Wales View 2012 - Dutch

WalesView Vakantieplanner

Het Wales Coast Path: een 1400 km lang avontuur Eten in Wales, zoals Jamie Oliver dat doet Olympische Spelen van 2012 in Wales De natuur van Wales met Kate Humble Plus reisinformatie en tips –– www.visitwales.nl

Wales View Vakantieplanner

W

ie houdt niet van een leuke verrassing? In 2012 staat Wales View er bol van. Jamie Oliver, de beroemde tv-kok, heeft in Wales de grootste lekkernijen gevonden, die hij helemaal nog niet kende. Kate Humble, presentatrice van natuurprogramma’s op de BBC, zegt ambassadrice te zijn geworden voor Wales, dat ze inmiddels haar thuisland noemt.

Andere verrassende elementen in dit magazine zijn o.a. het feit dat Wales in 2012 het eerste land ter wereld zal zijn dat een speciale wandelroute langs zijn hele kust ontsluit. Verder zal Wales ook een belangrijke rol spelen in de Olympische en Paralympische Spelen van 2012.

De uitdaging bij het samenstellen van dit magazine was om te laten zien dat Wales helemaal zo gek nog niet is; en voor wat betreft onze lichtelijk excentrieke evenementen – zoals de World Bog Snorkelling Championships en ons jaarlijkse Elvis Festival – om te laten zien dat Wales eigenlijk te gek is.

We hebben de vele diverse muziek- en kunstfestivals die in de loop van het hele jaar in Wales gehouden worden in de schijnwerpers gezet. En het feit geïllustreerd dat Wales onder de lekkerbekken een steeds geliefdere bestemming aan het worden is.

Verder hebben we ook talloze mogelijkheden aangegeven om de geschiedenis en het erfgoed van dit oude (maar zeer goed bewaard gebleven) land te verkennen. Maar we gaan je niet al die andere leuke verrassingen die ons land voor je in petto heeft verklappen, want die moet je gewoon zelf ontdekken.

Visit Wales kan niet instaan voor de nauwkeurigheid of betrouwbaarheid van de informatie in deze publicatie en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor enige fouten, weglatingen of onjuiste voorstellingen.

Voor zover toegestaan door de wet, wijzen wij alle aansprakelijkheid voor verlies, teleurstelling, nalatigheid of andere schade veroorzaakt door het stellen van vertrouwen in de in deze

gids vermelde informatie van de hand.

Wij raden je aan om alle details en informatie nauwkeurig na te gaan voordat je boekt.

Alle rechten voorbehouden.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, op welke wijze dan ook, zonder de voorafgaande toestemming van de eigenaars van de auteursrechten. De in Wales View verstrekte meningen kunnen afwijken

2

40

02

Evenementenagenda van Wales 2012 Veel eten en drinken, en ontzettend veel leuke en interessante highlights. Een heel uitgebreide lijst van de beste evenementen die dit jaar in heel Wales plaatsvinden.

10

Olympische Spelen van 2012 in Wales Over bestaande en (nog) niet bestaande Olympische Spelen, terwijl voormalige Olympische atleten uit Wales hun favoriete plekjes in Wales uitlichten.

14

Wales Coast Path Wales kan met trots zeggen het enige land ter wereld te zijn met een wandelroute langs zijn hele kust.

22

Het Wales van Jamie Oliver Beroemde tv-kok ontdekt een paar van de smakelijkste geheimen van Wales.

22

van de meningen van Visit Wales.

Wales View wordt uitgegeven door Visit Wales, de Toerisme en Marketing Divisie van de Welsh Government ©2012. Visit Wales, QED Centre, Main Avenue, Treforest Industrial Estate, Treforest, Pontypridd. CF37 5YR

Directeur-hoofdredacteur: Iestyn George Ontworpen door: Escape To... Design Gedrukt door: Stephens & George

(WG13595)

ISBN: 978 0 7504 6761 2

Foto’s: © Crown copyright (2012) Visit Wales en © Crown copyright (2012) Welsh Government Overige foto’s: Aberystwyth Arts Centre / Janet Baxter / Lesley Brankin / David Roberts Photography / Eisteddfod yr Urdd / fforest / Anne Howarth / David Loftus / Oak Frame Company Ltd / Heathcliff O’Malley / Chris Pritchard / Rhondda Heritage Park / RSPB-Images.com / Scholastic / Brian Tarr / wowfilmfestival.com

33 48

14

37 I

Oog in oog met de natuur, met Kate Humble Hoe deze tv-presentatrice verliefd werd op de natuur in haar nieuwe land.

33

De horrorstory’s van Wales Verhalen over draken, dappere dames en het vergaan van de wereld zoals wij die kennen.

37

Accommodatie, maar dan anders Een paar ongebruikelijke vormen van accommodatie, van kastelen tot treinstellen en nog veel meer.

40

Muziekfestivals Songwriter en muzikant Gruff Rhys geeft een impressie van de beroemdste muziekfestivals in Wales.

44

I

Kunst in Wales Van de grootste kunstprijs tot aan de beste galerieĂŤn en kunstnijverheidscentra van I I I I musea, I II I het hele land.

II

I

I

Nuttige informatie Reisinformatie, informatie over touroperators, gratis brochures, en nuttige websites van Visit Wales.

49

Kaart van Wales Handige kaart om je wegwijs te maken in ons kleine, maar perfect gevormde land.

I

48

I

49

I

44

I I I

II

I

I

I

I

II I IIII I

II

28

I I

28

I II I I

I

10

www.visitwales.nl 1 I

I

I I I II

02

Evenementenagenda van Wales 2012 Er zijn wereldberoemde jaarlijkse evenementen, maar ook typische kleine gebeurtenissen. Er zijn gezinsevenementen, sportactiviteiten en festiviteiten. En er wordt ook veel gezongen en gedanst.

Dus behalve misschien een breicursus door een groep ijsberen in Pantperthog, kunnen bezoekers zich niet veel meer wensen aan entertainment in Wales in 2012.

01. Six Nations Rugby 02. Wales One World Film Festival 03. Prestatyn & Clwydian Range Walking Festival 04. Saturnalia Beer Festival & Chariot Race 05. Quiltfest, Llangollen 06. Llandudno Victorian Extravaganza

01

2 www.visitwales.nl

03

04

14-15 januari Saturnalia Beer Festival & Chariot Race, Llanwrtyd Wells Saturnalia is het belangrijkste Romeinse festival dat elk jaar in de maanden december en januari wordt gehouden. Wie aan dit festival deelneemt, wordt aangeraden in Romeinse kleding te verschijnen, voedsel in Romeinse stijl te eten, zich tegoed te doen aan exclusieve biersoorten en feest met elkaar te vieren. En wat dacht je van een race met Romeinse strijdwagens, voorgetrokken door mountainbikes? www.green-events.co.uk

05

1-12 februari Quiltfest, Llangollen Alles wat met het vervaardigen van quilts te maken heeft: kraampjes, competitie, demonstraties en workshops. www.quiltfest.org.uk 8-10 februari Ffresh Student Moving Image Festival of Wales, Newport Première van korte films van jonge cineasten die een beeld schetsen van het hedendaagse leven in Wales – over de mensen, gemeenschappen, landschappen en alles wat er gebeurt. www.ffresh.com 12 februari Six Nations, Wales tegen Schotland, Cardiff In het Millennium Stadium in Cardiff wordt de eerste internationale Rugby Unionwedstrijd tegen Schotland als onderdeel van de rugbycompetitie Six Nations gehouden. In maart volgen wedstrijden tegen Italië en Frankrijk. www.millenniumstadium.com

06

1 maart St David’s Day Parade In heel Wales vinden op 1 maart de St David’s Day Parades plaats.

In de grotere steden kun je dan ook voedselfestivals, concerten en straatfeesten verwachten. http://stdavidsday.org

16-29 maart Wales One World Film Festival, Cardiff en Aberystwyth Tijdens het Wales One World Film Festival wordt het hedendaagse filmgebeuren over de hele wereld in al zijn facetten verkend. Hier krijg je de kans te genieten van de wereld van de film in al zijn rijkdom en diversiteit. www.wowfilmfestival.com 13-15 april Laugharne Weekend, Laugharne Festivalweekend in het dorp in Carmarthenshire waar dichter Dylan Thomas zijn toevlucht zocht. Met de beste staaltjes van de Welshe cultuur en literatuur. www.thelaugharneweekend.com 20-22 april RHS Flower Show, Cardiff Het Welshe neusje van de zalm op tuinbouwgebied, op het schitterende landgoed van Cardiff Castle. www.rhs.org.uk/cardiff 28-29 april Wonderwool Wales, Builth Wells Festival dat draait om wol en natuurlijke vezels, met uitstallingen, workshops en demonstraties. www.wonderwoolwales.co.uk 5-7 mei Llandudno Victorian Extravaganza, Llandudno Festival waarin deze beroemde badplaats zijn Victoriaanse verleden herleeft. www.victorian-extravaganza.co.uk 18-20 mei Prestatyn & Clwydian Range Walking Festival Wandelfestival: met de kinderen op jacht naar verborgen schatten, wandelingen door de bossen en langs de kust, en wandeltochten met diverse historische thema’s.

Ook tentoonstellingen, kraampjes, speciale lezing en presentatie. www.prestatynwalkingfestival.co.uk

www.visitwales.nl 3

07. Celtic Manor Wales Open 08. Man v Horse Marathon 09. Welsh Perry & Cider Festival 10. Beaumaris Arts Festival 11. Woodfest Wales 12. The Big Cheese 13. Urdd National Eisteddfod

07

08

31 mei - 3 juni Celtic Manor Wales Open, Newport Vooraanstaand evenement in de European Tour, met een aantal van de beste golfers ter wereld.

Bewonder ze op de Twenty Tenbaan, die speciaal voor The Ryder Cup van 2010 werd ontworpen. www.walesopen.com 31 mei - 7 juni Beaumaris Arts Festival, Anglesey Beaumaris is een perfecte omgeving voor dit 7-daagse kunstfestival. Met o.a. klassieke en jazzconcerten, lezingen, theater, voorlezing van poëzie, kunsttentoonstellingen en competities. www.beaumarisfestival.com

4 www.visitwales.nl

1-4 juni Welsh Perry and Cider Festival, vlakbij Abergavenny Festival voor levensgenieters, waar je een aantal van de beste Britse appelciders en perry (perenciders) kunt combineren met overheerlijke hapjes. www.welshcider.co.uk 2-5 juni Woodfest Wales, St Asaph Hier gaat het allemaal om hout. Zo zie je bijvoorbeeld ambachtslieden aloude houtbewerkingstechnieken demonstreren. Er worden prachtige, fascinerende en functionele kunstwerken, sculpturen, voorwerpen, bouwwerken en veel andere objecten gecreëerd. www.woodfestwales.co.uk

4-9 juni Urdd National Eisteddfod, Snowdonia Een van de grootste jongerenfestivals in Europa, dat in 2012 vlakbij Caernarfon plaatsvindt. Hier tonen de beste jonge talenten op het gebied van o.a. zang, dans en toneel hun kunnen. www.urdd.org/eisteddfod 9 juni Man v Horse Marathon, Llanwrtyd Wells Unieke marathon van 35 km door een spectaculair landschap, waarin hardlopers en paarden het tegen elkaar opnemen.

Soms wint het paard met slechts enkele seconden. www.green-events.co.uk

23 juni - 1 juli Pembrokeshire Fish Week, diverse locaties Voor zo’n klein graafschap is dit een kanjer van een festival!

Tijdens Fish Week vinden er maar liefst ruim 250 evenementen plaats ter ere van het fantastische zeebanket en de schitterende kustlijn van Pembrokeshire. Leer vliegvissen, ga krabben vangen, doe je tegoed aan de superverse vis en schaal- en schelpdieren, leef je uit bij een wedstrijd in het maken van zandkastelen, en er is nog veel meer te doen. www.pembrokeshirefishweek. co.uk 28 juni – 3 juli Ruthin Festival, Ruthin Non-stop muziek met gigantisch veel variatie, van traditionele folk tot aan klassiek, maar ook het beste uit de wereld van de jazz en popmuziek. www.ruthinfestival.co.uk

09

10

12

8 juli Cardigan Bay Seafood Festival, Aberaeron De haven van Aberaeron biedt een schilderachtige achtergrond voor de stalletjes met plaatselijke vis en schaal- en schelpdieren.

Proef de beste, verse plaatselijke producten, en laat je vermaken door de muziek en volksdansers. www.aberaeron.info/seafood 16-28 juli Gower Festival, Gower Bij dit festival worden de kerken op het prachtige schiereiland Gower omgetoverd tot intieme concertpodia, waar je het allerbeste op muziekgebied te horen krijgt. www.gowerfestival.org

11

13

19-27 juli Wrexham Science Festival, Wrexham Spannende gratis evenementen waarin mensen worden gestimuleerd stil te staan bij de wereld van de wetenschap. Door de grote variatie in het programma – met wetenschapsdeskundigen, cabaretiers en interactieve gebeurtenissen – is er voor elk wat wils. www.wrexhamsf.com

27-28 juli Really Wild Food Festival, St Davids Festival tegen de achtergrond van de zee en de oude kathedraal van St Davids, waarbij voedsel en landelijke kunstnijverheid rechtstreeks uit de natuur centraal staan. Dat alles om mensen te stimuleren in de natuur op zoek te gaan naar ingrediënten voor hun dagelijks voedsel. www.reallywildfestival.co.uk

23-26 juli Royal Welsh Show, Builth Wells Bij deze populaire landbouwshow gaat het niet alleen om koeien en maaidorsmachines, maar ook om livemuziek, stuntwerk, stalletjes met ambachtelijke-en kunstnijverheidsproducten, heerlijke hapjes en talloze andere attracties. Niet alleen interessant voor boeren of bewoners van Wales, maar leuk voor iedereen. www.rwas.co.uk

27-28 juli Prestatyn Flower Show, Prestatyn Deze jaarlijkse show wordt gehouden in de Vicarage Gardens in Prestatyn, in het prachtige Noord-Wales. Behalve van bekroonde bloemstukken kun je er ook genieten van de geshowde klassieke auto’s, livejazz en fanfaremuziek. www.prestatynflowershow.co.uk

27-29 juli Big Cheese Festival, Caerphilly Een heel divers festival met straatartiesten, nagespeelde historische situaties, muziek, dans, traditionele kermis, volksdansen, valkerij, vuurvreters, minstrelen, troubadours en nog veel meer leuke activiteiten. En dat alles op het landgoed rond Caerphilly Castle, een van de grootste kastelen in Europa. www.caerphilly.gov.uk/bigcheese 28 juli International Snowdon Race, Snowdonia Dit is wel een van de zwaarste uitdagingen voor het uithoudingsvermogen: een race op een steil traject van 8 km heen en terug op de hoogste berg van Wales en Engeland. www.snowdonrace.co.uk

www.visitwales.nl 5

14. Aberaeron Festival of Welsh Ponies and Cobs 15. Orchid Festival National Botanic Garden of Wales 16. Ironman Wales 17. Abergavenny Food Festival 18. World Bog Snorkelling Championships

14

15

juli/augustus Cardiff Summer Festival, Cardiff Een zomerfeest dat het grootste gratis festival in de open lucht is van het hele Verenigd Koninkrijk.

Een hele maand lang staat de hoofdstad bol van straattheater, livemuziek, comedy, toneel en kermissen. www.cardiff-festival.com

14-16 augustus Pembrokeshire County Show, Pembrokeshire De grootste landbouwshow in Wales is ook een van de allerbeste in zijn soort van Groot-Brittannië. Er is voor elk wat wils – of het nu gaat om transportmiddelen, voedsel, kleding of dieren. www.pembsshow.org

18-26 augustus Conwy River Festival, Conwy Als je zwierige zeilboten met felrode zeilen wel ziet zitten, dan is deze week met zeilevenementen echt iets voor jou. Ook aan de wal is van alles te beleven. Altijd al eens als piraat verkleed willen gaan? Dit is je kans! www.conwyriverfestival.org

12 augustus Aberaeron Festival of Welsh Ponies & Cobs, Aberaeron Een paardensportdag vol actie en opwinding, met spannende ‘tweespan scurry driving’, estafette en een verkiezing.

Omlijst door talloze kraampjes met heerlijke streekproducten en andere lekkernijen. www.aberaeronfestival.co.uk

18 augustus Town Crier Festival, Knighton Dit jaar vieren we het tienjarig jubileum van de wedstrijd waar tientallen mannen en vrouwen met een harde stem van heinde en verre op afkomen, om een kansje te wagen de allerbeste stadsomroeper te worden. www.visitknighton.co.uk/ towncrierfestival.htm

23-27 augustus Wales Seniors Open, Conwy Talloze goede golfers op een van de meest geliefde linksbanen van het land. Vooral bij een beetje wind zie je de onverstoorbare deelnemers op hun best. www.conwygolfclub.com

6 www.visitwales.nl

26 augustus World Bog Snorkelling Championship, Llanwrtyd Wells Waaghalzen (volgens sommigen zijn ze gek) nemen het tegen elkaar op om de felbegeerde titel van wereldkampioen bog snorkling te veroveren.

Hiervoor snorkelen ze tegen elkaar door een geul van 55m in een stuk veenmoeras. Dit is vast en zeker het smerigste watersportevenement van het jaar! www.green-events.co.uk 1-2 september Barry Tall Ship Festival, Barry Ahoi, schipper! Tallships, kermis, stalletjes met ambachtelijkeen kunstnijverheidsproducten, straatartiesten, livemuziek en nog veel meer. www.valeofglamorgan.gov.uk

1-2 september Orchid Festival, National Botanic Garden of Wales Orchideeënshow waaraan specialistische kwekers uit het Verenigd Koninkrijk en andere Europese landen deelnemen. Ook lezingen en demonstraties door bekroonde orchideeënkwekers. www.onebiggarden.com 13-16 september Wales Rally GB Hier zie je ‘s werelds topcoureurs de ruigste trajecten in de beboste bergen van Midden-Wales nemen, om zich vervolgens op een speciaal podium aan de baai van Cardiff door de menigte te laten toejuichen. www.walesrallygb.com

16

15-16 september Abergavenny Food Festival, Abergavenny Een van de grootste evenementen voor smulpapen in het Verenigd Koninkrijk. Plaatselijke en internationale lekkernijen, beroemde koks, kooklessen, proeverijen en kraampjes staan allemaal op het menu. www.abergavennyfoodfestival.com

17

16 september Ironman Wales, diverse locaties in Pembrokeshire 3,8 km zwemmen, dan 180 km fietsen, en daarna nog even een marathon, en dat alles in 17 uur tijd. Je moet toch wat op zo’n zondag… www.ironmanwales.com 22-29 september Tenby Arts Festival, Tenby Festival waarin alle kunsten aan bod komen. Een interessante mix van muziek, toneel, poëzie, lezingen, een schrijfwedstrijd en de talentenjacht “Tenby’s Got Talent”. www.tenbyartsfest.co.uk

18 www.visitwales.nl 7

24-25 september Great British Cheese Festival, Cardiff Fantastisch festival tegen de indrukwekkende achtergrond van Cardiff Castle, dat duizenden bezoekers trekt. Als je van lekker eten en plezier houdt, kun je tijdens dit festival op de allergrootste kaasmarkt van GrootBritannië alle denkbare soorten kaas proeven – kaas van koeien-, schapen- en geitenmelk en zelfs van buffels – en ambachtelijk geproduceerde wijnen, appelciders, perenciders en biersoorten om het weg te spoelen. www.greatbritishcheesefestival. co.uk 28-30 september Elvis Festival, Porthcawl Trek je “blue suede shoes” aan, laat je bakkebaarden staan en doe “The Jailhouse Rock”. Elvis is nog lang niet dood, dankzij de fans en zangers die hem tijdens dit jaarlijkse festijn eer bewijzen. www.elvies.co.uk september-november Artes Mundi, Cardiff 12 weken durende tentoonstelling in het National Museum of Art in Cardiff, met werken van voorgedragen kunstenaars uit de hele wereld. www.artesmundi.org 6-7 oktober Erddig Apple Festival, Wrexham Hier vind je meer soorten appels dan je in een boomgaard ooit tegenkomt. En natuurlijk kun je ook ciders proeven om de oogst te vieren. www.nationaltrust.org.uk 10-14 oktober Iris Prize Festival, Cardiff Tijdens dit 4-daagse festival in Cardiff maak je kennis met de allerbeste nieuwe talenten in het maken van korte films met homoseksualiteit als thema. De Iris Prize is vergelijkbaar met een Oscar, maar dan voor dit speciale genre. www.irisprize.org 8 www.visitwales.nl

12-14 oktober Snowdonia Walking Festival, Betws-y-Coed Wandeltochten met gids dwars door de bergen en bossen en langs de meren van Snowdonia.

