekenhuis van Ulm.

FOTO’S: M. KRÜGER (1), W. PÖLZER (1), ND3000/FOTOLIA

Met conditietraining rem je veroudering af.

Tim Piepho Hij is hoofd van de afdeling anesthesie in een ziekenhuis in Trier.

4/2019

DUIKEN.NL

89

PRAKTISCH

VAN FOUTEN LEREN

TESTDUIK

Als een champagnekurk naar boven Een boei oplaten is niet makkelijk.

Gaat het verkeerd, dan kun je serieus in de problemen raken.

1

4

In open water haalt ze op vijf meter diepte de boei uit het zakje om hem op te laten.

5

De boei die veel te veel is opgeblazen (fout 3) schiet met duiker en al naar boven.

DUIKEN.NL

octopus ademgas in de boei. Alleen wel wat te veel: de SMB schiet naar boven.

Omdat ze de boei niet goed heeft uitgerold en ze hem krampachtig vasthoudt, schiet ook zij als een raket naar boven. Ze schrikt zo dat ze niet meer kan reageren.

Pas als ze merkt dat ze de lijn niet verder kan afrollen en ze bijna boven is, laat ze de boei los. Daarna gaat ze terug naar vijf meter, waar haar buddy nog is. Haar computer geeft alarmsignalen af vanwege de snelle opstijging.

De twee duikers stijgen samen zonder verdere

2

Marieke heeft een boei gekocht maar niet om uitleg gevraagd (fout 1). Ze gaat hem nu in de praktijk uitproberen.

90

V

oor een stromingsduik gebruiken Marieke en haar buddy een boei. Om te leren hoe je een SMB (Surface Marker Buoy) moet oplaten, plannen ze een duik naar twaalf meter diepte. Na twee duiken over het rif willen ze tijdens de veiligheidsstop de boei oplaten. Maar Marieke had boven water niet eerst gevraagd hoe het moet, en gaat het onder water gewoon proberen. De buddy’s dalen af naar tien meter diepte.

Marieke stijgt op naar vijf meter en wikkelt de lijn af. Dan blaast ze met haar

4/2019

Als ze bijna boven is, laat Marieke de boei los en gaat ze snel terug naar haar buddy op vijf meter diepte.

problemen op en beëindigen de duik. Los van de schrik en oorpijn omdat ze niet klaarde toen ze terug naar beneden ging, houdt Marieke er niets aan over. Was het de geringe diepte waardoor het goed is afgelopen? Juist in de eerste tien meter schuilt een gevaar omdat de druk daar van 1 naar 2 bar verdubbelt. Marieke had gedacht dat een boei oplaten niet zo veel voorstelde, nu weet ze dat ze eerst goed moet leren hoe het moet.

Fout 1: Veel duikers hebben problemen met een boei. Je hebt ze in allerlei modellen

en maten, sommige hebben ook een ventiel. Vraag bij de duikwinkel naar de mogelijkheden en laat uitleggen hoe je hem oplaat.

Met een spoeltje of reel voorkom je dat de lijn in de knoop raakt.

Fout 2: Heel belangrijk: laat de SMB nooit op als hij aan het trimvest vastzit. Wikkel de lijn volledig af of zorg dat het spoeltje onbelemmerd kan afrollen.

Fout 3: Twee of drie pufjes lucht is voldoende. Zorg aan de oppervlakte dat de boei rechtop in het water staat en dus goed te zien is.

LIJN NIET AFGEROLD

3 Marieke rolt de lijn niet helemaal af (fout 2) en houdt de octopus onder de opening in de boei.

TIP VAN DE EXPERT

Een SMB is onmisbaar

Duikboeitjes bieden veiligheid.

Bij veel duiken kan een SMB een leven redden. Schippers van kleine boten en grote schepen zien dat er een duiker in het water ligt. Veel ongevallen aan de oppervlakte gebeuren omdat de duiker geen boei heeft opgelaten of niet op de juiste manier met de SMB naar boven is gekomen. Letsel als gevolg van de schroef van een boot zijn dramatisch en vaak fataal. Daarom is een boei zo belangrijk. In diverse delen van de wereld gelden andere regels en kleuren. Soms zijn er al verschillen tussen recreatieve en technische duikers. De duiker moet

zich dan ook voor de duik ter plaatse laten informeren over de regels. De boei mag worden opgelaten door een zelfstandige duiker conform ISO 24801-2 die dit bij een erkende opleidingsorganisatie heeft geleerd (theorie én praktijk). Ook de regels van de instructeurs moeten gerespecteerd worden.

