TURKU - ROZRYWKA NAD BRZEGIEM MORZA by Visit Turku

Region Varsinais-Suomi & Region Varsinais-Suomi &

2010 2010 Turku SINCE TurkuRegion VarsinaisRegion Suomi VarsinaisSuomi

10 10 IMPREZA GONI IMPREZA IMPREZĘ GONI IMPREZĘ

20 20 ARCHIPELAG NAJPIĘKNIEJSZY NA ŚWIECIE ARCHIPELAG NAJPIĘKNIEJSZY NA ŚWIECIE

24 24 FRAJDA DLA RODZIN Z DZIEĆMI FRAJDA DLA RODZIN Z DZIEĆMI

ROZRYWKA NAD BRZEGIEM MORZA

Artykuł wstępny Turku to miasto kultury, sztuki i historii oraz Europejska Stolica Kultury w roku 2011. W roku 2007 UE potwierdziła oficjalną nominację i przygotowania idą pełną parą.

Turku najlepszy

Turku jest autentycznym miastem z okresu średniowiecza, które oficjalnie zaistniało w roku 1229. W rzeczywistości wrzało ono życiem już dużo wcześniej. Podobnie wygląda sprawa roli Europejskiej Stolicy Kultury 2011: chociaż będzie to dla Turku znaczący rok pełen imprez i wydarzeń artystycznych, to jednak sedno rzeczy pozostanie tutaj teraz i na zawsze. Miasto kultury. Kultura miasta.Turku–legenda urbanistyczna już od roku 1229!

Zawartość 2

2 3 4 10 20 24

Turku Touring to najlepszy przyjaciel turysty Pięć mostów i prom Föri– Ty też możesz przespacerować się wzdłuż brzegów rzeki Aura Historia i sztuka Skarby narodowe i galerie, monumenty i muzea – jest ich tu pod dostatkiem. Archipelag i okolice Prezentują się Archipelag Turku i prowincje regionu Varsinais-Suomi Rodziny z dziećmi Co wspólnie z dziećmi może być fajne?

przyjaciel turysty

Jeżeli potrzebna Ci mapa, zakwaterowanie, wypożyczenie roweru, bilety wstępu, usługi lub rady przewodnika, zawsze możesz liczyć na pomoc Turku Touring. Nasze biuro znajduje się w centrum Turku przy ul. Aurakatu 4. Zapraszamy do nas codziennie – godziny otwarcia na tylnej okładce folderu.

Wybierz się więc na ulice i rynki Turku, wchłaniaj kulturę w muzeach, teatrach, sklepach i kawiarniach. Kultura miejska to nie tylko sztuka, to także całokształ życia urbanistycznego.

Artykuł wstępny i zawartość

Touring

Wstąp pod numer czwarty przy ul. Aurakatu.

Informacja turystyczna Turku Touring obsługuje turystów udzielając kompetentnych informacji dot. Turku i całego regionu. Otrzymasz od nas bezpłatnie foldery, mapy i porady w wielu językach. Możesz również kupić koszulki z napisem åborignal (åbo w j.szwedzkim=Turku), książki turystyczne i miejscowe wyroby rękodzielnicze. Kontakt z nami +358 (0)2 262 7444. Poczta elektr.: tourist.info@turku.fi. Wykup TurkuCard

TurkuCard jest dla turysty dogodną kartą, upoważniającą do bezpłatnych podróży miej-

scowymi autobusami, zapewniającą bezpłatny wstęp do prawie wszystkich muzeów i dającą zniżki w wielu innych miejscach. Wykup i zaoszczędź!

Przypłyń łodzią

Do przystani łodzi w Turku przeznaczonej dla gości możesz dopłynąć rzeką Aura. Usługi dla grup

Z Turku Touring na zamówienie otrzymasz dla swojej grupy kompetentnego przewodnika, dzięki któremu w czasie zwiedzania nawet kamienie brukowe na brzegu rzeki opowiedzą o historii miasta. Dotyczy to wiedzy o całym Wypożycz rower W informacji turystycznej Turku regionie i Archipelagu. ZwiedzaTouring możesz również wypo- nie z przewodnikiem możliwe jest w wielu językach. Sprzedaż życzyć rower. usług dla grup Turku Touring +358 (0)2 262 7507, Zakwateruj się w hostelu Hostel Turku jest przyjemnym +358 (0)2 262 7567 oraz +358 (0)2 262 7667 i i niedrogim miejscem zakwatepocztą elektroniczną rowania niedaleko od centrum riitta.ahonen@turku.fi, Turku. Wynajmij domek letniskowy

Zarezerwuj przyjemne miejsce zakwaterowania na terenie słonecznego Archipelagu, tel. +358 (0)2 262 7444.

sirpa.saari@turku.fi lub olga.lyssenko@turku.fi Turystyka w Turku

Związek Przewodników Turystycznych w Turku istnieje od ponad 50 lat. Władający blisko 15 językami przewodnicy gwarantują, że tak krajowi jak i zagraniczni turyści uzyskają o Turku wyczerpujące informacje. Nasze usługi to nie tylko rundy objazdowe, ale również wycieczki tematyczne i zwiedzanie obiektów. Profesjonalnego przewodnika rozpoznasz po srebrnym lub złotym znaczku GUIDE. Sklep w sieci internetowej

Możesz wykupić bilety na imprezy i pakiety zakwaterowania bezpośrednio w naszym sklepie internetowym. Zapoznaj się z asortymentem pod adresem www.turkutouring.fi. 3

Pięć

mostów i prom (föri) Turku (po szwedzku Åbo) powstało na brzegach rzeki Aura, o czym mówi jego szwedzka nazwa oznaczająca mieszkańca brzegu rzeki. Tak więc najlepszym sposobem zapoznania się z miastem będzie spacer wzdłuż brzegów Aury. Po ”tej” stronie rzeki

Wyruszamy od katedry Tuomiokirkko kierując się na lewo, w stronę morza. Zaraz w sąsiedztwie katedry znajduje się Stary Rynek Wielki (Vanha Suurtori), znany wszystkim Finom.To właśnie z balkonu, stojącego przy rynku domu Brinkkala ogłasza się w każdą Wigilię Bożego Narodzenia Pokój Świąteczny dla całego kraju. Obok Wielkiego Rynku znajduje się podwójne muzeum Aboa Vetus & Ars Nova, z którym wiąże się ciekawa historia. Pierwotnie planowano wyremontowanie tzw. pałacu Rettiga na muzeum sztuki współczesnej, jednakże w trakcie projektu plany uległy zmianie. W czasie wykopywania fundamentów pod magazyn muzealny dokonano odkrycia starych ulic i domów, których istnie4

nie na przestrzeni setek lat uległo zapomnieniu. Wokół odpowiednio zabezpieczonych ruin zbudowano Aboa Vetus, Stare Turku. Kontynuujemy wędrówkę w stronę mostu Aurasilta, obok którego widać znajomą postać biegacza. Wyrzeźbiony przez Wäinö Aaltonena pomnik legendarnego biegacza Paavo Nurmi jest duplikatem dzieła znajdującego się w Helsinkach. Zaraz za mostem Aurasilta na rzece kołysze się kilka statków-restauracji, gdzie znajdą pomoc głodni i spragnieni. Następnie dotrzemy do położonego obok Teatru Miejskiego, mostu Teatterisilta, który jest przeznaczony dla pieszych i rowerzystów. Trochę dalej, przy moście Myllysilta jest muzeum Wäinö Aaltonena. Kiedy przejdziemy jeszcze dwieście metrów i ominiemy most Martinsilta, zauważymy zmianę. Przy brzegu widać statki i duże żaglówki, a to dlatego, że przed nami nie ma już mostów, a tylko morze i wyspy.

 Wyprawa na morze rozpoczyna się z centrum Turku.  Turku było już w okresie średniowiecza miejscem ożywionego krajowego i międzynarodowego handlu. Handel oznaczał zamożność, uwidocznioną w okazałych domach miejskich.

Po „tamtej” stronie rzeki

Pod warstwą ziemi odkryto dawne ulice, których istnienie uległo przez setki lat zapomnieniu.