Van korte trajecten van 5 km voor beginners tot aan dagtochten voor de meer ervaren bergwandelaars. www.snowdoniawalkingfestival. co.uk 13-14 oktober Anglesey Oyster & Shellfish Festival, Anglesey Wat ooit is begonnen als een jaarlijkse informele bijeenkomst van de plaatselijke bevolking om samen oesters te eten en zich te vermaken, is nu uitgegroeid tot een evenement dat jaarlijks duizenden bezoekers trekt. Geniet van de demonstraties door topkoks, proef de producten van Wales en natuurlijk de beroemde oesters van Anglesey. www.angleseyoysterfestival.com 27-28 oktober Cowbridge Food and Drink Festival, Cowbridge Tijdens dit aloude evenement komt het bedrijvige marktplaatsje Cowbridge helemaal tot leven. Naast de gebruikelijke kraampjes, demonstraties door topkoks en lezingen, vind je ook feesttenten die zich hebben toegelegd op de eeuwenoude combinatie van kaas en wijn, en op het decadente drankje dat champagne heet. www.cowbridgefoodanddrink.org 27-28 oktober Gwledd Conwy Feast, Conwy Het 2-daagse Gwledd Conwy Feast is nu een van de grootste en meest succesvolle festivals in Wales. Een enorme keuze aan lokale voedselproducten om te proeven en veel verkopers ter plekke om ze te kopen, plus kookdemonstraties en nog veel meer. www.conwyfeast.co.uk

19

20

19. Angelsey Oyster & Shellfish Festival 20. Elvis Festival 21. Merthyr Mawr Christmas Pudding Race 22. Mid Wales Beer Festival 23. Cardiff Winter Wonderland 24. The Dylan Thomas Festival

21

24

27 oktober - 9 november The Dylan Thomas Festival, Swansea De grote dichter Dylan Thomas wordt in zijn geboorteplaats elk jaar feestelijk herdacht. Bij dit eerbetoon aan de beroemdste bewoner van Swansea laten talenten uit Wales en daarbuiten hun literaire kunnen zien. www.dylanthomas.com

22

16-25 november Mid Wales Beer Festival, Llanwrtyd Wells Een 10-daags bierfestijn, met de Real Ale Wobble (mountainbiketocht waarbij onderweg Ale wordt gedronken) en de Real Ale Ramble (wandeltocht met Ale bij de checkpoints). www.green-events.co.uk half november t/m de feestdagen Cardiff Winter Wonderland & Swansea Waterfront Wonderland Schaatsen op het ijs, bisschopswijn en geroosterde kastanjes... allemaal feelgood activiteiten in de kerstdorpjes van Cardiff en Swansea. www.cardiffswinterwonderland. com www.swanseachristmas.com

23

hele maand december Santa Steam Specials Ontmoet de Kerstman op het smalspoor van Wales tijdens een weekend-ritje met de “Great Little Trains of Wales”. www.greatlittletrainsofwales.co.uk 16 december Merthyr Mawr Christmas Pudding Race, Merthyr Mawr Wat dacht je ervan om de duinen op en af te rennen, door ruige heidevelden, over een paar beekjes heen, en dan naar de finish? Dat is de Pudding Race, een jaarlijkse kersttraditie, waar hardlopers van heinde en verre op afkomen. www.bracklaharriers.co.uk 31 december Nos Galan Road Races, Mountain Ash Elk jaar wordt er in Mountain Ash, Zuid-Wales op oudejaarsavond een hardloop wedstrijd van 5 km georganiseerd, ter nagedachtenis aan de legendarische Welsche atleet Guto Nyth Brân. Ontdek de, in het geheim deelnemende, beroemde sporter. www.nosgalan.co.uk

Wij hebben alles in het werk gesteld om de informatie over deze evenementen correct weer te geven. Alle data en andere gegevens zijn gecontroleerd voor het ter perse gaan van dit nummer. Visit Wales kan niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele wijzigingen in de programma’s. www.visitwales.nl 9

Strand bij Cefn Sidan, Carmarthenshire

Noteer deze data in je agenda voor de Olympische Spelen van 2012 in Wales: 4 maart Music Nation Celebration Concert in Cardiff, met het BBC National Orchestra of Wales.

25-30 mei De olympische fakkel reist door Wales.

25 juli Eerste wedstrijd van het olympische voetbaltoernooi in het Millennium Stadium in Cardiff.

Caban Coch Dam, Elan dal, Midden-Wales

Uitzicht op de Sugar Loaf Mountain, Brecon Beacons.

Waar olympische atleten zijn gemaakt…

Wales heeft al heel wat grote olympische atleten geproduceerd. En dat zal vast ook wel te maken hebben met de weergaloze trainingsmogelijkheden waarmee de natuur ons in Wales heeft gezegend. En je hoeft niet eens je sportschoenen aan te trekken om er zelf van te genieten.

Dai Greene: In eerste instantie wilde hij net zo’n goede sporter zijn als Ryan Giggs, voetballer in het nationale team van Wales en bij Manchester United. Wedden dat Giggs nu net zo goed wil zijn als Dai Greene, die momenteel wereldkampioen, Europees kampioen en kampioen van de Commonwealth Championships is op de 400 m horden.

“Ik ben geboren en getogen in Felinfoel, vlakbij Llanelli, in West-Wales, en de kust heeft altijd een enorme aantrekkingskracht op mij uitgeoefend. Het Millennium Coastal Park loopt 16 km langs de monding van de Burry.

Bij Cefn Sidan heb je een stuk van 11 km aan breed zandstrand. Dat is een ongelooflijk terrein voor een trainingsloop, of gewoon voor een ontspannen wandeling.” www.southwestwales.info Geraint Thomas: Won olympisch goud wielrennen bij de Olympische Spelen van 2008, en is een sleutelfiguur geworden in de meest succesvolle periode voor het Britse wielrennen.

“Het is fantastisch om de Tour de France te rijden, maar ik kom ook graag weer thuis op mijn eigen stekkie. Al van jongs af aan rijd ik door de heuvels van Wales, en om te trainen of te racen is er echt niets beters dan de wegen en het landschap hier. Aan de heuvels rond Glyn Tarell, Llyswen Hill en Storey Arms in de Brecon Beacons heb ik heel fijne herinneringen.” www.exploremidwales.com Tanni Grey-Thompson: De meest succesvolle paralympische atleet van Groot-Brittannië heeft in vijf Olympische Spelen 11 gouden, 4 zilveren en 1 bronzen medailles behaald.

“Ik heb voornamelijk getraind in het centrum van Cardiff. Er zijn natuurlijk mooiere plekken om te trainen in Wales, maar Cardiff is een bruisende stad met een fantastische geschiedenis en meer parken dan elke andere Britse stad. Ik heb vroeger ook wel aan de baai

van Cardiff getraind, die de laatste tientallen jaren enorme veranderingen heeft ondergaan, en ook op de wegen naar Cowbridge in het dal van Glamorgan.” www.visitcardiff.com www.southernwales.com Lynn Davies: Bijgenaamd “Lynn The Leap” (Lynn De Sprong), is geboren in het dorpje Nantymoel in het dal van de Ogmore. Hij kon inderdaad verder springen dan wie dan ook, en won goud bij het verspringen tijdens de Olympische Spelen van 1964.

“Net als zo veel andere atleten voor mij en na mij ging ik altijd naar de stranden bij het dal van Glamorgan en de duinen bij Merthyr Mawr. De “Big dipper”, ontdekt door Percy Cerutty (de grote Australische atletiekcoach voor hardlopers op de middellange afstand) en ook gebruikt door Herb Elliot (wereldrecordhouder hardlopen op de mijl en winnaar van olymisch goud), werd al snel een van de slechts bewaarde geheimen van Wales. www.southernwales.com Richard Meade: Deelnemen aan vijf Olympische Spelen is al een zeldzame prestatie, maar het winnen van een gouden medaille in 1968 en daarna nog twee in 1972 heeft deze beroemde ruiter uit Monmouthshire zonder meer tot de beste olympische atleet uit Wales gemaakt.

“Ik heb veel getraind in Abergavenny, met die schitterende Sugar Loaf Mountain op de achtergrond. De basisvorming die ik thuis in Wales heb kunnen krijgen hielp mij op weg om olympisch kampioen te worden. Ik heb nog heel goede herinneringen aan die tijd en de beelden staan nog steeds heel helder op mijn netvlies.” www.exploremidwales.com Kirsty Wade: Nam tweemaal deel aan de Olympische Spelen, in 1988 en 1992. Kirsty is in Schotland geboren, maar ze geeft graag toe dat haar hart in Wales ligt.

“Toen ik drie jaar oud was, zijn we naar

Llandrindod Wells verhuisd. I trainde in de “Happy Valley”, waar zich een paar geweldige plekken bevonden om te rennen, vlakbij Talgarth, en in het Elan dal. Wat was dat een heerlijk gevoel om zulke schitterende, ononderbroken uitzichten te krijgen als ik maar even in het rond keek. Het was een magisch stukje van Wales en van mijn leven, en zal dat ook altijd blijven.” www.exploremidwales.com Nathan Stephens: Kampioen speerwerpen in de British Senior Open Championships en wereldrecordhouder in de IPC World Athletics Championship van 2011. Omdat Nathan nu voor goud gaat in de Paralympische Spelen van 2012, zit hij nooit lang stil in zijn rolstoel.

“In mijn leven draait het erg veel om competitie en training, maar behalve atletiek ben ik ook gek op surfen, en ik vind het heerlijk de zee in te gaan. Er zijn zo veel fantastische plekjes, zoals Monknash in het dal van Glamorgan, en Rest Bay in Porthcawl, of op Gower.” www.southernwales.com www.southwestwales.info Steve Brace: Winnaar van zowel de marathon van Berlijn als van Parijs, en vertegenwoordiger van GrootBrittannië tijdens de Olympische Spelen van 1992 en 1996.

“Hoewel ik meestal rond mijn woonplaats Bridgend in Zuid-Wales trainde, vind ik het magnifieke landschap van Noord-Wales ook fantastisch. In september 2011 werden de Commonwealth Mountain and Ultra Distance Championships in Noord-Wales gehouden. De bergloop bij Llanberis en het traject door het Newborough Forest waren in één woord subliem. De atleten namen de adembenenemde landschappen in verwondering in zich op.” www.visitnorthwales.co.uk www.eryri-npa.gov.uk

www.visitwales.nl 11

Spelen en plezier...

Olympiade in Wales De medailles worden bij de Royal Mint in Llantrisant gemaakt, en voor het eerste evenement van de Olympische Spelen van 2012 is de keuze ook op Wales gevallen. Dat heeft ons aan het denken gezet.

Hoe zou het zijn als we het hele gebeuren nu eens overnamen?

01

Bog snorkelling Wales heeft in de loop der jaren al heel wat typische nieuwe sporten geïntroduceerd. Maar de World Bog Snorkelling Championships, die elk jaar in Llanwrtyd Wells in augustus plaatsvinden, slaan alles. De deelnemers racen door een geul van 55 m in een stuk veenmoeras. Dit evenement is wel zo populair geworden dat er twee andere evenementen – de Bog Snorkelling Triathlon en de World Mountain Bike Bog Snorkelling Championships – zijn toegevoegd aan het jaarlijkse draaiboek van evenementen in dit mekka van ongebruikelijke sporten in Midden-Wales.

Sportclassificatie: uniek. Misschien een uitdaging om het Internationaal Olympisch Comité over te halen deze sport aan hun lijst toe te voegen. Ga naar www.greenevents.co.uk voor meer informatie over de verschillende evenementen die in Llanwrtyd Wells worden gehouden.

02

Rugby Union Op sportgebied gaat het in Wales echt niet alleen om rugby, maar een weekendje met internationale rugbywedstrijden in Cardiff is de ervaring van je leven, welk team je ook steunt.

In het kader van de Olympische Spelen heeft deze sport nogal heftig te lijden gehad, want rugby werd zonder pardon van de lijst olympische sporten geschrapt na hevige rellen in 1924. En die vonden niet eens op het veld plaats! Wales heeft een belangrijke rol gespeeld in het onlangs gevoerde charmeoffensief, dat ertoe heeft geleid dat seven-a-side rugby (met zeven spelers per team) wordt geherintroduceerd tijdens de Olympische Spelen van 2016 in Rio de Janeiro.

Sportclassificatie: onbetwistbaar. Het team heeft de halve finale gehaald bij de Rugby World Cup in 2011, en de supporters hebben het altijd erg naar hun zin, wat ook de uitkomst is. Ga voor meer informatie over 12 www.visitwales.nl

Coasteering in Pembrokeshire.

rugbyevenementen in Wales naar www.rbs6nations.com, www.ercrugby.com, www.wru.co.uk en www.millenniumstadium.com

03

Golf Een van de dingen die golf zo aantrekkelijk maken, is het feit dat deze sport op zo veel verschillende plekken kan worden gespeeld. Wales heeft meer dan 200 golfbanen, van linksbanen vlak langs de kust tot aan precair gelegen banen boven op bergtoppen. In 2010 werd in Wales The Ryder Cup gehouden, een van de meest geliefde sportevenementen op de wereldwijde sportkalender. Dat gebeurde bij het Celtic Manor Resort, slechts een paar minuten rijden vanaf de grens tussen Engeland en Wales bij de brug over de Severn.

Sportclassificatie: uitstekend. Vooral omdat deze sport in 2016 op de olympische kalender wordt geintroduceerd. Ga voor jouw perfecte golf break naar www.golfasitshouldbe.com en wil je een aantal van de beste golfers van Europa in actie zien bij de Celtic Manor Wales Open ga dan naar www.celtic-manor.com

04

Mountainbiken Het klopt wat ze zeggen: geduld is een schone zaak. In zijn huidige geologische vorm is Wales ongeveer 9000 jaar oud, maar daarvan heeft het ongeveer 8960 jaar geduurd voordat iemand de mountainbike uitvond. Deze sport is pijlsnel gegroeid, en de reputatie van fantastische mountainbikebestemming is meer dan verdiend. We hebben zelfs onze eigen kampioenen. Manon Carpenter, uit Caerphilly, aan de rand van Cardiff, werd in 2011 wereldkampioen bij de World Downhill Mountain Bike Championships: “Er zijn overal in Wales fantastische plekken om te mountainbiken. Ik hoef alleen maar mijn deur uit te stappen.”

Sportclassificatie: uitmuntend. De enige vraag is: waar bleef je nou? Ga naar www.mbwales.com voor een uitgebreide gids over mountainbiken in Wales.

05

Man v Horse Marathon Niemand zal ontkennen dat het ongelooflijk spannend is te zien hoe de allersnelsten ter wereld proberen zichzelf als atleet onsterfelijk te maken in een race

Man v Horse Marathon.

Mountainbiken in de Brecon Beacons.

Olympische en Paralympische Spelen van 2012 in Wales

Onder: Golf bij het Celtic Manor Resort.

06 die nog geen 10 seconden duurt. Maar toch ontbreekt er nog iets. Misschien een paard…

De jaarlijkse Man v Horse Marathon zag het levenslicht in 1980, nadat de eigenaar van het Neuadd Arms Hotel in Llanwrtyd Wells in Midden-Wales twee mannen hoorde bekvechten over de atletische capaciteiten van het paard versus de mens.

Het traject beslaat globaal 35 km en loopt 915 m omhoog naar het prachtige heidegebied boven de stad.

Sportclassificatie: oneerlijke strijd. Het testen van het menselijk kunnen ligt wel in de echte olympische sfeer, maar in de ruim 30 jaar dat deze wedstrijd wordt gehouden, is er maar tweemaal een tweebenige winnaar geweest. En probeer dat paard maar eens boven op het erepodium te krijgen...Ga voor talloze evenementen op het gebied van wandelen, racen en bier naar www.green-events.co.uk

Coasteering Net zoals het er bij surfen om gaat de natuurlijke energie van de golven tot je voordeel aan te wenden, gaat her er bij coasteering om dat je precies midden in de impactzone terechtkomt, als het getij botst met de rotsen aan de kust. Het gaat gepaard met klimmen, van rotsrichels afspringen en in vrij onstuimig water zwemmen – en de kust van Wales biedt het perfecte landschap voor deze snelgroeiende activiteit.

Dat is natuurlijk geweldig voor mensen die nu juist de spanning opzoeken, maar kun je je krachten hierbij eigenlijk wel aan elkaar meten? Jazeker. Coasteering wordt vaak als onderdeel in adventureraces opgenomen, naast veldlopen, mountainbiken en klimmen.

Sportclassificatie: opwindend.

Het is een natuurlijk alternatief voor synchroonzwemmen en duiken, hoewel ook de toeschouwers misschien met wetsuits en drijfhulpmiddelen moeten worden uitgerust.

Ga voor meer informatie over coasteeren naar www.visitwales.nl

De Olympische en Paralympische Spelen van 2012 in Londen zijn het grootste sportevenement ter wereld, maar de onderdelen en festiviteiten vinden niet alleen maar in Londen plaats.

In Wales wordt een gedeelte van het olympische voetbaltoernooi in het Millennium Stadium in Cardiff gehouden.

De eerste wedstrijd gaat in Cardiff op 25 juli van start, en daarmee is het het allereerste evenement van de Spelen. Je kunt het buiten ook live volgen op de grote schermen in Cardiff en Swansea.

Tussen 25 en 30 mei reist de olympische fakkel door Wales. Een leuke, gratis gelegenheid om aan de olympische festiviteiten deel te nemen en tegelijkertijd te genieten van onze meest spectaculaire bezienswaardigheden en werelderfgoedlocaties. De olympische fakkel komt op zijn tocht door Wales langs het Big Pit National Coal Museum en Caerphilly Castle, wordt in Aberaeron door een werkpaard gedragen, reist per trein naar de top van Mount Snowdon en vaart op een trekschuit langs het aquaduct van Pontcysyllte vlakbij Wrexham. Daar waar de fakkel ‘s nachts op zijn tocht pauzeert, worden ‘s avonds festiviteiten gehouden.

Dat is in Cardiff (25 mei), Swansea (26 mei), Aberystwyth (27 mei) en Bangor (28 mei).

Het aansteken van de paralympische fakkel op 27 augustus in Cardiff gaat ook gepaard met festiviteiten.

Als onderdeel van het London 2012 Festival wordt er in Wales bovendien een reeks spectaculaire culturele evenementen gehouden, en krijg je de kans diverse concerten, speciale tentoonstellingen en andere verrassingsvoorstellingen bij te wonen in vele beroemde kastelen, historische locaties en kunstcentra in heel Wales.

Ga naar www.london2012.com voor upto-date informatie over de routes van de fakkel, kaartjes voor de voetbalwedstrijden en nadere informatie over de vele evenementen die in 2012 in het kader van de Olympische Spelen in Wales plaatsvinden. www.visitwales.nl 13

Schijver en wandelliefhebber David Atkinson trekt de stoute schoenen aan om de drie ‘verplichte’ trajecten van het pas voltooide Wales Coast Path uit te proberen.

verlichting

De weg naar

A

ls je aan een heel ingewikkelde puzzel begint, is het slim om eerst de stukjes aan de rand te leggen.

Nou, langs de kust van Wales is dat de laatste jaren eigenlijk net zo gegaan. Maar dit jaar is de puzzel klaar en heeft Wales een wereldprimeur: als enige land met een wandelroute rond zijn hele kust.

