Roemer Visscherlaan Bussum
case
Herbestemming: zes patiowoningen onder het pannendak van een voormalige houtloods ĂŠn een rij van negen eengezinswoningen. â—˜ opdrachtgever architecten oplevering aannemer constructeur
Bouwonderneming In den Eng Bob Custers in samenwerking met Joep Mol 2007 Bouwonderneming In den Eng G.J.M. Bouwadvies I-1 Case Roemer Visscherlaan Bussum
Nummers op balken herinneren aan de eerdere verhuizing een halve eeuw geleden. Hierbij werd elk constructieelement genummerd, zie twee maal het getal ‘10’ links bovenin. De getallen ‘20 en 21’ hebben betrekking op het voormalig gebruik als opslagloods van de Gooische Houthandel. Deze elementen geven nu extra sfeer en contact met historie. ◘
‘geborgenheid onder de pannen’
Diepliggende voordeuren verhogen beleving van de
Uitzicht vanuit deuropening voordeur. ◘
overkapping; links de negen eengezinswoningen. ◘
Bezoeker loopt tussen spanten door naar entree en ziet lichtstralen als sterrenhemel tussen gekromde pannen. ◘
Roemer Visscherlaan Bussum Het scheelde weinig of de hele charme van dit project,
biedt geborgenheid en zorgt voor een prettige lichtval,
dakoverstekken. Na diverse schetsen te hebben
het pannendak met de imposante houten constructie,
doordat het daglicht via de kieren tussen de gekromde
gemaakt, ontstond een discussie met de initiatiefnemer
was gesloopt en waren er woningen gekomen in retro
dakpannen door naar binnen valt. De woningen lopen
over het al dan niet behouden van bestaande gebouwen
jaren 30-stijl, zoals in de rest van het plangebied.
aan de achterzijde via een patio met een gang erlangs
op het perceel en dan met name de lange houtloods
Maar de architecten Bob Custers en Joep Mol
onder de loods vandaan naar een achterhuis van twee
aan de Roemer Visscherlaan. Er dreigden te weinig
kwamen met een ander voorstel: de kap behouden
etages. Sensationeel zijn de ‘lichthappers’ onder het
woningen te kunnen worden gebouwd. Alles platgooien
en een hoofdrol geven in het nieuwe ontwerp.
schuine loodsdak en de ‘doosjes’ op de achterbouw.
ten behoeve van drie- of vierlaagse appartementen had
Stedenbouwkundig vormt het 63 meter lange en 10
Het zijn ruime woningen (190 m2) waarvan er enkele
ontwikkelingstechnisch de voorkeur. Tweekappers van
meter brede dak een belangrijk structurerend element
zijn onderkelderd. Alle hebben een eigen garage in
750 m3 grootte waren ook goed, maar daar was het
in de straat. De open houten constructie – een
een afzonderlijk blok. Ondanks hun grootte ogen de
perceel niet diep genoeg voor. Met onderbouwing van de
zeldzaamheid - was bovendien ruim genoeg om zes
woningen zowel vanaf de straat als de achterzijde
makelaar hebben we de kans gekregen om aan te tonen
woningen onder te situeren. De projectontwikkelaar
bescheiden.
dat er een goed plan kon worden gemaakt - mét behoud van de houten overkapping.
gaf uiteindelijk groen licht. We hebben naar harmonie en duurzaamheid gezocht. Het behoud van bestaande
De opgave
elementen was voor ons vanzelfsprekend, uiteraard
We zijn gestart met een stedenbouwkundige analyse
Stedenbouwkundige ingreep
vanwege het bijzondere karakter van de loods en de
van de omgeving. Die wees uit dat de loods weliswaar
Het plan telt vijftien woningen, waarvan zes
kwaliteit van het hout, maar nog veel meer omdat we
een grote afwijkende maat had ten opzichte van de
patiowoningen onder het loodsdak en negen woningen
de geschiedenis van de plek wilden borgen. Daarbij
omgeving, maar toch heel open en transparant over
in een afzonderlijke rij die haaks staat op de loods.
