WETEN

Signi Zoekhonden krijgt boete van 5000 euro

Vorig jaar werden ze nog geridderd in de Orde van Oranje Nassau, dit jaar ontvingen ze een boete van 5.000 euro. SIGNI Zoekhonden is een non-profit

organisatie die zich inzet bij vermissingen als de politie vastloopt, met als

specialisatie het zoeken met honden naar verdronken personen. Zij moeten nu een flink bedrag neertellen voor het inzetten van vrijwillige duikers.

SIGNI is een non-profit stichting die vaak door particulieren, instanties en overheden ingeschakeld wordt bij vermissingen. Denk bijvoorbeeld aan cold case vermissingen waar de politie – in verband met een tekort aan mankracht of budget – in vastloopt. Door middel van zoekhonden en een duik-, sonar-, vaar- en grondonderzoekteam proberen ze vermiste personen weer op te sporen en zo duidelijkheid te kunnen bieden in onzekere tijden. Vorig jaar werden oprichters - dierenarts en paraveterinair Esther van Neerbos & Janette Kruit - nog geridderd in de Orde van Oranje Nassau. Dit jaar ontvingen ze een boete van 5000 euro van de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid voor het inzetten van vrijwillige duikers. De staatssecretaris meent dat nagenoeg elke duik, anders dan naar visjes kijken, onder duikarbeid valt en daarom alleen door beroepsduikers uitgevoerd kan worden. Daarmee stelt hij dat goed opgeleide en ervaren duikvrijwilligers het Arbeidsomstandighedenbesluit overtreden. Volgens Esther Neerbos, mede-oprichter van SIGNI Zoekhonden, is het uiterst opmerkelijk en incorrect dat de boete is opgelegd aan SIGNI Zoekhonden, aangezien de duik waaraan de staatsecretaris refereert, werd gemaakt door een andere stichting. Esther: «SIGNI heeft met deze stichting samengewerkt door haar boot beschikbaar te stellen en was niet verantwoordelijk voor de betreffende duikers. Als je doorredeneert zoals de staatssecretaris dat doet, dan leidt dat tot de meest bizarre situatie.

De familieleden – de achterblijvers – van de vermiste persoon, op wiens verzoek er werd gedoken, kan ook een boete worden opgelegd. Immers, de duiken werden in ‘opdracht’ van deze familieleden gemaakt!» Vele duikers zetten zich regelmatig in voor allerlei sociaalmaatschappelijke doelen, zoals het opruimen van vijvers, verwijderen van netten, biologische tellingen, plaatsen van wilgenrekjes voor sepiaeitjes, hulp bij lokale wateractiviteiten van allerlei dorpsverenigingen en dus ook het duiken naar vermissingen. Dit gebeurt allemaal binnen de gangbare sportduiklimieten, vaak op maar enkele meters diepte. «Echter, volgens de staatssecretaris valt dit allemaal onder professionele duikarbeid. Zelfs als een burger een bevriende duiker zou vragen een in het water gevallen sleutel op te duiken,» aldus Esther. SIGNI Zoekhonden is erg teleurgesteld in de overheid. «De ene hand klopt ons op de schouder en spelt ons een ridderorde op, terwijl de andere hand tegelijkertijd een immense boete uitschrijft en die in onze broekzak propt. Het is te gek voor woorden.» Resultaat is dat de activiteiten van SIGNI Zoekhonden hiermee stil zijn komen te liggen, ondanks zestien jaar succesvolle inzet op een gebied waar de overheid zelf niet bij machte is om structureel door te blijven zoeken. Nabestaanden van door SIGNI opgeloste vermissingen reageren geschokt dat SIGNI haar activiteiten nu noodgedwongen moet staken. Zij schrijven: «SIGNI is een waardevolle aanvulling op de hulpdiensten.» «Onze zoon, broer en vriend zou nog steeds

Bij wie kunnen nabestaanden dan nog terecht, als dit vangnet achter de officiële instanties verdwijnt?

NOB: MINISTER VAN SZW MOET WETGEVING AANPASSEN

Op 15 maart bracht de Nederlandse Onderwatersport Bond een persbericht uit, waarbij de bond oproept dat de minister van SZW de wetgeving aan moet passen. Wij vroegen de NOB om een toelichting.

Wat stond er in jullie persbericht?

In het bericht staat onder andere het volgende: «Het is belangrijk deze initiatieven te behouden omdat ze een waardevolle bijdrage leveren aan de maatschappij. De huidige arbeidsomstandighedenwet houdt onvoldoende rekening met de risico’s die verschillende werkzaamheden met zich meebrengen. Onderwaterbiologen die het gedrag van vissen bestuderen op vijf meter diepte, of duikers die constructiewerkzaamheden verrichten bij een boorplatform midden op de oceaan, moeten aan dezelfde voorwaarden voldoen. Een opleiding tot beroepsduiker brengt aanzienlijke kosten met zich mee en de inhoud van de opleiding staat niet in verhouding tot wat de sportduiker onder water doet en de risico’s die dat met zich meebrengt.»