Het 1400 km lange Wales Coast Path, dat in mei van dit jaar officieel wordt opengesteld, wordt ondersteund door de Welshe overheid. De route loopt van Queensferry in het grensgebied van Noord-Wales tot aan Chepstow helemaal in het zuidoosten.

Minister van milieu John Griffiths: “Het Wales Coast Path zal helpen meer bezoekers naar onze adembenemende kustlijn te trekken en zal de economie van Wales een flinke impuls geven. Zowel de toeristen als de bewoners zullen erdoor worden gestimuleerd op pad te gaan en van onze schitterende kust te genieten.”

Dit project zal de kustlijn veel toegankelijker maken voor alle soorten wandelaars, van gezinnen met kinderen tot aan hardcore wandelaars. Wie er echt werk van wil maken, kan alle aan zee grenzende contouren van Wales helemaal volgen.

Wie dat een beetje een te groot rondje vindt, hoeft zich geen zorgen te maken. Van ons hoef je bij een bezoek aan Wales echt je wandelschoenen niet tot op de zool toe te verslijten. Voorheen besloegen de langeafstandsroutes langs de kust, zoals het Isle of Anglesey Coastal Path en het Ceredigion Coast Path, ongeveer 60 procent van de hele kustlijn van Wales. Het Wales Coast Path heeft een verbinding gevormd tussen deze bestaande routes, waardoor nu een aaneensluitend traject is ontstaan en – wat essentieel is – ervoor wordt gezorgd dat de kust beter toegankelijk is voor allerhande soorten bezoekers.

Het goede nieuws is dat veel trajecten van het Wales Coast Path goed te doen zijn op een dagtocht, vaak met goede verbindingen van het openbaar vervoer. De trajecten kunnen heel verschillend van aard zijn, en lenen zich dus voor mensen met verschillende interesses en capaciteiten.

Ga voor meer informatie naar www.ccw.gov.uk en www.visitwales.nl

14 www.visitwales.nl

VOOR GEZINNEN MET KINDEREN North Wales Path Hoe lang? 90 km Waar? Van Prestatyn naar Bangor Hoe is het daar? Bij de noordkust van Wales zou je er misschien eerder aan denken een schepje en emmertje voor de kinderen mee te nemen, in plaats van wandelschoenen, maar op een van de laatste trajecten die aansluiten op het Wales Coast Path kan een hele nieuwe generatie wandelaars kennismaken met de schoonheid van Noord-Wales.

Voor de kids zijn er op de oostelijke tak wat zachter glooiende hellingen, en worden er ook een paar traditionele badplaatsen aangedaan. Het begint daar waar de route kruist met het laatste stukje van de National Trail-route Offa’s Dyke, op de Prestatyn Dyserth Way, die het traject van een voormalige spoorlijn volgt en naar Rhyl zigzagt.

Daarna loopt de route vlak langs de kust door Abergele naar Llanddulas, waarvandaan hij meer het binnenland ingaat, een paar kilometer slingerend over de glooiende heuvels van het landelijke Conwy.

De route sluit weer aan op het Wales Coast Path via de kleine straatjes van Old Colwyn. Vervolgens verder via de baai van Colwyn en Rhos-on-Sea naar Llandudno, het Victoriaanse stadje dat de Amerikaanse schrijver Bill Bryson zijn “favoriete badplaats” noemde. Vanaf de hoge punten staar je in de verte naar de bergtoppen van nationaal park Snowdonia hoog in de lucht.

Nadat je de indrukwekkende kalkstenen landtongen van de Little Orme en de Great Orme aan beide kanten van de baai van Llandudno hebt omcirkeld, kun je met z’n allen even lekker ontspannen op het strand. Daarbij mag je natuurlijk de poppenkast van professor Codman niet. Je kunt je geluk beproeven op de gokkasten op de pier, en de dag afsluiten met een super-de-luxe vismaaltje bij Fish Tram Chips. De specialiteit van kabeljauw, inclusief gepureerde doperwten en een potje thee kost maar 8 pond – een koopje!

Als je nog een beetje puf hebt, kun je er nog een stukje aanplakken, want de route loopt verder westwaarts over een hoger gelegen traject door de voetheuvels van de Carneddau Mountains. Daar wandel je op oeroude paden, omgeven door talloze mysterieuze steencirkels en middeleeuwse nederzettingen, in een sfeer van vervlogen tijden.

Ben je hier in het voorjaar, houd je oren dan open voor het geluid van leeuweriken, graspiepers, roodborsttapuiten en kauwen, en houd je ogen open voor de bergpony’s die vrij in het open landschap rondlopen. Misschien hebben niet alle gezinnen die in de loop der tijd in deze contreien vakantie hebben gevierd, werkelijk beseft hoe dichtbij de natuur ze waren.

Wat zegt de expert? Jenny Towill, Coastal Access Officer: “Voordat het North Wales Path bij Bangor uitkomt, loopt het omlaag het nationaal natuurreservaat Aber Falls in, langs de waterval die 36 m steil omlaag duikt. Een prachtplek voor een picknick, waarbij je je voeten na al dat gewandel heerlijk kunt laten afkoelen in een van de mooie poelen. Dat is toch een perfecte afsluiting van zo’n wandeldag!”

Ga voor meer informatie naar www.walkingnorthwales.co.uk en www.visitnorthwales.co.uk

Vuurtoren bij Point of Ayr, strand bij Talacre, Noord-Wales.

VOOR LIEFHEBBERS VAN ERFGOED Glamorgan Heritage Coast Path Hoe lang? 22 km Waar? Van Porthcawl naar Aberthaw Hoe is het daar? De kustlijn van Glamorgan is bezaaid met erfgoedlocaties. Het is een van de eerste drie gebieden die begin jaren 1970 als beschermd kustgebied werden aangewezen, maar veel wandelaars zullen dat allemaal niet direct weten. Toch zullen oplettende fans van de tv-serie Doctor Who bepaalde locaties met één draai van hun sonische schroevendraaier wel herkennen, bijvoorbeeld Bad Wolf Bay waar Billie Piper (Rose) een dramatische slotscène met David Tennant speelde. In het echt is dat de baai van Southerndown in Glamorgan.

Maar dit stukje van de kust dankt zijn bijzonderheid vooral aan de sporen van het rijke erfgoed in deze streek, van Normandische kastelen tot aan traditionele landbouw. Deze korte, maar wel indrukwekkende route, die in één dag te bewandelen is, en de niet al te hoge moeilijkheidsgraad – met uitzondering van een paar steile dalen – staat bol van de interessante locaties en legenden. Ogmore Castle aan de rivier de Ewenny was een belangrijke Normandische vestiging, terwijl de talloze heuvelforten uit de IJzertijd de route bezaaid hebben met herinneringen aan nog veel oudere tijden.

Het gebied heeft ook een rijkdom aan ecologische diversiteit. Zo zijn er rots- en zandstranden, kliffen waar de golven tegenop beuken en natuurlijk Merthyr Mawr, een natuurreservaat met een aantal van de hoogste 16 www.visitwales.nl

duinen van heel Groot-Brittannië. Na ruim een eeuw zijn de kauwen weer teruggekeerd naar deze kust, en momenteel zijn er twee met succes broedende paartjes.

En gezien de zuidelijke locatie is de verscheidenheid aan vlinders die de kust aantrekt zeer indrukwekkend. Het kalklandschap stimuleert een aantal zeldzame planten, zoals de knoldistel en het kluwenklokje, om zich hier te vestigen.

Breng vooral ook een bezoek aan het Heritage Coast Information Centre in Dunraven Park aan de beschutte baai van Southerndown, om je verder te verdiepen in de geschiedenis, flora en fauna. Of nog beter, bel ze eerst om de getijden te weten, zodat je een mooi tijdstip van je bezoek aan de baai kunt inplannen. Bij springvloed kun je namelijk over het hele zandstrand lopen terwijl je de op een na grootste getijdenwisseling ter wereld aan je voorbij ziet trekken.

Wat zegt de expert? Paul Dunn, Principal Ranger: “Mijn favoriete plekje is boven op het hoogland bij Witches Point aan de baai van Southerndown. Daar sta je op de overblijfselen van een heuvelfort uit de IJzertijd, iets waar de tand des tijds duizenden jaren lang aan heeft geknaagd. Ik vind dit een schitterend stukje van de kustlijn van Wales, want je loopt in feite door allerlei verschillende nederzettingen, vanaf de IJzertijd, via de Romeinen tot aan het industriële tijdperk.”

Ga voor meer informatie naar www.glamorganwalks.com en www.southernwales.com

Boven: Op Nash Point in het beschermde kustgebied van Glamorgan.

Over de stapstenen bij Ogmore Castle.

De duinen van Gronant, vlakbij Prestatyn.

Rechts: Poppit Sand.

De haven van Tenby.

Porth Lysgi, vlakbij St Davids.

De baai van Ceibwr allemaal aan de kust van Pembrokeshire.

VOOR FANATIEKE WANDELAARS Pembrokeshire Coast Path Hoe lang? 299 km Waar? Van Poppit Sands naar Amroth Hoe is het daar? Het Pembrokeshire Coast Path is een langeafstandsroute, waarvan ongeveer 85 procent binnen nationaal park Pembrokeshire Coast ligt. Dit is de bekendste wandellocatie van Wales, die op internationaal niveau kan tippen aan veel bekende wandellocaties. Deze 299 km lange route in West-Wales werd door reisadviesorganisatie Cheapflights de op twee na beste wandellocatie ter wereld genoemd, en kwam nog boven de Incaroute in Peru en de Kilimanjaro in Tanzania in de top 3 terecht.

Dit gebied is weggelegd voor de verwoede wandelaar. Bij een 14-daagse tocht heb je gemiddeld zo’n 22 km per dag af te leggen. Onderweg zie je het landschap op natuurlijke wijze geleidelijk veranderen, van de ruige, door de golven geteisterde kust in het noorden tot aan de zandstranden en beschutte baaien in het zuiden. Ondanks het feit dat het zo’n populaire route is, voel je je toch helemaal weg van alles, want behalve Tenby kom je onderweg voornamelijk kleine plaatsjes tegen.

Dit gebied is rijk aan historische overblijfselen, zoals Castell Henllys, een gereconstrueerd heuvelfort uit de IJzertijd met de enige Keltische ronde huizen in Groot-Brittannië die op dezelfde plek waar ze werden opgegraven gereconstrueeerd werden. Het gebied staat ook bekend om zijn diversiteit aan wilde planten en dieren, uitstekende habitats en zeldzame soorten. Een derde van alle broedende paartjes kauwen in Groot-Brittannië zijn te vinden in Pembrokeshire, terwijl het eiland Grassholm de grootste kolonie jan-van-genten ter wereld heeft.

Een van de hoogtepunten langs de route is het stadje St Davids; met zijn imposante 13e-eeuwse kathedraal en nieuwe, prachtige, door het landschap geïnspireerde kunstmuseum Oriel y Parc. Op slechts anderhalve kilometer verwijderd van de feitelijke route is dit een perfecte plek om even een pauze in te lassen. En in het raadhuis van Fishguard is een fascinerende kleine tentoonstelling te zien van het Fishguard Tapestry, een wandtapijt in Bayeux-stijl waarop de allerlaatste invasie van Groot-Brittannië door een bende Franse huurlingen in februari 1797 is uitgebeeld.

Maar bij deze route draait het toch voornamelijk om het gevoel terug in de natuur te zijn, met onderweg attracties en uitdagingen voor alle weersomstandigheden. In 2011 waren er 13 stranden met een blauwe vlag en 60 SSSI’s (plekken met een bijzondere wetenschappelijke waarde) op het traject. Het is een eindje lopen, maar dan heb je ook wat, want elke dag is weer anders.

Wat zegt de expert? Charles Mathieson, hoofd Recreation and Tourism, Pembrokeshire Coast National Park Authority: “Wat het voor mij zo bijzonder maakt, is de afwisseling – de kleine, vaak beschutte baaien en hoogten. Op elk plekje valt weer iets nieuws te zien, en elk seizoen heeft een eigen gezicht. In de herfst krijgen de zeehonden bijvoorbeeld jongen, en in het voorjaar zie je prachtige bloemen aan de kust. Zelf loop ik graag rond het schiereiland Angle, net ten zuiden van Milford Haven.

En er is een uitdagend en spannend rondlopend traject naar Freshwater West – waar je kennismaakt met de woeste Atlantische Oceaan.”

Ga voor meer informatie naar www.pembrokeshirecoast.org.uk en www.southwestwales.info

WEEKENDJE EROPUIT?

Deze kant op!

Drie verschillende trajecten van de door ons uitgekozen routes die je in een weekend kunt doen

01

NORTH WALES PATH

Het oude stadje Conwy is een fantastische uitvalsbasis voor een weekendje weg.

Het imposante 13e-eeuwse kasteel en de middeleeuwse stadswallen met 21 torens zijn onderdeel van een UNESCOwerelderfgoedlocatie. Hiervandaan kun je diverse interessante wandeltochten maken waarop je uitgebreid kunt genieten van de wilde natuur en indrukwekkende landschappen.

Dag 1: Van Conwy naar Llandudno en de Great Orme. Het North Wales Path loopt vlak langs de landtong van de indrukwekkende rots de Great Orme. Boven op de Orme, waar diverse paden naartoe leiden, bevindt zich een van de oudste diepe mijnen ter wereld, waar in de Bronstijd koper werd gewonnen.

Na de Great Orme omcirkeld te hebben vervolgt de route langs de schilderachtige Victoriaanse boulevard van Llandudno. Wie nog wat energie over heeft, kan over de Little Orme naar de zeekant van Rhos-on-Sea lopen, waar je het allerkleinste kerkje van Wales vindt, St Trillo’s.

Afstand: 14/23 km.

Dag 2: Van Conwy naar Penmaenmawr via de Sychnant Pass. De route volgt de oevers van de rivier de Conwy, en gaat daarna weer in zuidelijke richting en omhoog naar de met heide begroeide hellingen van de Conwy Mountain. Je krijgt er adembenemende uitzichten over het opmerkelijke dal van de Sychnant Pass naar Snowdonia, waarna je nog hoger over de heuvels gaat, totdat je op het hoge, open heidegebied boven Penmaenmawr belandt. Een van de interessante punten langs dit traject is de prehistorische Druid’s Stone Circle, een steencirkel die 5000 jaar oud zou zijn. Na deze wandeling van 16 km daal je af naar Llanfairfechan, en daarvandaan kun je de bus of trein terug naar Conwy pakken.

Afstand: 16 km.

18 www.visitwales.nl

02

GLAMORGAN HERITAGE COAST PATH

Het Glamorgan Heritage Coast Path bestrijkt 22 km tussen Aberthaw, ten westen van Barry en Newton Point, Porthcawl. Door de vele verschillende habitats, de geschiedenis en fantastische geologie is dit een geweldig stukje kust om te verkennen.

Dag 1: Van Llantwit Major naar Monknash.

Je loopt door de oude stad omlaag naar het strand, of je kunt bij het strand zelf beginnen, vlakbij het restaurant. Je loopt in westelijke richting over het pad op de kliffen (of over het strand bij eb – maar als je over het strand gaat, lijkt de wandeling wat langer) in de richting van Nash Point (5 km). In de zomermaanden kun je daar bij de kiosk wat te eten en te drinken halen (de cakejes van mevrouw Cooke zijn een specialiteit!). Nu zou je kunnen teruggaan via een rondwandeling, maar je kunt ook doorlopen naar Monknash.

Boven op de kliffen kijk je dan uit over de door de natuur gevormde platforms op het strand (6,5 km). Bij Monknash loop je ongeveer 1,5 km het binnenland in, naar de pub The Plough and Harrow.

Dag 2: Van Merthyr Mawr naar Southerndown. Je begint bij nationaal natuurreservaat Merthyr Mawr, dat het op een na hoogste duingebied van Europa is, door het schilderachtige dorpje Merthyr Mawr en over de stapstenen in de rivier de Ewenny naar Ogmore Castle. Na een rustig paadje langs de rivier kom je terecht in Ogmore-by-Sea. Als je Southerndown nadert, zie je duidelijk gelaagde structuren in de rotsen en krijg je een schitterend uitzicht over de baai van Dunraven (8,5 km).

Southerndown is ook het centrale punt van het beschermde kustgebied van Glamorgan, met o.a. het informatiecentrum.

03

Pembrokeshire COAST PATH

Het hele traject van het Pembrokeshire Coast Path is fantastisch, maar St Davids, helemaal op het westelijke puntje is een perfecte uitvalsbasis om er een weekendje op uit te gaan. Dit kleinste stadje van GrootBrittannië (met slechts 1797 inwoners) zit vol geschiedenis, terwijl de kliffen aan beide kanten van de stad een prachtig gezicht zijn. Je kunt hier best een wandeling in één richting maken, want er rijdt een bus heen en weer langs de kust, zodat je gemakkelijk kunt terugreizen. De beste tijd van het jaar is van eind april tot half juni, wanneer de bloemen aan de kust op z’n mooist zijn.

Dag 1: Van de baai van Whitesands naar St Davids via St Justinians en Porthclais, of je kunt in St Justinians starten voor een kortere wandeling. Op dit traject kun je het verbazingwekkende uitzicht over het vogelreservaat op het eiland Ramsey niet missen, en het strandpaviljoen in Porthclais is een welkome gelegenheid om even te pauzeren.

Afstand: 12/15 km.

Dag 2: Van St Davids naar Solva, of plak er nog een stukje aan naar Newgale voor schitterende vergezichten langs de kust.

The Harbour Inn in Solva, vlak naast de fjordachtige inham is perfect voor je lunchpauze.

Afstand: 10/12 km. www.nationaltrail.co.uk www.ccw.gov.uk www.visitwales.nl www.pembrokeshirecoast.org.uk www.southwestwales.info www.southernwales.com www.visitnorthwales.co.uk

North Wales Path, vlakbij de Sychnant Pass, Noord-Wales.

Wandelen in het hart Als het je lukt de schitterende kustlijn van Wales even achter je te laten, dan vind je ook in het binnenland een wandelparadijs, met torenhoge bergketens, ongerepte beboste dalen en uitnodigende historische plaatsjes.

En bovendien ontelbare traditionele pubs...

01

GRENSGEBIED VAN NOORD-WALES Helaas wordt Noordoost-Wales als wandelbestemming vaak over het hoofd gezien. Het grootste gedeelte van dit gebied wordt gevormd door een route die genoemd is naar de man die de penny als geldmiddel introduceerde. Koning Offa van Mercia liet langs de grens tussen Wales en Engeland een geul aanleggen die 27 meter breed en 8 meter diep was, en die waarschijnlijk ten doel had die lastige bewoners van Wales uit zijn territorium te weren. Hoewel dat niet zijn bedoeling was geweest, creëerde hij daarmee tegelijkertijd een spectaculaire wandelroute, het Offa’s Dyke Path. Een van de letterlijke en figuurlijke hoogtepunten van deze route is de wandeling naar de top van Moel Famau (de “moederberg”), het hoogste punt van de bergketen Clwydian. En als je er toch bent, bewonder dan ook de overblijfselen van een 19e-eeuwse obelisk in Egyptische stijl. Lekker excentriek allemaal!

Afstand: 285 km www.nationaltrail.co.uk/offasdyke www.clwydianrangeaonb.org.uk

02 Boven: Pen y Fan en Cribyn Brecon Beacons, Foel Fenlli, Bergketen Clwydian, Llynnau Cregennen (gezicht op Cadair Idris, Goytre Wharf, Monmouthshire and Brecon Canal, Taff Trail.

20 www.visitwales.nl

ˆ GlyndWr’s Way Het ongerepte hart van Midden-Wales is het gebied waar de 15e-eeuwse prins Owain Glyndwˆr zijn opstand tegen de overheersing van zijn thuisland Wales door de Engelse kroon begon. Deze route is de meest recente toevoeging aan de National Trails van Wales,

en veel van de meest indrukwekkende locaties van Wales zijn in deze route opgenomen, waaronder de bergen Cadair Idris en Plynlimon, evenals historische plaatsjes zoals Machynlleth en Welshpool. De 74 meter hoge waterval Pistyll Rhaeadr in de heuvels van Berwyn is precies 23 meter hoger dan de Niagarawatervallen. Het is helemaal een subliem gezicht als de waterval ‘s winters bevroren is.

