DI 08 T/M ZO 13.03.2016
VOORUIT - GENT
INFO & PROGRAMMA
MIND THE BOOK EEN INTERNATIONALE ‘MEETING OF MINDS’ VAN LEZERS EN SCHRIJVERS
Na de editie vorig jaar in Antwerpen is het literaire actualiteitsfestival Mind the Book opnieuw te gast in Gent. Zes dagen lang kan je je verdiepen in geëngageerde fictie, non-fictie, lezingen van (inter)nationale auteurs, workshops en nog zo veel meer. En dat allemaal netjes verdeeld over drie onderdelen: Mind the City, Mind the Globe en Eat the Book. Ontdek het volledige programma in deze festivalkrant en op mindthebook.be. ism vzw Mind the Book org. Vooruit & deSingel
Stadsresidente Elly Van Eeghem trapt deze zesde editie van Mind the Book af met de videovoorstelling ‘Barrière’. Na passages in de Gentse wijken Malem (‘Woonunit MLM-001’) en Bloemekeswijk (‘Cinema Forum’) trekt Elly deze keer naar Nieuw Gent. Van waar juist de keuze om ‘Barrière’ in Nieuw Gent voor te stellen? ‘Barrière’ gaat over stadsontwikkeling elders. Ik toon hoe de Canadese stad Montreal omgaat met betaalbaar wonen, mobiliteit, (sociale) vermenging, verdichting, bestemmingsvoorschriften,… Dingen die de ontwikkeling van een stad kunnen stimuleren of lam leggen. De voorstelling presenteren in Nieuw Gent is voor mij relevant omdat deze wijk de komende jaren een enorme ontwikkeling zal doormaken, architecturaal en sociaal. Met ‘Barrière’ hoop ik gesprekken op te starten over stadsontwikkeling hier.
“Het niet willen zien van wat je omringt is schijnbaar onschuldig, maar heeft een grote impact op hoe een stad verder ontwikkelt” Voor ‘Barrière’ verkende je twee door een hek gescheiden buurten in de Canadese stad Montreal. Afscheidingen opgetrokken door steden of landen worden meer en meer gezien als een noodzakelijke maatregel. Een kwalijke evolutie? Of valt er toch iets voor te zeggen? Elke situatie is anders, een algemeen geldende gedachte is moeilijk te verwoorden. In Montreal zijn de mensen die zichzelf afsluiten misschien wel meer
KRANT-MINDTHEBOOK(03.02).indd 1
slachtoffer dan degenen die ze uitsluiten. Omdat ze iets in stand trachten te houden wat onhoudbaar is. En daardoor verkrampen, niet verder evolueren. Als ik werk van socioloog Richard Sennett lees, strookt dat met wat ik zag in delen van Montreal: “the proliferation of zoning regulations in the 20th Century is unprecedented in the history of urban design, and this proliferation of rules and bureaucratic regulations has disabled local innovation and growth, frozen the city in time”. In de voorstelling toon ik het hekken vooral als een symbool, van onverschilligheid en bijziendheid. Het niet willen zien van wat je omringt, van wat zo verschilt van je eigen leefwereld. Dat is schijnbaar onschuldig, maar heeft een grote impact op hoe een stad verder ontwikkelt. Voor mij is het belangrijk om een verhaal daarover te verbeelden, als inzet van discussie en reflectie. Sennetts opvattingen over stadsplanning komen uitgebreid aan bod in zijn nieuwe boek ‘The Open City’. Daarin pleit hij onder andere voor een bottom up benadering van de stad: niet alles moet van bovenaf ingepland worden. Akkoord? Ik volg absoluut zijn pleidooi om de stad radicaal anders vorm te durven geven. Al mag die bottom up benadering geen pleister zijn om een gebrek aan visie of moed van beleidsmakers te camoufleren, noch om de ‘eigen kleine gemeenschap’ te beschermen. Die keerzijdes van burgerparticipatie worden duidelijk in de voorstelling over Montreal. Ook daar doet stadsplanning niet altijd wat ze belooft en hinkt daardoor achterop. De stad van de toekomst zal er wellicht een zijn die zich kan aanpassen aan continu wisselende omstandigheden en behoeften. Zoals Sennett zegt: “Growth in an open city is a matter of evolution rather than erasure.”