Wanneer een SMB wordt opgelaten, mag deze nooit aan het trimvest vastzitten.

De gebruiker moet het boeitje na oplaten zo in één hand houden dat hij hem altijd kan loslaten, bijvoorbeeld wanneer een vaartuig de boei over het hoofd ziet en deze meesleept.

Ook daardoor kunnen immers levensgevaarlijke situaties ontstaan. De duiker moet bij het positioneren van de SMB opletten dat hij zelf niet mee naar boven wordt getrokken.

Als de duiker uit dit voorbeeld deze punten ter harte had genomen, was er niets aan de hand geweest.

Thomas Kromp Manager opleidingen bij de IAC

DEEL JE VERHAAL MELD JE AAN!

De computer waarschuwt dat ze te snel is opgestegen. Ze houdt er alleen oorpijn aan over en heeft geluk gehad.

4/2019

DUIKEN.NL

ALLE FOTO’S: W. PÖLZER

6

Heb je ooit een keer een fout of een duik­ ongeval meegemaakt? Meld je aan en vertel ons jouw verhaal via redactie@duiken.nl Meedoen is de moeite waard: andere duikers kunnen zo van je fouten leren.

Wordt jouw verhaal in DUIKEN gepubliceerd, dan ontvang je als beloning een hoogwaardig duikhorloge uit de One-serie van Chris Benz.

91

DUIKEN JANUARI 2019 REIZEN: TOP 40 HUISRIFFEN WERELDWIJD, LAMPEDUSA . WRAKKEN: S.S. POMERANIA, EEN KLASSIEKER VAN HET KANAAL . TECHSCHOOL: DE FROGKICK . ZEELAND: DE ZEELANDBRUG . NATUUR: BIJVANGST HAAIEN

MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD | WWW.DUIKEN.NL

01904

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 2 6 8 9

FELICITAS

Een verrassende Duitse leisteenmijn FOTOGRAFIE

Zo maak je geslaagde dolfijnenfoto’s

GROTE SPECIAL

MEXICO

Verlies je hart in het mooie Mexico! 28 pagina‘s inspiratie

DUIKEN 30E JAARGANG NR.1  JANUARI 2019 € 6,95 ,9

MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD | WWW.DUIKEN.NL

01901

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 2 6 8 9

FOTOGRAFIE

DE MOOISTE IJSDUIKFOTO’S

REIZEN

VERRASSEND EN AUTHENTIEK: LAMPEDUSA

Duikavontuur

Afgezonken C-130 Hercules

REBREATHERS

EEN ANDERE WERELD

40

TOP

SPECTACULAIRE

HUISRIFFEN

DUIKEN DUIKEN 30E JAARGANG NR.2  FEBRUARI 2019 € 6,95 ,9

MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD | WWW.DUIKEN.NL

Thailand

01902

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 2 6 8 9

HET LAND VAN DE GLIMLACH

INDONESIË

Pas geopend op de Molukken: duikparadijs Halmahera HAPPY FAMILY

Welke vissen zijn familie van elkaar?

Noorwegen

TIP&TRICKS

Op het spoor van de orka

HAAIEN FOTOGRAFEREN

DUIKEN MAART 2019 REIZEN: MALTA EN GOZO, NIEUWZEELAND . SPECIAL BLACKWATER DIVING . TECHSCHOOL: NAVIGEREN IN GROTTEN EN WRAKKEN . DUIKAVONTUUR: ZEILEN EN DUIKEN . TECHNIEK: ONDERWATERDRONES . MEDISCH: PANIEK

Lanzarote

Pareltje op slechts 4 uur vliegen!

DUIKEN FEBRUARI 2019 REIZEN: THAILAND, INDONESIË, NOORWEGEN . WRAKKEN: ONDERZEEBOTEN IN DE NOORDZEE . TECHSCHOOL: POSITIONEREN . OM DE HOEK: IJSPRET . TEST: SEA&SEA YSD2J FLITSER . DUIKAVONTUUR: RAJA AMPAT

DUIKEN APRIL 2019 REIZEN: SPECIAL MEXICO, LANZAROTE . TECHSCHOOL: HEATING VESTEN . NATUUR: DUIKEN VOOR DE WETENSCHAP . DUIKAVONTUUR: MALEDIVEN . ACTUEEL: VEILIG DUIKEN . MEDISCH: DUIKEN OP LEEFTIJD

