VMT Food.be 1 (2017) by VMT Food 2014

.be

Tiense Suiker innoveert met nieuwe sugar hub WWW.VMTFOOD.BE VOEDINGSMIDDELEN, MANAGEMENT EN TECHNOLOGIE VOOR DE FOODPROFESSIONAL

2017 | EDITIE

REKENTOOLS VOORSPELLEN CADMIUMGEHALTE IN GROENTE • ENERGIEBESPARING IS EEN MUST VOOR KMO’S • BLOCKCHAIN BRENGT REVOLUTIE IN DATA VOOR VOEDINGSINDUSTRIE •

VEROVER DE MARKT MET ONZE HIGH SHEAR MIXERS

Vergroot uw aandeel in de markt met onze veelzijdige Tetra Pak® High Shear Mixers. De mogelijkheden zijn eindeloos! Alle ingrediënten kunt u snel en efﬁciënt, al dan niet onder vacuüm mengen en met onze gepatenteerde dynamische rotor bent u verzekerd van een constante, hoge kwaliteit. tpps.benelux@tetrapak.com tpps.benelux@tetrapak.com www.tetrapak.com/processing/mixing/tetra-pak-high-shear-mixer www.tetrapak.com/processing/mixing/tetra-pak-high-shear-mixer

T Tetra Pak, and PROTECTS WHAT’S GOOD are trademarks belonging to the Tetra Pak Group.

Alt

Spc

Start nu met ons in de digitale toekomst!

Ontdek de modulaire Smart FOOD Factory Smart Business Processes. Smart Automation. Smart Vision. De fabriek van de toekomst zal intelligent en verweven zijn. Wij laten u zien, hoe u uw onderneming vandaag de dag al op het productiewerk van morgen kan voorbereiden. Met onze Software-, automatiserings- en beeldverwerkingsoplossingen begeleiden wij u op uw weg naar een Smart FOOD Factory. Stap voor stap en module voor module. Food Business Days 10â&#x20AC;&#x201C;11 mai 2017 QR-Code scannen voor meer informatie! CSB- System, Office Belgium & Luxembourg Brusselstraat 51, 2018 Antwerpen, BelgiĂŤ Tel.: + 32 32 44 18 31 Fax: + 32 32 48 84 49 more-info@csb-system.com

www.csb.com

INHOUD

VMT FOOD . 1 MAART 2017 . NR 1

Tiense Suikerraffi naderij investeert in nieuwe sugar hub voor innovatie in productontwikkeling . . . . . . . . . . . .

18.

16. 04

â&#x20AC;&#x2DC;Verzekeren betrouwbaarheid productie staat vooropâ&#x20AC;&#x2122; . . . . . . .

Fevia zet overeenkomsten in voor energiebesparing . . . . . . . .

Foto cover: Tiense Suikerraffinaderij

20.

Blockchain zorgt voor revolutie in data . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

COLUMN

Nieuws 6

Nieuws

Column: Chris Moris

Ingrediënten

Agenda

Colofon

Technologie & Techniek 8

Tiense Suiker innoveert met sugar hub

Blockchain brengt revolutie in data

Yves De Groote • redactie@vmtfood.be

Mini-EBO Negen op de tien voedingsbedrijven hoeven hun energie-inspanningen niet te rapporteren. Een energiebeleidsovereenkomst of EBO is niet op

Ingrediënt & Product 12

Snacken anno 2017: vegan, noten en fruit

KMO’s van toepassing. Dit betekent echter niet dat zij geen energiebesparingsmaatregelen nemen. Laat dat alstublieft duidelijk zijn! Wat ontbreekt zijn energiebesparingscijfers, zoals

Duurzaamheid & MVO 16

Energiebesparing must voor KMO’s

die wel bekend zijn van grotere voedingsbedrijven. Zij sloten een EBO af met de Vlaamse overheid. Dit levert hun financiële voordelen op. Ook blijven deze voedingsbedrijven gevrijwaard van bijkomende

Economie & Bedrijven 18

‘Betrouwbaarheid moet missie worden’

‘Fairtrade is een opportuniteit’

energie-efficiëntiemaatregelen bovenop het energieplan, als onderdeel van de overeenkomst. In deze eerste editie van de derde jaargang van VMT Food kondigt de milieu- en energieadviseur

Voedselveiligheid & Kwaliteit 26

Tools voorspellen cadmiumgehalte

van Fevia een zogenoemd mini-EBO-pilootproject aan voor de kleine en middelgrote voedingsbedrijven. Dit is een van de acht engagementen die de voedingsindustrie aanging tijdens de Vlaamse

Trendinterviews 33

Meer meten, meer weten

Kansen voor biobased

energietop vorig jaar. De aanpak van de mini-EBO is alvast ‘revolutionair’, is te lezen in het interview. Om de drempel voor een energiebeleidsovereenkomst zo laag mogelijk te houden, worden allereerst na een korte rondgang

Trendinterviews VMT Food.be presenteert in deze uitgave twee trendinterviews met daarin de visie op ontwikkelingen van twee bedrijven in de foodsector: Eurofins en Tebodin. Zij staan voor kwaliteit, voedselveiligheid, duurzaamheid en efficiëntie. Eurofins onderstreept het belang van veilig voedsel en het winnen van vertrouwen bij de consument. Tebodin ziet grote kansen in de biobased economie en het verwaarden van reststromen. Lees de Trendinterviews op pag. 32 t/m 35.

door het productiebedrijf concrete energiebesparingsmaatregelen voorgesteld. Kosten en baten worden geanalyseerd en de bewustwording groeit. Mogelijk leidt dit later tot een grondiger audit voor energiemanagement en een energieplan zoals al tien jaar gebeurt binnen het EBO-kader voor grotere voedingsbedrijven. Tegen 2030 moet ten opzichte van 1990 één miljoen ton CO2-equivalenten zijn bespaard.

NIEUWS

GASTCOLUMN

Food Future Event op 23 maart Het Food Future Event van VMT op donderdag 23 maart in Den Bosch geeft in één dag een update van de laatste ontwikkelingen in food. De belangrijke thema’s die dit jaar worden aangestipt zijn: innovatie in food, de potentie van start-ups in food, transparantie en integriteit, productverbetering en ontwikkeling gezonde voeding, nieuws rondom voedselveiligheidsstandaarden, traceerbaarheid en data in de keten, toezicht door NVWA, nieuwe technologieën in de keten zoals blockchain en de problematiek rond minerale oliën. Nieuw dit jaar is dat de Jaarprijs Goede Voeding 2017 tijdens het Food Future Event wordt uitgereikt aan een voedingsmiddelenbedrijf dat aantoonbaar bijdraagt aan een gezonder voedingspatroon. ......................................................... www.vmt.nl/FoodFutureEvent2017

Chris Moris, directeur-generaal Fevia

Vrijhandel verdedigen Van de Russische boycot, over de brexit naar de

Leerstoel Agrotopia voor stadstuinbouw Inagro, UGent en REO Veiling zijn 20 januari een leerstoel voor stadstuinbouw gestart onder de naam Agrotopia. Doel is duurzame glastuinbouw ondersteunen met onderzoek en demonstratie van innovatieve toepassingen in een proefomgeving, dicht bij de producent. De dakserre van REO Veiling zal vanaf volgend jaar dienst doen als proeflocatie voor onderzoek naar de teelt van bladgewassen en vruchtgroenten. ........................................................................................... www.inagro.be

verplichte oorsprongsetikettering in Frankrijk, en gelijkaardige initiatieven in Roemenië en Italië tot de weerstand tegen CETA en het America First-beleid van president Trump: een golf van protectionisme lijkt de wereld te overspoelen. Hoe gaat de Belgische voedingsindustrie om met die golf en hoe houdt ze het hoofd boven water? De sector heeft immers zijn groei voor een groot deel aan het export-succesverhaal te danken. Waar grenzen dreigen te sluiten voor onze producten, zijn de bedreigingen voor de Belgische voedingsindustrie reëel. Maar ze mogen geen reden tot paniek zijn. Integendeel, we moeten resoluut in onze sterktes en ons

ILVO ook voor voeding

exportmodel blijven geloven en de voordelen van vrijhandel verdedigen. Voor onze bedrijven komt het erop

ILVO pakte op Agriflanders uit met zijn nieuwe baseline: instituut voor

aan proactief te blijven innoveren en nieuwe exportmark-

landbouw, visserij- en voedingsonderzoek in plaats van instituut voor

ten aan te boren. Dat met Rousselot voor het tweede

landbouw- en visserijonderzoek. Eigenlijk is dat logisch, zei administrateur-

jaar op rij een bedrijf uit de voedingsindustrie een Food

generaal Joris Relaes. “Voor de voedingssector is het van belang dat de aanvoer

Factory of the Future Award mocht ontvangen, is dan

van kwaliteitsvolle primaire producten via de landbouw verzekerd is.”

ook een opsteker. Bedrijven die inzetten op digitalisering en die samenwerking binnen de keten en met kennis-

.............................................................................www.ilvo.vlaanderen.be

centra centraal stellen, zijn beter gewapend om de nationale en internationale concurrentie aan te gaan.

Nederlandse topsector investeert in voedselproductie In Nederland heeft de topsector Agri & Food samen met de topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen drie investeringsvoorstellen ingediend. Het voorstel Smart agri-hortifood behelst een doorbraakprogramma om op basis van digitalisering te komen tot een slimme productie en transparantie in de hele voedselkolom. De andere twee voorstellen zijn healthy plants-healthy planet en mest, een gouden groene grondstof. 06

.................................................................................. www.tki-agrifood.nl

Laten we kortom niet twijfelen om de wereld te laten kennismaken met het beste dat ons land te bieden heeft. Meer dan ooit vragen wij onze overheden en bedrijven de kwaliteit, innovaties en diversiteit van Belgische voeding, waarop we fier zijn, wereldwijd verder in de kijker zetten, onder de Belgische vlag van Food.be – Small country. Great food.

VMT FOOD . 1 MAART 2017 . NR 1

NIEUWS

MEER NIEUWS OP WWW.VMTFOOD.BE

Slimme netwerken nodig in agrovoedingsketen ILVO speelt recent een belangrijke rol in het Europees onderzoeks- en ontwikkelingsproject Internet of Food and Farm 2020 (IoF2020). Als leidend partner coördineert ILVO samen met Biosense in Servië het werkpakket van negentien case studies, die zijn gegroepeerd in de vijf domeinen akkerbouw, groenten, fruit, vlees en zuivel. Het project is in januari dit jaar van start gegaan, loopt gedurende vier jaar en betrekt 71 partners in zestien landen. Naast een coördinerende functie nemen de onderzoekers van ILVO ook twee cases voor hun rekening: digitale data op het varkensbedrijf en monitoring van weidegang bij melkvee. “Met deze deelname krijgen we ook in Vlaanderen de kans om landbouw en voeding te transformeren naar slimme netwerken van geconnecteerde objecten. Concreet gaan we al gevalideerde technologie omvormen of opschalen om ze dichter bij een feitelijke marktintroductie in de voedings- en landbouw-

teitsverbetering in de agrofoodsector te bewerkstel-

networks – cruciaal. Ook is van belang dat beschik-

sector te brengen“, zegt Jurgen Vangeyte namens

ligen. Het project vertrekt van de vaststelling dat in

bare technologieën uit andere sectoren aan worden

ILVO.

de Europese landbouw nu wel al heel wat geïsoleer-

gepast aan de behoeften van de toekomstige boerde-

IoF2020 is een nieuw grootscheeps Horizon2020-

de digitale machines en sensoren verschijnen. Om

rijen en voedselverwerkers.

project, waarmee Europa 30 miljoen euro uittrekt

meerwaarde te creëren, zijn grotere netwerken en

om een drastische duurzaamheids- en productivi-

data-uitwisselingen tussen die systemen – smart

.....................................www.ilvo.vlaanderen.be

Voeding voorkomt berengeur aan vlees Diervoedingsbedrijf Dumoulin, onderdeel

werking met het slachthuis Lovenfosse in Aubel en

van Groep Aveve, ontwikkelde Tainstop,

het onderzoekscentrum ILVO, waar het sensorisch

een gepatenteerde varkensvoeding die

onderzoek plaatsvond. De nieuwe voedingssamen-

berengeur aan het vlees voorkomt.

stelling werd uitgetest in de boerderij Royen in Thimister-Clermont.

De geur komt slechts bij een deel van de geslachts-

Om de risico’s op berengeur in het varkensvlees te

rijpe mannelijke dieren voor. Het bedrijf biedt met

beperken, wordt tot nu toe steeds fysieke of chemi-

deze wereldprimeur een alternatief voor castratie.

sche castratie toegepast.

Dat laatste wordt vanaf 2018 zonder verdoving in Europa verboden. De onderzoeken bij Dumoulin gebeurden in samen-

............................................. www.dumoulin.eu

TECHNOLOGIE & TECHNIEK

VMT FOOD . 1 MAART 2017 . NR 1

Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Tiense Suikerraffinaderij

REPORTAGE

Tiense Suiker innoveert met sugar hub Einde suikerquotum jaagt groei aan

In de volledig nieuwe sugar hub van Tiense Suikerraffinaderij ligt de focus op meer dan kostenefficiëntie in de productie. Even belangrijk is innovatie in productontwikkeling, zoals klantspecifieke parelsuiker. Fabrieksdirecteur Jan Ingels: “De investering van 20 miljoen euro bevestigt het vertrouwen van het moederbedrijf Sudzücker in de toekomst van onze site in Tienen.” Door het wegvallen van het Europese suikerquotum eind dit jaar

we met de vervanging van verouderde zeef- en drooginstallaties en

kunnen suikerfabrikanten zo veel suiker produceren als ze willen.

voerden we nieuwe technologieën in op de site in Tienen. Een

Momenteel bedraagt het quotum voor Tiense Suikerraffinaderij

nieuwe productielijn voor parelsuiker en de bouw van de sugar hub

486.235 ton per jaar. Dit wil zeggen dat de raffinaderij deze hoe-

volgden later.” Uiteindelijk zat er niet meer dan anderhalf jaar tus-

veelheid suiker jaarlijks mag vermarkten op de Europese voedingsmarkt.

sen het ontwerp van

‘Innovatie als strategische keuze ligt voor ons voor de hand’

de sugar hub en de ingebruikname eind november vorig jaar. “Indrukwekkend als je

Overtollige suiker-

weet dat het gebouw

productie wordt

zo’n 60 meter hoog is”,

geëxporteerd of verkocht voor non-foodtoepassingen. Het einde

merkt Ingels op. Door de uitbreiding kon het bedrijf circa vijf

van deze Europese regeling zal bijdragen tot een vrije, liberale

nieuwe medewerkers aanwerven.

markt en bijgevolg een impact hebben op de marktprijs van suiker. Voor de Tiense Suikerraffinaderij zijn kostenefficiëntie in de pro-

Nieuwbouw

ductie van standaardproducten en de ontwikkeling van innovatieve

“Het grote voordeel van de modulair ontworpen nieuwbouw

producten een voor de hand liggende strategische keuze. De inves-

is dat we deze volledig konden ontwerpen in functie van een

tering in de nieuwe suger hub is hier een mooi voorbeeld van.

efficiënte suikerflow en een optimaal productieproces,” benadrukt Ingels. “Hiervoor werden op de site in Tienen enkele leegstaande

Sugar hub

magazijnen afgebroken.” Ruim één hectare kwam beschikbaar.

