BLOEMENZEE OP POWERGROND Creëer een vlinder- en vogel vriendelijke tuin DE TUIN IN APRIL
BOLLENPARADE EN SCHATTIGE BLOEMPJES NATUUR PARELTJE IN WINTERSWIJK ‘IN DE PLUKTUIN WORD IK GELUKKIG’
Veelzijdige courgette
Makkelijke groente
Tuinseizoen
1
PORTRETFOTO: JOHN ENGELEN
VOORWOORD
LAAT JE INSPIREREN! Houd jij ook zo van je tuin, het lekker bezig zijn in de buitenlucht? Dan ben je bij TuinSeizoen aan het juiste adres! Met dit mooie tijdschrift, gemaakt door én voor bevlogen tuinliefhebbers, laten we je wegdromen bij de mooiste sfeertuinen, stijlvolle zithoekjes en de meest unieke plantcombinaties. Daarnaast geven we je alle tips & tricks die je nodig hebt om zelf aan de slag te gaan met je tuin. Met deze gratis digitale uitgave van TuinSeizoen willen we je graag kennis laten maken met ons mooie magazine. Speciaal voor jou doken we daarom in de archieven en bundelden een aantal van onze favoriete reportages. Daarbij leggen we zoals altijd de focus op al het moois dat TuinSeizoen te bieden heeft, zoals de tuinen van topontwerpers en de beste tuintips van deze maand. Een bevlogen ‘groen talent’ vertelt over haar passie in het groen. Ook lees je over groenten uit je eigen tuin en kruiden van eigen vensterbank. En de absolute favoriet van onze lezers: elke maand laten we zien welke planten, bloemen, bomen en struiken er op dit moment in bloei staan. Zo creëer je met één jaar TuinSeizoen ook zelf een jaarrond bloeiende tuin in harmonie! Ben je al jaren een trouwe lezer? Dan is dit een extra presententje om nog eens terug te kijken en je opnieuw te laten inspireren. Geïnspireerd geraakt en wil je het hele jaar wegdromen? Neem dan een abonnement en profiteer van de beste acties.
Kristel
2
Tuinseizoen
INHOUD LEKKER LEZEN 4 BLOEMENZEE OP POWERGROND 14 GROEN TALENT 16 VLINDER- EN VOGELVRIENDELIJKE TUIN
PLANTENLIEFDE 6 DE LANGSTE DAG 8 DE TUIN DEZE MAAND 12 MAKKELIJKE GROENTE: COURGETTE
Tuinseizoen
3
M 4
Tuinseizoen
TUINREPORTAGE
Bloemenzee OP POWERGROND Soms zie je het in één oogopslag; hier doen ze iets goed als het op de voedingsbodem aankomt. De lentetuin van Arianne Blonk in Hooge Zwaluwe ligt erbij als een bloeiend natuurgebiedje na een verfrissende regenbui. Het groen is groener dan groen, de aardbeien overtreffen de joekels van de groentejuwelier en de bloei is overvloedig en diep van kleur. Kunstmest speelt duidelijk geen rol: je vindt hier geen doorgeschoten, slappe stengels die stokken of steunen nodig hebben. Het geheim van Arianne? “Ik tuinier zo duurzaam mogelijk”.
M
TEKST: KRISTEL ENGELEN FOTO’S: SIETSKE DE VRIES
Met regelmaat trekt Arianne zich terug in haar kantoor in haar tuin. Ze is tuinontwerpster van beroep en tekent en schildert graag voor de hobby. Daar, midden tussen de bloemen, komt de inspiratie vanzelf wel. Het zwartgebeitste tuinhuisje vormt het decor voor een heel scala aan rozensoorten. Allemaal bloeien ze in tinten die variëren van roze tot bordeauxrood. Een combinatie waarvan je moeder vroeger zou zeggen dat het vloekt met elkaar, maar Arianne weet wel beter. Ze stylet ze op gevoel, met een heel scala aan eenjarige bloeiers die in dezelfde spannende tonen bloeien. Er is één roos tegen het tuinhuis die absoluut de show steelt. De diepe, magentakleurige bloemen van Rosa ‘Zigeunerknabe’ zijn uniek in hun soort. Tegen het zwart van het tuinhuis trekken de knalkleuren alle aandacht naar zich toe. Deze Bourbon-roos bloeit maar één keer, maar geeft dan ook alles. En de bottels die na de bloei verschijnen zijn ook niet te missen. “De rozen zijn mede zo mooi omdat ze blaken van gezondheid”, vertelt Arianne trots. “Ze krijgen als voeding gefermenteerd organisch materiaal uit mijn twee Bokashi-emmers, een bodemverbeteraar die vol zit met mineralen.”
Tuinseizoen
5
WIE ELKE DAG IN DE TUIN EEN KLUSJE DOET, VERZET BERGEN WERK IN EEN WEEK. BOVENDIEN IS HET LEKKER OM DAGELIJKS DOOR DE TUIN TE WANDELEN, EN EVEN WAT TE DOEN. VANUIT HAAR TUIN VERDERLAND IN TILBURG VERTELT BUITENJOURNALIST KATJA STARING (@DAILYGREENSPIRATION) JE IEDERE MAAND WAT JE KUNT ZAAIEN, ZIEN, PROEVEN, ONTDEKKEN EN MAKEN. ZO ERVAAR JE WAT ER GEBEURT IN JE PARADIJS, IN ELK SEIZOEN.