Exclusief! Een voorpublicatie uit ‘Duister Europa’, de nieuwe Robert D. Kaplan - p 9 “Als de grote EU-landen het revanchistische Rusland niet intomen of als de EU door interne problemen versplintert, zullen landen als Roemenië en Moldavië in de problemen komen”
Hoe maak je een echte Dutch Weedburger? - p 10
De opkomst en neergang van een Griekse politieke minipartij - p 7
Lees verder op p 3
04/02/16 17:13
INTRODUCTIE
EEN FEEST VOOR DE GEEST, OREN, OGEN EN MOND Terugkerende Syriëstrijders, een duister Europa, eerlijke handel, het Belgische fenomeen fermettes en literair-culinaire verwennerijen: het zijn maar enkele van de vele thema’s die tijdens deze editie van Mind the Book aan bod komen. Dé literaire hoogmis van het jaar staat deze keer in het teken van de stad en met enkele gerenommeerde sprekers - Robert D. Kaplan, Safia Minney, Ilja Leonard Pfeijffer - belooft het nu al een onvergetelijk festival te worden. Na een passage vorig jaar in de Antwerpse deSingel is het literaire actualiteitsfestival Mind the Book opnieuw te gast in Gent. Zes dagen lang kan je je verdiepen in geëngageerde fictie, non-fictie, lezingen van (inter) nationale auteurs, pittige debatten en nog veel meer. Dat allemaal netjes verdeeld over drie onderdelen: Mind the City, Mind the Globe en Eat the Book. Mind the Book snijdt naar goede gewoonte tal van brandend actuele topics aan: ‘Verboden boeken’, ‘Seksisme’, ‘Duurzame mode’ en ‘Europa onder druk’ zijn maar enkele voorbeelden. Bovendien zet het festival de Gentse jeugd in de schijnwerpers, door workshops met en masterclasses in (hoge)scholen, een nieuwe Uitgelezen op School (11+) en het originele stadskaartproject van Bougie en Vooruit. Over dit alles en nog veel meer kan je verder lezen in deze festivalkrant. Peter Van den Eede, programmator Boeken, kunstencentrum Vooruit
02
MIND THE CITY
MIND THE GLOBE
EAT THE BOOK
“De steden waarin iedereen wil wonen, moeten proper en veilig zijn, efficiënte publieke voorzieningen hebben, een dynamische economie en een bloeiend cultureel leven in stand houden. Bovendien moeten die steden hun best doen om maatschappelijke kloven zoals ras, klasse en etniciteit te dichten. Maar dat zijn gewoon niet de steden waar we vandaag in leven.”
Naast de stad focust Mind the Book nog op andere thema’s, zoals het hinkende Europa, fair trade, migratie, de 20ste eeuw, … Een open blik op de wereld, de (wan)toestanden die er heersen en het fenomeen mens, een wezen dat niet altijd lessen trekt uit wat er fout liep.
Zondag 13 maart, de laatste dag van Mind the Book, staat volledig in het teken van food en boeken. Op het programma: een uitdagende lunch, drie straffe auteurs aan het woord over de toekomst van ons voedsel, een kinderkookworkshop met de Bende van Burger Boef, een foodboekenstand en een heuse patattenmarkt gehost door VELT. Bon appétit!
Aan het woord is de befaamde socioloog Richard Sennett. Vanaf het prille begin waren de rode draden doorheen zijn academische carrière duidelijk: verstedelijking, groeiende ongelijkheid en de impact van het globale kapitalisme op persoonlijke ontwikkeling en identiteit. Stuk voor stuk thema’s en vraagstukken die op Mind the Book een prominente plaats krijgen.
di 08.03 FAIR FASHION TALKS - Safia Minney - Eerlijke handel in duurzame mode p7 di 08.03 KEVIN OVENDEN - Syriza: Inside the Labyrinth p7 wo 09.03 OORDEN EN WOORDEN
p8
Tijdens Mind the Book geven verschillende auteurs en kunstenaars een eigen invulling aan die thema’s, met al dan niet als leidraad de stellingen en theses van Sennett. Zelfs de Gentse jeugd gaat op een originele manier aan de slag met dezelfde onderwerpen. Een andere blik op de stad zoals we die vandaag denken te kennen.
za 12.03 UITGELEZEN - Koop censuur!