De sugar hub op de 35 hectare grote site in Tienen dient voor het

“Bij de keuze voor nieuwbouw was het cruciaal om de continuïteit

verpakken en verdelen van suiker. Het gaat om zowel industriële

van de productie en de klantenleveringen te blijven garanderen”,

verpakkingen als bulktransport. Ongeveer 30 procent van de suiker

vervolgt hij. “We hebben zelfs een weg rond de nieuwbouw aan-

wordt elders op de site verwerkt en verpakt voor de retailmarkt,

gelegd, zodat het bouwverkeer het andere verkeer op de site mini-

zoals suikerklontjes. Daarnaast worden in de sugar hub klant-

maal zou hinderen.”

gerichte specialiteiten geproduceerd, zoals parelsuiker. Voor Jan Ingels, sinds 2011 fabrieksdirecteur van de Tiense site, lag het

Modulair ontwerp

voor de hand dat de nieuwbouw ruim voor het wegvallen van het

De nieuwbouw omvat drie verschillende hoogtes. Het hoogste

quotum gerealiseerd werd. “Investeren in een klimaat van kosten-

gedeelte is 60 meter, de rest is 35 en 20 meter. Ingels: “Voor een zo

besparingen is niet evident.” De goedkeuring van een investering

laag mogelijk energieverbruik bij het transport gaat de aangevoerde

van 20 miljoen vraagt veel tijd en overleg. Ingels: “In 2012 startten

suikergrondstof via een elevator naar de hoogste verdieping. Vandaaruit stroomt de suiker gravimetrisch naar drie verpakkingsinstallaties voor de industriële markt en drie bulklaadinstallaties voor

Airglide-transport

bulktransport.” Allereerst wordt de aangevoerde suiker in een nieu-

Innovatief in de sugar hub zijn de lucht ondersteunde airglide-transportbanden

we ronddraaiende trommel met een diameter en lengte van respec-

van Robson. Die worden gebruikt voor het transport tussen de verschillende

tievelijk 4 en 20 meter gedroogd door geconditioneerde warme

installaties. “De transportband glijdt over een luchtkussen. Dit is niet alleen

lucht. Na koelen in een koelplatenwisselaar verplaatst de suiker

efficiënter, maar ook hygiënischer”, stelt fabriekdirecteur Jan Ingels. “Er zijn

zich naar de 530 meter hoge maturatie- of conditioneersilo’s met

geen rollen met lagers met een wrijfweerstand. Ook is smeren niet nodig.”

elk een volume van 750 ton. “Hierin wordt het laatste restje water

De riem van de transportband glijdt over een roestvaststalen glijplaat waarin

binnenin de suikerkristallen verwijderd onder een nauwkeurig

langs gekalibreerde openingen lucht wordt geïnjecteerd. Hierdoor gaat de

beheerste temperatuur (circa 25 °C) en gedurende een bepaalde

riem tijdens het transport zweven over een luchtkussen.

tijd”, verduidelijkt de fabrieksdirecteur. “Voor de kwaliteit van de suiker is het belangrijk dit proces zijn gang te laten gaan.”

VMT FOOD . 1 MAART 2017 . NR 1

TECHNOLOGIE & TECHNIEK

REPORTAGE

Het voordeel van de nieuwbouw is dat die kon worden ontworpen in functie van een optimaal productieproces.

Zeven en verpakken

Daarnaast herbergt het laagste gebouw een groot magazijn voor

Na het maturatieproces gaat de suiker naar de twee nieuwe schud-

de industriële verpakkingen met twee laadkaaien voor vracht-

zeven met elk een capaciteit van 40 ton per uur. De suiker kan in

wagens.

maximaal zeven fracties gescheiden worden. “We kunnen zo specifieke fracties leveren aan onze klanten”, merkt Ingels op.

Parelsuikerproductie

Verpakken vindt plaats in het laagste gebouw. Ook hier levert

In het middengedeelte van de sugar hub zijn de productie-instal-

Tiense Suikerraffinaderij wat de klant wil. Geheel nieuw is de

laties voor klantspecifieke parelsuiker ondergebracht. Parelsuiker

bijzonder flexibele Windmöller FFS – de vorm-, vul- en sluitver-

is een Belgische specialiteit, die onder meer gekend is in Luikse

pakkingsinstallatie voor PE-zakken van verschillende groottes.

wafels en suikerbrood. Meer dan dat parelsuiker gemaakt is van

“Polyetheen is eenvoudig en hygiënisch te sluiten dankzij het

geraffineerde suiker die onder hoge druk wordt samengeperst,

sealen van de sluiting. Doordat het PE voorzien is van semi-

wil de productiedirecteur niet kwijt. “We hebben het proces

permeabele minuscule gaatjes kan het vocht uit de verpakking,

binnen het bedrijf op pilootschaal op punt gesteld en vervolgens

wat de kwaliteit van de suiker ten goede komt”, aldus Ingels. “De

industrieel opgeschaald.”

buitenkant van de zakken heeft bovendien antislipeigenschappen,

De productielijn is via een eigen transportcircuit gekoppeld aan

zodat ze gemakkelijk stapelbaar zijn. De pallet wordt bovenop

de industriële bigbag-verpakkingsinstallatie.

gewikkeld.” Daarnaast reviseerde het bedrijf zijn Payper afvul-

010

installatie voor 25 kg papierzakken en verving het zijn bigbag-

Engineering

verpakkingsinstallatie door een ergonomischer model van

De basisengineering van de sugar hub gebeurde grotendeels binnen

Delaere. Voor het hygiënische beladen van de 50 bulkvracht-

het bedrijf, legt Ingels uit. “Een extern bureau ondersteunde de

wagens per dag gebruiken de operators een mobiel telescopisch

ingenieurs op het vlak van engineering en 3D-tekenwerk. “Na het

laadsysteem van Muhr. “Voordeel is een betere productkwaliteit,

uitwerken van de diverse specifieke lastenboeken, kon de selectie

geen suikerbreuk omdat voor het transport geen ronddraaiende

van contractors, onderaannemers en andere partners plaatsvinden.

of bewegende delen – schroef – gebruikt worden.

Zij moesten ook een deel van de detailengineering voor hun reke-

ning kunnen nemen.” Veiligheid op de werkvloer en gebruikersvriendelijke bediening van de installaties en borging van de kwaliteit en voedselveiligheid stonden telkens centraal.

Maintenance De maintenance van de productie-installaties in de sugar hub is geïntegreerd in de organisatie en bedrijfsvoering en ondersteunende automatiseringssystemen van het totale bedrijf. Ingels wijst specifiek naar de Plant Maintenance (PM)-onderhoudsmodule van het SAP ERP-pakket van het bedrijf. “Operationeel benaderen we onderhoud vooral praktisch. Voor het basisonderhoud van installaties en de componenten in de fabriek baseren we ons op hetgeen leveranciers voorschrijven.” Ingels noemt ook de contracten met de leveranciers, waarin maintenance is ingebed: handleidingen, overzichten van bij voorkeur gestandaardiseerde wisselstukken, de aanpak van onderhoud,

Retailproducten worden elders op de site verwerkt en verpakt.

opleiding en training, maar ook relevante standaarden die gelden voor afdichtingen en lagers in aandrijvingen. Natuurlijk staat onderhoud van de proceskritische installatie voor-

Strategie

op. Ingels denkt aan de maturatiesilo’s, maar ook aan compresso-

Op strategisch niveau draait maintenance volgens Ingels uiteinde-

ren, maar die zijn redundant uitgevoerd. “Tijdens de suikerbieten-

lijk om de total cost of ownership. “Wat is de economische impact

campagne, die van september tot januari loopt, kunnen we het ons

van een mogelijke storing en wat zijn de kosten om die te vermij-

niet veroorloven een stilstand te hebben.”

den”, licht hij toe. Centraal staat telkens weer de afweging van de kosten van reactief (herstellen van de storing), periodiek (na een bepaald aantal draaiuren of periodiek) en predictief onderhoud (gebaseerd op monitoring). Dat dit niet evident is, weet Ingels maar al te goed. “Competente, goed opgeleide technische medewerkers en productie- en verpakkingsoperatoren zijn van het grootste belang voor zo laag mogelijke onderhoudskosten.” Volgens Ingels – die ook van 2007 tot 2009 maintenancemanager en van 2009 tot 2011 technisch directeur was bij het bedrijf – gaat het naast de opleiding en een goed onderhoudsplan vooral om een goede mix binnen het onderhoudsteam tussen ervaring, gedegen voorbereiding, borging en de juiste motivatie.

Grootste uitdaging Met grote tevredenheid kijkt Ingels terug op de realisatie van omvangrijke investering van 20 miljoen euro. “De grootste uitdaging was de korte tijdsspanne. Open communicatie met en tussen alle partners is dan cruciaal. Nogal eens moesten zij gelijktijdig in de verschillende projectfases samenwerken aan een deel van de nieuwbouw. Engineering, bouwen en installeren van delen van de installaties en de nieuwbouw vonden nogal eens parallel plaats. “Coördinatie tussen alle werkzaamheden is dan zeer kritiek.”

Het proces voor parelsuiker is op pilootschaal op punt gesteld en industrieel opgeschaald.

• YVES DE GROOTE •

011

VMT FOOD . 1 MAART 2017 . NR 1

INGREDIËNT & PRODUCT

VAKBEURS

Snacken anno 2017: vegan, noten en fruit Smaakmakers en textuurversterkers op ISM Op de jaarlijkse zoetwarenbeurs ISM in Keulen was chocolade weer alom aanwezig. Opvallend was dat producten met een vegan label populair waren, net als de herwaardering van noten zoals een luxe notenmix.

peperkoek met parelsuiker bakt het bedrijf nu ook peperkoek met honing en noten, die onder de merknaam Averbode op de markt is. “We produceren ook voor private labels”, zegt Creupelandt. “Verschillende soorten noten, zoals pecannoten, zijn als ingrediënt

Back to the future: Vondelmolen produ-

momenteel hot, net als chocolade. Hetzelf-

ceert al 150 jaar peperkoek volgens zijn

de geldt voor granen als havervlokken,

aloude recept, zegt Marc Creupelandt,

zaden en cranberries en ander fruit.” Het

salesmanager Benelux. “We gebruiken voor

bedrijf levert in verschillende verpakkings-

onze klassieke peperkoek, die erkend is als

formaten: van individuele sneetjes – 20 of

Vlaams Streekproduct, van alleen natuur-

40 gram tot 500 gram al dan niet voorge-

lijke ingrediënten: roggebloem en suiker-

sneden peperkoek. Onder de merknaam

stroop. Bewaarmiddelen en kleurstoffen

Pain d’Epices lanceerde het bedrijf luxetoast

blijven achterwege, zodat onze verpak-

in de nieuwe smaken citroen, geroosterde

kingen een clean label hebben.” Naast

ajuin en fines herbes.

de peperkoekvariant met honing groeide het assortiment uit met andere varianten.

Chocolade- en fruitvullingen

“Vondelmolen kijkt hierbij vooral naar in-

Barry Callebaut introduceerde een nieuwe

grediënten met een duidelijke toegevoegde

lijn chocolade- en fruitvullingen voor con-

waarde voor de consument en een aantrek-

fiserie- en bakkerijproducten, zoals koekjes.

kelijke uitstraling van het product.” Na

Door de lage wateractiviteit van de vullin-

Vloeibare tagatose Vanaf maart levert Damhert voor de consumentenmarkt tagatose ook in vloeibare vorm. Dat gebeurt onder de merknaam Tagatesse. De bulkzoetstof, die gewonnen wordt uit

012

Foto: My Sweet Yum

lactose, heeft een calorische waarde van 1,5 kcal per gram. Het grote voordeel van

My Sweet Yum presenteerde biologische neuzekes.

bulkzoetstof ten opzichte van een intense zoetstof is dat de hoeveel toegevoegde suiker in recepten een-op-een vervangen kan worden. Een ander voedingskundig voordeel is dat de glycemische index bijna nul is, zodat tagatose geschikt is voor diabetici. Verder heeft de suiker een prebiotische werking en is hij tandvriendelijkheid.

gen behouden de producten hun knapperigheid langer. Bovendien zijn hierdoor geen conserveringsmiddelen nodig. “Bij Barry Callebaut zijn we de wereld van de chocolade constant aan het herzien. Elke dag willen wij nieuwe producten creëren die tot de verbeelding spreken van consumenten overal ter wereld”, zegt Bas Smit, Foto: GNT

Global- en EMEA-marketingdirector bij Barry Callebaut. “Met onze awesome fillings hebben wij een opwindende nieuwe lijn gecreëerd waarmee dit mogelijk blijft. De vul-

De kleurende levensmiddelen van GNT zijn nu ook verkrijgbaar in een wateroplosbaar ultrafijn poeder.

lingen voegen een onverwachte smaak en textuur toe aan elke chocolade-ervaring.” De chocoladevulling is gemaakt met Zwit-

van Guylian kunnen bestellen. Het bedrijf

bloed. Het brede smaakprofiel van deze

serse chocolade en ze bevat 40 procent

levert aan 32 EU-landen.

noten draagt bij aan uiteenlopende toepassingen in voedingsproducten, van cho-

minder vet dan vullingen op vetbasis. Ze worden gemaakt zonder toegevoegde plant-

Noten

coladetaart over zoete yoghurt en kaas tot

aardige vetten en conserveringsmiddelen.

La Morella Nuts, onderdeel van de Barry

pasta en sauzen of vlees- en visproducten.