De langste dag De langste dag nadert. Dat betekent dat alles een groeispurt maakt. Stengels schieten in de hoogte, bladeren ontvouwen zich weelderig, knoppen ontluiken en bloemen bloeien. En dat lokt weer allerlei bestuivende bijen en vlinders aan. En er kan worden geoogst, en alsnog gezaaid, en bij anderen in de tuin worden gesnuffeld... Kortom, dit is een heerlijke tuinmaand! TEKST: KATJA STARING @DAILYGREENSPIRATION FOTO’S: KATJA STARING, SHUTTERSTOCK
Juniklusjes
een tuinWEEK 1 * Bind planten op. Vanaf nu kun je elke week snoeitakken stevige of en estokk bambo met rondje lopen en opbinddraad. * Leg stro onder de aardbeien, en pluk de vruchten. WEEK 2
WEEK 3
WEEK 4
6
Tuinseizoen
* Dief tomatenplanten. * Verwijder verdord blad van voorjaarsbollen. * Blijf je potplanten wekelijks water geven zolang het niet regent. * Check het onkruid dat dagelijks blijft groeien. Kijk kritisch wat je oogluikend laat staan, wat je oogst voor gebruik, of wat je weg wiedt. * Vul de lege plekken in borders met planten, dan komt er geen onkruid te staan. * Snoei wilde scheuten van bontbladige heesters. * Knip beuk, taxus en liguster pas na de 21e - de langste dag - in vorm, juist omdat je ze dan vaak maar één keer per seizoen hoeft te snoeien. Check wel nog op de aanwezigheid van vogelnesten. * Snoei kruisbessen: alle nieuwe zijscheuten tot boven het vijfde blad inkorten. * Scheur uitgebloeide irissen als ze al een paar jaar staan.
Doen BLOEISEIZOEN REKKEN Planten bloeien door als je bij eenjarige bloemen en planten als vlinderstruik en dahlia’s de uitgebloeide bloemen eruit knipt. Als je vroegbloeiende planten, zoals vrouwenmantel, geranium, guldenroede, phlox en kattenkruid wat flinker terugknipt (bloem én bloemsteel), dan kun je een tweede bloei verwachten. Probeer dit eerst uit bij enkele planten, zodat je kunt volgen hoe zo’n ingreep zich ontwikkelt en je deze truc volgend jaar verder kunt toepassen.
PRAKTISCH
TIJD VOOR TWEEJARIGEN Tweejarige planten leven twee tot drie jaar. Het eerste jaar groeit uit zaad een rozet of plant, het tweede jaar groeit daaruit een stengel die zal gaan bloeien en zaad geven. Soms volgt het jaar daarop nog een keer bloei. Met tweejarige planten haal je kleur in de tuin en vaak zijn het ook insectenmagneten. Eind juni kun je beginnen met tweejarigen zaaien en opkweken, zodat je volgend jaar bloeiende planten hebt. Anjersoorten (Dianthus) Driekleurig viooltje (Viola tricolor) Gewone berenklauw (Heracleum sphondylium) Judaspenning (Lunaria annua, foto boven) Kaardenbol (Dipsacus, foto links) Muurbloem (Erysimum cheiri) Scharlei (Salvia sclarea) Schildpadbloem (Penstemon) Stokroos (Alcea rosea) Teunisbloem (Oenothera) Toorts (Verbascum) Vergeet-me-nietje (Myosotis) Vingerhoedskruid (Digitalis purpurea) Plant ze in september uit op de plek van bestemming en dek ze eventueel in een strenge vorstperiode toe met wat stro of naaldbomentakjes.
MAAK GRATIS PLANTEN Vanaf juni tot en met september kun je de jonge frisse scheuten die dit jaar aan heesters zijn verschenen als stekje behandelen. Snijd ze met een schoon en scherp scalpelmesje af van de houtige tak, met behoud van het zogenaamde hieltje, het houtige stukje waarmee de scheut aan de tak zit. Doop het hieltje in stekpoeder en zet de stek in stekgrond, die wat armer is: potgrond vermengd met brekerzand. Het beste is deze jonge plantjes in een broeikasje te zetten, of span een plastic zakje rond de individuele pot. Houd ze goed vochtig, maar check regelmatig of ze genoeg lucht krijgen en er geen schimmelvorming ontstaat. Ook rotstuinplanten kun je nu goed stekken, zet ze in zanderige potgrond in een terracotta potje. Laat ze buiten staan en geef ze vooral in het begin voldoende water als het niet regent.
Bijenplant (Phacelia) kun je nog zaaien tot 20 augustus. Hiermee help je de bijen en hommels aan extra voedsel in de nazomer.
In de eettuin ZAAIEN Moestuingroenten zaaien kan nog volop! Worteltjes, stambonen, erwten, peultjes, basilicum, rucola, tuinkers, sla, bietjes, snijbiet, peterselie…Van oudsher wordt gezegd dat je na de langste dag (21 juni) winterandijvie kunt zaaien; ik denk dat het tegenwoordig ook wel een weekje eerder kan. Maak ook nog een klimplantenrek voor de erwten en bonen van oude takken of bamboestokken.
Rabarberrust
OOK NU IN BLOEI: DAGLELIES! En die zijn eetbaar. Pluk maar eens een bloem en steek hem in je mond. Verrassend lekker hè?
DRUIVEN BIJHOUDEN Knip van de nieuwe zijscheuten de uiteinden weg, tot op twee tot drie bladeren van de prille druiventrosjes. Laat per scheut 1 of 2 trosjes hangen en haal de rest weg. Houd de plant luchtig.
Laat de rabarber na 21 juni met rust om de plant weer op krachten te laten komen.
Tuinseizoen
7
De tuin in
april
April is een maand vol beloften voor het nieuwe tuinseizoen. Bomen en struiken ontluiken en vaste planten schieten de grond uit; je ziet de tuin met de dag groener worden. Behalve al dat prille groen biedt de tuin nu ook een explosie aan kleur! TEKST: ANNEMARIE GÖRTS FOTO’S: IBULB, IVERDE, SHUTTERSTOCK
Bloemenzee in pastel Wie wordt er nu niet blij van de uitbundige bloesem van Japanse sierkers, magnolia en allerlei fruitbomen? Ook de kerspruim is deze maand een blikvanger, net als de parelstruik en Rhododendron ’Praecox’.