p8
za 12.03 CATHERINE ONGENAE, ASSITA KANKO & SOFIE VAN BAUWEL - Seksisme
p8
za 12.03 KATJA PETROWSKAJA - Misschien Esther
p8
do 03 t/m zo 13.03 ELLY VAN EEGHEM - Barrière
za 12.03 MONTASSER ALDE’EMEH, LARS BOVÉ, PIETER STOCKMANS & KOEN GEENS - Angst/Europa p 9
p3
di 09 t/m za 12.03 METTE EDVARDSEN - Time has fallen asleep in the afternoon sunshine p4
p 10-11
za 12.03 ROBERT D. KAPLAN - Duister Europa
p9
do 10.03 ILJA LEONARD PFEIJFFER - Brieven uit Genua p4 za 12.03 LUCINDA RA & PASCAL DE DECKER - Lucinda Ra composteert p5 za 12.03 WANNES CAPPELLE - Ont-Ferm U
p6
Mind the Kids!
p6
di 08 t/m zo 13.03 VOORUIT & BOUGIE - De wereld is om zeep! wo 09.03 ANNE THUOT - Wild wo 09.03 PAPIERSLAG: DANNY DE VOS - Verboden toegang do 10.03 PAPIERSLAG: JEF AERTS - Paarden met laarzen do 10.03 LES VAN DE EEUW - Hoe (di)vers is mijn stad? vr 11.03 PAPIERSLAG: EEF ROMBAUT - Schaap zoekt groen vr 11.03 PAPIERSLAG: LAÏLA KOUBAA - Hoger dan de bergen en dieper dan de zee
Opgelet: het programma in deze festivalkrant kan nog wijzigen. Voor de laatste updates en nieuwtjes check mindthebook.be. Bovendien vind je tijdens het festival in het Bespreekbureau van Vooruit iedere dag een handig overzicht. org.: Vooruit & deSingel - mindthebook.be
do 24.03 UITGELEZEN OP SCHOOL - De leerlingen van de Sint-Salvatorschool & Gerda Dendooven Colofon redactie: Arno Van Vlierberghe, Dorine De Waele & Jeroen Michiel vormgeving: Mathias Timmermans druk: Sint-Joris
KRANT-MINDTHEBOOK(03.02).indd 2
04/02/16 17:13
MIND THE CITY
03
Samen leven in verschil of in onverschilligheid? >> vervolg p 1
Elly Van Eeghem presenteert tijdens deze zesde editie van Mind the Book haar videovoorstelling ‘Barrière’. Wij hadden een gesprek met haar over Montreal, stadsplanning en socioloog Richard Sennett. Met ‘Urban Cracks’ stelde je zelf al vast dat er meer gebeurt buiten de vertrouwde grenzen van stadsplanning. Welke rol zouden actieve burgers kunnen spelen als het op stadsplanning aankomt?
“Ik stoor mij soms aan een overdreven drang naar efficiëntie. Dat levert banale, onpersoonlijke en halfslachtige ‘oplossingen’ op” Als burgers iets kunnen teweegbrengen in stadsplanning, dan is het misschien wel traagheid en conflict. Vaak wordt dat gezien als een probleem, maar soms is het een kans om de dingen te herdenken, op basis van beleving.
Het komende jaar werk ik in en rond de buurt van Nieuw Gent. Ik wil graag verder werken op de grenzen van die wijk. Hoe die grenzen raken aan of overlappen met andere wijken, dat intrigeert mij. Wat ze kunnen betekenen voor het stedelijk weefsel, die plekken tussenin. Ik geloof net als Sennett dat ze een belangrijke rol kunnen spelen. En ik begrijp dan ook zijn oproep, dat er nood is “porous borders as active zones of exchange in the city”. © Elly Van Eeghem / Vooruit
foto: Elly Van Eeghem
Tot slot: met ‘Barrière’ wordt het laatste stuk van ‘(Dis)placed interventions’ opgestart. Wat brengt de nabije toekomst nog?
De volkswijk Park Extension in Montreal.
‘Barrière’ is een videovoorstelling over samenleven in de multiculturele stad Montreal, te zien op een bijzondere locatie in de Gentse woonwijk Nieuw Gent. Met foto’s, videobeelden en archiefmateriaal vertelt Elly Van Eeghem hoe Montreal is geëvolueerd en hoe haar inwoners omgaan met verschil en solidariteit. Ze zoomt in op het noorden van de Canadese stad, waar een omheining werd gebouwd tussen de volkswijk Park Extension en de residentiële buurt Town of Mount Royal. ‘Barrière’ is de start van het derde en laatste luik van Elly’s artistiek onderzoek ‘(Dis)placed interventions’ over de verbeelding van stadsontwikkeling. Van Eeghem werkte eerder mee aan het boek ‘Reading urban cracks: Practices of artists and community workers’.