Idziemy dalej, bo i tak do przeprawy przez rzekę most nam niepotrzebny. Prom miejski Föri przewiezie nas bezpłatnie na „tamtą” stronę – „ta” strona rzeki oznacza brzeg, na którym znajduje się katedra Tuomiokirkko. Jeżeli skręcimy w lewo – dojdziemy do przystani gościnnej dla łodzi, Muzeum Forum Marinum, zamku w Turku i portu. My jednak skierujemy się w prawo, w górę rzeki. Ten brzeg jest pełen statków, na pokładzie których Można podziwiać fale i pobliskie wyspy znanej zatoki Airisto. W ofercie są wycieczki z lunchem, wycieczki wieczorne i przejażdżki autobusem wodnym. Rozkłady rejsów i ceny znajdziesz na nadbrzeżnych tablicach ogłoszeniowych. Dokładniejsze informacje uzyskasz również pod adresem Aurakatu 4. Nie zdziw się, jeżeli usłyszysz dźwięki muzyki. Właśnie mijamy restaurację Vaakahuone, której gospodarzem jest Pentti-Oskari Kangas. Latem, każdego wieczoru rozbrzmiewa tu wykonywana na żywo muzyka dixi i jazz. Znowu mijamy most Martinsilta i przechodzimy pod mo5

Imprezy w Turku i okolicach

stem Myllysilta. Statki wycieczkowe ustępują miejsca łodziom motorowym mieszkańców miasta i przed nami spokojny bulwar spacerowy. Natrafisz tu na parę świetnych restauracji – znaną z wyśmienitych befsztyków Aurorę i serwującą przysmaki włoskie Sergio’s. Złaknieni kultury mogą wstąpić do galerii Joella i obejrzeć Qwensel - najstarszy dom z okresu zamożnego mieszczaństwa, w którego skrzydle sklepowym działa Muzeum apteczne. Jeżeli nurtują Cię pytania związane z turystyką, wstąp do usytuowanego obok muzeum punktu informacji turystycznej Turku Touring. A jeżeli jesteś smakoszem prawdziwej kawy, to teraz czas na nią. W Café Artis na brzegu rzeki możesz zakosztować espresso swego życia lub wypić najwspanialsze cappucino przygotowane przez personel, który przez dwa kolejne lata zdobył mistrzostwo Finlandii w konkursie serwowania kaw specjalnych. Następnym obiektem naszego spaceru jest nowa Biblioteka Główna, która bły-

Wyczerpujący kalendarz imprez znajdziesz pod adresem www.turkukalenteri.fi. Poniżej kilka przykładów z szerokiej oferty:

Uroczystości muzyczne w Naantali (Naantalin musiikkijuhlat) Najpiękniejsza muzyka kameralna, wspaniałe orkiestrowe występy gościnne i czołowi międzynarodowi muzycy w nadmorskim Naantali rozbrzmiewają w czerwcu.

Ruisrock Brzegi rzeki są salonem mieszkańców miasta, w którym mile widziani są również goście. Ty też możesz wpaść tu na kawkę!

Festiwal dziecięcy Seikkisrock W pierwszych dniach czerwca w Parku Kupittaa rytmy rockowe dla najmłodszych.

Zajrzyj do biblioteki - to nowy, wspaniały salon mieszkańców Turku. Jak zrobić gorzką wodę? Uzyskasz na to odpowiedź równie szybko jakbyś sięgnął na półkę aptecznego muzeum.

Festiwal Down by The Laituri Miejska impreza z muzyką pop i rock na brzegu rzeki Aura na przełomie lipca i sieronia.

Maraton im Paavo Nurmi

Wyprawa na morze rozpoczyna się z centrum Turku. Na rzece Aura cumuje wiele statków turystycznych, którymi możesz wyruszyć w rejs wycieczkowy z centrum miasta.

Prom Föri – rejs błyskawiczny Prom miejski przewozi pieszych i środki lekkiego transportu nonstop od rana do wieczora na trasie TurkuÅbo. Przeprawa przez rzekę trwa półtorej minuty i nic nie kosztuje.

skawicznie przeobraziła się w rzeczywisty salon mieszkańców miasta. Wstąp i skorzystaj z internetu lub usiądź i w przyjemnej atmosferze, poczytaj magazyny, które są tu dostępne w wielu językach. Nasza wędrówka dobiega końca. Kiedy przejdziemy przez most Tuomiokirkko znajdziemy się w punkcie wyjścia. Mamy nadzieję, że Turku nie jest już dla Ciebie obce i jesteś gotowy do dalszych wypraw już na własną rękę. 6

Jeden z najstarszych europejskich festiwali rockowych ma miejsce w lipcu na wyspie Ruissalo, tuż obok Turku.

Mały prom Pikkuföri – w górę i w dół rzeki Aura Malusieńki prom rzeczny kursuje w okresie letnim na odcinku od centrum miasta do muzeum Forum Marinum.

www.forum-marinum.fi Prom Ruissalo – na wyspę letnich rezydencji Wyspa Ruissalo jest perłą Turku. Najłatwiej dostaniesz się na nią wskakując na prom, który zawiezie Cię do Parku Narodowego i z powrotem.

s/s Ukkopekka – wejdź na statek parowy W okresie letnim dwa razy dziennie Ukkopekka odbywa rejsy do Świata Muminków w Naantali i wieczorami wypływa na wycieczki z kolacją na wyspę Loistokari.

Trasa Maratonu im Paavo Nurmi, legendy fińskiego sportu, w ostatni weekend czerwca prowadzi przez najwspanialsze krajobrazy kulturowe Turku

www.ukkopekka.fi

Festiwal Muzyki Nowej (Uuden Musiikin festivaali)

m/s Rudolfina – rozkosze dla podniebienia na morzu

Festiwal muzyki elektronicznej i hip-hop w małej formie znalazł swoje miejsce w kalendarzach podkultury. Odbywa sie w pierwszej połowie sierpnia.

Rudolfina wykonuje w obrębie Archipelagu rejsy przedpołudniowe z lunchem i wieczorne z kolacją.

www.rudolfina.fi m/s Lily – wybierz się na wyspę

Uroczystości Muzyczne m.Turku (Turun Musiikkijuhlat) to dla przyjaciół sztuki muzycznej niezapomniane przeżycia w drógiej połowie sierpnia.

M/s Lily wykonuje rejsy w okresie letnim na Vepsä – wyspę rekreacyjną miasta Turku, położoną w zatoce Airisto – i na wyspę Maisaari.

www.rosita.fi Morskie jednostki przewozowe – 14 tras Kiedy masz ochotę wybrać się na morze, pamiętaj również o jednostkach przewozowych Resortu Żeglugi, które zostały przedstawione na stronach 22–23.

Turku - Miasto Bożonarodzeniowe

Średnowiecze ma w Turku miejsce jeden raz w ciągu lata.

Zajrzyj tam,

gdzie coś się dzieje Jeżeli lubisz poruszać się tam gdzie miejscowi, sprawdź najpierw, gdzie coś się dzieje. To właśnie lato jest dla Finów szczególną porą, kiedy mogą cieszyć się długim, jasnym dniem i ciepłem podczas setek, a nawet tysięcy różnych wydarzeń i imprez. Jest teatr letni, koncerty na świeżym powietrzu, tańce ”na dechach”, przeróżne festiwale muzyczne i oczywiście imprezy sportowe. Wybierz, co Cię interesuje i weź udział w fińskim lecie.

Tradycyjny jarmark średniowieczny rozkłada co roku swoje stragany na Starym Wielkim Rynku w drógiej połowie czerwca. W autentycznym otoczeniu z okresu średniowiecza przez cztery dni widać historię „na żywo”. Nastrój jarmarczny tworzą rzędy straganów oferujące przeróżne wyroby niezbędne do życia w średniowieczu. Atmosfery dodają występy artystyczne aktorów i amatorów. Trupy komediantów, błaznów, kpiarzy i muzykantów wprowadzają publiczność w czasy przeszłości. Publiczność ma okazję z bliska przyjrzeć się rzemieślnikom pracującym metodami średniowiecznymi, np. popatrzeć na mistrza kowalskiego przy palenisku, powdychać opary średniowiecznego piwa lub dotknąć świeżo wyprawionej skóry. W podwórcu dla chętnych z publiczności jarmarcznej oferowane są zabawy i turnieje. Możesz obejrzeć turniejowe potyczki konne i piesze lub wypróbować własne umiejętności rycerskie w rozłupywaniu główki kapusty lub w strzelaniu z łuku. Dzieci bezpłatnie mogą na jarmarku obejrzeć przeznaczone dla nich przedstawienie.

Każdego roku w Turku organizowane jest Miasto Bożonarodzeniowe, przez 6 zimowych tygodni miasto otacza magiczna atmosfera Bożego Narodzenia. W ostatnią sobotę listopada, na placu przed Katedrą następuje huczne otwarcie sezonu. Rozbrzmiewają kolędy, radosny gwar uczestników, a gigantyczna Choinka rozbłyska tysiącem światełek. Czas na Święta! Każdej soboty i niedzieli na Starym Wielkim Rynku ożywa Jarmark Bożonarodzeniowy. Dziesiątki kramów, gdzie możesz wyszukać prezenty gwiazdkowe, a także skosztować fińskich delikatesów z okresu świąt i posłuchać kolęd, wraz z tysiącem błyszczących świateł nadają całemu wydarzeniu magicznego wyrazu. 13 grudnia, każdego roku, niezapomnianych wrażen dostarczą obchody Dnia świętej Łucji. W Katedrze odbywa się koncert z udziałem Świętej Łucji z orszakiem panien ubranych w białe szaty, a po koncercie cały orszak, dorożkami udaje się na widowiskową paradę przez miasto. A 24 grudnia, dokładnie w południe, od czasów Średnowiecza, z balkonu Domu Brinkkala ogłaszany jest Pokój Świąteczny dla całego kraju. I tak, przez różne imprezy i happeningi, Turku nas bawi swoim Świątecznym klimatem przez zimowe tygodnie aż do 13 stycznia, dnia Św Knuta, kiedy to następuje koniec okresu Świątecznego, przycichają kolędy, gasną swiatełka Choinki, dekoracje Świąteczne odkładane są w bezpieczne miejsce, gdzie czekają na przyszły rok, kiedy to znów zabłysną na kolejnym Bożym Narodzeniu. Wstąp do Turku i daj się porwać w magiczny wir Świątecznych obchodów!