1
2
1 Prunus cerasifera ’Nigra’ (kerspruim)
Een van de eerste Prunussen die hun uitbundige voorjaarsbloesem tonen, is deze kerspruim. De zachtroze open bloempjes gaan soms al open voordat het purperrode blad uitloopt. Jammer dat deze boom maar zelden rode vruchtjes geeft; deze houden het midden tussen een kers en een pruim en smaken heerlijk zoet. bloei: april | hoogte: 6-8 m | standplaats: zon-halfschaduw
2 Exochorda racemosa (parelstruik)
Als deze voorjaarsbloeier zijn parelwitte bloemen opent, is het een oogverblindende verschijning. Deze opgaande tot 3 m hoge struik, met aan de top mooi overhangende takken, is dan één bloemenzee. Plant de parelstruik op vochthoudende, voedzame grond en snoei jonge exemplaren regelmatig om een volle struik te krijgen. bloei: april-mei | hoogte: 3 m | standplaats: zon-halfschaduw
3 Rhododendron ’Praecox’ (voorjaarsazalea)
3
8
Tuinseizoen
Vaak staat deze rododendron al in maart in bloei. De vroege bloei heeft wel een nadeel; één late nachtvorst en de lila bloemen kleuren bruin… Zoals alle rododendrons houdt ook deze van humeuze grond en halfschaduw. Is de grond vochtig genoeg, dan kan hij ook op een zonnige plek. bloei: maart-april | hoogte: 2 m | standplaats: halfschaduw-zon
HEERLIJK VOORJAAR
1
2
3
Schattige bloempjes Deze vaste planten bloeien zo lieflijk dat je graag door de knieën gaat om de bloempjes van dichtbij te zien.
1 Brunnera macrophylla ’Dawson’s White’ (Kaukasische vergeet-mij-niet)
De babyblauwe bloemenwolken van deze vaste plant vrolijken elke (licht) beschaduwde border op en dat geldt ook voor zijn witbonte bladeren. bloei: april-mei | hoogte: 35 cm | standplaats: halfschaduw-schaduw
2 Lathyrus vernus (pronkerwt)
Als je de lila bloempjes van deze pronkerwt van dichtbij bekijkt, zie je de gelijkenis met de eenjarige, heerlijk geurende lathyrus. Deze polvormende vaste lathyrus blijft echter laag. Geschikt voor humeuze grond; zet hem voor in de border. bloei: april-mei | hoogte: 45 cm | standplaats: zon-halfschaduw
4
3 Primula auricula (aurikel)
Aurikels zijn niet makkelijk - ze verlangen vochtige, goed doorlatende grond, geen felle middagzon en ’s winters bescherming tegen regen - maar wat zijn ze schattig! In Engeland is het een echte verzamelaarsplant, dankzij de verkrijgbaarheid in talloze kleurcombinaties bloei: april-juni | hoogte: 20 cm | standplaats: halfschaduw
4 Dicentra spectabilis (gebroken hartje)
Niet alleen de hartvormige bloempjes zijn een plaatje, ook hoe ze op een rijtje aan de overbuigende bloeistengels hangen! bloei: april-mei | hoogte: 80 cm | standplaats: halfschaduw
5 Phlox subulata (borstelvlambloem)
Op een warme plek in goed doorlatende, wat droge grond vormt deze kruipende phlox snel een dicht tapijt, dat in april geheel bedekt is met kleine sterretjes. bloei: april | hoogte: 10 cm | standplaats: zon
5
Tuinseizoen
9
10
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Tuinseizoen
HEERLIJK VOORJAAR
Bollenparade Het bollenfeest is nu goed op dreef. Een groot scala aan soorten zorgt nu voor kleur, soms ingetogen, vaak heel kleurig. Wie eenmaal het plezier van deze vroege bloeiers ontdekt heeft, plant er vaak elke herfst méér!
1 Anemone coronaria ’Mr. Fokker’
(ranonkelachtige anemoon)
De bloeitijd van deze opvallende anemonen hangt af van het tijdstip van het planten; dat kan zelfs deze maand nog. De bloei begint dan in juni en gaat maandenlang door. Week de knolletjes een nacht in water en plant ze in goed doorlatende grond op een zonnige plek. Dek ze in de winter af tegen de vorst. bloei: april-oktober | hoogte: 30 cm | standplaats: zon -halfschaduw 2 Narcis pseudonarcissus subsp. pseudonarcissus
(wilde narcis)
Deze zeldzame inheemse narcis is ook een beauty voor de tuin. Hij houdt van vochtige, niet te arme grond en bloeit wat eerder dan veredelde narcissen. Leuk in een grasveldje waar hij zich (langzaam) mag uitbreiden. bloei: maart-mei | hoogte: 35 cm | standplaats: zon-halfschaduw 3 Fritillaria meleagris (wilde kievitsbloem) Van nature komt deze inheemse kievitsbloem met zijn grote, hangende klokken voor in natte graslanden. Hij doet het dan ook alleen goed op (enigszins) vochtige grond, liefst in lichte schaduw, waar hij spontaan verwildert. Soms verschijnen er dan ook crème-witte klokbloemen, eveneens prachtig! bloei: april-mei | hoogte: 30 cm | standplaats: halfschaduw 4 Leucojum aestivum (zomerklokje) Het zomerklokje doet zijn naam geen eer aan, want hij bloeit midden in de lente. Je zou dit bolgewasje kunnen verwarren met het lenteklokje (Leucojum vernum); deze bloeit echter al in februari-maart en wordt niet hoger dan 15-25 cm. Beide zijn alleen geschikt voor vochthoudende grond. bloei: april-mei | hoogte: 40 cm | standplaats: halfschaduw-schaduw 5 Tulipa ’Roussillon’ (tulp) Wat zijn ze mooi, de grote bloemen van deze triumph tulp! Door hun bijzondere paars met roze kleur trekken ze direct de aandacht in de border. De hoge, stevige stengels zijn niet vatbaar voor regen of wind. bloei: april | hoogte: 45 cm | standplaats: zon 6 Narcissus ’Golden Ducat’ (narcis) Deze dubbele narcis is een zonnetje in je tuin en hij vermeerdert zich vanzelf! bloei: april-mei | hoogte: 40 cm | standplaats: zon-halfschaduw 7 Puschkinia scilloides var. libanotica (buishyacint) Hoewel dit bolgewas erg laag blijft en een ingetogen bloeitint heeft, maakt hij indruk in de vroege voorjaarstuin. Want Puschkinia verwildert makkelijk en de talrijke bloempjes zorgen voor een opvallend tapijt. Laat hem dan ook gerust zijn gang gaan onder bladverliezende heesters of bomen, of in het gazon. bloei: maart-april | hoogte: 15 cm | standplaats: zon-halfschaduw 8 Erythronium ’Pagoda’ (hondstand) De lichtgele hangende klokjes van deze hondstand lijken erg op kleine lelies en daar is dit knolgewas dan ook aan verwant. De ranke, elegante bloempjes staan op verschillende hoogtes en vormen een contrast met de relatief grote, groene bladeren. Al met al een elegante verschijning! bloei: april | hoogte: 40 cm | standplaats: zon-halfschaduw 9 Muscari armeniacum (blauw druifje) Van alle soorten blauwe druifjes is dit de meest bekende. Muscari armeniacum is dan ook mooi, makkelijk en erg sterk. Wat wil je nog meer? Hij verwildert gemakkelijk en combineert prachtig met tulpen, in welke kleur dan ook. De helderblauwe bloemaren zijn dan nóg sprekender. bloei: april-mei | hoogte: 15 cm | standplaats: zon
Tuinseizoen
11
VEELZIJDIGE COURGETTE
Makkelijke groente Courgette is eenvoudig zelf te telen, maar hij blijft toch een beetje een ondergewaardeerde held van de tuin en de keuken. Je hebt maar een paar van deze veelzijdige planten nodig voor een overvloed aan heerlijke vruchten.