vonden we het logisch om het materiaal hout in te zetten
kwam. De grote bomen en de afstand van de loods
Daarbij is gekozen voor een stedenbouwkundige
voor de nieuwe invulling. De maten van de houtloods
tot de straat waren een prettige bijkomstigheid. De
compositie, waarbij parallel aan de woningen aan de
zijn bepalend voor alle woningen. Vooral de onderlinge
lage goothoogte en de volledige open structuur met
Brediusweg een strook met negen eengezinswoningen
afstanden tussen de spanten (traveemaat) van drie
ambachtelijke vakwerkspanten en mooie natuurlijke
is gemaakt. De achterkanten staan gericht naar elkaar,
meter. Te smal voor een kamer, maar genoeg voor een
bruine houtverbindingen gaven de loods, ondanks
zodat er een straatje is ontstaan. De rijwoningen zijn
riante hal. Hieruit vloeit het ontwerp voort, waarbij alleen
zijn maat, een vanzelfsprekende uitstraling. Typerend
gericht op dertigers en veertigers die in het centrum van
de woonkamer en de hal zich daadwerkelijk onder het
was ook de jaren ’30-uitstraling van de buurt: hoge
Bussum een grote gezinswoning konden kopen. De zes
loodsdak bevinden. De gemeenschappelijke overdekking
huizen van baksteen onder steile kappen met grote
patiowoningen onder het loodsdak zijn ontworpen voor meerdere doelgroepen, waaronder senioren. I-1 Case Roemer Visscherlaan Bussum
Decennia lang diende de houtloods als opslag voor houten balken, verkocht door de Gooische Houthandel. â—˜
oud versus nieuw
Oude houtloods in gebruik als houthandel. ◘
Voormalig kantoor Gooische Houthandel. ◘
Nieuwe invulling waarbij deel gesloopt moest worden. ◘
‘De zorgvuldigheid waarmee het hele project tot in de kleinste details is ontworpen en vervaardigd, maakt dat het hele ensemble van vijftien woningen een weldadige rust uitstraalt, evenals bescheidenheid en dienstbaarheid aan het grotere geheel. De schoonheid van de plek - de prachtige Bussumse straat - wordt er alleen maar door versterkt’. Hilde de Haan, Het Houtblad september 2007.
situatietekening
I-1 Case Roemer Visscherlaan Bussum
Ruimtelijk lijnenspel op de kop van het project. â—˜
patiowoningen
Woonkamer (onder loodsdak) met uitzicht op patio
Karakteristieke houtconstructie met pendelstaven komt tot
en achterhuis. ◘
leven en geeft charme aan hele plan. ◘
Dakopbouwen liggen op gemetselde basis. ◘
detaillering woonkamerpui
doorsnede lichthapper en keuken
plattegrond patiowoning I-1 Case Roemer Visscherlaan Bussum
Semi-openbaar binnenstraatje, gemeenschappelijk ingericht door de bewoners. â—˜
Voorgevel 9 rijwoningen met ritmes van naar voren stekende erkers en raamkozijnen.
plattegrond begane grond
eengezinswoningen
Opliggende kozijnen in voorgevel. ◘
Dakrand die om de hoek loopt. ◘
dwarsdoorsnede
gevelaanzicht kopgevel
plattegrond 1e verdieping
plattegrond 2e verdieping
Geprofileerde dakrand en goten. ◘
detaillering erkerkozijn
I-1 Case Roemer Visscherlaan Bussum
De structuur van de houtkap is leidend voor de nieuwe invulling. â—˜
visie herbestemming
Herbestemming van een oud pakhuis in de binnenstad
Herbestemming voormalig bordeel in Bussum.