Afstand: 217 km www.nationaltrail.co.uk/glyndwrsway

03

BLACK MOUNTAINS VAN DE BRECON BEACONS De bergketens van Midden-Wales kijken vanuit de hoogten neer op nationaal park de Brecon Beacons. Het Offa’s Dyke Path bestrijkt ook een deel van dit gebied, en er zijn diverse andere wandelroutes die het gebied aandoen, waaronder de Monmouthshire and Brecon Canal Walk en de Usk Valley Walk. Je voelt je enorm ver weg van alle drukte in het nationaal park de Brecon Beacons, waar rode wouwen hoog boven het natuurschoon van de ravijnen, grotten en watervallen zweven. www.breconbeacons.org

04

DE VALLEIEN VAN ZUID-WALES Het industriële hart van Wales wordt gezien als een streek met prachtig natuurschoon die verscheurd werd door de enorme vraag naar kolen en staal tijdens de industriële revolutie van de 18e en 19e eeuw. Het klopt dat een derde van de aanvoer van kolen over de hele wereld afkomstig was uit de mijnen in de valleien van Zuid-Wales, maar dat is maar een deel van het verhaal van deze streek. Het indrukwekkende landschap van de valleien levert een gebied op met veel verschillende, al lang bestaande wandelroutes, o.a. de Coed Morgannwg Way, Ffordd-y-Bryniau (Taff Ely Way), Rhymney Valley Ridgeway Walk en Taff

Trail. Het erfgoed, de industrie en de natuurlijke schoonheid worden als puzzelstukjes met elkaar verbonden door de wandelroutes en vormen een prachtig geheel. www.thevalleys.co.uk Ga voor meer informatie over wandelvakanties in Wales naar www.visitwales.nl www.walking.visitwales.com

GEOCACHING – EEN SCHAT AAN ANTWOORDEN Geocaching is het schatzoeken van de 21e eeuw. Het is een perfecte oplossing voor degenen onder ons die een klein beetje gestimuleerd moeten worden om in actie te komen.

Wat je nodig hebt Een GPS-ontvanger of mobieltje waarop GPS-navigatie mogelijk is en die je aan een computer of Mac kunt koppelen. En verder ook een paar leuke vrienden of familieleden die wel van een stukje competitie houden, en die zullen toch niet al te moeilijk te vinden zijn.

Hoe je naar een schat zoekt Meld je aan op www.geocaching.com en voer een postcode of plaatsnaam in van een gebied waar je naartoe wilt, waarna je het aantal schatten in dat gebied ziet verschijnen.

Voer de coördinaten in je GPS in, en daar ga je dan!

Wat je kunt vinden Schatten zijn doorgaans kistjes van verschillende grootte waarin je een logboek vindt waarin je moet aftekenen, en ook een leuk voorwerp, dat je dan omruilt voor iets van gelijke of hogere waarde. Maar hoe meer geocaching zich ontwikkelt, des te meer verschillende geocaches er verschijnen, van

schatten met speur- of puzzelopdrachten tot aan ware uitdagingen.

Waar je moet zoeken Alleen al in Wales zijn er door het hele land heen 4000 schatten verstopt, vaak langs de wandelroutes die we hier beschrijven. Ga naar www.geocaching.com voor een uitgebreid overzicht.

WE MAKEN ER GEWOON EEN FEEST VAN Als wandelen iets nieuws voor je is, zijn er in Wales diverse wandelfestivals, waarbij je samen met anderen de smaak te pakken kunt krijgen.

ISLE OF ANGLESEY FESTIVAL OF WALKS Over een periode van twee weken worden er diverse wandelevenementen gehouden waarin de wonderen der natuur, de geologie, de architectuur, en het eten en drinken van Anglesey aan bod komen. Er zijn zelfs speed-dating wandeltochten en tochten voor mensen met de kinderwagen – volledig van elkaar gescheiden, uiteraard... www.angleseywalkingfestival.com VALE OF GLAMORGAN WALKING FESTIVAL In ruim vier dagen worden er bijna 20 verschillende wandeltochten georganiseerd, waarbij een groot deel van het beschermde kustgebied van Glamorgan wordt bestreken.

Wij vinden de Vale Ale Trail en de Garlic Trail echte aanraders, maar misschien is het wel verstandig om wat paracetamolletjes en pepermuntjes mee te nemen voor de nazorg. www.valeofglamorganwalkingfestival.org.uk

Boven: Oude lier van de mijnen bij Bedwellty, vlakbij Tredegar, Wandelen op het North Wales Path, South Stack, Anglesey.

Welsh International Walking Festival Dit is een jaarlijks terugkerend 4-daags wandelevenement rond Llanwrtyd Wells, en een van de plaatselijk georganiseerde evenementen, waaronder de Drovers’ Walk, de New Year Walk, de Lord Crawshaw Memorial Walk en de 2-daagse Real Ale Ramble, waarin de deelnemers gratis bier krijgen. www.green-events.co.uk Barmouth Festival Of Walking Dit evenement vindt plaats rond de serene monding van de Mawddach en het ronduit indrukwekkende landschap van het zuidelijke deel van Snowdonia. Over een periode van negen dagen staan er 30 verschillende wandelroutes op het programma. www.barmouthwalkingfestival.co.uk Cardigan Coast Walks Festival Jaarlijks evenement met wandeltochten in en rond Aberystwyth en het hele Ceredigion Coastal Path. Er zijn tochten in alle soorten en maten, voor alle voorkeuren en niveaus, waaronder stadswandelingen, tochten in de natuur en uiteraard de kustroute. www.walk-wales.co.uk Zie het overzicht van evenementen op pagina’s 2-9 voor meer informatie over wandelevenementen en andere evenementen die in 2012 in Wales worden gehouden. www.visitwales.nl 21

De baai van Langland, Mumbles.

Het Wales van Jamie Oliver

Onlangs bracht een van de bekendste Britse koks, Jamie Oliver, een bezoek aan Zuid-Wales. Op zijn culinaire avontuur ontdekte Jamie met veel plezier een wereld die helemaal nieuw voor hem was…

I

k heb het geluk gehad de hele wereld over te kunnen reizen op zoek naar heerlijke producten, verschillende stijlen en tradities in voedselbereiding die soms wel eeuwenoud zijn. Maar als opgroeiende jongen was ik vaak in de keuken van de pub van mijn vader en moeder in Essex te vinden, en ik ben van kinds af aan al geboeid geraakt door de Britse eetcultuur.

Het was geweldig om te zien hoe Britten hun interesse in kwaliteitsvoedsel zo’n beetje de laatste 15 jaar hebben herontdekt. En dan hebben we het over het herontdekken van eenvoudige, traditionele ideeën, gebruikmakend van onze weersomstandigheden. Want de natuur geeft ons boomgaarden vol fruit, een fantastische bodem om groenten te kweken, en gras waarmee de dieren zich voeden, zodat we ook weer vlees, kaas en melk van topkwaliteit krijgen.

Iets anders dat me interesseert, in de veranderingen in voedsel in Groot-Brittannië, zijn de duizend-en-een invloeden uit andere werelddelen hebben geïntegreerd.

Het feit dat onze voedselcultuur zo openstaat voor andere ideeën is zeker reden tot blijdschap.

En daar komt Wales om de hoek kijken.

Ik heb altijd al geweten dat Wales een land met fantastische producten is. Het lamsvlees is over de hele wereld beroemd, en terecht! Ook het zeebanket, en vooral schaal- en schelpdieren, belandt op tafel in andere Europese landen, maar ook in veel van de beste Britse eetgelegenheden.

De verschillende soorten kaas die in Wales worden geproduceerd en de toenemende belangstelling voor organisch voedsel, in combinatie met de geweldige natuurlijke groeiomstandigheden, geven er wel blijk van dat er in de moestuin van Wales veel meer te genieten valt dan alleen de doodgewone prei.

Maar waar ik in Wales echt van sta te kijken, is de smeltkroes van verschillende talen, culturen en ideeën die al ruim 200 jaar aan het borrelen is. En dat komt allemaal door de kolen en metalen. De eerste handelstransactie in de geschiedenis ter waarde van een miljoen pond vond plaats bij de kolenbeurs in Cardiff, en zulke astronomische bedragen lokten mensen uit de hele wereld naar Wales om zich daar te vestigen. Ze kwamen erop af als bijen op honing.

In Wales vind je dus niet alleen fantastische producten, maar ook tientallen talen en culturele tradities, en dat is uiteraard gepaard gegaan met een schat aan ongelooflijke invloeden op het gebied van eten en drinken, die nu helemaal in het leven in Wales verweven zijn.

Ik heb een paar dagen doorgebracht in Zuid-Wales en heb daar mensen ontmoet die me hebben geholpen om aan al deze historische rijkdom een plekje te geven.

Mijn eerste bestemming was het dal van de Rhondda, dat vroeger het hart was van de grootste mijnstreek ter wereld.

Hier kwamen meer dan 350.000 mensen naartoe om in de mijnen te werken – uit Engeland, Schotland en Ierland.

Maar er schoten ook Spaanse, Russische, Poolse en Franse gemeenschappen als paddenstoelen uit de grond. Zelfs vanuit Australië en China kwamen ze hier naartoe.

En dan waren er natuurlijk ook Italianen....

www.visitwales.nl 23

Forza Wales!

De Italianen kwamen in de 19e – en het begin van de 20e eeuw naar Wales. Achternamen zoals Rabaiotti, Sidoli, Bracchi, Cascarini, Conti en Cresci komen niet alleen veel voor in Wales; maar het zijn ook namen van beroemde voedselproducten. Frank en Aldo Berni, die in de jaren vijftig de Britse keten van de Berni Inn oprichtten, waren ook Italiaanse jongens.

Al deze families bouwden in de valleien hun eigen impirium op het gebied van eten en drinken op. Ze startten de eerste coffeeshops in Wales, paleisjes die glimden van het chroom-, koper- en glaswerk.

De mijnwerkers moesten zes dagen per week werken onder de meest zware omstandigheden die je je maar kunt indenken. Aan het eind van de week werden ze in contanten betaalt, en dan was hun eerste gang naar de Italiaanse restaurantjes om zich daar in zeldzame luxe te baden. Ze dronken schuimende koffie die in grote chromen machines werd gemaakt, ze aten taartjes zoals ze nog nooit eerder hadden geproefd. En daar zouden ze ook voor de allereerste keer ijs hebben gegeten.

Een ijsje kan de meest miserabele dagen een beetje opvrolijken. Het waren de Italianen die met het maken van deze lekkernij een gat in de markt zagen. Voordat er fabrieken met massaproductie verschenen, waren Italiaanse families dag en nacht in touw om hun eigen ijs te maken. Ze verkochten het in hun coffeeshops en met de ijscokarretjes die ze voortduwden.

Vergeet niet dat in die tijd nog niemand een koelkast, laat staan een vriezer thuis had. Als je een ijsje wilde, moest je naar een Italiaanse coffeeshop.

Er zijn nu misschien wat minder coffeeshops dan toen, maar de Italiaanse invloed is nog net zo sterk.

En dat blijkt wel in heel Zuid-Wales, terwijl het van de Rhondda tot aan de kust van Gower toch zeker een uur rijden is. Verdi’s, maar een paar meter van 24 www.visitwales.nl

de kust aan de baai van Swansea, is eigenlijk net een kathedraal die aan ijs is gewijd.

Daar hebben ze meer dan 20 smaken, allemaal huisgemaakt met plaatselijk betrokken melk. En de enige manier om erachter te komen hoe ze het maken is te trouwen met iemand uit de familie.

Omdat ik mijn mooie vrouw en vier fantastische kinderen natuurlijk niet in de steek laat – zelfs als ik een Italiaanse in Wales in zo’n familie kon vinden die mij wel zou willen hebben – heb ik besloten er zelf maar iets aan te doen. En dat met een recept voor een overheerlijke ouderwetse “arctic rol”, die ik ter ere van mijn nieuwe vrienden bij Verdi’s heb omgedoopt tot Dragon Arctic Roll. www.verdis-cafe.co.uk

Tiger Bay Tegen het aanbreken van de 20e eeuw waren de VS het enige land dat meer immigranten aantrok dan Wales.

Veel van deze mensen vestigden zich vlakbij het havengebied van Cardiff, een wijk die de Tiger Bay wordt genoemd. Ze kwamen uit allerlei verschillende landen, en namen hun taal, gewoonten en een weelde aan nieuwe, spannende smaken mee naar Wales.

In de baai van Cardiff is een fantastisch stukje graffiti dat verhaalt over alle nationaliteiten die hier terechtkwamen – uit Malta, Honduras, Noorwegen, het Caribisch gebied, Somalië en Griekenland. In de hoofdstad van Wales worden wel meer dan 90 talen gesproken!

Cardiff heeft ook de oudste Jemense gemeenschap van Groot-Brittannië. Begin 1900 had Cardiff het grootste omheinde dok ter wereld, en Jemense stokers, technici en zeelieden voeren op schepen die door kolen uit Wales werden aangedreven.

De banden tussen Jemen en Wales zijn heel sterk.

De moskee in Tiger Bay zou de allereerste zijn die in

Groot-Brittannië werd gebouwd. Er is zelfs een Arabisch gezegde – “Hij heeft er in Cardiff niet hard voor hoeven te werken’’ – om aan te geven dat iemand roekeloos met geld omspringt.

Ik ontmoette Samira. Haar moeder komt uit Wales en haar vader uit Jemen. Ze leerde koken toen ze als tiener familie in Jemen bezocht. Nu leidt ze een project om de Jemense stijl van koken in haar gemeenschap levendig te houden. En als het aan mij zou liggen, dan mag de Jemense keuken niet meer weg te denken zijn.

Net zoals in Wales, leveren de bergen in Jemen een ideale omgeving op om schapen te houden. De manier waarop Samira lamsvlees bereidt is helemaal top. Alleen een beetje ingewreven met wat knoflook, peper en koriander, tweeënhalf uur in folie met koriander en een laurierblaadje braden totdat het vlees lekker mals is en zo van het bot afvalt.

Een Jemense pannenkoek is helemaal een verhaal apart. Dat is een soort kruising tussen een pannenkoek en een beschuitbol. Het deeg wordt gemixt met ui en fenegriek – dat is een heerlijk geel kruid dat wel in poeders en pasta’s voor curry’s wordt gebruikt. Een kenmerk van Jemens voedsel is dat de basisingrediënten niet al te overheersend van smaak zijn. Het mooie van dit voedsel is dat er diverse bijgerechten zijn met kruiden en allerlei krachtige smaken die je maaltijd pittig verfraaien.

Wat zo fijn was bij het ontdekken van dit heerlijke stukje Wales, was dat het al mijn verwachtingen veruit te boven ging. Het leuke toeval wil dat – of je nu uit Wales komt, of uit Jemen, of uit allebei – lamsvlees het meest geliefde gerecht is. De Britten zijn er gek op; het is eenvoudig, gezond voedsel, vol van smaak.

Surf & Turf Als het zonnetje in Wales schijnt, is het hier fantastisch.

Veel mensen tasten in de buidel om naar Spanje te gaan,

maar als je je prima kunt vermaken op de stranden van het schiereiland Gower, waarom zou je het dan ergens anders zoeken?

Nadat ik een week in Wales had vertoefd, waar ik mensen ontmoette die de moeite namen mij thuis uit te nodigen, om voor me te koken, om hun voedsel met me te delen, en over hun leven te vertellen, leek het me alleen maar gepast om wat terug te doen, en dat deed ik met een ander soort barbecue op het strand van Oxwich.

Surf & Turf (een combinatie van vlees en zeebanket) mag dan wel een Amerikaanse uitvinding zijn, maar zou net zo goed uit Wales kunnen zijn gekomen. Voor mijn barbecue heb ik overheerlijke, plaatselijk betrokken lamsvlees gebruikt met wat verse kreeft die we eerder die dag hadden gevangen.

Kreeften verstoppen zich graag in rotsspleten, en de kustlijn van Wales heeft veel rotsachtige gedeelten die geknipt voor hen zijn om te gedijen. Tot 200 jaar geleden was kreeft alleen weggelegd voor de plaatselijke bevolking, die zich ook tegoed deed aan krab, oesters, kokkels en mosselen.

Toen werd de stoomtrein uitgevonden, die ze pijlsnel over het hele land vervoerden. De vraag naar schelpdieren van topkwaliteit vloog omhoog, en daarmee ook de prijzen.

Ik ging op stap met een paar plaatselijke jongens, twee Mikes, om onze schotel voor die dag te vangen, en het leek me vrij logisch waarom deze plaatselijke heerlijkheden zo gewild zijn. Ze hadden een prachtig maatje, met een ongelooflijke blauwachtige kleur en bruine markeringen.

De meeste kreeft die buiten de kust van Wales wordt gevangen, komt terecht op Franse borden. Maar deze lieverds die ik samen met de twee Mikes ving, kwamen niet verder dan de baai van Swansea.

Linksboven: Konijn bolognese uit het dal van de Rhondda Midden en rechts: Surf & Turf in Gowerstijl aan de baai van Oxwich.

Boven: Kruidig lamsvlees, geïnspireerd door het voedsel in de Jemense gemeenschap van Cardiff.

Links: Jamie aan het eten bij een Jemense familie.

Kijk voor meer culinaire heerlijkheden uit Wales op www.walesthetruetaste.co.uk of www.visitwales.nl Ga voor recepten die geïnspireerd werden door Jamie Olivers avontuur in Zuid-Wales naar www.jamieoliver.com

www.visitwales.nl 25

Land van overvloed

Pittige tips De laatste tijd raakt ‘echt’ voedsel steeds meer in zwang: je weet wel, authentieke ingrediënten, rechtstreeks van het land, met liefde en kunde op een eerlijke manier bereid. En dan gaat het niet alleen om het winnen van sterren en rozetten (hoewel Wales ook veel sterrenrestaurants heeft). Koks gaan er tegenwoordig prat op dat dit stukje vlees van de eigen boerderij afkomstig is, of dat deze vis werd gevangen door hem, die man aan de bar, die met die pet op.

Veel van de beste eetgegelegenheden in Wales dragen het True Taste-logo en worden in bekende gidsen op het gebied van voedsel aanbevolen.

Restaurants en hotels Zuid-Wales Bunch of Grapes Ziet eruit als een gezellige stamkroeg in de valleien (en dat is het ook), maar het is ook een subliem eetcafé, dat ook zijn eigen, vele malen bekroonde Otley-bier brouwt. www.bunchofgrapes.org.uk Caesars Arms Deze eetgelegenheid vlakbij Cardiff, die bekendstaat om zijn visgerechten, heeft nu ook zijn eigen boerderijwinkel. www.caesarsarms.co.uk The Crown at Whitebrook Volgens bekende gidsen is dit weelderig ingerichte, met Michelin-ster bekroonde hotel-restaurant momenteel de topper in Wales. www.crownatwhitebrook.co.uk Newbridge on Usk Deze 200 jaar oude plattelandsherberg aan de oever van de rivier de Usk is een bekroond 5-sterrenrestaurant met kamers. www.newbridgeonusk.co.uk Noord-Wales Castle Cottage In een paar middeleeuwse, grof gebouwde panden is een fantastisch modern hotelrestaurant verstopt. www.castlecottageharlech.co.uk 26 www.visitwales.nl

Old Bull’s Head Deze historische taveerne heeft een exclusief restaurant en een chique moderne brasserie, en ligt vlak naast het schitterende Beaumaris Castle. www.bullsheadinn.co.uk Plas Bodegroes Het eten, de kunst, de kamers, de ligging.