De fruitvullingen worden op basis van

Callebaut Group, presenteerde een nieuwe

vruchtenpuree gemaakt. De confiserielijn

lijn vers gepelde, biologische mediterrane

‘We gebruiken echte dadels in onze repen’

Zoetstoffen

noten. Het knapperige

Suiker en al dan niet natuurlijke zoetstoffen

assortiment is duurzaam

waren alom vertegenwoordigd op de beurs.

geoogst en bevat authentie-

Vanuit Columbia toonde Agro Industria y

ke smaken voor confiserie-

Procesos S.A.S. gedroogd rietsuikersap, in

producten. De hazelnoten,

Zuid-Amerika bekend als panela. “Anders

amandelen en pistache-

dan geraffineerde suiker is panela meer dan

omvat chocolade-, appel-, frambozen- en

noten zijn verkrijgbaar in verschillende

gedroogd fruitsap. Het bevat ook eiwit, vita-

abrikozenversies, en heeft een wateractivi-

variaties, zoals puur fijngehakt, krokant,

mines en mineralen,” vertelt een medewer-

teit van < 0,6. De bakkerijlijn bestaat uit

gekarameliseerd, notenpasta’s, chocolade-

ker. Stevia kwam in diverse snoepjes en

frambozen-, appel- en abrikozenversies en

vullingen en pralinés. Alle biologische

chocoladeproducten voor, net als voorgaan-

heeft een wateractiviteit van < 0,5. Beide

noten worden zonder chemische pestici-

de jaren. De Duitse kauwgomfabrikant

lijnen bieden een uitstekende bakstabiliteit.

des of meststoffen geteeld. De notenhul-

Stick toonde op de stand in het groot dat

zen worden pas vlak voor het roosteren

het aspartaamvrije kauwgum verkocht. De

Verrassende vullingen

verwijderd, zodat smaak en versheid zo

producten zijn er onder andere in de sma-

Guylian, bekend van de chocolade zeeschel-

goed mogelijk intact blijft.

ken watermeloen en kaneel bevatten een

pen, toonde een selectie van twaalf mini-

mengsel van sorbitol, xylitol, mannitol,

pralines met verrassende vullingen zoals

Gezondheidseffecten

Peruaanse cacao met donkere peper, limoen-

The California Walnut Commission, een

gember, koffie-kardamom of Costa Ricaanse

agentschap van de staat Californië, bena-

Snoepje of zoetstof

ananas met karamel. De combinatie met Bel-

drukte op ISM de gezondheidseffecten en

Het Israëlisch bedrijf Liteez ontwikkelde

gische witte, melk of pure chocolade in een

de veelzijdige toepassingen van walnoten in

een klein formaat meringue die als calorie-

kleine praline combineert verschillende con-

voedingsproducten. In Europa kan niet al-

arm snoepje kan worden gegeten, maar ook

sumententrends: die van genieten maar niet

leen worden geclaimd dat de consumptie

aan koffie kan worden toegevoegd als zoet-

te veel en dan wel met verrassende authen-

van 30 gram walnoten de elasticiteit van

stof. De productie van de meringues start in

tieke smaken. Het bedrijf speelt ook in op

bloedvaten verbetert. Ook draagt het eten

april. “Zoetstoffen komen alleen voor als

de online shoptrend met een e-commerce-

van walnoten bij aan de handhaving van

poeder of tabletjes. We wilden een nieuw

kanaal waar consumenten het assortiment

een normaal cholesterolgehalte in het

ontwerp”, vertelt ceo Noam Kaplan.

maltitolstroop en sucralose.

013

VMT FOOD . 1 MAART 2017 . NR 1

INGREDIËNT & PRODUCT

Foto: Yves De Groote

VAKBEURS

Barry Callebaut introduceerde een nieuwe lijn chocolade- en fruitvullingen voor

Vondelmolen produceert al 150 jaar peperkoek en blijft volgens Marc Creupelandt de

confiserie- en bakkerijproducten.

trends volgen.

De meringue bevat een kleine hoeveelheid

De repen zijn er in vier smaken: hazelnoot

rancier aan de stijgende vraag naar clean

zoetstof en plantaardig eiwit om de struc-

en cacao, kokosnoot en macadamia, Brazi-

labels. De grondstof voor de ingrediënten

tuur stevig te houden. Daardoor is het pro-

liaanse noot en kers, amandel en cashew.

zijn groenten en fruit, die met behulp van

duct ook veganistisch. “Dat was onbewust.

fysische technieken processen verwerkt

We kunnen geen dierlijke eiwitten gebrui-

Kleurende levensmiddelen

worden, zonder chemische toevoegingen.

ken, omdat die niet oplossen in heet water.

De kleurende levensmiddelen van GNT zijn

Op het etiket kan vermeld worden als

Maar het komt goed uit, want voor veel

nu ook verkrijgbaar in een wateroplosbaar

levensmiddel, dus geen additief. Bijvoor-

klanten is dat juist de aantrekkingskracht.”

ultrafijn poeder, micronized powder. Ze

beeld ‘Kleurend levensmiddel (concentraat

Het bedrijf heeft een patent op het afgifte-

kunnen onder meer toegepast worden in

van <naam van de grondstof, bijvoorbeeld

systeem aangevraagd. Kaplan: “We werken

oplosdranken, seasoning en tabletvormige

wortels of pompoen>)’. “Voor consumenten

ook aan een product dat niet oplost voor

producten. De ingrediënten geven tabletten

is het belangrijk dat zij de naam van de

gebruik in chocolade of ijscream. Het kan

een mooie, egale en heldere kleur zonder

grondstof kennen”, onderstreept De Jager.

ook dienen als textuur-of smaakdrager,

dat de ingrediënten als poeder zichtbaar

bijvoorbeeld Irish cream in koffie.”

zijn, legt marketingmanager Guido de Jager

Vegan producten

uit. Met een breed aanbod in alle kleuren

• DIONNE IRVING EN YVES DE GROOTE •

van de regenboog beantwoordt deze leve-

D. Irving is redacteur VMT

Niet alleen de vegan meringues waren gewild. Vegan chocopasta of vegan mueslibars waren ook alom vertegenwoordigd op de

Ook op de beurs gezien

beurs in Keulen. Primal Pantry toonde een

• My Sweet Yum heeft volgens zaakvoerder Anne Decroix een primeur met zijn biologisch

assortiment raw energy en proteïne snackbars. De eerste bars waren vooral bedoeld voor de paleodoelgroep, maar nu focust het bedrijf op een bredere groep consumenten. De repen zijn nog steeds paleo, maar ook rauw, glutenvrij, vegan. De korte ingrediën-

pasta, confituur en peperkoek met tagatose. • Frutelia ontwikkelde de Wow!bab-vegan repen met baobab, een vrucht die veel calcium, vitamine C en kalium bevat en een antioxiderende werking heeft. • Op de stand van Barry Callebaut was het mogelijk om met een virtual reality-bril een

tenlijst – tot zeven ingrediënten – past bij

cacaoplantage te bezoeken. Met de bril op brengt een vrachtwagen je tussen de cacao-

de trend van een clean label. Daar focussen

boeren die aan het oogsten zijn.

ze ook op in hun marketing. Een medewer-

014

gecertificeerde neuzekes of cuberdons. • Damhert richt zich nu ook op de foodservicemarkt met portieverpakkingen chocolade-

• Het Nederlandse bedrijf Carmel toonde Chocys, chocoladesnoepje die alleen smelten

ker benadrukt ook dat ze echte dadels ge-

boven de 90 °C. Het product biedt de mogelijkheid om ook om andere momenten

bruiken en geen dadelpasta. De eiwitten in

chocolade te eten zoals in de zomer op het strand.

de repen zijn afkomstig van hennepzaden.

Specialist in verpakken van uw diepgevroren voedingsproducten.

rr service at your yourrr Bekijk nu hoe we u van dienst kunnen zijn op www.barias.be

BARIAS Roeselare - België TEL +32 51 243 242

Uw partner voor SKIN, TRAY SKIN, MAP en VACUUMVERPAKKINGEN Specialist in VACUUMMACHINES, TRAYSEALERS en DIEPTREKKERS Maanstraat 23 B 2800 MECHELEN Tel: 015/56.95.09 – Fax: 015/56.95.01 - www.multivac.com

VMT FOOD . 1 MAART 2017 . NR 1

DUURZAAMHEID & MVO

INTERVIEW

Energiebesparing must voor KMO Acht klimaatengagementen Fevia Vlaanderen EBO’s, ofwel energiebeleidsovereenkomsten, zijn een belangrijk instrument voor het terugdringen van CO2-emissie door grotere voedingsbedrijven. Dat benadrukt Tom Quintelier bij Fevia. Een mini-EBO-pilootproject voor KMO’s is één van de acht klimaatengagementen van Fevia Vlaanderen. “De aanpak is revolutionair. Eerst maatregelen en dan eventueel een audit.” ren in vergelijking met 2014. Ten opzich-

dan 7,4 procent bijdraagt aan de CO2-

te van 1990 is dat één miljoen ton CO2-

uitstoot van de industriële sectoren, neemt

equivalenten. Het totaal energieverbruik

ze vanzelfsprekend haar maatschappelijke

van de voedingsindustrie wordt geschat op

verantwoordelijkheid op bij het terugdrin-

41PJ (1015 J) per jaar. “Dit is gebaseerd op

gen ervan”, zegt Tom Quintelier, milieu- en

gegevens van het milieurapport van de

Tom Quintelier: “De aanpak van de mini-EBO is

energieadviseur bij Fevia. Hij verwijst naar

Vlaamse Milieumaatschappij (VMM).

revolutionair.”

de afspraken tijdens de Vlaamse klimaattop

Sinds 2004 bestaan er energieovereen-

vorig jaar. De voorwaarde is wel dat de

komsten met de Vlaamse overheid. In

maatregelen telkens in een economische

2014 waren er 105 en nu 94 deelnemende

‘Cijfers over KMO’s energie-inspanningen zijn niet voorhanden’

016

Foto: Fevia

“Hoewel de voedingsindustrie niet meer

het resultaat zijn niet voorhanden. Wel weet

voedingsbedrijven. Deze bedrij-

de adviseur dat energiemanagement – en

ven gebruiken meer dan 100.000

dat gaat verder dan het louter maatregelen

GJ (10 J) per jaar.”

nemen – nogal eens het ondergeschoven

kind is bij de kleinere bedrijven. Dat is

Mini-EBO

geen verwijt. Gebrek aan tijd en kennis

Met de mini-energiebeleidsover-

speelt een rol. “Bij KMO’s is vaak degene

eenkomst, die ook terug te vinden

die verantwoordelijk is voor energiebeheer

is in het Vlaams regeerakkoord,

dat ook voor andere zaken binnen het be-

context gezien moeten worden. De voe-

kijkt Fevia naar alle negenhonderd KMO’s

drijf. Hoe kleiner de KMO, hoe meer dit er

dingsindustrie wil haar sterke positie

in Vlaanderen. Nauwelijks is bekend hoe

zijn. Hierdoor heeft energie niet altijd vol-

als grootse industriële sector behouden.

het staat met hun energie-inspanningen.

doende prioriteit. “Andere kosten zoals

Tussen 1990 en 2014 verminderde de uit-

“Omdat zij niet onder EBO vallen, hoe-

grondstof- en loonkosten zijn veel belang-

stoot al met 804.000 ton CO2-equivalenten,

ven zij dit nergens rapporteren”, verklaart

rijker voor een voedingsbedrijf, waardoor

ofwel 34 procent. Fevia zet deze trend nu

Quintelier. Hij haast zich te zeggen dat ook

hier vooral wordt op ingezet. “ Uit een

voort en steekt haar ambities niet weg.

deze bedrijven ongetwijfeld energiebespa-

analyse van Fevia kwam volgens Quintelier

“Tegen 2030 willen we 15 procent bespa-

ringsmaatregelen nemen, maar cijfers over

naar voren dat voor 50 procent van de be-

Acht Fevia-engagementen 1. EBO voor niet-VER-bedrijven. Dit zijn de 64 voedingsbedrijven die niet vallen onder het systeem Europese emissiehandel. 2. EBO voor VER-bedrijven. Dit zijn de 30 voedingsbedrijven die wel deelnemen aan het systeem Europese emissiehandel en engageren om hun CO2-emissies verder te reduceren. 3. Deelname aan het pilootproject voor mini-EBO. 4. Leden informeren over de regelgeving over gefluoreerde broeikasgassen (F-gassen). Een eerste infosessie, Foto: Alimento

georganiseerd in samenwerking met Milieu-inspectie, is op 9 maart. 5. Jaarlijkse infosessie rond energiezuinige technieken en/of hernieuw-

Energiebesparingsmaatregelen uit grote bedrijven zoals een pastafabrikant zullen bij KMO’s voor worden gesteld.

bare energie. Fevia Vlaanderen wil zijn leden inspireren en motiveren om energie-efficiëntie en

den op alle mogelijke besparingen. Ook

mogelijkheden kunnen opleveren. Moge-

hernieuwbare energie nog meer te inte-

op vlak van energie.”

lijk leidt dit dan tot een grondige audit voor energiemanagement en een energie-

greren in de dagelijkse bedrijfsvoering.

Pilootproject

plan binnen het bedrijf, zoals al ruim tien

sector.

Om de kans op succes van de mini-EBO

jaar gebeurt binnen het kader van de EBO’s

In 2012 liet Fevia Vlaanderen samen

te vergroten, start binnen enkele maanden

met grotere voedingsbedrijven.”

met de Vlaamse milieu-administratie de

een pilootproject. Quintelier typeert deze

haalbaarheid onderzoeken om van de

aanpak als revolutionair. In plaats van een

Audit

6. Evolueren naar een milieuneutrale

Vlaamse voedingsindustrie een CO2-,

energiemanagementproject te beginnen

De bedrijven die toetreden tot de EBO

water- en afvalneutrale sector te maken

met een audit, waar mogelijk maatregelen

engageren zich om de vier jaar een ener-

tegen 2030.

uit volgen, staan eerst acties voorop. “Na

gie-audit uit te voeren. Deze doorlichting

een korte rondgang van door de productie

vertaalt zich vervolgens in een energieplan

en best practices worden verspreid.

zal de projectleider, die wordt aangesteld

waarin de besparingsmaatregelen worden

Fevia Vlaanderen stimuleert onder andere

door Fevia en het Vlaams Energie Agent-

beschreven. Jaarlijks brengen ze verslag uit

het vrijwillig wegschenken van voedings-

schap (VEA), enkele mogelijke succesvolle

aan het verificatiebureau over het energie-

producten.

energiebesparingsmaatregelen voorstellen.

verbruik, de uitgevoerde studies en maat-

7. Minder voedselverlies. Er zullen tips

Deze zijn naar voren gekomen uit de EBO

regelen.”

economie. Fevia Vlaanderen benadrukt

met grotere voedingsbedrijven. Voorbeel-

In ruil voor dit engagement geeft de over-

het belang van de cascade van waarde-

den? “Juist afstellen van de verbrandings-

heid hen de garantie geen bijkomende

behoud als principe voor het gebruik van

ketels, isoleren van leidingen, maar ook

maatregelen voor energie-efficiëntie of

biomassa: eerst voeding/veevoeding,

het detecteren van persluchtlekken of de

CO2-reductie op te leggen. Ook hebben de

dan pas materiaal en energie.

lekverliezen van de koelinstallatie beper-

bedrijven recht op een steunmaatregel in de

ken.” De projectleider zal met offertes

vorm van een accijnsverlaging op gas. Net

komen, die dan met de zaakvoerder van

als de grotere bedrijven zullen KMO’s geen

de KMO besproken zullen worden. “We

koudwatervrees moeten hebben.