ELLY VAN EEGHEM video
Barrière
do 03 t/m za 05.03 & vr 11 t/m za 12.03 - 20:00 zo 06, wo 09 & zo 13.03 - 15:00 Op locatie in Nieuw Gent ¤5 / gratis voor buurtbewoners Nieuw Gent ism KASK Locatie: het Museum voor de Geschiedenis van de Wetenschappen, gebouw S30 (Universiteitscampus De Sterre), via ingang De Pintelaan, tegenover nr 355. De locatie is te bereiken via tramlijn 4 (halte De Pintelaan) of buslijnen 70/71/72 (halte De Sterre). De voorstelling bestaat uit een wandeling van 10 minuten en duurt in totaal ongeveer twee uur.
Richard Sennett: inspiratiebron voor de stad van de toekomst “Mensen blijven wonen op de plaats waarmee ze vertrouwd zijn”. Het is een van de vele vaststellingen die de befaamde stads- en arbeidssocioloog Richard Sennett constateerde tijdens zijn omvangrijke carrière. Nochtans bewees de Amerikaan dat die honkvastheid geen vaststaand feit hoeft te zijn: zelf groeide hij op in een achterstandswijk maar ruilde die, dankzij een indrukwekkende academische loopbaan, in voor andere oorden.
Richard Sennett is het kind van Russische immigranten en groeide op in Cabrini Green (Chicago), lange tijd een van de meest beruchte sociale woonwijken van de Verenigde Staten. Te midden een door schrijnende armoede en rassenspanningen getekende nieuwbouwwijk, ontpopte Sennett zich op jonge leeftijd tot een begaafd cellist. Hoewel een ingreep op zijn linkerhand een vroegtijdig einde maakte aan zijn muzikale ambities, vormden zijn ervaringen als gedisciplineerd muzikant de ruwe bouwstenen voor veel van het latere academisch werk. Vanaf het prille begin van Sennetts cultuur- en arbeidssociologie werden rode draden gesponnen tussen verstedelijking, groeiende ongelijkheid en de impact van het globale kapitalisme op persoonlijke ontwikkeling en identiteit. Als iemand die aan zijn sociaal-economische achtergrond via musiceren wist te ontsnappen, zag de oudere Sennett goed in wat de scheppende kracht is van vakmanschap. In tegenstelling tot sociale status of inkomen, factoren die veeleer tot concurrentie dan coöperatie leiden, zouden we beter inzetten op vakmanschap en discipline om de talrijke obstakels op onze weg te overwinnen.
Vanaf de jaren 90 verschuift Sennetts focus naar de ingrijpende impact van het nieuwe globale kapitalisme op het werk- en privéleven. Hoe verhouden ‘oudere’, strikt hiërarchische werkvormen zich tot recentere, op flexibiliteit en onzekerheid gestoelde werkethos? Hoe kan zelfwaardering ontstaan en floreren in een pijnlijk ongelijke wereld? Samen met denkers als Joseph Stiglitz en Michael J. Sandel floot Sennett met dergelijke onderzoeken de cruciale kritische noten die in 2013 tot hun apotheose kwamen in het nu al wereldberoemde ‘Kapitaal in de 21ste eeuw’ van Thomas Piketty. Coöperatie ondanks ongelijkheid, zelfrespect in een vijandige, op concurrentie draaiende wereld: het zijn vraagstukken die tot op de dag van vandaag het brandpunt van Sennetts aandacht vormen. Waar in het vroegere werk van Sennett vooral de valkuilen en talrijke crises van het globale kapitalisme centraal stonden, zoekt hij in zijn recentste publicaties naar positievere toekomstperspectieven. Hoe leren we samenwerken? Hoe leef je samen met radicaal verschillende soorten mensen? Welke rol speelt de stad in de manier waarop we dag tot dag leven, werken, bewegen en met elkaar in aanraking komen? De antwoorden op die vragen gaan ons allen aan. © Vooruit
Reserveren via vooruit.be of 09 267 28 28. Buurtbewoners van Nieuw Gent kunnen reserveren via info@vooruit.be of 09 267 28 28.