Alles is zo’n beetje perfect aan dit geliefde hotel-restaurant in Pwllheli. www.bodegroes.co.uk Tyddyn Llan Hotel-restaurant met Michelin-ster, prachtig gelegen in de heuvels van Clwydian. www.tyddynllan.co.uk Midden-Wales The Drawing Room In dit sierlijke Georgiaanse landhuis vlakbij Builth Wells worden plaatselijke producten uit het dal van de Wye op fantastische wijze ingezet. www.the-drawing-room.co.uk Ynyshir Hall Dit weelderig ingerichte hotel aan de kust heeft een heerlijk restaurant met Michelin-ster. www.ynyshirhall.co.uk

Y Ffarmers Vlak buiten Aberystwyth staat een pub die elk dorp graag zou willen hebben: heerlijk bier, smakelijk eten en vriendelijk personeel. www.yffarmers.co.uk Number 18 Dit restaurant met bar en brasserie geeft Crickhowell een leuke stadssfeer. www.black-mountain.co.uk West-Wales Cwtch Informeel, ontspannen, en heel gedreven om goed voedsel op tafel te zetten, en dat alles midden in het kleine St Davids. www.cwtchrestaurant.co.uk Y Polyn Plattelandsherberg oude stijl met heel apart eetcafé, gelegen in het prachtige dal van de Tywi. www.ypolynrestaurant.co.uk Sosban Een paar rugbyspelers in het team van British Lions gingen een samenwerking aan met experts op het gebied van lokaal voedsel, en scoorden meteen succes met dit geweldige restaurant aan de de haven van Llanelli. www.sosbanrestaurant.com

The Drawing Room vlakbij Builth Wells.

Rechts: Cwtch Restaurant, St Davids Boerenmarkt in Cardiff.

Welcome to Town Ondanks de naam heerst er een gezellige landelijke sfeer in dit juweeltje op Gower, waar subliem gebruik wordt gemaakt van plaatselijke producten. www.thewelcometotown.co.uk

Vijf uitstekende theehuizen Caffi Florence Er zijn veel redenen voor een bezoek aan het Loggerheads Country Park in Denbighshire, maar dit is onze beste reden. www.caffiflorence.co.uk The Hive Het zoemt in de lucht, iedereen heeft het over het beroemde ijs met honing van deze trendy ijssalon aan de haven van Aberaeron. www.thehiveaberaeron.com The Old Stables Tea Rooms Deze schitterende uitspanning in Hay-on-Wye heeft veel prijzen gewonnen, zowel voor zijn theesalon als zijn confituren. www.chefontherunfoods.co.uk Quayside Huisgemaakte taartjes en broodjes, plaatselijk gevangen krab, theespecialiteiten... en dat alles aan de oever van de rivier de Cleddau in Pembrokeshire. www.quaysidelawrenny.co.uk UltraComida Fantastische Spaanse delicatessenzaak en restaurant met vestigingen in Narberth en Aberystwyth, en een geweldig postorderbedrijf met lekkernijen van het Iberische schiereiland. www.ultracomida.co.uk

Boerenmarkten Er is niets beters dan een smakelijk product rechtstreeks van degene die het gekweekt,

gebrouwen, gebakken of op fles gezet heeft.

Het verschijnsel van boerenmarkten is in Wales enorm aangeslagen, en dat is aan alle kanten goed nieuws.

Er verschijnen steeds meer nieuwe boerenmarkten, zodat je voor een bijgewerkt overzicht het beste kunt kijken op de website van Farmers Markets in Wales. www.fmiw.co.uk

Eet- en drinkfestivals Om een idee te krijgen wat Wales op dit moment aan eten en drinken te bieden heeft, hoef je alleen maar naar zo’n leuk plaatselijk voedselfestival te gaan. Er zijn tientallen festivals om uit te kiezen, die elk hun specifieke regionale seizoensproducten laten zien.

Je vindt er het beste van het beste dat er in Wales op eet- en drinkgebied te vinden is, vers uit de keuken, gemaakt door mensen die hun hart en ziel erin steken. Hieronder een kort overzicht per seizoen.

Voorjaar Saundersfoot St David’s Food and Craft Festival, Saundersfoot www.visit-saundersfoot.com West Wales Food Festival, National Botanic Garden www.westwalesfoodfestival.com

The Big Welsh Bite, Pontypridd www.whatsonrct.co.uk Cardigan River and Food Festival, Cardigan www.cardigan-food-festival.co.uk Herfst Feastival: The Alternative Food Festival, Bridgend http://feastival.moonfruit.com Taste Dolgellau, Dolgellau www.discoverdolgellau.com Celtic Winter Fayre, Llandudno www.celticwinterfayre.co.uk Royal Welsh Winter Fair, Builth Wells www.rwas.co.uk/en/winter-fair Winter

Gorseinon Food Festival, Swansea www.gdt.org.uk

Aberglasney’s Traditional Christmas Fair, Aberglasney, Llangathen www.aberglasney.org

Llyˆn Land and Seafood Festival, Pwllheli www.gwynedd.gov.uk

Get Welsh in Swansea Food & Drink Show, Swansea www.saintdavidsday.com

Zomer Great Welsh Beer & Cider Festival, Cardiff www.gwbcf.org.uk Monmouthshire Pear & Perry Festival, vlakbij Abergavenny www.villagealivetrust.org.uk

Wrexham Beer Festival, Wrexham www.wrexhambeerfestival.co.uk Kijk voor meer informatie over voedselen andere festivals die in Wales plaatsvinden op pag. 2-9. www.visitwales.nl 27

Lentekriebels Sinds de opnames van het natuurprogramma van de BBC Springwatch in 2011 in Wales plaatsvonden, is er een enorme toename geweest in het aantal mensen dat het natuurschoon van Wales komt verkennen.

Presentatrice Kate Humble, die zelf in Monmouthshire woont, heeft een paar van haar favoriete stekjes uitgekozen.

W

at ik zo fijn vind aan Wales, is dat het een land is dat zijn integriteit en eigen karakter heeft weten te behouden. Er zijn hier veel plekken die je gewoon nergens anders in de wereld zult vinden. Hier ben je vrij, en elke plek heeft zijn eigen unieke gezicht. Dat is iets waar de mensen in Wales terecht heel erg trots op mogen zijn.

Springwatch heeft door de jaren heen veel trouwe kijkers gekregen, die veel te weten zijn gekomen over gebieden in Groot-Brittannië die ze voorheen niet zo goed kenden. Helaas is Wales tot nu toe veel te weinig onder de aandacht gebracht. Als inwoonster van Monmouthshire ben ik natuurlijk heel bevooroordeeld, maar ik vind het heerlijk dat Wales nu zo welverdiend voor het voetlicht is gebracht.

Vroeger werd er misschien gedacht dat men leeuwen en olifanten moest zien om de natuur interessant te gaan vinden. Springwatch is er erg trots op het feit dat ze mensen heeft geholpen hun ogen te openen voor de natuur in Groot-Brittannië. Zelfs de meest gewone, alledaagse dieren worden fascinerend als ze worden neergezet als een natuurlijke soapopera.

Vogelreservaat Newport Wetlands Ik heb de eer voorzitter te zijn van de RSPB (vogelbescherming), en dit reservaat levert een enorme bijdrage aan de gemeenschap in de buurt. De mogelijkheid de natuur en haar wonderen te verkennen moet voor iedereen openstaan, hoe jong of oud ze ook zijn, waar ze ook mogen wonen, en vooral wat voor kennis ze ook al hebben. Het Newport Wetlands Centre heeft een waardevolle functie voor de omgeving. Daar sta je dan aan de rand van Newport, dat een vrij industrieel deel van Zuid-Wales is, en het is gewoon ongelooflijk dat je in dit verbazingwekkende landschap maar een paar kilometer verwijderd bent van het stadscentrum. Het is een heel indrukwekkend geheel, en het voelt helemaal niet aan alsof je vlakbij een stad bent. Sorry dat ik hier even aan het redeneren sla, maar als je mensen iets wilt bijbrengen, niet alleen over de natuur, maar ook over

geografie en het milieu, moet je dat buiten doen, zodat de mensen het rechtstreeks kunnen ervaren. Daarom is Newport Wetlands een van de plekken in Wales die ik echt koester.

Houd je ogen open voor: de slobeend, dodaars en bonte strandloper, die de Newport Wetlands regelmatig aandoen, en af en toe zijn er ook een paar meer zeldzame soorten te zien, zoals de rode wouw, wulp en koereiger. www.rspb.org.uk/reserves/guide/n/newportwetlands www.southernwales.com Anglesey Dit is een plek die ik maar pas heb ontdekt, nadat we er voor Springwatch een weekend doorbrachten om bij Ynys-hir opnames te maken. Het was heerlijk om de kustlijn te verkennen, en als je op de brug de Straat van Menai oversteekt, krijg je het gevoel naar een nieuw stuk land te gaan. Het is echt een fantastisch gebied voor liefhebbers van het buitenleven. Bijna de gehele 200 km lange kustlijn van Anglesey ligt binnen een beschermd natuurgebied (AONB). Er zijn hier twee vogelreservaten – South Stack Cliffs en Valley Wetlands – en vier nationale natuurreservaten. De kustlijn is adembenemend en de bossen zijn prachtig. Mijn man, die helemaal gek is van kastelen, was volkomen in z’n element bij een bezoek aan Beaumaris Castle en andere historische monumenten. Je kunt hier van alles ondernemen: fietsen, kitesurfen, zeilen, kajakken en in de vrije natuur zwemmen. Voor mensen die van de natuur in al zijn ruwe schoonheid houden, is Anglesey perfect.

Houd je ogen open voor: opvallende papegaaiduikers in het vogelreservaat South Stack Cliffs, of zeldzame rode eekhoorns in het Newborough Forest, en de op een na grootste verzamelplaats van raven in de wereld. www.rspb.org.uk/reserves/guide/s/southstackcliffs www.rspb.org.uk/reserves/guide/v/valleywetlands www.visitnorthwales.co.uk

Grote foto: Vuurtoren van East Usk, vogelreservaat Newport Wetlands.

Boven: Vogelreservaat Newport Wetlands, Kate Humble en de vuurtoren van South Stack, Anglesey.

www.visitwales.nl 29

“Wat ik zo fijn vind aan Wales, is dat het een land is dat zijn integriteit en eigen karakter heeft weten te behouden. Er zijn hier veel plekken die je gewoon nergens anders in de wereld zult vinden.”

Boven: Zeekoet en papegaaiduiker.

Rechts: Baai van Three Cliffs, schiereiland Gower.

Rechtsonder: Uitzicht op het dal van de Wye, Monmouthshire, Vogelreservaat Ynys-hir, vlakbij Machynlleth.

Monmouthshire en het dal van de Wye Dit is een heel mooi graafschap, dat soms een beetje in de vergeethoek raakt als men zich via de brug over de Severn naar de bekendere plekken in Wales spoedt, zoals Pembrokeshire en Snowdonia. Deze streek heeft heel veel te bieden. Het dal van de Wye, dat een beschermd natuurgebied (AONB) is, was min of meer de eerste toeristische bestemming in Groot-Brittannië.

In het Victoriaanse tijdperk trok dit gebied massa’s mensen aan. Het 115 km lange traject van de rivier de Wye tot aan Chepstow, omgeven door schitterende bosgronden, leent zich perfect voor een kanotocht.

Er zijn hier talloze mensen die geweldig voedsel produceren, en ook fantastische restaurants en pubs.

Wij wonen hier nu bijna vier jaar, en de mensen die ons hebben opgezocht waren verbaasd hoe goed toegankelijk dit gebied is. We hopen binnenkort vlakbij Monmouth van start te gaan met ons eigen project, waarin we mensen die zelf kleinschalig willen gaan boeren laten kennismaken met aloude vaardigheden.

Daarbij hopen we ook dat we hen kunnen stimuleren nog wat langer te blijven en te ontdekken wat dit graafschap te bieden heeft.

Houd je ogen open voor: de havik, die hier in de 19e eeuw was uitgestorven, maar deze geheimzinnige bosvogel met zijn felrode ogen voert hier in het voorjaar weer vrolijk zijn ongelooflijke luchtshows uit. www.wyevalleyaonb.org.uk www.southernwales.com 30 www.visitwales.nl

Schiereiland Gower Het ontbreekt Groot-Brittannië beslist niet aan spectaculaire kustlijnen, maar zelf kom ik steeds weer op Gower uit. Dit is wel zo’n speciaal gebied, en ik denk dat dat o.a. komt omdat het echt wild is gebleven. Gower was de eerste locatie in het Verenigd Koninkrijk die in 1956 als beschermd natuurgebied (AONB) werd aangewezen. Het schiereiland heeft ruim vijftig kleine baaien en stranden, drie nationale natuurreservaten en talloze plekken met een bijzondere wetenschappelijke waarde (SSSI’s). Het is werkelijk ongelooflijk om over de kliffen van Gower te lopen, waarbij je uitkijkt over de 5 km lange, uitgestrekte baai van Rhossili, terwijl de kauwen met hun heel opvallende roep boven je hoofd zweven. Het is een geweldige traktatie als je deze zwarte vogels met hun felrode poten en snavels te zien krijgt, tijdens een wandeling langs de kust van Gower. Het lijkt wel alsof ze rode panty’s aan hebben en rode lippenstift hebben opgedaan. Bij alle kerstdagen die we in Wales hebben doorgebracht, waren we altijd aan de baai van Oxwich te vinden. Rond Oxwich en Nicholaston kun je een heerlijke wandeling van zo’n 15 km maken, waarbij je door de duinen, bossen en moerassen weer terug naar het strand loopt. Grote kans dat je onderweg sperwers, buizerds, spechten en een handjevol verschillende soorten mezen en zangvogels te zien krijgt.

Houd je ogen open voor: de kauw met zijn rode snavel, want er wordt gezegd dat er op heel Gower wel 30 van deze in kolonies levende vogels hun kunsten in de lucht vertonen. www.southwestwales.info www.swansea.gov.uk/aonb Vogelreservaat Ynys-hir, vlakbij Machynlleth Het vogelreservaat Ynys-hir is een bijzondere plek, met natte graslanden, kwelders en eikenbos, waarin kievieten, kleine zilverreigers, tureluurs en fluiters hun habitat hebben gevestigd. Dit reservaat kende ik nog niet, en mijn collegapresentator Chris Packham ook niet, dus het was voor ons net zo’n nieuw gebied om te ontdekken als voor de kijkers van Springwatch. Gebleken is wel dat dit stukje Wales, dat als toeristische bestemming lang niet zoveel aandacht krijgt als Snowdonia of de Black Mountains, niet alleen mooi is, maar ook een enorme variëteit aan wilde planten en dieren heeft.

Springwatch heeft ervoor gezorgd dat Ynys-hir wat meer bekendheid heeft gekregen, en degenen die zelf zijn komen kijken, zijn er volkomen door geïnspireerd. Het is een van de mooiste gebieden van Wales die ik ooit heb gezien.

Alles wat er bij het uitzenden van Springwatch komt kijken is geen lolletje. We moesten zo ongeveer 15 km aan kabels leggen, en dat moest allemaal gebeuren zonder de mensen die daar werken, het publiek, en – het allerbelangrijkste – de habitat ter plekke tot last te zijn. Het twaalf avonden lang live uitzenden van Springwatch gedurende een periode van drie weken is dus een hele prestatie op het gebied van logistiek en techniek! Wat zo mooi is voor bezoekers, is dat er zoveel te zien is, terwijl wij alleen maar een tipje van de sluier hebben opgelicht.

Houd je ogen open voor: de roude wouw, de iconische vogel van Wales; ik vind hem wel een beetje op Hendrik VIII lijken, rood en arrogant en heel majestueus. www.rspb.org.uk/reserves/guide/y/ynys-hir www.bbc.co.uk/nature/uk www.visitwales.nl 31

DE ROEP VAN DE NATUUR

Natuur natuurlijk We hebben misschien niet zo veel tijgers en leeuwen, maar met ruim 230 natuurreservaten in Wales kom je hier niets tekort als je de wonderen der natuur wilt beleven.

PURE SCHOONHEID

VOGELPARADIJZEN

Schiereiland Gower Het eerste beschermde natuurgebied (AONB) in Groot-Brittannië heeft maar liefst 435 km aan wandelroutes, die via de hoge bergkammen met uitzicht over Worm’s Head naar de kwelders aan de monding van de rivier de Burry slingeren. www.swansea.gov.uk/aonb

Tegenwoordig komen rode wouwen zo veel voor in Midden-Wales dat je maar moeilijk kunt geloven dat ze nog maar 25 jaar geleden bijna uitgestorven waren. Bij de eilandjes buiten de kust van Pembrokeshire bevinden zich kolonies zeevogels die van wereldbelang zijn, en verder ook grijze zeehonden, dolfijnen en bruinvissen. De zes Wildlife Trusts van Wales beheren 230 natuurreservaten. En er zijn ongeveer 12 vogelreservaten van de RSPB (vogelbescherming) in Wales, waaronder: South Stack Cliffs, Ynys-hir, het eiland Ramsey en Newport Wetlands. www.rspb.org.uk

Schiereiland Llyˆn Deze smalle, uitstekende punt is een van de onontdekte schatten van Wales, met de steile, zwarte kliffen van Mynydd Mawr en spectaculaire heuvelforten die uit de IJzertijd dateren. www.ahne-llyn-aonb.org Bergketen Clwydian Een 32 km lange reeks van glooiende bergen en heuvels, met veel verschillende en opvallende landschappen, van open heiden tot aan vruchtbare landerijen. www.clwydianrangeaonb.org.uk

WILDLIFE TRUSTS In Wales is er in totaal een gebied van 6000 ha aan habitats die door de zes Wildlife Trusts van Wales worden beheerd. 6000 ha, dat is ongeveer 6000 keer zo groot als bijvoorbeeld Trafalgar Square! Dit zijn de Wildlife Trusts: Montgomeryshire Wildlife Trust www.montwt.co.uk Radnorshire Wildlife Trust www.rwtwales.org North Wales Wildlife Trust www.northwaleswildlifetrust.org.uk Brecknock Wildlife Trust www.brecknockwildlifetrust.org.uk

Eiland Anglesey De ongelooflijke, 200 km lange kustroute rond het eiland leidt langs een aantal van de oudste rotsformaties in Groot-Brittannië, terwijl de gevarieerde habitats een walhalla voor vogelkenners zijn. www.anglesey.gov.uk/AONB Dal van de Wye Het hele traject langs de rivier de Wye is als beschermd natuurgebied (AONB) aangewezen, waardoor het zonder meer het mooiste stukje laagland van Groot-Brittannië is, heel geliefd bij schilders en dichters. www.wyevalleyaonb.co.uk 32 www.visitwales.nl

The Wildlife Trust of South and West Wales www.welshwildlife.org Gwent Wildlife Trust www.gwentwildlife.org

NATIONALE PARKEN Wales heeft drie nationale parken, met hun eigen unieke landschap en erfgoedlocaties.

Ze beslaan tezamen een oppervlak van 4122 km², en dat komt neer op 20 procent van het totale landoppervlak van Wales.

Snowdonia De op een na hoogste berg van GrootBrittannië, Snowdon, rijst hoog boven een grandioos landschap uit van meren, bossen en pittoreske dorpjes zoals Betws-y-Coed en Beddgelert. www.eryri-npa.gov.uk www.visitnorthwales.info Pembrokeshire Coast Het enige nationale park van Groot-Brittannië dat aan de kust gelegen is. Een spectaculaire combinatie van ruige kliffen, zandstranden en kronkelende riviermondingen. www.pembrokeshirecoast.org.uk www.southwestwales.info Brecon Beacons De hoogste bergen in het zuidelijke deel van Groot-Brittannië zijn niet het enige letterlijke en figuurlijke hoogtepunt in dit betoverende gebied met oerbossen, stuwmeren, adembenemende watervallen en grotten. www.breconbeacons.org www.exploremidwales.com

DE VAN WALES We wilen je er uiteraard niet vanaf brengen naar ons mooie land te komen, maar in het grijze verleden zijn er wel wat nare dingen in Wales gebeurd. Maar dat was toen; nu is het okĂŠ, eerlijk waar.

450 n.Chr.: Killerdraken Er is in Noord-Wales een oud heuvelfort, Dinas Emrys.