Waarom klopt de huidige wetgeving

niet? In Nederland zijn veel verschillende vrijwilligersinitiatieven waarvoor goed opgeleide en ervaren sportduikers zich belangeloos inzetten voor een goed doel. De risico’s voor de sportduikers zijn daarbij laag omdat het bijvoorbeeld gaat om het opruimen van klein afval in een zoetwaterplas of het bijhouden van de vissoorten die je tegenkomt. Met de huidige wetgeving kunnen deze activiteiten door de Inspectie SZW worden gezien als ‘werken onder druk’. Hierdoor moet je aan allerlei voor sportduikers onnodige voorwaarden voldoen, waaraan professionele beroepsduikers die vaak met een veel hoger risico duiken, ook moeten voldoen. Beroepsduikers werken bijvoorbeeld onder water aan sluisdeuren of boorplatforms op de Noordzee. Wij vinden het belangrijk dat de wetgeving wordt aangepast omdat vrijwilligersinitiatieven een belangrijke bijdrage aan de maatschappij leveren.

Hoe gaat zo‘n oproep in zijn werk?

We volgen twee sporen. Ten eerste hebben we de Kamerleden benaderd die dit onderwerp in hun portefeuille hebben. Ten tweede is er om een gesprek met het ministerie gevraagd. Ook wordt dit onderwerp ingebracht bij de Stichting Werken Onder Overdruk.

Waarom hebben jullie juist nu die

oproep gedaan? We waren al bezig met het opstellen van een juridisch advies over de rol van vrijwilligers die bijvoorbeeld betrokken zijn bij duikinstructie in relatie tot de wetgeving. Bij de lagere instructieniveaus zien we dat de wetgeving knelt met de bevoegdheden die deze sportduikers hebben. 3*-duikers en divemasters hebben een belangrijke rol in de duikinstructie. Ze volgen daarvoor een goede opleiding en staan altijd onder supervisie van een duikinstructeur. Toch worden ze beperkt in hun zelfstandige rol. Door de boete die de Inspectie SZW aan SIGNI heeft opgelegd, wordt het juridisch advies nu wel uitgebreid met de rol van sportduikers bij vrijwilligersinitiatieven.

Wat hopen jullie dat de nieuwe

aanpassingen zullen zijn? De aard van de werkzaamheden moeten de benodigde opleiding, het materiaal en de mitigerende maatregelen dicteren. Een duiker op de Noordzee loopt andere risico‘s dan in de Vinkeveense Plassen. En foto‘s maken in ondiep water is minder risicovol dan een object laten afzinken of verplaatsen. De wet moet niet de veiligheidsvoorwaarden dicteren, dat moet de duiker zelf inschatten. Wij zullen aantonen dat goed opgeleide en ervaren sportduikers prima in staat zijn om veilig en verantwoord deel te nemen aan burgerinitiatieven. Daarmee verwachten we dat de wet zodanig wordt aangepast, dat deze initiatieven, onder voorwaarden, mogelijk blijven.

vermist zijn zonder de gemotiveerde inzet van SIGNI.» «Het ‘niet-weten’ is een verschrikkelijke positie voor familie en vrienden.» «Bij wie kunnen nabestaanden dan nog terecht, als dit vangnet achter de officiële instanties verdwijnt?»

NOODZAKELIJK OF OVERDREVEN?

Als je een trouwe DUIKEN-lezer bent, komt dit je misschien bekend voor. In de april-uitgave van 2012 publiceerden we het achtergrondartikel Brochure Inspectie SZW, Noodzakelijk of overdreven bemoeienis? Hierin werd de brochure die door Inspectie SZW (voorheen arbeidsinspectie) uitgegeven was, besproken. Hierin stond het volgende waar veel ophef over ontstond: «Wanneer je tijdens een duik je eigen duiklamp wilt

De staatssecretaris heeft een bom gelegd onder toekomstige inzetten van SIGNI en tal van andere watergerelateerde goede doelen

gaan zoeken, omdat je deze bent verloren, dan is er volgens de Arbowet niets aan de hand. Zodra je echter aan een andere duiker vraagt om jouw duiklamp te gaan zoeken, ontstaat er, in termen van de wet, een gezagsverhouding. In dit geval gelden alle bepalingen uit het

«We hebben in zestien jaar meer dan 400 vermissingen opgelost»

SIGNI Zoekhonden boekt geweldige resultaten door de gedrevenheid van oprichters Esther van Neerbos en Janette Kruit, de goed getrainde zoekhonden, de inzet van moderne technologie en de toewijding van vrijwilligers om vermissingen belangeloos op te lossen. Een interview.

