Hart voor Dieren proefnummer Animal Event by vipmedia_breda

Nr. 5

Mei 2022

Interview: hondencoach Jeroen Oomen

EHBO voor huisdieren: pijnsignalen herkennen

Red de

wereld !

Klimaatverandering bedreigt dieren – wat kunnen wij doen? Mentale uitdaging voor slimme honden

www.hartvoordieren.nl

Tips & Tricks Kat veilig in de tuin

Close-up Fascinerende dierenfoto’s

Taalcursus Leer je cavia’s beter begrijpen

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 3 4 0 2

02205

€ 4,95

#OntwormMEI

Denk aan mij en ontworm me Minimaal 4 keer per jaar.

Want net zoals ik me soms verstop, doen parasieten en wormen dat ook. #OntwormMEI Tijdens de maand mei sensibiliseren we baasjes om hun huisdier op tijd te ontwormen. Scan daarom de QR-code voor meer ontwormingsadvies specifiek voor jouw huisdier, ontwormingsreminders en nog veel meer! Drontal (febantel/ pyrantelembonaat/ praziquantel) Dog Tasty 150/144/50 mg en Large Dog Tasty 525/504/175 mg tabletten voor honden. Indicaties: Behandeling van gemengde infecties door nematoden en cestoden van de volgende species: Spoelwormen (volwassen en late immature vormen): Toxocara canis, Toxascaris leonina; Haakwormen (volwassenen):Uncinaria stenocephala, Ancylostoma caninum; Zweepwormen (volwassenen): Trichuris vulpis; Lintwormen (volwassen en late immature vormen):Echinococcus granulosus, Echinococcus multilocularis, Dipylidium caninum, Taenia spp.. Dosering: 1 tablet per 10 kg (Dog) of 35 g (Large Dog) lichaamsgewicht. Contra-indicaties: Niet gebruiken bij overgevoeligheid voor het werkzame bestanddeel of één van de hulpstoffen. Niet gebruiken tijdens de 1ste en 2e derden van de dracht. Bijwerkingen: In zeer zeldzame gevallen kunnen lichte en voorbijgaande stoornissen optreden aan het spijsverteringskanaal, zoals braken en/of diarree. Aflevering: Vrije aflevering. REG NL 114213 en REG NL 119735, Registratiehouder: Vetoquinol S.A. Verdere informatie op aanvraag beschikbaar via info.nl@vetoquinol.com Dronspot Spot-on (Praziquantel/Emodepside) oplossing voor kleine katten (30 mg/7,5 mg), oplossing voor middelgrote katten (60 mg/15 mg), oplossing voor grote katten (96 mg/24 mg ). Indicaties: Voor de behandeling van gemengde parasitaire infecties bij katten veroorzaakt door rondwormen en lintwormen van de volgende species: Toxocara cati (onvolgroeide en volwassen stadia, L4 en L3), Toxocara cati (L3 larven – behandeling van poezen tijdens late dracht om besmetting van de jongen via de melk te voorkomen), Toxascaris leonina (onvolgroeide en volwassen stadia en L4), Ancylostoma tubaeforme (onvolgroeide en volwassen stadia en L4), Dipylidium caninum (onvolgroeide en volwassen stadia), Taenia taeniaeformis (volwassen stadia), Echinococcus multilocularis (volwassen stadia). Dosering: De aanbevolen minimale dosis is 3 mg/kg lichaamsgewicht emodepside en 12 mg/kg lichaamsgewicht praziquantel, overeenkomend met 0,14 ml Dronspot/kg lichaamsgewicht. Voor de behandeling van rondwormen en lintwormen is een eenmalige toediening per behandeling doeltreffend. Voor de behandeling van katten als preventie van besmetting met Toxocara cati (L3larven) door de melk aan de jongen, is een eenmalige toediening per behandeling ongeveer zeven dagen vóór de verwachte worp doeltreffend. Contra-indicaties: Niet gebruiken bij kittens jonger dan 8 weken of van minder dan 0,5 kg. Niet gebruiken bij overgevoeligheid voor één van de werkzame bestanddelen of één van de hulpstoffen. Bijwerkingen: In zeer zeldzame gevallen kunnen speekselen en braken optreden. Milde en voorbijgaande neurologische aandoeningen zoals ataxie of tremor kunnen voorkomen in zeer zeldzame gevallen. Deze effecten zijn verondersteld op te treden ten gevolge van het likken door de kat aan de toedieningsplaats onmiddellijk na de behandeling. In zeer zeldzame gevallen werd na toediening van het diergeneesmiddel voorbijgaande alopecie, jeuk en/of ontsteking ter hoogte van de toedieningsplaats waargenomen. Aflevering: VRIJ - REG NL 123462-123463-123464. Registratiehouder: Vetoquinol S.A. Verdere informatie op aanvraag beschikbaar via info.be@vetoquinol.com of info.nl@vetoquinol.com.

Voorwoord

Lieve dierenvrienden Het zal jullie niet ontgaan zijn dat het klimaat aan het veranderen is. Elke winter schaatsen is er niet meer bij en veel meer forse stormen en overstromingen dan ooit teisteren onze regionen, terwijl op andere plekken enorme droogte voor voedseltekorten en bosbranden zorgt. Het lijkt soms de vervanjebedshow, maar dat wordt het steeds minder - ook voor de dieren. Volgens wetenschappers hebben we nog maar enkele jaren voordat dit proces onomkeerbaar wordt en onze prachtige aarde niet meer gered kan worden. Maar wat kunnen wij daar aan doen? Nou ... behoorlijk wat! Je leest er alles over in onze klimaatcoverstory deze maand (vanaf blz. 14). Verder veel praktische tips voor katten- honden en kleine huisdierenbaasjes en een interview met hondencoach Jeroen Oomen. Ook gaan we verder in op EHBO voor dieren in deel 2 van onze serie en kun je weer genieten van de meest prachtige dierenfoto’s.

Foto’s: privé, Shutterstock

Met diervriendelijke groet namens de redactie,

Bezoek ons op Facebook of kom eens langs op www.hartvoordieren.nl

Nique Hanskamp

H A RT VO O R D I E R E N 3

Inhoud 05/2022 Nr. 5

Mei 2022

Interview: hondencoach Jeroen Oomen

EHBO voor huisdieren: pijnsignalen herkennen

Red de

wereld !

Klimaatverandering bedreigt dieren – wat kunnen wij doen? Mentale uitdaging voor slimme honden

www.hartvoordieren.nl

Tips & Tricks Kat veilig in de tuin

Taalcursus Leer je cavia’s beter begrijpen

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 3 4 0 2

02205

€ 4,95

Close-up Fascinerende dierenfoto’s

Op de cover De tijger behoort tot de meest bedreigde diersoorten op aarde.

Hoe klimaatverandering de dierenwereld beïnvloedt

Voor de coverthema’s staat een

Honden in dromenland

Leer de caviataal

Actueel

12 14

Foto’s van de maand

Dieren close-up

Dierennieuws

Berichten uit het dierenrijk

Red de wereld!

Hoe klimaatverandering dieren bedreigt – en wat wij kunnen doen

Huisdieren 26 4 H A RT VO O R D I E R E N

Asieldieren

Wij zoeken een thuis

38 40

Raadgever Hond

Honden mentaal uitdagen

Raadgever Kat

Tips & info

Raadgever Kleine huisdieren

Leer de caviataal

EHBO, deel 2

Pijn herkennen bij je huisdier

Mens & dier 48

Reportage

Dromen honden? En zo ja, hoe weten we dat dan?

De migr a wilde d tie van ieren

Eerste hulp, deel 2: pijn herkennen bij je huisdier

Coverfoto: Shutterstock/Stanislav Duben | Inzetjes: Alamy, ddp-images, istockphoto.com, Shutterstock

Honden mentaal uitdagen

58 50 52 56 58

Optimale bescherming van je kat in de tuin

Vraag & Antwoord

Om aandacht bedelende hond

Interview

Hondencoach Jeroen Oomen

Animal Event Voorjaarsperikelen

Je kat veilig in de tuin

60 Hartsverhalen

Wildlife 66 7 feiten over de dikdik

68 70

De 10...

dierlijke dansers

Reportage

De jaarlijkse migratie in het dierenrijk

Vermaak 23 35 75 76 79 80 82

Shopping Column vanuit het asiel Lezerspost Puzzelen Column Rob van Vuure Beest in beeld Preview & colofon H A RT VO O R D I E R E N 5

In beeld

Kleur en structuur

Een prachtig gekleurd verenkleed is het meest opvallende kenmerk van veel papegaaiensoorten. Dat de veren zo prachtig glinsteren, komt door twee componenten: enerzijds de kleurpigmenten en anderzijds de bijzondere structuur van de veren, waarin het licht met effecten speelt en deze vermenigvuldigt. De meest kleurrijke vogels zijn overigens meestal geen begaafde zangers. Je kunt ook niet alles hebben.

6 H A RT VO O R D I E R E N

Ingezoomd

De schoonheid van Moeder Natuur zit overal en vooral in de dieren die in het wild leven. Van dichtbij bekeken, lijken ze soms wel gecreëerd door een kunstenaar of door magie...

H A RT VO O R D I E R E N 7

In beeld

Magische look

Kwallen drijven door het water als etherische wezens - en het is niet alleen de manier waarop ze bewegen die ons aan magie doet denken. Hun structuur, die je zo goed kunt zien op deze foto, lijkt wel van een bijna onaardse schoonheid.

Opvallend mooi

Van dichtbij kun je precies zien hoe uniek het patroon van een zebravacht is. Voor ons mensen is de zebra het meest opvallende dier van de savanne - hoewel de strepen eigenlijk worden gebruikt ter camouflage.

Natuurlijke kunst

Wat zie je op deze foto? Een betoverd trappenhuis? Een kunstwerk gemaakt van delicate bloemblaadjes? Wat je echt ziet, is een gewaaierde schelphoorn. De zogenaamde nautilussen worden gekenmerkt door een spiraalvormige opgerolde schelp. Dit is de kunst van de natuur! H A RT VO O R D I E R E N 9

In beeld

Foto’s: Shutterstock

Inclusief superkrachten

Deze close-up is een geweldige manier om één van de vele speciale kenmerken van katten te zien: de snorharen of vibrissae. Ze groeien overigens niet alleen op het gezicht, maar ook op de achterkant van de voorpoten. In totaal hebben katten tot 156 van deze snor-/tastharen van verschillende lengtes, waarmee ze aanraking en luchtstromen waarnemen. De tastharen zijn een superkracht op zich: ze bieden ruimtelijk inzicht en oriëntatie en fungeren als afstandsmeter in het donker.

H A RT VO O R D I E R E N 11

Actueel

s w u e Ni

Hui sdier op

otionele m e n e s tje ale nieuw ld n io t a n ) r e ierenwere d (Int e d it u berichten

nr. 1

Ruim 87% van alle h uisdierb ter in zijn ezitters z ve l d o o r it bed e aa n w huisdier. ezigheid De meerd v a n hu n erheid zo steun bij ekt zelfs zijn of ha e e a rder r geliefde bij hun p huisdier artner, fa d m a n ilie en vr de huisd ienden. V ierbezitte oor rs met pa percenta rtner ligt ge op 40% dit . Meer da deze gro n de helf ep voelt t z va n ic h beter b hun huis egrepen dier. Voo d r oor h uisdierb der partn ezitters z er verkie o s n t zelfs 76% boven fa milie en hun huis v d r ie ie van steu nden bij r n. D het vinde n Huisdiers at blijkt uit een e nquête v uper. Bij an D e na alle h voelen zic uisdierb h de laats ezitters te twee ja d e aa n w ar beter d ezigheid v a n hu n oor taal vlak huisdier. heeft het Op menhuisdier gezorgd v o o r na m voor min elijk der stres spanning s en me er en gezell ontigheid. D ben huis aa r naa s t dieren er h eb o o k vo o r zich min g ezorgd d der e enz at m e n aa m v o e lt.

an 23% v Ruim ters bezit isdier u h e lt zich d r voe artne p oor t e m pen d begre r e t e r b f haa zijn o ier. huisd

Hoe kun je dieren in Oekraïne helpen? De oorlog in Oekraïne veroorzaakt vele slachtoffers, waaronder ook dieren die achtergelaten worden, die in een asiel het barbaarse geweld meekrijgen of in paniek over straat rennen. Wat kun je doen om Oekraïense dieren in deze crisis te helpen? Dierenhulporganisaties die op het moment van dit schrijven actief zijn in Oekraïne geven aan dat er momenteel vooral behoefte is aan geld voor onder meer de opvangcentra. Enkele van de dierenorganisaties die alles op alles zetten om lokale partners te helpen, zijn o.a.: House of Animals, Vier Voeters, IFAW en UAnimal. Via een donatie aan deze organisaties kun je de dieren in Oekraïne helpen. World Animal Protection publiceerde onlangs ook een uitgebreide lijst van partnerorganisaties die in Oekraïne actief zijn.

+++ Telex +++ +++ Octopussen bestonden al voor de dinosaurussen, zo blijkt uit een opgegraven fossiel van een voorouder van de octopus in de Amerikaanse staat Montana. Het fossiel is ongeveer 330 miljoen jaar oud. +++ Lolita, een 56-jarige orka in het Amerikaanse zeezoogdierenpark Seaquarium (Miami), hoeft niet meer op te treden in de shows van dat park, zo heeft de nieuwe eigenaar besloten. +++ 12 H A RT VO O R D I E R E N

dier is u h je r o o d r te Fit

Weg uit oorlogsgebied Door de oorlog in Oekraïne is het daar heel onveilig voor zowel mens als dier. Een aantal dappere medewerkers van een opvangcentrum voor wilde dieren nabij Kiev besloot toch een poging te wagen om hun kwetsbaarste dieren in veiligheid te brengen. Ondanks veel tegenslag en gevaren wisten ze na twee dagen de dieren veilig over de Poolse grens te brengen. Onder hen zes jonge leeuwen, een aantal tijgers, twee caracals en een Afrikaanse wilde hond (foto). De jonge leeuwen en de Afrikaanse wilde hond gaan naar AAP in Spanje. De twee andere leeuwen worden opgehaald door een Belgische partner van AAP. Ook voor de resterende dieren wordt een veilig thuis geregeld.

Vier op de vijf huisdierbezitters in Nederland stelt dat een huisdier zorgt voor een betere lichamelijke en mentale gezondheid. Opvallend is dat ook Nederlanders zonder huisdier zich hierbij aansluiten, ruim 60% verwacht dat zij een positief effect ervaren op hun lichamelijke en mentale gezondheid bij het hebben van een hond of kat. Dat blijkt uit onafhankelijk onderzoek onder duizend Nederlanders, uitgevoerd in opdracht van Nestlé Purina. Van de huisdierbezitters geeft 40% aan dat hun huisdier voorkomt dat zij in een sociaal isolement belanden. 15% van de niet-huisdierbezitters veronderstelt dat dit bij hen ook het geval zou zijn. Huisdieren blijken daarnaast van grote invloed op het eenzaamheids- en geluksgevoel bij huisdierbezitters. Driekwart van de Nederlanders in het bezit van een huisdier geeft aan dat hun hond of kat hen minder eenzaam laat voelen. Eenzelfde percentage geeft aan dat de hond of kat hen zelfs gelukkiger maakt in het leven.

Chimpansee als apotheker Mensapen hebben verbazingwekkende vermogens – zelfs op het gebied van geneeskunde. In een nationaal park in Gabon werden chimpansees door een onderzoeksteam geobserveerd terwijl ze insecten kapotwreven en op wonden legden om deze te genezen. En omdat chimpansees sociale wezens zijn, lijkt het erop dat ze dit natuurlijke medicijn niet alleen voor zichzelf gebruiken, maar ook voor soortgenoten. Dit melden wetenschappers van het Instituut voor Cognitieve Wetenschap van de Universiteit van Osnabrück en het Max Planck Instituut voor Evolutionaire Antropologie in Leipzig. Om welke insecten het precies gaat, moet nog worden onderzocht. Van sommige soorten is echter bekend dat ze antimicrobiële stoffen bevatten.

Betere bescherming voor

koala’s

Bezorgdheid om het nationale dier van Australië: de koalapopulatie is sterk afgenomen. Vooral de verwoestende bosbranden in de winter van 2019/2020 hadden een negatief effect op de aantallen. Bij de brand zouden duizenden koala’s zijn omgekomen. Maar ook toenemende droogte en ontbossing zorgen voor problemen voor deze herbivoren. Nu wil de Australische regering koala’s beter gaan beschermen. De komende vier jaar wordt 50 miljoen Australische dollar, het equivalent van 31 miljoen euro, besteed aan beschermende maatregelen.

H A RT VO O R D I E R E N 13

Coverstory

Red

wereld!

Zullen we nog lang kunnen genieten van de wereld zoals hij is? Of is vooral de dierenwereld het slachtoffer van menselijke fouten? Lees hoe het zit met 'onze' aarde, met de leefgebieden en hoe het gesteld is met het dierenrijk. En wat wij kunnen doen om te helpen.

xtreme stormen, bomen die breken als lucifers, verwoestende bosbranden die hele regio's verwoesten en onvoorspelbare overstromingen die onnoemelijk veel leed en sterfte brengen – klimaatverandering is al lang een realiteit en verandert onze wereld in razend tempo, met ernstige gevolgen voor dieren en planten en dus ook voor mensen. Ongeveer 50 procent van alle dieren plantensoorten zal door klimaatverandering uitsterven. Dit is de conclusie van de studie 'Wildlife in a warming World' uitgevoerd door het WWF, de James Cook University in Australië en de University of East Anglia (UEA) in Groot-Brittannië. "Voor deze studie onderzochten we de impact van de opwarming van de aarde op bijna 80.000 dieren plantensoorten in 35 regio's, waaronder enkele van de meest biodiverse ter wereld", legt hoofdonderzoeker prof. Rachel Warren van UEA's Tyndall Center for Climate Change Research uit. Zo werden het Amazone-regenwoud, het Kongobekken en de Galapagos bestudeerd. Als we niets veranderen aan onze levensstijl en doorgaan met het produceren van zoveel broeikasgassen als we nu hebben, zal tegen het jaar 2080 elke tweede soort uit de onderzochte gebieden zijn verdwenen. "En zelfs als de grens van twee graden zou worden gerespecteerd, zoals afgesproken in het klimaatakkoord van Parijs, zou het uitsterven van soorten niet worden gestopt, maar zal 'slechts' één op de vier soorten voor altijd van onze planeet verdwijnen", aldus de onderzoeker. We zijn nog ver verwijderd van de doelstelling van een temperatuurstijging van maximaal 2 graden per 2050. Als we zo verkwistend blijven leven als we tot nu toe hebben gedaan, bestaat het risico dat de aarde met 4,5 graden opwarmt.

Natuurlijk of door mensen? Het klimaat op onze planeet is altijd veranderlijk geweest. Lange ijstijden werden opgevolgd door verschillende warme periodes. Zo was 300 H A RT VO O R D I E R E N 15

Coverstory DORRE BOEL Door de droogte moeten dieren in het wild langere afstanden afleggen– succes bij een waterput is nooit gegarandeerd.

miljoen jaar geleden de ijzige archipel Spitsbergen in het Noordpoolgebied nog een benauwd paradijs en bestond het uit enorme, stomende en moerassige varenbossen. De structuren van korrelige stammen en bladeren zijn nog steeds gefossiliseerd in de ruige rotsen van het gebied te vinden. En waar vandaag de dag de besneeuwde Alpen tot in de lucht rijzen, was 250 miljoen jaar geleden een groot tropisch meer. De motor van het klimaat op aarde is altijd de straling van de zon geweest – de klimaatveranderingen namen duizenden jaren in beslag en vorderden heel langzaam. Op deze manier konden veel dieren plantensoorten zich aanpassen aan de langzaam veranderende omgeving of migreren.

Wie is de schuldige?

VERLIEZER Door klimaatverandering telt de ijsbeer als het meest benadeelde dier wereldwijd.

Het leefgebied van de ijsbeer smelt onder zijn poten weg! 16 H A RT VO O R D I E R E N

Tegenwoordig voltrekt de klimaatverandering zich echter in een razend tempo, vergelijkbaar met de inslag van een asteroïde zo'n 65 miljoen jaar geleden, toen de lucht verduisterde met as en stof en het klimaat radicaal en in hoog tempo veranderde. De dinosauriërs maakten toen geen schijn van kans. Ze regeerden bijna 200 miljoen jaar over de aarde en zijn nu uitgestorven – en met hen driekwart van alle levende dieren plantensoorten van die periode. Zo'n massale uitsterving van soorten bedreigt de aarde nu echter opnieuw. Maar geen enkele asteroïde is verantwoordelijk voor de huidige ellende: sinds het begin van de industrialisatie in de 19e eeuw is de mensheid verantwoordelijk voor de toegenomen uitstoot van broeikasgassen. Die gassen ontstaan bijvoorbeeld door de verbranding van kolen, olie en aardgas en door ontbossing. Dit wordt een door de mens veroorzaakt of antropogeen broeikaseffect genoemd. Als gevolg hiervan is de temperatuur op aarde aanzienlijk gestegen, met ongeveer één graad. Dat lijkt niet veel, maar het heeft dramatische gevolgen. De dieren- en plantenwereld heeft te weinig tijd om te reageren en zich aan te passen. Ook de bio-industrie en de agrarische sector spelen een rol bij de opwarming van de aarde. De veehouderij veroorzaakt direct en indirect grote hoeveelheden van de drie meest klimaatrelevante broeikasgassen: koolstofdioxide, methaan en lachgas. Het gebruik van stikstofhoudende meststoffen verhoogt ook de uitstoot.