C
TEKST: FLEUROSELECT FOTO’S: FLEUROSELECT, SHUTTERSTOCK
Courgettes zouden bij elke tuinliefhebber bovenaan het wensenlijstje moeten staan, want ze zijn het perfecte gewas om een start te maken met het kweken van eigen voedsel. Deze malse, sappige vruchten smaken lekker geraspt of in linten geschaafd, rauw in salades met een heerlijke dressing. Of snijd ze in blokjes en prik ze op spiezen voor op de barbecue. Je kunt courgettes ook gebruiken bij het maken van smaakvolle, hartige pastagerechten, ratatouille en quiches, voor chutneys en marmelades, en nog veel meer. Rooster ze samen met andere groenten of maak ze in. Er is zelfs een recept voor een heerlijke, smeuïge chocoladetaart met courgette als hoofdingrediënt. Vers voedsel Haal verse producten van eigen bodem in huis door deze nuttige plant in je eigen tuin te kweken. Strikt genomen is de courgette een vrucht. Echter, omdat we hem vooral gebruiken voor hartige gerechten, wordt hij beschouwd als een groente; een zeer veelzijdige bovendien. Elke plant draagt mannelijke en vrouwelijke bloemen in overvloed. De vingerdikke, onrijpe vrouwelijke vruchten kunnen compleet met bloemen worden geplukt. Haal ze door een beslag en maak er tempura van. Of gebruik ze om zomergerechten te verfijnen en te decoreren als eetbare topping. Want er gaat toch niets boven de smaak van ‘vers geoogst’. De mannelijke courgettebloemen kunnen worden gevuld en gebakken. Gescheurd in kleine stukjes verrijken ze salades als decoratieve kleurspatten en verlenen ze er een zachte textuur aan. En als de courgettes langer rijpen dan het stadium van ‘een vinger dik’, dan kunnen ze een hoofdrol spelen in allerlei smakelijke, zomerse gerechten. Als linten en spiralen toegepast vormen ze een koolhydraat- en caloriearm gezond alternatief voor pasta.
12
Tuinseizoen
UITGELICHT
Courgettes kweken Courgettes zijn niet alleen ongelooflijk gemakkelijk te kweken, met hun grote blad zien ze er ook nog mooi uit. Bovendien zijn ze enorm productief. Ze kunnen gemakkelijk in grote bakken, kuipen of een border worden uitgeplant. Ook als je een eigen moestuin of volkstuin hebt, zijn courgettes de perfecte keuze. Je hebt maar twee of drie planten nodig om een klein gezin een heel seizoen van courgettes te voorzien. Maar je kunt er ook een paar extra kweken en de planten die je over hebt aan andere tuinliefhebbers geven. Of laat ze lekker in eigen tuin groeien en word de lokale leverancier van courgettes. Maak vrienden en familie blij door ze af en toe een zak courgettes toe te stoppen. Kweek twee of drie verschillende rassen en laat ze een echte aanvulling zijn op je zomermenu!
Courgettes kunnen makkelijk in grote bakken, kuipen of in een border worden uitgeplant.
Ruime keuze Koop je kant-en-klare planten in het tuincentrum of per postorder, dan is de keuze vrij beperkt. Maar kweek je zelf vanuit zaad, dan is er een prachtige diversiteit aan rassen. Je kunt kiezen voor compacte, bossige rassen - die geweldig zijn voor grote plantenbakken - of rassen die gele vruchten dragen om wat kleur toe te voegen aan je zomergerechten. Er zijn echter ook rassen met mooie ronde courgettes, die prima geschikt zijn om te bakken of te vullen. En er zijn klimmende rassen die over rekken in de tuin kunnen worden geleid of die op een composthoop goed gedijen. Dat wordt nog moeilijk kiezen!
Tuinseizoen
13
‘In de pluktuin word ik gelukkig’ Besloten achter een heg in Winterswijk ligt Do It Yourselves Plukgeluk, de weelderige pluktuin van Marloes Bijlsma. In een oase van rust pluk je hier je eigen bloemen. Alle soorten groeien er op geheel natuurlijke wijze. Onlangs verscheen Marloes’ boek De Pluktuin, waarin ze laat zien hoe je je eigen natuurpareltje creëert, al is het op een plek ter grootte van één tegel. TEKST: RUTH SMEETS FOTO’S: PRIVÉARCHIEF, LIENEKE SMID FOTOGRAFIE
14
Tuinseizoen
GROEN IS MEER DAN TUINIEREN ALLEEN. WAAR DE ÉÉN DAGELIJKS IN DE TUIN AAN HET WERK IS, IS DE ANDER ALTIJD OP ZOEK NAAR DE MOOISTE EN BESTE CULTIVAR. IEDER ZET ZIJN GROENE TALENT OP ZIJN EIGEN MANIER IN. IN DEZE RUBRIEK LATEN WE JE IEDERE EDITIE KENNIS MAKEN MET ZO’N GROEN TALENT. DEZE KEER MARLOES BIJLSMA.