DUIKEN 30E JAARGANG NR.4  APRIL 2019 € 6,95 ,9

30E JAARGANG NR.3  MAART 2019 € 6,95 ,9

MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD | WWW.DUIKEN.NL

01903

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 2 6 8 9

MALTA EN GOZO

OP ZOEK NAAR DE AZURE WINDOW REPORTAGE

DE ZWARTE MARMERMIJN VAN RHISNES

Roadtr ip

Nieuw-Zeeland, einde van de wereld FOTOGRAFIE

OPMARS VAN DE ONDERWATERDRONE

MAGIE VAN DE NACHT Avontuur Blackwater Diving – special over deze nieuwe trend

NEEM EEN ABONNEMENT EN KIES JE KORTING 2 JAAR DUIKEN

1 JAAR DUIKEN

HALFJAAR DUIKEN

24 NUMMERS VOOR €

12 NUMMERS VOOR €

6 NUMMERS VOOR €

4KO6RTI% NG

4KO0RTI% NG

90

i.p.v. € 166,80 (winkelwaarde)

50

i.p.v. € 83,40 (winkelwaarde)

2KO8RTI% NG

30

i.p.v. € 41,70 (winkelwaarde)

OOK LEUK OM CADEAU TE GEVEN!

GA VOOR DIT ABONNEMENT EN ANDERE AANBIEDINGEN NAAR: DUIKEN.MIJNTIJDSCHRIFT.NET OF BEL 0800-0996606 (NL) Abonnementen zijn tot wederopzegging na genoemde periode. Cadeauabonnementen stoppen automatisch.

Aanbiedingen gelden alleen als je de laatste 12 weken geen abonnee bent geweest.

COLUMN

SPANJE CABO DE PALOS

Tekst: Ben Stiefelhagen Foto’s: Klaudie Bartelink

De vissen storen zich totaal niet aan onze aanwezigheid.

DUIKEN BIJ CABO DE PALOS In het zuidoosten van Spanje ligt het prachtige mariene reservaat Cabo de Palos. Sinds 1995 is dit betrekkelijk kleine gebied gesloten voor visserij en het resultaat is verbluffend…

M

et de camper reizen Klaudie en ik via de prachtige kust van Spanje naar het zuiden. Natuurlijk zijn veel steden volgepakt met grote en kleine hotels, maar er is nog genoeg historie te vinden. Als we teruggaan in de tijd, waren het de Feniciërs die 1.000 jaar v. Chr. het Iberische schiereiland bevolkten. Gevolgd door de Grieken en Carthagers. Daarna kwamen in 218 v. Chr. de Romeinen, die heer en meester werden. Ze bouwden aquaducten, tempels en theaters en natuurlijk steden.

Met zijn grote ogen kijkt de Omstreeks 500 n. Chr. namen baars ons verbaasd aan. de Visigoten uit het noorden (tegenwoordig Frankrijk) de macht over. Zij waren slecht georganiseerd en de Moren namen grote delen van het huidige Spanje in hun bezit.

Door al deze veroveringen is Spanje een culturele hotspot geworden. Overal zijn kastelen en oude steden met stadswallen en prachtige musea te vinden.

Heel bijzonder is het Alhambra in Granada. Een genot om hier rond te lopen onder het vrijwel altijd aanwezige zonnetje.

Na een reis van 2.500 kilometer arriveren we in La Manga del Mar Menor. Hier bevindt zich het mooiste duikgebied van Spanje. Bij Islas Hormigas zijn de duikscholen het gehele jaar door geopend. Ze hebben alles voor de technische duiker en de recreant.

Ze verkopen alle soorten en merken duikmateriaal en leveren alle duikgassen. Je kan er 12 of 15 liter flessen en dubbelsets compleet met wing huren. Er is een overvloed aan grote en kleine bootjes om duikers naar Een van de mooiste duikplekken in Europa. het vlakbij gelegen mariene reservaat te brengen. Tweemaal per dag varen ze uit. Het is hier in januari erg rustig en we hebben dan ook alle ruimte aan boord. Het duikgebied ligt aan de voet van een stoere vuurtoren en heeft een spectaculair berglandschap onder water. Hoge bergen, steile wanden en vlakke plateaus. Als we in het water liggen, zien we enorme scholen kleine en middelgrote

vissen die worden opgejaagd door kleine tonijnen en barnacles (barracuda). Grote wolken van vis verduisteren de zon en zoeken de veilige beschutting van de rotswanden op. Als het gevaar is geweken, keren ze terug naar het open water. Op de wanden zitten sponzen en koralen en daartussen liggen honderden kleine en grote tandbaarzen op de loer. Baarzen van 30 tot 120 centimeter zwemmen in groepen voorbij. Verder veel pollakken, murenen, octopussen en naaktslakken.