Geen thuis meer Het dier dat het meest wordt genoemd in verband met klimaatverandering is de ijsbeer. Hij wordt beschouwd als een bijzonder bedreigde diersoort want het ijs smelt letterlijk onder zijn voeten weg. Er leven momenteel

OPWARMING VAN DE AARDE & GEVOLGEN KLIMAATVERANDERING

De gemiddelde oppervlaktetemperatuur van de aarde is sinds het einde van de 19e eeuw gestegen met 0,9 graden Celsius. De temperatuur stijgt sneller dan ooit. Het poolijs krimpt nu met 12,8% per decennium meer vergeleken met het gemiddelde van de jaren 1981 tot 2010.

In de afgelopen 20 jaar zijn er ongeveer 30 nieuwe infectieziekten opgedoken.

21,5 miljoen mensen zijn al gedwongen verplaatst vanwege klimaatveranderingsgerelateerde weersrisico's.

Wateren zijn tegenwoordig zuurder dan ze ooit zijn geweest in de afgelopen 300.000 jaar. 2/3 van het Great Barrier Reef in Australië is zwaar beschadigd door koraalverbleking.

nog zo'n 25.000 ijsberen in het wild. Door de stijgende temperaturen en het smelten van het noordpoolgebied verdwijnt hun belangrijkste leefgebied echter samen met het pakijs, waar ze vooral op robben jagen. Maar als zeeën en baaien niet meer dichtvriezen en ijsberen niet langer aan hun hoofdvoedsel kunnen komen, zijn ze genoodzaakt langer hun vetreserves te gebruiken. Een vicieuze cirkel die ijsberen verzwakt en hen tot onsuccesvolle jagers maakt. In sommige populaties veroorzaakt de opwarming van de aarde al een aanwijsbare slechtere fysieke conditie van volwassen dieren en hogere sterfte- en lagere reproductiecijfers. Onderzoekers waarschuwen dat tegen 2050 meer dan 30 procent van de ijsberen verdwenen kan zijn en dat ze tegen 2100 volledig verdwenen zullen zijn.

Van 1901 tot 2010 steeg de zeespiegel wereldwijd gemiddeld 19 centimeter omdat oceanen uitzetten (vanwege de opwarming) en het smeltende ijs.

ECONOMIE OP NR. 1 De bio-industrie veroorzaakt drie van de klimaatrelevante broeikasgassen.

Sterfte door klimaatverandering Of het nu om ijskappen, gletsjers of permafrost gaat: de ijsmassa's trekken zich overal ter wereld terug. De Noordelijke IJszee heeft de afgelopen drie decennia ongeveer de helft van zijn ijsbedekking verloren. Al in 2050 zou deze zee in de zomer volledig ijsvrij kunnen zijn – desastreus voor de ijsberen. Iets soortgelijks gebeurt al met de ijskappen in Groenland. Soorten aan de andere kant van de wereld hebben ook te kampen met het smelten van het ijs: de opwarming van de aarde leidt tot frequentere

en sterkere warme zeestromingen zoals El Niño, die de krill- en visbestanden verminderen – en dus de voornaamste voedselbron voor zeehonden, pinguïns en blauwe vinvissen. Antarctische onderzoekers vrezen dat tegen het einde van de 21e eeuw 60 procent van de Adélie-pinguïnkolonies zou kunnen verdwijnen. Deze trekken zich nu terug naar meer zuidelijk gelegen, koudere gebieden. Hun belangrijkste voedsel is krill, dat zich door de opwarming van de aarde echter moeilijker kan vermeerdeH A RT VO O R D I E R E N 17

Coverstory

Broeikaseffect

Aan de omgeving teruggeleverde energie Broeikasgassen (opgesloten warmte)

Zo nli

ren. Met hun nieuwe zuidelijke leefgebied is de afstand tussen broedplaatsen en voedselgronden groter en moeten de dieren hun jongen langer alleen laten. Aan de andere kant is een diersoort die profiteert van de verandering de ezelspinguïn. Hij kan beter omgaan met de nieuwe omstandigheden en gemakkelijker overschakelen naar vervangende prooidieren, zoals vissen en inktvissen.

Soorten zullen verdwijnen

nlicht

o rend z

te Reflec

Door het smeltende ijs stijgt de zeespiegel. Sommige kustregio's en eilanden zullen in de nabije toekomst niet meer bestaan, zoals de Sundarban-mangroves van Bangladesh en India. Enkele van de laatste tijgers leven daar nog in het wild. Maar door overstromingen zullen ze hun leefgebied verliezen en verdwijnen. Zeeschildpadden hebben ook een probleem: ze zijn de oudste levende reptielen en leven al 225 miljoen jaar in de zeeën. En sindsdien is er een regelmatige cyclus, want de vrouwtjes komen altijd terug naar dezelfde plek waar ze zelf zijn uitgekomen om hun eieren te leggen. Met de stijgende zeeën bevinden de meeste nesten zich nu echter veel te dicht bij het water en het zoute water vernietigt de legsels. Zo zijn er nu projecten in Kenia waarbij dierenrechtenactivisten nesten verplaatsen naar hoger gelegen strandgebieden om de volgende generatie schildpadden te redden. Een ander probleem veroorzaakt door de opwarming van de aarde: het geslacht van schildpadden ontwikkelt zich – net als bij krokodillen – gebaseerd op de temperatuur: als het nest warmer is dan 30 graden, ontwikkelen er zich vrouwtjes uit de eieren; als de temperatuur lager is, komen er mannetjes uit. Ondertussen is het aandeel vrouwtjes veel hoger dan dat van mannelijke schildpadden. In Australië is aangetoond dat een populatie groene zeeschildpadden momenteel een verhouding heeft van 116 tot 1.

Geabsorbeerde energie

Watertekort en droogte Terwijl de zeespiegel in de oceanen stijgt, wordt water elders schaars: de steppen veranderen in woestijnen en de regenwouden verliezen vocht. Vooral Noord- en Zuid-Afrika, Madagaskar en Australië worden getroffen. In de regenwouden van de Amazone en Afrika zijn de gevolgen ook al merkbaar. Met de dalende luchtvochtigheid hebben amfibieën minder kansen om te overleven. De meeste planten, amfibieën en reptielen zoals orchideeën, kikkers en hagedissen kunnen zich niet snel genoeg aanpassen aan de nieuwe omstandigheden en houden de klimaatveranderingen niet meer bij. Rond de evenaar zal er steeds minder neerslag 18 H A RT VO O R D I E R E N

SLACHTOFFERS Bij bosbranden raken talloze dieren, waaronder koala's en kangoeroes, gewond. Of de dieren sterven.

vallen, met fatale gevolgen voor de dieren. Afrikaanse olifanten drinken 150 tot 300 liter water per dag, maar een hoge waterbeschikbaarheid is niet meer overal te vinden. Wilde dieren kunnen niet meer zomaar migreren en op andere plekken water gaan zoeken, omdat nationale parken omringd zijn door dorpen en steden. Er moet een oplossing komen zodat nationale parken voldoende water beschikbaar blijven hebben.

ZOEK DE EK DE ZOEK DE ZO VERSCHILLEN N

VERSCHILLEN RSCHILLE VE ZIE JIJ HOND WELKE RG MET ZO T IS? GEFOK

HOND EEN GO UIT ED NES T? KIES EE N STAMB OOMHOND!

CHECK DE UITKOMST OP: : T OP

n.n KOMS OP: ille CHECK DE UIT UITKOMST chch illen.nl ECK DE CH veersrs pppyyv illen.nl uup

.p pyversch w w.p ww up ww www.p

MOOIE NATUUR De aapjes spelen vrolijk met elkaar – maar hoe lang kan dit nog?

Ook Australië wordt droger en de populaire koala's gaan een sombere toekomst tegemoet. Koala's drinken niet. Dit wordt al aangegeven door hun naam, die vertaald uit de Dharug-taal 'geen water' betekent. Ze halen hun vocht uitsluitend uit eucalyptusbladeren. Maar deze bomen veranderen en produceren steeds minder voedingsstoffen, eiwitten en vocht door verhoogde CO2-niveaus en gebrek aan water. Om te overleven zouden koala's in de toekomst aanzienlijk meer bladeren moeten eten. In de afgelopen 225 jaar is echter bijna 65 procent van alle eucalyptusbossen gekapt. Daarnaast stierven er ongeveer 60.000 koala's bij de verwoestende bosbranden in Australië en Tasmanië. Volgens de laatste schattingen zijn er nog maar zo'n 32.000 tot 58.000 dieren op het rode continent te vinden. De Australiërs ondernemen nu actie om koala's, kangoeroes en andere inheemse dieren te redden: in New South Wales planten vrijwilligers sinds 2020 eucalyptusboomzaailingen op tal van velden. De vrijwilligers maken deel uit van een groter gemeenschapsproject onder leiding van het International Fund for Animal Welfare (IFAW) en Australische milieuorganisaties zoals de Bangalow Koalas. Op deze manier creëren ze nieuwe leefgebieden en voedselbronnen voor hun bedreigde wilde dieren.

Klimaatverandering bij ons Ook hier is de opwarming van de aarde al in volle gang. De zomers worden warmer en de wintertemperaturen dalen nog maar zelden onder het vriespunt. Het weer wordt extremer, met orkaanachtige stormen en extreme overstromingen, zoals die van afgelopen zomer in Limburg. In andere regio's valt al meerdere jaren te weinig regen. Klimaatverandering zorgt ook voor pro-

Deze campagne is een initiatiefDeze van: van: tief campagne is een initiatief van: initia eeninitiatief eis iseen Deze ecampagne van: Dez campagn

Help dieren in nood!

REGENWOUDBEWONERS Tot wanneer zullen er nog toekans leven in het regenwoud van Costa Rica?

€

WORD DONATEUR

DOE EEN GIFT

KOOP EEN LOT

Help dieren in nood. Het kan al vanaf € 1,85 per maand!

Ga naar DierenLot.nl en lees meer over schenkingen.

Vind je het leuk om dieren te helpen maar ook kans te maken op mooie prijzen? Koop dan een lot in de loterij voor dieren!

Lot ZAMEL KLEDING IN

WORD INZAMELPUNT

Kledingkast lekker opgeruimd? Lever het in alsjeblieft. Met de opbrengst kunnen wij dieren helpen. Kijk op DierenLot.nl voor het inzamelpunt bij jou in de buurt!

Je kunt zelf ook inzamelpunt worden om kleding in te zamelen. Hoe? Kijk op onze website voor meer info!

DierenLot helpt dieren in nood! Help ook mee! Dit kan op een manier die bij jou past. Zo kun je donateur worden, maar bijvoorbeeld ook kleding inzamelen. Mooi toch? Samen met ruim 300 dierenhulporganisaties helpen wij dagelijks vele honderden dieren in nood. Voer, medicijnen, operaties, hulpmaterialen, verbouwingen aan de opvang of vervoer voor de dieren mogelijk maken middels onze eigen dierenambulances... Mede door jouw hulp kunnen wij helpen.

Doe het vandaag nog! Ga nú naar DierenLot.nl Volg ons op

Bellen kan ook: 030 - 241 57 61

#samenvoordieren

DIE-0476_HartvDieren_210x280_01.indd 2

10-03-22 12:56

Beste Mark, Wopke, Sigrid, Lilianne, Jesse, Lilian en Gert-Jan, Jullie zijn gekozen. Kiezen jullie nu voor een gezonde veehouderij?

Koala's gaan een duistere toekomst tegemoet

veel minder Veel minder dieren dieren en alle dieren en alle dieren buiten buiten

CIWF komt op voor een duurzame en diervriendelijkere veehouderij. Voor dieren, mensen en de aarde. Help ook mee en ga naar ciwf.nl Compassion in World Farming, Caring Farmers en Caring Vets vragen de formerende partijen in het regeerakkoord te kiezen voor een veel kleinere veestapel, waarbij alle dieren buiten komen. Dit voorkomt dierenleed, helpt het stikstofprobleem op te lossen, is goed voor het klimaat en biedt onze boeren weer toekomst. Lees meer op ciwf.nl

OCEANEN STERVEN Vanwege de door mensen veroorzaakte milieuvervuiliing sterven koraalriffen en dieren.

blemen voor dieren die van de kou in de bergen houden. Gebieden met constant lage temperaturen, zelfs overdag, zijn bijvoorbeeld voor marmotten van vitaal belang om te overleven. Omdat het dagdieren zijn en ze 's nachts niets kunnen zien, kunnen ze zich niet tot de nacht wenden voor het zoeken naar voedsel. En als de dagen te warm worden, eten de dieren niet genoeg om voldoende voorbereid te zijn op een winterslaap. Ze beginnen hiermee begin oktober – ongeacht wat de temperatuur is. De reden hiervoor is de afnemende voedingswaarde van de planten in de herfst. Dit betekent dat de dieren meer energie zouden verbruiken met het eten van planten dan ze van die planten zouden binnenkrijgen. En 20 H A RT VO O R D I E R E N

Klimaatverandering zet het hele systeem op z'n kop

dus moeten de knaagdieren hun heil zoeken in steeds hoger gelegen regionen. Ook sneeuwhazen zoeken het steeds hogerop. Maar verder in de zuidelijke en noordelijke Voor-Alpen vinden ze niet voldoende voedsel en beschutting. De steeds mildere temperaturen in onze regionen beïnvloeden ook het gedrag van trekvogels – in het bijzonder de zogenaamde korteafstandsmigranten, die normaal de winter doorbrengen in de warmere streken van Europa. Ofwel beginnen ze niet meer aan de riskante reis, of ze keren ze eerder terug uit hun winterverblijf. Een voorbeeld is de zwartkop, die niet meer naar Spanje vliegt maar in het Verenigd Koninkrijk overwintert. Korteafstandsmigranten behoren daarom eerder tot de 'winnaars' van klimaatverandering. Ook de mezen, die inmiddels twee weken eerder beginnen te broeden, hebben een voordeel. Over het algemeen kunnen soorten die geen langeafstandsmigrant zijn, zich beter en sneller aanpassen aan de veranderde omstandigheden. Ze bezetten eerder de broedgebieden en kunnen eerder beginnen met broeden en voeden.

Er zijn ook winnaars De dierenwereld wordt echter ook verrijkt: veel soorten die het hier vroeger te koud vonden, immigreren vanuit Zuid-Europa in onze richting. Exotische insecten zoals de bidsprinkhaan zijn al gespot in Zuid-Duitsland en de felgekleurde bijeneter is geëmigreerd vanuit de tropen. In Nederlandse steden fladderen felgroene halsbandpar-

Tekst: Christiane Flechtner | Foto's & Illustraties: Shutterstock

Coverstory

WILDE TUIN Het hoeft niet supernetjes en gemaaid te zijn – laat wat staan voor de insecten.

kieten rond. Zij komen eigenlijk uit India, werden hier als huisdieren gehouden en ontsnapten en vermeerderden zich vervolgens succesvol. Ze vestigden zich in de jaren 80 met honderden tegelijk in parken en groenvoorzieningen langs onze rivieren. Ze profiteren volop van de opwarming van de aarde. Ook bij de vlinders zijn er winnaars. Kolibrievlinders, die eigenlijk inheems zijn in het Middellandse Zeegebied, hebben al met succes hun eigen populaties gevormd in de Benelux. Hetzelfde geldt voor de trekvlinder atalanta, die dol is op warmte. De houtbij is ook een 'winnaar' omdat hij zich goed kan aanpassen aan de hogere temperaturen hier. Hoe de inheemse flora en fauna het hoofd gaan bieden aan al die geëmigreerde soorten, blijft echter nog groten-

We kunnen zelf wat doen •M eer fietsen, minder autorijden. •M inder vlees eten. •K limaatvriendelijk reizen en niet erg ver op vakantie gaan.

•M inder vliegen, vaker de trein nemen. •W ilde dieren in de tuin een thuis bieden met insectenhotels, egelhuisjes, bijvriendelijke beplanting en wat 'rommelhoekjes'.

•A fval beperken, bijvoorbeeld met je eigen coffee to go-beker.

•G een verkwisting van levensmiddelen en alleen dat kopen wat je nodig hebt. Voedsel hoort in je mond, niet in de vuilnisbak.

•B iologisch geproduceerde kleding en levensmiddelen kopen.

•B eperk je consumptie: minder is meer!

•V ermijd plastic producten (speelgoed, draagtassen, wattenstaafjes, enz.).

we ecologische niches en de uitbreiding van het voedselaanbod. De wolf is daarom een b elangrijk onderdeel van de biodiversiteit - en een hoge biodiversiteit helpt ecosystemen stabiel te houden.

We hebben het in eigen hand

GEWOON LATEN LIGGEN Laat takken en ander dood hout/snoeiafval liggen. Insecten vinden er een geschikt huis en vogels gebruiken een 'rommelige' tuin om er hun nest mee te bouwen.

deels gissen. Na aan het einde van de 19e eeuw te zijn uitgeroeid, is de wolf weer thuis in sommige regio's van Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland. Hij is een 'bosbeschermer': studies hebben aangetoond dat hoefwild zoals edelherten en reeën wolven vermijden, aanzienlijk meer rondtrekken en daardoor minder druk uitoefenen op de lokale vegetatie. Er wordt aanzienlijk minder schade aan bomen en struiken veroorzaakt door herten en dat is positief, want door de bossen van die drie landen wordt ongeveer een miljard ton koolstofdioxide omgezet. Nog een positief effect: omdat wolven niet altijd hun hele prooi opeten, blijft er een karkas over dat door andere dieren kan worden geconsumeerd. Of het nu gaat om aaseters zoals de vos, vogels, insecten of zelfs bacteriën, schimmels en wormen; het leidt tot het ontstaan van nieu-

"Ons huis staat in brand." Dat zei Greta Thunberg twee jaar geleden op het World Economic Forum in Davos om aandacht te vragen voor de opwarming van de aarde en de bedreigingen waarmee 'onze' planeet mee te kampen heeft. Voorheen werd er nog vaak om haar gelachen. Nu – na de extreme overstromingen met hun vernietigende kracht en verwoestende bosbranden over de hele wereld – wordt klimaatverandering eindelijk serieus genomen. De ontwikkeling van extreme gebeurtenissen die we tegen het einde van de 21e eeuw mogen verwachten, zijn afhankelijk van de mens en van de effectiviteit van onze maatregelen ter bescherming van het klimaat en de daarmee samenhangende ontwikkeling van uitstoot. We kunnen de opwarming van de aarde vertragen en stoppen – en op deze manier miljoenen dieren plantensoorten redden van uitsterving. Veel tijd is daar echter niet meer voor. Geschat wordt dat het nog maar drie tot vier jaar zal duren voordat de opwarming van de aarde onomkeerbaar is. Dus laten we vandaag beginnen. We hebben de toekomst van de natuur, de dieren en van onszelf in eigen hand ... H A RT VO O R D I E R E N 21

Stories

Services

Shop

s p i t & g n i p p ho

Service

Kleine porties natvoer Geluk zit in een klein hoekje, en in dit geval in een kleine verpakking. Vitakraft introduceert Poésie Petit. Kleine porties natvoeding van 50 gram met natuurlijke stukjes vlees. Zo kun jij je huistijger eenvoudig meerdere keren per dag kleine maaltijden voeren, net zoals de kat meerdere kleine prooien per dag eet in de natuur. Bereid zonder toegevoegde suikers, kunstmatige kleur- en smaakstoffen en conserveringsmiddelen. Nieuwsgierig naar Poésie natvoer van Vitakraft? Bekijk hier het volledige assortiment: https://www.vitakraft.nl/poesie-natvoeding/ Samengevat: • Kleine porties boordevol liefde: 50 gram • Geen (gedroogde) restjes • Geen onaangename geurtjes • Natuurlijke stukjes vlees en hart of kattengras • Zonder toegevoegde suikers • Zonder kunstmatige kleur- en smaakstoffen • Zonder conserveringsmiddelen • Geen graan (Poésie® Petit hart) • Geen tarwe (Poésie® Petit kattengras) • Bevat inuline en taurine

Speelpezier met KONG Traxx Leuk hondenspeelgoed in de vorm van een band, te vullen met snacks. Springt onvoorspelbaar op en is ideaal om te kauwen en apporteren, leuk om mee te spelen, gemakkelijk te dragen, robuust en van natuurlijk rubber. Prijs: vanaf € 13,99 Verkrijgbaar o.a. via zooplus.nl

50ste MaxiZoo-winkel geopend in Halle Op 25 maart beleefde dierenwinkel Maxi Zoo een bijzondere mijlpaal met de opening van hun 50ste Belgische winkel in Halle. Dierenbaasjes uit de omgeving kunnen een ruim assortiment producten terugvinden voor de verzorging van hun hond, kat, knaagdier, vogels of vissen. Huisdieren zijn welkom in de winkel en de medewerkers staan klaar met vakkundig advies op maat.

Rotbeest Ratten zijn vies, vleermuizen hebben enge ziektes, mollen graven je tuin overhoop en vossen stelen kippen. Stuk voor stuk dieren waar veel mensen een hekel aan hebben. Maar is dat wel terecht? In deze ode aan twaalf dieren met een slechte reputatie laat Nederlands bekendste dierenredder Karen Soeters zien waarom elk dier op zijn eigen manier mooi, nuttig en aandoenlijk is. Rotbeest! Over ratten en andere dieren met een slecht imago bevat twaalf vermakelijke en informatieve verhalen over dieren, met wonderlijke weetjes, volop dierenliefde en heel veel geestige illustraties van familie De Kort. Leuk om voor te lezen vanaf 6 jaar of zelf te lezen (vanaf 8 jaar). Uitgever: Van Goor ISBN: 9789000380480 Prijs: € 16,99 H A RT VO O R D I E R E N 23

e e n ! 10 van l l a t i o p No in de to

Foto: Shutterstock

n hoog en. Wie uisdier en staa t h n ij e n in o le K n, moe ulaire k houde p n o a p a t o g s n n oit wil mee onijne olletje k b t a ig d t t epsen ha iale gro e houd zo’n sc c e o m s r g e t e rekenin t zijn z tgenoo er wel n soor ten. He é it é z s n n n e mog minste ls je ee alleen elen. A ebben d h e e t z e n e e vaak dieren leven m ie je ze z n , u t r h e e om aar bij observ nodig n ze elk nijnen e o lp k e je h p k groe om: ze len. Oo g. Kort knuffe in n g e r o m z a s er aar. aamsv n bij elk o de lich o w e g horen

24 H A RT VO O R D I E R E N

Huisdieren

Huisdieren

Wij zoeken een

nieuw thuis

In elk magazine stellen we bewoners van asielen aan je voor. Deze dieren wachten op een lief baasje of bazinnetje – misschien ben jij dat wel?

