Groener Wonen 01

RIJDEN ENERGIE-EXPERT 39 ZONNEPANELEN 26 DE 64 ELEKTRISCH Steeds meer Kosten, opbrengst & Nul-op-de-meter in

salderingsregeling

een jaren 80-woning

EDITIE 1 2019 / € 6,95

betaal­bare modellen

NIEUW!

Lodewijk Hoekstra

EDITIE 1 2019

WWW.GROENERWONEN.COM

WOONT ENERGIE NEUTRAAL

WONEN MET EEN GROEN

COMFORTABEL WONEN EN TOCH GELD BESPAREN

01901

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 3 0 0 6

? m i l s k i r e e t s e v n i e Ho

Kijk op www.energiebespaarlening.nl

Betaalbaar verduurzamen, samen maken we het mogelijk!

Een lagere energierekening? Meer wooncomfort? Geen tocht of lekkage?

Wie wil dat niet!

Uw woning heeft onderhoud nodig en uw wilt hiermee gelijk een goede slag naar de toekomst slaan. Kortom: u wilt uw woning verduurzamen.

Met de Energiebespaarlening van het Nationaal Energiebespaarfonds kunt u deze wensen invullen tegen zeer gunstige voorwaarden.

Met de besparing op de energiekosten kunt u de maandelijkse lasten van uw Energiebespaarlening (deels) voldoen.

Investeer slim en maak van uw huis een heerlijk comfortabel thuis!

Mede mogelijk gemaakt door:

Waarom energiebesparende maatregelen nemen?

Bespaar op energiekosten Verhoog wooncomfort Waardebehoud woning Combineren met onderhoud Goed voor milieu ĂŠn toekomstige generaties

VOORWOORD DOOR JACQUELINE LEENDERS

Duurzaam & comfortabel leven We staan aan de vooravond van een enorme energie-omwenteling. De CO²uitstoot moet fors naar beneden en de Groningse gaskraan gaat dicht. Dat heeft grote gevolgen voor de manier waarop we in Nederland wonen. Van gas moeten we overstappen op andere manieren om ons huis en tapwater te verwarmen. Vooral bij huiseigenaren levert dit veel onrust op. Moet je de kapotte cv-ketel nog wel vervangen of ga je meteen voor een warmtepomp? Daarbij hoort ook vloerverwarming én een uitstekend geïsoleerd huis met minstens HR++ glas.

Van de forse investering die dat vraagt, kun je ’s nachts wakker liggen.

In Groener Wonen proberen we antwoord te geven op al die vragen die leven bij huizenbezitters. We praten met deskundigen, maken rekensommetjes en laten inspirerende voorbeelden zien van huiseigenaren die de stap naar gasloos al hebben gezet. Elke situatie is anders. Wie een nieuwe hypotheek afsluit, kan het verduurzamen van de woning meteen meefinancieren. Bewoners van wijken die in de toekomst mogelijk op een warmtenet worden aangesloten, kunnen starten met het isoleren van de woning, een investering die je snel terugverdient, en bijvoorbeeld kiezen voor een hybride warmtepomp in combinatie met zonnepanelen.

Er zijn heel veel opties en mogelijkheden en het mooie is dat de industrie razendsnel meebeweegt en met tal van nieuwe vondsten op de markt komt. Zonnecellen in dakpannen bijvoorbeeld, maar ook via gevelbekleding kun je zonne-energie opwekken.

Zelf heb ik al meer dan 12 jaar ervaring met een warmtepomp. In de winter is het thuis behaaglijk warm, in de zomer heerlijk koel. De zonnepanelen op ons platte dak wekken ongeveer 50 procent van de energie op die we nodig hebben. Inmiddels is dat gratis stroom want de panelen hebben we al terugverdiend. Sinds vorig jaar stijgt de energierekening weer een beetje, omdat er een laadpaal voor de deur staat waarmee we onze volledig elektrische Hyundai Ioniq opladen. Op zonnige dagen rijdt onze auto volledig op zonne-energie! De beperkte actieradius is nog wel een uitdaging.

Langere ritten moet je zorgvuldig plannen en met de auto op vakantie naar het buitenland zit er nog niet in.