Een lust voor het oog én voor onze camera. Het water is koud, ongeveer 15 graden, maar erg helder. Overal zie je vis en aan hun gedrag is te merken dat ze zich totaal niet storen aan onze aanwezigheid.

De grote bruine en grijze tandbaarzen liggen vaak perfect gecamoufleerd achter de enorme rotsblokken of tussen het zeewier. We zien ze pas als we er bijna tegenaan zwemmen. Met hun grote ogen, die ze naar de bovenkant van hun kop kunnen draaien, kijken ze ons verbaasd aan. ‘Wat maken jullie een herrie en wat zijn jullie een slechte zwemmers!’, zullen ze ongetwijfeld denken. Er zijn mooie doorgangen en er ligt een aantal wrakken. Door de grotere diepte zijn deze alleen te bereiken door de technische duikers. De stroming kan soms heftig zijn omdat het water van de Middellandse Zee hier botst met dat van de Atlantische Oceaan. Dit verklaart ook waarom het kleine mariene reservaat voorzien is van een uitbundige flora en fauna.

Heel bijzonder om te zien hoe een duikgebied kan veranderen zodra er een reservaat van wordt gemaakt waar iedere vorm van visserij verboden is. Het is nu een grote vissoep en één van de mooiste duikplekken in Europa. Zo zou onze Oosterschelde er ook uit kunnen zien als er betere beschermingsmaatregelen zouden worden genomen.

4/2019

DUIKEN.NL

93

ADVERTENTIES

WEBSITE DATABASE

Advertenties in deze rubriek kunnen per e-mail gestuurd worden aan Judith Rietveld: judith@duiken.nl

CURAÇAO

INDONESIË

Dive Center Scuba Do - Curaçao info@divecenterscubado.com www.divecenterscubado.com

Two Fish Divers PADI 5* IDC Center Manado/Bunaken & Lembeh Straits info@twofishdivers.com www.twofishdivers.com

EGYPTE - RODE ZEE

KENIA

Blue Paradise Diving Center bluepar@hurghada.ie-eg.com info@blueparadise.be www.blueparadise.be

PILLI PIPA DHOW Diving, snorkelling, Wasini Island, dolphins, warm waters info@pillipipa.com www.pillipipa.com

FILIPIJNEN Magic Resorts reservations@magicresorts.online magicresorts.online Malapascua Exotic Island Dive & Beach Resort info@malapascua.net www.malapascua.net

KROATIË Wrakduiken in Kroatië info@wrakduikeninkroatie.nl www.wrakduikeninkroatie.nl www.starfish.hr

LANZAROTE

INDONESIË

Dive College Lanzarote S.L. info@divecollegelanzarote.com www.divecollegelanzarote.com

Alor-Divers info@alor-divers.com www.alor-divers.com

Safari Diving Lanzarote duiken@safaridiving.com www.safaridiving.nl

Maltaqua & International Diver College dive@maltaqua.com www.maltaqua.com

SPANJE Calypso Diving Estartit info@calypsodivingestartit.com www.calypsodivingestartit.com Dutch Scuba Divers info@dutchscubadivers.com www.dutchscubadivers.eu Poseidon Calella info@poseidoncalella.com www.poseidoncalella.com Costa Brava

WILT U MEER WETEN OVER ­ADVERTEREN IN DUIKEN?

ACUPUNCTUUR VOOR DUIKERS! Janneke Vermeulen, acupuncturist -fysiotherapeut (lid NVA) en PADI-Divemaster.

Duikmedisch opgeleid door de Scott Haldane Foundation

4/2019

www.getwet.nl

DE MEEST COMFORTABELE MANIER OM TE DUIKEN IN ZEELAND! Alleen of met groep

Behandeling van klaarproblemen door chronische verkoudheid of allergie.

Mail dan met Judith! judith@duiken.nl

Scubaqua Dive Center - STATIA dive@scubaqua.com www.scubaqua.com

“Kwaliteit in maritieme praktijktrainingen en wrakduiken”

www.facebook.com/kreidesee % + 49 4771 7921 w ww. kre id e s e e ta u c h e r.d e

DUIKEN.NL

Dive Systems (W.S) Ltd info@divesystemsmalta.com www.divesystemsmalta.com

ST. EUSTATIUS

Tauchbasis Kreidesee Hemmoor

94

MALTA

en specialist in acupunctuur bij duikproblemen!

www.mermaidmedicine.com

DUIKSCHIP PANDA tel.: 06 53 54 61 70 info@duikschip.nl www.duikschip.nl

Getijdentabel Zeeland april 2019

NEDERLAND

Getijdeninformatie t.o.v. Zierikzee/Colijnsplaat Padi Dive Resort *****

Sealand

DIVING

Duikcursussen - Flesvullingen - Verkoop en Verhuur info@sealanddiving.nl www.sealanddiving.nl 0642651117