Latem Finowie napawają się świeżym powietrzem podczas tysięcy imprez. 8

Aboa Vetus & Ars Nova

MUZEUM REGIONALNE W TURKU

Zamek w Turku

Na brzegu rzeki Aura, w pałacu sztuki miasta Turku, znajduje się muzeum historyczno-archeologiczne i sztuki współczesnej Aboa Vetus & Ars Nova. Część muzeum stanowią oryginalne średniowieczne ruiny Turku odkryte pod pałacem podczas robót konserwacyjnych, które ujęto w ramy odpowiednie do ich wyeksponowania. Muzeum jest utrzymywane przez Fundację im. Matti Koivurinta. Aboa Vetus–stare Turku

Sercem Aboa Vetus są jedyne w swoim rodzaju ruiny domów i zaułków miejskich zaAboa Vetus & Ars Nova

Aboa Vetus & Ars Nova Itäinen Rantakatu 4–6, Turku Tel. +358 (0)2 250 0552 Fax +358 (0)2 279 4909 www.aboavetusarsnova.fi info@aboavetusarsnova Aula Cafe Tel. +358 (0)2 279 4936 aula@aboavetusarnova.fi



13, 30, 55

chowane w dzielnicy Luostari. Zasadnicza wystawa wprowadza zwiedzającego w historię średniowiecza poprzez opowieści i eksponaty. Miejskie domy z kamienia, tereny portu, kupcy, żołnierze i rzemieślnicy prezentują się w muzeum jak żywi. Na terenie Aboa Vetus wciąż prowadzone są archeologiczne prace wykopaliskowe.

Ars Nova – nowa sztuka

Ars Nova to barwny kontrast dla starego Turku. Zbiory Fundacji Matti Koivurinta reprezentujące wszechstronnie sztukę lat 1900 zawierają ponad 500 dzieł znanych fińskich i międzynarodowach twórców sztuki współczesnej. Wybrane dzieła wystawino na II piętrze Ars Nova. I pię-

i muzeum historyczne

Historia zamku w Turku rozpoczyna się w latach 1280. Jego najświetniejszy rozkwit przypada na połowę XVI wieku, kiedy rolę namiestnika króla szwedzkiego sprawował książę Jan Waza (Juhana Herttua) ożeniony z polską księżniczką Katarzyną Jagiellonką. W tym okresie w zamku zbudowano m.in piętro renesansowe. Obecnie stałe wystawy na podzamczu mówią o historii Turku i Finlandii oraz pokazują kulturę obyczajów, ubiorów i wyposażania wnętrz. W salach zamku głównego można obejrzeć eksponaty historyczne z różnych

epok. W zamku organizowane są również wystawy tematyczne, koncerty i imprezy tak dla dorosłych jak i dla dzieci. Zamek w Turku rozbudza wyobraźnię dzieci, jest to przecież prawdziwy średniowieczny zamek obronny będący świadkiem wielu fascynujących historycznych wydarzeń. Podczas Rundy Małego Rycerza dzieci zapoznają się z zamkowymi tajemnicami. Latem zwiedzanie z przewodnikiem możliwe jest codziennie, w innych okresach przyjmowane są zamówienia dla grup.W muzealnym sklepie Fataburi można kupić prezenty, pa-

tro przeznaczone jest dla zmieniających się wystaw. Aula Cafe

Aula–po łacinie pałac–jest kawiarnią i restauracją na zamówienie oferującą usługi w budynku muzeum. Znane tarasy letnie Aula usytuowane są na froncie muzeum od strony rzeki oraz w podwórku pałacu. Aula Cafe oferuje na zamówienie usługi restauracyjne dla przedsiębiorstw i prywatnych klientów. Teatr letni

Cieszący się od lat ogromną popularnością teatr Linnateatteri na podwórzu muzeum.Czego można spodziewać się w danym sezonie znajdziesz wiosną pod adresem www.linnateatteri.fi. Sklep muzealny Laurentius

W sklepie muzealnym Laurentius można kupić prezenty, biżuterię, literaturę z zakresu wiedzy muzealnej i sztuki oraz preferowane przez dzieci zabawki rycerskie. Aboa Vetus & Ars Nova organizują różne całości programowe od warsztatów roboczych po przeznaczoną dla dorosłych zabawę w poszukiwanie zagubionego skarbu. Skontaktuj się z nami, to wspólnie pomyślimy nad zorganizowaniem niezapomnianej imprezy dla Twojej grupy.

miątki i upominki. Poszukujący przygód rycerze znajdą w sklepie potrzebny sprzęt. Informacje wspierające wyobraźnię można znaleźć w oferowanych książkach. Zamek w Turku i 2 muzeum historyczne Linnakatu 80, Turku Tel. +358 (0)2 262 0300 www.turku.fi/museo



Zastrzega się prawo do zmian

Aboa Vetus & Ars Nova

KATEDRA W TURKU

MUZEUM REGIONALNE W TURKU

Muzeum Biologii Muzeum Biologii w Turku jest jedynym dioramicznym muBiological Museum

Läntinen Rantakatu 13 Turku Tel. +358 (0)2 262 0280 www.turku.fi/museo



14, 15

zeum w Finlandii. Posiada 13 scen dioramicznych z makietami fińskiej fauny i flory, począwszy od terenów Archipelagu w Turku aż po bezbrzeża Laponii. Liczne wystawy w miniskali i inne atrakcje są organizowane w muzeum. Muzeum Biologii jest usytuowane w przepięknym, drewnianym Art. Nouveau budynku, wybudowanym na początku XX w.

Muzeum jest idealnym miejscem dla każdego kto jest zainteresowany naturą.

skarby z przeszłości

Muzeum apteczne i dom Qwensela Muzeum apteczne 4 i dom Qwensela



3, 12, 18, 30

Zastrzega się prawo do zmian

Läntinen Rantakatu 13 Turku Tel. +358 (0)2 262 0280 www.turku.fi/museo

Qwensel, najstarszy zachowany w Turku dom zamożnego mieszczaństwa z okresu gospodarki samowystarczalnej, został zbudowany w miejscu o nazwie Narożnik pański (Herrainkulma) około roku 1700.Jego pokoje w stylu rokoko i epoki Gustawa III ukazują jak mieszkało zamożne mieszczaństwo. W części sklepowej budynku znajduje się Muzeum apteczne,

pokazujące historię aptekarstwa i samowystarczalnej gospodarki aptecznej na początku lat 1800. Latem w podwórku czynna jest kawiarnia i sklepik z ziołami.

Muzeum rzemiosła

Luostarinmäki Muzeum rzemiosła 5 Luostarinmäki



3, 12, 18, 30

Zastrzega się prawo do zmian

Vartiovuorenkatu 2, Turku Tel.+358 (0)2 262 0350 www.turku.fi/museo maakuntamuseo@turku.fi

Pożar Turku w r.1827 zniszczył znaczną część miasta, jednakże tereny położone na wzgórzu Luostarinmäki ocalały.W tej zachowanej z przeszłości, niepowtarzalnej części miasta działa dzisiaj muzeum rzemiosła. Na terenie muzeum znajduje się blisko trzydzieści warsztatów rzemieślniczych, które pokazują rzemiosło i sposób życia rękodzielników w czasach przed uprzemysłowieniem. W okresie lata rękodzielnicy pracują w hi-

Katedralne Usytuowana na wzniesieniu Unikankare katedra w Turku jest świątynią narodową Finlandii. Kościół poświęcony dziewicy Marii i pierwszemu biskupowi Finlandii, Świętemu Henrykowi wyświęcono na katedrę w r.1300. Monumenty i setki szczegółów mówią o historii narodu Finlandii. Pod łukami sklepień znalazła miejsce ostatniego spo-

czynku tak królowa Kaarina Maununtytär jak również wielu biskupów i wodzów naczelnych. Muzeum katedralne w południowej części chóru wprowadzi zwiedzającego w odległe dzieje historyczne sięgające lat 1300.Do obejrzenia są figury świętych i srebra kościelne z początków okresu średniowiecza katolickiego.

Ostre wieże nad czerwonymi cegłami.

Nad zachodnią częścią Turku panuje zaprojektowany przez Larsa Soncka kościół Mikaelinkirkko.Ten bliski sercom mieszkańców Turku, prawie stuletni kościół reprezentuje architekturę nowego gotyku niemieckiego.Adres kościoła ul. Puistokatu 16.