KRANT-MINDTHEBOOK(03.02).indd 3
04/02/16 17:13
MIND THE CITY
04
Laat je op sleeptouw nemen door een levend boek Als voorsmaakje van het eigenzinnige focusprogramma IT ALL HAPPENS IN YOUR HEAD gaat de Noorse choreografe Mette Edvardsen aan de slag in de grootste bibliotheek van Gent. Enkele acteurs leren een boek naar keuze uit het hoofd en vormen zo samen een levende bibliotheek. Deze ‘boeken’ wandelen rond, praten met elkaar, lezen de krant of staren naar buiten. Allen zijn ze klaar om uitgeleend te worden. Als bezoeker kies je een boek dat jou naar een plek in de bibliotheek brengt, waar het boek ‘(voor)gelezen’ wordt… Een project gebaseerd op de sf-roman ‘Fahrenheit 451’ van de Amerikaanse fantasy-schrijver Ray Bradbury en verfilmd door François Truffaut.
foto: Liesbeth Bernaerts
Er is iedere dag een voorstelling gepland om het half uur, tussen 10:30 en 16:00. Reserveren doe je via vooruit.be. Bij iedere reservatie heb je de keuze uit drie auteurs, van Virginia Woolf over Truman Capote tot Charlotte Mutsaers. Probeer ze allemaal!
METTE EDVARDSEN Time has fallen asleep in the afternoon sunshine
foto: Liesbeth Bernaerts
wo 09 t/m za 12.03 10:30 t/m 16:00 Bibliotheek Zuid ¤5 ism Stedelijke Openbare Bibliotheek Departement Cultuur en Sport - Stad Gent
boek / performance
De fictie uit het bekroonde ‘La Superba’ wordt harde realiteit In ‘La Superba’ beschrijft Ilja Leonard Pfeijffer hoe hij in de Italiaanse stad Genua als westerse migrant wordt geconfronteerd met Afrikaanse migranten. Geen wonder dat de schrijver in 2015 deelnam aan ‘The Pursuit of Happiness’, een literaire voorstelling over de verhitte problematiek van asielzoekers. Met zijn nieuwe roman ‘Brieven uit Genua’ schreef Pfeijffer de natuurlijke tegenhanger van ‘La Superba’. We blijven in dezelfde stad, maar de toon is helemaal anders. De fictieve auteur uit het eerste boek maakt plaats voor een gelijknamig personage dat kennis maakt met de harde realiteit. In de brieven uit de titel - een fragment kan je hiernaast lezen reflecteert de Nederlander over zijn schrijversbestaan, zijn jeugd en de actualiteit. Geen fictie deze keer, maar een boek dat de harde realiteit van het ware leven beschrijft. Ilja Leonard Pfeijffer is een Nederlandse dichter en schrijver. Voor zijn roman ‘La Superba’ kreeg de auteur in 2014 de Libris Literatuurprijs. Vorig jaar ontving hij de Jan Campertprijs voor beste poeziebundel. En met zijn dichtbundel ‘Idyllen’ won Pfeijffer recent nog de VSB Poëzieprijs en de Awater Poëzieprijs. “Deze bundel zingt, knarst, fabuleert, droomt en barst uit zijn voegen van een nauwelijks te remmen dichterlijke droom”, schreef de jury in haar eindrapport..
ILJA LEONARD PFEIJFFER Brieven uit Genua do 10.03 - 20:00 Balzaal ¤5
boek / lezing / gesprek
KRANT-MINDTHEBOOK(03.02).indd 4
Een fragment uit ‘Brief aan Europa’ (Brieven uit Genua / Gelukszoekers) U zit in uw appartement in Brussel en kijkt naar de televisie. De nieuwsbulletins vertonen al maanden dezelfde beelden. Duizenden Afrikanen proberen vanaf de Libische kust, waar u bent geboren op gammele, overvolle, nauwelijks zeewaardige boten, met gevaar voor eigen leven, gedreven door wanhoop, met hoop in hun ogen, de zee over te steken die u bent overgestoken. Ze zijn op de vlucht voor oorlogen, onderdrukking en armoede die u zelf hebt veroorzaakt. Velen halen het niet. Ze hebben te weinig water meegekregen en te weinig benzine. Ze zijn met te veel. Het schip maakt water. De golven zijn te hoog. Er zijn te veel golven. Ze hadden gezegd dat het niet ver was. Ze hadden gezegd dat ze gered zouden worden. Ze verdrinken soms met honderden tegelijk. Ze hadden hun het beloofde land beloofd en niet de zee. Maar nu zien zij voor altijd zee met dode ogen. Het is uw zee. De zee die aan uw wieg stond en waarnaar u altijd zo graag terugging om vakantie te vieren met bloemen op uw zomerjurk en teenslippers, nippend van uw cava, prosecco of retsina, is een massagraf geworden.