De eerste stappen naar een duurzamere levensstijl zijn gezet. Deels ingegeven door de plannen van de regering, maar ook omdat ik me zorgen maak over de opwarming van de aarde. Daarom eet ik wat vaker plantaardig en probeer ik met gezond verstand te winkelen. Het helpt niet dat ik dol ben op reizen; door minder vaak het vliegtuig te pakken zou ik mijn CO²-uitstoot aanzienlijk kunnen verlagen, maar ik houd ook van fijn en comfortabel leven. Dat is meteen ook het motto van Groener Wonen. Wij gaan niet met het vingertje zwaaien, maar laten je tal van mogelijkheden zien om je leven te verduurzamen, zodat je zelf een afgewogen beslissing kunt nemen, passend bij jouw levensstijl, opvattingen en portemonnee!

‘ De energie-omwenteling heeft grote gevolgen voor de manier waarop we wonen.’

Geïnspireerd geraakt door het tijdschrift? Heb je tips en ideeën voor de redactie? Mail ons via groenerwonen@vipmedia.nl

GROENERWONEN

3

een jaren 80-woning

EDITIE 1 2019 / € 6,95

salderingsregeling

NIEUW!

26

Meubels gemaakt van grachtenplastic, eindeloos herbruikbaar inpakpapier, een zelfvoorzienende bloempot en andere groene nieuwtjes en trends.

Energie-expert Wigger Verschoor laat zien wat er moet gebeuren om een doorsnee jaren 80-woning te transformeren tot een nul-op-meter huis.

12

34

Uiteraard is zijn tuin milieuvriendelijk ingericht, maar ook zijn huis is duurzaam en energieneutraal. „Per jaar krijgen we zelfs € 50 terug.’’

Designer Ermi van Oers ontwierp een lamp die energie haalt uit een plantje. Dat is pas echt groene energie!

21

39

Maak kans op mooie, duurzame weggevers zoals bamboesokken en bamboemanden of de sterke ecotassen.

Binnen een periode van zeven jaar heb je je investering terugverdiend, ook als de salderingsregeling in 2021 wordt omgezet in een terugleversubsidie.

22

46

Je huis verduurzamen, maar weet je niet waar je moet beginnen? Puk van Meegeren van Milieu Centraal helpt je op weg.

Onze afvalcontainers puilen uit en veel van die huishoudelijke resten bestaan uit plastic. Dat kan anders, zeggen de zussen Jessie en Nicky Kroon.

GROENE TRENDS

ELEKTRISCH RIJDEN DE ENERGIE-EXPERT 39 ZONNEPANELEN 26 Nul-op-de-meter 64 Steeds meer Kosten, opbrengst & in

betaalbare modellen

6

TV-TUINMAN LODEWIJK HOEKSTRA Lodewijk Hoekstra

EDITIE 1 2019

WWW.GROENERWONEN.COM

WOONT ENERGIE NEUTRAAL

WONEN MET EEN GROEN

COMFORTABEL WONEN EN TOCH GELD BESPAREN

DOE MEE & WIN 01901

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 3 0 0 6

Coverfoto’s Henny van Belkom

ISOLATIE VERDIEN JE SNEL TERUG

4

GROENERWONEN

JAREN 80-HUIS ENERGIE­NEUTRAAL

LAMP OP ÉCHTE GROENE ENERGIE

ALLES OVER ZONNEPANELEN

MINDER AFVAL

INHOUD EDITIE 1 2019

50

66

84

Tuinman Angelo Dorny laat zien hoe je tuin heftige hoosbuien én extreem droge periodes doorstaat.

Fabrikanten werken hard aan het ontwikkelen van betaalbare modellen en daarom wordt de elektrische auto ook voor de particulier met een groen hart steeds interessanter.

Welke rol speelt het energielabel bij de aanschaf van een nieuwe woning. Ga je voor groen of voor karakter?

PRAKTISCHE TUINTIPS

56

FEELGOOD FASHION Zo’n 50 procent van onze confectiekleding gooien we binnen een jaar alweer weg. Bij Mud Jeans kun je een spijkerbroek leasen en na een jaar omruilen voor een nieuw exemplaar.

60

LEKKER DICHTBIJ Last van vliegschaamte? Ga op vakantie in eigen land en bezoek de camping van Floortje Dessing of slaap eens een nachtje in een tiny house.

64

ELEKTRISCH RIJDEN Wat kost het? Zijn er voldoende laadpalen? Wat is de levensduur van de accu? Expert automotive Harm Zeven van de ANWB geeft antwoord.

NIEUWE ELEKTRISCHE AUTO’S

68

DUURZAAM GEZINSHUIS

HUIS KOPEN

88

SAMEN TUINIEREN

De wc wordt doorgespoeld met regenwater en een haard verwarmt huis én tapwater. Comfortabel wonen in een zelfgebouwd huis vol gadgets.