Center Parcs Port Zélande Port Zélande 2 3253 MG Ouddorp

CenterCamping Parcs Port Zélande Den Osse Camping Den Osse er inn Port Zélande 2 Blankersweg 4 Blankersweg 4 beg n 3253 MG Ouddorp 4318 TV Brouwershaven a 4318 TV Brouwershaven nv

www.cst-schiphorst.nl

ge idin ur ple cte o I tru PAD ot ins t Alle

06 - 42651117 - info@sealanddiving.nl - www.sealanddiving.nl

VINKEVEEN Scuba-Academie Full Service Duikcentrum aan de Vinkeveense Plassen

www.scuba-academie.nl

DATUM

TIJD HOOGWATER

TIJD LAAGWATER

1 april 2 april 3 april 4 april 5 april NM 6 april 7 april 8 april 9 april 10 april 11 april 12 april EK 13 april 14 april 15 april 16 april 17 april 18 april 19 april VM 20 april 21 april 22 april 23 april 24 april 25 april 26 april 27 april LK 28 april 29 april 30 april

2:00 3:01 3:45 4:23 4:55 5:31 6:11 6:41 7:06 7:25 8:05 9:01 10:05 11:27 0:04 1:30 2:50 3:46 4:40 5:20 6:01 6:41 7:20 7:56 8:25 9:09 10:00 11:20 12:45 1:10

8:11 20:40 9:04 21:34 9:51 22:10 10:25 22:30 10:55 23:05 11:31 23:40 12:00 -:0:15 12:30 0:45 13:00 1:14 13:35 1:51 14:15 2:33 15:09 3:41 16:21 4:50 17:40 6:21 19:10 7:41 20:19 8:39 21:09 9:35 22:00 10:28 22:45 11:11 23:20 11:50 -:0:10 12:30 0:53 13:15 1:31 13:40 2:02 14:29 2:40 15:10 3:40 16:10 4:39 17:25 6:00 18:53 7:25 19:55

14:39 15:31 16:11 16:45 17:16 17:51 18:27 19:01 19:19 20:00 20:35 21:31 22:41 -:- 12:49 14:09 15:21 16:16 17:00 17:46 18:26 19:05 19:40 20:05 20:41 21:20 22:23 23:57 -:- 13:51

TURKIJE Side Azura Persoonlijke aandacht en de prachtigste duiklocaties van Side - Turkije, met mogelijkheden voor alle niveaus, vind je bij Side Azura

www.duikeninside.nl

Getijdenberekeningen: Rijkswaterstaat - directie Zeeland Hydro Meteo Centrum

Stroomkentering t.o.v. Zierikzee/Colijnsplaat DUIKPLAATS

HW (tijd in min)

Westbout -25 Burghsluis -20 Plompe Toren -15 Heerenkeet -30 Borrendamme -40 Zeelandbrug -45

LW (tijd in min) -25 -20 -15 -15 -20 -25

Belangrijke telefoonnummers:

KROATIË Diving Center Mihuric Gelegen in een pittoreske baai van Selce, parel aan de Adriatische kust

www.mihuric.hr

ALARMNUMMER Zeeland: 112 Weerbericht KNMI waterweerlijn: 0900-4008003 Voor meldingen van schade aan vistuig en/of hinderlijk ­geplaatst vistuig, onenigheid met vissers, bel met Zevibel, tel: 0113-576066 (zevibel@zeelandnet.nl) Deze nummers bellen bij duikongevallen, vragen naar de duiker-arts: Duikmedisch Centrum Den Helder: 0223-653076 Spreekuur duikerarts: maandag tot donderdag van 13.00-14.00 uur, tel: 0223-653076 Duikmedisch Centrum Universiteitsziekenhuis Antwerpen, Eenheid Hyperbare Geneeskunde, tel. 0032-3-8213055 (24 uur per dag bereikbaar) Duikmedisch Centrum Zeebrugge: 0032-50-558689 of tijdens weekeinden en avonden 0032-50-558713

BOOTSY’S BUBBELS

COLUMN EEN EIGENZINNIGE KIJK OP DE ONDERWATERFOTOGRAFIE

50

Tekst en foto’s: Peter Boots

Een rebelse selfie.