8. Actief bijdragen aan de circulaire

drijven de energiekosten een belangrijk deel

willen hem zo veel mogelijk ontzorgen.

uitmaken van de productiekosten. “Om

Tegelijk maken we hem of haar bewust

competitief te blijven, moet er ingezet wor-

van het belang van wat energiebesparings-

• YVES DE GROOTE •

017

VMT FOOD . 1 MAART 2017 . NR 1

ECONOMIE & BEDRIJVEN

INTERVIEW

‘Betrouwbaarheid moet missie worden’ Samenwerking productie en technici is cruciaal “Betrouwbaarheid moet in de missie van voedingsbedrijven staan”, zegt directeur Wim Vancauwenberghe van Bemas, de Belgische onderhoudsvereniging. “Vanuit maintenance staat het verzekeren van de productiebetrouwbaarheid voorop. Cruciaal is dat medewerkers samenwerken en wel met dezelfde visie en doelstellingen voor ogen.”

geen reden dit te doen. Inspecteren en mo-

“Betrouwbaarheid in een voedingsbedrijf

op alle fronten. “Focus op het elimineren

Vier types onderhoud

betreft niet alleen kwaliteit en voedselveilig-

van defecten en het voorkomen van storin-

Bemas onderscheidt vier onderhouds-

heid, maar ook de beschikbaarheid van

gen. De productrisico’s moeten minimaal

niveaus. “Elk bedrijf moet voor zichzelf

installaties en de logistiek.” Dit zegt Wim

zijn, terwijl natuurlijk ook het budget onder

uitmaken welke de ideale onderhoudsmix

Vancauwenberghe, directeur van Bemas,

controle blijft.”

is. Er is wel een tendens om periodiek

de Belgische onderhoudsvereniging. Hij

Het is voor hem evident dat dit gebeurt op

onderhoud af te bouwen en naar een meer

beschouwt betrouwbaarheid duidelijk als

een gestructureerde wijze met duidelijke

toestandsafhankelijk onderhoud te evolue-

de opportuniteit voor een hogere efficiëntie

bedrijfsdoelstellingen. “Wat verwacht de

ren”, voegt Wim Vancauwenberghe toe.

organisatie als geheel van de installaties

“Voorwaarde daarvoor is een efficiënte

vandaag, maar ook morgen en overmor-

organisatie die voldoende tijd en middelen

gen”, licht hij toe. “Alleen dan kunnen de

heeft om de nodige controles en inspecties

juiste beslissingen genomen worden.”

uit te voeren en tijdig de zich aandienende

Betrouwbaarheid is niet alleen de verant-

storingen aan te pakken.”

woordelijkheid van de technische mede-

1. Reactief of storingsonderhoud is het

werkers of onderhoudsdienst. “Alleen door

herstellen van storingen.

samen te werken – dit begint al tussen pro-

2. Periodiek onderhoud is het uitvoeren

ductie en technische medewerkers – kunnen

van bepaalde onderhoudstaken in interval-

resultaten worden geboekt.”

len op vooraf bepaalde momenten.

nitoren van de werking van de installatie, zowel door productie als technische dienst, is hierbij van cruciaal belang. Dit geeft inzicht in de noodzaak van onderhoud en de

Foto: Bemas

3. Toestandsafhankelijk onderhoud is

018

Drie domeinen

het uitvoeren van onderhoudsinterventies

Resultaten volgen door te focussen op drie

op basis van de werkelijke toestand van

domeinen: de continue opvolging van de

een onderdeel of installatie.

staat van het machinepark, efficiënt werken

4. Proactief onderhoud is het geheel

Directeur Wim Vancauwenberghe van Bemas:

en de langetermijnaanpak. “Meer onderhoud

van verbeteracties om bepaalde storingen

“Betrouwbaarheid betreft ook de beschikbaarheid

betekent niet automatisch meer betrouw-

definitief te voorkomen.

van installaties en de logistiek.”

baarheid. Is onderhoud niet nodig, dan is er

een volledige productielijn stilleggen. Een stilstand die gezien het productievolume snel aandikt tot een aanzienlijke kost.” KMO’s produceren vaker batchgewijs. De productiemedewerkers werken op verschillende machines in een discontinu proces. “Wie slim investeert, zorgt ervoor dat er steeds een backup-machine is voor elke processtap”, adviseert Vancauwenberghe. “Hierdoor is de continuïteit van de productie minder kwetsbaar voor een storing.” Bij KMO’s is het onderhoud dan ook meer Foto: IPV

storingsgericht, naast een essentiële basis van periodiek onderhoud, zoals smeren. In vergelijking met grotere bedrijven vertrouwen deze bedrijven ook nadrukkelijk op de

Een trend bij grotere bedrijven is het operatordriven onderhoud.

expertise van de machineleveranciers voor het uitvoeren van de grote onderhoudsbeurte nemen acties, zogenaamd condition based

de kostprijs van een installatie of component

ten. “Hoe kleiner de KMO, hoe groter de af-

maintenance.” Planning, goede werkvoor-

in ogenschouw nemen, maar nadrukkelijk

hankelijkheid”, zegt hij. “Grotere bedrijven

bereiding en -uitvoering zijn de pijlers van

de totale impact – bijvoorbeeld op produc-

kunnen immers investeren in uitbouw van

efficiëntie van onderhoud door met name

tiebetrouwbaarheid – meenemen in de be-

een technische dienst om sneller op proble-

technische dienst. De aanpak die op langere

slissing.” Zaak is dat er een georganiseerd

men te reageren. En worden daardoor ook

termijn moet leiden tot verbetering van de

overleg plaatsvindt tussen aankoop, produc-

minder afhankelijk van derden.”

betrouwbaarheid en verlaging van de onder-

tie, engineering, kwaliteit en technische

houdskosten. “Op kritische installaties loont

dienst. “Er moet een optimale fit for purpose-

Operatordriven onderhoud

een diepgaande reliability engineering, terwijl

oplossing gevonden worden. Het is daarbij

Een interessante trend bij grotere bedrij-

het consequent aanpakken van vaak voor-

belangrijk dat de directie een duidelijk beeld

ven is het operatordriven onderhoud; de

komende storingen op zowat elk type instal-

geeft over welke richting ze uit wil met het

productiemedewerker verricht in plaats

latie loont. Dit kan bijvoorbeeld door een

machinepark en de bedrijfskritische assets

van een technische dienstmedewerker de

gestructureerde root-cause-analyse, samen

op korte, middellange en lange termijn.”

eenvoudige technische handelingen voor het onderhoud aan de installaties.

met de betrokken technici en operatoren. Bedoeling is dat de grondoorzaken van de

Beeld van voedingsindustrie

Vancauwenberghe: “Groot voordeel is dat

storing of de negatieve gevolgen van een

Met meer dan twintig jaar ervaring heeft

de technische dienst zich minder moet rich-

storing worden aangepakt. Mogelijk moet

Vancauwenberghe een breed beeld van

ten op de basiswerkzaamheden. De technici

het ontwerp van de installatie verbeterd

onderhoud in uiteenlopende bedrijven

kunnen dan tijd investeren in het oplossen

worden.” Dat kan zo iets simpels zijn als

en sectoren. Hij ziet een aantal belangrijke

van fundamentele of vaak terugkerende

het vervangen van een component door

verschillen tussen de KMO’s, veruit de om-

storingen. De betrouwbaarheid kan omhoog

een ander type.

vangrijkste groep bedrijven, en de grotere

en dus ook het rendement van de installa-

voedingsbedrijven. Van verschillen kan

ties.” Voorwaarde is wel dat de operatoren

Total cost of ownership

iedereen die bij onderhoud betrokken is

voldoende inzicht hebben in techniek en

Het is evident dat bedrijven de onderhouds-

alleen maar leren. Grotere voedingsfabri-

daarmee voeling hebben om correct de

kosten goed in het oog moeten houden.

kanten gaan proactiever om met onder-

nodige werkzaamheden juist uit te voeren.

Vancauwenberghe benadrukt het belang van

houd en leggen duidelijk de focus op het

“Het belang van voldoende opleiding en

total cost of ownership, het totale kostenplaat-

voorkomen van storingen. Dit heeft in de

een positieve attitude mogen we hierbij niet

je tijdens de levensduur van een installatie.

eerste plaats te maken met het productie-

onderschatten”, zegt Vancauwenberghe. “Als

Meteen komt het belang van samenwerking

proces. “Bij grotere bedrijven vindt de

alles klopt, kunnen mooie resultaten worden

en overleg binnen de organisatie naar voren.

productie doorgaans continu plaats en is

gehaald.”

“We moeten af van suboptimalisatie. De aan-

die vergaand geautomatiseerd,” verduidelijkt

koop- of engineeringdienst mag niet enkel

Vancauwenberghe. “Een simpele storing kan

• YVES DE GROOTE •

019

VMT FOOD . 1 MAART 2017 . NR 1

TECHNOLOGIE & TECHNIEK

ACHTERGROND

Blockchain brengt revolutie in data Technologie verandert voedingslandschap ingrijpend Blockchaintechnologie is in de IT en de financiële sector allang geen onbekende meer. Dit ligt anders in de voedingsindustrie. Experts verwachten dat blockchain, ook wel vergeleken met de opkomst van internet in de jaren negentig, grote impact heeft op de voedingsbedrijven. Wat houdt de technologie precies in en wat zijn de toepassingen in de voedingssector?

oprichter van duurzaam adviesbureau Forest Trust, afgelopen zomer tijdens een bijeenkomst in Amsterdam. Volgens de Australiër is certificering vatbaar voor gesjoemel en maakt het bedrijven lui – kortom: het is een doodlopende weg. Technologie is de logische vervanger, geeft hij aan. Hij doelt op de blockchaintechnologie, die in tegenstelling tot certificering wel betrouwbaar is en transparant. De aanwezigen uit de voedingssector keken Poynton glazig aan bij het horen van die term. De meesten hebben geen idee wat blockchain inhoudt, laat staan wat de mogelijkheden zijn voor de voedingsindustrie. Niet heel vreemd, vindt John Kalle van IT-bedrijf SolidForm, want blockchain (kader) is voor de hele wereld nog vrij nieuw. Een digitaal blockchainnetwerk wordt mogelijk gemaakt door software die met verspreide kopieën van databases werkt en wordt gebouwd op basis van het toevoegen van informatie aan een gedeelde database, die eenmaal ingevoerd onveranderbaar is, legt hij uit.

Ook in de voedingsketens gaat blockchain een belangrijke rol spelen.

“Alle informatie en transacties worden op zo’n netwerk met alle schakels in de keten gedeeld zonder dat hier één centrale partij

020

Voedingsmiddelenfabrikanten die willen

zekerheid hebben dat er niet mee gerom-

zoals een bank aan te pas komt. Alles is

aantonen dat ze duurzaam bezig zijn, ont-

meld is en dat er bijvoorbeeld geen kinder-

gedecentraliseerd”, vult blockchainexpert

komen bijna niet meer aan het hebben van

arbeid aan te pas is gekomen. Fabrikanten

Jacob Boersma van Deloitte aan. Onnodige

een certificaat of keurmerk voor hun pro-

kunnen die zekerheid echter ook bieden

tussenschakels of middlemen verdwijnen,

ducten. Consumenten willen steeds vaker

zonder gebruik te maken van certificatie

waardoor de kosten omlaag kunnen, voegt

de herkomst van hun product weten, enige

en keurmerken, betoogde Scott Poynton

Lan Ge toe. Zij is expert risicomanagement

Jacob Boersma, blockchainexpert bij Deloitte:

Wetenschapper Lan Ge: “In alle ketens is een

Volgens John Kalle is de blockchain niet bedoeld om

“Blockchain biedt uitkomst bij recalls.”

datarevolutie gaande.”

de tussenhandel uit te schakelen.

aan Wageningen University and Research

organisatiestructuur van ondernemingen

pen drie jaar geïnvesteerd in meer dan 120

(WUR). “Al die transacties moeten nu nog

radicaal te transformeren. Op de website

blockchainstart-ups. Verder zitten al meer

gecontroleerd worden door een trusted

managementboek.nl zegt hij: “Waar het

dan 800 bedrijven in het blockchain-ecosys-

third party. In een blockchain kan iedere

wereldwijde web de basis legde voor een

teem. De prognose is dat in 2025 meer dan

aangesloten partij de transactie zien en die

10 procent van het

op basis van een algoritme verifiëren.”

wereldwijde bruto

Blockchainrevolutie Googelen van het woord ‘blockchaintechnologie’ levert een heleboel hits op. Veel

‘Met blockchain had het paardenvleesschandaal voorkomen kunnen worden’

nationaal product is opgeslagen op blockchainplatforms, aldus het World Economic

partijen blijken zich ermee bezig te houden

Forum. Hoewel de

en zien er brood in. Al snel duikt ook het

verwachtingen hoog-

boek Blockchain revolution op van de Cana-

internet van informatie, hebben we nu de

gespannen zijn, blijkt het nog niet concreet

dese internetgoeroe Dan Tapscott. Zijn

mogelijkheid om een internet van waarde te

te spelen in de voedingsmiddelenindustrie.

boodschap: de technologie achter de vir-

creëren.” Uit gegevens van IBM en Deloitte

tuele munteenheid bitcoin heeft de potentie

blijkt dat blockchain aan een opmars bezig

In de kinderschoenen

om het bedrijfsleven, de politiek en zelfs de

is: meer dan één miljard dollar is de afgelo-

“We kunnen er nog niet zo veel over vertellen, omdat we er nog geen standpunt over hebben ingenomen”, reageert woordvoerder

Wat is blockchain en hoe werkt het?

Hugo Stienstra van Nestlé. “Maar uiteraard

Blockchain is een openbaar online grootboek voor transacties. De registratie van deze transacties

volgen we de laatste trends en ontwikkelin-

vindt niet plaats op een centrale server die gehackt kan worden, maar op een wereldwijd netwerk

gen.” Ook Ahold zegt een nieuwe technolo-

van computers. Elke tien minuten – in geval van bitcoin-blockchain – worden alle recente transacties

gie als blockchain met interesse te volgen.

door computers van het wereldwijde netwerk geverifieerd, gecleared en opgeslagen in een nieuw

Zegsvrouw Els van Dijk: “De eerste stap is

blokje dat als een ketting aan het vorige wordt geregen. De structuur krijgt vervolgens een digitaal

dat we kijken welke toepassingen voor ons

tijdstempel, zodat er altijd een historisch overzicht is. Dit maakt het praktisch onmogelijk om verande-

als supermarkt interessant kunnen zijn en

ringen in het virtuele register aan te brengen. Potentiële cybercriminelen zouden de volledige ge-

wat het toevoegt aan onze huidige syste-

schiedenis van de blockchain moeten herschrijven terwijl iedereen toekijkt.

men. Omdat we nog in een oriënterende

Blockchain biedt de mogelijkheid om vertrouwen te scheppen tussen partijen die elkaar niet kennen

fase zijn, vinden we het te vroeg om onze

zonder tussenkomst van een derde partij, bijvoorbeeld een bank, die bovendien transactiekosten

visie op deze technologie te geven.”

rekent en aan de haal kan gaan met data. Bron: interview met Don Tapscott, mede-auteur van Blockchain Revolution op de website

Consumentenvertrouwen

www.managementboek.