Herontwikkeling ‘kasteelvilla’ tot studentenunits in Breda.
van ‘s-Hertogenbosch tot loftwoningen. Geen geschiedvervalsing
Proactief
Herbestemmings- en herontwikkelingsvraagstukken
context, zoals de houtloods aan de Roemer Visscherlaan
Als een initiatiefnemer ons benadert proberen we juist
zijn onze specialiteit. Twee begrippen met elk een eigen
in Bussum. Maar ook een bepaalde stedenbouwkundige
op strategisch niveau mee te denken hoe er binnen
problematiek: herbestemming beperkt zich tot één
opzet kan een betekenisdrager zijn. Het is van belang
gemeente en omgeving het beste draagvlak gecreëerd
gebouw dat een nieuwe bestemming krijgt (bijvoorbeeld
om te denken in structuren en lagen. Dat gaat veel
kan worden.
van kantoren naar woningen). Bij herontwikkeling gaat
dieper dan het oplossen van ruimtelijke problemen
het niet langer om een enkel gebouw, maar om het
op functioneel niveau. Juist in herbestemmings-
Pleidooi
opnieuw invullen van een (inbreidings)locatie. Een
vraagstukken is het vermogen om structureel te denken
We pleiten voor speerpuntenbeleid binnen gemeenten,
derde term die veel wordt gebruikt, revitalisatie, heeft
bepalend, zodat architectonische en bouwkundige
waarbij ruimtelijke en programmatische kansen
betrekking op een bestaande wijk, buurt of stadsdeel.
ingrepen helder blijven en er geen ‘spoorwegongelukken’
worden benoemd, specifiek voor herbestemming,
Wij strijden voor het behoud van waardevolle elementen.
ontstaan. Dat zijn situaties waarbij oud en nieuw in elkaar
herontwikkeling en revitalisering. Het zou goed zijn
geknutseld worden als twee treinen die op elkaar gebotst
als betekenisvolle gebouwen, (groen-) structuren en
Historiserend bouwen en kopiëren zien we als
zijn. We voeren hierin een heel strakke regie, denkend
herbestemmingslocaties in elke buurt proactief door
geschiedvervalsing. We zoeken juist naar een unieke
vanuit structuren en ruimtelijke organisatie.
burgers en gemeenten worden geïnventariseerd en
betekenisvolle ingreep, zodat gelaagdheid ontstaat.
benoemd.
Bij herbestemming en herontwikkeling is dus een
Communicatie
goed ruimtelijk en soms historisch onderzoek van
De invloed van de architect omvat naar ons idee ook een
VOCUS kreeg op het gebied van herbestemming
groot belang. We starten met een plan van aanpak en
zorgvuldige communicatie naar alle belanghebbenden.
en herontwikkeling ook officiële erkenning:
hebben een methode ontwikkeld om grip te krijgen op
Een goed doordachte verbinding tussen oud en nieuw
bestaande lagen. Die kennis telt niet alleen bij het maken
wordt vrijwel altijd omarmd door de directe en indirecte
Herbestemming De Vergulde Craen Breda:
van een gelaagd plan, maar ook om opdrachtgever,
gebruikers van een plan. Het gaat immers om het
- Monumentenprijs gemeente Breda 2004
projectpartners, overheden en belanghebbenden te
respect voor de duurzame en betekenisvolle waarden in
overtuigen van bepaalde keuzen.
een buurt. Als je die weet te benoemen en te versterken,
Uitbreiding Hoeksteenschool Bussum:
wordt het algemeen belang gediend. Zo werden bij de
- Ruimtelijke Kwaliteitsprijs gemeente Bussum 2004
Betekenisdragers
Roemer Visscherlaan twee informatieavonden gehouden,
Centraal daarin staan betekenisdragende elementen.
waarbij de opzet van het plan vrijwel meteen werd
Deze kunnen bijvoorbeeld voortkomen uit een historische
geaccepteerd door de omwonenden. I-1 Visie Herbestemming