Katedra i Muzeum 6 katedralne Biuro katedralne Turku Tel. +358 (0)2 261 7100 Fax +358 (0)2 261 7102 www.turunseurakunnat.fi

storycznych pomieszczeniach warsztatowych, a w programie są również tygodnie tematyczne oraz wystawy. Na terenie Luostarinmäki działa własna poczta oraz dwa sklepiki, w których można kupić wyroby wykonane w muzeum.

Kawiarnia Domcafé w podmurówce katedry, latem czynna codziennie, zimą na zamówienie Tel. +358 (0)40 341 7104



4, 28, 30, 50, 51, 53, 54 13

Muzeum muzyczne Sibelius, najważniejsze tego typu w Finlandii, nosi imię słynnego kompozytora fińskiego Jeana Sibeliusa. Muzeum położone jest na pięknym brzegu rzeki

Piispankatu 17, Turku Tel. +358 (0)2 215 4494 Fax +358 (0)2 251 8528 sibeliusmuseum@abo.fi www.sibeliusmuseum.abo.fi



4, 28, 50, 51, 53, 54

Aura, w pobliżu Katedry w Turku. Budynek zaliczany do pereł fińskiego modernizmu już sam w sobie wywiera architektoniczne wrażenie na zwiedzającym. Stała ekspozycja przedstawia życie mistrza i jego muzykę. Dodatkowo zwiedzający może zapoznać się z setkami interesujących instrumentów z terenów Finlandii i różnych stron świata. W muzeum organizowane są także muzyczne imprezy i wystawy.Wiosną i jesienią w sali muzyki kameralnej w

każdą śr.o g.19 odbywają się koncerty.

Pragnienie konsula Alfreda Jacobssona i jego małżonki Hélène do zachowania w nienaruszonym stanie wycinka z życia stanów społecznych na przeł lat 1800-1900 było po-

4, 28, 50, 51, 53, 54

dla swojej osobistości, często wzorowane na nim samym. Jego rzeźby promowały wartości nacjonalistyczne w sposób naturalistyczny - np. częste odlewy przedstawiające narodowych bohaterów; fińskich polityków czy wojskowych, ale także m.in. sportowców. Artysta wykonał kilka rzeźb publicznych przedstawiających wartości narodowe Finów, w tym rzeźbę dla Izby Parlamentu Europejskiego w 1930 roku. W Turku znajduje się 11 rzeźb m.in. „Lilia Turku” (Lilia, symbol miasta Turku) i posąg Paavo Nurmiego. Na początku lat dwuódyiestzch XX wieku był jednym z pionierów bezpośreniego odlewu całego ciała modela. Duży zbiór jego dzieł znajduje się na stałej ekspozycji w Muzeum

wodem powstania personalnego muzeum Ett Hem. Zainteresowany sprawami kultury zaspokoi swoją ciekawość oglądając dzieła artystów rzeźbiarzy i fotografików z przełomu

stulecia. Interesujące są również kolekcje bibelotów, które należały do wyposażenia mieszkania Jacobssonów.

miasta Turku

Sztuki Wäinö Aaltonena w Turku. Muzeu gości również wiele innych wystaw wybitnych artystów z całego świata. Na terenie Muzeum znajduje się również przytulna resteuracja Cafe Wäinö. Muzeum Wäinö 9 Aaltonena / Muzeum sztuki miasta Turku Itäinen Rantakatu 38, Turku Tel. +358 (0)2 262 0850 www.wam.fi

Cafe Wäinö Tel. +358 (0)2 251 0193 www.cafewaino.fi

14, 15

Muzeum Sztuki w Turku Art museum in Turku Stojące na szczycie wzgórza, w sercu miasta Turku, z czerwonego granitu, Muzeum Sztuki jest jednym z bardziej imponujących widoków w mieście. Budynek zaprojektowany przez

architekta Gustawa Nyströma został wybudowany w 1904 roku. Dziś jest miejscem jednej z największej, stałej kolekcji sztuki w Finlandii oraz wysokiej jakości wystaw czasowych.

Muzeum Sztuki w 10 Turku / Muzeum Sztuki Regionu Varsinais-Suomi Aurakatu 26, Turku Wt–piątek w g. 11–19 So–niedz. w g. 11–17 Tel. +358 (0)2 262 7100 www.turuntaidem useo.fi

Piispankatu 14, Turku Tel. +358 (0)2 215 4279 +358 (0)2 215 3474 Fax +358 (0)2 275 2427 etthem@abo.fi www.abo.fi/stiftelsen/ ett_hem



Wäinö Aaltonen (1894 - 1966) – rzeźbiarz oraz malarz fiński. Urodził się w rodzinie wiejskiego krawca. W dzieciństwie doznał uszkodzenia słuchu i w celu przezwyciężenia niepełnosprawności podjął się nauki rzeźby, później studiował również malarstwo. Aaltonen tworzył rzeźby portretowe, dekoracyjne oraz pomniki. Według krytyków sztuki był jednym z najważniejszych rzeźbiarzy w pierwszych latach niepodległości Finlandii. Aaltonen był artystą romantycznym, którego obrazy i rzeźby często miały charakter idealistyczny i kubistyczny. Portrety rzeźbione przez artystę wyraźnie pokazują szacunek



Ett Hem – domowe muzeum kultury

Ett hem

Rezerwacja przewodnika: Tel. +358 (0)2 262 7100 info@turuntaidemuseo.fi

Zdjęcie: Vesa Aaltonen.

Muzeum Sibelius

Sibelius

Muzeum sztuki

Maska afrykańska. Ze zbioru Harry Kivijärvi. Zdjęcie: Liisa Kivijärvi.

Muzeum muzyczne

Muzeum Wäinö Aaltonena,

Forum Marinum Forum Marinum

Linnankatu 72, Turku Tel. +358 (0)2 282 9511 www.forum-marinum.fi Cafe Restaurant Daphne Codziennie czynna kawiarnia muzealna i restauracja lunchowa. Wieczorem na zamówienie. Tel. +358 (0)2 251 0898 Sprzedaż usług Tel. +358 (0)2 337 3800 www.daphne.fi

wprowadza morze do miasta

Krzyk mew i zapach smoły stanowią tło opowieści zawartych w licznych, czynnych przez cały rok ekspozycjach Centrum Morskiego Forum Marinum. W okresie letnim zwiedzić można także przemierzające kiedyś fale oceanów: barkę Sigyn i fregatę Suomen Joutsen, oraz stawiacz min Keihässalmi, kanonierkę Karjala i motorową łódź torpedową Taisto 3. Odwiedzający mogą skorzystać z usług sklepu z pamiątkami i książkami oraz kawiarni-restauracji Daphne. Kawiarnia-restauracja Daphne



Centralnym elementem wyposażenia Café Restaurant Daphne

Wyspa Ruissalo Wspaniała wyspa Ruissalo, położona tuż obok Turku jest perłą miasta. Tereny pokryte bujnymi lasami nadają wyspie uroku, ciszy i spokoju. Na polanach, licznie przecinających lasy, zamożni mieszkańcy Turku, przed wielu laty wybudowali swoje wille, które do dziś cieszą oko swoim urokiem i dostojnością. Na wyspę można łatwo dojechać autobusem z centrum Turku ale można również dotrzeć tam rowerem. Doskonale przygotowane trasy zapraszają na wycieczki rowerowe. Na wyspie znajduje się kilka plaż publicznych, kamping, sauna, spa hotel, pole golfowe oraz wiele innych atrakcji, takich jak ogród bo16

taniczny,który zaprasza zwiedzających jak również jest centrum badań naukowych. Latem istnieje również możliwość dotarcia na wyspę małym promem Ruissalo, którego przystań znajduje sie tuż obok mostu Martinsilta. Rejs do Parku Narodowego (tereny Ruissalo obejmuje program konserwacji przyrody) i z powrotem daje

jest kecz Daphne-żaglówka, która opłynęła wiele mórz świata. Właściciel, pisarz Göran Schildt opisał podróże przebyte na niej w wielu znanych opowieściach. W dzień restauracja pełni rolę muzealnej kawiarni i jest popularnym miejscem posiłków lunchowych, obsługując również uczestników spotkań. Poza normalnymi godz.otwarcia Café Restaurant Daphne oferuje na zamówienie usługi restauracyjne przedsiębiorstwom i grupom wycieczkowych, a także organizatorom różnych imprez. W pomieszczeniach Daphne z powodzeniem można zorganizować różne spotkania tematyczne i uroczystości rodzinne.Restauracja oferuje też usługi cateringowe dla fregaty Suomen Joutsen.