Ben jij Beagle-proof? Stichting hulp en herplaatsing huisdieren (Shhh) herplaatst al 22 jaar ex-laboratoriumdieren, voornamelijk Beagles. Overweeg jij om een Beagle te adopteren? Of wil je liever gastgezin

26 H A RT VO O R D I E R E N

zijn voor één of meerdere Beagles? Surf dan naar www.shhh.nl/bentbeagle-proof, lees de informatie goed door en ontdek of jij ‘Beagle-proof’ bent. Denk je dat het antwoord positief is?

Dan maken ze bij Shhh graag kennis met je want er wordt dringend naar gastgezinnen gezocht. St. hulp en herplaating huisdieren www.shhh.nl

Memory

Nala

Noortje Noortje (1) is een vrolijk Podenco meisje. Met andere honden is Noor helemaal in haar sas. Ze is zindelijk en kan even alleen thuis zijn. Met kindjes kan zij het ook goed vinden. Op katten reageert ze heel rustig. Zoals het een echte Podenco betaamt heeft Noor een grote passie voor jagen. Hierdoor kan zij niet loslopen. De verleiding om haar neus achterna te gaan is dan te groot. Een goed afgezette tuin is wel echt een must.

Ze is wat groter dan een Franse Bulldog met een wat langere snuit en vindt in het asiel alles nog spannend, maar ze gaat graag mee wandelen en is buiten erg nieuwsgierig en onderzoekend. Ze kent enkele basiscommando’s en komt al redelijk goed als je haar roept, maar kan wel uit enthousiasme tegen je op springen. Nala zoekt een baasje met veel tijd. Iemand die het leuk vind om veel met haar te ondernemen en te wandelen.

Memory (3) is een enorm energieke en speelse poes die in haar spelgedrag soms haar eigen grenzen niet kent. Ze duikt, springt en vliegt achter haar ‘prooi’ aan totdat ze helemaal buiten adem is. Memory heeft deze stimulatie echt nodig en een nieuwe eigenaar moet het dan ook leuk vinden om hier veel tijd aan te besteden. We zoeken een eigenaar met Maine Coon ervaring.

Dierenasiel Tiel E-mail: info@dierenasieltiel.nl

Dierenbeschermingscentrum Limburg E-mail: limburg@dierenbescherming.nl

Dierenbeschermingscentrum Amersfoort Tel.: 088 - 811 3470

Jo uw verhaal

Jarvis

Lizz Lizz is een gesteriliseerde poes van 10 maanden. Ze houdt niet van andere dieren en wil graag de enige kat in huis zijn. Lizz is een aanhankelijk en aanwezig typje dat gek op mensen en aandacht is. Het kan niet genoeg zijn die aandacht en dus zoeken we voor haar een huisje bij mensen die veel thuis zijn en ook gek op knuffelen zijn. Een gezin met kinderen zou moeten kunnen. Kerbert Dierentehuis Tel.: 088 - 811 3450

Jarvis (1) is een schuw kereltje en vind alles nog heel erg spannend. Voor Jarvis zoeken we een rustig huisje bij mensen met veel geduld en liefde.. Een gezin met kinderen is voor hem niet geschikt. Jarvis zoekt graag contact met andere katten en dus zoeken we een thuis met al een sociale kat aanwezig of een huisje samen met één van zijn vriendjes; Wenwu, Blade, mantis of Shuri. Kerbert Dierentehuis Tel.: 088 - 811 3450

Wat is jouw ervaring met je exasieldier? Heb je een mooi of inspirerend verhaal om te delen met andere lezers over de adoptie van jouw asieldier? Wij horen graag van je! We starten met een nieuwe rubriek waarin elke maand een lezer zijn of haar verhaal doet over een geadopteerd dier. Stuur ons je verhaal samen met minimaal 3 scherpe foto’s op hoge resolutie naar nique@vipmedia.nl. Wie weet staan jij en je dier volgende maand in Hart voor Dieren!

Let op:

De redactie behoudt zich het recht voor om ingezonden verhalen in te korten. Wij danken je voor je begrip.

Heeft één van de hier gepresenteerde dieren je hart geraakt? Neem dan contact op met het betreffende asiel. De medewerkers vertellen je graag alles wat je moet weten over het dier en de adoptieprocedure. H A RT VO O R D I E R E N 27

Raadgever Hond

Spelletjes

voor de hersenen Viervoeters willen niet alleen fysiek, maar ook mentaal uitgedaagd worden. Met onze tips lukt dat – en zowel mens als dier heeft hier veel plezier in.

VERSTOPTE BUIT Alleen de neus van de hond vindt het lekkers onder de kegel, snelheid helpt niet.

28 H A RT VO O R D I E R E N

en half uur naast de fiets lopen, de baas begeleiden tijdens het hardlopen en spelen met andere honden – daarbij verbruiken honden lichamelijk energie. Maar voor een vervuld, op natuurlijke behoeften gebaseerd hondenleven, hebben ze meer nodig. Dit gaat niet over gehoorzaamheidsoefeningen, want die worden al snel een gewoonte. Viervoeters hebben een gevoel van prestatie nodig, uitdagingen die ze onder de knie krijgen. Slechts tien minuten hersenwerk zal een hond tevreden maken en ook de band met zijn mensen versterken. Heel belangrijk: Vraag niet te veel van je hond, dat demotiveert hem.

DUMMYTRAININ G Als de voerbuidel hoog hangt of vastzit, moeten honden flexibel re ageren.

Rollenspel Doe een stukje kaas of wat kleine plakjes kalkoen in een kartonnen koker van keuken- of toiletpapier, laat de hond eraan ruiken en sluit beide uiteinden af m et een doekje of papier. Leg de rol dan voor de hond neer. Laat het hem rustig uitvogelen gedurende enkele minuten. Slimme viervoeters hebben het al snel onder de knie, beginners moeten het wat langer proberen. Voordat de hond zijn interesse in de geurige buit verliest, open je een kant van de rol.

Boeken lezen Voordat het in de papierbak belandt, kan een oud boek het denkvermogen van de hond versterken: leg kleine stukjes voer tussen een paar pagina’s en sluit het boek weer. De oefening wordt ingewikkelder als er andere ‘lege’ boeken op de grond liggen. Of je verzwaart het leesvoer met een plankje. Laat je trouwe viervoeter maar nadenken.

Knuffel of bal

DIVERSE GEURTJES Het is vermoeiend om de juiste geur uit verschillende te onderscheiden.

Balletje-balletje Je hebt drie bekers of kegels nodig en een afsluitbare voerzak of -buidel die eronder past. Plaats de bekers/kegels ondersteboven en plaats onder één van hen een buidel met een traktatie. De taak van de hond is om de juiste kegel te vinden, deze om te gooien en naar je toe te rennen met de voerbuidel, anders volgt er geen beloning.

Dit is een uitdagende oefening die je langzaam moet opbouwen. Koop twee van de favoriete speeltjes van de hond een bal, een knuffeldier, een plastic kip ... dingen die je hond graag om zich heen heeft. Geef ze allebei een naam, d.w.z. ‘bal’, ‘konijn’, ‘kip’. Plaats één van de speeltjes voor de hond en laat hem het aan jou overhandigen. Spreek daarbij de naam van het object duidelijk uit. Schakel dan over naar het andere speeltje en herhaal de apporteeroefening. Pas als de hond enthousiast reageert op “Breng de bal!” of “Breng het konijn” (natuurlijk krijgt hij een beloning voor het brengen!), leg je beide speeltjes naast elkaar. Nu moet hij opletten welke je vraagt. Als hij het verkeerde item meebrengt, neem het dan aan zonder beloning en stuur hem opnieuw. Prijs hem uitbundig als het lukt.

ruiken en moet blijven zitten terwijl jij met de buidel wegloopt. Leg hem uit het zicht van de hond, loop terug en vraag hem om te zoeken en te apporteren. Als hulpmiddel kun je met een uitgestrekte arm de zoekrichting aangeven. De meeste honden zijn dol op dit spel, dat je zo moeilijk kunt maken als je wilt: soms hangt de voerbuidel aan de deurknop, soms ligt hij op een stoel of in een bak buiten. Het is belangrijk dat de hond niet zoekt met zijn ogen maar met zijn neus. Als hij de voerbuidel bindt, krijgt hij er natuurlijk wat lekkers uit en prijs je hem uitbundig.

DENKSPELLETJES Schuiven, drukken, trekken; hoe krijgt hij het lekkers?

Zoeken en brengen Dit gaat het gemakkelijkst met een gevulde voerbuidel: de hond kan eraan H A RT VO O R D I E R E N 29

Raadgever Hond

Weetjes uit de hondenwereld I n c ij f e r s

Gezondheid: het tekenseizoen begint! Teken zijn bezig aan een opmars. De spinachtigen wachten nu op weiden, in bossen en zelfs in de tuin op warmbloedige gastheren. Ze klimmen bij voorkeur omhoog via hondenpoten en hechten zich dan, bijna onzichtbaar, vast aan de huid waarna ze beginnen met bloedzuigen. Die paar milliliter schaden een gezonde hond niet maar er zijn vervelende ziektes die teken daarbij kunnen overdragen. De beste manier om een tekenbesmetting te voorkomen, is door dierenartsen aanbevolen teekwerende middelen te gebruiken, die vaak ook beschermen tegen vlooien en zelfs tegen mijten. Als je hier geen gebruik van wilt maken, moet je de hond na elke wandeling goed controleren op de parasieten en ze allemaal verwijderen. Teken die zich al hebben vastgehecht, kunnen met een tekentang

per uur kost het bezoek aan een hondenschool gemiddeld, individuele aandacht is altijd duurder.

R a sp or tr et

Dandie Dinmont Terriër

Hij heeft de onmiskenbare naam van het fictieve personage Sir Walter Scott in de roman Guy Mannering. Diezelfde Dandie Dinmont had terriërs aan zijn zijde die snel, slim en onverschrokken waren. Dat geldt vandaag de dag nog steeds voor deze kortbenige, pezige hondjes, die aanhankelijk en zachtaardig zijn in het gezin, maar terughoudend bij vreemden. Ze reageren koppig op hardheid en ze negeren commando’s die voor hen niet logisch zijn. Dankzij de zeer hoge prikkeldrempel worden ze niet snel geprovoceerd. Dandie Dinmont Terriërs denken na voordat ze handelen. De zeer zachte maar weelderige ondervacht en de hardere, gekrulde bovenvacht moeten zorgvuldig worden verzorgd. Trimmen en borstelen zijn een must. De Dandy’s houden iedereen bij, maar hun bewegingsdrang is redelijk beperkt. Met een gewicht van ongeveer 10 kilo en een afmeting van 25 centimeter zijn ze ook geschikt om in appartementen te wonen, vooral omdat ze zelden blaffen.

30 H A RT VO O R D I E R E N

of pincet worden losgemaakt. Het risico op infectie neemt toe naarmate de teek langer op de hond zit, in het begin is dit risico zeer laag. Giet in geen geval olie of een andere substantie op de teek voordat je hem verwijdert; de monddelen zullen hierdoor krachtiger sluiten en het wordt lastiger om de teek er in z’n geheel uit te trekken.

Ik handel op eigen initiatief, niet op commando.

Tekst: Ursula Birr | Fotos’: Adobe Stock (2), istockphoto.com (4), Mauritius, Shutterstock (2), Tierfotoagentur

30 euro

Borstelen, trimmen en scheren

Ad v ie s va n d e ex p er ts

Het is weer tijd voor de vachtwisseling. Honden met een dikke ondervacht worden slanker als ze hun winterbescherming verliezen en er een dunnere zomervacht voor terugkrijgen. Dagelijks borstelen is voor hen essentieel, zodat de dode onderlaag niet gaat klitten met de toplaag. Dit in tegenstelling tot viervoeters die weinig of geen ondervacht hebben. Eén borstelbeurt per week is voor hen voldoende. Degenen die helemaal niet verharen, zoals Poedels, Komondors en sommige waterhonden, moeten in het voorjaar worden geknipt. Met een natuurlijke clip worden de lokken gelijkmatig lang geknipt of geschoren. Als je het modieus wilt, kun je de leeuwenlook kiezen, waarbij het achterste deel van het lichaam kort is geknipt, maar de borst en nek slechts deels worden ingekort. Zonder knippen groeit het haar uit tot lange vilten koorden die tot op de grond reiken. Sommige honden moeten getrimd worden. Hiermee wordt het overtollige bovenhaar in vorm geplukt of met een mes op de juiste lengte geknipt. Omdat sommige van deze honden ook een ondervacht hebben, wordt ook de borstel gebruikt.

Is daslook echt gevaarlijk voor mijn hond? Zoals alle alliumplanten, dus ook knoflook en uien, is daslook schadelijk voor de gezondheid en in hoge doseringen zelfs zeer giftig voor honden. Het bevat methylcysteïnesulfoxide in alle delen van de plant, wat leidt tot bloedarmoede bij honden omdat het de rode bloedcellen aanvalt. Kruid hondenvoer niet met daslook en geef ook geen restjes van je eigen eten die daslook bevatten. Heb jij advies van onze experts nodig? Schrijf ons dan via redactie.hvd@vipmedia.nl

HOUTEN HONDENEN KATTENLUIKEN Uniek en duurzaam design

www.tomsgates.com

Raadgever Kat

Weetjes uit de kattenwereld

Op pad in het groen

Pollenallergie

Vooral in het voorjaar zoemen er veel allergieveroorzakende deeltjes door de lucht. Deze zogenaamde allergenen kunnen ervoor zorgen dat het lichaam van katten overdreven reageert. De gevolgen zijn allergische huidontstekingen en jeuk.

32 H A RT VO O R D I E R E N

Waar naartoe met de

kattenbak?

Bij het plaatsen van de kattenbak gaat het er vooral om niet met het oog van een mens te kijken, maar door de ogen en de belevingswereld van de kat. Staat hij naast de luidruchtige wasmachine? Is de weg er naartoe bezaaid met obstakels, of zit er een deur tussen die dicht kan? Staat de bak in de buurt van de voer- of waterbakjes? Of in een pikdonker en onplezierig hoekje van de woning? Al deze scenario’s zijn niet bepaald comfortabel voor katten. Idealiter zou hun toilet ook uitzicht rondom moeten bieden, want niets is zo erg als van achteren verrast worden als je net bezig bent met een boodschap.

Lentegevoelens bij katten Als de dagen eindelijk langer worden en de eerste zonnestralen hun neus prikkelen, krijgen zelfs veel gecastreerde katten de ‘lentekoorts’. Ze zijn opgewekter, energieker, speelser en kunnen meer geneigd zijn tot kattenkwaad dan normaal. Ook worden mensen soms vaker opgezocht of zelfs opgeëist. Deze energieboost komt enerzijds door de aanmaak van het gelukshormoon serotonine, dat gestimuleerd wordt door blootstelling aan de zon. Daarnaast weten gecastreerde katten instinctief dat de paartijd in het voorjaar begint, ook al zijn ze gecastreerd.

Huishouden Zijn luchtverfrissers

Foto's: Shutterstock

gevaarlijk?

Geuroliën, kamersprays en wierookstokjes zijn bedoeld om van je huis een wellnessparadijsje te maken, maar ze zijn allesbehalve gezond voor katten (en gevoelige mensen). Veel luchtverfrissers bevatten vluchtige organische stoffen (VOS), waarvan wordt vermoed dat ze allergieën veroorzaken en de slijmvliezen irriteren. Een onderzoek (Peterson, 2012) toonde zelfs een verband aan tussen VOC’s in kamergeuren op gestoffeerde meubels en hyperthyreoïdie bij katten: katten uit huishoudens met verhoogde VOS-waarden werden vaker door een te snel werkende schildklier getroffen. H A RT VO O R D I E R E N 33

advertorial

HERRIE SCHOPPEN VOOR PORTIES POÉSIE®

...brengt geluk!

#SAMENPLEZIER

Is jouw kat net zo’n donderstraal als de kat in bovenstaande afbeelding? Elke dag opnieuw sta je perplex van het kattenkwaad wat je gezinslid heeft uitgespookt. Herken je dat? Wanneer je thuiskomt na een lange werkdag en je wordt nog chagrijniger! Nee, niet alweer?! Je kattenkop heeft de plantenpot omgestoten! Je ploft op de bank en hebt geen zin om alles meteen op te ruimen. Daar komt je deugniet aangeslopen. Hij springt op schoot en begint je kopjes te geven. Zo kan je toch niet boos blijven! Hij kroelt tegen je aan en begint hartverwarmend te spinnen. Die porties liefde brengen een glimlach op je gezicht. Je kleine mauwerd is je steun en toeverlaat waar je altijd op kunt rekenen. Die porties liefde geef je maar al te graag terug. Hoe? Met Vitakraft natvoer natuurlijk! En de rommel… die ruim je met liefde weer op. “Mijn kat Tommy heeft diverse smaakjes van Poésie®” gegeten. Hij is er werkelijk dol op! Nog vóór alles in zijn bakje zat, had hij de helft al weer op.”

De zoektocht naar het beste kattenvoer Uit liefde voor je kat wil jij je huistijger voorzien van het beste kattenvoer. Waarbij het belangrijk is dat je kat de juiste voedingsstoffen zoals vitamines en mineralen maar ook vocht binnenkrijgt, zonder onnodige ingrediënten. Vitakraft Poésie® is zonder toegevoegde suikers en bevat geen kunstmatige kleurstoffen en smaakversterkers. Zo krijgt je kat enkel gezonde voeding binnen met de beste ingrediënten die naadloos aansluiten op zijn voedingsbehoefte.

Ben je dus op zoek naar goed en gezond natvoer voor uwe hoogheid, maar weet je niet waar je moet beginnen met zoeken? Vitakraft helpt je op weg. Nieuwsgierig? Neem dan een kijkje op vitakraft.nl/poesie-natvoeding of scan de QR-code. Vitakraft brengt geluk voor dier en mens! #samenplezier “Mijn stoere kater vond deze hap zeer smakelijk. Hoewel hij de verpakking wat te meisjesachtig vond en zich er lichtelijk voor schaamt, geeft hij toch 5 sterren! Het ruikt heerlijk! Ik zou het bijna zelf gaan proberen.”

ONTDEK VITAKRAFT POÉSIE® complete natvoeding • hoog vleesgehalte • zonder toegevoegde suikers • graanvrije opties

Column

Lola haalt graag een frisse neus Lola is als Mopshond geboren en heeft daardoor ook met alle ongemakken te maken die daar blijkbaar bij horen. Natuurlijk heeft ze een leuk koppie met die grote kijkers. Maar die grote bolle ogen zijn niet natuurlijk.

Foto‘s: Dierenzorgcentrum Louterbloemen

ola’s ogen zijn kwetsbaar en ze heeft er al meerdere keren een beschadiging aan opgelopen. Maar haar neus zorgt voor grootste problemen. De neus van Mopshonden en andere kortsnuitige honden moest blijkbaar steeds platter worden. Het uiterlijk was duidelijke belangrijker dan de gezondheid van de dieren. Lola heeft het altijd benauwd en ademen is een voortdurende strijd. Lola werd drie jaar geleden sterk vermagerd en verwaarloosd gevonden. Ze kon niet meer lopen en de wil om te leven was bijna weg. Maar ze pakte haar kans en langzaam zagen we de levenslust terugkeren in haar ogen. Lola is bij mij thuis geweest om te revalideren en nooit meer weggegaan. Ze heeft vriendschap met de katten en Whippets gesloten en hoort bij de familie. Nu ze wat ouder is, krijgt ze steeds vaker luchtweginfecties en die infecties genezen steeds slechter. Vuil en bacteriën blijven tussen de plooien van haar samengedrukte neus zitten. Het zachte gehemelte, wat het snurkende geluid geeft, wordt ook steeds slapper waardoor iedere ademhaling extra inspanning kost. Lola heeft diverse kuren antibiotica op, maar de infectie blijft de kop opsteken. Ik heb al vaker over een operatie nagedacht maar omdat zij veel problemen na de narcose voor een MRI-scan heeft gehad, stelde ik het uit. De tube die zij tijdens de narcose in haar keel kreeg, zorgde voor extra zwelling. En als je neusgaten dan ook nog eens te klein zijn of vol snot zitten, dan krijg je het wel heel benauwd. Ik heb twee keer echte paniek in de ogen van Lola gezien. De eerste keer was toen zij net gevonden werd en de tweede keer was toen we samen ’s nachts op de bank zaten om haar ademhalingen te tellen. Die dag had ze de MRI-scan gehad en ’s nachts raakte ze in paniek van de zwelling, waardoor ze nog slechter kon ademen. Maar nu moeten we een keuze maken om haar neusgaten te laten vergroten en haar zachte verhemelte in te korten zodat ze beter te kan ademen. Nadeel hiervan is dat er enkele dagen voor de operatie een rhinoscopie moet worden gedaan om in haar neus te kijken en er moet ook een CT-scan gemaakt worden. Beide behandelingen gebeuren onder narcose, met alle gevolgen van dien. En dan moet de grote operatie nog gedaan worden! De voorbereidingen kan zij al niet aan. We werken nu aan een plan om alles in één keer uit te voeren zodat Lola niet nog meer hoeft te lijden. Loop zelf maar eens de trap op met een wasknijper op je neus en een rietje in je mond. Het is niet te doen, maar Lola heeft geen keuze. En waarom deden we dat ook weer? Omdat het mooi is ...