O

f vijftig? Same difference, in Engeland zeggen ze fifty, zelfs na de Brexit! Hoe dan ook, 50 blijft slechts een kaal getal, totdat je aan dit kale getal een lading hangt. Zoals het bekende rood-witte verkeersbord 50 MAX in de berm bij het binnenrijden van de bebouwde kom van een dorp of stad. Meestal grap je er gevat achteraan, ‘en meer dan 50 komen er niet in!’ Naarmate je er langer bij stilstaat, blijkt 50 een vaak gebruikt getal te zijn. Dichtbij onze gezamenlijke hobby duiken, kennen we natuurlijk allemaal het fenomeen 50 bar dat aangeduid wordt met een vuist als handgebaar. Mondiaal word je geacht om met 50 bar in je fles als safety marge weer boven water te zijn. Ook kennen we het fenomeen Abraham dan wel Sarah, wanneer je de leeftijd van 50 hebt bereikt.

Laat dit nou toevallig mijn 50ste column zijn! Bij dit heugelijk feit wil ik dan eventjes stilstaan. Niet dat ik nou gelijk gebak uitdeel vanwege mijn jubileumeditie in deze DUIKEN. Ruim vier jaar geleden verscheen mijn allereerste column in dit mooie duikblad. Naar aanleiding van een kattenbelletje over ‘een plons in de sloot met koeien’ werd ik benaderd door de redactie, ‘Of ik maandelijks wil schrijven over mijn ervaringen als (amateur-) OW-fotograaf’.

Moi, als schrijver? Een story-teller?

Kennelijk valt mijn schrijfstijl in de smaak. Werkelijk waar, dit had ik nooit Het 50 jarige feestvarken. achter mijzelf gezocht. Eigenlijk had ik destijds, toen ik aan dit pennenlikkersavontuur begon, geen enkel wapenfeit op schrijversgebied. Dat ik bezeten ben van OW-fotografie mag inmiddels duidelijk zijn, maar erover schrijven is een hele nieuwe dimensie. Stiekem vind ik het erg leuk om als aanvulling op de fotografie ook via dit medium mijn ontembare drang naar expressie te kunnen uiten. Dit maakt de cirkel rond. Juist als een soort ‘Pietje Bel’ de grenzen opzoeken, of daar juist net overheen te stappen. Ook gaaf om dit klankbord te kunnen gebruiken en om mijn mening te kunnen geven. En soms om iets wakker te schudden en ietwat te schuren. Hoewel ik steeds meer positieve respons ontvang van lezers, heb ik geen enkel benul van het bereik en de waardering. Hiermee tast ik een beetje in het duister.

96

DUIKEN.NL

4/2019

Zie het als het kluizenaarsbestaan van een radiopiraat, die hebben ook geen enkele weet van het aantal luisteraars. Toch word ik soms verlegen als ik wél wordt aangesproken als columnist. Zoals laatst op mijn duikvakantieadres. Onder de tropische zon word ik benaderd door een al wat oudere Hollandse dame die mij meent te herkennen.

«Je komt mij zo bekend voor, maar ik weet je niet zo snel te plaatsen…» vertrouwt ze mij toe. Als ze erachter komt dat ik voor DUIKEN schrijf vertelt ze, ook al fotografeert ze zelf niet, dat ze het altijd leuk vindt om mijn ‘Bubbels’ te lezen!

Zover van huis en dan een compliment ontvangen doet mij glunderen en maakt mij zelfs verlegen. Nou is het wel genoeg met deze borstklopperij! Uiteraard wil ik niet al te klef overkomen en verzanden in nog meer zelfbevlekking, maar je zult begrijpen dat ik bij deze mijlpaal stil wil blijven staan. Of ik vanuit de 49 geschreven columns niet een paar favorieten kan noemen? Persoonlijk zitten er best een paar pareltjes tussen.

Uiteindelijk zijn het toch allemaal mijn kindjes. Als ik mijn lieve mams zou vragen welk van haar kroost haar oogappel zou zijn? Dan... zou zij wijselijk en diplomatiek antwoorden met: ‘Jullie zijn mij allemaal even lief en dierbaar.’

Nou was het vroeger bij ons thuis zo dat de jarige mag kiezen wat ‘s avonds de pot schaft. Voor mij was dat destijds geen lastige keuze en ging ik altijd voor: frietes! In deze 50ste column voel ik mij nu ook een beetje het feestvarken, dus des te meer reden om legitiem te bepalen wat de inhoud en opsierende illustraties worden. Deze ‘selfie’ zegt voldoende. Altijd de grens opzoeken! Volgende maand zal ik weer wat serieuzer op de OWfotografie ingaan. Als ik juist heb geteld, wordt dat dan een ‘gangbare’ 51ste. Een nieuw getal en een nieuwe ronde.