Dwór w Louhisaari i Park Rycerski Dom, w którym urodził się marszałek Mannerheim

Na terenie niewielkiej gminy Askainen położonej w obrębie Archipelagu znajduje się ciekawy do obejrzenia skarb narodowy. Dwór zamkowy Louhisaari należał przez ponad trzysta lat do rodziny Flemingów i ponad sto lat do rodziny Mannerheimów. Marszałek Finlandii C.G.E. Mannerheim urodził się tam w roku 1867. Budynek główny zbudowany w latach1650 reprezentuje rzadki w Finlandii pałacowy styl architektoniczny. Wokół dworu rozpo-

ściera się rozległy park w stylu angielskim z alejkami spacerowymi.Warto również zobaczyć domek zabawowy Marszałka! Park Rycerski w Askainen

Park Rycerski Krzyża Wolności założony w celu uczczenia pamięci Rycerzy Krzyża Mannerheima jest wyjątkowym wyrazem szacunku dla Rycerzy i tym samym dla całego pokolenia weteranów. Park otworzono dla publiczności w dniu 140 urodzin marszałka Mannerheima, latem 2007– w roku będącym jubileuszem 90-lecia niepodległości Finlandii.

Dwór zamkowy Louhisaari

Louhisaarentie 244 FI-21240 Askainen Tel. +358 (0)2 431 2555 Fax +358 (0)2 435 8056

również możliwość obejrzenia części Archipelagu, Portu miasta oraz Zamku w Turku z innej perespektywy, czyli od strony Morza Bałtyckiego. Na życzenie prom zatrzymuje sie przy promie Föri oraz Centrum Informacji Turystycznej Tammenterho. Dodatkowe informacje o promie pod adresem: www.ruissalolautta.fi

Usytuowany między dwoma zbiornikami wodnymi dworek

Brinkhall w Kakskerta Na północy morze, na południu jezioro, a pomiędzy nimi piękny dworek majątku Brinkhall, którego historia sięga lat 1500. Obecne budynki zbudowane w roku 1793 w stylu nowoklasycznym otaczone są bogatymi krajobrazami przyrodniczymi i kulturowymi. Ogrody i parki dworskie, takie jak Ogród Owocowy usytuowany w oryginalnym planie terenowym lub Krajobrazowy

Park Angielski, mają ponad trzysta lat. Do niezwykle zróżnicowanej flory i fauny okolicy należy wiele okazów natury będących pod ochroną. W dworku oferuje usługi kawiarnia, w czasie otwarcia której można zapoznać się z dostojną atmosferą samego dworku i zwiedzić muzeum wnętrz oraz wystawy.Zwiedzanie z przewodnikiem jest możliwe na zamówienie przez okres całe-

go roku. Można też wynająć wspaniałe wnętrza dworku na narady, seminaria i uroczystości oraz na koncerty i wystawy. Dane kontaktowe: 14 www.brinkhall.fi brinkhall@kulttuuriperinto.fi Sirkka Vuorio Tel. +358 (0)40 755 3266 

15 17

Vepsä

Kuralan Kylämäki

W dawnych czasach maleńka wyspa Vepsä położona pomiędzy wyspami Rymättylä i Satava, była bezpiecznym miejscem postoju dla żeglarzy. Strome zbocza skał znajdujących się na wyspie dawały żeglarzom ochronę przed bezlitosnymi sztormami na Archipelagu, ale również znakomite miejsce kryjówek dla przemytników. W dzisiejszych czasach wyspa spełnia rolę miejsca rekreacji w okolicach Turku. Vepsä jest popularnym miejscem na jednodniową wyciecz-

To wioska tętniąca historią, gdzie codzienne rytuały i prace pokazują życie na fińskiej wsi z lat 40tych i 50tych XX wieku. Krowy i owce pasą się na pobliskich pastwiskach, a pstrokate kury i kurczęta skubią trawę na podwórku. Dzieci mogą się tu bawić w „dom” lub „sklep” używając oryginalnych przedmiotów z ubiegłego wieku. Także muzealne „podwórko” kusi przeróżnymi grami oraz zabawami dla dzieci. To unikatowe muzeum nie posiada tabliczek: „nie dotykać eksponatów”, tutaj możesz zapoznać się ze wszystkimi przedmiotami.

– Wyspa Przemytników

kę, chociaż gdy już się tam dotrze, łatwo się na niej zasiedzieć. Na 17 hektarowej wyspie, jest plaża z bezpiecznym kąpieliskiem, plac zabaw dla dzieci, dobrze oznakowane szlaki dla pieszych wędrówek oraz ponad wszystkim, gigantyczna skała wyrastająca na 27 metrów w górę, ze szczytu której rozciągają sie przepiękne

widoki na Archipelag otaczającyTurku. Latem na wyspę jest łatwy i dobrze zorganizowany dojazd autobusami wodnymi m/s Lily z nabrzeża rzeki Aura w Turku, obok restauracji Vaakahuone. Rejs trwa godzinę w jedną stronę, a z pokładu w czasie rejsu można podziwiać przepiękne widoki na wysepki archipelagu.

Sauna Sauna jest istotną częścią fińskiej kultury. W Finlandii mieszka 5 milionów ludzi i ponad 2 miliony saun! Dla Finów sauna jest miejscem relaksu tak fizycznego jak i duchowego, miejscem spotkań z rodziną jak i przyjaciółmi. Dla Finów sauna nie jest luksusem, jest po prostu koniecznością. Można ją znaleźć nie tylko w prywatnych domach, nad brzegiem morza czy jeziora albo w tak nietypowych miejscach jak fiński parlament, a nawet kluby nocne! Przed laty, zanim rozwinęła się służba medyczna, sauna była miejscem narodzin prawie każdego Fina. W tradycyjnej saunie używa się Vihty- garści gałązek brzozowych, które służą do delikatnego oklepywania ciała. 18

W eksperymentalnych warsztatach archeologicznych zwiedzający mogą zapoznać się z prehistorycznymi meto-

dami pracy oraz prehistoryczną bronią łowiecką, a nawet wypróbować ją na muzealnych polach łowieckich.

Obserwatorium Astronomiczne Tuorla oraz Hostel Tuorla 16

Zabieg ten usprawnia krążenie oraz wpływa relaksująco na mięśnie. Często stosowanym dodatkiem są również olejki aromatyczne, dodawane do wody, którą polewa się kamienie. Kiedy uczucie gorąca w saunie staje się nie do wytrzymania warto wziąć orzeźwiający prysznic bądź kąpiel w morzu lub jeziorze. Zimą niezapomnianych wrażeń dostarczy kąpiel w przeręblu oraz „tarzanie się” po śniegu. Wizyta w Turku może być doskonałą okazją do zapoznania

się i spróbowania sauny, nieodłącznego elementu fińkiego życia. W Turku i okolicach istnieje wiele możliwości skorzystania z saun publicznych. Można je znależć na kampingach, kąpieliskach, basenach. Istnieją również sauny, które specjalizują sie szczególnie w usługach dla turystów. Dokładniejsze informacje można uzyskać w punkcie informacji turystycznej Turku Touring.

Obserwatorium Tuorla mieści się w Pikio, tylko 13km od Turku i stanowi jeden z instytutów fińskiego Uniwersytetu w Turku. Założone było w latach pięćdziesiątych, przez ówczesnego profesora fizyki Yrjö Väisälä, który uważny jest za ojca fińskich badań kosmicznych. Jako geodeta wykorzystywał metodę triangulacji, race świetlne i światła do mierzenia odległości. Był również twórcą doskonałych narzędzi do mierzenia pozycji rotacyjnej Ziemi, w tym teleskopów zenitowych. W czasie swojej kariery naukowej odkrył 128 planetoid i dwie komety. W uznaniu jego zasług jedną z planetoid nazwano 1573 Väi-

sälä. W latach 60tych zeszłego wieku Obserwatorium Tuorla było w jednej z najwyższych pozycji mierzenia Bieguna Północneg. Od momentu rozpoczęcia działalności, Obserwatorium

Tuorla rozwineło się do największego instytutu astronomicznego w Finlandii. W roku 2002 do użytku oddany został nowy budynek wyposażony w wysokiej klasy radioteleskop. W ramach działalności naukowej prowadzone są tu badania z zakresu astronomii oraz astrofizyki. Ponadto pracownicy obserwatorium organizuDane kontaktowe: ją liczne wykłady dla zwiedzających oraz wizyty w teleskopach oraz tunelach optycznych. Hostel Tuorla mieszczący się tylko 400m od obserwatorium oferuje dla odwiedzających pokoje oraz możliwość posiłków. 19

Trasa wokół Archipelagu

WYCIECZKI ROWEROWE

Trasa wokół Archipelagu

Droga prowadzi i morze mieni się w słońcu Trasa turystyczna wokół archipelagu obejmuje rozległe tereny przyrodnicze i kulturowe. Blisko 250-km szlaku objazdowego prowadzi przez kilkanaście miejscowości, 12 mostów oraz dziewięć połączeń promowych. Samochodem objedziesz trasę nawet w ciągu jednego dnia – ale po co się spieszyć, kiedy wokół tak pięknie? Rozważ możliwość wycieczki rowerowej.Wstąp do muzeów, odwiedź ścieżki przyrodnicze, odpocznij na plażach. Przy szlaku oznaczonym brązowymi tablicami znajdziesz wiele możliwości noclegowych. Turku–Parainen