Mir jam Addiks

is manager van Dierenzorgcentrum Louterbloemen in Dordrecht.

H A RT VO O R D I E R E N 35

Advertorial

Kat ontwormen

Niet altijd een bittere pil

Met het ontwormen van katten kun je een hoop narigheid voorkomen, daar zijn veel kattenbaasjes zich inmiddels wel van bewust. Toch blijkt uit onderzoek dat de meeste katten deze behandeling onvoldoende op periodieke basis krijgen. Niet omdat wij mensen ons geliefde huisdier goede zorg willen ontzeggen of er niet aan denken. Nee, het probleem zit hem vaak in de obstakels bij het toedienen van medicatie.

ooral het geven van tabletten blijkt lastig te zijn: zo rapporteert 77% van de katteneigenaars al eens gekrabd of gebeten te zijn door hun dier bij het toedienen van tabletten. Van de ondervraagde personen gaf 51% aan dat de relatie met hun kat negatief veranderd was na een behandeling met tabletten, en een derde van de behandelingen werd hierdoor zelfs vroegtijdig stopgezet – met alle gevolgen van dien. Onder de problemen die katteneigenaren ondervinden, zitten onder meer: het weglopen en het zich verstoppen van het dier, het uitspuwen van tabletten, het niet willen opnemen van tabletten met de voeding of een snoepje, krabben en bijten en het tegenstribbelen van het dier, waardoor het openen van de mond al helemaal niet mogelijk is.

Gezondheid mens

Foto: @ayla.mainecoonforestcat

Als je de cijfers uit het marktonderzoek 1 van Vetoquinol uit 2021 bekijkt, snap je wel waarom katten gemiddeld slechts 2,1x per jaar ontwormd worden, in plaats van de minimaal 4 ontwormingsbeurten per jaar die door de ESCCAP (European Scientific Counsil Companion Animals Parasites) geadviseerd worden2. Het preventief behandelen van huistijgers kan een stressvolle en verstorende gebeurtenis zijn; dit terwijl 52% van de kattenbaasjes hun huisdieren als een hecht deel van het gezin ziet. Maar als je bedenkt dat in 65% van de gezinnen met katten ook kinderen of senioren leven, moet over die ontwormingsfrequentie toch goed nagedacht worden. Sommige worminfecties zijn namelijk van dier op de mens overdraagbaar en kinderen, senioren, en mensen met verminderde immuni-

DRONSPOT Makkelijk, stressvrij en compleet behandelen tegen spoel- en lintwormen.

Foto: @Thefluffysiberians

teit zijn extra kwetsbaar. Een goede ontworming is dus niet alleen belangrijk voor je dier, maar ook voor jou en je gezinsleden!

1 Vetoquinol Market Survey 2021, data on file 2 McNamara et al., Survey of European pet owners quantifying endoparasitic infection risk and implications for deworming recommendations. Parasites & Vectors. 2018 Nov 1;11(1):571

Ontwormen kan makkelijker Gelukkig bestaan er voor de ontworming van katten ook makkelijkere toepassingen dan tabletten. Zo zijn er ook ontwormingsmiddelen in pipetvorm. Dronspot is hier een voorbeeld van. Daarbij is het de enige ontwormingspipet die vrij van voorschrift verkrijgbaar is. Dronspot biedt hiermee een makkelijke, stressvrije maar vooral ook zeer complete behandeling tegen spoel- én lintwormen. Door middel van druppeltjes die op de huid worden aangebracht (bij voorkeur hoog in de nek tegen de schedelbasis aan), bestrijdt Dronspot niet enkel de volwassen wormen maar ook alle larven, waardoor de behandeling zeer doeltreffend is – zelfs na toediening van slechts 1 pipet. De pipetten zijn verkrijgbaar voor kleine, middelgrote en grote katten. Ook kittens vanaf 8 weken oud en met een lichaamsgewicht van minimaal 0,5 kg kunnen met Dronspot behandeld worden. De ontworming met Dronspot kan zelfs veilig gebruikt worden tijdens de dracht en het zogen.

Foto: @Madfluffs

Dronspot Dronspot Spot-on (Praziquantel/Emodepside) oplossing voor kleine katten (30 mg/7,5 mg), oplossing voor middelgrote katten (60 mg/15 mg), oplossing voor grote katten (96 mg/24 mg ). Indicaties: Voor de behandeling van gemengde parasitaire infecties bij katten veroorzaakt door rondwormen en lintwormen van de volgende species: Toxocara cati (onvolgroeide en volwassen stadia, L4 en L3), Toxocara cati (L3 larven – behandeling van poezen tijdens late dracht om besmetting van de jongen via de melk te voorkomen), Toxascaris leonina (onvolgroeide en volwassen stadia en L4), Ancylostoma tubaeforme (onvolgroeide en volwassen stadia en L4), Dipylidium caninum (onvolgroeide en volwassen stadia), Taenia taeniaeformis (volwassen stadia), Echinococcus multilocularis (volwassen stadia). Dosering: De aanbevolen minimale dosis is 3 mg/kg lichaamsgewicht emodepside en 12 mg/kg lichaamsgewicht praziquantel, overeenkomend met 0,14 ml Dronspot/kg lichaamsgewicht. Voor de behandeling van rondwormen en lintwormen is een eenmalige toediening per behandeling doeltreffend. Voor de behandeling van katten als preventie van besmetting met Toxocara cati (L3larven) door de melk aan de jongen, is een eenmalige toediening per behandeling ongeveer zeven dagen vóór de verwachte worp doeltreffend. Contra-indicaties: Niet gebruiken bij kittens jonger dan 8 weken of van minder dan 0,5 kg. Niet gebruiken bij overgevoeligheid voor één van de werkzame bestanddelen of één van de hulpstoffen. Bijwerkingen: In zeer zeldzame gevallen kunnen speekselen en braken optreden. Milde en voorbijgaande neurologische aandoeningen zoals ataxie of tremor kunnen voorkomen in zeer zeldzame gevallen. Deze effecten zijn verondersteld op te treden ten gevolge van het likken door de kat aan de toedieningsplaats onmiddellijk na de behandeling. In zeer zeldzame gevallen werd na toediening van het diergeneesmiddel voorbijgaande alopecie, jeuk en/of ontsteking ter hoogte van de toedieningsplaats waargenomen. Aflevering: VRIJ - REG NL 123462-123463-123464. Registratiehouder: Vetoquinol S.A. Verdere informatie op aanvraag beschikbaar via info.be@vetoquinol.com of info.nl@vetoquinol.com.

Raadgever Kleindier

Zo praten

cavia’s

Cavia’s hebben een uitgebreid taalrepertoire. Ze brengen hun gevoelens over door middel van geluiden en lichaamstaal. Ben jij ook benieuwd wat jou cavia’s je te vertellen hebben?

38 H A RT VO O R D I E R E N

ls je je cavia’s goed in de gaten houdt, zul je merken hoe spraakzaam deze sociale knaagdieren zijn. Ze vertonen het meest uiteenlopende (sociale) gedrag in grotere en gemengde groepen. Er is een complex, hiërarchisch sociaal systeem binnen de groep en tussen de geslachten. In tegenstelling tot veel andere sociale zoogdieren, verzorgen cavia’s elkaar niet en knuffelen ze meestal niet met elkaar.

‘DAAR BEN JE!’ Een diep keelgeluid betekent bij cavia’s zoiets als: ‘Welkom, lieve vriend!’

Het dagelijkse leven van de groep wordt vooral bepaald door de meest uiteenlopende geluiden.

COMBINATIE Om een cavia te begrijpen, moet je zowel zijn lichaamstaal zien als zijn geluiden horen.

omlaag en met het haar op de achterkant van zijn nek omhoog, naar het vrouwtje (zeugje) toe. Dit gedrag wordt ook wel ‘rumba’ genoemd. • Zachte knor en piepjes: Ter begroeting van vriendelijke soortgenootjes en om aan te geven dat een cavia blij en tevreden is. • Fluiten: Als een cavia fluit laat hij de andere cavia’s weten dat er gevaar dreigt. Hij is dus ergens bang voor en voelt zich bedreigd. • Hard piepen/wiepen: Dit doen cavia’s voornamelijk als ze honger hebben of als ze bijvoorbeeld een plastic zak horen die ze associëren met het krijgen van eten. Ze doen het dus om je aandacht te krijgen. Jonge cavia’s doen dit zodat de moeder ze terug kan vinden. Het klinkt als wiep wiep wiep, daarom wordt het ook wel wiepen genoemd. • Knorren: Soms maken cavia’s een kort geluidje dat een beetje klinkt als ‘prrrrrt’, een soort knor. Dit is meestal een reactie op een geluid of beweging waar ze van schrikken of onplezierig vinden. Het kan dienen als een soort waarschuwing maar vaak is er niks aan de hand als je dit geluidje hoort.

• Springen (popcornen): Vaak springen de cavia’s hierbij wild in het rond en maken ze er soms piepgeluidjes bij. Als ze dit doen voelen ze zich erg blij. Het lijkt wel een vreugdedansje. • Achter elkaar aan lopen: Dit ziet eruit als een soort treintje. Cavia’s doen dit van nature; zo zijn ze minder kwetsbaar als prooidieren. De voorste cavia is vaak de dominante cavia die bepaalt waar ze naartoe lopen. • Klappertanden: Als ze naar elkaar klappertanden hebben cavia’s ruzie, ze doen dit om elkaar te imponeren. Als ze naar jou klappertanden kan dat om verschillende redenen zijn. Ze klapperen met hun tanden omdat ze zich bedreigd voelen als je bijvoorbeeld met je hand in hun huisje gaat. • Bokken: Soms springen cavia’s als een bok in de lucht. Dit doen ze als ze heel blij zijn.

Kijken en luisteren

Foto’s:: Shutterstock

Cavia’s kunnen een breed scala aan geluiden en bewegingen gebruiken om uit te drukken of ze zich goed voelen of dat ze bang zijn of een waarschuwing willen geven. Als jij als baasje deze geluiden en bewegingen goed kunt interpreteren, kun je het beste inspelen op de behoefte van je cavia’s. • Brommen: Wanneer een man een krols vrouwtje het hof maakt, maakt hij brommende geluiden (‘prrr’). Het mannetje (beertje) beweegt langzaam, wiegend, meestal lichtjes zijwaarts met zijn hoofd H A RT VO O R D I E R E N 39

Raadgever Vogel

Vogels zinvol

bezighouden

In de natuur hebben vogels de hele dag van alles te doen. Ze bouwen nesten, zoeken naar voedsel en dartelen rond met hun soortgenoten. Bied je vogels daarom veel nuttige manieren om zichzelf lekker bezig te houden.

40 H A RT VO O R D I E R E N

SAMEN SPELEN Vogels zijn sociale dieren en hebben behoefte aan contact met soortgenoten.

ok vogels willen spelen en kunnen daartoe aangemoedigd worden. Het is niet alleen belangrijk om plezier te hebben, maar ook om de dieren gezond en fit te houden. Klimmen is de gemakkelijkste manier om te spelen. Zelfs vogels die van nature geen goede klimmers zijn, maken graag gebruik van klimbomen en takken. Ook zitten de meeste vogels graag op een schommel, ook al vallen ze er vaak bijna af tijdens de eerste pogingen. In plaats van een schommel kunnen ook los gespannen lijnen worden bevestigd, die hebben hetzelfde effect als een schommel. Eenvoudige spelletjes en klim- en schommelmogelijkheden zijn leuk, maar ook goed voor de fysieke training en een minimale conditie van je vogels.

VOOR DE GEK HOUDEN? Neem geen spiegel! Een ‘nepvriendje‘ is niets voor je vogel.

re vogel hun speeltje in beslag neemt. Veel vogels beleven evenveel plezier aan een houten wiel met een verlengde as, waarop de vogels hun evenwicht moeten proberen te bewaren. Als ze het eenmaal onder de knie hebben, rollen ze vrolijk rond met hun geliefde speelgoed.

Altijd natuurlijk

TWEE IN ÉÉN Takken nodigen uit om te klimmen en knabbelen.

Spellen met een balletje Houten balletjes zijn bij de meeste vogels favoriet. Vooral zeer speelse soorten, zoals papegaaien en parkieten, grijpen de bal met hun snavel en dragen hem rond of gooien er enthousiast mee. Ambitieuze vogels dragen een balletje ook graag naar de hoogste tak om hem dan van zo hoog mogelijk te laten vallen.

Foto’s: Shutterstock

Evenwicht trainen De wip is ook erg populair bij vogels. Enthousiast rennen ze vrolijk van de ene naar de andere kant en weer terug. Dit is soms zo leuk voor de dieren dat ze zichtbaar geïrriteerd raken als een ande-

Ladders van natuurlijk materiaal (bijv. van hout met schors) dienen de dieren niet alleen als kliminstrument, maar nodigen ook uit om lekker te beknagen. Zorg ervoor dat het ‘vogelmeubel’ niet met schroeven of spijkers is gemonteerd; dit geeft risico op blessures. Natuurlijk is er veel speelgoed te koop in dierenwinkels. Veel dingen waar je je vogels een groot plezier mee doet, kun

je echter ook gemakkelijk zelf regelen. Je hoeft alleen maar je ogen open te houden en je fantasie de vrije loop te laten. Probeer je vogels bijvoorbeeld eens warm te maken voor een pingpongbal. Ze vinden het vaak geweldig om hiermee te spelen.

Stress vermijden Geef je vogels geen spiegels en ander glimmend speelgoed, zoals belletjes. Ze denken dan een soortgenoot in de reflectie te zien en soms proberen ze deze zelfs te voeren. Omdat de verwachte reactie uitblijft, worden ze niet zelden wanhopig door het gebrek aan interactie of worden ze boos. Deze stress moet je je gevederde vriend besparen. Het is veel beter om meteen (minimaal) een tweede soortgenoot bij je vogels te zetten. Die wordt meestal met vreugde begroet en dan kan een levenslange vriendschap beginnen.

Een of twee, of drie... ? Vrijwel alle papegaaien en parkieten zijn van nature groepsdieren, wat betekent dat ze gezelschap nodig hebben. Je moet je dus heel veel bezighouden met de vogel of - liever nog - minimaal een soortgenootje erbij zetten (of een groepje). Zoek eerst uit welke vogelsoort het beste past bij jouw situatie en de leefomgeving die je kunt bieden. Voor sommige soorten heb je ervaring nodig.

H A RT VO O R D I E R E N 41

EHBO-serie

Heb je pijn?

Hoe fijn zou het zijn als we onze dieren gewoon kunnen vragen of ze zich goed voelen of misschien hulp nodig hebben. Aangezien dit niet mogelijk is, moeten we hen goed observeren: wat zeggen de lichaamstaal en het gedrag over de gezondheidstoestand van onze viervoeters?

HELP ME ALSJEBLIEFT Als een hond lusteloos en apathisch lijkt, moet je als baasje snel handelen.

42 H A RT VO O R D I E R E N

Deel

van onze nieu we

serie

at is er met Banjer aan de hand? De anders zo rustige kruising herdershond lijkt ineens nerveus. Het reutje loopt constant op en neer, af en toe is er een kort gejammer te horen. Dit gaat al uren zo! Wat betekent deze onrust? Bij poes Lilly is het precies het tegenovergestelde: normaal gesproken is de actieve Maine Coon-dame altijd in voor een speelkwartiertje met de hengel of haar stoffen muis. Maar al twee dagen trekt ze zich terug, het liefst in haar rustige mandje of onder het bed. Ze wil nu even niet geaaid worden, wat ze met een luid gegrom aankondigt zodra je het probeert. Als dieren zich ineens heel anders gaan gedragen dan normaal, zouden bij hun tweevoeters meteen alarmbellen moeten gaan rinkelen. Omdat een dergelijke opvallende gedragsverandering een teken kan zijn van pijn en/of een (ernstige) ziekte. Op zichzelf is pijn een goede zaak: het is een signaal van het lichaam dat er iets mis is, dat het tijd is om te handelen. Als wij mensen bijvoorbeeld hoofdpijn heb-

SUIKERZIEKTE? Als een kat opvallend vaak moet plassen, kan dit een aanwijzing zijn voor diabetes.

ben, kunnen we gaan liggen, een glas water drinken – en als dat niet helpt, een pijnstiller nemen. Onze dieren proberen pijn te verlichten door hun gedrag aan te passen, bijvoorbeeld door rust of juist beweging. Katten en vooral prooidieren zoals konijnen en cavia’s handelen echter heel subtiel: ze hebben de neiging hun angst te verbergen. Dit is hun overlevingsstrategie, omdat in het wild getoonde zwakte roofdieren aantrekt. Daarom is het onze taak als eigenaren om altijd attent te zijn zodat we snel

Do’s & Don ’ts Vermoed je dat je dier ziek is of pijn heeft? Let dan op de volgende do’s en don’ts: ⊕ Observeer je dier uitvoerig,

maak zo mogelijk foto’s of video-opnames. ⊕ Controleer en documenteer eventuele gewichtsafname of -toename. ⊕ Profiteer van mogelijkheden zoals een videospreekuur voor een snelle eerste beoordeling. ⊕ Bespreek alle maatregelen, inclusief eventuele huismiddeltjes, met de dierenarts. ⊕ Ga met reptielen, amfibieën en vissen naar een gespecialiseerde dierenarts.

⊝ Doe eventuele afwijkingen niet af

met uitspraken als ‘de hond/kat is gewoon oud’ of iets dergelijks. ⊝ Stel het bezoek aan de dierenarts niet te lang uit. ⊝ Geef je huisdier nooit medicijnen voor mensen. ⊝ Verander nooit eigenhandig de dosering van voorgeschreven medicatie. ⊝ Stop niet met medicatie zonder overleg met de dierenarts. ⊝ Mis geen enkele check-up of vaccinatie afspraak.

kunnen reageren op zelfs de kleinste afwijkingen.

Een blik in de bakjes Als een dier bijvoorbeeld zijn favoriete eten weigert, is dit een duidelijk waarschuwingssignaal. Vooral herbivoren als konijnen en cavia’s moeten regelmatig eten, anders komt hun spijsvertering volledig stil te liggen. Redenen voor een verminderde eetlust bij deze kleine huisdieren kunnen onder meer gebitsproblemen, een infectie of vergiftiging zijn. Een dier dat niet wil eten, moet zo snel mogelijk naar de dierenarts worden gebracht om levensbedreigende complicaties te voorkomen. Maar natuurlijk hebben honden en katten ook hun dagelijkse rantsoen nodig om gezond te blijven. Als ze weigeren te eten, kan een ernstige ziekte, zoals nierfalen of een parasietenbesmetting, de oorzaak zijn. Ook in dit geval is het motto: direct naar de dierenarts! Naast eetgedrag dienen dierenbaasjes het drinkgedrag van hun huisdier

CONTROLE De snijtanden van knagers moeten regelmatig worden gecontroleerd. H A RT VO O R D I E R E N 43

EHBO-serie Supplementary material

Pijngezicht bij de kat

Facial expressions of pain in cats: the development and validation of a Feline Grimace Scale

MetMarina watC Evangelista, oefening kunnen katteneigenaren van het geRyota Watanabe, Vivian SY Leung, Beatriz Monteiro, Elizabeth O’Toole, Daniel SJ Pang, Paulo Vdier Steagallpijn heeft. Omdat de zicht van hun kat aflezen of het gezichtsuitdrukkingen van onze katten veranderen, afhankelijk van of ze pijnvrij zijn, lichte of ernstige pijn hebben. TRAINING MANUAL Het zogenaamde pijngezicht wordt gekenmerkt door de stand van de FELINE oren en ogen. Hoe vlakker de stand van de GRIMACE SCALE 1 Pijnvrij: normale kophouding

3 2 1 Hevige pijn: Pijn: Pijnvrij: Instructions for using the scale Snorharen Ogen/oren ‘hanogen goed open, staan op gen’ een beetje oren rechtop Rate each action unit from 0 to 2:

oren en ogen, hoe sterker de pijn. Tegelijkertijd worden de 0 = action unit is absent 1 = moderate appearance of the action unit, uncertainty over its presence or snorharen wat opgetrokken oforjuist naar beneden gedraabsence 2 = obvious appearance of the action unit

2 Pijn: gespannen houding

3 Hevige pijn: gedrukte houding, kop laag

gen. Hierdoor ontstaat er een driehoek tussen de ogen, oren en neus die een duidelijke indicatie van pijn geeft. Als een kat pijn voelt, blijkt dit ook uit zijn lichaamsspanning en een veelal gehurkte houding. Katteneigenaren moeten deze houding echter niet verwarren met een rustende of slapende kat. Het verschil wordt gemaakt door de snorharen, die omhoog worden gedragen als er sprake van pijn is (zie links).

If the action unit is not visible, please mark the option “not possible to score”

NAAR DE DIERENARTS Alle afwijkingen moeten zo snel mogelijk opgehelderd worden.

HAPPY Ook het verenkleed geeft informatie over de gezondheid.

in de gaten te houden. Als een viervoeter minder drinkt dan normaal, kan dit duiden op maag-darmproblemen zoals buikpijn, obstipatie of diarree. Hevige dorst of verhoogde vochtopname kan daarentegen een symptoom zijn van diabetes. Ook de hoeveelheid urine en ontlasting kan informatie geven over de gezondheid van een dier: zijn de frequentie, kleur en consistentie van de uitscheiding hetzelfde als gebruikelijk of zijn er afwijkingen? Zit er bloed in de urine of ontlasting? Als je hierin onre44 H A RT VO O R D I E R E N

gelmatigheden ontdekt, moet je je dier bij voorkeur meteen naar de dierenarts brengen.