Naam Marloes Bijlsma Leeftijd 42 Burgerlijke staat Getrouwd Woonplaats Winterswijk Groen motto ‘Tuinieren is durven loslaten. Tuinieren is durven vertrouwen op de natuur.’ Groen talent Heeft een pluktuin, maakt botanische illustraties en schreef De Pluktuin. WANNEER BEN JE BEGONNEN MET JE PLUKTUIN? EN WAAROM? “In 2012, vrij snel nadat we verhuisden naar ons boerderijtje in Winterswijk. Deze plek bood mij de ruimte om een langgekoesterde droom te verwezenlijken: een grote bloemenpluktuin aanleggen. Ik had zelf altijd een beeld voor ogen van ommuurde tuinen bij landgoederen, die we weleens bezochten. Al jaren dacht ik: als we ooit zo’n tuin vinden die helemaal is overwoekerd, huur ik dat plekje om het op te knappen en er bloemen of planten te telen. Uiteindelijk was het natuurlijk veel idealer om dat bij mijn eigen huis te doen. Ik begon een mooie omsloten bloementuin en koos er heel bewust voor om een haag langs de weg te leggen. Pas als je door het poortje in die heg komt, openbaart de tuin zich aan je. Daarmee is het een besloten paradijsje.” WAAR KOMT DIE LIEFDE VOOR BLOEMEN EN PLANTEN VANDAAN? “Die was er eigenlijk altijd al. Als kind had ik al iets met mooie bloemen en bloementuinen, omdat mijn oma, tante en ouders daar veel mee bezig waren en er veel over vertelden. Later kwam ik in aanraking met de studie Tuin- en landschapsarchitectuur, waar ik nog meer leerde over bloemen, tuinen en natuur. Toen wist ik: hier wil ik echt wat mee.”
JE WERKT VOLLEDIG OP NATUURLIJKE WIJZE, ZONDER BESTRIJDINGSMIDDELEN. WAAROM IS DAT VOOR JOU ZO BELANGRIJK? “Mijn pluktuin is er omdat ik graag bloemen wil plukken, maar ook omdat ik het zie als een bron van voedsel voor insecten, kleine knaagdieren en vogels. De bloemen voorzien de bijen, vlinders en veel meer insecten van nectar. Daarom vind ik het belangrijk om op een natuurlijke manier te tuinieren. Ik voeg geen gif of kunstmest toe, maar maak gebruik van de kracht van de natuur zelf. Dat kan heel goed als je gewoon goed kijkt naar de natuur, het systeem in balans hebt en goed bent met afwisseling. Ik plant niet soort bij soort
het moment was om te starten. Het delen van mijn kennis was het belangrijkste uitgangspunt. Die kennis heb ik deels door mijn studie en deels door het zelf te doen, door dingen gewoon uit te proberen en erachter te komen wat wel en niet werkt. Ook vind ik het heel belangrijk om een tegengeluid te geven op het tuinieren met veel verharding en weinig bloemen. Ik ben ervan overtuigd dat mensen meer bloemen in de tuin moeten hebben. En dan bedoel ik niet een plant uit het tuincentrum die eigenlijk helemaal niet in Nederland thuishoort, maar inheemse soorten en goedbloeiende planten die veel nectar leveren en bijdragen aan de natuur. Daarvan kun je zelf bloemen plukken voor op je vaas. Ik hoop dat dit
‘Pas als je door het poortje in de heg komt, openbaart de tuin zich aan je.’ aan, maar zet alles gemengd als één groot boeket of bloemenweide. In de natuur staat tenslotte ook niks per soort geordend. Door dit na te bootsen heb ik een sterke tuin, waarin de soorten zichzelf kunnen redden en waarin ik weinig last heb van ziektes. Ik vind het belangrijk om met de natuur te werken en niet tegen de natuur.” HOEVEEL SOORTEN BLOEMEN HEB JE IN DE PLUKTUIN EN WELKE ZIJN DAT ZOAL? “Ruim honderd soorten. Elk jaar komen er nieuwe bij. Ik werk graag met een mix van vaste planten, eenjarigen, tweejarigen en knollen. Van vaste planten selecteer ik de soorten die geschikt zijn als plukbloem, die de hele zomer blijven bloeien en ook nieuwe bloemen aanmaken als je ze plukt. Bijvoorbeeld salvia, kogeldistel, koninginnekruid, zonnehoed, vrouwenmantel en kattenkruid. Veel mensen denken niet aan vaste planten in een pluktuin, maar vele zijn daar ontzettend geschikt voor. Als knollen heb ik bijvoorbeeld dahlia’s en gladiolen en als een- en tweejarigen maak ik voor een deel gebruik van wilde en inheemse plantensoorten, zoals margriet, kamille, bolderik en korenbloem. Ik combineer ze met soorten die eigenlijk een warmer klimaat nodig hebben, zoals cosmea, zinnia, strobloem of leeuwenbekken. Die zaai ik voor. Ik vind het heel belangrijk dat de pluktuin het gevoel geeft van een bloemenweide of van oude akkerranden die je vroeger langs de graanakkers zag.” HOE KWAM JE OP HET IDEE OM EEN BOEK TE SCHRIJVEN OVER DE PLUKTUIN? “Tijdens mijn studie had ik al onderwerpen in mijn hoofd en al een paar keer begon ik met het script, maar dat legde ik elke keer weer weg. Toen de pluktuin groter en drukker werd, vroegen mensen om tips en adviezen. Er waren op dat moment helemaal geen boeken over pluktuinen. Anderhalf jaar geleden voelde ik dat het gewoon
met mijn uitleg, foto’s, inspiratie en tips heel laagdrempelig wordt. De boodschap van mijn boek is dat je je eigen schone bloemen kan telen.” WAT IS HET ALLERLEUKST AAN HET HEBBEN VAN EEN PLUKTUIN? “De bloemen. Ik loop elke dag een rondje door mijn tuin, het liefst op blote voeten. Het liefst begin in er ’s morgens mee en doe ik het ’s avonds nog een keer. Het is echt een plek waar ik gelukkig word. Ik geniet in de zomer als de bloemen erin staan, maar ook in de herfst en winter vind ik de tuin prachtig. Elk seizoen heeft iets bijzonders. Ik vind het bijzonder om van dichtbij de ontwikkeling van zaden en planten te kunnen zien en volgen. Daarvan krijg ik veel energie.”