De voordelen zijn evident, benadrukt Kalle: “De gegevens zijn veilig en kunnen

021

VMT FOOD . 1 MAART 2017 . NR 1

TECHNOLOGIE & TECHNIEK

ACHTERGROND

als ze eenmaal zijn ingevoerd niet worden

nent bewijs van eigendom. Corrupte amb-

worden door de inzet van blockchaintech-

gewijzigd. Dat maakt voedselfraude lastig.

tenaren kunnen de landeigenaar niet zo-

nologie”, merkt Boersma op.

Verder is er geen machtige derde partij die

maar eigendom afhandig maken”, zegt

alle data beheert, en de snelheid van het

Boersma. Fabrikanten kunnen zo aantonen

Tussenhandel en certificering

verwerken van transacties neemt toe. Een

dat boeren niet worden uitgebuit, althans

Betekent de komst van de blockchain een

transactie duurt dan enkele seconden in

op het gebied van landrechten.

kleinere rol voor certificerende instellingen

plaats van een dag. Een supermarkt heeft

Blockchain valt goed te combineren met

en handelaren in de keten? De positie van

zo snel inzicht in wat er gebeurt in de ke-

bijvoorbeeld sensoren. “Stel je hebt een

iedere middleman die weinig waarde toe-

ten.” De keten wordt zo snel inzichtelijk

container met vlees. Sensoren kunnen dan

voegt aan de keten wordt bedreigd, aldus

door blockchain, zegt Kalle. Zo zouden

de temperatuur bijhouden gedurende de

Boersma.

certificerende instellingen bijvoorbeeld de

reis. Via een internetverbinding kun je die

Volgens Ge kan de blockchain een bedrei-

aan de blockchain toegevoegde pdf ’jes van

gegevens wegschrijven op de blockchain. Je

ging vormen voor certificeringsorganisaties

duurzaamheids- en voedselveiligheidscerti-

hoeft dan bijvoorbeeld geen notaris in te

als de productherkomst straks valt te veri-

ficaten direct kunnen valideren.

schakelen om te controleren of de gegevens

fiëren via de blockchain. “Nu doen auditors

“Ook kan een blockchain het consumenten-

kloppen. De koper kan alles verifiëren: of

dat. Zij beheren gegevens in een databank.”

vertrouwen opvijzelen”, zegt Ge. “Ze kun-

de deuren dicht zijn gebleven tijdens het

Niet alles is even makkelijk te automatise-

nen namelijk alle stappen traceren en het

transport, hoe lang het product onderweg

ren, maar routinematig werk gebeurt in de

dwingt ketenpartijen ook om hun beloften

was, waar het vandaan komt bijvoorbeeld.”

toekomst digitaal, denkt ze. Wellicht zullen

waar te maken.” Maar wat als een ketenpar-

Volgens Boersma is het daarmee niet meer

standaarden verder harmoniseren en som-

tij bewust of onbewust toch foute informa-

nodig om te vertrouwen op de documenten

mige daardoor zelfs verdwijnen. Voor in-

tie in de blockchain brengt? Handmatig

van de verkoper.

tensiever werk, zoals controle op kinder-

gegevens invoeren brengt dit risico met zich

Ook tijdens een recall biedt blockchain uit-

arbeid en arbeidsomstandigheden, blijven

mee. Maar volgens Ge gebeurt dit gelukkig

komst: je ziet heel snel waar een batch zich

auditors natuurlijk hard nodig. En voor

steeds vaker automatisch via bijvoorbeeld

bevindt en waar die vandaan komt, aldus

ontbossing? Boersma: “Om te controleren

sensoren, wat de foutenmarge verkleint.

Boersma. Om de traceerbaarheid goed

op ontbossing vliegen al drones over bij-

“Het voorkomen van invoerfouten kan niet,

door te kunnen trekken op het blockchain-

voorbeeld palmolieplantages. Je kunt de

maar je kunt de fout wel altijd traceren naar

netwerk is een menselijke handeling soms

gegevens die de drone verzamelt vervol-

de verantwoordelijke, omdat je zorgt dat de

nodig. “Iemand moet bijvoorbeeld de link

gens vastleggen in de blockchain.”

geschiedenis van de informatie geborgd is

leggen tussen de koe en het gehakt. Dat

Volgens Kalle is de blockchain niet bedoeld

in de blockchain.”

betekent dat als de koe het slachthuis

om de tussenhandel uit te schakelen. Dat

verlaat, dit ook weer geregistreerd moet

is in zijn ogen niet alleen unfair, maar zo

Traceerbaarheid

worden in de blockchain. Dat moet in

creëer je ook geen draagvlak voor leveran-

Omdat de blockchain misbruik via mono-

iedere schakel gebeuren waar producten

ciers om openheid te geven. Een zekere

polieposities verkleint, is hij ideaal in

een verandering ondergaan.”

mate van anonimiteit in de blockchain is

landen waar landeigendom niet goed is

Hoe meer data en technologie, hoe kleiner

belangrijk om de concurrentiepositie van

geregeld. “Door landrechten goed vast te

de kans op gerommel. “Het paardenvlees-

ondernemingen te beschermen.

leggen in de blockchain, heb je een perma-

schandaal had wellicht voorkomen kunnen

“Sommige bedrijven willen niet dat andere ketenpartijen weten waar ze inkopen. De auditor kan dan controleren of de certificaten kloppen zonder dat cruciale informatie bekend wordt voor de rest van de ketenpartijen.” Hij noemt nog een andere reden waarom de tussenhandel belangrijk blijft: “Omdat deze handelaren voor meerdere partijen inkopen, zorgen ze voor volume in de keten. Inkopen in bulk is juist gunstig voor super-

022

markten. Afzonderlijke leveranciers kunnen Een grafische weergave van de blockchainketen.

dit niet.”

Blockchain staat in de voedingsindustrie nog in de kinderschoenen.

Soorten blockchains

bank, maar de praktijk wijst anders uit.

modules over de toepassingsmogelijkheden

Hoe kies je als bedrijf om wel of niet aan

Partijen die een blockchain oprichten, het

van blockchain in de voedingsketen. Eerder

een blockchainketen mee te doen? Er zijn

meeste geld hierin investeren of die meer

bracht ze al leermodules uit over het Inter-

zijn verschillende varianten: een gesloten

data en rekenkracht ter beschikking stellen

net of Things. Hoe blockchain het zaken-

variant (een beperkt groepje partijen), een

voor het optimaal functioneren van zo’n

doen en de efficiëntie in de keten verbetert,

hybridevorm (een deel van de keten) en een open blockchain. Welke van de drie kies je? Dat hangt helemaal af wat voor doel de potentiële oprichter van de blockchain voor ogen heeft, weet Ge. “Maar als een keten

‘Blockchain gaat een rol spelen in de foodindustrie, dat staat vast’

zal de belangrijkste prikkel voor bedrijven zijn om mee te doen. En natuurlijk meer garanties op duurzaam-

dezelfde belangen nastreeft en er is veel ver-

heid, vertelt Rudy

trouwen, dan is een blockchain misschien

Hagedorn van het

helemaal niet nodig. En zijn er te weinig

blockchain hebben meer macht dan de rest.

Consumer Goods Forum. “Deze techno-

partijen dan loont het ook niet”, zegt Ge.

“Zij worden mogelijk beloond met meer

logie maakt het mogelijk om data uit te

Een blockchain is relevant bij veel partijen

rechten. Bij besluitvorming krijgen ze bij-

wisselen tussen bedrijven die elkaar niet

en wankel vertrouwen.

voorbeeld een zwaardere stem”, zegt Kalle.

kennen. Het maakt transacties mogelijk in

Ondanks de kosten en uitdagingen zijn de

een onbetrouwbare omgeving.”

Inrichten

te behalen voordelen met blockchain nog

Een blockchain inrichten is bepaald niet

altijd veel groter, vinden de deskundigen.

laagdrempelig, vertelt Kalle. Er is veel

• MAURICE DE JONG • M. de Jong is redacteur VMT

rekenkracht nodig en dat kost geld en

Leermodules

energie. Daarom is de snelheid van data-

Hoewel blockchain nog relatief onbekend

verwerking nu nog beperkt. Boersma:

is in de voedingsbranche, wordt er toch al

Food Future Event

“Op dit moment is het vooral interessant

met de technologie geëxperimenteerd. Het

Blockchain en andere nieuwe technolo-

voor grote transacties met relatief lage fre-

Consumer Goods Forum, waar bedrijven

gieën is een van de onderwerpen die aan

quentie. Dat betekent wel containers vol-

als Unilever en Ahold bij zijn aangesloten,

bod komen op het Food Future Event.

gen, maar geen individuele stuks fruit.”

doet onderzoek naar de mogelijkheden.

Dit VMT-event is op 23 maart in

En ook bij de organisatie van zo’n keten

De organisatie voor fabrikanten van consu-

Congrescentrum 1931 in Den Bosch (NL).

komt heel wat kijken. In theorie mag er dan

mentengoederen en retail ontwikkelt samen

Zie: www.vmt.nl/FoodFutureEvent2017

geen dominante third party zijn zoals een

met technologiebedrijf IBM een serie leer-

023

RFID Initial verliest uw kleding nooit uit het oog! Traceer uw bedrijfskleding, van ophaling tot teruglevering.

Kleding wordt voorzien van RFID-chip

Kleding wordt automatisch gescand bij ophaling en levering

Alles wordt voor u in kaart gebracht op een digitaal platform Kijk voor meer info op www.initialservices.be of bel 0800 97 180

Workwear

Innovatieve RFID-tracering van bedrijfskleding. Meten is weten. Initial maakt deel uit van Rentokil Initial®, een van de grootste dienstverlenende bedrijven ter wereld. We bieden totaaloplossingen aan voor bedrijfskleding, sanitaire hygiëne, vloerhygiëne en cleanroomdiensten. Daarbij verlenen we bedrijven en organisaties steeds een deskundige service op maat, zodat klanten zich volledig op hun eigen business kunnen concentreren. Voor de opbouw van onze expertise steunen wij op onze jarenlange ervaring, onze gespecialiseerde medewerkers en onze permanente zoektocht naar innovatie. Zo investeert Initial regelmatig in nieuwe technologieën en nieuwe manieren van werken om de klantenservice te verbeteren. De RFID-oplossing is daar een voorbeeld van.

nitial is permanent op zoek naar innovatieve oplossingen die de service verbeteren. Het RFIDtraceersysteem voor bedrijfskleding is daar een nieuw voorbeeld van. Het systeem werkt op basis van chips in de bedrijfskleding via verschillende controlepunten zowel bij de klant als bij Initial. De RFID-oplossing zorgt voor meer transparantie, omdat Initial te allen tijde weet waar elk kledingstuk zich bevindt. Het levert ook tijdwinst op: nooit meer zoeken naar achtergebleven kleding. Bedrijfskleding traceerbaar van ophalen tot afleveren Onze eigentijdse, comfortabele en goed onderhouden bedrijfskleding draagt bij aan een prettige, veilige en productieve werkomgeving. Met een servicecontract van Initial zijn de klanten zeker dat hun bedrijfskleding op elk moment beantwoordt aan de eisen van hun sector, op maat is van elke drager en professioneel onderhouden wordt. Initial zorgt voor een aangepaste reiniging waarbij de vuile kleding wordt gesorteerd, gewassen, gecontroleerd en indien nodig gerepareerd of vervangen. Met een innovatieve RFID-oplossing verliest Initial de kleding in dit proces nooit uit het oog.

‘De klant blijft op de hoogte dankzij onze rapportage via een digitaal platform.’ RFID staat voor Radio Frequency Identification. Het traceersysteem werkt op basis van chips die we in de kleding verwerken. De chips sturen een signaal uit waarmee we de bedrijfskleding traceren. Concreet scannen we de vuile was in bij de ophaling en volgen we de kleding tot en met de aflevering terug bij de klant. Er zijn verschillende controlepunten ingebouwd, zowel bij de klant als bij Initial. De klant blijft op de hoogte dankzij onze rapportage via een digitaal platform en weet exact welke (en hoeveel) vuile was we ophalen en welke schone was we terugbrengen.

Voordelen 1. 2. 3. 4.

Een antwoord op een reële behoefte Meten is weten Tevredenheid bij de klant en zijn medewerkers Een waterdichte, innovatieve en betrouwbare oplossing voor verloren kleding 5. Door de tracering gaat kleding niet verloren moet ze minder snel vervangen worden 6. Aanzienlijke tijdwinst, dankzij de automatisering van het systeem 7. Een toekomstgericht systeem

Voor meer info: www.initialservices.be

VOEDSELVEIIGHEID & KWALITEIT

VMT FOOD . 1 MAART 2017 . NR 1

WETENSCHAP

Tools voorspellen cadmiumgehalte Groenteverwerkers kunnen onder norm blijven Door de ontwikkeling van twee tools is het beter mogelijk voor de groenteverwerkende industrie om onder de Europese norm te blijven voor het cadmiumgehalte in spinazie en wortelen. Binnen het Flanders’ FOOD-project FoodCad werkten vijf West-Vlaamse bedrijven hiervoor twee jaar samen met Inagro, CODA en UGent.

de groente die hierop geteeld wordt, zeggen professoren Filip Tack en Tomas Van de Sande. Tack is hoofd van het laboratorium voor Analytische Chemie en Toegepaste Ecochemie van de Universiteit Gent. Van de Sande is bij Inagro verantwoordelijk voor onderzoeksprojecten en proefveldonderzoek. Elke bodem bevat een minieme

De Europese Unie verscherpt mogelijk nog

Geen eenduidig verband

hoeveelheid van het zware metaal. Hoeveel

dit jaar haar norm voor cadmium in groen-

België is met 890.000 ton en een markt-

een gewas opneemt, verschilt niet alleen

ten. Deze is geregeld in Verordening EG

aandeel van 27 procent de grootste pro-

per gewas en plant, maar is ook nog eens

1881/2006. Momenteel bedraagt de norm

ducent van diepvriesgroenten in Europa.

afhankelijk van onder meer bodemsoort

0,2 mg/kg (ppm) voor spinazie. Voor wor-

Aanvankelijk was het doel van het project

– klei, leem of zand –, zuurtegraad (pH), en

telen is dit 0,1 mg/kg (ppm). De normen

het bestuderen van de verlaging van het

organisch stofgehalte van de bodem. De

zijn al bijzonder streng, omdat dit zwaar

cadmiumgehalte via teelttechnieken. Al

regio speelt dus een belangrijke rol. Ook

metaal giftig en carcinogeen is. Het hoopt

snel werd duidelijk dat bodem- en weers-

weersomstandigheden, zoals regenval en

zich op in het lichaam en wordt slechts

omstandigheden de belangrijkste factoren

droogte, en het seizoen zijn van invloed

langzaam door de nieren uitgescheiden,

zijn. Gevolg was dat de perceelkeuze als

op het cadmiumgehalte van het gewas.

weet coördinator Veerle Rijckaert van

instrument overbleef. De complexiteit van

het Flanders’ FOOD-project FoodCad.

het project zat vervolgens in het ontbreken

Model bouwen

Het FAVV controleert de groenten dan

van een eenduidige relatie tussen het cad-

Twee rekentools werden ontwikkeld voor

ook nauwgezet op cadmium en andere

miumgehalte in de bodem en het gehalte in

het voorspellen van de kans dat het cad-

zware metalen. Aanscherpen van de normen kan grote impact hebben op de volledige groentesector en de verwerkende bedrijven. De kans bestaat dat het telen van blad- en wortelgroenten op bepaalde percelen zelfs niet langer mogelijk blijkt.