De legende wil dat de Britse koning Vortigern, die naar Wales vluchtte om te ontkomen aan de Angelsaksen, hier probeerde zijn kasteel te bouwen. Maar na de werkzaamheden overdag stortte de toren ‘s nachts steeds weer in.

Een oude wijze man legde Vortigern uit dat er voor een nieuw bouwwerk een bloedoffer moest worden gebracht. Hij voegde daaraan toe dat het bloed afkomstig moest zijn van een jongeman die nog geen kinderen had voortgebracht. De mannen van Vortigern kwamen met een jongeman aan die Merlijn heette.

Vlak voordat Merlijn onder het mes zou komen, vertelde hij dat hij de echte reden wist dat de toren steeds bleef instorten. Onder de grond, zo zei hij, bevond zich een diepe vijver waarin twee draken leefden.

Die twee, een rode en een witte draak, vochten elke nacht met elkaar, en door de schokken die het gevecht teweegbracht viel de toren om.

De rode draak vertegenwoordigde Wales en de witte draak het Angelsaksische Engeland. Als de rode draak uiteindelijk de strijd zou winnen, zou de vrede terugkeren.

Vortigern versloeg de Angelsaksen natuurlijk nooit.

Dat deed een andere Britse leider – iemand die als Arthur bekendstond. Merlijn voegde zich bij Arthur, en de Britten wisten de Angelsaksische vijanden voor een tijdje te verslaan.

Toen het heuvelfort Dinas Emrys in de jaren 1950 uiteindelijk werd opgegraven, vonden ze echt ook een diepe vijver. Krijg je al de kriebels?

600 n.Chr.: Rollende Koppen In de volksverhalen van Wales komen veel onthoofdingen voor. Dat zegt ons wel iets over de Kelten die zich in de oudheid in Wales ophielden. Op een gegeven moment zouden er in de landen waar Kelten waren gevestigd koppen alle kanten zijn opgerold.

Een van de bekendste onthoofdingen was die van Sint Gwenfrewi (ofwel Winifride in het Engels) rond 600 n Chr. Winifride was een non, en ook het nichtje van de abt Sint Beuno.

De jonge prins Caradog ap Alyn was verliefd op haar, maar ze wilde niet met hem trouwen.

De jonge prins werd daar zo kwaad om dat hij haar hoofd er met zijn zwaard afsloeg.

Toen haar hoofd op de grond viel, spoot er een enorme stroom water uit de droge rotsen.

34 www.visitwales.nl

Toen verscheen Sint Beuno, die haar hoofd weer op haar lichaam terugzette, en ze kwam weer tot leven, met alleen een dun wit lijntje rond haar nek dat herinnerde aan haar ongelukje.

Beuno ging niet bepaald vriendelijk met Caradog om.

Hij vervloekte de prins net zo lang totdat de aarde zich opende en hem inslikte.

Van het water van de bron van Winifride is daarna beweerd dat het ziekten geneest, en de bron in Holywell in Noord-Wales, trekt ook nu nog veel bezoekers.

880 n.Chr.: Prima Wetten In het jaar 927 gaven de prinsen van Wales aan dat ze zich onder het bewind van de Engelse koning wilden stellen.

Maar er waren nog steeds een paar grote prinsen in Wales. Bijvoorbeeld Hywel de Goede (880-950), Hywel Dda in het Welsh.

Nou ja, zo goed was hij nu ook weer niet, want hij liet zijn zwager vermoorden.

Maar wat hij wel goed deed, was het opstellen van zijn wetten, een reeks wetten die nog honderden jaren in Wales van kracht zouden blijven.

Er wordt wel gezegd dat hij met zijn wetten naar Rome ging om ze daar door de paus te laten zegenen.

Het waren redelijke wetten, waarin minder ouderwetse straffen maar meer geldboetes werden opgelegd.

De wetten van Hywel zagen vrouwen als vrijwel gelijk aan mannen, maar toch niet helemaal, want een vrouwelijke slaaf was minder waard dan een mannelijke slaaf.

Hywel was de eerste die alle bards van Wales voor een competitie bijeenbracht. Dit idee van hem werd in 1880 gekopieerd, toen het National Eisteddfod werd ingesteld.

1282 n.Chr.: Llywelyn De Laatste Llywelyn ap Gruffydd (1223-1282) werd ook wel Llywelyn ap Gwynedd en Llywelyn de laatste genoemd.

Hij wist toen natuurlijk niet dat hij de laatste zou worden. Waarschijnlijk dacht hij dat hij de eerste zou zijn in een lange reeks prinsen van Wales.

Hendrik III gaf Llywelyn de titel “prins van Wales” en hij moest een enorme strijd leveren om Wales zelfstandig te houden. In 1282 kwam hij in opstand tegen koning Edward I van Engeland.

Hij stak de kastelen van Edward in brand en vocht tegen het leger van Edward. De koning was woedend, en toen Llywelyn weg was om meer soldaten op te trommelen, vielen de Engelsen als eersten aan.

De Welshe troepen werden vlakbij Builth Wells verslagen.

Er wordt gezegd dat 3000 Welshe soldaten werden ingemaakt, en dat de resterende manschappen, toen zij hun wapens neerlegden, alsnog door de Engelsen werden afgeslacht.

Hun lichamen zouden volgens sommigen onder de golfbaan van de Builth Wells Golf Club begraven liggen.

Toen Llywelyn over de veldslag hoorde, snelde hij terug. Maar het was een val, want hij was verraden.

Toen Llywelyn bij de brug over de Orewin arriveerde, kwam hij een Engelse ridder, Stephen de Frankton, tegen, die hem tot een gevecht uitdaagde.

Llywelyn was de meest gezochte man in GrootBrittannië, maar Stephen de Frankton had geen idee dat hij met de prins van Wales vocht, want Llywelyn droeg helemaal geen wapenuitrusting, alleen een onderkleed.

Stephen de Frankton stak hem dood met zijn lans, en toen hij ontdekte wie hij had gedood, hakte hij het hoofd van Llywelyn af, dat daarna in Engelse steden als trofee een rondreis maakte.

In het dorpje Cilmeri, vlakbij de plek waar Llywelyn sneuvelde, staat een stenen monument, waarop staat: “Ein Llyw Olaf ...Our Last Ruler” (onze laatste heerser).

1400 n.Chr.: Boerenopstand

De jonge prins werd daar zo kwaad om dat hij haar hoofd er met zijn zwaard afsloeg.

Er waren profeten in Wales die voorspelden dat de wereld in 1400 zou vergaan. De boeren wilden de tijd die hen nog resteerde ten volle benutten: ze zetten het op een drinken... en begonnen te vechten. En ze kozen Owain Glyndwˆr als hun leider.

De Engelsen probeerden de opstand de kop in te drukken, maar het Engelse leger werd door stormen verpletterd. De rebellen zeiden daarop dat God aan hun zijde stond.

Tegen 1402 had Glyndw ˆ r de heerschappij over het grootste gedeelte van Wales, maar hij had nog geen kastelen ingenomen. Maar daarvoor kreeg hij hulp van de Fransen... en ook van Engelse rebellen!

Bij zijn overwinningen kon Owain behoorlijk wreed zijn.

Zo is er wel gezegd dat de kasteelheer van het kasteel van Peterston-super-Ely werd onthoofd nadat hij zich had overgegeven.

Toen Owain Glyndw ˆ r Radnor Castle bezette, werden de 60 man die zich hadden overgegeven gevangen gezet en Owain liet ze stuk voor stuk executeren.

Het was de toekomstige Hendrik V die de Welsh versloeg. In 1405 doodde hij de soldaten van de abt van Llantarnam tijdens een slag vlakbij Usk, waarna hij zich tegen Owain Glyndw ˆ r ging keren. En, om maar eens een bloederig verhaal te vertellen, vlakbij de rivier de Usk werd Owains zoon, Tudor, in stukjes gehakt en werden 300 Welshe soldaten onthoofd.

De strijd keerde zich tegen Owain, en in 1406 trokken de Fransen hun steun van hem af. Tegen 1408 had het leger van Owain Aberystwyth Castle verloren.

In 1409 namen de Engelsen Harlech Castle over en namen Owains familie gevangen. Maar niet Owain zelf.

Welnee, die wist te ontkomen naar de bergen om daar verder te vechten. En toen… verdween hij! Misschien stierf hij in 1415 wel in het huis van zijn zuster.

In de verhalen die Thomas Pennant in de jaren 1700 verzamelde, werd Owain neergezet als de grootste held van Wales. Ze zeggen dat hij nog steeds in leven is, dat hij in een grot zit te schaken met koning Arthur, wachtend op de dag dat de Welsh weer een held nodig hebben om hen te redden!

1797 n.Chr: De Vrouwen Van Wales Stonden Hun Mannetje De Normandische invasie van Groot-Brittannië in 1066 is alom bekend – we weten dat koning Harold met een pijl in zijn oog als held stierf.

Maar Jemima Nicholas, een strijdlustige vrouw, en een legertje dappere dames uit Pembroke, zijn min of meer in het vergeetboek terechtgekomen. Het schijnt niet zo belangrijk te zijn dat Jemima feitelijk won, want het was maar een vrouw!

Dit is haar indrukwekkende verhaal.

Op 22 februari 1797 landden 1500 Franse soldaten, ook wel bekend als het Zwarte Legioen, bij Carreg Wastad, vlakbij Fishguard, aan de westkust van Wales.

Het Franse leger was van plan om Ierland binnen te vallen en het land van de Britse overheersing te bevrijden.

De Fransen hadden deze 1500 man op weg gestuurd om Bristol aan te vallen – om de Engelsen in de waan te laten dat de aanval daar zou plaatsvinden. Maar de storm dreef hen voorbij Bristol, en ze kwamen in plaats daarvan bij Fishguard uit.

De Fransen dachten dat de bevolking van Wales wel in opstand zou komen en ten strijde zou trekken tegen de Engelsen. Niets was minder waar! Maar ze hadden wel een prima plek uitgekozen om te landen. In heel Fishguard waren er maar acht kanonnen, en die hadden maar drie kanonskogels! En wat deed men toen? Men ging lege hulzen afvuren! Daarmee wisten ze het Franse leger op een zijspoor te zetten totdat Lord Cawdor met een gepast leger verscheen.

Jemima Nicholas – een plaatselijke schoenlapster – ging die dag het veld in en zag daar een handjevol Franse soldaten rondsnuffelen. Het waren arme soldaten – de helft van het Franse leger bestond uit misdadigers die rechtstreeks uit de gevangenis kwamen. Sommigen waren zelfs nog steeds aan de enkels geketend. Ze waren uitgehongerd en dronken, en Jemima zag hoe ze haar schapen en kippen probeerden te pakken om ze op te eten.

Ze pakte een hooivork, die ze op hen richtte. Ze lieten hun wapens vallen, en Jemima dwong hen naar de plaatselijke gevangenis te lopen. Dit maakte haar tot een heldin, en ze werd beloond met een toelage van 50 pond per jaar gedurende de rest van haar leven. http://horrible-histories.co.uk Reproductie, welwillend ter beschikking gesteld door Scholastic

www.visitwales.nl 35

Genoeg bloederige verhalen

Roerige tijden Hoe je vreselijk in Wales kunt genieten door een paar van de plekken te bezoeken die bij “De horrorstory’s van Wales” zijn genoemd. Maak je maar geen zorgen, want het bloed is er inmiddels allang afgespoeld.

Historische Locaties Als je meer wilt weten over de druïden, ga dan naar het eiland Anglesey aan de noordwestkust van Wales, waar ze de Romeinse soldaten de schrik op het lijf joegen. www.visitnorthwales.co.uk • Tegenwoordig kun je over het Offa’s Dyke Path lopen, dat de grens aangeeft tussen Engeland en Wales, zonder bang te zijn dat je in stukjes wordt gehakt. www.nationaltrail.co.uk/offasdyke • Ontdek 2000 jaar aan geschiedenis op een van de belangrijkste erfgoedlocaties van Wales, die dateert uit de Romeinse tijd in het jaar 50 n.Chr. www.cardiffcastle.com

• Het is niet waarschijnlijk in dat Hywel Dda ooit had kunnen bedenken dat zijn vooruitstrevende wetgeving zou leiden tot de aanleg van de enige tuin in Europa die aan de wet is gewijd, een ingenieus geheel in Whitland in Carmarthenshire. www.hywel-dda.co.uk • Je kunt het monument ter nagedachtenis aan Llywelyn de laatste zelf bezoeken. Het staat in Cilmeri, vlakbij Builth Wells, Powys, en vlakbij de plek waar hij tijdens een gevecht bij de brug over de Orewin met een lans werd doorboord. Dat zal toch wel een flinke steek zijn geweest...

• Neem een kijkje in het Owain Glyndwr ˆ Centre in Machynlleth, waar hij tot prins van Wales werd gekroond. www.canolfanglyndwr.org

Kastelen Als je torentjes en slotgrachten leuk vindt, dan ben je in Wales op het juiste adres. Wales is hét land van de kastelen. Er zijn nog ongeveer 100 kastelen intact, terwijl er nog eens 300 locaties zijn gevonden waar ze ooit stonden.

We noemen er hier een paar: Cardiff Castle.

• Dat over de Rebecca Riots hebben we niet zelf verzonnen, hoor. Mannen die zich in dameskleren hulden om zich tijdens hun illegale praktijken te vermommen. Als je het bewijs wilt zien, ga dan naar het National History Museum in St Fagans, aan de rand van Cardiff. www.museumwales.ac.uk • De dappere dames van Pembrokeshire stuurden de laatsten die Groot-Brittannië probeerde binnen te vallen retour richting Frankrijk. De leider van die dappere dames was Jemima Nicholas, en haar graf bevindt zich bij St Mary’s Church in Fishguard, Pembrokeshire. www.southwestwales.info 36 www.visitwales.nl

Kastelen van Harlech, Dolbadarn en Dolwyddelan. Monument ter nagedachtenis aan Llywelyn de laatste.

• Dinefwr Castle in Carmarthenshire, gebouwd door Rhodri Mawr.

• De locatie van Twthill Castle, de koninklijke zetel van Gruffydd ap Llywelyn in Denbighshire (vlakbij Rhuddlan Castle).

• Dinas Emrys Castle, de plek waar Merlijn zijn beroemde voorspelling deed, vlakbij Beddgelert, in Snowdonia.

• Kastelen die gevestigd werden in de tijd van Llywelyn de laatste, waaronder Castell y Bere, Ewloe, Dolbadarn en Dolwyddelan.

• Harlech Castle aan de kust bij Gwynedd, waar Owain Glyndwr ˆ zijn parlement hield.

Ziet er nog steeds – bijna 700 jaar nadat het gebouwd werd – indrukwekkend uit.

Ga Voor Meer Informatie Naar: www.visitwales.nl www.cadw.wales.gov.uk www.castlewales.com

anders

accommodatie, maar dan

Fforest Camp, Manorafon, Ceredigion.

Van een traditionele yurt (Mongoolse tent) tot aan een hobbithuisje of een koepeltent van de Britse cavalerie. In Wales vind je volop mogelijkheden om de nacht op bijzondere wijze door te brengen.

En toen was er licht…

Of waren er vuurtorens met licht, om precies te zijn. De opvallende ronde vuurtoren van West Usk, vlakbij Newport, die in 1821 werd gebouwd, beschermde schippers die door de verraderlijke stroming moesten varen daar waar de Usk en de Severn in zee uitmonden. De vuurtoren is niet alleen prachtig gerestaureerd, maar je kunt er ook in verblijven. En dan zijn er nog een paar leuke verrassingen, want aan de voet van de trap staat een echte Doctor Who Dalek als ‘lijfwacht’.

Deze vuurtoren in Llandudno, die wel een fort lijkt, staat op het areaal van het Great Orme Country Park, hoog op de rand van een heuvel die 100 m naar zee afdaalt.

De schitterende panelen van Canadees vurenhout geven deze uitstekende bedand-breakfast de sfeer van een logeclub. www.westusklighthouse.co.uk www.lighthouse-llandudno.co.uk

Als een kasteelheer We kennen de exacte cijfers niet, maar er schijnen in Wales net zo veel middeleeuwse kastelen, oude forten en neolithische nederzettingen te zijn als hotels. En sommige van deze oude bouwwerken zijn tegenwoordig ook hotels. Bijvoorbeeld het 13e-eeuwse Gate House vlakbij Chepstow, en Gwydir Castle, een rondom een binnenhof gebouwd landhuis in Tudorstijl. Gelukkig zijn het voedsel en de bedden sinds die oude tijden aanzienlijk verbeterd! www.welshgatehouse.com www.gwydircastle.co.uk www.cadw.wales.gov.uk

Slim, voordelig en mooi Er is een slim alternatief voor het afhuren van een gigantisch landhuis om een speciale gelegenheid te vieren. Want er zijn in Wales heel wat jeugdherbergen en hostels met stapelbedden die zich daar ook goed 38 www.visitwales.nl

voor lenen en die midden in natuurlijke en schilderachtige omgevingen zijn gesitueerd, waaronder in nationaal park Brecon Beacons en langs de stranden van het schiereiland Gower. www.bunkhousesinwales.co.uk www.yha.org.uk

Betoverende eilanden Er zijn in Wales 50 eilanden, en veel van die eilanden hebben ook accommodatiemogelijkheden. Bijvoorbeeld het eiland Bardsey, vlak buiten de kust van het schiereiland Llyˆn. Dat is niet alleen een bedevaartsoord, maar ook een nationaal natuurreservaat, en bovendien een plek met een bijzondere wetenschappelijke waarde (SSSI). Het eiland heeft een lengte van slechts 2,5 km en een breedte van slechts 80 m, en wedden dat je er dolfijnen en zeehonden te zien krijgt!

Het eiland Skomer, buiten de kust van Pembrokeshire is een tikkeltje groter, en ook hier is de wilde natuur volop aanwezig.

Zo zie je er papegaaiduikers en Noordse pijlstormvogels, maar ook prehistorische huizen en een steencirkel. www.enlli.org www.welshwildlife.org/skomer-skokholm/ skomer

Logeerboerderijen Het boerenbedrijf is eeuwenlang een heel belangrijk onderdeel geweest van het leven en de cultuur in Wales, en speelt nog steeds een essentiële rol in de economie. Door het hele land heen zijn er tientallen boerderijen in bedrijf die accommodatie bieden, vaak als bed-and-breakfast en/of selfcatering. Niet alleen interessant om een kijkje te krijgen in het leven op het platteland in Wales, maar ook omdat je hier kakelverse eieren en melk krijgt. www.farmstay.co.uk/wales

Koren op je molen Een luxe vakantiehuis andere stijl. Llancayo is een 19e-eeuwse molen op het platteland van Monmouthshire die verbouwd is tot een modern, over vijf verdiepingen lopend vakantiehuis met plaats voor 12 personen. De molen is niet meer in gebruik, maar niemand heeft dat aan de wind verteld, want die waait nog net zo fris als voorheen. www.llancayowindmill.com

Tussen de wielen Denk nou maar niet dat we je vertellen je slaapzak uit te rollen op de achterbank van bus 195 van Carmarthen naar Llanelli. Wendy, de Aberporth Express, is een omgebouwd Edwardiaans treinstel aan de kust van WestWales. En er is een zigeunerwoonwagen in de Black Mountains van Midden-Wales die werd gebruikt in de film Wind In The Willows.

Je kunt ook overnachten in een glimmende Airstream-caravan uit de jaren zestig of in de woonwagen van een circusdirecteur.

En als je het leuk vindt met bed en al van de ene fantastische plek naar de andere te verhuizen, dan zou je het Llangollenkanaal of het Monmouthshire- en Breconkanaal kunnen verkennen met een narrowboat. www.underthethatch.co.uk www.waterscape.com

Leuke tent!

Kamperen is niet meer wat het vroeger was, maar dan in de goede zin. Je hebt tegenwoordig de mogelijkheid om het op een luxe manier te doen. In het dal van Llanthony staat een traditionele Mongoose tent op je te wachten, een Red Kite yurt.