Wyruszając w objazd z Turku drogą 110 na poł. dojedziesz przez centrum miasta Kaarina do Parainen. Na tym etapie (24 km) możesz -zbaczając 6 km-obejrzeć ruiny zamku w Kuusisto. W Parainen znajdziesz wiele interesujących obiektów. Parainen–Nauvo

W odległości 10 km od Parainen możesz wstąpić do przydrożnej kafejki Sattmark, położonej obok plaży i ścieżek przyrodniczych. Przy trasie od kafejki do przystani promowej Lillmälö (11 km) rozpościera się strefa ochronna Lenholma z przepięknymi ścieżkami przyrodniczymi. Przepłynięcie promem z 20

Lillmälö do Prostvik trwa10 min.Z nabrzeża promowego Prostvik do centrum Nauvo jest 15 km. Nauvo–Korppoo– Houtskari

Z Nauvo do promu w Pärnäinen jest 14 km i po drugiej stronie od Retais do nabrzeża w Korppoo12 km. Na wyspie Korppoo warto wstąpić do Centrum biologicznego znajdującego się w miejscowości Korpoström. Przepłynięcie promem z Korppoo do Kittuinen trwa około pół godz. Na trasie do centrum Houtskari (12 km) można odwiedzić punkt widokowy Trollberga lub wieżę widokową Järvisa. W Houtskari znaj-

dziesz ciekawe muzeum wyspiarskie. Houtskari–Iniö

Z centrum Houtskari do przystani promowej Mossala (14 km) są dwa promy. na trasie wokół archipelagu przepłynięcie promem do przystani Dalen trwa niecałą godzinę. Z Dalen do centrum Iniö jest 3 km. Iniö–Kustavi–Taivassalo

Odległość z centrum Iniö jednym promem do przystani w Kannvik wynosi 6 km. Droga morska z Kannvik do Heponiemi po stronie Kustavi trwa około 25 min. Z Heponiemi do miejscowości Taivassalo jest 17 km. Taivassalo–Askainen– Merimasku

Przy trasie z Taivassalo do Merimasku (22 km) znajdują się m.in. Baza Motti i most historyczny

W podróż warto zabrać ze sobą mapę turystyczną Archipelagu, rozkład rejsów jednostek przewozowych Resortu Żeglugi (Merenkulkulaitos) oraz rozkład połączeń promowych Resortu Dróg (Tielaitos). Możesz wydrukować rozkłady i zamówić mapy pod adresem www.saaristo.org. Info dot.wypożyczania rowerów lub skuterów na str. 3.

Muntti.W miejscowości Askainen warto odwiedzić dwór w Louhisaari (patrz s. 17). Merimasku–Naantali

Po drodze z Merimasku do Naantali (11 km) można wstąpić do letniej rezydencji prezydenta Finlandii Kultaranta. Naantali–Turku

Naantali jest miejscem wartym odwiedzin. Odległość do Turku wynosi ok.16 km. Mini-trasa czyli Nauvo– Seili–Hanka

Mini-trasa to szlak, który skraca właściwy objazd przecinając piękne i bogate historycznie tereny Wyspy Seili bezpośrednio z Nauvo do Hanka w Rymättylä. Przepłynięcie promem trwa ok. godz., ale na wyspie Seili można wysiąść i poczekać na następny prom. Odległość z Hanka do centrum Rymättylä wynosi 15 km. www.saaristo.org Tel. +358 (0)2 458 5942

Wykup zorganizowaną wycieczkę rowerową Wskocz na siodełko roweru i skieruj go na trasę wokół Archipelagu. Na wycieczkach rowerowych organizowanych przez Turku Touringin podniesiesz poziom swojej formy fizycznej i zobaczysz przepiękne krajobrazy nadmorskie. Trasa objazdowa

prowadzi z Turku przez Naantali i Rymättylä do Houtskari i przechodzącą przez zach.część prowincji Turunmaa trasą wokół Archipelagu zawraca z powrotem do Turku. Najdłuższy dzienny odcinek ma długość około 45 km i do przebycia w ciągu pięciu dni jest 175 km. W czasie wyprawy zapewnione są noclegi w miejscach zakwaterowania.Wycieczka obejmuje 4 noclegi ze śniadaniem, 3 opłacone przejazdy drogą morską, mapę i objaśnienia trasy. Przygody na wodach Archipelagu

to wyprawa-nowość, która dwa razy poprowadzi w kierunku Wysp Olandzkich: program obejmuje wycieczkę dzienną na wyspę Kökar oraz drugi etap: przez Brändö do Kustavi.Wyjazd z Turku i powrót do niego wieczorem szóstego dnia wycieczki. Poza odcinkami w kierunku Olandii szlak prowadzi trasą objazdową wokół Archipelagu. Pakiet wycieczkowy zawiera 6 noclegów w hotelach i miejscach zakwaterowania ze śniadaniem, 2 opłacone przejazdy morskie, mapę i objaśnienia trasy. Najdłuższe dzienne odcinki mają po ok.60 km, w sumie do przejechania jest blisko 260 km.Wycieczki są organizowane w sezonie letnim. www.turkutouring.fi/ Ulkoilu ja harrasteet Tel. +358 (0)2 262 7444

REJSY JEDNOSTEK PRZEWOZOWYCH

Niewielkie pieniądze i rejs jednostką przewozową zapewnią

kontynuację podróży.

9 m/s Karolina

12 m/s Rosala II

Taalintehdas–Kasnäs (kurs przez kilka wysp)

Roslax–Torsholma–Kannvik–Norrby–Näsby

Autobus wodny odbywający rejsy w tych okolicach przewozi jednorazowo 21 podróżnych. Nie zabiera samochodów.

Kursująca po wodach Hiittinen jednostka pływająca Rosala zabierze 110 podróżnych i osiem samochodów.W kwitnącym skupisku turystycznym Kasnäs można skorzystać m.in. z ośrodka wodno-rekreacyjnego Archipelag, hotelu, restauracji oraz odwiedzić sympatyczne sklepiki. www.finstaship.fi

10 m/s Kivimo

Teersalo–Hakkenpää–Norrby (kurs przez kilka wysp)

m/s Satava

Jednostka odbywająca rejsy w okolicach Velkua może przewieźć 58 pasażerów i osiem samochodów. www.finstaship.fi

Åvensar–Houtsala–Nauvo (kurs przez kilka wysp)

Jednostka może zabrać 82 podróżnych i dwa samochody.

m/s Linta

14 m/s Viken

Nauvo–Seili–Hanka (Rymättylä)

Granvik–Pensar (kurs przez kilka wysp)

Linta przewiezie stu pasażerów i 10 samochodów osobowych z Nauvo poprzez wyspę Seili do Rymättylä i z powrotem. Warto odwiedzić wyspę i zapoznać się z jej dramatyczną historią miejsca zesłania dla chorych umysłowo i trędowatych, jej interesującymi zabudowaniami i wspaniałą przyrodą. Na m/s Linta można skorzystać z kawiarni-restauracji.

Chyba wspomnieliśmy już o tym, że na Archipelag wokół Turku dostaniesz się bez trudności nawet jeśli nie dysponujesz własną łodzią? Resort Żeglugi (Merenkulkulaitos) zarządza czternastoma większymi i mniejszymi pływającymi jednostkami przewozowymi, których trasy dowiozą chętnych nawet do zewnętrznych wysp Archipelagu. Rozkłady rejsów pod adresem www.fma.fi lub www.saaristo.org albo np.w punkcie inf. turystycznej w Turku (Aurakatu 4). 1 m/s Antonia

Iniö (Dalen)–Houtskär (Mossala)

Na promie dla dwustu pasażerów jest kawiarnia. Prom może zabrać 27 samochodów. Celem podróży może być np. ośrodek wypoczynkowy Archipelag w Mossala na terenie Houtskäri, oferujący domki letniskowe, usługi restauracyjne oraz pole campingowe. www.finstaship.fi

2 m/s Eivor

Pärnäinen–Utö (kurs przez kilka wysp)

Prom dla 195 pasażerów może zabrać 18 samochodów osobowych. Na promie można skorzystać z kawiarnii-restauracji Nestor posiadającej prawa do sprzedaży napojów alkoholowych, kąciku zabaw dla dzieci oraz łóżek piętrowych dla zmęczonych. Na będącej celem podróży wyspie Utö, można zapoznać się z najstarszą w Finlandii, czynną latarnią morską.www.rosita.fi

3 m/s Cheri

Pärnäinen–Kirjala (kurs przez kilka wysp)

Jednostka w typie motorówki może jednorazowo zabrać 12 pasażerów. Cheri zapewni dotarcie np. do ośrodka wypoczynkowego Hinders w Krook. Można tam wynająć domek letniskowy położony nad morzem lub nad jeziorem. m/s Taxen Taalintehdas–Hiittinen (kurs przez kilka wysp) Jednostka w typie motorówki przewiezie 22 pasażerów i kilka rowerów.