Aandeel in Belgische Aandeel in Vlaamse

en fruitverwerking

voedings- en

drankenindustrie

60%

Het onderzoeksproject kijkt naar wortelen

Omzet in miljoen euro

1.976

84%

en spinazie, omdat beide van jongs af aan

Tewerkgestelden

3.778

79%

gegeten worden. Bovendien zijn ze ook veel

Nettowaarde in miljoen euro

309

78%

in babyvoeding te vinden. Voor spinazie 026

Aantal bedrijven

Vlaamse groente-

komt hier nog bij dat het opgenomen

Tabel 1. Kerncijfers West-Vlaamse groente-industrie. Bron: Voedsel om over na te denken, 2016, Vlaamse

cadmium zich ophoopt in de bladeren.

Overheid.

Foto: Inagro

Bovenop het veldwerk kwam nog heel wat hogere statische wiskunde kijken voor de verwerking van een enorme database aan gegevens.

miumgehalte in spinazie en wortelen op

op probabilistische wijze ingeschat met

sen wel of niet op die grond te telen.” De

een bepaald perceel onder de Europese

behulp van Monte Carlo-simulatie (een

Gentse professor maakt de vergelijking met

norm zal blijven. Voor de dataverzameling

simulatietechniek waarbij een proces niet

een weersvoorspelling: “Daar krijgen we

werd het nodige veldwerk verzet. Zes telers

één keer maar elke keer met andere start-

bijvoorbeeld een voorspelling dat er mor-

van de deelnemende bedrijven deden hier-

condities vele malen wordt gesimuleerd,

gen 15 procent kans is op regen. Het is dan

aan mee. Van de Sande: “Van belang is

red.). De ontwikkelde modellen werden

aan ons om op basis hiervan te beslissen om

vooral de juiste proefopzet, zodat de ver-

daarna uitgewerkt tot de rekentools.”

een tent te voorzien voor dat tuinfeest of

schillende teeltomstandigheden en de rela-

niet.”

tie met cadmium in de groenten bestudeerd

Rekentool

kon worden.” In elke proef varieerde telkens

Van de Sande en Tack benadrukken de een-

Eerste ervaringen

één factor, terwijl alle andere bodem- en

voudige gebruikersinterface. De gebruiker

Volgens Rijckaert zijn de eerste ervaringen bij

gewasparameters zo constant mogelijk

hoeft niet meer in te geven dan drie discrete

de deelnemende bedrijven positief. “Het om-

gehouden worden.

bodemparameters: cadmiumgehalte, pH

gaan met kansen is niets nieuws bij onderne-

De meeste spinazievelden lagen in de

(zuurtegraad) en textuur (zand, leem of

men en het opstellen van businessplannen:

Leemstreek, waar de cadmiumproblema-

zandleem). Voor de spinazie moet ook

hier moeten ook keuzes gemaakt worden.”

tiek bij het telen het meest voorkomt. Het

nog aangeduid worden of het gaat om

Alle voedingsbedrijven en telers die in de tool

federale Centrum voor Onderzoek in

geïnteresseerd zijn, kunnen hiervoor terecht

Diergeneeskunde en Agrochemie (CODA)

bij Inagro. “We kunnen vooraf grondanalyses

deed de proeven met historisch vervuilde cadmiumpercelen uit de Kempen, waarop momenteel niet meer geteeld mag worden.

‘We geven adviezen over groenteteelt’

uitvoeren en teeltadviezen geven. Na de oogst kunnen we de cadmiumgehaltes analyseren in ons geaccrediteerde laboratorium”, zegt Van de Sande. “Bedrijven die beide analyses

Bovenop het veldwerk kwam nog heel wat

laten doen, krijgen een korting. Zij leveren

hogere statische wiskunde kijken voor de verwerking van een enorme database aan

voorjaars-, najaars- of winterspinazie. Zo

waardevolle data aan die de modellen verder

gegevens. “In eerste instantie werd gezocht

eenvoudig is het uiteindelijk. Op basis hier-

ondersteunen en robuuster maken.” De re-

naar correlaties tussen het cadmiumgehalte

van krijgt de gebruiker als resultaat de kans,

kentools zijn nu gebaseerd op data die afkom-

in de plant en andere variabelen via data-

uitgedrukt in percent, dat het cadmium-

stig zijn van teelten die geteeld zijn in slechts

analyse. Een Anova (variantie-analyse, red.)

gehalte (mg/kg verse stof) van de groente

twee seizoenen. Om de nauwkeurigheid van

liet dan toe significante voorspellende

geteeld op een bepaald teeltveld boven de

de onderliggende modellen verder te verbete-

variabelen te identificeren”, legt Tack uit.

Europese norm zou kunnen liggen. Tack

ren, blijven Inagro, CODA en UGent verder

“Tenslotte selecteerden we een meervoudig

wijst er nog op dat de tool een kans bere-

werken aan het model. “De bedrijven zijn de

lineair regressiemodel om als basis te die-

kent, maar geen advies inhoudt: “Uiteinde-

vragende partij”, zegt Rijckaert.

nen voor het voorspellingsmodel. De kans

lijk is het aan de teler en zijn afnemer om

op een normoverschrijding wordt tenslotte

op basis van de risico-inschatting te beslis-

• YVES DE GROOTE •

027

VMT FOOD . 1 MAART 2017 . NR 1

ECONOMIE & BEDRIJVEN

INTERVIEW

‘Fairtrade is een opportuniteit’ Sourcing Program maakt producten toegankelijker “Fairtrade biedt een oplossing voor de verduurzaming van de productketens”, zegt directeur Nicolas Lambert van Fairtrade Belgium. Hij ziet dit ketenmodel op de eerste plaats als een opportuniteit. “Mijn droom is dat sociaal, economisch en ecologisch verantwoorde voeding vanzelfsprekend is.” Het Sourcing Program moet de producten voor bedrijven toegankelijker maken.

meer besteden in de winkel. Zij vinden goede kwaliteit en de herkomst van de producten belangrijk en zijn bereid daarvoor te betalen.” Het totaal aantal productreferenties in de voeding in België schat Lambert op 1.600. In 2015 bedroeg de verkoopwaarde van Fairtrade-producten volgens hem wereldwijd circa 7 miljard euro, waarvan

Foto: Fairtrade Belgium

meer dan 90 procent voeding – de rest is prijs, onder meer in de vorm van prefinan-

katoen.

ciering en een minimumprijs met daar-

Het aantal boeren (87,7%) en arbeiders

bovenop premies. Als tweede punt bieden

(12,3%) in Afrika en Midden-Oosten, Azië

we betere arbeidsomstandigheden, zoals

en Latijns-Amerika dat gesteund wordt, is

vrijheid van vakbond en geen kinderarbeid.

1,6 miljoen: 49 procent produceert koffie,

En als derde betere milieuomstandigheden:

22 procent thee en 11 procent cacao. Bij de

ggo’s en behoud van natuur en geen gevaar-

overige 18 procent gaat het om onder meer

lijke pesticides.”

sinaasappelen, druiven, bier en rijst (zie

De winst voor de voedingsindustrie ligt

www.fairtradebelgium.be). Gemiddeld be-

met name in de grote meerwaarde van

schikken de boeren over 1,4 hectare grond.

dit label voor de consument die aan een

In 2015 ontvingen zij totaal 100,6 miljoen

eerlijke, menswaardige keten hecht. De

euro aan premies, die vooral besteed wer-

voorwaarde voor het gebruik van het label

den aan bedrijfsinvesteringen – kwaliteit en

op de verpakking is nadrukkelijk wel dat de

verhoging van de productie –, gezondheids-

In België is niet meer dan 0,4 tot 0,5 procent van de chocolade op

ingrediënten die als Fairtrade beschikbaar

zorg en onderwijs.

de markt Fairtrade.

zijn, ook als dusdanig gecertificeerd zijn. “Bijna 90 procent van de consumenten kent

Onafhankelijkheid

de term fair trade, van wie 73 procent het

Lambert onderstreept het belang van eigen

“Fairtrade is win-win voor alle schakels

blauw-groene label herkent en 94 procent

certificeringsstandaarden voor de volledige

van de keten”, benadrukt Nicolas Lambert,

het label ook vertrouwt.”

keten. “Die zijn van essentieel belang voor

sinds juni vorig jaar directeur van Fairtrade

028

onze onafhankelijkheid. Geïnteresseerden

Belgium. Daarvoor werkte hij vooral als

Consument besteedt meer

kunnen de drie standaarden raadplegen

marketingmanager of directeur bij uiteen-

Ook voor retailers zijn de producten heel

op de website van Fairtrade International.

lopende voedingsbedrijven. “Fairtrade biedt

interessant. “Uit onderzoek is gebleken dat

We zijn hierin volledig transparant, wat

allereerst boeren in het Zuiden een eerlijke

kopers van Fairtrade-producten 20 procent

in belangrijke mate bijdraagt aan onze

is met duurzame consumptie en 50 procent staat er positief tegenover.” Dit verklaart ook het succes van de biologische landbouw in België. Volgens Bioforum Vlaanderen groeide de markt tussen 2014 en 2015 met 18 procent tot 514 miljoen euro. “Interessant is ook dat Fairtrade-producten een biolabel kunnen hebben als ze werken met biologische ingrediënten. Meer dan 50 procent van de Fairtrade-producten zijn dan ook bio.”

Fairtrade Sourcing Program De organisatie ontwikkelde het Fairtrade Foto: Yves De Groote

Sourcing Program voor voedingsfabrikan-

“Voorwaarde om het Programlabel te vermelden, is dat 100 procent van de cacao of suiker Fairtrade is”, zegt Nicolas Lambert.

ten die enkel Fairtrade cacao of suiker in de productreceptuur willen gebruiken en in combinatie met gangbare ingrediënten die wel in Fairtrade op de markt zijn, zoals noten, vanille, cacao of suiker. Op de verpakking mag dan het Fairtrade Programlabel vermeld zijn. Lambert: “Voorwaarde

betrouwbaarheid.” De certificering en

(53%) van de Belgische gezinnen heeft wel

is wel dat 100 procent van de cacao of sui-

controle gebeurt door de onafhankelijke

een Fairtrade-product in huis. Toch kan het

ker Fairtrade is.” Hij benadrukt dat aan de

certificeringsorganisatie Flocert, die

nog veel beter. “In vergelijking met landen

geldende standaarden voor Fairtrade niets

ISO-17065 geaccrediteerd is.

als Nederland is in België de totale omzet

is veranderd.

Fairtrade Belgium doet jaarlijks de audits

relatief laag met 115 miljoen euro. Daarvan

van de voedingsbedrijven in België. “We

is 61,5 miljoen euro afkomstig van de

Telersbelang

controleren bijvoorbeeld de boekhouding

retailmarkt en 54,1 miljoen euro van de

Het belang hiervan voor de teler van bij-

en de grondstoffenaankoop en product-

out-of-home markt.”

voorbeeld cacao is dat hij dankzij dit programma de kans heeft om meer cacao te

verkoop. Op die manier gaan we na of de grondstoffen in de producten met een

Hoop voor toekomst

verkopen. Het aanbod van Fairtrade cacao

Fairtrade-label ook daadwerkelijk gekocht

De groeicijfers in combinatie met de be-

is immers veel groter dan de vraag op dit

zijn volgens de Fairtrade-standaarden.

kendheid, het vertrouwen in het logo

moment. Succes van het programma bleef

Naast de audit ondersteunen we bedrijven

geven Lambert evenwel hoop voor de toe-

niet uit. “In Duitsland vertienvoudigde de

bij het vinden van de juiste grondstoffen en

komst. Hij brengt ook onder de aandacht

verkoop van Fairtrade cacao van 1.400 ton naar 14.000 ton per

het in de markt zetten van de producten. Dat doen we met bijvoorbeeld marketingtips of promotie via onze eigen kanalen. Bedrijven betalen ons een bijdrage per geproduceerde verpakking.”

‘94% van de consumenten vertrouwt het logo’

jaar”, weet Lambert. “In België is niet meer dan 0,4 tot 0,5 procent van de chocolade op de markt Fairtrade. Voor

Belgische markt

bananen is dit 12 pro-

Natuurlijk is Lambert bijzonder tevreden

dat de consument meer en meer begaan is

cent. Wereldwijd wordt slechts 1,2 procent

over de ruim bovengemiddelde 10,9 pro-

met duurzaamheid. Hij verwijst naar cijfers

van de cacao verkocht tegen Fairtrade voor-

cent groei van Fairtrade-producten in 2015,

van de Belgische Technische Coöperatie

waarden.”

die duidelijk duidt op een marktvraag. “De

(BTC), het agentschap voor ontwikkelings-

gemiddelde FMCG-markt groeide niet

samenwerking. “Een studie toonde aan dat

meer dan 1,1 procent.” Meer dan de helft

26 procent van de Belgen zelfs zeer begaan

• YVES DE GROOTE •

029

LABORAMA EXPO

2017 16 & 17 MAART

De vakbeurs voor laboratoriumprofessionals

Live labs Seminars Food route

Voor vrije toegang, registreer u via:

www.expo.laborama.be LOCATIE BRUSSELS KART EXPO Groot-Bijgaarden www.expo.laborama.be Contact: +32-2-481 00 50 - info@laborama.be

ORGANISATOR

Laborama, de beroepsvereniging voor distributeurs en fabrikanten van laboratoriumapparatuur en toebehoren.