Compleet met een houtkacheltje en aparte herdershut waarin zich een kitchenette en douche bevinden. Bij de bekroonde camping The Willows op het schiereiland Llyˆn in Noord-Wales kun je in een volledig geïsoleerd hobbithuisje kruipen, eigenlijk net een ronde, houten koker. Bij Fforest Camp vlakbij Cardigan en Manorafon, aan de kust van West-Wales, vind je een verbazingwekkend aantal verschillende soorten accommodatie, waaronder Nederlandse tenten geïnspireerd op traditionele Zweedse tentvormen, en ook een koepeltent naar een ontwerp van de Britse cavalerie in de jaren 1850. www.underthethatch.co.uk www.coldatnight.co.uk www.the-willows-abersoch.co.uk

Wales aan de Middellandse Zee En dat is beslist geen grapje. Portmeirion is een kleurrijk, sierlijk mediterraans dorpje hoog boven op een heuvel vlak aan de rand van een schitterende riviermonding vlakbij Porthmadog, aan de noordwestkust van Wales. Echt een idyllisch plekje, dat geïnspireerd, ontworpen en gebouwd werd door Sir Clough Williams-Ellis. Zodra je voet zet in het dorp, en de pauwen gewoon ziet rondlopen in de tuinen die ook een zeldzame

en exotische flora en fauna hebben, wordt je meegenomen naar een compleet andere wereld. In het dorpje zelf zijn karaktervolle cottages te huur, en dan zijn er ook het Portmeirion Hotel en het hotel in Castell Deudraeth. www.portmeirion-village.com

In retraite Het eiland Caldey aan de kust van Pembrokeshire is een van de diverse plekken in Wales waar je je in afzondering kunt terugtrekken. Sinds hier in de 6e eeuw een Keltisch klooster werd gesticht, is deze plek van groot religieus belang. Je hoeft maar een kort boottochtje te maken vanaf Tenby, en er zijn een paar huisjes te huur. In het voorjaar en de zomer kunnen groepen ook terecht in retreat house St Philomema’s is op Caldey. Tintern Abbey Cottage is geen retraitehuis, maar een fantastisch mooi huisje met selfcatering op het landgoed van de best bewaard gebleven middeleeuwse abdij van Wales. www.caldey-island.co.uk www.tinternabbeycottage.co.uk

Ga voor meer informatie over de verschillende accommodatiemogelijkheden in Wales naar www.visitwales.nl

Vuurtoren van West Usk, Portmeirion, Fforest Camp, vlakbij Cardigan, Monmouthshire- en Breconkanaal, Eiland Caldey, Pembrokeshire, Gwydir Castle.

land van het

Gruff Rhys speelt in de band Super Furry Animals en is ook een gevierd soloartiest. Volgens ons is hij de aangewezen persoon om ons een beetje wegwijs te maken in de grootste muziekfestivals die in Wales plaatsvinden.

M

isschien heb je de Britse tv-comedy Blackadder wel eens gezien, en dus ook Edmund Blackadder. Wanneer hij in de huid kruipt van een bulter van de prins-regent aan het begin van de 18e eeuw, geeft hij een levendige beschrijving van een bezoek aan Wales, toen grote groepen stoere, gespierde kerels het land onveilig maakten met hun close harmony.

200 jaar kun je hetzelfde meemaken, vooral als je in de derde week van oktober naar het muziekfestival in Cardiff gaat. Het ˆ N Festival is een goed voorbeeld SW van de manier waarop festivals met hedendaagse muziek in de 21e eeuw – ten goede! – veranderd zijn. ˆ N talloze Er zijn in het SW optredens opgenomen op diverse locaties verspreid over de hele stad, voornamelijk van nieuwe bands – jonge, frisse talenten, die staan te popelen om zich te manifesteren.

Klein is fijn, niet? Daar lijkt het zeker op, nu er naast de wereldbekende festivals in Wales – zoals het Hay Festival, Brecon Jazz Festival en National Eisteddfod – nieuwe, opwindende festivals aan de horizon verschijnen.

Het eerste Wakestock Festival in 2002 werd op een parkeerplaats in Abersoch gehouden. Een jaar later werd het Green Man Festival gelanceerd op het terrein van Craig y Nôs Castle aan de rand van nationaal park Brecon Beacons. Hoewel hun gezamenlijke aantal bezoekers nu wel veertigmaal zo groot is als bij die eerste evenementen, hebben ze nog steeds een fractie van de omvang van de ‘tentenkampen’ waar sommige festivals tegenwoordig op

40 www.visitwales.nl

uitgelopen zijn.

Gruff Rhys was nog maar een peuter toen hij met zijn ouders al naar muziekfestivals ging, en begon al in zijn tienerjaren zelf op te treden.

Vreemdgenoeg heeft hij zo zijn twijfels of Wales wel “het land van het lied” is.

“Ik zou de cijfers daarover wel eens willen zien”, zegt hij een beetje laconiek.

“Misschien zingen de mensen in Letland wel twee procent meer dan wij, en ik wil niet dat mij in de schoenen wordt geschoven dat ik een verkeerde indruk wek.”

Merthyr Rock en Brecon Jazz Festival.

Hay Festival of Literature & Arts, Hay-on-Wye De pittoreske marktplaats Hayon-Wye, gelegen in nationaal park Brecon Beacons, staat bekend als de boekenstad van Groot-Brittannië.

Dit 10-daagse festival is geworteld in de literatuur, maar er komen nog veel meer onderwerpen aan bod, zoals politiek, muziek, milieukwesties, economie, geschiedenis en wetenschap.

“Alle pubs en locaties zitten bomvol, en de sfeer steekt ook het gebeuren op straat aan.

Er komen allerlei soorten mensen, zoals Desmond Tutu, Stephen Fry en Howard Marks, terwijl er ook allemaal muziekevenementen zijn.

Er is geen enkele andere plek in de wereld zoals Hay. Er is daar een man met een tweedehandsboekwinkel die het in de jaren zeventig tot onafhankelijk koninkrijk heeft uitgeroepen. Hij noemt zichzelf de koning van Hay en heeft zijn paard tot minister-president benoemd.

Allemaal nogal exotisch, vind ik.” www.hayfestival.com

Brecon Jazz Festival, Brecon Drie dagen lang vol muzikale ideeën, met een heel diverse reeks muzikanten uit de jazzwereld, in de sfeervolle marktplaats die in de schaduw van de Brecon Beacons ligt.

“Dit is al sinds de jaren tachtig vaste prik binnen het festivalgebeuren. Een marktplaats in Midden-Wales zou je niet direct associëren met jazz, en dus ben ik altijd blij verrast als ik Brecon bezoek.

Je loopt alleen maar door de stad heen, en dan staat er ineens een jazzband in de open lucht te spelen.

Ik vind dat een heel gezonde gang van zaken.

Super Furry Animals heeft hier ook eens gespeeld, en toen had de plaatselijk krant slecht geschreven over het feit dat er een rockband op het jazzfestival speelde.

Maar gelukkig kan ik zeggen dat ons optreden fantastisch verliep, en dat er geen indicenten zijn geweest.

Ik ben Brecon er zeker niet minder leuk door gaan vinden.” www.hayfestival.com/breconjazz ˆ N Festival, Cardiff SW ˆ N is een 4-daags festival op SW diverse locaties in Cardiff waarin nieuwe muziek, zowel uit Wales als uit het buitenland, in het voetlicht wordt gezet. Met een polsbandje voor het festival krijgt je voorrang bij alle optredens. En met maar liefst ruim 150 artiesten is de kans dat je een nieuwe favoriete band ontdekt net zo groot als de kans om de hoofdstad van Wales op je duimpje te leren kennen.

“Op een festival hoeven geen 100.000 mensen op een terrein te staan met aanstekers in de lucht. ˆ N wordt op verschillende locaties SW door heel Cardiff heen gehouden, en omdat ik daar ook woon, is het voor mij erg handig. Het centrum van Cardiff is redelijk compact, en dus is het een prima stad voor zo’n festival.

Je kunt er een heel avondje uit van maken en drie of vier bands zien spelen.

Toen de Super Furry Animals midden jaren tachtig van start gingen, was het erg moeilijk om locaties in Cardiff te vinden waar we konden optreden. Momenteel valt er veel meer te doen, nu

impresario’s interessante bands vanuit de hele wereld aantrekken. Maar er zijn ook inspirerende plaatselijke bands met een interessant repertoire in het genre van Leftfield. Het is een onverschrokken geheel, dat zich stevig heeft neergezet. ˆ N is, is dat het heel klein Wat zo goed aan SW begonnen is, met weinig tamtam, en omdat men het op een natuurlijke manier laat groeien, staat het veel sterker in zijn schoenen. De liefde voor muziek van de organisatoren is de drijfveer en heeft het festival zijn reputatie als grandioos evenement gegeven.” www.swnfest.com Green Man Festival, Crickhowell Dit bekroonde festival heeft zich al rond diverse locaties in nationaal park Brecon Beacons verplaatst, voordat het zijn stek vond tussen het weelderige groen van het landgoed van Glanusk.

Het accent bij dit 3-daagse evenement ligt bij artiesten die wel wat akoestische country- en folkelementen in hun muziek verwerken, maar is daar besllist niet toe beperkt.

“Ik ging voor het eerst naar Glastonbury toen ik een jaar of zestien was. Ik ben er naartoe gelift.

Het Green Man Festival doet me een beetje denken aan die ervaring, het is bijna alsof het tot een ander tijdperk behoort.

Het programma is meestal volkomen anders dan bij de meeste festivals, die steeds onpersoonlijker worden. Je weet zeker dat je hier bands gaat zien die je nog nooit eerder hebt gezien, en dat er altijd iets nieuws en spannends tussen zit.

Dit festival brengt muziek naar Wales die hier anders nooit zou komen, en dat is heel inspirerend. De kopstukken zijn nooit voor de hand liggend; ze durven risico’s te nemen en nemen het publiek daarbij bij de hand.

Het is ook gewoon verschrikkelijk leuk.” www.greenman.net

Gruff trad op 14-jarige leeftijd voor het eerst op een festival op, als drummer in een band die in het Welsh zong, genaamd Machlud (dat “zonsondergang” betekent).

Ze speelden op Pesda Roc, een evenement dat zich heeft laten inspireren door de bloeiende muziekscene rond Bethesda in Noord-Wales. In 2011, 27 jaar na zijn debuutoptreden, speelde hij weer op Pesda Roc, maar dit keer in een heel ander jasje – en intussen is hij op talloze festivals verschenen.

Over muziekfestivals in Wales zegt hij het volgende: “Je krijgt altijd de kans iets onverwachts en opwindends te beleven. Eigenlijk heb je helemaal geen programma nodig en hoef je niet op zoek te gaan naar spannende dingen. Je hoeft er alleen maar naartoe te gaan, en dan gebeurt de rest vanzelf...”

Boven: Gruff Rhys.

Links: Green Man Festival, Crickhowell.

We maken er gewoon een feest van Je hebt in Wales niet echt een goed excuus nodig om een feestje te bouwen, en er gaat hier bijna geen week voorbij zonder het een of andere muziekfestival.

01

Escape Into The Park, Swansea Vijftig optredens op vijf podia in het schilderachtige Singleton Park, vlakbij het centrum van Swansea. De circa 20.000 bezoekers van dit 1-daagse uitbundige festival met dansmuziek uit de 21e eeuw kunnen beslist niet zonder hun dansschoenen verschijnen. www.escapefestival.com

02

BBC Cardiff Singer Of The World, Cardiff Een week lang durende competitie die om de twee jaar in de hoofdstad van Wales wordt gehouden om een volgende generatie talenten op het gebied van opera- en concertzang op te sporen. www.bbc.co.uk/wales/cardiffsinger

03

Amlwch Copperfest, Anglesey Dit festival is genoemd naar het opmerkelijke verhaal over hoe de ontdekking van koper een slaperig havenstadje tot een haven van wereldbelang maakte. Het is een 3-daags festival, waarin overdag de kinderen worden vermaakt, en ‘s avonds allerlei verschillende soorten bands uit Wales optreden. We hopen echt dat Seagull Knievel ook dit jaar het feest weer zal opluisteren. www.copperfest.co.uk

42 www.visitwales.nl

04

Wakestock, Abersoch Wat ooit begon als een geïmproviseerd feestje op een parkeerterrein, noemt zich nu het grootste festival in zijn soort van Europa.

Abersoch op het schiereiland Llyˆn is al heel lang een mekka voor watersportliefhebbers, en Wakestock ontstond toen Mark Durston het idee kreeg drie dagen aan wakeboardingcompetities en -manifestaties te combineren met een muziekfestival. www.wakestock.co.uk

07

The North Wales Bluegrass Festival, Conwy Hier kun je een stampfeest verwachten van traditionele Amerkaanse folk, compleet met banjo’s, violen en contrabassen. En niet te vergeten mannen met baarden. Tijdens dit 4-daagse festival kun je kamperen op het festivalterrein in Bodlondeb Park in Conwy, op steenworpafstand van het historische kasteel en Conwy met zijn stadswallen. www.northwalesbluegrass.co.uk

05

08

06

09

Llangollen Eisteddfod of Music & Dance, Llangollen Het aantal festivals met artiesten uit Algerije, Taiwan, Ghana en de VS zijn waarschijnlijk op één hand te tellen. Eigenlijk heb je waarschijnlijk al genoeg aan één vinger.

Llangollen is een buitengewoon mooie locatie voor een bijzondere week vol festiviteiten met circa 4000 artiesten. www.international-eisteddfod.co.uk Small Nations Festival, Llandovery In Wales kunnen we behoorlijk eigenzinnig zijn, en dat is dan ook de filosofie achter dit 3-daagse, intieme en kindvriendelijke festival, dat zo’n 1500 mensen naar de Glangwenlais Farm aan de rand van de Cambrian Mountains brengt. www.smallnations.co.uk

Gw ˆ yl Gardd Goll, Felinheli Dit festival, dat vrij vertaald betekent “het festival van de verloren tuin”, vindt plaats op een 16e-eeuws landgoed vlakbij het dorpje Felinheli aan de Straat van Menai tussen de kust van Noord-Wales en Anglesey. Er is een grote variëteit aan artiesten die hier optreden.

Zo waren dat in het verleden bijvoorbeeld Gruff Rhys, Echo & The Bunnymen en Badly Drawn Boy. www.gwylgarddgoll.com Fishguard International Music Festival, Fishguard Een 9-daags festival met klassieke concerten en recitals op verschillende locaties in dit stukje Pembrokeshire, onder meer in de indrukwekkende St Davids Cathedral, die al sinds de 6e eeuw een religieus centrum is. www.fishguardmusicfestival.co.uk

10

Cardiff Multicultural Mela, Cardiff Dit 1-daagse gratis festival ter ere van de hedendaagse Aziatische cultuur in Wales trekt wel 30.000 mensen naar de baai van Cardiff.

Met optredens van bands en dj’s plus diverse andere attracties zoals sportworkshops, hennabeschilderingen (Mehndi) en stalletjes met exotische etenswaren. www.cardiffmela.com

11

The National Eisteddfod of Wales, Vale of Glamorgan Een week durend festival ter ere van de Welshe taal en cultuur. Ondanks het feit dat dit een heel oud festival is, dat al in de 12e eeuw ontstond, is het een bruisend, progressief evenement, met kunsttentoonstellingen, concerten en tientallen competities, variërend van “cerdd dant” (een unieke zangstijl) tot aan diverse literaire competities voor prijzen zoals The Crown en The Chair. Het Eisteddfod wordt elk jaar op verschillende locaties gehouden, en trekt doorgaans ruim 150.000 bezoekers. www.eisteddfod.org.uk

12

Castell Rock, Aberystwyth Dit is een 1-daags gratis festival op het landgoed van het 12e-eeuwse Aberystwyth Castle met een schitterend uitzicht over de baai van Cardigan. Castell Rock biedt een platform aan allerlei soorten jonge muzikale talenten in een ontspannen, kindvriendelijke sfeer. www.castellrock.co.uk

13

Glass Butter Beach, Llanbedrog Glass Butter Beach, een bedenksel van Mark Durston, de man die Wakestock opzette, is een 2-daags festival dat net een tikkeltje anders is. Behalve te genieten van een hele reeks verschillende muziekevenementen op

HELEMAAL VERSLINGERD James Yorkston is een bijzonder bejubelde singer-songwriter die zo’n beetje elk jaar vaste prik is bij het Green Man Festival.

“Mijn eerste Green Man Festival was ook het allereerste Green Man Festival.

Dat was in 2003, in een vervallen landhuis in nationaal park Brecon Beacons, dat in de 19e eeuw door een beroemde Spaanse operazanger werd gebouwd. Ik heb dat ervaren alsof het de beste bruiloft was die ik ooit heb meegemaakt.

Er waren niet eens saaie toespraken die ik moest aanhoren, alleen maar heel veel geweldige bands. Er waren toen 250 bezoekers.

Om het kort te houden: ik vind het heerlijk om rond een prachtig stukje van ons land te lopen, oude vrienden weer te ontmoeten en nieuwe vrienden te maken. O, en natuurlijk om lekker te eten. Hmm.” www.greenman.net

een ongelooflijke locatie aan de baai van Cardigan, met de bergketens van Snowdonia op de achtergrond, kunnen bezoekers allerlei verschillende sporten uitproberen. Zo zijn er bijvoorbeeld workshops in het wakeboarden, paddleboarden, zorben en kajakken, evenals skateboarden en fietscrossen. www.glassbutterbeach.com

14

Merthyr Rock, Merthyr Misschien heeft het wel iets te maken met het industriële erfgoed van deze streek – hete, zweterige omstandigheden en veel lawaai – maar hoe het ook komt, het is alom bekend dat ze in de valleien van Zuid-Wales gek op rock zijn. Merthyr Rock is pas geleden toegevoegd aan de festivalkalender van

Wales. Het is een 2-daags festival in het Cyfarthfa Park, dat zich letterlijk laat vertalen als “bulderplek”. www.hayfestival.com/merthyrrock

15

North Wales International Music Festival, St Asaph Tijdens dit één week durende festival, het geesteskind van Welshe componist William Mathias, worden er klassieke uitvoeringen en workshops gegeven in St Asaph Cathedral, daar waar Mathias begraven ligt.

Dit evenement wordt traditioneel elk jaar geopend met een uitvoering van het BBC National Orchestra of Wales. www.nwimf.com

16

Soundtrack International Film and Music Festival, Cardiff en diverse andere locaties Het verband tussen film en muziek is een steeds belangrijkere rol gaan spelen. Op het programma staan naast premières ook beoordelingssessies van musici en regisseurs, workshops en livemuziek. www.soundtrackfilmfestival.com Kijk voor kaasfestivals, houtfestivals, het Elvis Festival en andere aparte en fantastische festivals en evenementen die dit jaar in Wales plaatsvinden op pag. 2-9. www.visitwales.nl 43

Kunststad Hoofdsteden staan over het algemeen meer bekend om hun commerciële activiteiten dan om hun creatieve activiteiten, maar Cardiff heeft ze allebei.

Zo wordt er de grootste kunstprijs van Groot -Brittannië uitgereikt en zijn er heel indrukwekkende galerieën en musea.

“E

n de winnaar van de grootste prijs van de Britse kunst is...”. Nee, hoor, het gaat hier niet om de Turner Prize. Zowel voor wat betreft het bedrag in contanten als de artistieke integriteit is de feitelijke winnaar Artes Mundi, dat geweldige tweejaarlijkse kunstevenement, dat dit jaar voor de vijfde keer wordt gehouden.

Hoewel de tentoonstelling en prijsuitreiking (in totaal meer dan 50.000 pond) van Artes Mundi in Cardiff plaatsvinden, is het beslist een mondiaal gebeuren, met kunstenaars uit de hele wereld (Artes Mundi is Latijn voor “de kunsten van de wereld”).

De voorgedragen kunstenaars zijn in het verleden uit zulke verre landen gekomen als Israël, Finland, Schotland, China, Brazilië, India, Nieuw-Zeeland, de Bahama’s – en nog maar één keer uit Wales.