4 m/s Taxen

Taalintehdas–Hiittinen (kurs przez kilka wysp) Jednostka w typie motorówki przewiezie 22 pasażerów i kilka rowerów.

Taivassalo

7 m/s Jurmo II

Merimasku

10 Velkua

Iniö

Jednostka pływająca w okolicach Korppoo przewozi jednorazowo 36 pasażerów oraz parę samochodów. www.finstaship.fi

Jednostka pływająca w okolicach Nauvo może zabrać na pokład 36 pasażerów i dwa samochody. Kursgård w Kirjais oferuje przypadkowym turystom wycieczki w obrębie Archipelagu i domki letniskowe. www.finstaship.fi

Korppoo–Havträsk (Norrskata)–Korppoo Korppoo–Kittuinen

Kirjala–Prostvik (kurs przez kilka wysp)

Rymättylä

Mossala

Parainen

5 Norrskata

Houtskär

Nauvo

Korppoo

Kannvik–Jumo–Norrby (kurs przez kilka wysp)

Jednostka pływająca dla 157 pasażerów może przewieźć siedem samochodów osobowych. www.finstaship.fi

3 Dragsfjärd

m/s Kaita

Röölä–Mossala–Haapala (m.in. przez wyspy Pähkinäinen i Maisaari)

Pływająca jednostka motorowa przewiezie 58 podróżnych i osiem samochodów. Może dopłynąć np. do wyspy Pähkinäinen (Orzechowa) znanej z krzewów orzechowych i koni lub do wyspy Maisaari, która jest dawnym centrum żeglarstwa włościańskiego. Miejscem noclegu może być np. stary spichlerz. Wspaniałe możliwości dla wędkarzy! www.finstaship.fi

Tak wygląda trasa wokół Archipelagu (czerwona linia) i trasy rejsów jednostek przewozowych (czerwona linia przerywana).

Kustavi

5 m/s Finnö

m/s Fiskö

Jednostka odbywająca rejsy w okolicach Parainen może przewieź 73 podróżnych oraz 14 aut. www.finstaship.fi

12 Kasnäs

12 Jurmo

Rosala

23 Utö 2 km

Wyspa przygód Väski

Świat Muminków

Zmysły zawiodą amatorów przygód

na wyspę Väski!

Sąsiadująca z wyspą rodzinną Muminków Kraina Przygód Väski po niedawnej odnowie bardzo uaktywniła formy działania. Kiedy najmłodsza latorośl przytula się do Muminków, rodzeństwo w wieku szkolnym może wyruszyć na wyspę Väski w poszukiwaniu ciekawych wyzwań.

Tego lata w Naantali:

widoki na przygodę! Muminki mieszkające na wyspie leżącej obok starej części Naantali zapraszają do siebie. Zarezerwuj na odwiedziny przynajmniej jeden cały dzień, bo świat Muminków jest naprawdę absorbujący. Czeka na Ciebie Dom Muminków,Teatr Emma, Baśniowa Dróżka, Dom Homka Tofta, Plaża i wiele innych obiektów. No i oczywiście same Muminki, spotkanie i uściśnięcie których jest dla wielu małych gości najważniejszym wydarzeniem lata!

Jak dotrzeć do Naantali?

Świat Muminków znajduje się w Naantali położonym ok.16 km od Turku. Do Turku łatwo jest dotrzeć pociągiem, statkiem lub samolotem. Z Turku do Naanta-

Zapraszamy do Świata Muminków! Wyspa rodzinna Muminków codz. w g.10–18 Wstęp: Bilet jedniodniowy W cenie wstęp do Świata Muminków i przedstawienia Teatru Emma Bilet dwudniowy W cenie wstęp do Świata Muminków przez

li dojazd autobusem Muminków lub np. stateczkiem parowym Ukkopekka.Własny samochód po dojeździe do Naantali warto zostawić na wskazanym parkingu Muminków. Bilety wstępu można z góry wykupić pod adresem www.muumimaailma. fi/shop. Tam również znajdziesz nowy sklep internetowy Muminków z zachwycającymi “muminkowymi” wyrobami!

dwa kolejne dni lub jeden dzień w Świecie Muminków a drógi na wyspie Väski. Dzieci do lat 3 bezpłatnie! Muumimaailma Oy PL 48, FI-21101 Naantali Tel. +358 (0)2 511 1111 Fax +358 (0)2 511 1151 palaute@muumimaailma.fi www.muumimaailma.fi

Kiedy w roku 2005 brytyjska gazeta Independent dokonywała rankingu parków tematycznych na świecie, Śwat Muminków z siedzibą w Naantali uplasował się w pierwszej dziesiątce. Zrozumiesz dlaczego, kiedy sam odwiedzisz bajkową wyspę.

Wyspa przygód Väski oprócz mięśni uaktywni również szare komórki mózgowe. Po dokonanej odnowie na wyspie jest obecnie pięć fascynujących krain przygodowych, gdzie dzieci mogą zmierzyć własne siły i umiejętności. W Porcie Pirackim wspinaczką zdobywa się statek, a w Forcie Przemytników wykonuje ślizgi na linach. W Osadzie Rybackiej można zapoznać się m.in. ze zwierzętami domowymi mieszkańców i zrobić zakupy w sklepiku. W Domku Pustelnika spróbujesz wypłukiwania złota przy pomocy samego Pustelnika. Na wyspie znajduje się również Obóz Myśliwych, gdzie

czujny przewodnik nauczy Cię np.strzelania z łuku.Formy aktywnego działania są tu naprawdę urozmaicone. Zakoduj swoje osiągnięcia w Karcie Przygód.

Przy pomocy elektronicznej Karty Przygód Väski możesz przetestować, czy zaliczasz się do myśliwych, mieszkańców osady czy też piratów–a może jesteś poszukującym złota pustelnikiem, który sam świetnie sobie radzi? Karta

(którą warto wykupić w Captain’s Inn zaraz po dotarciu na wyspę) jest stemplowana zgodnie z kolejnymi wynikami w każdym punkcie przygodowym Väski. Po powrocie do domu zobaczysz swoje wyniki na stronach internetowych Väski–w taki sposób przedłuży się czas twojej przygody! Wejdź na statek!

Na wyspę Väski dostaniesz się statkiem odbijającym od pomostu w starej części Naantali przy moście na wyspę Muminków. W cenie wstępu są rejsy w obie strony. Więcej pod adresem www.vaski.fi!

Odwiedź Väski– wyspę przygód Otwarte codziennie Wstęp: bilet uprawnia do rejsu statkiem z Naantali na Vaski i z powrotem oraz całodziennego pobytu na wyspie Väski. Dzieci do lat 3 bezpł.



Muumimaailma Oy/ Väskin Seikkailusaari PL 48 FI-21101 Naantali Tel. +358 (0)2 511 1111 Fax +358 (0)2 511 1151 info@vaski.com www.vaski.fi

Pakiety hotelowe Väski Holiday Club Caribia i Sokos Hotells Ale fajnie! Znowu każdego dnia odwiedzi nas co najmniej setka dzieci!

11, 110 25

Park Przygód

Park Kupit taa

Park jak marzenie

każdego

dziecka Park Przygód usytuowany w Parku Kupittaa oferuje wspaniałe możliwości twórczego działania i aktywnego spędzania wspólnego czasu dla całej rodziny.

Aktywność fizyczna wymaga przekąski

Poskacz w nadmuchanym zamku, powspinaj się po statku, pobrodź w strumieniu, zjedź zjeżdżalnią z ruin zamczyska, wczołgaj się do brzucha wielkoluda albo pomajsterkuj w letnim atelje. Park Przygód wciąga do akcji! W miasteczku ruchu drogowego można pojeździć samochodami na pedały zupeł26

Turku oferuje wiele możliwości „oblania się potem”.

Ruch to zdrowie! nie jak w prawdziwym mieście. Samochodem safari zboczysz poza tereny zaludnione.W przerwie dokazywania znajdziesz orzeźwienie w wodach odkrytego basenu. W kawiarni letniej Parku tak mniejszy jak i większy burczący z głodu brzuszek da się uciszyć przekąską. W pawilonie Kupittaa możesz zamówić dania z karty, a przy stadionie Veritas skorzystać z restauracji Olé, lub rozsiąść sie wygodnie na trawie i zjeść przyniesione ze sobą smakolyki!

Przygody i przedstawienia

W Parku Przygód przez całe lato wystawiane są przedstawienia. W Namiocie Perłowym uwagę przyciąga teatr dla dzieci, występy cyrkowe i przedstawienia muzyczne oraz dziecięce koncerty rockowe. www.seikkisrock.net i www.turku.fi/seikkailupuisto

Kupittaa dla lubiących ruch

Park Kupittaa cieszy się popularnością wśród sportowców tak latem jak i zimą. Można w nim spotkać jeżdżących na rolkach i deskorolkach, rowerzystów, piłkarzy, grających w kule i gimnastykujących się. Na boiskach można oglądać mecze piłki nożnej czy krykieta,popatrzeć na unoszące się latawce i śmigające krążki frisbi, a także samemu przyłączyć się do zabawy. Ruch rozgrzewa!