Publireportage Cold Jet: Productieoppervlakken in de voedingsindustrie snel ontsmetten tegen salmonella, E. coli en listeria zonder water en zonder secundair afval. Voedselverwerkende bedrijven passen tal van methodes toe om oppervlakken en uitrusting die in contact komen met voeding tijdens de verwerking en voorbereiding, te reinigen en ontsmetten. Voedselverwerkende bedrijven verwijderen vaak eerst het grootste vuil en resten. Hoewel de oppervlakken en uitrusting er nadien op het eerste gezicht schoon uitzien, worden deze oppervlakken niet ontsmet. Een schijnbaar schoon oppervlak kan nog steeds levensvatbare micro-organismen bevatten die voedselvergiftiging kunnen veroorzaken. Cold Jet droogijs systemen reinigen en tegelijk ontsmetten doeltreffend in de voedingsindustrie. Ze maken gebruik van droogijs en perslucht om contaminanten en schadelijke bacteriĂŤn van het oppervlak (transportband, ketting of andere) te verwijderen. Het droogijs sublimeert zodra het in contact komt met het oppervlak, waardoor er geen bijkomend afval of chemische residuen achter worden gelaten. Bovendien is de methode niet-schurend en niet-geleidend met als gevolg minder slijtage van de uitrusting of schade aan elektrische onderdelen. Het Cold Jet-systeem kan ook als een vaste installatie ingebouwd worden voor een continue reiniging en ontsmetting om een voedselverwerkende lijn vaker te reinigen en ontsmetten. www.coldjet.com

VMT FOOD . 1 MAART 2017 . NR 1

INGREDIËNTEN

Glutenvrije pizza’s

Battermixen

Domino’s heeft twee glutenvrije pizza’s ontwikkeld: de pizza

Battermixen zijn functionele mengsels van diverse soorten

Margaritha en de Perfect Pepperoni.

bloem en zetmeel met eventueel toegevoegde kruiden of functionele hulpstoffen. De mengsels van De Korrelbeheer zijn geschikt om paneermeel, cornflakes of Panko te hechten aan vlees-, pluimvee- of visproducten. Het mengsel Tempura is op basis van diverse soorten bloem en zetmeel met eventueel toegevoegde kruiden of functionele hulpstoffen die de typische eigenschap hebben een krokante en luchtige korst te vormen. Tempura wordt toegepast in een twee- of driefasesysteem. Breaders is een mengsel van paneermeel met kruiden of functionele hulpstoffen. Ze zijn geschikt voor veelal vlees- en pluimveeproducten om daaraan een krokante korst te geven. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.dekorrelbeheer.nl

“Het introduceren van een glutenvrije pizza door Domino’s is relevant omdat er binnen het fastfoodaanbod nog weinig keuze is voor mensen

Stabilisatie kokosyoghurt

die glutenvrij moeten of willen eten”, meldt Domino’s op zijn website. Domino’s heeft twee jaar gewerkt aan het ontwikkelen en testen van de

Hydrosol ontwikkelde een stabilisatiesys-

glutenvrije pizza’s. Om de kwaliteit te waarborgen, is in samenwerking

teem voor vegan yoghurt gemaakt van

met de Nederlandse Coeliakievereniging (NCV) een speciale procedure

kokos. Deze desserts worden met dezelfde

ontwikkeld voor het maken van glutenvrije pizza’s in de vestigingen. Zo

technologie gemaakt als reguliere yoghurt.

worden de procedures door één medewerker uitgevoerd om besmetting met gluten uit te sluiten.

De desserts zijn gebaseerd op kokosmelk waaraan indien nodig kokoswater toe wordt gevoegd. De fermentatie vindt plaats met

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.dominos.nl

melkvrije yoghurtculturen. Met het stabiliseersysteem Stabisol kan volgens Hydrosol het vetgehalte en de textuur van het eind-

Oesterzwam als ingrediënt

product worden aangepast. De vegan yoghurt heeft een authentieke yoghurtsmaak en een romige textuur. De subtiele kokossmaak past goed bij de yoghurtculturen. Hydrosol heeft ook ingrediënten om

De organisatie Green Recycled Organics (GRO) hergebruikt

zure room en kookroom te produceren op basis van kokosmelk.

koffiedik om hier vervolgens oesterzwammen in te kweken. Die worden vervolgens verkocht of gebruikt voor het maken van kroepoek of bitterballen.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.hydrosol.de

advertentie

GRO ondervond dat koffiedik een goede grondstof is voor het kweken van verschillende soorten paddenstoelen, zoals oesterzwammen, shiitakes en fluweelpootjes. Op de Horecava vorig jaar in Amsterdam waren verschillende producten, van bitterbal tot kroepoek, van GRO te proeven.

Authentic Tempura

GRO maakt gebruik van reststromen uit de horeca voor de productie van oesterzwammen. Via onder meer Deli XL wordt vanuit de horeca koffiedik ingezameld, dat later gebruikt wordt als voedingsbodem voor de teelt van de grijze oesterzwam. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.gro-holland.com 031

‘EUROFINS LOOPT WERELDWIJD VOOROP MET DE ONTWIKKELING VAN NIEUWE METHODES’

KLANTGERICHT ‘VOEDSELFRAUDE IS ACTUEEL ÉN TE BEPALEN’

INTEGER

COMPETENT

ONZE LABORATORIA:

KWALITEIT

LabCo

CONTACT Eurofins Food Testing Netherlands Tel: +31(0)88 831 00 00 sales-food-nl@eurofins.com

‘HET WORDT MAKKELIJKER OM MEER TE TESTEN DOOR NIEUWE DNA-KITS’

VMT Food.be Trends 2017

Meer meten, meer weten

Arjen Kuneman, Eurofins Food Testing Netherlands: ‘Fraude is van alle tijden’ Het laten testen van voedingsmiddelen kent een sterke toename. Zowel op microbiologische gevaren en andere gezondheidsrisico’s als frauderisico’s en gehaltes aan gezondheidsbevorderende stoffen. Dat constateert Arjen Kuneman, national divisionleader van Eurofins Food Testing Netherlands. Eurofins heeft een lange historie in fraudeonderzoek. Het bedrijf kent zijn

testen uit om aan te tonen of een product

signaleert Arjen Kuneman. En die hebben een grote impact op het vertrouwen van

oorsprong, 29 jaar geleden, in het analyse-

zo’n groot volume aan microbiologische

de consument in voeding en de foodleve-

ren van wijn en vruchtensappen voor het

analyses hebben, zijn we ook bezig met het

De kracht van sociale media is enorm,

veilig is. “Maar omdat we wereldwijd nu

rancier. Gevallen van voedselfraude bij-

ontwerpen van nieuwe methoden

voorbeeld gaan razendsnel rond, ziet

en DNA-kits. In die kits combine-

‘In fraudeonderzoek worden nu grote stappen gezet’

Kuneman. Hij refereert aan onder meer het paardenvleesschandaal en recenter het

ren we onze microbiologische behoeften met onze kennis op

bijmengen van pindadoppen in specerijen.

het gebied van genomics.”

“Fraude is van alle tijden, maar het be-

Klanten kunnen die – betaalbare –

wustzijn daarvan groeit nu. In de voe-

kits straks kopen, en Eurofins gaat

dingsmiddelensector zie ik een sterke

beoordelen van de echtheid. Het bedrijf

ze zelf inzetten, zodat de prijs voor analyses

toename van het aantal testen voor fraude-

heeft dus een lange historie in fraudeonder-

verder omlaag gaat. “Daarmee zal het ook

onderzoek. Daarin worden momenteel heel

zoek. “De analytische mogelijkheden zijn

weer makkelijker worden voor leveranciers

grote stappen gezet. Of dat wordt ingegeven

de laatste jaren sterk gegroeid. En ook dat

om meer te testen.”

door angst weet ik niet. Er zijn gelukkig

genereert extra vraag naar dit type analyses,

heel veel bedrijven die echt staan voor hun

want met die nieuwe mogelijkheden kun je

product ‒ bedrijven met een heel schoon

ook weer meer ontdekken.”

De aandacht voor voeding en gezondheid is nog steeds een andere belangrijke

imago die dat willen vasthouden.”

Maar Eurofins is al lang niet meer louter

trend. En ook daar groeit de vraag naar

een specialist in authenticiteitsonderzoek.

degelijke analysemethodes. Eurofins loopt

Met een aanbod van meer dan 130.000 ana-

wereldwijd voorop met de ontwikkeling

lysemethodes en met diensten als risicobe-

van methodes voor suikers en voedings-

oordeling en kwaliteitsadvies, is het bedrijf

vezels. “Dat gebeurt in ons Carbohydrate

een wereldwijd opererende allrounder

Competence Centre in Heerenveen, waar

geworden.

we vragen binnenkrijgen van over de hele

Foto: Guy Ackermans

wereld. Zo hebben we samen met het R&D-

Arjen Kuneman

Bij de voedselanalyses signaleert

lab van Nestlé in Lausanne een methode

Kuneman nog een belangrijke stijging,

ontwikkeld voor het meten van fructanen

namelijk die van het volume aan micro-

in melkpoeder. Die is door de AOAC, de

biologische testen. “Dat heeft onder meer

wereldwijde organisatie voor standaardisa-

te maken met het sterk gegroeide aanbod

tie van methoden, geaccepteerd als nieuwe

aan kant-en-klaarmaaltijden en bewerkte

standaard voor de hele sector. Fructanen,

groente- en fruitproducten die besmettings-

zoals fructo-oligosachariden, zijn belang-

risico’s met zich meebrengen. Waar van

rijke ingrediënten in babyvoeding en

oudsher groente- en fruitverwerkers pesti-

ouderenvoeding, en de controle van

ciden-analyses lieten doen, hebben ze nu

het gehalte is van groot belang. Want er

ook microbiologische analyses nodig.”

moet wel in zitten, wat op de verpakking

Eurofins voert bijvoorbeeld challenge-

staat.”

033

WE MAKE IDEAS WORK – Uw ambitie is onze uitdaging, uw strategisch resultaat ons uitgangspunt. De kennis en ervaring van onze professionals in de voedingsmiddelenindustrie over de hele wereld staan borg voor vernieuwende oplossingen. Hygienic design, duurzaamheid, operational excellence, (voedsel-)veiligheid en compliance bepalen de ontwikkelingen in uw business. Met kennis van de markt, van uw ambities, met visie op ontwikkelingen én met de toewijding om ieder project van A tot Z op tijd en binnen budget te leveren. Zo maken wij voor u, de beste ideeën werkelijkheid. Het stelt ons in staat uw partner te zijn op het juiste niveau. U staat niet alleen. Met integrale consulting & engineering oplossingen en professioneel projecten constructiemanagement; internationaal denken, lokaal doen. Flexibel, goed en veilig. Tebodin is een multidisciplinair advies- en ingenieursbureau en onderdeel van Bilfinger SE, een internationaal opererende ‘engineering and services’ onderneming. –

TEBODIN NETHERLANDS B.V. www.tebodin.bilfinger.com/food

VMT Food.be Trends 2017

Kansen voor biobased

Bert Frowijn, Tebodin: ‘Nieuwe samenwerkingsverbanden tussen food en chemie’ Meer investeren in de Europese thuismarkt, en het verwaarden van reststromen: die twee ontwikkelingen signaleert businessLine director Food Bert Frowijn van Tebodin. Die ontwikkelingen bieden kansen voor duurzamer en meer biobased produceren. Jarenlang was de aandacht van grote voe-

we voor de opdrachtgever meerdere alter-

dingsmiddelenbedrijven gericht op groei-

natieven voor locatiekeuze, bouw en in-

markten als Azië. Maar daarin is een

richting van de fabriek in kaart. Zowel de

kentering zichtbaar, aldus Bert Frowijn van

kosten als risico’s van de verschillende

advies- en ingenieursbureau Tebodin. De

mogelijkheden maken we zichtbaar”,

aandacht bij nieuwe investeringen is aan het

zegt Frowijn. Tebodin zorgt zo voor

verschuiven naar Noordwest-Europa. “Het

een totaaloverzicht van de negatieve en

investeringsklimaat is hier aangetrokken,

positieve kanten van verschillende keuzes.

de marges zijn goed en er is hier langere

Daarnaast heeft Tebodin voor het bepalen

tijd minder geïnvesteerd”, verklaart Frowijn

van de duurzaamheid van diverse opties de

de trend. “En voor veel bedrijven is Europa

circulaire productiescan ontwikkeld; dit sa-

een belangrijke thuismarkt vanwege het

men met het bedrijf EcoChain. “Met behulp

volume.”

van die scan kijken we naar alle grondstofstromen en energiestromen in een bedrijf.

Tebodin gaat mee in die trend door

Eigenlijk doen we een soort levenscyclus-

zelf eveneens zijn Europese vestigingen te

analyse per product. De klant ziet zo waar

versterken en uit te breiden. “In België bij-

zijn investeringen het meeste rendement

voorbeeld hebben we ambities om flink te

hebben en het meest duurzaam zijn. Bij-

groeien. Verder zijn we net gestart met een

voorbeeld bij Bolletje heeft dat tot nieuwe

vestiging in Groot-Brittannië en richten we

inzichten geleid.”

van de Bilfinger Groep, omdat het ter plek-

Tebodin zet sterk in op biobased productie binnen de trend van duur-

ke een partner wil zijn voor bedrijven en

zaam produceren. “Op het gebied van

gen zijn belangrijk voor Tebodin, onderdeel

‘Bij nieuwe investeringen verschuift de aandacht naar Noordwest-Europa’

Foto: Nathan Strik

ons sterker op Duitsland.” Die versterkin-

Bert Frowijn

de verwaarding van biomassareststromen is al veel onderzoek gedaan. We zitten nu in de fase

biomaterialen, bijvoorbeeld bioplastics.

van het opschalen en in de prak-

“Je ziet dan ook dat bedrijven als Akzo en

tijk brengen”, aldus Frowijn.

DSM aan de ene kant, en Cargill, Avebe,

Naast de bouw van de bio-etha-

Cosun of Friesland Campina aan de andere

toegevoegde waarde levert doordat het de

nolfabriek, geeft Tebodin bijvoorbeeld en-

kant, elkaar opzoeken om kennis te delen.

bedrijfsprocessen tot in de puntjes begrijpt.

gineeringsupport in een semicommerciële

Er ontstaan heel nieuwe samenwerkings-

demonstratiefabriek van de BioValGroup.

verbanden. Daarbij leveren de voedings-

De bio-ethanolfabriek van Cargill in het Duitse Barby is een voorbeeld van

Daar worden uit biomassareststromen

middelenbedrijven veelal de grondstoffen

schone brandstoffen en hoogwaardige

en de grondstofkennis, en de chemiebedrij-

een investering waarbij Tebodin was

kunstmest geproduceerd.

ven de proces- en marktkennis. Binnen die

betrokken. Bij dit type projecten denkt

Bij biobased productie komen food en che-

samenwerking is Tebodin de ideale partner,

Tebodin al in een zeer vroeg stadium mee.

mie samen in biotechnologie. Zo kunnen

want wij snappen de processen en de uit-

“Met onze dienst Master Planning brengen

agroreststromen grondstof worden voor

dagingen, en komen met oplossingen.”

035

VMT FOOD . 1 MAART 2017 . NR 1

AGENDA

KIJK VOOR DE VOLLEDIGE AGENDA OP VMTFOOD.BE

Food Future Event

Cursussen

Beurzen

Congressen

Het Food Future Event van VMT geeft in één dag een update van de laatste

10-mrt

ontwikkelingen in productintegriteit, productontwikkeling, voedselveiligheid, en ondernemerschap in food. Nieuw dit jaar is dat de Jaarprijs Goede Voeding

16-17 maart

gezonder voedingspatroon. Tijdens een plenair ochtendprogramma geven vier sprekers uit industrie en retail hun visie op bovengenoemde thema’s. Het middagprogramma bestaat uit vier parallelle sessies over de vier thema’s. Datum: 23 maart, Locatie: Den Bosch (NL)

Kwinta-sessie: Welke gevolgen heeft Chinese kwaliteitsbeleid voor Vlaamse bedrijven?