In hartje Amsterdam ligt de Tuin van Jan, een weelderige buurttuin waar vlinders en vleermuizen ruim baan krijgen, regenwater wordt opgevangen en buurtbewoners tot rust komen.

78

92

Een herkenbaar probleem voor velen: de cv-ketel loopt op zijn eind. Wat doe je? Vervangen of overstappen op een warmtepomp?

Jaarlijks gooien we per persoon 40 kilo goed eten weg. Met de tips en recepten van Florence-Léa Siry is dat verleden tijd.

80

98

Kamerplanten zetten CO² om in zuurstof én zorgen voor een hogere luchtvochtigheid.

Sneak preview van het nieuwe nummer van Groener Wonen.

CV-KETEL VERVANGEN

GEZONDE KAMERPLANTEN

ZERO WASTE KOKEN

VOLGENDE KEER & COLOFON

GROENERWONEN

5

DUURZAAM WONEN VOLGENS TV-TUINMAN LODEWIJK HOEKSTRA De bekendste tuinman van Nederland heeft een groen hart.

Duurzaam leven is voor Lodewijk Hoekstra vanzelfsprekend en hij draagt zijn groene missie graag uit in zijn televisieprogramma De Grote Tuinverbouwing op SBS6, waarin hij met een bus door het land toert en bewoners tips geeft over het verduurzamen van hun tuin en leefomgeving. Samen met zijn vriendin Renée en zoontje Mats (9 maanden) en in de weekenden zijn andere kinderen Mels (9) en Diese (11) woont hij net buiten de vesting Naarden op de rand van het natuurgebied Naardermeer in een nul-op-de-meter woning. „Per jaar krijgen we zelfs € 50 terug.’’

Tekst: Jacqueline Leenders Foto’s: Henny van Belkom

12

GROENERWONEN

GROENERWONEN

13

‘ISOLATIE VERDIEN JE SNEL TERUG’

22

GROENERWONEN

De gaskraan gaat dicht en we moeten allemaal iets met ons huis. Maar waar begin je? Wat gaat het kosten? Is het verstandig om nog even te wachten op nieuwe subsidieregelingen of vervang je beter nu al je cv-ketel door een dure warmtepomp? „Mensen beginnen meteen over die warmtepomp, maar dat is eigenlijk de laatste stap in het hele verhaal. De eerste stap is gemakkelijker, goed voor het klimaat en verdien je snel terug: de isolatie van je woning’’, zegt Puk van Meegeren, programma­manager Energie van Milieu Centraal.

Tekst: Jacqueline Leenders Foto’s: Shutterstock

GROENERWONEN

23

▲ De grote zijgevel van de hoekwoning ligt op het zuiden en zou een ideale plek zijn voor zonnepanelen. ▲▲ De verwarmingsketel hang nu op

zolder maar voor een warmtepomp met boiler is de trapkast een betere plek.

▼▼ Het roestvrijstalen gasfornuis

zou vervangen moeten worden door een inductiekookplaat met oven.

GROENERWONEN

29

â–ś De radiator in de keuken is weggewerkt achter een houten kast met een rooster, zodat de warmte toch goed weg kan. â–ś Het kozijn van een van de slaapkamers tocht enorm en zou vervangen moeten worden.

30

GROENERWONEN

34

GROENERWONEN

LIVING LIGHT ÉCHTE GROENE ENERGIE „Ontwerpers die alleen maar mooie nieuwe dingen maken, stimuleren hiermee de overconsumptie in onze maatschappij’’, vindt de Rotterdamse designer Ermi van Oers (27). Ze raakte in de ban van duurzaamheid en multifunctionaliteit, wat resulteerde in de Living Light: een lamp die haar energie haalt uit een plantje.

Tekst: Val Caris Foto’s: Ermi van Oers en Marleen van Veen

GROENERWONEN

35

WONEN MET EEN GROEN

SUBSIDIES / ENERGIEBESPARING / WARMTEPOMPEN & ZONNEPANELEN / ISOLATIE / FAIR FASHION ELEKTRISCH RIJDEN / DUURZAAM TUINIEREN / VOEDSELVERSPILLING / PLASTIC SOUP

KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP

WWW.GROENERWONEN.COM

ALLES OVER ZONNEPANELEN Zonnepanelen zijn goed voor het milieu, maar zeker ook voor je portemonnee.

Geen wonder dat honderdduizenden huishoudens ze op het dak hebben liggen. Maar hoe werkt het nou precies, wat kost het en wat levert het op?