Również zimą Park Kupitta przyciąga swoimi atrakcjami, czynne sa hale sportowe, krę-

gielnia a także odkryty tor łyżwiarski Parki. Radość ze sportów zimowych można również odczuć na terenie Impivaara, gdzie w weekendy zimowe (jeśli jest śnieg) działa Dziecięcy świat narciarski oraz bezpł. wypożyczalnia sprzętu dla dzieci (dorośli za nominalną opłatą). Hale lodowiskowe Impivaara i Varissuo oferują publiczności bezpł. godz. jazdy na łyżwach. A dla morsów i odważnych z zimną krwią: kąpiel w przeręblu na przylądku Saaronniemi i Tamminiemi na wyspie Ruissalo oraz na brzegu Ispoinen. Uwierz–to naprawdę rozgrzewa!

Ruch fizyczny dla dzieci

Niezwykła Kraina Ruchu dziecięcego oznacza swobodne formy ruchu fizycznego dla dzieci w wieku 1–12 lat uprawiane w towarzystwie rodziców. W pomieszczeniach sportowych do swobodnego wykorzystania dostępny jest różnorodny sprzęt sportowy. Dzieci mogą wspinać się, jeździć na rowerach i baraszkować pod czujnym okiem dbającego o bezpieczeństwo personelu. Takie Krainy Ruchu są polem zabaw sportowych dostępnych w Turku w wielu miejscach w niedziele w g.16.30–19 (z wyjątkiem lata). Zapytaj o więcej tel.+358 (0)2 262 3227 lub +358(0)2 262 3232.

Park Kupittaa 18 Park Przygodowy Kupittaankatu 2 FI-20520 Turku Tel. +358 (0)2 262 3331 turku.fi/seikkailupuisto

Centrum usług sportowych m.Turku (Turun kaupungin liikuntapalvelukeskus) Blomberginaukio 4 Hippoksentie 6

FI-20720 Turku Tel. +358 (0)2 330 000 www.turku.fi/liikunta liikunta@turku.fi 

6, 9, 11, 13 27

zoolandia

żyć pod kopułą wodną. Pociąg zawiezie Was do szałasów lapońskich (kota), gdzie można popatrzeć na zwierzęta leśne lub np.pogrilować Przytulna restauracja Zoolandi oferuje wiele możliwości dla przyjaciół dobrego jedzenia. Goście mogą również skorzystać z usług kawiarni, sklepu z pamiątkami i upominkami oraz po-

Zoolandia – witamy i zapraszamy do “zwierzęcego” spędzenia czasu! W Zoolandi spotkasz renifa, zapoznasz sie z łosiem, możesz pogadać z papugami, pojeździć kładem i poszaleć w wesołym miasteczku. Spotkaj zwierzęta w ciekawym otoczeniu

Zoolandia jest ogrodem zoologicznym i parkiem tematycznym dla całej rodziny położonym w miejscowości Lieto, do której dojazd z Turku trwa tylko 20 min. Wśród około 200 zwierząt zobaczysz największe na świecie ptaki, aligatory, węże-olbrzymy, żółwie i jaszczurki. W lesie, w obszernych zagrodach mieszkają renifery, łosie 28

koju dziecięcego. W Zoolandii i jej okolicach na zabawach można spędzić nawet kilka dni wakacji. Hostell-Zoo oferuje przytulne dwuosobowe pokoje, a na polu campingowym jest miejce dla 50 przyczep.W budynku obsługi pola znajdują się ubikacje oraz, prysznice istnieje również możliwość gotowania.

sarny, dziki, muflony i oczywiście przedstawiciele wszystkich zwierząt domowych. Interesujących zajęć nie zabraknie...

W pomieszczeniach Zoolandi znajdziesz ciekawe zajęcia dla dużych i małych. Np. ściana wspinaczek, pokoje gier, nadmuchiwany zamek do podskoków i morze piłeczek. Na zewnątrz energiczna latorośl może poszaleć na trampolinach benji, a na torach motocyklowych pościgać się kładami lub innymi pojazdami. Instruktorzy torów pomagają kierowcom i dbają, aby szaleństwa na siodełku zachowały bezpieczne granice.Również w Parku Komunikacji dzieci mogą poćwiczyć umiejętność prowadzenia samochodu elektrycznego, samolotu lub pociągu.W przerwach można się odświe-

Zoolandia

Eläintarhantie 51, Lieto Tel. +358 (0)2 489 9500 Fax +358 (0)2 489 9514

Dane dot.otwarcia, cen i innych szczegółów znajdziesz pod adresem www.zoolandia.fi!

HUITTINEN HUITTINEN

Köyliö Köyliö

Säkylä Säkylä VampulaVampula

Pyhäranta Pyhäranta

8 Kuhankuonon Kuhankuonon 204 retkeilyreitisto retkeilyreitisto n a an hk hk ra sto nra sto n rje ui rje ui Ku ns.p Ku ns.p ka ka

Yläne

204

Nousiainen Nousiainen

Aura

Kustavi Kustavi Gustavs Gustavs

13Mietoinen Mietoinen 192 192 Askainen Askainen Masku Masku Taivassalo Taivassalo Merimasku Merimasku RAISIO RAISIO RESO RESO Velkua Velkua 17

Iniö

HoutskärHoutskär Houtskari Houtskari

Ypäjä Mellilä Mellilä

Ypäjä FORSSAFO

19 Lieto

Aura

E63 E63 Koski Koski SOMERO SOMERO Tarvasjoki Tarvasjoki Marttila Marttila

Lieto

KuusjokiKuusjoki

PAIMIO PAIMIO PEMAR PEMAR Kiikala Kiikala Piikkiö Piikkiö NAANTALI NAANTALI E18 E18 16 Pikis Pikis NÅDENDAL NÅDENDAL Pertteli Pertteli Halikko Halikko TURKU TURKU KAARINA KAARINA Rymättylä Rymättylä ÅBO ÅBO SALO SALO 1 1 ST KARINS ST KARINS Rimito Rimito 14 Suomusjärvi Suomusjärvi Muurla Muurla PARGASPARGAS Sauvo Sauvo PARAINEN PARAINEN 181 181 Seili Seili 189

Iniö

LOIMAALOIMAA

Oripää Oripää

Pöytyä Pöytyä

Mynämäki Mynämäki

Vehmaa Vehmaa

AlastaroAlastaro

Virttaa Virttaa

Yläne

LAITILA LAITILA UUSIKAUPUNKI UUSIKAUPUNKI NYSTADNYSTAD

Mo ott ori rat a

Eura itti Mo ott Ha ori rat rju a rei tti

Eura Lappi

Lappi

Ha rju re

RAUMA RAUMA RAUMO RAUMO

Nagu Nagu Korpo Korpo Nauvo Nauvo KorppooKorppoo

189

180

Teijo

Perniö PerniöKisko

Kisko

Kimito Kimito Kemiö Kemiö Dragsfjärd Dragsfjärd

Särkisalo Särkisalo Finby Finby

DalsbrukDalsbruk

SOUTHWEST FINLAND MAP NUMBERED RED DOTS X The numbered red dots indicate places that are described in more detail in the brochure. Almost every place of interest introduced here has a map reference. You can also check the index at the end to find the reference number of your place of interest.

KARIS KARI KARJAAKARJA

Kasnäs Kasnäs EKENÄSEKENÄS TAMMISAARI TAMMISAARI Utö

Utö HANKO HANKO HANGÖ HANGÖ

7 8 2 11

54 1

15 3 5

MAPA CENTRUM MIASTA TURKU PONUMEROWANE CZERWONE KROPKI X

Ponumerowane czerwone kropki wskazują miejsca, które są opisane bardziej szczegółowo w broszurce. Można również sprawdzić spis treści na końcu broszurki by sprawdzić do czego odnoszą się poszczególne numery zaznaczone na mapie. 1 INFORMACJA TURYSTYCZNA

Region Varsinais-Suomi & Region Varsinais-Suomi &

Region Varsinais-Suomi &

2010 2012 2010 Turku TurkuRegion VarsinaisRegion Suomi VarsinaisSuomi

10 10

www.turkutouring.fi tourist.info@turku.fi Tel. +358 (0)2 262 7444

IMPREZA GONI IMPREZA IMPREZĘ GONI IMPREZĘ

20 20

Koło Polarne

ARCHIPELAG NAJPIĘKNIEJSZY NA ŚWIECIE ARCHIPELAG NAJPIĘKNIEJSZY NA ŚWIECIE

Oslo

Turku Sztokholm

Tallin

Ryga Kopenhaga Wilno Gdansk

24 24 FRAJDA DLA RODZIN Z DZIEĆMI FRAJDA DLA RODZIN Z DZIEĆMI

Warszawa

ROZRYWKA NAD BRZEGIEM MORZA