genoeg zuurstof. Ze stikken met tientallen tegelijk op uw wegen. Op een Grieks strand spoelt een dode kleuter aan. Dat is uw strand, waar u het leven hebt gegeven aan uw drie zonen en waar u altijd met zoveel plezier naar terugkeerde op vakantie met uw badpak met bloemen om liggend in de zon, terwijl er hoog boven u een adelaar overvloog, even nergens aan te hoeven denken en te luisteren naar het klotsen van de zee, de zee. U zou verwachten dat degenen die het wel halen en uw kusten weten te bereiken, als helden werden onthaald, zoals de mensen sporters als helden onthalen die een zware fysieke en mentale inspanning hebben geleverd. Maar zij komen uit voor de verkeerde landen en de mensen hier zijn geen liefhebbers van hun sport, die tot doel heeft in leven te blijven en te mogen leven zoals de mensen die hen zien op televisie. Dat wordt te serieus. Daar komen angsten en schuldgevoelens bij kijken. Het moet wel amusement blijven. Ze zijn bang dat ze te dichtbij komen en vragen zich af of er wel genoeg televisies zijn om al die vreemdelingen tevreden te stellen.
!!! VERWACHT IN VOORUIT !!!
PAUL SCHEFFER NIEUW WERK VAN ÉÉN VAN NEDERLANDS SCHERPSTE POLITIEKE PUBLICISTEN
do 21.04 Tickets via vooruit.be of 09 267 28 28
!!! VERWACHT IN VOORUIT !!!
© De Arbeiderspers
Duizenden Syriërs, Irakezen en Afghanen proberen gehurkt op de assen van voortrazende vrachtwagencombinaties of verborgen in luchtdicht afgesloten containers of koelcellen, gedreven door wanhoop, met hoop in hun ogen en met gevaar voor eigen leven, de kust te bereiken vanwaar ze Griekenland kunnen zien liggen, het land waar u vrouw bent gemaakt en volwassen werd. Ze zijn op de vlucht voor oorlogen die u zelf hebt veroorzaakt. Velen halen het niet. Er zijn te veel wegen en te veel grenzen en controleposten. Er zijn te veel minuten die uren duren. Ze houden hun adem in van angst en durven nooit meer te bewegen. Er zijn te veel kuilen in de weg. De lading begint te schuiven. De pallets met ingeblikt hondenvoer en kisten ingevroren vis waarachter ze zich verbergen, drukken tegen hun
04/02/16 17:13
MIND THE CITY
05
België, het lelijkste land ter wereld? Waarom heeft België - en dan vooral Vlaanderen zoveel lintbebouwing? Waarom mogen er in onze regio haciënda’s, minimalistische kubussen en fermettes naast elkaar worden gebouwd? Is België nu echt het lelijkste land ter wereld, zoals architect en criticus Renaat Braem in 1968 beweerde? Op deze en andere vragen krijg je een antwoord tijdens ‘Lucinda Ra composteert’, een sociologieles vermomd als voorstelling. Lucinda Ra - het gezelschap rond o.a. Simon Allemeersch, Barbara Claes, Stefanie Claes, Bart Capelle en Maarten Devrieze - gaat een namiddag lang in gesprek met socioloog Pascal De Decker over stedenbouw in België, samenleven in een stad en de Gentse Rabottorens. Hun open les eindigt met een muzikale uitsmijter door Giovanni Barcella en Jeroen Van Herzeele. Boem paukeslag!
LUCINDA RA & PASCAL DE DECKER Lucinda Ra composteert za 12.03 - 16:00 Foyer Theaterzaal ¤ 10 / 7 (dagticket)
Het gezelschap Lucinda Ra presenteerde vorig jaar in Vooruit ‘Het Fioretti Project’, een veelbesproken voorstelling gemaakt met kinderen en jongeren die op de kinderafdeling van het Psychiatrisch Centrum Dr. Guislain in Gent verblijven. Dit jaar is de groep te gast tijdens Mind the Book met de open les ‘Lucinda Ra composteert’.