Vacht en veren Of een dier ziek is, kun je soms ook zien aan het veranderde uiterlijk. Als de vacht of veren steeds doffer worden, er kale plekken ontstaan en mogelijk zelfs uitslag, kan dit wijzen op een allergie, parasietenbesmetting of een ziekte. In dit geval reageren honden en katten vaak door intensief te likken, te knabbelen en/

of te krabben. Als een dier zijn vacht of veren niet verzorgt, kan dit een teken van pijn zijn: onverzorgde vacht of veren zouden een reden tot zorg moeten zijn, vooral in het geval van kleine huisdieren en vogels. Deze dieren zijn doorgaans meesters in het verbergen van hun lijden, dus een verandering van vacht of veren is vaak de enige aanwijzing dat er iets mis is. Verwijde pupillen kunnen ook een teken zijn van pijn die eigenaren van gezelschapsdieren serieus moeten nemen - evenals een verhoogde ademhalingssnelheid, meer speeksel of tandenknarsen. Konijnenliefhebbers moeten hierbij extra goed opletten want terwijl konijnen hun welzijn kunnen uiten door rustig met hun tanden te knarsen, ANDERE SOORTEN reptielen zoals baardagamen moeten goed geobserveerd worden.

duidt een duidelijk hoorbaar, sterk tandenknarsen juist op pijn. Om een ziekte bij hun huisdier in een vroeg stadium te herkennen, moeten dierenliefhebbers ook de lichaamstaal en bewegingen van hun viervoeters goed bestuderen. Een ongebruikelijke positie van de kop, stijfheid bij beweging, tekenen van verlamming en mank lopen moeten zeker worden bekeken door een dierenarts.

Hulp voor reptielen Bijzonder moeilijke patiënten zijn reptielen, amfibieën en vissen. Omdat ze geen duidelijke gezichtsuitdrukkingen tonen en, afhankelijk van de soort, weinig of geen geluiden maken, moeten eigenaren van schildpadden, gekko’s, kikkers en koi erg goed kijken. Want ook deze dieren hebben een zenuwstelsel en kunnen pijn voelen. Als baardagamen, kameleons & co. in korte tijd veel gewicht verliezen, duidt dit ook op een ziekte. Dan moeten de leefomstandigheden worden gecontroleerd: Is de temperatuur in het terrarium goed? En de luchtvochtigheid? Werkt het aquariumwaterfilter naar behoren? Als je geen problemen kunt vinden die kunnen worden opgelost, moet je een dierenarts raadplegen, bij voorkeur een deskundige op het gebied van reptielen, amfibieën en/ of vissen. Sommigen bieden huisbezoeken aan om de patiënt in zijn vertrouwde omgeving te kunnen onderzoeken.

Snel handelen

het raadzaam om in een vroeg stadium deskundig advies in te winnen bij de dierenarts. Want hoe eerder een ziek dier kan worden behandeld, hoe beter: de snelle start van de therapie vermindert niet alleen de pijn van het dier – de portemonnee van de eigenaar wordt ook gespaard. Wie een bezoek aan de dierenarts (te) lang uitstelt, loopt het risico dat het ziektebeeld verslechtert, chronisch wordt en/of ernstige secundaire ziekten tot gevolg heeft. Kleine kwaaltjes zijn daarentegen vaak snel en goedkoop te behandelen.

Stille aanwijzingen Een huisdier nemen betekent verantwoordelijkheid nemen voor een levend wezen. Denk hierbij aan het zorgen voor zijn welzijn en het tijdig bezoeken van de dierenarts bij eventuele afwijkingen, maar ook ter preventie van ernstige aandoeningen en ziektes. Onze dieren kunnen ons niet met woorden vertellen dat ze pijn hebben, of ziek of gewond zijn. Maar als oplettende dierenliefhebbers is het onze plicht om elke ongebruikelijke gedragsverandering van het dier te herkennen en zo snel mogelijk aan te pakken. Een onaangeroerde voerbak kan bijvoorbeeld betekenen: ‘Ik voel me niet goed! Help me alsjeblieft!’

volg

In de

ende Heeft de hond moeite met uitg ave: opstaan? Springt de kat niet meer zo lenig als vroeger op Prev de vensterbank? Wat sommient ge eigenaren afdoen met ‘hij ziek ie van tes wordt gewoon oud’, kan een indicatie zijn van artrose of een andere gewrichtsaandoening. Ook in dit geval dient de dierenarts te worden geraadpleegd zodat de viervoeter niet onnodig pijn hoeft te lijden. In ieder geval is

Tekst: Natalie Decker | Foto‘s: Shutterstock

Deel

LET OP: Hevig tandenknarsen duidt bij konijnen op pijn.

WORD OF DONATEUR IE! KOM IN ACT

www.dier.nu

S la a p a p s la h o n d j e , n is een goede

Foto: Shutterstock

sen ome volwas nen dr n n u e k E . e k ps rij Om t dag, pu belang l r e e e p h r t u 0 us er 12 u t wel 2 nachtr ngeve ken to o e t w p a ie , r la d er tot hond s s mind tijd van d f e e e t le s e d dit tot d ken ou wordt slapen cht we aarna a D . e z g h r a n ij ee rd ordt ka uur pe r wann w u r u e 2 d 1 u r. eer l 18 uu hond o ongev tot we te een , a n e m r p a la lijkt zijn. Na gaan s e hond r meer d e e n a w v t e juis t van apritm l op da Het sla e e v f latie . nog re de wolf

46 H A RT VO O R D I E R E N

Mens & dier

Mens & dier

Sweet dreams Trappelende pootjes, een blafje, kwispelen, janken of zelfs smakken… honden kunnen ontzettend druk zijn in hun slaap. Veel baasjes zien dit als teken dat het dier droomt. Maar dromen honden wel? Hierover spraken we met Claudia Vinke, senior researcher en academisch docent bij de faculteit Diergeneeskunde aan de Universiteit Utrecht.

48 H A RT VO O R D I E R E N

oordat we ons in de hondenslaap verdiepen, eerst even in het kort onze eigen slaap en dromen. Mensen slapen in verschillende cycli. Tijdens zo’n cyclus doorlopen we verschillende fases: inslaapfase, lichte slaap, overgangsfase naar de diepe slaap, diepe slaap en de REM-slaap. Het is tijdens de REM-slaap dat de meeste van onze dromen plaatsvinden. Deze fase wordt dan ook wel de droomslaap genoemd.

Net als mensen

Claudia Vinke ... is gedragsbioloog, gespecialiseerd in het gedragen welzijn van gezelschapsdieren. Zij is universitair docent en senior researcher aan de Universiteit Utrecht, faculteit Diergeneeskunde.

“Of honden gedroomd hebben, kunnen we ze natuurlijk niet vragen, maar er zijn wel andere manieren waarop onderzocht is of zoogdieren in een droomslaap terecht kunnen komen.” Claudia Vinke spreekt hier over onderzoeken waarin gekeken is naar het slaap-waakritme van honden en welke hersengebieden daarbij geactiveerd werden. “Honden blijken dezelfde slaapcycli te doorlopen als mensen, en tijdens hun REM-slaap worden de dezelfde hersengebieden geactiveerd – de hersenstam en de hypothalamus”, aldus Claudia. Binnen de diergeneeskunde wordt dit gezien als een sterke aanwijzing dat honden daadwerkelijk dromen. Waarover ze dromen blijft natuurlijk gissen, al kunnen we ons er wel iets bij voorstellen. Ligt je viervoeter te dromen dat hij een kluif verorbert of 'rent' hij achter een bal aan? Ga maar eens na wat je hond onlangs heeft beleefd. “Waarschijnlijk zijn het die dingen die in hondendromen terug te vinden zijn”, beaamt Claudia. Overigens is er wel één verschil tussen de slaapcycli van mensen en die van honden. Een complete slaapcyclus van honden duurt slechts twintig minuten, terwijl bij ons alleen al de REM-slaap 45 minuten kan duren.

Onderzoek bij asieldieren Eén van Claudia’s promovendi, Janneke van der Laan, onderzoekt momenteel de slaap van

Beter slapen Het onderzoek richt zich op honden die in een asiel verblijven, maar de (toekomstige) resultaten zullen ook toepasbaar zijn bij huisdieren die wel een baas hebben, en die thuis in een stressvolle situatie zitten. Als stress een factor is die maakt dat je huisdier niet lekker slaapt en dus niet in zijn REM-slaap komt, is het een goed idee om dat aan te pakken. Want het dromen in deze fase heeft een functie voor je hond: het herstellen op zowel fysiek als mentaal vlak. “Als honden structureel niet aan hun REM-slaap toekomen, kan dat zelfs traumavorming in de hand werken, omdat ze heftige prikkels niet kunnen verwerken", aldus Claudia. En dat brengt ons bij een vraag die veel hondenbaasjes hebben: Moet ik mijn hond wakker maken als ik hem heftig hoor piepen of zie ‘vechten’ in zijn slaap?

Heeft hij een nachtmerrie? Over het wakker maken van dromende honden is Claudia stellig: “Nee, laat je hond gewoon doorslapen.” Dat zal voor menig baasje niet meevallen omdat de geluiden en bewegingen op een nachtmerrie lijken te wijzen. “Dat zoogdieren nachtmerries kunnen hebben, is waarschijnlijk, maar vergeet niet dat ook die een functie hebben, namelijk het verwerken van ervaringen”, verduidelijkt Claudia. En mocht je toch nog twijfelen, knoop dan deze waarschuwing van de gedragsbiologe in je oren: “Maak je je hond wakker tijdens een droomslaap, dan doorloopt hij niet de volledige herstelfase en kunnen de gevolgen daarvan wel eens vervelender zijn dan de nachtmerrie zelf”. H A RT VO O R D I E R E N 49

Tekst: Mariska Kloet | Foto's: Shutterstock

NIET STOREN A.U.B. Maak een slapende hond nooit wakker.

asielhonden als indicator van stress en herstel. Als je als viervoeter opeens in een onbekende omgeving moet leven, waar je niemand kent en het vreemd ruikt, kan dat bijzonder stressvol zijn. “We zien dan ook dat bijna iedere hond die in het asiel opgevangen wordt, de eerste twee dagen niet toekomt aan het doorlopen van een volledige slaapcyclus”, vertelt Claudia. Na die twee dagen ontstaat er een verschil tussen de opgenomen dieren. Kwetsbare honden die een onveilige puppytijd hebben gehad en/of slecht zijn gesocialiseerd, komen in de nieuwe situatie moeilijker of zelfs helemaal niet tot rust. Deze dieren zijn prikkelsensitief; voor hen is alles wat ze zien, horen of ruiken bedreigend, waardoor het hen amper lukt zich uiteindelijk veilig te voelen in een nieuwe omgeving. “Soms blijven die dieren zo onrustig dat ze niet aan hun droomslaap toekomen”, aldus Claudia. Het gevolg is dat deze gevoelige honden in een vicieuze cirkel terechtkomen. Ze kunnen niet slapen door de overbelasting aan prikkels en stress, en doordat ze niet kunnen slapen raken ze nog sneller overbelast.

Vraag & Antwoord Service

Vraag & Antwoord

Hoe voorkom ik dat mijn hond continu om aandacht vraagt?

este Tinley Gedragstherapie, Ik heb een Labrador van drie jaar, Bas. Ik heb hem uit het asiel gehaald en hij woont nu een half jaar bij mij. Ik vind Bas geweldig en we doen veel samen: wandelen, sporten, zelfs bij het klussen staat hij me bij. Maar het valt me op dat hij altijd aandacht vraagt, ondanks dat ik vind dat ik hem al best veel tijd en aandacht schenk. Hij staat altijd naast me of voor me te kwispelen, zo van: ‘wat gaan we nu doen?’ En als ik hem dan even geen aandacht geef gaat hij piepen of wordt hij erg onrustig. Hoe los ik dit op?

Foto’s: Shutterstock

eel honden zijn graag actief met de baas bezig. Ze willen wandelen, spelen of apporteren. En wat is er leuker dan een hond die zo graag bij je wil zijn? Jouw hond komt uit het asiel en woont nu een half jaar bij je. Voor een hond is dit een hele verandering en het kost tijd om dit te verwerken. In deze tijd hebben jullie samen een band opgebouwd. Voor Bas is deze band heel belangrijk, hij is al een keer verhuisd en wil graag zekerheid. Samen bezig zijn is dan een goede manier om de band te versterken. Maar het is ook belangrijk dat de hond voldoende rust krijgt. Een hond die niet voldoende rust krijgt zal oververmoeid raken. En dan kom je in een vicieuze cirkel terecht. De hond is moe, kan geen rust pakken en blijft om activiteiten vragen. Het is daarom belangrijk om Bas op tijd zijn rust te geven. Bas moet leren dat hij af en toe even zonder aandacht kan. Je kunt dit doen door hem een vaste plaats te geven waar hij tot rust kan komen. Dit kan een bench zijn maar ook bijvoorbeeld een eigen plaats op een rustige plek. Je kunt hem daar iets geven waar hij op kan knagen. Een kong met iets lekkers bijvoorbeeld. Dit zorgt ervoor dat hij zijn plaats als een prettige 50 H A RT VO O R D I E R E N

plek leert kennen. En ergens op knagen maakt dat hij tot rust komt. Het is belangrijk dat wanneer je de hond zijn rust geeft de omgeving ook rustig is. Naast voldoende beweging is het ook belangrijk om te zorgen dat je hond mentaal genoeg uitgedaagd wordt. Dit kan door in huis wat hersenspelletjes zoals hondenpuzzels te doen. Voor een Labrador is ook een speurtraining heel geschikt. Dit zorgt ervoor dat de hond na de training moe en voldaan is. Dan kan Bas daarna even op zijn plaats gestuurd worden om te rusten. Door een goede balans tussen activiteit en rust leert Bas dat het niet nodig is om continu jouw aandacht te vragen. Dan zal hij ook het vertrouwen krijgen om te genieten van de band die jullie samen hebben opgebouwd.

Carlian Brauckmann Tinley-gedragstherapeut voor dieren www.tinleygedragstherapievoordieren.nl

Waarom ‘headbangen’ duiven? Omdat een duif zijn ogen aan de zijkant van zijn kop heeft zitten, heeft hij moeite met het inschatten van diepte. De twee blikvelden van de ogen hebben geen overlap; je kunt dit vergelijken met het kijken met één oog. Zie dan maar eens hoe ver iets van je af is. Door snel met zijn kop te schudden, krijgt de duif beelden binnen vanaf meerdere standpunten, die hij combineert om diepte te kunnen zien. Bewegingen in de omgeving worden echter het beste waargenomen wanneer de kop niet beweegt. Daarom beweegt de duif zijn kop alvast vooruit, en pas dan neemt hij een stap. De duif schuift zijn lijf als het ware onder zijn kop door. Daardoor lijkt het alsof de kop achteruit beweegt.

TE HUUR: VRIJST. 6 PERS. BUNGALOW in mooi rustig park in de bossen van Winterswijk. Honden/huisdieren welkom, omheind terrein. www.bosvakantie.nl Wilt u meer weten? Tel. 0543 - 515656 of g.overbekking@chello.nl

Dé specialist in diergedrag

Hulp nodig bij probleemgedrag van uw hond? Gedragsproblemen zijn vervelend maar gelukkig vaak oplos baar. Veel honden eigenaren gingen u voor en zijn tot hun tevredenheid geholpen met advies en begeleiding.

www.tinleygedragstherapie.nl Tel 0900 20 20 653

Mens & Dier

Hond in huis

De tien belangrijkste lessen

In coronatijd kocht heel Nederland massaal een hond. Maar nu het normale leven weer is begonnen en die honden in de puberteit komen, merken mensen dat die honden toch wat moeilijker opvoedbaar zijn dan gedacht. In zijn boek Hond in huis legt Jeroen Oomen in tien stappen uit hoe iedereen een zelfverzekerde hondeneigenaar kan worden. 52 H A RT VO O R D I E R E N

NIET MAKKELIJK Het is een hele klus om een zelfverzekerde hondeneigenaar te worden. Onderschat dit niet.

ondencoach Jeroen Oomen is de opvolger van Martin Gaus en heeft al vele BN’ers geholpen met het trainen van hun hond, waaronder René Froger, Wendy van Dijk en Babette van Veen. Hart voor Dieren ging met hem in gesprek over zijn boek en de belangrijkste lessen die je moet kennen als je een goede relatie met je hond wilt. Hart voor Dieren: Hoe ‘makkelijk’ is het om een zelfverzekerde hondeneigenaar te worden die een netjes opgevoede hond heeft? Jeroen Oomen: Nou daar kan ik wel makkelijk over zijn eigenlijk; dat is niet makkelijk! Ik denk dat het vaak onderschat wordt wat een klus het is om een goed opgevoede hond te trainen. Of je nu een pup in huis haalt of een oudere hond, het is een hele klus om een zelfverzekerde hondeneigenaar te worden met een netjes opgevoede hond. Het begint al met dat er zo ontzettend veel informatie van internet te halen is dat het soms lastig is om door de bomen het bos nog te zien. De informatie is overvloedig en vaak - hoe meer je je gaat verdiepen - erg tegenstrijdig. Daar word je niet echt zelfverzekerder van meestal. Waar het mee begint is dat je begrijpt wat je aan het doen bent en dat je ergens traint of begeleiding zoekt die bij je past. Bij de begeleiding van eigenaren vind ik theorielessen niet zo belangrijk als praktijklessen; die combinatie zorgt ervoor dat je een hond beter leert begrijpen en met hem om

Hondencoach Jeroen Oomen

leert gaan. Door meer begrip word je zelfverzekerder waardoor je onder andere beter leert samenwerken wat ertoe kan leiden dat je verder kunt komen met je hond en hem meer kunt leren dan wat je in eerste instantie voor mogelijk had gehouden. Wat maakt dat de puberteit bij een hond een lastige fase voor zowel hond als baas kan zijn? Wat gaat er in die periode vaak mis? Vaak, als ik het heb over honden, trek ik ook wel de vergelijking met mensen. Natuurlijk kun je honden niet met mensen vergelijken maar om één en ander te verduidelijken doe ik dat toch geregeld; zo ook in mijn boek. In de puberteit veranderen veel dingen in je lijf en in je hoofd. Je lichaam en geest worden volwassen en onder andere door de hormonen in je lijf kun je last hebben van stemmingswisselingen en ben je op zoek naar houvast, handvatten en eigenlijk ook wel naar grenzen. Bij honden is dat ook zo. Er gebeurt zoveel; zowel lichamelijk als fysiek, waardoor je wat in de war kunt raken en je anders gaat gedragen. Wat vaak mis gaat is dat eigenaren de hond niet goed begrijpen of het proces waar de hond in zit. Dan kun je gefrustreerd raken ten opzichte van de hond die dan ook weer gefrustreerd kan worden. Ik zie dan nogal eens eigenaren die boos gaan doen naar de hond terwijl boosheid eigenlijk een vorm van onmacht is. Door je nog meer in de hond te verdiepen zul je merken dat als je wat ‘meebeweegt’ in de pubertijd zonder de doelen uit het oog te verliezen, dan zul je deze periode makkelijker door kunnen komen. Wat zijn de grootste problemen waar veel mensen die in een opwelling een hond hebben aangeschaft tijdens de pandemie tegenaan lopen? Ik denk dat de grootste problemen waar mensen tegenaan lopen als ze honden in een H A RT VO O R D I E R E N 53

IN DE PRAKTIJK Jeroen Oomen heeft vaak te maken met agressie-gerelateerde problemen en problemen waar angst aan ten grondslag ligt.

opwelling gekocht hebben dat dat onmacht is. Dat klinkt wellicht gek, maar dan bedoel ik onmacht uit onwetendheid. Een hond is prachtig en kan een enorme aanvulling zijn in het leven van mensen, maar het is niet zomaar ‘iets’. Het is van belang dat je je, voor je een hond aanschaft, verdiept in zaken als: wil ik een reu of een teef? Wat voor ras of kruising? Een pup of oudere hond enzovoorts. Mensen die een hond willen aanschaffen zou ik adviseren om echt een rationele afweging te maken en bewust te zijn van het feit dat je een hond voor lange tijd in huis haalt. Mij is opgevallen dat er toch veel impulsaankopen geweest zijn waarbij mensen een hond in huis hebben gehaald waarbij ze echt niet weten wat ze precies in huis gehaald hebben. Wat zijn volgens jou veel voorkomende problemen tussen honden en baasjes? Vaak zie ik wel dat de problemen die mensen met hun hond ervaren eigenlijk gedrag is wat normaal is voor een hond of ras. Wat ik in mijn praktijk voor gedragstherapie vaak tegenkom zijn agressie-gerelateerde problemen of problemen waar angst aan ten grondslag ligt. Honden die niet goed gesocialiseerd zijn en moeite hebben 'om de wereld aan te kunnen’. Op de hondenschool komen we vooral problemen tegen als trekken aan de riem en weglopen. Wat is volgens jou nou echt de basis van een goede relatie tussen baas en hond? Het begint altijd met liefde, respect en begrip. 54 H A RT VO O R D I E R E N

Het begint altijd met liefde, respect en begrip

Hoe ben jij in de hondenwereld beland? Wie was jouw inspiratie om met honden aan de slag te gaan en wat is jouw opleiding? Het is begonnen toen ik een jaar of zeven oud was en is tot op de dag van vandaag niet gestopt. Ik heb ontzettend veel geluk gehad en dat is tot op de dag van vandaag ook nog niet gestopt. Een oom van me kreeg een hond toen ik een jaar of acht oud was, vanaf toen was ik verliefd op honden. Hij ging trainen op een hondenschool en ik ging zo ongeveer elke les mee kijken. Al snel mocht ik helpen en vanaf mijn veertiende ben ik les gaan geven op de hondenschool in het Brabantse Oosterhout. Toen ik achttien jaar oud was ben ik daar gaan werken als beroepshondentrainer; ik trainde daar bij de interne trainingen honden met probleemgedrag, trainde intern jachthonden en gaf les bij diverse cursussen. Toen ik tweeëntwintig was ben ik bij Martin Gaus gaan werken in Lelystad. In eerst instantie als trainer van de interne schoolhonden en als trainer van blindengeleidehonden, maar na een half jaar werd ik hoofdinstructeur en hoofdtrainer. In die hoedanigheid was ik verantwoordelijk voor de kwaliteit van de interne trainingen en de instructeurs en trainers die op het Dierenhotel werkte. Ik gaf de instructeurscursussen, de praktijkdagen voor de L.O.I. en de praktijkdag voor dierenartsen in opleiding. Toen Martin Gaus zijn gedragscentrum opende, ben ik hoofd opleidingen geworden en heb ik mede aan de basis gestaan van de opleidingen tot Kynologisch instructeur en Kynologisch gedragstherapeut; ook

Tekst: Nique Hanskamp | Foto's: Shutterstock, HaperCollins/Jeroen Oomen

gaf ik daar verschillende modules en workshops. In die tijd heb ik ook, met mijn toenmalige partner een franchiseschool gehad van Martin Gaus in Lelystad. Na mijn NLP-opleiding heb ik een jaartje in het bedrijfsleven gewerkt als trainer en coach van managementteams. In die tijd kwam ik geregeld over de vloer bij mijn ontdekking Debby die zelf een hondenschool had; Martin Gaus Hondenschool Hellevoetsluis. Omdat ik de honden zo miste en een aanbieding voor een project kreeg van de politie ben ik gaan werken bij de politie Rotterdam – Rijnmond als instructeur bij de hondenbrigade en Unit Specialistische Honden. Nadat ik daar een jaar gewerkt heb ben ik als Manager Training gaan werken bij Hulphond Nederland waarbij ik verantwoordelijk was voor

het hele opleidingstraject en het opzetten van een therapiehondentraject. Uiteindelijk ben ik een jaar of 10 geleden met Debby samen verder gegaan toen we samen Kynologisch Nederland begonnen; een hondentrainings- en gedragscentrum.