De Pluktuin Creëer je eigen oase van bloemen, vlinders en rust. In haar boek De Pluktuin laat Marloes Bijlsma stap voor stap zien hoe je zelf je eigen (mini-)pluktuintje maakt, hand in hand met de natuur. Prijs: € 24,96 ISBN: 9789464065602
Do It Yourselves Plukgeluk is open van 3 juni tot midden september. Op donderdag- en vrijdagmiddag en zaterdag en zondag de hele dag kun je je eigen boeket plukken. www.doityourselves.nl en Instagram @doityourselves_plukgeluk
Tuinseizoen
15
16
Tuinseizoen
‘Prompt zagen we de parelmoervlinder hier óók!’ Zelfstandig tuinontwerper Ron den Dikken is gespecialiseerd in levendige tuinen; tuinen met een gevarieerde beplanting die goed zijn voor het dierenleven. Zo toverde hij deze landelijke tuin in Hellendoorn (OV) om in een waar paradijsje voor bijen, vlinders en vogels, precies naar wens van de eigenaren. Zelfs de zeldzame parelmoervlinder is er al gespot. TEKST: ANNEMARIE GÖRTS FOTO’S: RON DEN DIKKEN, SHUTTERSTOCK
Tuinseizoen
17
D 18
De borders vol nectarplanten vormen van het vroege voorjaar tot ver in de herfst een snoepwinkel voor allerlei vlinders. Terwijl de bijen zoemend van bloem naar bloem vliegen, fladderen de vlinders geruisloos door de lucht op zoek naar de volgende nectarbron. Op de achtergrond tsjilpen de vogels dat het een lieve lust is. In deze tuin valt van alles te zien en te beleven! Heel anders dan twee jaar geleden toen er vóór het wellnessgebouwtje - gelegen achter de voormalige paardenstal - nog een saai gazon lag met een dikke beukenhaag ervoor. Ron werd erbij gehaald om dit tuingedeelte ‘aan te kleden’ en ook om er een vogel- en vooral vlindervriendelijke tuin van te maken.
De weelderige borders bevatten een mix aan vaste planten en siergrassen. Ze ogen natuurlijk en vanzelfsprekend, maar het vergt een grote plantenkennis om dit beeld te creëren. Ron is dan ook een echt plantenmens. Zijn enorme kennis over planten en tuinen deelt Ron op sociale media. “Ik ben nogal aanwezig op Facebook; op mijn bedrijfspagina heb ik meer dan 20.000 volgers, en op ‘Tuinliefhebbers’ - een groep van mij - heb ik 55.000 leden. Als ik iets deel op internet wordt dat goed gezien en er zit altijd wel iemand tussen die een tuin van mij nodig heeft. Mijn tuinen liggen inmiddels van Groningen tot aan de Pannen in België.”
Planten als instrument De tuinontwerper wist met zijn natuurlijk ogende borders eenheid in het geheel te creëren. “Zoals je ziet, heeft de woning een rieten kap, net als de paardenstal/schuur. Maar daarachter staat een heel modern wellnessgebouwtje. Een heel andere stijl dus”, vertelt Ron. “Het valt nu niet meer zo op dat het zo compleet anders is. Het ene sfeertje gaat over in het andere, via de beplanting.”
Droge voeten Karakteristiek aan deze tuin in Hellendoorn zijn de borders in organische vormen, met elkaar verbonden door een rustgevende grasmat. Waar nu bloemrijke borders liggen, lag ooit een paardenbak die al eerder tot gazon werd omgetoverd. Achterin stond een beukenhaag om de rij zonnepanelen erachter aan het zicht te onttrekken. Ron ‘gooide’ bijna alles eruit voor de aanleg van de nieuwe
Tuinseizoen
tuin. Om de arme zandgrond - vooral op de plek van de voormalige paardenbak - te verrijken, werd een enorme lading goede grond aangevoerd; organische stof gemengd met wat kleiachtige grond. “Om de vaste planten nog beter uit te laten komen, hebben we 40 cm hoge heuvels in het terrein aangebracht. In de borders staan voornamelijk droogteminnende planten die in trek zijn bij bijen en vlinders. Omdat ze op bulten staan, zullen ze nooit natte voeten hebben.” Hebben de tolerante planten toch eens water nodig, dan wordt er beregend met grondwater. Dat gebeurt door middel van een watergeefsysteem dat al aanwezig was. Meer kleur dan een Oudolf-border Ron houdt van natuurlijk ogende borders dus bij deze tuin in Hellendoorn kon hij zijn hart ophalen. “Sommige mensen vinden dat mijn beplanting lijkt op die van Piet Oudolf, maar die van mij heeft over het algemeen meer kleur.” De ontwerper zette de planten zelf uit voordat ze de grond in gingen. Alleen al aan vaste planten ging het in dit geval om maar liefst tweeduizend stuks. Een hele klus, en Ron had niet eens
Ron den Dikken
een beplantingsplan gemaakt. “Ik neem van tevoren het aantal vierkante meters aan beplanting op en stel dan het sortiment samen dat geschikt is voor die tuin”, legt Ron uit. “Dan laat ik de planten komen, of ik haal ze zelf op en ga ze vervolgens uitzetten. Ik maak wel beplantingsplannen hoor, maar toevallig niet voor deze tuin.” Wat beplanting betreft heeft Ron een soort computertje in zijn hoofd. Enthousiast vertelt hij hoe hij te werk gaat. “Ik kan aardig met planten spelen en zie in mijn hoofd al voor me hoe het gaat worden. Belangrijk vind ik dat de beplanting evenwichtig in elkaar zit. Ik houd van ritme in
de beplanting, zo zet ik de planten ook uit. Dus als er links iets gebeurt, dat er rechts in het zicht ook iets gebeurt, en het liefst achteraan nog een keer. Ik zorg dat één plantensoort op is, voordat ik naar de volgende plantensoort ga; dan weet ik zeker dat alles goed verdeeld is.” Weefplanten, planten met een losse groeiwijze, zoals Knautia, zet hij iets dieper in de border zodat ze voldoende steun hebben. De luchtige Gaura lindheimerii met zijn witte bloemenwolken vormt hierop een uitzondering. Deze staat voornamelijk voor in de border als overgang tussen het gazon en de borders.