Tekst: Val Caris Foto’s: Shutterstock, Val Caris e.a.

E

en zonnepaneel bestaat uit zonnecellen, die in een serie aan elkaar geschakeld zijn. In deze zonnecellen zit silicium en deze stof maakt het mogelijk dat zonlicht kan worden omgezet in elektriciteit. Door zonlicht komen er namelijk elektronen vrij in het silicium; deze elektronen stromen langs alle zonnecellen in het paneel.

Hoe meer zonlicht op de panelen valt, hoe meer elektronen vrij komen en dus ook hoe meer elektriciteit wordt opgewekt.

De elektronen die door de zonnepanelen stromen, lopen in zogeheten gelijkstroom.

Om de elektriciteit geschikt te maken voor gebruik in huis, moet dit worden omgezet in wisselstroom. Dit wordt gedaan door een omvormer.

Op een bewolkte dag leveren zonnepanelen

ook elektriciteit, maar dan wel in veel mindere mate dan op een stralende dag. Als het paneel in de schaduw komt te liggen, wordt er echter geen elektriciteit opgewekt. Direct zonlicht is echt een vereiste. Zorg er dus voor dat je zonnepanelen plaatst op een plek waar ze zon vangen.

De zonnecellen in een paneel vormen een aaneengeschakelde serie. Dit betekent dan ook dat wanneer één cel uit deze serie in de schaduw komt te liggen, de serie wordt onderbroken en er geen elektriciteit meer kan worden opgewekt. Om deze reden zijn er ‘bypass diodes’ in het paneel verwerkt. Door deze diodes worden beschaduwde cellen overgeslagen en kunnen de elektronen dus toch door blijven stromen. Hierdoor wordt er natuurlijk wel minder energie opgewekt dan wanneer het gehele paneel in de zon ligt.

PLAATSING Panelen die gericht zijn op het zuiden, profiteren van het meeste zonlicht en generen dus ook de meeste energie. Het is wel van belang dat de panelen niet te heet worden, dan wordt de efficiëntie lager. Houd daarom altijd iets ruimte tussen de zonnepanelen en het dak, zodat er een luchtstroom achter het paneel langs kan waaien. Hierdoor krijgt het systeem de nodige verkoeling.

Daarnaast moet je rekening houden met schaduw die kan ontstaan door bijvoorbeeld je schoorsteen of omliggende bomen of huizen. Ook mogen de panelen niet te dicht bij de rand van het dak worden geplaatst, want dan kan er schade ontstaan tijdens hevig weer.

Niet alleen de plaatsing op het dak heeft invloed op de hoeveelheid stroom die je kunt

GROENERWONEN

39

46

GROENERWONEN

MINDER AFVAL Ik schaam mij wel eens als ik de kliko met plastic afval en verpakkingen naar de straat rijd. Weer een volle container en we zijn maar met z’n tweeën thuis. Hoe kan het dat een gewoon huishouden zoveel afval produceert? Jessie Kroon (1994) van het Zero Waste Project kijkt er niet van op. „De gemiddelde Nederlander maakt zeven verpakkingen per dag open.’’

Tekst: Jacqueline Leenders Foto’s: Marisa Broekhuizen uit het boek Het Zero Waste Project

Jessie

Nicky

GROENERWONEN

47

GROENERWONEN

53

54

GROENERWONEN

56

GROENERWONEN

LEASE A JEANS Wist je dat er wereldwijd nog geen 1% van alle kleding wordt gerecycled? En dat de mode-industrie verantwoordelijk is voor 5% van de totale CO²-uitstoot?

Jaarlijks wordt er 140 miljoen kilo kleding verbrand.

Het Nederlandse bedrijf MUD Jeans wil hier iets aan doen en biedt klanten de mogelijkheid om een broek te leasen en na gebruik weer terug te sturen, zodat deze kan worden hergebruikt.

Tekst: Val Caris Foto’s: MUD Jeans

GROENERWONEN

57

84

GROENERWONEN

HUIS KOPEN

GA JE VOOR GROEN OF KARAKTER? Naast je hypotheek of een eventuele verbouwing is ook een energielabel een aandachtspunt bij de aankoop van een woning. Is een groen A-label je hoogste prioriteit of hecht je toch meer waarde aan het karakter van een huis? En wanneer tref je verduurzamende maatregelen?

Tekst: Val Caris Foto’s: Shutterstock e.a.

GROENERWONEN

85