Trainen op basis van straf, dat kan echt niet meer

BEWUSTZIJN Als je een hond wilt, realiseer je dan dat je het dier voor een lange tijd zult hebben.

Zijn er methoden waar je een afkeer van hebt? Uiteraard zijn er methodes waar ik niet achter sta maar wat ik nog erger vind is dat die methodes vaak toegepast worden door mensen die niet verder willen of kunnen kijken dan wat zij doen. Waar ik moeite mee heb is mensen die nog met honden omgaan zoals we dertig jaar geleden deden; trainen, opvoeden en begeleiden op een basis van straf. Wat zijn jouw plannen voor de toekomst? Ik heb zo ontzettend veel plannen. Sommige zijn reëler dan andere, daar ben ik me bewust van maar ik heb de volgende plannen en dromen. Ik wil graag, in samenwerking met HarperCollins, nog minimaal een boek schrijven. Dat zou dan een boek moeten worden waar in stapjes het aanleren van belangrijke oefeningen uitgelegd wordt; zeg maar een echt 'doe-boek'. Daarnaast ben ik bezig om een aanvullende opleiding voor instructeurs en trainers te ontwikkelen, waarbij de nadruk ligt op het gebied van begeleiden van mensen en de praktische kanten van het trainen en begeleiden van eigenaren en honden. Ook zou ik het prachtig vinden om nog meer mijn kennis te delen door workshops en trainingen te geven in heel het land. Het belangrijkste is dat we met ons geweldige team van Kynologisch Nederland blijven genieten van de omgang met mensen en honden en het blijven delen van onze passie.

Boek info

Wat betekenen honden voor jou persoonlijk? Ze zijn onmisbaar in zowel mijn persoonlijke als zakelijke leven. Honden zorgen er voor dat je enorme liefde kunt ervaren en soort van gedwongen wordt om lekker actief te leven. Hoe zou je jouw opvoedingsmethode/ coaching het beste kunnen omschrijven? Recht door zee. Simpel, duidelijk en verklaarbaar. Gebaseerd op praktische kennis, voor iedereen toegankelijk. In de trainingen voor honden en de coaching voor mensen die allemaal beloningsgericht zijn. Gebruikmakend van de clicker wordt er getraind met de focus op het gewenste gedrag en doelen.

AUTEUR : JEROEN OOMEN UITGEVER: HARPERCOLLINS ISBN : 9789402709728 PRIJS: € 20,00 (PAPERBACK) OF € 12,99 (E-BOOK)

H A RT VO O R D I E R E N 55

Evenement

Het leukste dierenfestival

Animal Event

In het weekend van 6, 7 en 8 mei wordt het terrein van De Beekse Bergen weer omgetoverd tot een waar (huis)dierenfestival. Dan vindt namelijk de 14e editie plaats van het leukste (huis)dierenevenement van Nederland. Animal Event is hét event voor dierenliefhebbers uit Nederland en België. Samen met je trouwe viervoeter, familie en vrienden een dagje weg, daar leent Animal Event zich perfect voor!

rie dagen lang komt de huisdierenbranche bijeen. Een gezellige dag uit, andere dierenliefhebbers ontmoeten, kennis maken met diverse rashonden en -katten en meer leren over het gedrag van onze huisdieren; het gebeurt allemaal op Animal Event. Voor konijnen, paarden, honden, schapen, katten en reptielen is er van alles te beleven. Experts en leveranciers tonen de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van voeding, speelgoed en gezondheid. Daarnaast maken spectaculaire dierenshows, interactieve workshops, sfeervolle foodcourts en de 160 verschillende winkeltjes met de leukste hebbedingen jouw bezoek aan Animal Event compleet. 56 H A RT VO O R D I E R E N

Het programma in 2022

Workshops, lezingen en winkeltjes

Animal Event biedt een divers programma boordevol workshops, clinics, shows en demo’s. Professionals uit de dierenbranche geven gedurende het event interactieve, leerzame en leuke clinics, demonstraties en workshops waarbij het verzorgen, het trainen en de gezondheid van (huis)dieren centraal staat. We hebben vier leuke programmaonderdelen voor je op een rij gezet: Dierenshow met Anne Krüger: Niemand minder dan de bekende Duitse dierentrainster Anne Krüger verzorgt dit jaar samen met haar dochter een show tijdens Animal Event. Ze laten

je versteld staan van de samenwerking tussen dier en mens zoals je nog nooit gezien hebt. De show van Anne is er één van internationaal niveau. Met haar geiten, Portugese paard, Duitse pony en Britse honden laat ze zien dat allerlei soorten dieren samen kunnen werken. Anne verzorgt iedere dag de afsluiting in de Farm Food Hondenpiste. Dog Dance Show met Lukas Pratschker: Lukas Pratschker stond in 2007 voor het eerst op het podium met een jongleeract. Al snel volgden een vuurnummer en luchtacrobatiekact. In eerste instantie had Lukas niets met honden, maar toen in 2010 hond Falco in zijn leven kwam, kwam daar verandering in. Lukas en Falco raakten vlot aan elkaar gewend en begonnen kleine trucjes te oefenen. Kleine trucjes liepen uit tot grote Dog Dance shows waarna Lukas en Falco het Duitse programma ‘Das Supertalent’ wisten te winnen in 2013. Sindsdien reizen de twee door heel Europa om hondendansshows te geven. Tijdens Animal Event zorgt Lukas dagelijks voor een show van internationaal niveau. 'Help, mijn kat is een stresskip' met Fieke Halbertstadt: Als kattengedragstherapeut bij haar eigen gedragspraktijk Kat&Mens, kan Fieke je alles vertellen over kattengedrag. Fieke verzorgt op vrijdag 6 en zaterdag 7 mei interessante lezingen, die jou als katteneigenaar helpen om stresssignalen op tijd te spotten en je kat te helpen. Tijdens Animal Event vind je Fieke in het Prins Kattencafé op het Eiland. Met twee ton door de bocht met Stal Brooijmans: Stal Brooijmans is een bedrijf dat al generaties lang gespecialiseerd is in trekpaarden. Ze houden zich bezig met de meest uiteenlopende activiteiten met trekpaarden. Elk optreden, van klein tot groot, pakken ze met grote inzet en vol enthousiasme aan. Het resultaat is een uiterst professioneel optreden voor jong en oud. Tijdens Animal Event 2022 laten ze dagelijks zien hoe ze hun trekpaarden door de kleinste en moeilijkste obstakels manoeuvreren.

Jouw hond is welkom Heb je een hond? Dan is het zeker aan te raden om hem dit weekend mee op pad te nemen! Samen met je viervoeter kun je namelijk tijdens Animal Event deelnemen aan toffe workshops. Op het evenemententerrein is het verplicht om je hond aangelijnd te houden, maar er is dit jaar ook weer het Losloopgebied. Dé plek waar jouw viervoeter lekker kan ravotten, zwemmen en spelen met andere hondenmaatjes.

Samen met je trouwe viervoeter een dagje weg

Info

Animal Event vindt plaats op het evenemententerrein van de Beekse Bergen. Adres: Beekse Bergen 1, 5081 NJ Hilvarenbeek. Dit terrein is gelegen nabij Safaripark Beekse Bergen en Speelland. Animal Event is dagelijks geopend van 10:00 tot en met 17:00 uur. Kaarten verkrijfbaar via: www.animal-event.nl. Dagkaart - € 19,50, Passe-partout (drie dagen geldig): € 34,50, Hondenticket: € 3,-. Prijzen zijn excl. servicekosten. Kinderen tot en met 5 jaar krijgen gratis toegang.

H A RT VO O R D I E R E N 57

Mens & Dier

veilig

Je kat in de tuin

Veel kattenbaasjes worstelen met de vraag of ze hun kat nu wel of niet naar buiten moeten laten. Want buiten is het niet zo veilig als binnen, maar katten willen nu eenmaal graag naar buiten en in de natuur avonturen beleven. Gelukkig is er een derde optie: je kat veilig in de tuin houden. 58 H A RT VO O R D I E R E N

e natuurlijke behoeftes en instincten van je kat worden het meest in ere gehouden als het dier naar buiten kan. Dat wil niet zeggen dat een binnenkat niet gelukkig kan zijn; natuurlijk kan dat. Het kost alleen binnen meer tijd en inspanningen om aan de natuurlijke behoeftes van je kat te voldoen. Als de kat regelmatig naar buiten mag, zal hij kunnen ‘jagen’, gras onder zijn pootjes voelen en alle geuren, geluiden en bewegingen van alles wat buiten leeft in zich opnemen en daar optimaal van genieten. Daarvoor hoeft hij niet kilometers door weilanden te struinen, dat kan ook gewoon in je tuin. Daar hoef je immers niet te vrezen voor verkeersongelukken, gevechten met soortgenoten of weglopen.

Tuinafscheiding met buizen Als je zeker wilt weten dat je kat de tuin niet uit kan, zul je moeten kiezen voor een afrastering. Hoewel het als een hele onderneming klinkt, valt dit in realiteit wel mee. En je weet dan voortaan zeker dat je kat veilig is als hij in de tuin rondstruint. Als je al een tuinafscheiding hebt (schutting, hek etc.) die zo hoog is dat je kat er vanaf de grond niet overheen kan sprin-

Uitlaten aan een stevig tuigje is oo k een optie.

buizen bovenop de schutting, maar dan net wat fraaier om te zien. Het Oscillot-systeem bestaat uit een aluminium profiel met vier bladen die ronddraaien bij aanraking, zodat de kat geen grip krijgt om over de schutting heen te springen.

Snel en makkelijk: gaas± Het spannen van gaas is de snelste en veelal goedkoopste manier om je tuin ‘catproof’ te maken. Je kunt het gaas direct aan je schutting bevestigen, of je kunt gebruik maken van ijzeren hoekprofielen (neusijzers) die naar binnen wijzen met een hoek van 90 graden en het gaas daaraan bevestigen. Omdat het gaas dan diagonaal staat, kan je kat er niet langs en hoef je alleen de hoekprofielen maar te voorzien van gaas, niet de hele oppervlakte boven je tuin. Is jouw kat een echte Houdini? Dan is het toch verstandig om een net over je hele tuin te spannen. Zo houd je je avonturier binnen en ongewenste gasten buiten.

Tuindeur, maar dan met strips

Tekst: Nique Hanskamp | Foto’s: Shutterstock

HANDIG SYSTEEM Het Oscillot-systeem van Catproof Gardens draait bij aanraking.

gen, is er een vrij eenvoudige manier om ervoor te zorgen dat je kat in de tuin blijft: plaats buizen van bijvoorbeeld bamboe of PVC bovenop de gehele tuinafscheiding. Je moet ervoor zorgen dat de buizen zo bevestigd worden dat ze draaien als je kat erop springt.

Speciaal draaisystreem Er zijn fabrikanten, zoals Catproof Gardens, (https://catproofgardens.eu/nl/) die het Oscillot-systeem aanbieden. Dit is in principe hetzelfde als de rollende

Veel tuinen hebben een deur of poort en die kan de kat gebruiken om alsnog te ontsnappen als hij er bijvoorbeeld met een klein beetje moeite onderdoor kan wurmen. Door strips onder de deur of poort te plaatsen verklein je de afstand tussen de grond en de deur en kan je kat zich er niet langs wringen.

Anti-klimstrips Anti-klimstrips zijn puntige strips voor op hekken, schuttingen, muurtjes, dakranden en dakgoten. Katten kunnen hier niet op lopen en vinden ze vervelend. De strips lijken een beetje op flexibele spijkermatten en helpen niet alleen om katten in, maar ook buiten de tuin te houden. Het plaatsen van alleen anti-klimstrips is echter meestal niet voldoende om een kat in de tuin te houden.

Kattenren is ook een optie Als je een grote tuin hebt en het geheel afrasteren of met gaas bespannen geen optie is, dan kun je een kattenren overwegen. Voor zo’n ren geld natuurlijk: hoe groter, hoe beter. Je zou zelfs gebruik kunnen maken van bijvoorbeeld een tuinhuisje of schuur en daar de ren tegenaan plaatsen met een kattenluikje, zodat je kat zelf kan kiezen of hij beschut wil zitten of lekker in de zon. In een kattenren moet ook genoeg te doen zijn. Zet er een krabpaal in, zorg voor comfortabele luierplekjes en verhogingen, waar de kat op kan zitten om naar vlindertjes en vogels te turen. Natuurlijk wordt een beetje groen ook gewaardeerd: gras onder de pootjes en wat plantjes ( zie www.anicura.nl/kennisbank/kat/giftige-planten-voor-katten/).

Aangelijnd uitlaten Heb je geen tuin en wil je je kat toch de mogelijkheid bieden om lekker buiten te vertoeven? Dan kun je je kat uitlaten. Zorg allereerst voor een veilig en stevig tuigje. Een goed passend en comfortabel kattentuigje is een must, want als het niet lekker zit zal de kat het niet graag dragen, wat het uitlaten aanzienlijk bemoeilijkt. Laat je kat er eerst binnenshuis aan wennen en ga pas aangelijnd met hem naar buiten als hij er helemaal op zijn gemak mee is. Uiteraard ga je niet met je kat wandelen langs een drukke weg of in het centrum, je laat hem uit op plekken waar hij het naar zijn zin zal hebben: een veld, een park of een rustig bospad. Wil je je kat alleen in de tuin uitlaten? Dan kun je overwegen om een stevige draad te spannen over het midden van je tuin en de lijn van het tuigje hieraan te bevestigen. Het is wel aan te raden om je kat altijd scherp in de gaten te houden, ook al laat hij zichzelf als het ware uit. Katten kunnen rare sprongen maken en zichzelf snel in de problemen brengen. H A RT VO O R D I E R E N 59

Mens & dier

n e l a h r e v s t r a H Onze

! appy end h n e e t e m ld send – en s a r hele were r e e v d – it d u n n e a r v len Ontroe oel verha v e g d e o Korte g

HEEL INNIG Voor knuffelen met Morag zijn Fransisco en Alice altijd in.

Vriendschap kent geen grenzen Schotland – Deze twee vrienden konden niet meer van elkaar verschillen als ze het probeerden. Een gigantisch varken en kip die vanwege de vogelgriep binnen moest worden gehuisvest. Fransisco is de naam van het Vietnamese hangbuikzwijn. Toen hij nog een kleine baby was, kreeg iemand hem als verjaardagscadeau. Maar Fransisco bleef niet klein en aandoenlijk, hij groeide. Hij moest 60 H A RT VO O R D I E R E N

zijn nieuwe huis verlaten. Dierenliefhebber Morag Sangster nam hem op. Ze runt de Tribe Animal Sanctuary in Carluke, Lanarkshire en laat Fransisco los in huis lopen samen met vier honden. Toen in november de kip Alice vanwege de vogelgriep binnenshuis moest worden gehaald, was het meteen raak: Fransisco en Alice werden beste vrienden. Ze eten graag samen en houden

ook van hetzelfde voedsel. Fransisco houdt bijvoorbeeld van wortelen. Wat ook niet per se verkeerd is, want hij zou wel wat mogen afvallen. Alice krabt de rug van haar vriendje, wat hij erg leuk vindt. Morag hoeft zich geen zorgen te maken dat Fransisco de kip per ongeluk zou kunnen pletten. De twee gaan uiterst voorzichtig en bijzonder liefdevol met elkaar om.

Tramritje met goede afloop Kassel/Duitsland – Daar zat hij. Tussen de stoelen van de tram. Passagiers ontdekten kater Karly, die zichzelf waarschijnlijk als verstekeling wilde trakteren op een tochtje door de stad. De conducteur van de tram werd direct verwittigd en vervolgens de politie. Toen deze ter plaatse kwam, had Karly het zich al gemakkelijk gemaakt op schoot van de conducteur. Daarna ging de avontuurlijke reis voor de kat verder, alleen nu in de patrouillewagen. Gelukkig droeg

het dier een halsband met het telefoonnummer van de eigenaar erop. Zodat de kat veilig thuis kon worden gebracht. Waar Karly precies in de tram stapte, kan niet worden gereconstrueerd. Dat blijft waarschijnlijk het geheim van deze avontuurlijke knul. Het gebeurt wel vaker dat dieren in het openbaar vervoer stappen en een gratis rondje rijden. In ieder geval is het belangrijk dat de eigenaar gevonden kan worden met behulp van een halsband en een goed geregistreerde chip.

OP REIS Verstekeling Karly kon weer is gezond naar hu . en er gk teru

Maddie is gered

Fotos: Action Press (3), Polizei Hessen

Florida – Dit is het ongelooflijke moment waarop brandweerlieden een hond redden die in een gat van 5 meter in de grond was gevallen. Reddingswerkers lieten zich in het gat zakken aan een veiligheidslijn en maakten contact met hondje Maddie, die ongedeerd was en heel blij om een vriendelijk gezicht te zien. De brandweermannen moedigden het dier aan en er werd een veiligheidsharnas gemaakt van touw waarin de hond kon worden vastgezet voordat hij in veiligheid werd gebracht. Volgens de brandweer van South Walton (Paxton/Florida) werd Maddie na haar redding opgevangen door een vriend van de familie die voor haar zorgde totdat haar baasjes haar konden ophalen. Een bericht op de social media kanalen van de brandweer luidde: “We zijn ontzettend dankbaar dat we deel mochten uitmaken van dit prachtige happy end.”

Schr ijf on s! Heb jij iets speciaals meegemaakt met een/jouw dier? Een situatie die je ontroerde? Vertel ons erover! In het magazine presenteren we hier maandelijks de mooiste verhalen.

Vergeet niet om foto’s toe te voegen, evenals je naam en adres. Je kunt alles mailen naar: redactie.hvd@vipmedia.nl

Let op: De redactie behoudt zich het recht voor om ingezonden verhalen in te korten. Wij danken je voor je begrip.

H A RT VO O R D I E R E N 61

SPECIALE AANBIEDING

6 nummers Hart voor Dieren 95 voor €19, OOKCALDEEUAKU OM TE GEVEN!

Nr. 2

Februari 2022

De nieuwste trends in hondenopvoeding

Met je hamster naar de dierenarts

Veilig

thuis en onderweg

Bescherming:

Dieren helpen zonder geld

Bescherm je huisdier optimaal met onze tips!

Onzindelijk? 7 tips die echt helpen

www.hartvoordieren.nl

Sprookjesachtig: de pracht van onze winterse meren

Een zebra als ‘huisdier’ Het reisavontuur van twee vrouwen in Namibië

Sledehonden

Let op waar je een tocht met ze boekt

De Tien

Dieren die geluk brengen

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 3 4 0 2

02202

€ 4,95

Ga voor deze en andere aanbiedingen naar hvd.mijntijdschrift.net Het abonnement is tot wederopzegging. Opzeggen is eenvoudig en kan per maand. Cadeau-abonnementen stoppen automatisch.

Column

Het leed waar de consument niets van weet Er wordt een raskat aangeschaft – maar het mag niet teveel kosten en liefst wil men het dier vandaag nog. Helaas gaan raskatten nog altijd als warme broodjes over de toonbank bij broodfokkers.