Maar wat ze allemaal gemeen hebben, is dat het interessante, opkomende kunstenaars zijn die vanuit het algemene thema van “de mens als verschijnsel” werken: kunstenaars die echt tot de kern doordringen hoe het is om mens te zijn, met alle vreugde en verdriet die dat met zich meebrengt.

Zo was de eerste winnaar in 2004 een oorspronkelijk uit China afkomstige kunstenaar, Xu Bing, wiens werk was gemaakt met stof dat hij vlak na de terroristische aanslagen van 11 september 2001 in de straten van Manhattan had verzameld.

Sinds 2004 wordt Artes Mundi om de twee jaar gehouden, en volgens de Britse krant The Guardian “... schijnt de status en het belang ervan in de wereld van hedendaagse kunst elke keer weer groter te worden.”

Nadat er over de hele wereld is gezocht, worden er ongeveer zes kunstenaars voorgedragen voor een 12 weken durende tentoonstelling, die bij het National Museum of Art in Cardiff wordt gehouden. De winnaar ontvangt een geldprijs van 40.000 pond, terwijl alle andere voorgedragen kunstenaars elk 4.000 pond krijgen.

Ben Borthwick, artistiek directeur van Artes Mundi: “Dit jaar zijn er bijna 600 kunstenaars genomineerd, en die komen uit bijna de helft van alle landen in de wereld. De diepgang van de kwaliteit bij deze nominaties is uitzonderlijk, en Artes Mundi 5 belooft een bijzondere rijkdom aan verhalen van ervaringen uit de hele wereld te bevatten. Ik vind het ongelooflijk spannend, en ik ga ervan uit dat de bezoekers het net zo spannend zullen vinden als ik wanneer ze naar de tentoonstelling komen.”

Het is een essentieel onderdeel van het concept van Artes Mundi: om internationale hedendaagse kunst aan een breder publiek voor te stellen, om mensen – en vooral jongeren – te helpen meer begrip van en liefde voor de hedendaagse kunst te ontwikkelen, en om te laten zien hoe kunst boven taalkundige en geografische grenzen kan uitstijgen.

Artes Mundi gaat verder dan alleen de hoofdstad van Wales, want de Oriel Mostyn Gallery in Llandudno zal werken tentoonstellen van een van de voorgedragen kunstenaars.

De bekendheid van Artes Mundi op het

wereldtoneel blijft ook steeds toenemen, volgens Ben Borthwick. “Dit is al de vierde keer, zodat veel mensen er nu bekend mee zijn. Het is een grote en belangrijke prijs, van 40.000 pond. Daarnaast is het ook een platform waarvandaan kunstenaars de motivatie vinden om door te gaan met het scheppen van fantastische werken.”

Artes Mundi vindt dit jaar in oktober in het National Museum of Art in Cardiff plaats. www.artesmundi.org

Kunstpalet in Cardiff National Museum of Art Van oude meesters tot aan moderne installaties, en niet te vergeten een sublieme collectie impressionisten en postimpressionisten. De hele nationale kunstcollectie van Wales is nu onder één dak gebracht. www.museumwales.ac.uk Kooywood Gallery Maar een paar meter van het National Museum of Art ligt een galerie waarin de beste werken van reeds gevestigde en opkomende kunstenaars uit Wales worden getoond. www.kooywoodgallery.com Bay Art In dit oude havengebouw werken meer dan een tiental kunstenaars, en hun werken, en die van andere kunstenaars uit binnen- en buitenland zijn te zien in de lichtovergoten galerie op de begane grond. www.bayart.org.uk Butetown History & Arts Centre Het voormalige Tiger Bay was de eerste multiculturele gemeenschap van Groot-Brittannië. In dit museum zijn de herinneringen aan die tijd bewaard gebleven en wordt door middel van tentoonstellingen en activiteiten eer bewezen aan de creativiteit die deze wijk voortbrengt. www.bhac.org Ffotogallery Fotografische kunst in al zijn vele vormen, met werk van fotografen en kunstenaars uit Wales en de hele wereld. www.ffotogallery.org

Martin Tinney Gallery Hier zijn de meeste grote namen uit Wales vertegenwoordigd, zoals Harry Holland, Sally Moore, Gwilym Prichard, Shani Rhys James en Kevin Sinnott, maar ook de beste werken van de jongere generatie.

Er zijn ook werken te zien van de meest vooraanstaande 20e-eeuwse kunstenaars uit Wales, waaronder Gwen John, Augustus John, Ceri Richards, Graham Sutherland, Josef Herman, Peter Prendergast en Sir Kyffin Williams. www.artwales.com The Albany Gallery In The Albany Gallery, waaraan de naam van de inmiddels overleden grote kunstenaar Sir Kyffin Williams al heel lang verbonden is, zijn nu ook een aantal van de beste hedendaagse kunstwerken uit Wales en Engeland te zien. www.albanygallery.com Craft in the Bay In dit opvallende glazen bouwwerk midden aan de baai van Cardiff vind je in elk hoekje voortreffelijke objecten, die welwillend ter beschikking zijn gesteld door The Makers Guild in Wales. www.makersguildinwales.org.uk Ga voor meer informatie over andere interessante dingen die je in Cardiff kunt zien en doen naar www.visitcardiff.com en www.visitwales.nl

www.visitwales.nl 45

Wie wil zich niet manifesteren?

Als een plaatje Er zijn enorm veel mensen in heel Wales die hun kunst graag laten zien.

En dat doen ze niet alleen in de grootse oude musea, maar ook in de hedendaagse kunstcentra.

ZUID- WALES Toen het vanwege de Napoleontische oorlogen op het vasteland van Europa voor gegoede kunstenaars een beetje lastig werd daar hun ezel op te stellen, moesten ze andere schilderachtige landschappen zien te vinden, dichter bij huis.

En zodoende ontstond in 1780 de Wye Tour, die ook nu nog erg populair is.

Tegen de 20e eeuw werden de beeldende kunsten overheerst door de zware industrie, die niet alleen brood op de plank in de valleien en havenplaatsen brachten, maar ze ook aantastten.

De werken van kunstenaars zoals Josef Herman en Ernest Zobole schetsten een levendig beeld van de prijs die daar op maatschappelijk en politiek gebied voor werd betaald.

Zuid-Wales is nog steeds een artistieke smeltkroes waarin tradities uit Wales met die uit andere werelddelen samensmelten, en op het post-industriële decor dalen vonken van briljante, kleurrijke en vindingrijke kunstwerken neer.

Newport Museum & Art Gallery, Newport Er zijn hier regelmatig wisselende tentoonstellingen van plaatselijke kunst, maar er is ook een goede permanente collectie, waarin vooral aardewerk sterk vertegenwoordigd is. Wat dacht je van 300 theepotten? Kopje thee? www.newport.gov.uk New Leaf Gallery, Monmouth Een middeleeuws vakwerkhuis in het centrum van Monmouth 46 www.visitwales.nl

Links: Oriel Plas Glyn-yWeddw.

Onder: Objecten in het Ruthin Craft Centre .

herbergt een geestdriftig gerunde nieuwe galerie, die bemand wordt door in de fijne kunsten afgestudeerde jongeren met veel kennis van zaken. www.newleafgallery.co.uk The Art Shop, Abergavenny Dit is een beetje een pleisterplaats van kunstenaars in en rond Abergavenny geworden.

Beneden is een winkel met een uitgebreid assortiment kunstenaarsbenodigdheden, en boven worden de voltooide werken getoond. www.artshopandgallery.co.uk Kingfisher Gallery, Cowbridge Dit is de grootste van de drie galerieën in het chique Cowbridge, een stadje waar je tegenwoordig eerder een exclusieve boetiek zult vinden dan een koe op de brug. www.kingfishergallery.co.uk Level One Art Gallery, Rhondda Heritage Park Gevestigd in een omgebouwd mijngebouw, met kunst, aardewerk, sieraden en houtgedraaide objecten, waarbij de nadruk vooral wordt gelegd op werken die verband houden met de valleien van Zuid-Wales. www.rhonddaheritagepark.com

NOORD-WALES Als je alle schilderijen in NoordWales bijeen zou kunnen brengen in één ruimte, zou dat wel een gigantische ruimte moeten zijn.

En er zou één thema zijn dat er bovenuit zou schieten: bergen, en heel veel daarvan.

Het indrukwekkende landschap van Snowdonia heeft altijd een

enorme invloed uitgeoefend op de kunstenaars die het gebied aandeden. William Turner heeft er natuurlijk uitgebreid geschilderd.

En toen kwam in 1911-1913 de Arenig School van schilders met een nieuwe, revolutionaire stijl van ‘automatisch’ schilderen op de berg Arenig Fawr. Ze droegen hun ezels van de vroege ochtend tot de late avond de hellingen op en af, steeds op zoek naar dat vluchtige perfecte moment.

In de 20e eeuw maakten de werken van Sir Kyffin Williams een statement dat een grote stempel drukte op de geest van de landschapsschilders in Wales, en in de galerieën zie je heel wat van zijn volgelingen.

Maar naast dik opgezette olieverfdoeken van ruige bergtoppen heeft de plaatselijke kunst nog veel meer gezichten.

Ruthin Craft Centre, Ruthin Ook wel Centre for the Applied Arts, een belangrijk centrum, dat onlangs met zink en steen herbouwd is. Heel bijzonder!

Onder de schuine daken, die een weerspiegeling vormen van de omringende heuvels van

Clwydian, zijn drie galerieën, zes ateliers, een informatiecentrum en een restaurant gevestigd www.ruthincraftcentre.org.uk Oriel Mostyn Gallery, Llandudno Vijf galerieën met wisselende tentoonstellingen laten het beste aan kunst uit Wales zien, en brengen een aantal van de meest interessante kunstwerken uit andere landen naar Wales. Er is ook een winkel en een prima restaurant. www.mostyn.org Oriel Plas Glyn-y-Weddw, Pwllheli Dit fraaie gotische landhuis werd oorspronkelijk gebouwd om de kunstcollectie van een Victoriaanse weduwe te herbergen (de naam in het Welsh betekent “dal van de weduwe”), en is heel gepast getransformeerd tot een bloeiend kunstcentrum, waarin o.a. een prominente collectie porseleinen voorwerpen wordt getoond. www.oriel.org.uk Royal Cambrian Academy, Conwy De Royal Cambrian Academy,

Rechts: Aberystwyth Arts Centre.

Oriel y Parc Gallery and Visitor Centre, St Davids Level One Art Gallery, Rhonnda Heritage Park.

die in 1881 werd opgericht, is een centrum voor uitmuntende artistieke talenten, met ruim 100 leden. Naast het tentoonstellen van de werken van haar leden houdt dit centrum zich ook bezig met het promoten van opkomende kunstenaars en het opzetten van o.a. historische tentoonstellingen. www.rcaconwy.org Oriel Ynys Môn, Anglesey In dit speciaal voor dit doel gebouwde museum worden fascinerende tentoonstellingen gehouden over de culturele historie van Anglesey, terwijl Oriel Kyffin Williams helemaal gewijd is aan deze grote kunstenaar. Er worden ook veel verschillende evenementen en workshops georganiseerd, en er is een uitstekende winkel en een restaurant. www.kyffinwilliams.info

MIDDEN-WALES Sommige kunstenaars halen hun inspiratie uit bedrijvigheid en mensen om zich heen, terwijl anderen gewoon zo ver mogelijk van alles weg willen zijn. In een groot, verlaten landschap, met als enige gezelschap die ene rode wouw boven je hoofd, een paar schapen, en heel misschien op veilige afstand een vent op een tractor.

Dit is een een stukje van de wereld waar mensen veel met hun handen doen. Ze maken en repareren van alles. Het is daarom wellicht geen wonder dat hier prachtige stukjes aardewerk worden gemaakt, en ook schitterende beelden.

Oriel Pen y Fan, Brecon Deze galerie in het centrum van Brecon, die genoemd is naar de berg die ten zuiden van dit stadje opdoemt, is erg Welsh getint, met volop schilder- en beeldhouwwerken van de bovenste plank. www.orielpenyfangallery.co.uk Andrew Logan Museum of Sculpture, Berriew Eigenlijk kun je het lef wel bewonderen van de man die beweert “…het enige museum in Europa dat gewijd is aan een kunstenaar die nog in leven is” te hebben opgezet. Want achter die hoogdravende glamour is een echt uniek creatief talent aan het werk. www.andrewlogan.com Aberystwyth Arts Centre, Aberystwyth Het grootste kunstcentrum van Wales heeft een uitgebreid programma met alle denkbare vormen van kunst, waaronder toneel, dans, muziek, beeldende kunsten, toegepaste kunsten, film en nieuwe media. En dat alles midden op het terrein van de universiteit, met adembenemende uitzichten over de baai van Cardigan. www.aberystwythartscentre.co.uk Oriel Davies Gallery, Newtown Het grootste centrum voor beeldende kunsten in de regio en een vooraanstaande galerie, waar baanbrekende kunst en kunstnijverheid uit binnen- en buitenland wordt getoond. www.orieldavies.org Moma Wales, Machynlleth Sinds de opening van dit centrum in 1986 heeft het een

indrukwekkende permanente collectie weten te verwerven van 180 werken van belangrijke 20e-eeuwse kunstenaars, die afwisselend worden getoond. Er is ook een hele reeks voortdurend wisselende tentoonstellingen, met als hoogtepunt de prestigieuze Tabernacle Art Competition die elk jaar in de zomer plaatsvindt. www.momawales.org.uk

van wereldklasse uit de uitgebreide collectie van het National Museum of Art in Cardiff getoond. Daarnaast zijn er diverse tentoonstellingen, een bezoekerscentrum, woon- en werkplekken voor kunstenaars, een restaurant, en de beste collectie van de werken van Graham Sutherland. www.orielyparc.co.uk

WEST-WALES

Harbour Lights Gallery, Porthgain Fantastische plek, gelegen in een karakteristiek kustdorpje (met een heel goede pub), om te ontdekken hoe het landschap van Pembrokeshire generaties kunstenaars heeft geïnspireerd. www.wales-pembs-art.com

De westkust van Wales heeft de grootste concentratie kunstgalerieën van heel GrootBrittannië. In de tientallen galerieën worden werken getoond van de honderden kunstenaars die in nationaal park Pembrokeshire Coast en op het achterliggende platteland wonen en werken.

In het binnenland vind je het weelderig groene landschap vol kastelen en koeien van het agrarische hart van Wales, waar landelijke marktplaatsen zoals Carmarthen, Llandeilo, Lampeter en Newcastle Emlyn elk hun eigen kunstenaarsenclaves hebben, waarvan de werken in de plaatselijke galerieën te zien zijn.

Mission Gallery, Swansea Dit voormalige kerkgebouw biedt een geweldige ruimte om ambitieuze tentoonstellingen te houden van hedendaagse kunst, samen met glaswerk, aardewerk, sieraden en textielbewerkingen. www.missiongallery.co.uk Oriel y Parc Gallery and Visitor Centre, St Davids In dit, door de autoriteiten van nationaal park Pembrokeshire Coast beheerde, museum worden landschapsschilderijen

Crafts Alive, Llandeilo Een winkel die wordt gedreven door en namens de plaatselijke gemeenschap van mensen die allerlei vormen van kunstnijverheid en oude ambachten beoefenen.

De prachtige, originele voorwerpen die hier worden verkocht zijn stuk voor stuk door enn van de ruim 60 leden gemaakt. www.crafts-alive.co.uk West Wales Art Centre, Fishguard Deze reeds lang bestaande galerie heeft een uitstekende brug geslagen tussen het tentoonstellen van werken van gevestigde kunstenaars uit binnen- en buitenland, en het stimuleren en promoten van werken van opkomende talenten. www.westwalesartscentre.com Ga voor meer informatie over kunst in Wales naar www.visitwales.nl www.visitwales.nl 47

Hoe Je In Wales Komt Wales is heel gemakkelijk te bereiken. Het is maar een paar uur rijden vanaf Londen. En met de trein gaat het nog veel sneller: maar twee uur van Londen naar Cardiff. Er zijn regelmatige veerdiensten naar Dover, Harwich, Hull en Newcastle. En daarvandaan is Wales goed met de auto te bereiken.

Vanuit de hele wereld wordt er op de luchthavens van Londen gevlogen. Laat je bij je plaatselijke reisagent of touroperator hierover informeren. Maar je kunt ook rechtstreeks naar de luchthaven van Cardiff vliegen, terwijl de luchthaven van Bristol minder dan een uurtje rijden van Cardiff ligt.

De luchthavens van Birmingham, Liverpool en Manchester zijn gunstig gelegen voor een bezoek aan Noord-Wales.

GLASGOW

EDINBURGH

LIVERPOOL

Fishguard Pembroke

Ga voor meer informatie over hoe je in Wales komt naar www.visitwales.nl/plannen Andere websites van Visit Wales Visit Wales heeft een paar heel nuttige extra websites met informatie over verschillende soorten activiteiten die je op je vakantie in Wales kunt ondernemen. Of je nu een berg af wilt razen met achterremmen die het wel heel zwaar te verduren krijgen, van ruige, door de golven geteisterde kliffen wilt springen, op de rivier de Wye naar vlagzalm wilt vissen, of op een van onze kampioenschapsbanen wilt golfen – we hebben er een website over. Dus, waar wacht je nog op?

Vakantie boeken – waar moet je daarvoor zijn?

Nederlandse reisagenten en touroperators kunnen je helpen je vakantie in Wales te plannen en te boeken. Ze bieden vaak een grote keuze, o.a. georganiseerde groepsreizen, vakanties met speciale thema’s en culturele reizen. Ze kunnen je daarin goed adviseren, en soms ook vakanties op maat voor je verzorgen. Ga voor meer informatie naar www.visitwales.nl/boeken-in-uw-land

Gratis brochures Er zijn diverse GRATIS brochures verkrijgbaar om meer over Wales te weten te komen. Ga om ze te bestellen of te downloaden naar www.visitwales.nl

Avontuur: www.visitwales.co.uk/active Vissen: www.fishing.visitwales.com Mountainbiken: www.mbwales.com Wandelen: www.walking.visitwales.com Golfen: www.golfasitshouldbe.com

Nog meer informatie Een goed begin is het halve werk. Plan je vakantie in Wales goed. Neem ook een kijkje op de websites van onze partners: Noord-Wales: www.visitnorthwales.co.uk Ceredigion: www.tourism.ceredigion.gov.uk Midden-Wales: www.exploremidwales.com Zuidwest-Wales: www.southwestwales.info Zuid-Wales: www.southernwales.com

Waar vindt u meer informatie over Wales In Nederland: Visit Britain – www.visitbritain.com/nl/NL In Belgïe: Visit Britain – www.visitbritain.com/nl/BE

48 www.visitwales.nl www.visitwales.nl

II

I

I

I I II I II I

II

I I I I I

I I I

I

I

I

I

I II I I

II I IIII I

II

I I

I

I

I

I I I II

II

I I

I II

www.visitwales.nl www.visitwales.nl 49

Bovenop de kliffen bij de baai van Dunraven in Southerndown, een traject van het Glamorgan Heritage Coast Path, zie je de baai zich richting het Bristolkanaal ontvouwen.

Een werkelijk spectaculair uitzicht!

Bij vloed verandert het strand in een totaal andere wereld – heel rotsachtig en een beetje onheilspellend. Geen wonder dat hier diverse scènes van de BBC-serie Doctor Who zijn opgenomen. En bij eb komt er een schitterend goudgeel strand tevoorschijn, met ontelbare interessante rotspoelen om te verkennen.

Omdat Southerndown op het westen ligt, is het een lustoord voor surfers. Wandelaars kunnen hun hart ophalen in het steile heuvellandschap dat achter het strand ligt. Een bezoek aan de pub The Three Golden Cups en de spookachtige ruïnes van Dunraven Castle, ooit de residentie van de familie Vaughan, en de geest van de blauwe dame, maken de dag compleet.

En dit is nog maar een klein stukje van de grote puzzel die het ruim 1400 km lange Wales Coast Path vormt, een wandelroute die de enige in zijn soort is. Het traject volgt de hele kustlijn van Wales, waar je nog veel meer mooie dingen en verhalen kunt verwachten.

www.visitwales.nl