Dit artikel is afkomstig uit Fluids Processing Benelux
www.fluidsprocessing.nl
© Vezor Media
Corine Baarends, projectleider van Veiligheid Voorop:
OPLEIDING Jelle Vaartjes
‘ Aankomend schooljaar start implementatie van het curriculum Procesveiligheid’
“In het aankomende schooljaar moet het onderwijscurriculum Procesveiligheid van Veiligheid Voorop in concept klaar zijn voor gebruik in het chemisch/technisch hoger beroepsonderwijs. We gaan de toepassing van het curriculum dan bij een aantal hbo-scholen uittesten,” zegt Corine Baarends. Zij is zelfstandig ondernemer en fungeert sinds juni in opdracht van werkgeversorganisatie VNO/NCW als projectleider voor Veiligheid Voorop. “Een van de pijlers van Veiligheid Voorop is de Regionale Veiligheidsnetwerken en versterking van competenties. Binnen deze pijler worden projecten uitgevoerd ondermeer om de kennis en vaardigheden van personeel binnen de chemiesector verder te ondersteunen.”
Corine Baarends vertelt over de tot nu toe bewandelde weg: “Vanuit de begrippen kennis en competenties verrichtte Vnci samen met Domein Applied Sciences (DAS), een landelijk samenwerkingsverband van hbo-opleidingen, een verkenning naar de aandacht die procesveiligheid en veiligheid in het algemeen, binnen het chemisch/technisch hboonderwijs krijgt. Toen daaruit bleek dat dat onvoldoende is, startte een initiatief (Proces)veiligheid is een belangrijk aandachtsgebied voor hbo-studenten die in de procesindustrie aan de slag gaan.
om een curriculum Procesveiligheid voor hbo chemische technologieopleidingen te ontwikkelen.” (Proces)veiligheid is een belangrijk aandachtsgebied voor hbostudenten die in de procesindustrie aan de slag gaan. In opdracht van Veiligheid Voorop heeft Vapro een vooronderzoek uitgevoerd naar de haalbaarheid van het curriculum. De verkregen informatie dient nu overigens ook als input voor het
nieuwe curriculum. Het vooronderzoek is uitgevoerd onder aansturing van een begeleidingscommissie bestaande uit vertegenwoordigers van de drie stakeholders: scholen, bedrijfsleven en overheid. “Naast Veiligheid Voorop, Vnci, DAS en Vapro namen ook de regionale veiligheidsnetwerken en het ministerie van I&M zitting in de commissie. De afgestudeerde studenten komen namelijk niet alleen te werken binnen bedrijven als
procestechnologen, maar ook binnen de overheid als bijvoorbeeld inspecteurs van Brzo-bedrijven.” Inhoud In het vooronderzoek zijn zowel scholen als bedrijven betrokken. Zij kregen drie vragen voorgelegd. Baarends: “Allereerst vroegen we in hoeverre er behoefte is aan een landelijk curriculum veiligheid voor chemische technologie, vervolgens wat de inhoud zou moeten zijn voor de stakeholders (onderwijs, bedrijven en overheid) en als derde de mogelijkheden tot inpassing in de bestaande hbo-opleidingen chemische technologie.” Conclusie van het hele onderzoek is dat er een duidelijke behoefte bestaat bij alle partijen voor een curriculum (proces) veiligheid. Het vooronderzoek heeft ook inzicht gegeven in de hoofdelementen van het curriculum. Verder zijn de voorwaarden om tot inpassing in de hbo-opleidingen chemische technologie duidelijker geworden. De begeleidingscommissie heeft op basis van de resultaten van het vooronderzoek positief geadviseerd aan Veiligheid Voorop. Op basis van dit advies is door Veiligheid Voorop de go-beslissing voor ontwikkeling van het curriculum genomen. De staatssecretaris van I&M heeft vervolgens