Foto: Shutterstock

eel mensen weten inmiddels dat veel puppy’s uit de malafide handel of broodfok komen. Dat je daar om zowel het dierenleed dat ermee gepaard gaat als de nadelige gevolgen die deze hondjes op je portemonnee kunnen hebben als consument verre van moet blijven, mag duidelijk zijn. Maar dat raskatten hetzelfde lot is beschoren, daar weten niet veel mensen van. In mijn vrije tijd vang ik voor een hardwerkende stichting regelmatig dieren op. Dit zijn al jaren voornamelijk dieren die bij broodfokkers geld in de la moeten brengen en die vervolgens om de een of andere reden (lees: ze brengen niks meer op) weg moeten. De stichting neemt ze op en zorgt dat de dieren behandeld worden tegen allerlei nare kwalen en dat ze gecastreerd worden. In huiselijke opvang leren de stumperds dat het leven van een kat of hond ook geweldig kan zijn en dat ze voortaan geen angst en pijn meer hoeven te voelen. Als ze eenmaal geacclimatiseerd/gesocialiseerd zijn, zoeken we de juiste adoptanten voor ze. Zo heb ik onlangs als ‘pleegmoeder’ twee Maine Coons opgenomen en die waren in zo’n slechte staat dat de tranen werkelijk over m’n wangen rolden. Ik schrik niet meer zo gauw – door de jaren heen heb ik al behoorlijk wat ellende gezien. Maar deze twee... wat een stakkers! Een vier jaar oude poes die 1 kilo weegt (ze hoort minimaal 4 kilo te wegen), leeggezogen door vlooien, een compleet vervilte vacht en uitstekende botten. En een veel te mager kitten van vijf maanden met een zo sterk verwaarloosde oogontsteking dat het oog hoogst waarschijnlijk verwijderd zal moeten worden. Beide katten zijn nu veilig en leren spelen, krijgen lekker eten, medische behandelingen en veel liefdevolle aandacht. Maar duizenden blijven achter bij handelaren en broodfokkers en verkeren in dezelfde treurige staat. Ik kan me niet onttrekken aan het gevoel dat er mensen zijn die bij de aankoop van zo’n schattig kitten de ellendige staat zien waarin de andere dieren ter plekke verkeren - en dan toch tot aanschaf overgaan. Want dat ene kitten heb je dan toch gered? Maar helaas houd je hiermee als consument die ellendige broodfok in stand en volgen er steeds weer nieuwe, akelige gevallen van dierenmishandeling en -verwaarlozing. Daarom: wees je alsjeblieft bewust van waar je een raskat aanschaft. Info over het herkennen van broodfokkers en handelaren vind je o.a. hier: www.licg.nl/katten Met diervriendelijke groet,

Slecht te pas

De Maine Coon-poes Olijfje en het kitten Baptiste zijn verwaarloosd, ziek en broodmager.

Nique Hanskamp H A RT VO O R D I E R E N 63

ij n Vo s s en z n’ ‘ h o n d e sociëren met de

Foto: Shutterstock

e, n as un lang mense h t a is d n e e e rst dachtig n derd Het ee oor ee de hon v il e of is w in e d goe dbru o ie sierlijk o d r , t n r e a uik bben e lige sta rst en b . Ze he borste o e t b , g it n u le p de sn e oren n totale t, die o puntig h van hu e c d a v n e rder art uine donke De sta s lichtbr . t it ie l w a opt in meest jker overlo oordeli ren zijn n ie ie d f d o n ro n hun rsoorte van de rder da . Onde a d r a u w z le gek ter en e meer ijn gro en in d leven z t o n e g io’s. soort jke reg zuideli

64 H A RT VO O R D I E R E N

Wildlife

66 7 feiten | De dikdik 68 De 10 | Dierlijke dansers 70 Reportage | Alles over de migratie van wilde dieren

7 feiten

De dikdik Dunne pootjes, korte horens en grote ogen: de dikdik is de Bambi onder de antilopen. Hoe en waar leven deze schattige dieren?

Mini-antilope

Zo groot als een Beagle, zo licht als een kat: dikdiks zijn bijzonder kleine en sierlijke antilopen. Hun geslacht (Madoqua) is onderverdeeld in vier verschillende soorten. De thuisbasis van deze vreedzame herbivoren is Oost- en Zuidwest-Afrika, waar ze savannes en halfwoestijnen bewonen met een overvloedige struikbedekking.

Op hun hoede

Door hun kleine formaat zijn dikdiks populaire prooidieren. Leeuwen, Afrikaanse wilde honden, roofvogels en vele andere roofdieren jagen op de dwergantilopen. Maar de dwergjes helpen elkaar: ze kunnen uitstekend zien, horen en ruiken en merken al snel naderende roofdieren op. Eerst blijven ze versteend staan en op het laatste moment vluchten ze razendsnel.

Water? Niet nodig!

Dikdiks zijn goed aangepast aan het leven onder de hete Afrikaanse zon. Hun dieet bestaat voornamelijk uit bladeren, grassen, bloesems en vruchten. Door het vloeibare gehalte in hun voer en de dauwdruppels op planten hoeven de antilopen niet te drinken.

Dikdiks hebben een trucje om zichzelf af te koelen. Ze hebben een langwerpige snuit, waardoor het oppervlak van het vochtige neusslijmvlies vergroot is; het bloed stroomt door de spitse neus en koelt daarbij af. Daarnaast bespaart de dikdik energie bij het ademen doordat zijn spieren bij hoge temperaturen minder van bloed worden voorzien.

66 H A RT VO O R D I E R E N

Fotos: Adobe Stock, Shutterstock (2)

Coole neus

Alarm!

Als de kleine dieren gevaar bespeuren, geven ze een schrille waarschuwingsroep die klinkt als of ‘dik dik’. Daar danken ze hun naam aan.

Getrouwd stel

Terwijl andere antilopen in grote kuddes samenleven, trekken dikdiks liever in koppels op. Mannetjes en vrouwtjes blijven meestal voor het leven bij elkaar. Het is de taak van de bok om het gezamenlijke territorium te verdedigen. Tegen indringers gebruikt hij zijn korte, speerachtige hoorns. Onenigheid over territoria is er tussen de vreedzame dikdiks echter zelden.

Aantal onbekend

Naar verluidt leven er op dit moment ongeveer een miljoen Kirks dikdiks in het wild, daarom is de soort geclassificeerd als ‘minst zorgwekkend’. Er zijn nauwelijks gegevens beschikbaar over de populatie van de zilverdikdik, die uitsluitend in Somalië leeft. Dikdiks zijn oninteressant als jachttrofeeën, alleen van hun vacht en botten worden af en toe handschoenen en traditionele sieraden gemaakt.

H A RT VO O R D I E R E N 67

Wildlife

Olifanten hebben ritmegevoel

En nee, dan bedoelen we niet de dieren die in het circus moeten dansen, maar degenen die het vrijwillig doen. En ze bestaan echt! Olifanten zijn één van de weinige diersoorten die een ritme kunnen omzetten in bewegen op muziek.

dierlijke dansers

Alleen mensen hebben gevoel voor ritme? Dat dachten wetenschappers tenminste totdat een kaketoe hun ongelijk bewees! Er zijn ook soorten die dansen met een specifiek doel.

Rondedansjes in de lucht

Bijen dansen ook, maar niet op de manier waarop wij mensen dat doen. Ze bewegen niet op muziek en kunnen ook geen bewegingen aanleren. Dansen is één van hun aangeboren gedragingen die worden gebruikt om voedselbronnen aan te duiden.

License to dance – and to kill

Dansen of sterven, dat is de vraag! De mannelijke pauwspin moet veel moeite doen tijdens de paringsdans: hij wil zijn dans gebruiken om een vrouwtje aan te trekken, maar als het dansje haar niet bevalt, wordt de bewonderaar zonder meer opgegeten. 68 H A RT VO O R D I E R E N

Pas op: dansende mannen

Het geluid van muziek stimuleert apen om ritmische bewegingen te maken. Pas in 2019 deden Japanse wetenschappers in Kyoto hier nieuw onderzoek naar en ontdekten ze dat mannelijke chimpansees liever dansen dan de vrouwelijke dieren.

6 5 Vleermuis

op de dansvloer? Een video ging online viraal waarin hangende vleermuizen draaiden en op beats leken te bewegen - het leek echt alsof ze aan het dansen waren. Maar dat deden ze niet. Volgens onderzoek behoren vleermuizen wel tot de soorten die muziek in de hersenen kunnen verwerken.

Ballet met roze tutu

Voor flamingo’s zijn geluk in de liefde en danstalent nauw met elkaar verbonden - wie de beste choreografie laat zien tijdens de balt valt het meest op. De dansroutines in het roze kostuum zijn een spektakel, aangezien de vogels op een onhoorbaar ritme synchroon lijken te bewegen.

Fotos: Shutterstock

En dan nu de ware professionals: let’s dance! De dansvideo’s van kaketoe Snowball, die miljoenen mensen online bewonderden, zetten neurowetenschappers aan het denken over dansende dieren. De manier waarop kaketoes het ritme van de muziek met hun lichaam volgen is werkelijk fenomenaal!

Check this out, ladies!

De paradijsvogel gebruikt zijn spectaculaire uiterlijk om indruk te maken op de vrouwtjes tijdens de balts. Om het kleurrijke, lange verenkleed nog beter uit te laten komen, begeeft de mannelijke paradijsvogel zich op een soort dansvloer en gooit zijn sierveren in verschillende poses over zijn lichaam. De geelkraag paradijsvogel zet zijn verenkleed op tot een indrukwekkende kraag.

Een enorme opvoering

Alles heeft een ritme

Als reuzen dansen, is dat bijzonder indrukwekkend. Met een beetje geluk kunnen volwassen bultruggen - met een gewicht tot 30 ton en tot 16 meter lang - worden waargenomen terwijl ze hun rug buigen en hun vinnen stijlvol bewegen in een dans.

Ook robben hebben de zeer zeldzame gave in het dierenrijk om ritmisch te bewegen op muziek. Het brein van zeehonden is in staat om ritme te verwerken dankzij speciale circuits (die waarschijnlijk vergelijkbaar zijn met die in het menselijk brein). Zeehonden, olifanten, walvissen, vogels en vleermuizen zijn volgens neurowetenschappers in staat om te ‘dansen’, zo blijkt uit het meest recente onderzoek. H A RT VO O R D I E R E N 69

Wildlife

Dieren

op reis

Te land, ter zee en in de lucht verplaatsen duizenden diersoorten zich regelmatig tussen verschillende leefgebieden. Maak kennis met de bekendste migranten in het dierenrijk.

SUPERZINTUIGEN Onze gevederde vrienden gebruiken de zon en het magnetische veld van de aarde om zich tijdens hun reis te oriënteren.

et leukste aan reizen is de aankomst", "Paden ontstaan pas als je loopt", "Wie verre reizen doet kan veel verhalen" - er zijn veel spreekwoorden over reizen. En dieren reizen ook veelvuldig: er zijn meer dan 10.000 verschillende trekdiersoorten ter wereld. Voor hen is reizen een vast onderdeel van het leven. Sommige zijn onderweg als binnenlandse migranten, andere gaan ver over de landsgrenzen heen. Sommige van hen gaan zelfs bijna de hele wereld over – voor zover hun poten, vleugels of vinnen hen naar hun bestemming kunnen brengen. Ze worden gedreven door de zoektocht naar voedsel, partners, broedplaatsen, winterverblijven of nieuwe leefgebieden.

De zon wijst de weg Trekvogels zijn de meest bekende migranten in het dierenrijk. Ornithologen schatten dat er elk jaar ongeveer vijf miljard trekvogels van Europa naar Afrika vliegen, en miljoenen naar de Middellandse Zee. En een paar maanden later vliegen ze dezelfde route weer terug van hun winterverblijf naar hun zomerverblijf. Het is een constant komen en gaan. Maar hoe oriënteren ze zich, wat staat hen te wachten op hun bestemming, en hoe weten ze wanneer ze terug kunnen vliegen? Het is bekend dat de interne klok van trekvogels gebaseerd is op de seizoenen. Deze klok reageert onvergankelijk en nauwkeurig op veranderingen in temperatuur en licht. Zwaluwen, ooievaars, koekoeken etc. weten altijd precies wanneer het tijd is om te vertrekken vanuit het zuiden, om op tijd terug te zijn voor de lente. Tijdens hun vlucht gebruiken ze de zon en het magnetische veld van de aarde om zich te oriënteren. Een 'magnetisch kompas' in het oog maakt dit mogelijk. Dit is van vitaal belang wanneer je over uitgestrekte gebieden zoals woestijnen en oceanen moet vliegen. Een Duits onderzoeksteam heeft aangetoond dat trekvogels een bepaald gedeelte voorin de hersenen, genaamd cluster N, gebruiken bij hun navigatie op het aardmagnetische veld. Dat hersengebied krijgt zijn informatie van bepaalde fotopigmenten in het oog van de vogel.

De kunst afkijken Trekvogels leren de exacte vliegroute van oudere soortgenoten. Geen enkele jonge vogel

FORMATIE Op hun reis naar het zuiden sluiten vogels bij elkaar aan.

begint aan de lange reis zonder een ervaren gids. Elke vlucht biedt de dieren de mogelijkheid om bepaalde punten in de overgevlogen landschappen te onthouden. In de buurt van het broedgebied worden het landschap en de geluiden steeds vertrouwder. De rest van hun leven herinneren trekvogels zich steden en landschappen waar ze vaak overheen zijn gevlogen. En de omgeving van hun broedgebieden hebben ze steevast in hun hoofd geprent. Naarmate ze dichter bij huis komen, laten ze zich leiden door bekende geuren.

Reizen tussen twee werelden

BOEKTIP David Barrie schreef een boek over de ongelooflijke reizen van dieren en hun indrukwekkende navigatiemethoden. Titel: Incredible Journeys ISBN: 9781473656840

Ook duizenden andere diersoorten migreren ieder jaar. Op veel plekken op aarde, om verschillende redenen, alleen, met een kleine groep of in grote kuddes. Of het nu vlinders of vleermuizen in de lucht zijn, walvissen, reuzenhaaien, zeeschildpadden, zeehonden of zalm in zeeën en rivieren, gnoes, kariboes, zebra's of gorilla's op het land en zelfs pinguïns op Antarctica: ze voelen allemaal op een bepaald moment de drang om van locatie te veranderen. Sommige dieren om tijdelijk ergens anders te gaan wonen, andere om permanent te emigreren. Het ontstaan van nieuwe voedselgebieden, het zoeken naar partners van andere populaties en het overleven van koude winters of droge periodes zijn de belangrijkste redenen waarom veel diersoorten reislustig zijn. H A RT VO O R D I E R E N 71

Wildlife Vlinderwolken Elk jaar in de nazomer is er boven de grote meren van Noord-Amerika een geweldig natuurspektakel te zien: oranje 'wolken' in de lucht inspireren talloze toeschouwers met hun heldere kleurenspel. Het zijn miljoenen monarchvlinders die door de lucht fladderen. Elk zo kwetsbaar dat een enkele druppel regen hen uit elkaar zou kunnen doen scheuren. Hun acht weken durende reis naar hun bestemming, het Sierra Madre-gebergte in Centraal-Mexico, voert hen over woestijnen en meren, bergen en valleien. De vinders leggen gemiddeld 70 kilometer per dag af, zo'n 4.000 kilometer in totaal, op weg naar hun overwinteringsgebied.

Migranten beschermen Op 23 juni 1979 werd het "Verdrag inzake de instandhouding van trekkende wilde diersoorten" (CMS, Verdrag van Bonn) ondertekend. De regelgeving is in 1983 in werking getreden. Inmiddels zijn er in het Verdrag van Bonn 127 lidstaten verenigd. Sinds 1985 komen deze staten om de drie jaar bijeen om het verlies aan diversiteit van migrerende soorten en hun leefgebieden te verminderen. Info over het CMS: www.cms.int

Globetrotters

Elk jaar opnieuw Het leven van de keizerspinguïns wordt ook gekenmerkt door migratie - ze maken de lange reis naar de Antarctische ijskap om jongen te verwekken en uit te broeden. Jaar na jaar moeten ze deze zware, levensgevaarlijke reis maken van de voedselrijke kust naar het binnenland van Antarctica, waar niets dan ijs en sneeuw is. De migratie van de kolonie naar het broedgebied en de terugkeer met hun jongen naar de kust is een maandenlange strijd om te overleven. Dit zou niet kunnen zonder een perfect op elkaar afgestemde samenwerking en een overzichtelijke planning. Nadat ze tussen januari en maart hun buiken in zee hebben gevuld, marcheren de pinguïns in april naar hun broedkolonie op de Antarctische ijskap. Na de paring in mei, juni en juli bebroeden de vaders de eieren die door hun vrouwtjes zijn gelegd, terwijl de vrouwtjes terugkeren naar de zee om te foerageren. Pas tussen september en oktober keren ze weer terug naar hun familie. Daarna mogen de uitgehongerde mannetjes naar zee om voedsel te zoeken. In december, als de kuikens groot genoeg zijn, is er weer tijd voor quality time: de pinguïns trekken dan samen naar zee om daar tot maart weer te verblijven. 72 H A RT VO O R D I E R E N

DE RODE LANDKRABBEN VAN CHRISTMAS ISLAND De maan is een belangrijke gids aan de nachtelijke hemel. Veel vogels en zeehonden gebruiken het naast de sterren ook als navigatiehulpmiddel. Ook de knalrode Christmas Island krabben (Gecarcoidea natalis) zijn reislustig: eens per jaar, bij volle maan, trekken miljoenen van hen tegelijk naar de Indische Oceaan om op hetzelfde moment hun eitjes in de zee te leggen. Een oneindige stroom schaaldieren haast zich dan in het licht van de volle maan van het bos naar de kust om hun moederlijke taken te vervullen.

GORILLA'S De grootste levende primaten zijn constant in beweging - al is het maar voor korte afstanden. Elke dag zwerven gorilla's in een deel van hun leefgebied rond op zoek naar voedsel. De slaapnesten die ze zelf tijdens de trek hebben gebouwd, gebruiken ze maar één keer. Zoals bij slechts enkele andere zoogdieren, verlaten geslachtsrijpe vrouwtjes hun groep om ergens anders te gaan wonen.

Tekst: Dr. Angelika Huber-Janisch | Foto's: Shutterstock

Zalmen en zeeschildpadden brengen hun leven ook ver van hun geboorteplaats door. Zalmen keren alleen terug naar hun geboortewateren om te paaien. Dit zijn meestal afgelegen bovenlopen van rivieren of, zoals in het geval van de in zee levende Sockeye zalm, veilige meren op het vasteland. Zeeschildpadden zwerven over voedselrijke gronden de hele wereld rond. Ze keren echter altijd terug naar de beschutte zandstranden waar ze ooit zijn uitgekomen om hun eigen eieren te leggen. Gnoes, olifanten en zebra's migreren ook samen door de Serengeti - maar ze rennen 'slechts' zo ver als honger en dorst hen drijven; al komt dat per jaar al gauw neer op 3.000 kilometer.

ZALMEN Deze vissen brengen hun leven door ver weg van waar ze geboren zijn. Alleen om te paaien komen ze naar hun veilige geboortewateren.

MONARCHVLINDERS Deze mooie en kwetsbare vlinders leggen ongeveer 70 kilometer per dag af en in totaal gemiddeld 4.000 kilometer naar hun overwinteringsgebieden.

ZEESCHILDPADDEN De bedreigde schildpadden houden zich overal ter wereld op in voedselrijke gebieden. Ze gaan naar beschutte zandstranden om hun eieren te leggen.

BLAUWVINTONIJNEN De blauwvintonijn komt in scholen vanuit de Atlantische Oceaan door de Straat van Gibraltar op de eerste volle maan in april om hun nakomelingen te verwekken in de warme Middellandse Zee. Het is overigens ook de volle maan die de massale migratie van padden en kikkers in de lente veroorzaakt.

KEIZERSPINGUÏNS Absoluut teamwerk en hechte familiebanden zijn aan de orde van de dag voor deze soort. De pinguïns maken zelfs de lange reis naar de Antarctische ijskap om nakomelingen te verwekken, uit te broeden en groot te brengen. H A RT VO O R D I E R E N 73

DOE MEE EN WIN! Ga naar www.hartvoordieren.nl/winacties en maak kans op een van deze fantastische prijzen. SNOEP DOG

Stel je eens voor dat je iedere dag opnieuw dezelfde saaie maaltijd voorgeschoteld krijgt... Laurence laat zien dat het ook anders kan. Als een echte pet parent leert ze je het belang van gezonde en gevarieerde voeding voor onze liefste viervoeters. Snoep Dog bevat 49 recepten voor de leukste snacks om poten en snoet bij af te likken. Want de liefde van de hond gaat ook door de maag! www.terralannoo.nl Prijs: € 24,99

HONDENKNUFFEL

Deze Buster & Beau Wild Woolymals Eland is een schattige hondenknuffel van verschillende structuren met ledematen van flostouw. Dit is het ideale speel- en knuffelvriendje voor jouw hond! Bij Land van Dieren kan je voor ieder huisdier terecht. Een waar paradijs voor jouw huisdier! www.landvandieren.nl Prijs: € 10,75

VOGELS MEMOSPEL Het Vogels memospel is een geheugenspel voor jong en oud. Het doel is paartjes maken van een mannetje en een vrouwtje van 25 vogelsoorten. De spelers leggen de kaarten ondersteboven op tafel, draaien er om beurten eentje om en kijken dan of ze nog weten waar de kaart van de partnervogel ligt. Wie de meeste paren vormt wint! Met verschillende soorten vogels, van pimpelmees tot pinguïn. Een leuk en leerzaam spel voor de hele familie. www.kosmosuitgevers.nl Prijs: € 15,99

DE MAGISCHE HALSBAND

In De magische halsband krijgen YouTubers Thomas van Grinsven (Gewoon Thomas), Rutger Vink (Furtjuh) en Paco de hond een pakket opgestuurd met cadeautjes voor Paco. Maar vanaf dat moment gebeuren er heel vreemde dingen. Als Paco dan ook nog verdwijnt, komen Rutger en Thomas in actie om het mysterie op te lossen en natuurlijk hun hond te redden. Een vrolijk en kleurrijk verhaal vol humor en spanning. Het eerste boek in een nieuwe serie over deze populaire YouTube-helden. www.kosmosuitgevers.nl Prijs: € 15,99

www.hartvoordieren.nl/winacties Meedoen kan tot 15-05-2022. Winnaars worden per mail op de hoogte gesteld.