‘Wat maakt het uit als er af en toe een paardenbloem tussen staat, daar zijn de bijtjes ook weer dankbaar voor!’
Ron over kleurgebruik “Ik werk het liefst met pasteltinten. In tuinen zoals deze in Hellendoorn ben ik gek van paars, roze, wit, grijs, vooral ook grijs blad, samen met de grassen. Omdat deze tuin vrij ruim is, heb ik hier de hardere kleuren ook wel gebruikt, zoals geel, rood en oranjerood. Dus best wel pittige planten af en toe, zoals Helenium en Coreopsis. Met deze kleuren ben ik wel voorzichtig want ik vind het soms storen in het zicht. Ik vond het hier leuk om de tuin rustig te houden, ook omdat de tuin grenst aan het bos.”
Tuinseizoen
19
Wuivende grassen & nectar voor de bijen Nu, twee jaar na aanleg, vormen de borders één bloemenzee. Waar je ook kijkt, ontdek je mooie plantencombinaties. Zo vormt de feloranje Asclepias tuberosa (knolzijdeplant) een pittig accent tussen de strokleurige, haarfijne Stipa tenuifolia (vedergras). Iets verderop schieten de lange, lila bloeiaren van Liatris spicata (lampenpoetser) tussen een groepje van hetzelfde luchtige siergras omhoog. Ook de heerlijk geurende Abessijnse gladiolen combineren mooi met dit vedergras. “Ik gebruik graag Stipa tenuifolia, ook al valt deze soms weg. Maar ook Stipa gigantea en Helictotrichon sempervirens; het zijn allemaal lossere grassen die een beetje op de wind heen en weer gaan. Ik gebruik ze graag tussen de vaste planten door. Het zorgt voor een dynamisch effect.” Om extra vlinders te lokken, is in het voorste tuingedeelte her en der een vlinderstruik geplant. Eén zo’n struik levert al veel nectar, maar in dit tuingedeelte staan er wel zeven! In zijn tuinen kiest Ron vooral voor bij- en vlindervriendelijke planten. Toch maakt hij geen natuurtuinen, vindt hij zelf. “Ik gebruik voornamelijk gecultiveerde planten met af en toe een inheemse soort ertussen als wildebijenplant.” Dat het werkt, bewijst het rijke dierenleven in deze tuin. “Vorige zomer hoorde ik toevallig dat voor eerst in twintig jaar de kleine parelmoervlinder weer was gesignaleerd op de Sallandse Heuvelrug. Prompt zagen we deze zeldzame vlinder hier ook. En niet één, maar heel veel.” 20
Tuinseizoen
‘Sommige mensen vinden dat mijn beplanting lijkt op die van Piet Oudolf, maar die van mij heeft meer kleur.’
Tuinseizoen
21
Topvlinderplanten in deze tuin 1 Echinacea pallida (bleke zonnehoed)
1
Aan de smalle lintbloemen is deze zonnehoed makkelijk herkenbaar. Zoals de bekende Echinacea purpurea houdt ook deze van zon en voedzame, wat droge grond. bloei: juni-augustus | hoogte: 90 cm standplaats: zon
5
2 Liatris spicata (lampenpoetser)
Deze sterke vaste plant vormt mooie verticale accenten door de lange bloeiaren; deze bloeien van boven naar onder. bloei: juli-september | hoogte: 75-100 cm standplaats: zon-halfschaduw
3 Aster ericoides ‘Snowflurry’ (heideaster) Laat in het seizoen vormt deze kruipende aster een dicht tapijt van witte bloempjes. Een fantastische bron van nectar voor vlinders en bijen. bloei: september-november | hoogte: 15 cm standplaats: zon-halfschaduw
4 Origanum vulgare (wilde marjolein)
2
Als je niet te veel van dit keukenkruid plukt, komt hij fraai in bloei! Zet hem op een zonnige plek op goed doorlatende grond. bloei: juni-juli | hoogte: 40 cm standplaats: zon
6
5 Salvia nemorosa ‘Blauhügel’ (bossalie) Deze makkelijke vaste plant is goed te combineren met allerlei andere planten in de vasteplantenborder. bloei: juni-juli | hoogte: 70 cm standplaats: zon-halfschaduw
6 Knautia macedonia (beemdkroon)
Door de intense wijnrode bloemkleur springen de bloemen van deze beemdkroon direct in het oog. Een aanwinst voor een zonnige border! bloei: juli-augustus | hoogte: 70 cm standplaats: zon
7 Buddleja ‘Nanho Blue’ (vlinderstruik) 3
Deze vlinderstruik blijft wat lager dan de meeste andere, hoewel je tegenwoordig ook dwergvlinderstruiken hebt die niet hoger worden dan zo’n 70 cm. bloei: juli-augustus | hoogte: 150 cm standplaats: zon-halfschaduw
7
8 Helenium ‘Moerheim Beauty’ (zonnekruid) In de nazomer zorgen de oranje tot bruinrode bloemen van deze vaste plant voor een warme gloed in de border. bloei: juli-september | hoogte: 90 cm standplaats: zon
MEER WETEN OVER DEZE PLANTEN? Kijk op www.tuinseizoen.com onder het kopje Tuinieren.