23-mrt

Food Future Event VMT, Den Bosch (NL)

23-mrt

Vital-drempelwaarden, Beveren

28-mrt

2nd International Workshop Personalised Nutrition, Brussel

29-30 maart

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.vmt.nl/FoodFutureEvent2017 5-6 april

Migratie minerale oliën Bij gebrek aan een wetgevend kader is de migratie van minerale oliën naar levensmiddelen een heikel thema waar veel

zet alvast enkele zaken duidelijk op een rij. Datum: 20 april, Locatie: UGent, Gent

Maintenance / Cleantech / M+R, Antwerpen Empack, Den Bosch (NL)

18-apr

Kwinta-sessie: Welke effecten heeft ISO 9001-implementatie?

20-apr

Minerale oliën en voeding: een migratieprobleem? Gent

onzekerheid heerst. De opleiding ‘Migratie van minerale oliën: kiezen tussen recyclage en veiligheid’ van Pack4Food

Laborama Expo, Brussel

21-mrt

2017 tijdens het Food Future Event wordt uitgereikt aan een voedingsmiddelenbedrijf dat aantoonbaar bijdraagt aan een

Good Sensory Practices (vervolg), Zwijnaarde

4-10 mei

Interpack, Düsseldorf (DE)

9-11 mei

Vitafoods, Genève (CH)

16-mei

Smaak begrijpen en meten, Zwijnaarde

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .www.pack4food.be

19-mei

Studiedag Het tijdperk na de klassieke varkenscastratie, ILVO

Drinktec 2017

8-9 juni

Free from Food Expo/Functional Food Expo, Barcelona (ES)

Op de Drinktec 2017 presenteren ruim 1.600

25-28 juni

fabrikanten de nieuwste

11-15 september

Drinktec, München (DE)

21-22 september

Flanders’ FOOD Inspiration Day, Edegem

ontwikkelingen in fabricatie, afvullen en verpakken van dranken, vloeibaar voedsel, grondstoffen en drankingrediënten. Aan bod komen ook logistieke oplossingen, drankmarketing en verpakkingsdesign. De naar verwachting meer dan 70.000 beursbezoekers zijn afkomstig uit de volledige productieketen en komen uit alle industriebranches op het gebied van drank en vloeibare voeding. Het grootste deel is afkomstig uit de fabricage en productie, gevolgd door managers en leidinggevenden. Ook marketingvertegen-

IFT Food Expo, Las Vegas (VS)

4-5 oktober

Solids, Rotterdam (NL)

7-11 oktober

Anuga, Keulen (DE)

11-12 oktober

Empack, Mechelen

31 oktober3 november

Aquatech, Amsterdam (NL)

woordigers laten zich op de Drinktec informeren over de nieuwste ontwikkelingen en trends. Datum: 11-15 maart, Locatie: Messe München (DE) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.drinktec.com 036

Berichten voor de agenda stuurt u naar: redactie@vmtfood.be . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . www.vmtfood.be

VMT FOOD . 1 MAART 2017 . NR 1

VMT Food is hét nieuwe mediaplatform voor de voedings- en drankenindustrie in Vlaanderen, België. VMT Food is een betrouwbare informatiebron voor directieleden en management op het gebied van quality assurance, productie, marketing en sales, inkoop, R&D en productontwikkeling. VMT Food verschijnt vier keer per jaar en is een uitgave van MYbusinessmedia. Redactieadres (België) Gemeenteplein 43-1 8300 Knokke-Heist E redactie@vmtfood.be I www.vmtfood.be Uitgever Suzanne Wanders T +31 (0)570 - 504328 E s.wanders@mybusinessmedia.nl

COLOFON

Redactie Philip Willaert E redactie@vmtfood.be Eindredactie Marjolein Spek T +31 (0)570 - 504306 E m.spek@mybusinessmedia.nl Met medewerking van: AGORIA, FAVV, FEVIA, Flanders’ FOOD, Food Pilot, ILVO Media-adviseurs Monique van Neutegem T +31 (0)6 - 50449402 E m.neutegem@mybusinessmedia.nl Anneloes Veerman T +31 (0)6 - 12707014 E a.veerman@mybusinessmedia.nl

Hoofdredactie (Nederland) Willem-Paul de Mooij T +31 (0)570 - 504386 E w.mooij@mybusinessmedia.nl

Belgische klanten Trevi nv Willem Holemans T +32 (0)9 - 3606216 E willem.holemans@trevi-regie.be

Adjunct-hoofdredactie (België) Yves De Groote T +32 (0)50 - 623520 E redactie@vmtfood.be

Marketing Judith Verbeek T +31 (0)10 - 570 504355 E j.verbeek@mybusinessmedia.nl

Vormgeving Colorscan bv, www.colorscan.nl Druk Drukkerij Roelofs, Enschede Abonnementen Voor vragen over abonnementen, bezorging en/of adreswijzigingen, kunt u bellen met onze Klantenservice. Tel: +31 (0)570 - 504300. E-mail: vmt@mybusinessmedia.nl. MYbusinessmedia BV, VMT Food, Posttbus 58, 7400 GA Deventer Introductie jaarabonnement € 49,- (i.p.v. € 79,-)* *prijzen zijn excl. 6% BTW en € 3,95 administratiekosten. Jaarabonnement geldt tot wederopzegging. Nieuwsbrief Wilt u de gratis wekelijkse e-mailnieuwsbrief ontvangen? Aanmelden: www.vmtfood.be/nieuwsbrief

MYbusinessmedia Mr. H.F. de Boerlaan 28 7417 DA Deventer Postbus 58 7400 GA Deventer Nederland ISSN 2352-5924 Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever openbaar worden gemaakt of verveelvoudigd, waaronder begrepen het reproduceren door middel van druk, offset, fotokopie of microfilm of in enige digitale, elektronische, optische of andere vorm. Publicaties geschieden uitsluitend onder verantwoording van de auteurs. Alle daarin vervatte informatie is zorgvuldig gecontroleerd. De auteurs aanvaarden echter geen aansprakelijkheid voor de gevolgen van eventuele onjuistheden.

Adverteerdersindex AZO NV

pagina 3

Barias

pagina 15

Cold Jet Europe bvba

pagina 30

CSB System AG

pagina 3

De Korrel Beheer BV

pagina 31

Euroﬁns Food Testing

pagina 32

Industrial Auctions

pagina 15

Initial NV

pagina 24/25

Laborama VZW-ASBL

pagina 30

Multivac Belgium NV

pagina 15

Tebodin

pagina 34

Tetra Pak Processing Systems

pagina 2

INSCHRIJVEN & PROGRAMMA: www.vmt.nl/FoodFutureEvent2017

037

23 maart 2017 Congrescentrum 1931 Den Bosch

€ 100,vroegboekkorting t/m 1 maart!

Het programma

Parallelle sessies Zaal 1

8.45 uur 9.20 uur

9.30 uur 10.00 uur

10.30 uur 10.35 uur 11.10 uur

11.40 uur

12.10 uur

12.25 uur 12.30 uur 13.30 uur 15.00 uur 15.30 uur 17.00 uur

Ontvangst Openingswoord en introductie door Dagvoorzitter Meike de Jong, onder meer presentator en redacteur bij RTL Nieuws. Innovatie in food en de potentie van start-ups Rob Beudeker, Senior Investment Manager, DSM Venturing Safe food for consumers everywhere: welke stappen zet GFSI in 2017? Anita Scholte op Reimer, Bestuurslid GFSI tevens Hoofd Kwaliteit, Albert Heijn Nederland. Pitches van 1-minuut Pauze Transparante ketens: (h)eerlijk eten Bert Urlings, Director Quality Assurance and Product Assurance, Vion Food Group Het waarom en hoe achter de productverbetering bij KraftHeinz Arjan Jongkees, Hoofd R&D Kraft Heinz en Trix van der Vleuten, Marketing Manager Honig Uitreiking Jaarprijs Goede Voeding Frans Kok, Emeritus Professor Nutrition & Health Wageningen Universiteit Pitches van 1-minuut Lunchpauze Parallelle sessies deel 1 Pauze Parallelle sessies deel 2 Netwerkborrel met een hapje & drankje

Sessie 1.1 Productontwikkeling - Beleid Sessievoorzitter: Annet Roodenburg, Lector voeding en gezondheid HAS Den Bosch Lezing 1: Productverbetering: Nederland in Europa Letteke Boot, Teamcoördinator voeding, afdeling voeding, gezondheidsbescherming en preventie, ministerie van VWS Lezing 2: Samen werken aan een gezondere productsamenstelling Henrieke Crielaard, Manager Voeding en Gezondheid CBL INTERVIEW met winnaar Jaarprijs Goede Voeding en debat met publiek en sprekers Sessie 1.2 Productontwikkeling Productverbetering Sessievoorzitter: Annet Roodenburg, Lector voeding en gezondheid HAS Den Bosch Lezing 1: Ontbijtkoek gezonder maken René Groen, Algemeen Directeur Peijnenburg Lezing 2: Productverbetering: Nederland in Europa Richard van der Kruijk, Algemeen Secretaris Vereniging voor de Nederlandse Vleeswarenindustrie INTERVIEW met overige genomineerden Jaarprijs Goede Voeding en debat met publiek en sprekers

Inschrijven? Ga naar:

Voedselveiligheid

Productontwikkeling

Productintegriteit

Ondernemerschap

Uw bedrijf zichtbaar? Neem contact op met onze media adviseurs: Monique van Neutegem, Tel. +31 6 50 44 94 02, m.neutegem@mybusinessmedia.nl Anneloes Veerman, tel. +31 6 12 70 70 14, a.veerman@mybusinessmedia.nl

Zaal 2

Zaal 3

Sessie 2.1 Productintegriteit - Standaarden Sessievoorzitter Cor Groenveld, Senior Consultant, Cor Groenveld Consultancy Lezing 1: Hoe IFS integriteit heeft geregeld en geborgd Stephan Tromp, CEO IFS Lezing 2: Hoe FSSC integriteit in schema versie 4 heeft opgenomen Aldin Hilbrands, Technical Director, FSSC 22000 Lezing 3: Geaccepteerde systemen op ketenborging.nl en hoe nu verder? Ria Westendorp, Hoofd Afdeling Toezichtsontwikkeling, NVWA

Sessie 3.1 Voedselveiligheid - Minerale Oliën Sessievoorzitter: Simone Hertzberger, hoofdredacteur Nieuwsbrief voedselveiligheid | VMT Lezing 1: Minerale oliën uit verpakkingen gemaakt van oud-papier, wat weten we? Ulphard Thoden van Velzen, Senior Packaging Scientist, Wageningen Food & Biobased Research Lezing 2: Analyse van minerale oliën in voeding: een ‘netelige’ kwestie Marcel de Vreeze, senior standardization consultant, NEN – AgroFood & Consument Lezing 3: Beperking minerale oliën- Inzet van de industrie Geert de Rooij, Manager Levensmiddelenwetgeving en Voedselveiligheid, FNLI

DEBAT Sessie 2.2 Productintegriteit - Technologie in de keten Sessievoorzitter: Marjan de Bock-Smit, oprichter Supply Chain Information Management (SIM) Lezing 1: Globale oplossingen voor hedendaagse integriteitsproblemen Vincent Doumeizel, Vice President Food & Beverage, LAQR Foundation Lezing 2: Experimenteren met ‘cutting edge’ technologie in de voedingsindustrie Rudy Hagedorn, Senior Manager, End-to-End Value Chain, Consumer Good Forum Lezing 3: Is Greenfence de ‘Uber’ voor de voedselsector? Mitch Chait, CEO Greenfence Lezing 4: Nieuwe technologieën en het delen van data in de voedselketen Leontien Hasselman-Plugge, Managing Director SIM

DEBAT Sessie 3.2 Voedselveiligheid - Traceerbaarheid Sessievoorzitter: Simone Hertzberger, hoofdredacteur Nieuwsbrief VoedselVeiligheid | VMT Lezing 1: Van streepjescode naar delen van data - Hoe reist herkomst- en productinformatie door de voedingsmiddelenketen? Hein Gorter de Vries, ‘Kwartiermaker’ en voormalig directeur innovatie GS1 Nederland. Lezing 2: Case transparantie en integriteit bij Vion Hugo Pol, Group QA-manager, Vion Lezing 3: Traceerbaarheid en issuemanagement in Jumbo’s private label keten Johan Hulleman, Manager kwaliteit Jumbo Supermarkten

Zaal 4 Sessie 4.1 Ondernemerschap - Startups als aanjager van innovatie in food Sessievoorzitter: René Koster, Manager Business Development Holland Food Ventures Lezing 1: De groei van een food startup in vleesvervangers Frank Giezen, CEO van Ojah Lezing 2: Zo overleef je de Valley of Death Erwin Houtzager, CEO van Phycom Lezing 3: De groeiversneller voor food/ lifesciences Bert Tournois, Algemeen Directeur Holland Food Ventures DEBAT Sessie 4.2 Ondernemerschap - Succesvol samenwerken met startups Sessievoorzitter: René Koster, Manager Business Development Holland Food Ventures Lezing 1: Waarde toevoegen aan een startup Rob Beudeker, Senior Investment Manager, DSM Venturing Lezing 2: Hoe verander je een traditionele markt Bart van de Kooij, Co-founder & Chief Product MiniBrew Lezing 3: Samenwerking is cruciaal voor innovatie Bernadette Kooijman, oprichter No Fairytales Lezing 4: Vernieuwende producten snel naar het schap Eugene Kerklaan en Albert van der Veen, Kitchen Blue DEBAT

DEBAT

www.vmt.nl/foodfutureevent2017/inschrijven

Microbiologie van Voedingsmiddelen Dit boek is een uniek naslagwerk waarin alle relevante microbiologische methoden van ISO, CEN, NEN, IDF en FNZ zijn gebundeld. Een deskundige redactie beschrijft meer dan 30 micro organismen, verdeeld over 10 productgroepen, welk gevaar er voor de productkwaliteit en productveiligheid bestaat. De vijfde druk is aangepast aan de normen en richtlijnen die de afgelopen jaren zijn verschenen. Belangrijke wijzigingen zijn o.a: criteria voor producten aangepast, methoden aangepast aan nieuw uitgebrachte normen, te verwachten ontwikkelingen t.a.v. methoden waarvan norm nog in ontwikkeling is, opname van enkele nieuwe methoden zoals Alicyclobacillus, STEC en Miniatuurbepaling Salmonella, deel 'Voedselvergiftigingen en infecties' is uitgebreider beschreven en deel 'Onderzoek in de productie omgeving' is uitgebreid met hoofdstuk over de primaire productiefase.

De laatste ontwikkelingen in microbiologisch onderzoek:  Betrouwbaar  Praktisch  Gebruiksvriendelijk

Bestel deze onmisbare uitgave nu: www.vmt.nl/Boeken/Microbiologie * Prijs is incl. € 3,95 administratiekosten en excl. 6% btw en € 5, verzendkosten.