Vermaak

Lezerspost

Hier is plek voor jullie wensen, kritiek, lof of originele foto’s. Schrijf je ons?

Dag Spookje Spookje, onze vrolijke meid, Helaas we zijn je kwijt Zes jaar, veel te vlug Maar we weten: Ooit zien we je terug aan de regenboogbrug! Knuffels, Eva en Steve

Een tasje van hondenhaar Beste Hart voor Dieren, ik wil jullie graag één van mijn projecten laten zien; een combinatie tussen kunst/ambacht en dieren. Ik ben Marjolein Bartels (29 jaar), kunstenaar en dierenliefhebber. Mijn vriend en ik hebben een kat en een hond. De hond, kruising Sheltie x Duck Tolling (super lief, enthousiast beestje dat graag wil werken) is twee jaar oud, verhaart soms enorm - vooral de overgang van zomer en wintervacht natuurlijk. De geborstelde haren heb ik opgespaard. Tot ik uiteindelijk op het idee kwam om er een vilten lap van te maken. Een tijd later volgde het idee ook touw te maken van de hondenharen. Ik probeerde het uit en het blijkt supersterk te zijn. Terwijl ik het touw aan het maken was, kwam het idee in mij op om er een tasje van te naaien. En dat is het geworden: een tasje van alleen maar hondenharen. Marjolein Bartels

Bijzondere bezoeker Turtles in love Hallo allemaal, hier een kiekje van onze schildpadden. “Eindelijk zon”, lijkt Henk tegen Gerda te zeggen. ;-) Hartelijke groeten, D. Preus

Beste redactie, vanmorgen zat deze prachtige witte spin op mijn pioenroos. Ik heb er nog nooit zo eentje in mijn tuin gehad! Met vriendelijke groeten, R. Dietzel

Schrijf ons!|

E-mail: redactie.hvd@vipmedia.nl H A RT VO O R D I E R E N 75

Puzzelplezier

Maak kans op Meat Bars van BF®Petfood

Gezond en lekker: Meat Bars

! n i w & e e m e Do Los de vier puzzels op en vul de oplossingen tussen 28 april en 24 mei in op: www.hartvoordieren.nl/winacties Hoe meer puzzels je juist oplost, des te meer kans je maakt op een prijs. Oplossingen uit Hart voor Dieren 4/2022: Kruiswoord: steenuil Woord-Sudoku: dambordje Zweedse puzzel: papje Filippine: viervoeter

De BF®Petfood Meat Bars (vleesrepen) zijn premium vlees delicatessen voor iedere hond, van puppy tot senior. De ideale toevoeging op de normale voeding van je hond, als beloning, bij training of als tussendoortje. De smaakvolle en gezonde hypoallergene meat bars zijn een perfect uitgebalanceerde combinatie van gezonde ingrediënten van puur vlees (99%) en Schotse zalmolie (1%). 100% natuurlijk, koolhydraatvrij, graanen glutenvrij en zonder kunstmatige toevoegingen. Ze zijn gemakkelijk te breken waardoor je precies de juiste hoeveelheid kunt geven. Ook ideaal voor voedingsgevoelige honden. De meat bars zijn er in de varianten gans, hert, kalkoen, lam en paard en ze zijn verpakt per 100g in een handige afsluitbare en 100% recyclebare verpakking. Advies verkoopprijs: € 4,99 Meer info: www.bfpetfood.nl/hond/bars/81/snacks.html Hart voor Dieren mag 10 verpakkingen Meat Bars (variant kalkoen) vleesrepen weggeven aan puzzelwinnaars.

Prijswinnaars krijgen automatisch bericht per e-mail.

Filippine puzzel 9

8 2

8 5

3 5

5 6 7

6 1

Gelijke cijfers staan voor gelijke letters. Probeer aan de hand van de omschrijvingen alle woorden te vinden. Bij een correcte invulling lees je van boven naar beneden in de gekleurde hokjes de oplossing.

3 2

10 76 H A RT VO O R D I E R E N

8 9

1. Ding 2. Deel van een tekst 3. Gewicht 4. Gewapende begeleiding 5. Plant 6. Olympische vechtsport 7. Insect 8. Volksvoedsel 9. Hevige wervelwind 10. Bergplaats voor gedroogd gras

Kruiswoordpuzzel 1 11 15

12 17

20 25

Horizontaal: 1 beddengoed 6 aanleg 12 akelig 13 avondkleding 15 lichaamswrijving 18 muziekgezelschap 20 kleur 21 halsbont 23 rekenopgave 24 lof bewijzen 26 veldloop 28 speelgoed 29 cowboyfeest 31 nauwe doorgang 33 bejaard 34 voordat 36 café 38 rij 41 ijzervlechtwerk 43 coureur 45 deel v.e. schip 47 bloeiwijze 49 kloosterzuster 51 gravin van Holland 52 Belg 55 deel v.e. geweer 58 fijn weefsel 59 loopvogel 60 ongelovige 61 plotseling.

19 23 27

28 32

10 14

Verticaal: 2 weegtoestel 3 sluis 4 eentonig 5 hevig 7 Turks bevelhebber 8 wapen 9 sprookjesfiguur 10 medemens 11 langere route 14 vaart 16 houding 17 riv. in Spanje 18 stadium 19 strafwerktuig 22 onderofficier 25 Europese taal 26 boom 27 gemene opmerking 28 lus 30 tweetal 32 haarsmeer 35 vetplant 36 vechtsport 37 hal 38 pl. in België 39 ouderling 40 noodsignaal 42 paling 44 compagnon 46 pl. in Gelderland 48 woest 50 honingbij 53 trekgat 54 ontkenning 56 opschudding 57 herkauwer.

46 51

8 7 5 1 6 8 7 1 4 18 13 6 5 1 3 4 9 7 12 14 4 8 3 17 2 6 4 9 8 4 1 11 9 8 5 16

1=D

2=R

3=I

4=K

5=E

6=U 7=D 8=D

9=E

Los de puzzel op als een gewone Sudoku. In elk van de gekleurde hokjes komt een cijfer 1 t/m 9 te staan. Dit cijfer correspondeert met een letter uit de kleine vakjes onderaan. Deze letter komt op de plek te staan van het cijfer dat steeds rechtsboven in een gekleurd vak staat. Welk woord zoeken we?

Woord-Sudoku

Zweedse puzzel

stad in Japan

zwerver bijbelse koning

deel v.h. oor

populaire groet

honingbij

avondkleding

deel v. NEuropa

Engels bier stug dwaas

godsdienst

flauw

spelonk

geluidsband groente wilde haver

zwaardwalvis

pausennaam

golfterm scheepsborrel telegraaf restant

snijwerktuig

zuiver gewicht

een zekere

riv. in Duitsland

opslagruimte

Veel r! e i z e l p l e z z u p H A RT VO O R D I E R E N 77

SPECIALE AANBIEDING

12 nummers 6 nummers Hart voor Dieren 50 50 voor € 37, voor €17, (i.p.v. € 59,40)

Ben jij een échte dierenliefhebber? Dan lees je Hart voor Dieren! Geniet een jaar lang van prachtige dierenfoto’s, tips en informatie over voeding, gezondheid en de opvoeding van jouw huisdier, indrukwekkende reportages over natuur en wildlife, handige weetjes over hobby- en boerderijdieren en natuurlijk de leukste abonneevoordelen.

OOK LEUK OM CADEAU TE GEVEN! Ga voor deze en andere aanbiedingen naar hvd.mijntijdschrift.net Het abonnement is tot wederopzegging. Opzeggen is eenvoudig en kan per maand. Cadeau-abonnementen stoppen automatisch.

Column

Huis bezet

atuurlijk kwam de vraag: Jij hebt postduiven? En wat vinden de buren ervan? Antwoord: de buren hebben er nauwelijks last van, wat dacht je van een overwaakse hond of een kind met een piano? Ook kwam de vraag: Wist je vrouw ervan toen jullie verkering kregen? Ja. En beste collega, om op de buren terug te komen, de buren verzorgen zelfs de duiven tijdens mijn vakantie, zéstig duiven. Ik duivenmelker, de buren een kat. Gaat vaak goed, niet altijd. ‘Kater, kom binnen’, hoor ik buurvrouw ’s avonds roepen. Buurkat heet inderdaad Kater, zoals Harry Mens Mens heet. Maar vaak komt Kater niét binnen, zijn hangplek achterin de tuin geeft uitzicht op mijn hok, een duivenhok boordevol maaltijden met vleugeltjes. Afgelopen herfst, bij het opruimen van de tuin, vond ik de resten van vier gegrepen duiven. Vier aluminium ringen, snavels, pootjes. Het spanningsveld achter ons huis is duidelijk: Kater loert op duiven en ik loer op Kater. Elke keer wanneer ik hem tussen de vlinderstruiken zie aankomen ren ik de tuin in, soms met een korte blaf. Kater herkent mij ondertussen feilloos, al op grote afstand. Ik kom hem wel eens tegen, een paar straten verder in de buurt. Zodra hij mij ziet

steekt hij spurtend de straat over; wégwezen, oei daar heb je die buurman. Toen zei buurvrouw: We gaan twee weken op vakantie, kun jij voor Kater zorgen? Natuurlijk. Wederdienst. In de zomer hadden ze de duiven een week lang uitstekend verzorgd. Het was van maandag 3 januari tot zondag 16 januari. Ik kreeg een A4-tje met instructies. Op dinsdag 4 januari liep ik goedbedoelend door het huis van de buren. Maar: consternatie! Kater zag mij, schrok zich te pletter en dacht: wégwezen. Die man van die duiven nu ook in mijn eigen huis? Die man die mij altijd verjaagt nu hier, hier in mijn keuken? Kater trok een sprint, pats door het kattenluikje naar buiten. Om niet meer terug te komen. En het was nog maar 4 januari, de tweede vakantiedag. Ook ’s avonds geen Kater. Ook woensdag de 5e januari geen kat te zien. Tenslotte hebben we het etensbakje maar buiten gezet, waarna ik merkte dat Kater diep in de nacht langskwam om zijn brokjes op te schrokken. Vanuit mijn zolderraam zag ik ‘m aankomen. Al was het maar voor de stukjes verse ham die ik er uit mededogen tussen had gelegd. En af en toe ook volle melk in plaats van water. Tot zondag 16 januari is het zo doorgegaan. Kater heeft het twee weken lang heel goed gehad, beter dan ooit; elke morgen bakje met lekkernijen leeg. Maar hij kwam absoluut niet binnen, ook niet eventjes. Zijn huis was bezet door de vijand. Thuisgekomen vroegen de buren natuurlijk hoe het met Kater was gegaan. Kater zag er geweldig goed verzorgd uit, vonden ze. Bij de evaluatie volgden zes leugens. Het was geweldig gegaan. Kater had gewoon elke dag zijn bakje leeg gegeten. Ik had hem niks extra’s gegeven, ik mocht toch niet aan verwennerij doen? Inderdaad had ik Kater zelfs een keer op schoot, op de vierde dag. Geweldig dat buren zo voor elkaars beesten kunnen zorgen! En natuurlijk wilde ik Kater in de voorjaarsvakantie weer verzorgen. Wederdienst.

Rob van Vuure H A RT VO O R D I E R E N 79

Vermaak

Ik zweer het, die vis was zooooo groot!

Wat doen jullie nou?! We zouden toch synchroon klimmen !

Beest in beeld

Dieren die wat te melden hebben – even lachen ter afsluiting

In de toekomst laat ik die rare bokkesprongen maar achterwege.

80 H A RT VO O R D I E R E N

Zometeen doe je mijn rug hè?

Waar blijft onze trainer? We willen vandaag met onze buikspieren oefenen.

Allemachtig! Waar zijn mijn peddels nou toch gebleven?!

Foto’s: Adobe Stock (2), istockphoto.com, Juniors Tierbildarchiv, pixabay, Shutterstock (2)

Wie noemt mij een kleintje!? Ik kan brullen als een leeuw!

B. Pietersen uit Heesch

Winna ar van de uitgave 3.2022

Doe mee!

Welke grappige opmerking past hierbij? Heb je een idee? Stuur dan een leuke tekst of spreuk naar ons op. De beste tekst maken we bekend in editie 6/2022. De winnaar krijgt niet alleen eeuwige roem, maar ook een kleine verrassing.

Hart voor Dieren t.a.v. Beest in beeld Postbus 7272, 4800 GG Breda E-mail: redactie.hvd@vipmedia.nl

H A RT VO O R D I E R E N 81

r en e i D r o o v t ar H e d n e 2 2) g l o I n d e v b a a r v a n a f 2 5. 5. 2 0 (ver kr ijg

ZO BEREIK JE ONS ABONNEMENTEN & BESTELLINGEN NL: Postbus 7272, 4800 GG Breda B: Komiteitstraat 46-52, 2170 Merksem NL: 076 - 530 17 22 B: 03 - 645 31 08

@ abo.hvd@vipmedia.nl HART VOOR DIEREN REDACTIE NL: Postbus 7272, 4800 GG Breda B: Komiteitstraat 46-52, 2170 Merksem

@ nique.hanskamp@vipmedia.nl + 31 (0)76 - 530 17 13 www.hartvoordieren.nl en .be www.facebook.com/hartvoordieren www.instagram.com/hartvoordieren

Verkoopprijs losse nummers: € 4,95 Jaarabonnement: € 49,50 (incl. verzendkosten). * Opgave nieuwe abonnementen: www.hartvoordieren.nl of .be. Of tel. 076 - 5301722 (NL) / 03 - 6453108 (BE), * Abonnementen lopen tot wederopzegging tenzij anders vermeld en worden na afloop automatisch overgezet in een abonnement voor onbepaalde tijd (opzeggen kan wanneer u dat wilt). Kwartaalabonnementen gelden ook tot wederopzegging tenzij anders vermeld en worden telkens met een kwartaal verlengd. * Opzegtermijn is in alle gevallen 1 maand. Opzeggen abonnement: Schriftelijk, telefonisch of via e-mail naar de klantenservice (zie boven). Vermeld bij correspondentie zo mogelijk uw abonneenummer. Adreswijziging: Schriftelijk of via e-mail bij klantenservice (zie boven), minimaal 1 maand van tevoren. Nabestellen: Telefonisch bij klantenservice (zie boven) of via abo.hvd@vipmedia.nl

Honden, honden ... en nog eens honden De juni-editie van Hart voor Dieren staat vooral in het teken van onze beste vriend: de hond. We geven praktische tips, handige info en duiken dieper in allerlei hondenzaken; van gezondheid en opvoeding tot gedrag en psychologie. Mis hem niet!

Duitse staande Een interessant en volledig portret van de Duitse staande hond.

Foto’s: Shutterstock, Alamy

Heilige dieren Welke dieren worden in welke cultuur of religie als heilig beschouwd? En vooral: is deze status een zegen voor het dier – of eerder een vloek? We nemen je mee op een wereldreis en bezoeken dieren die worden vereerd.

Hart voor Dieren wordt geleverd door boekwinkels, kiosken en per abonnement. Prijswijzigingen voor behouden. Advertenties vallen buiten de verantwoording van de redactie en de uitgever. Onopgevraagd tekst- en beeldmateriaal wordt niet teruggezonden. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming. Bij toestemming is bronvermelding verplicht. Hart voor Dieren verschijnt maandelijks bij Vipmedia Publishing & Services, Postbus 7272, 4800 GG Breda, Nederland (Handelsregister Breda 39.731). Hart voor Dieren wordt samen met Ein Herz für Tiere in Europees verband uitgegeven. © Copyright Ein Herz für Tiere Media GmbH, Ismaning De door u verstrekte adresgegevens worden opgenomen in ons gegevensbestand. Dit bestand wordt gebruikt voor het uitvoeren van de met u afgesloten overeenkomst. Daarnaast kunnen wij uw gegevens gebruiken om u in de toekomst informatie te verschaffen over producten en diensten van onze eigen onderneming. Als u hier bezwaar tegen heeft, kunt u dit kenbaar maken door contact op te nemen met onze klantenservice via abo.hvd@vipmedia.nl of per post.

COLOFON Hoofd- en eindredactie: Nique Hanskamp E-mail: nique.hanskamp@vipmedia.nl Aan deze uitgave werkten mee: Diederik Martens, Lidy Verdoolaege, Rob van Vuure, Mirjam Addiks, Marieke van der Burgt, Mariska Kloet, Carlian Brauckmann Vormgeving: RTK & SRS mediagroup GmbH & Nique Hanskamp Vertalingen: Nique Hanskamp Online redactie: Mariska Kloet, Nique Hanskamp Verantwoordelijk uitgever & algemeen directeur Vipmedia: Michel Florisson Commercieel directeur: Edwin Fijnaut Advertentie acquisitie: Edwin Fijnaut, Postbus 7272, 4800 GG Breda Tel. 06 - 24 49 94 91 E-mail: edwin.fijnaut@vipmedia.nl Traffic: Lidy Verdoolaege E-mail: lidy@vipmedia.nl Marketing: Auke van den Bosch E-mail: auke@vipmedia.nl Druk: PreVision Graphic Solutions BV Distributie losse verkoop Nederland: Betapress BV Distributie losse verkoop België: AMP NV

Het tekenseizoen is begonnen!

Volg de STAP-methode

ist je dat hondenen katteneigenaren maar liefst 50% meer kans op een tekenbeet hebben dan mensen zonder huisdier? Onbeschermde dieren kunnen teken levend mee naar huis of tuin nemen. En mensen lopen 31% van de tekenbeten gewoon in de tuin op. Om jezelf en je gezin te beschermen, is het dus zaak óók je hond of kat te beschermen! Handelen volgens de STAP-methode helpt gezondheidsproblemen bĳ jezelf, je gezin en je dier te voorkomen:

Signaleren Teek verwĳderen

ook voor, dat je jezelf, je gezinsleden en je huisdier regelmatig controleert op teken, zeker als je in het groen bent geweest! Vergeet niet, dat het soms moeilĳk zoeken is. Jonge teken zĳn namelĳk slechts 1 tot 3 mm groot.

STAP 2 Teek verwĳderen Signaleer je een teek? Verwĳder deze dan zo snel mogelĳk met behulp van een puntige pincet, tekentang of tekenkaart. Hoe eerder je de teek verwĳdert, hoe kleiner de kans op besmetting. Kĳk voor tips voor het verwĳderen van een teek op www.stapnaardedierenarts.nl.

Advies bĳ (dieren)arts Preventie STAP 1 Signaleren In Nederland komen teken overal voor. Je loopt niet alleen tekenbeten op in het bos (43%), maar ook in de tuin (31%), in duinen (7%) en in mindere mate in stadsparken. Wanneer het buiten warmer is dan 7°C, worden teken al actief. Zorg er dan

STAP 3 Advies bĳ de (dieren)arts Heb je een tekenbeet? Overleg dan met je huisarts in verband met een mogelĳke Lyme-besmetting. Informeer ook bĳ je dierenarts naar een middel dat teken bĳ je hond of kat zoveel mogelĳk helpt te voorkomen. Je dierenarts adviseert middelen die uitgebreid zĳn onderzocht op veiligheid en effectiviteit en geeft een persoonlĳk advies op basis van de

Meer informatie? www.stapnaardedierenarts.nl

gezondheid van je huisdier en je thuissituatie. Uiteraard voor het welzĳn en de gezondheid van je huisdier, maar ook omdat onbehandelde dieren weleens teken naar je tuin of je huis meenemen. Eenmaal thuis kunnen deze parasieten ‘loslaten’ en opnieuw bĳten... ook jou of je gezin!

STAP 4 Preventie Teken wil je het liefst voorkomen. Zeker gezien teken bacteriën, virussen en andere parasieten kunnen overbrengen. Bescherm jezelf en je hond of kat daarom preventief tegen teken. Ga je het groen in? Bedek zoveel mogelĳk je huid en smeer onbedekte huid met DEET in. Voor je huisdier bestaan er verschillende producten die gemiddeld een maand of juist meerdere maanden beschermen tegen teken. Dierenartsen en parasitologen adviseren om honden of katten al vanaf begin maart tot eind november en tĳdens warme winters te beschermen tegen teken. Begin daarom op tĳd!

Teken zĳn al actief bĳ 7ºC. Nu het met de dag warmer gaat worden, zullen we snel meer en meer tekenactiviteit zien. Daarom is het goed om je hond of kat nu al te beschermen tegen teken. Ga naar je dierenarts voor het beste advies!

U I T Z O N D E R L I J K

I N

E L K

D E TA I L

ONTWIKKELING STAAT NOOIT STIL JOUW KITTEN OF PUPPY BLIJFT ZICH ONTWIKKELEN, ONZE WETENSCHAP OOK Kittens en puppy’s hebben tijdens hun groei specifieke voedingsstoffen nodig voor de ontwikkeling van het immuunsysteem, de spijsvertering en de hersenen. De eerste voedingskeuzes hebben invloed op de gezondheid van je kat of hond voor de rest van zijn of haar leven.* Daarom heeft Royal Canin, in samenwerking met dierenartsen en voedingsdeskundigen, het assortiment kitten- en puppyvoedingen vernieuwd, om zo nóg beter aan te sluiten bij die behoeften!

*Gebaseerd op het DOHAD concept.

®2022 Royal Canin SAS

Ontdek alles over het vernieuwd assortiment voor jouw kitten of puppy op www.royalcanin.nl