VOLGENDE MAAND: VANDAAG IS ROOD Peter Boots (alias ‘Bootsy’) fotografeert met de Olympus OM-D E-M5 Mark II, duikt regelmatig in Nederland en gaat een paar keer per jaar richting warmere oorden. Hij zoekt prikkelende invalshoeken en probeert zichzelf technisch te verbeteren.

Saves fingers while quickly attaching tank

Easy shoulder sizing adjustment

Securely clicks weights into place

Connects interchangeable size and accessory configurations

The Aqua Lung Rogue comes standard with all the bells and whistles you want - without the fluff you don’t. When it comes to your gear, every dive is personal, and with our patent pending ModLock connectors you can easily interchange between 27 size and accessory configurations.

Your Dive. Your Way. Go Rogue.

aqualung.com | @ aqualungdivers | #aqualung75

VOLGENDE MAAND

DUIKEN MEI 2019

VERSCHIJNT OP 25.4.2019

DUIKEN ISSN: 0923-7607 Verschijnt maandelijks bij:

VOOR ABONNEMENTEN NEDERLAND: VIPMEDIA PUBLISHING EN SERVICES Postbus 7272, 4800 GG Breda Tel: 076-5301721 Takkebijsters 57a, 4817 BL Breda Handelsregister Breda: 20039731 VOOR ABONNEMENTEN BELGIË: VIPMEDIA PUBLISHING EN SERVICES Tel: 03/645 56 18 HOOFDREDACTEUR: René Lipmann EINDREDACTEUR & SALES: Judith Rietveld TRAFFIC: Lidy Verdoolaege REDACTIE: Manja Jurgens, Nique Hanskamp, Robin van Tilburg, Carlo Vreugde, Pim Valk VERTALING: Taalcompany, Amsterdam REDACTIE TAUCHEN (DUITSLAND): Jasmin Jaerisch MEDEWERKERS APRILNUMMER 2019: Daniel Versteeg, Sander Evering, Janny Bosman, Menno Gaastra, Isabelle Westra, Stefan Panis, Peter Boots, Ben Stiefelhagen, Daniël Jansen.

DIRECTIE: Ed Bruijns, verantwoordelijk uitgever

FOTO: JOOST VAN UFFELEN

BAHAMA’S Een dag uit het leven van een dolfijn

ADVERTENTIES: Prijslijst op aanvraag, informatie bij Judith Rietveld, tel. 06-22 48 06 17 e-mail: judith@duiken.nl ABONNEMENTEN: Jaarabonnement € 64,50 (incl. verzendkosten) Abonnementen kunnen elke maand ingaan.

Een jaarabonnement of halfjaarabonnement wordt automatisch verlengd. Prijswijzigingen voorbehouden. U kunt ook gebruikmaken van ons e-mailadres: abo.duiken@vipmedia.nl.

Kijk voor abonnementaanbiedingen op pagina 74 of op www.duiken.nl.

OPZEGGING ABONNEMENTEN: Schriftelijk minimaal 4 weken voor de afloop van de abonnementsperiode aan: VIPMEDIA, voor Nederland: Postbus 7272, 4800 GG Breda voor België: Bredabaan 960G, 2170 Merksem Of per e-mail aan: abo.duiken@vipmedia.nl Telefonisch: 076-530 17 21, voor België: tel. 03/645 56 18.

Openingstijden abonnementenservice: Maandag t/m donderdag van 09:00-17.00 uur en vrijdag van 09:00-13:00 uur.

Sinds de jaren 70 is bekend dat de Bahama’s een gezonde populatie dolfijnen kent. Joost van Uffelen gaat freedivend op zoek naar tuimelaars en gevlekte dolfijnen.

VERKOOPPRIJS: Losse nummers € 6,95 Duiken wordt geleverd via www.vipwinkel.nl, duiksportzaken, kiosken en per abonnement.

DISTRIBUTIE: Losse verkoop Nederland: Betapress BV Losse verkoop België: Imapress DRUK: Corelio Printing

EN FOTO: COR KUY VENHOV

EFFECTEN VAN ZONNEBRANDCRÈMES

MYSTERIE ONTRAFELD

In 2017 schreef Ben Stiefelhagen over het Poppetjeswrak. Door een onderzoek is de echte naam van het schip boven water gekomen.

98

DUIKEN.NL

4/2019

Wat kunnen we zelf doen om schade aan het koraal te voorkomen?

PRAKTIJK

MEDISCH Aandoeningen aan je longen

BETER DUIKEN

BOOTDUIKEN Tips en hulpmiddelen voor aan boord

VAN FOUTEN LEREN

ZOEKEN EN BERGEN Defect overdrukventiel met gevolgen

Niets van deze uitgave mag overgenomen w ­ orden zonder schriftelijke toestemming van de ­ ­ uitgever.