Wat is SIGNI nu precies? Stichting SIGNI Zoekhonden is een succesvol burgerinitiatief dat de afgelopen zestien jaar meer dan vierhonderd vermissingen in binnen- en buitenland heeft weten op te lossen door slim samen te werken met talloze ter zake kundige mensen. Het is juist de combinatie van verschillende disciplines die SIGNI Zoekhonden tot een bijzonder en succesvol initiatief maakt in het opsporen van vermisten. Inzetten van SIGNI betreffen in de regel complexe (cold case) vermissingen waar de politie niet actief meer op rechercheert. Zij kunnen nu eenmaal niet oneindig doorzoeken. Dat kost simpelweg te veel geld en mankracht. Er zullen altijd onopgeloste zaken blijven en SIGNI kan juist op dat vlak van toegevoegde waarde zijn. Vaak gaat het om water-gerelateerde vermissingen waarvoor sportduikers onmisbaar zijn. Wij stellen één ding centraal: het vinden van vermiste personen en het beëindigen van de onzekerheid die achterblijvers treft in vermissingszaken. Hoeveel vrijwilligers zijn er? Vele tientallen mensen dragen ons actief een warm hart toe. Dat doen ze op eigen initiatief, dus het is moeilijk om een precies aantal te noemen, maar er zijn zeker een kleine zestig mensen die zich op een of andere manier nauw betrokken voelen.

Jullie maken gebruik van honden, worden

die opgeleid van pups af aan? Wij hebben samen een dierenkliniek in Brabant en zijn al tientallen jaren actief in het van jongs af aan trainen van zoekhonden. Het bijzondere van de honden van SIGNI is dat ze zowel op land het zogenaamde mantrailen (een vorm van speuren van honden, waarbij ze een specifiek persoon kunnen opsporen door diens geurpad te volgen, van waar hij/zij voor de laatste keer werd gezien, red.) toepassen, maar ook op het water uiterst begaafde zoekhonden zijn en ingezet kunnen worden om levende en overleden mensen op te sporen. Dit is een unieke combinatie en maakt dat SIGNI‘s inzetten heel breed zijn.

De honden waarmee jullie werken zijn Mechelse herders. Waarom juist die?

Dit ras heeft uitmuntend zoek-, loop- en zwemvermogen en kenmerkt zich door werkdrift, moed, hardheid, sociaal karakter en behendigheid. De hond wordt vanaf pup opgeleid, zodat de inprenting van de geuren en manier van zoeken jong wordt vastgelegd. Tijdens deze opleiding wordt

Arbeidsomstandighedenbesluit, net zoals die voor alle beroepsduikers van toepassing zijn.» Advocaat Leo Blokland schreef als reactie op DuikenInBeeld.tv: «De regels die in de brochure besproken worden, zijn voor een belangrijk deel helemaal niet gebaseerd op de wet! De brochure speelt ‘leentjebuur’ bij NEN en standaards voor het maken van een RI&E. Dat is prima, maar het wordt hoog tijd dat er een voorbeeld RI&E wordt ontwikkeld voor alle duikscholen. Als de Arbeidsinspectie nu komt controleren, weet je niet waaraan ze inhoudelijk zullen toetsen.» Hoe ver mag je als nonprofit stichting gaan? Hoeveel rechten heeft een duiker bij het bieden van hulp? Met de boete aan SIGNI meent de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid dat nagenoeg elke duik, anders dan als ontspanning vissen bekijken, onder duikarbeid valt. Daarmee stelt hij dat goed opgeleide en ervaren sportduikers het Arbeidsomstandighedenbesluit overtreden. Met de boete legt hij een bom onder toekomstige inzetten van SIGNI en tevens tal van andere watergerelateerde goede doelen.

RTL BOULEVARD

Peter R. De Vries en zijn zoon Royce hebben in RTL Boulevard een lans voor SIGNI Zoekhonden gebroken. Er kwam een stormvloed van steunbetuigingen over hen heen. SIGNI Zoekhonden zocht direct contact met de Tweede Kamerfracties van politieke partijen en dat resulteert in Kamervragen van VVD, PVV en CDA. «We hopen dat de politiek inziet dat de uitwerking van de bestaande wet- en regelgeving een onbedoeld nadelige uitwerking heeft voor alle mogelijke inzetten van sportduikers,» aldus Esther. Op Rijksoverheid.nl valt te lezen dat het kabinet ruimte wil voor initiatieven van burgers en verenigingen in de samenleving en dat de overheid de ‘Doe-Democratie’ actief ondersteunt: «Bijvoorbeeld door knellende regels weg te nemen waar dat mogelijk is.» SIGNI vraagt de politiek daad bij woord te voegen en de barrières weg te nemen die het nu schijnbaar onmogelijk maken om nu, en in de toekomst, families bij te staan in de donkerste dagen van hun bestaan.