het subsidierestant binnen de Safety Deal van het curriculum toegezegd. Baarends: “Nu het vooronderzoek is afgerond kunnen we als Veiligheid Voorop verder met de stakeholders om het curriculum daadwerkelijk te ontwikkelen.” Hoofdlijnen De hoofdlijnen van het curriculum staan in grote lijnen wel vast. Een inventarisatie leverde de gewenste te behandelen onderwerpen op en er bestaat ook een vrij grote mate van overeenstemming daarover. Baarends: “Procesveiligheid scoort het hoogst en vervolgens gaat het om persoonlijke integriteit en leiderschap, dat duidelijk met veiligheidscultuur en gedrag te maken heeft. De derde grote insteek is technische integriteit van installaties.” Wat studenten moeten kunnen als ze van de opleiding afkomen, is de volgende stap. Baarends: “Als je het over procesveiligheid hebt, dan heb je een aantal elementen dat daarin belangrijk is. De inhoudelijke stof van de modules waaronder persoonlijke integriteit en leiderschap, moet nog verder uitgewerkt worden. In ieder geval wordt er geen nieuwe, aanvullende opleiding gecreëerd. Het curriculum moet worden ingepast binnen bestaande o pleidingen che-
Veiligheid in (petro)chemie naar hoger plan
34
Fluids Processing Nr. 1 - februari 2016
Veiligheid Voorop (zie ook Fluids Processing nr. 2 2015, pagina 22 en 23) startte in 2011 en is een samenwerkingsverband van VNO/NCW, Vnci, Vnpi, Votob, Vhcp, Vvvf, VvA, Vncw, Binnenvaart Logistiek NL, Velin, Profion, Vereniging Afvalbedrijven, Nvdo, Vomi, Nvvk en Ssvv om een goede veiligheidscultuur te bevorderen bij bedrijven die met gevaarlijke stoffen werken, de zogenaamde Brzo-bedrijven. Na het opstellen van een meerjarenplan en een actieplan is nu het moment die verder uit te rollen. Doel is om binnen de pijlers van Veiligheid Voorop tools en trajecten te ontwikkelen die bedrijven of anderen zoals het onderwijs ondersteunen bij een verbetering van de veiligheidscultuur en een verhoging van de veiligheidsprestaties. Op dit moment is de leerstof over dit onderwerp onvoldoende. De uitvoering van het Veiligheid-Voorop-programma gebeurt door het afsluiten van Safety Deals. Hierin committeren branches, bedrijven en overheid zich om gezamenlijk te investeren in de verdere verbetering van veiligheid in de chemieketen. Een van de Safety Deals betreft het ontwikkelen van een curriculum Procesveiligheid voor reguliere hbo-studenten Chemische (proces)technologie en eventueel andere relevante studies.
mische technologie. Door de individuele manier waarop de scholen dat hebben ingericht, zit één standaard curriculum er waarschijnlijk niet in. We denken er daarom over om met een aantal basismodules en een aantal keuzemodules te werken. De scholen kunnen dan zelf bepalen welke modules tot de lesstof van hun leerlingen gaan behoren. De exacte inhoud daarvan zal nu verder ontwikkeld worden.” Nu de subsidie is verleend, wordt 2016 het ontwikkeljaar. “Het komende half jaar gaan we het project verder uitvoeren en het curriculum inhoud geven. Aansluitend zullen we de toepassing van het curriculum in de praktijk gaan testen. De resultaten van de testperiode zullen gebruikt worden om het curriculum verder te ontwikkelen en bij te schaven tot uiteindelijk het optimale resultaat.” Een belangrijke partner binnen de projectgroep is het DAS omdat zij direct de contacten met de hbo-opleidingen hebben. Baarends: “In het vooronderzoek hebben we al goed contact gehad met het Landelijk Overlegorgaan Chemie en Chemische Technologie (Locct), waarin vertegenwoordigers van de hboopleidingen van de scholen zitten. In de verdere ontwikkeling van het curriculum is het heel belangrijk dat scholen en bedrijfsleven samenwerken, ieder met de eigen expertise voor een optimaal resultaat. Die samenwerking en participatie gaat er zeker komen.” ■
Corine Baarends is zelfstandig ondernemer en fungeert in opdracht van werkgevers organisatie VNO/NCW als projectleider voor Veiligheid Voorop. (Foto: Wim Raaijen)
Fluids Processing Nr. 1 - februari 2016
35