22
Tuinseizoen
4
8
IJsvogels spotten in eigen tuin Ook aan de vogels is gedacht. Naast diverse andere bomen zijn een paar sierappels en krentenboompjes aangeplant. Ze geven niet alleen een mooie bloesem, maar ook vruchten waar allerlei vogels dol op zijn. Ook werden twee vogelbosjes aangelegd; één naast het wellnessgebouwtje en één achter in de tuin om de rij zonnepanelen te camoufleren. Er staan veel planten in met stekels (als veilige schuilplek) en met bessen (als voedsel voor vogels), zoals meidoorn, liguster, Cotoneaster franchetii en Viburnum opulus (Gelderse roos), aangevuld met Lonicera nitida (buxuskamperfoelie) om hier en daar ook lage, wintergroene bosjes te hebben als schuilplek voor vogels en allerlei andere kleine dieren. Inmiddels heeft Ron ook het tuingedeelte aan de andere kant van het huis aangepakt, waar nu een vijver ligt. “Die lag er nog geen twee weken of er kwam al een ijsvogeltje vissen! De hele dag zijn zich in die vijver verschillende vogels aan het wassen. Fantastisch toch!?” Man met een missie Veel onderhoud kost zo’n levendige tuin volgens de tuinontwerper niet. “Het zijn vrij makkelijke borders om te onderhouden, maar je moet er af en toe wel doorheen om het onkruid weg te halen. Ik probeer planten te vermijden die gesteund moeten worden. En ligt er na een regenbui eens wat plat, dan richt zo’n plant zich vanzelf wel weer op als hij is opgedroogd”, weet Ron. Paadjes van Frans boomschors meanderen door de borders heen om het wieden makkelijker te maken. Dit soort paadjes maakt hij tegenwoordig vaak. “Behalve dat het makkelijk is bij het onderhoud, maken ze het zicht ook leuk en natuurlijk. Soms kijk je vanuit een bepaalde hoek het pad in en dat geeft weer diepte. Bovendien is er niks leuker dan een rondje door eigen tuin!” Naast een gepassioneerde tuinontwerper én plantenkenner is Ron ook een man met een missie. Als we aan het eind van het interview vragen of hij nog iets aan het gesprek heeft toe te voegen, antwoordt hij zonder aarzelen: “Ik wens dat er steeds meer mensen zijn die zien dat je planten kan gebruiken zonder dat het onderhoud omhoog schiet. Het ligt er maar net aan hóe je beplanting gebruikt en welke planten je gebruikt. Mensen worden soms zenuwachtig, zo van ‘goh, ik moet dat allemaal onderhouden!’, maar het kán heel makkelijk zijn. En wat maakt het uit als er af en toe een paardenbloem tussen staat; daar zijn de bijtjes ook weer dankbaar voor!”
‘Als je passie in je werkt hebt, hoef je nooit met pensioen!’ Al veertig jaar zit Ron in het groen. Na de middelbare tuinbouwschool in Boskoop wilde hij doorstromen naar de hogere tuinbouwschool. Dat hij niet werd aangenomen, daar is hij achteraf heel blij om. “Al die planten die ik gebruik, heb ik absoluut in het verleden in mijn handen gehad en zelf geplant. Als ik iets teken, weet ik ook wat het gaat worden omdat ik die ervaring heb uit het hoveniersvak.” Zijn hoveniersbedrijf begon Ron in 1987 omdat hij niets liever wilde dan tuinen ontwerpen. Na verloop van tijd kon hij het onderhoud van tuinen afbouwen om zich volledig te kunnen richten op tuinontwerp. “Daar ligt nog steeds mijn passie. Ik vind dat zo ontzettend leuk, het ontwerpen van tuinen en spelen met beplanting! Kijk nou naar ons grote voorbeeld Mien Ruys. Ik hoop dat ik het mee mag maken dat ik op mijn 93ste nog tuinen teken. Als je passie in je werkt hebt, hoef je nooit met pensioen!”
Exclusieve tuinen – door Ron den Dikken Dordrecht www.exclusievetuinen.nl
Tip van de tuinontwerper Wil je zelf een vlinderborder aanleggen? Kies een zonnige plek en zorg voor luwte.
Tuinseizoen
23
TUIN Seizoen Wil je geen nummer missen en profiteren van een korting op je abonnement? Ga dan naar tuinseizoen.mijntijdschrift.net
WAT KUN JE VERWACHTEN IN TUINSEIZOEN 2022 MAG IK JE TUIN ZIEN? Natuurlijk! Kom gauw verder en geniet van de mooiste tuinen van andere tuinliefhebbers. Lees hun tips en tricks en laat je inspireren door de bijzondere plantcombinaties. DUURZAAM DOEN Door te tuinieren, draag je je steentje bij aan een duurzame leefomgeving. Je planten trekken bijen en vlinders aan, regenwater zakt weg in de bodem en het bladerdek van de bomen vangt fijnstof af. Duurzaamheid is én blijft een belangrijk thema in TuinSeizoen. NU GENIETEN Groenredacteur Annemarie Görts laat je elke maand zien welke planten, bloemen, bomen en heesters op dit moment staan te shinen. Zo kun je je tuin aanvullen met geweldige seizoenstoppers. EETTUIN Groenten uit je eigen tuin, kruiden van eigen vensterbank… steeds meer mensen ontdekken hoe fijn het is om zelf groente, fruit en kruiden te kweken. Marieke de Geus deelt elke maand de pareltjes uit haar moestuin en geeft haar beste toptips prijs. BEVLOGEN TUINLIEFHEBBERS TuinSeizoen staat verder boordevol plantenportretten, tuinen van topontwerpers en praktische tuintips van groenprofessionals. We bezoeken charmante kwekerijtjes en hebben oog voor sfeermakers als bankjes, rozenbogen en mooie hekjes. We zijn op de hoogte van de laatste tuintrends, maar ook maatschappelijke thema’s krijgen de aandacht. Tuinseizoen wordt gemaakt door én voor bevlogen tuinliefhebbers!
GENIET VAN DE LENTE!
24
Tuinseizoen