Opname van dit tijdschrift in een lees­ portefeuille is niet toegestaan. De redactie werkt onafhankelijk van welke organisatie dan ook. De redactie en de ­uitgever zijn tevens niet verantwoordelijk voor de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd aan ons ­toe­gezonden redactionele tekst en/of foto’s worden niet geretourneerd.

Duiken is de Nederlandse uitgave van Tauchen, ­uitgegeven door Jahr Top Special Verlag GmbH & Co KG, Troplowitzstraße 5, D - 22529 Hamburg.

Uw naam, adres en telefoonnummer worden opgenomen in ons gegevensbestand. Dit bestand wordt gebruikt voor het uitvoeren van de met u gesloten overeenkomst. Daarnaast kunnen wij uw gegevens gebruiken voor marketingdoeleinden, waaronder het ­uitvoeren van onderzoek om producten en diensten beter op de behoeften van abonnees af te kunnen stemmen.

Ook kunnen wij en derden uw gegevens gebruiken om u te informeren over producten en diensten. Als u niet wilt dat uw gegevens voor deze doeleinden gebruikt worden, dan kunt u dit schriftelijk aan ons melden.

Tevens kunt u uw eigen gegevens opvragen en ver­ ­­­­ zoeken om ze te laten corrigeren of verwijderen. Stuurt u hiertoe een verzoek aan abonnementen­administratie Duiken, Postbus 7272, 4800 GG Breda Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers.

Koppig!

Eigenwijs!

Je zal toch moeten kiezen!

Je bent liever met je duik bezig en met alles wat er te zien is onderwater dan dat je je druk wilt maken om alle instellingen van je onderwatercamera.

Maar het zou wel heel erg gaaf zijn als je tijdens het duiken mooie film- en foto-opnamen kunt maken als herinnering of om te delen met je vrienden en familie thuis. Dan is deze Sealife Micro 2.0 camera voor jou de juiste keuze!

Jij weet wat je wil. Duiken is top! Maar het zou nog leuker worden om die mooie dingen die je ziet en beleeft vast te leggen op een hele mooie manier. Natuurlijk niet op de standaard manier! Jij wilt het net even wat beter! Maar je wilt niet slepen met al die zware, uitgebreide pro sets. Jij houdt van gemak! Dan is deze Sealife DC2000 jouw ideale duikmaat!

De camera is volledig geseald, hij kan niet open en hoeft zelfs niet open! Dat scheelt een hoop zorgen! Selecteer één van de voorgeprogrammeerde duik/ onderwater instellingen en creëer zo de mooiste opnamen. Zo simpel kan het zijn!

Sealife weet als geen ander wat de eisen zijn voor een goede onderwatercamera. Je vindt ze zo goed als allemaal terug in deze DC2000; Een Lichtgevoelige 1” SONY Sensor, RAW & JPG foto functie, Full HD film, Manuele instellingen, voorgeprogrammeerde onderwaterinstellingen, grote (piano)knoppen, haar scherpe display, razend snel in afdrukken, WIFI en app te koppelen, en nog veel, heel veel meer.

De Micro 2.0 is gemaakt voor onderwater en dat merk je aan alles; Of dat nu de 3 uur batterij duur, de grote display, de stevige grip, de piano toetsen, groothoek, optionele macrolenzen, de waterdichtheid tot 60 meter of de degelijkheid is, de keuze is aan jou!

Sealife Micro 2.0 - Zo koppig als hij er uit ziet, zo makkelijk is hij in de omgang.

De DC2000 is eenvoudig uit te breiden met groothoek, fisheye en macro lenzen. En te voorzien van externe flitser(s) en of lamp(en). Je kan het zo gek maken als jij wil!

Sealife DC2000 - Zo eigenwijs als dat tie groot is!

Meer informatie en verkoopadressen op - www.sealifebenelux.nl of neem contact op met tel. +31 (0)10-59.103.88 - info@sealifebenelux.nl

LATEN WE SAMEN ONTDEKKEN.

SUUNTO D5 De nieuwe Suunto D5 is zo duidelijk en gebruiksvriendelijk dat u onbezorgd de onderwaterwereld kunt verkennen en van de duik kunt genieten. Speel met stijl door de polsband met uw outfit te matchen. Na het duiken verbindt u de Suunto D5 draadloos met de Suunto-app om uw avonturen opnieuw te beleven en met vrienden te delen.

www.suunto.com

Suunto Diving

@suuntodive