SIGNI ZOEKHONDEN

alleen gebruikgemaakt van een speeltje of bal, zodat er geen enkele associatie met eten wordt gemaakt. De honden leren ‘levend en dood’ zoeken, in water, puin, bos en onder de grond. Daarnaast volgen ze sporen met behulp van mantrailen. De honden worden opgeleid voor nieuwe en hele oude vermissingen (veel geur versus weinig geur). Dit vraagt veel van de flexibiliteit van een zoekhond, maar maakt dat de hond niets ‘mist’ in de praktijk en overal op voorbereid is. De jonge honden worden dan ook vier tot zes keer per week getraind en kijken al mee bij de echte zoekacties, waar ze meteen al kennismaken met de ‘echte’ geur.

SIGNI‘s zoekhonden hebben stoffelijke resten onder water weten op te sporen van mensen die al meer dan zesentwintig jaar vermist werden. Wat ontzettend knap!

De honden kunnen de geur oppikken en herkennen aan de oppervlakte aan boord van onze zoekboot. Een stoffelijk overschot geeft zeer lange tijd geur (gas) af, dat naar de oppervlakte stijgt. De honden zijn getraind op die specifieke geur en zullen bij de sterkste waarneming overboord springen. Als beloning krijgen ze een tennisbal. Vervolgens wordt het desbetreffende gebied doorzocht met sonar, waarna er bij een mogelijke waarneming sportduikers te water gaan.

Waarvoor zijn jullie allemaal inzetbaar?

Iedereen komt in aanmerking voor ondersteuning van SIGNI Zoekhonden. Ons doel is om families te ondersteunen bij het vinden van hun dierbare(n). SIGNI heeft zich gespecialiseerd in het zoeken met honden naar verdronken personen en naar vermiste mensen in crisisgebieden. SIGNI is 24 uur per dag bereikbaar en biedt kosteloze ondersteuning bij het opsporen van vermissingen. De stichting wordt hoofdzakelijk ingezet door familie. Zoekacties gaan wel altijd in samenspraak met de politie.

Jullie hebben niet alleen in Nederland een prachtige reputatie, maar ook in het buitenland. Op wat voor plekken

hebben jullie zoal geholpen? SIGNI is over de hele wereld actief geweest onder heel uiteenlopende omstandigheden. Om er enkele te noemen: vermissing Jos B. in de Vogezen (zaak Nicky Verstappen), vermissing in een groot stuwmeer in Roemenië, vermissing van Joey Hoffman in Turkije en ook worden we ingezet na tyfoons, modderstromen en zee- en aardbevingen.

Jullie zijn een non-profit stichting, is dat soms niet lastig om staande te houden?

SIGNI Zoekhonden is een non-profit ANBIerkende stichting. Met de donaties die de stichting krijgt en de financiële en materiële sponsoring van bedrijven, kunnen we investeren in zoekhulpmiddelen die onze inzetten verder verbeteren. Daarnaast investeren we zelf continu in de stichting om alles draaiende te kunnen houden. Het is lastig omdat je over de beste apparatuur wilt beschikken, expertise wilt opdoen en uitbouwen, alles goed moet onderhouden en continu beschikbaar moet hebben. Er gaat enorm veel tijd in zitten en dus ook veel geld. Zonder hulp van anderen en giften van donateurs, is een dergelijk initiatief niet staande te houden.

Hoe was het om een onderscheiding te

krijgen? We waren helemaal overdonderd. Natuurlijk is dit een prachtige blijk van waardering voor alle betrokkenen die de afgelopen jaren samen met ons talloze vermissingen hebben opgelost. Hiermee is veel leed en onzekerheid bij achterblijvers weggenomen. Dat is uiteindelijk het doel van onze inzetten en de reden dat we er zelf zoveel tijd, energie en geld insteken. Onze non-profit stichting gaat verder waar de officiële instanties stoppen. Wij bieden een belangrijk vangnet voor families die met knagende onzekerheid blijven zitten omdat een geliefde op een dag niet meer terugkeert en van de aardbol verdwenen lijkt te zijn.

Hoe kunnen mensen jullie steunen?

We overwegen om aanvullend een petitie te starten. Als mensen onze facebookpagina liken dan blijven ze op de hoogte van de actuele ontwikkelingen en kunnen ze ons bijstaan in onze zoektocht om nu en in de toekomst families te blijven helpen. Veel mensen hebben hun steun geuit door donateur van onze stichting te worden, ook die hulp is enorm hartverwarmend en stelt ons in staat om actief te blijven strijden. Meer info: www.zoekhonden.com Lees ook het boek: www.zoekhonden.com/het-laatste-spoor/