De geest van Suburbia
De lezing groeide uit het mailverkeer tussen socioloog, stedelijk planner en KU Leuven-docent Pascal De Decker en stadsresident Simon Allemeersch. De twee ontmoetten elkaar vorig jaar tijdens een nagesprek van Allemeersch’ veelgeprezen voorstelling ‘Rabot 4-358’. Al vlug ontstond een intens mailverkeer tussen hen beiden. Elke dag stelde Simon één vraag en Pascal beantwoordde die. Het resultaat is een geanimeerde discussie over stadsvernieuwing en stadsontwikkeling.
“We zijn een land van pendelaars”
open les / debat
Allemeersch: In ‘De geest van Suburbia’, dat je samen met Bruno Meeus schreef, maak je in een kleine 50 bladzijden een korte geschiedenis van ons ‘wonen’ en de ontwikkeling van wat jullie als suburbia omschrijven: over de wisselwerking tussen betovering / onttovering van platteland en stad. Het is opvallend hoe het idee ‘een eigen woning voor de gewone man’ vooral als een disciplinering van die gewone man werd georganiseerd. De katholieken waren bang voor socialistische stadsbewoners en dito stemmen. En vaak hoor je hoe de sociale woning dan weer door de socialisten als een middel tot dienstbetoon werd gebruikt. Het is fantastisch om in een aantal heldere bladzijden die geschiedenis te lezen en tegelijk stemde het me ook wel donker. Is elke tussenkomst van de overheid in ons ‘wonen’ politiek verdacht? De Decker: Verdacht? Niet steeds bewust, denk ik, maar ze is wel altijd politiek. Je kan er moeilijk langs dat welk woonbeleid er ook gevoerd werd en wordt, dat de gevolgen er van verder gaan dan wonen an sich. Neem eigendom. Dit heeft door een combinatie van factoren een sterk disciplinerend karakter en voor ons land is dit al midden 19de eeuw ‘uitgedacht’.
In ‘De geest van Suburbia’ schetsen we vooral de naoorlogse ontwikkeling, maar eigenlijk gaat ons woonmodel terug tot de problemen die zich in de 19de eeuw stelden. In de 19de eeuw in ons land was de vaste overtuiging van de heersende klasse: industrialisatie = urbanisatie = ontkerkelijking + socialisme + ongezond. En zo werd hun machtsbasis bedreigd. En dit wilden de machtshebbers van toen vermijden. De ontwikkeling van ons woonmodel speelde daar volgens mij vaak een onderschatte rol in. Omdat het zo sterk padafhankelijk is: eens beslist is het moeilijk te keren. Maar als we het over ons woonmodel hebben, moeten we het ook over de plek hebben: waar staat die eigendomswoning? Want de eerste strategie was niet wonen — ook al werd de eigendomsstrategie al midden 19de eeuw op tafel gelegd. Maar wel: mobiliteit. Met als resultaat dat we vandaag een land van pendelaars zijn.
Padafhankelijkheid
foto: Ugly Belgian Houses
In eerste instantie wilden de 19de-eeuwse machtshebbers de mensen uit de stad houden om de concentratie van arbeiders en de nadelen die daarbij hoorden te vermijden. Het uit de stad houden had twee poten. Eén was zorgen dat de tewerkstellingscentra vanuit de dorpen bereikbaar werden. Dit gebeurde in fasen: in een eerste fase door middel van. een dicht spoorwegennet — het dichtste ter wereld — en later door middel van buurtspoorwegen. Poot twee was het sociaal abonnement, dus het betaalbaar maken van de verplaatsing. Dat de arbeiders soms uren onderweg waren naar hun werk, kon de bazen worst wezen. En dit mobiliteitsmodel bestaat vandaag nog (dat is dus padafhankelijkheid). De tram werd eerst vervangen door de bus en later werden trein- en tramlijnen steevast vervangen door het dichte wegennet. En de kortingen op de reële vervoerskosten bleven bestaan. Bereikbaarheid en betaalbaarheid van mobiliteit zijn nog steeds pijlers van ons ruimtelijk — lees: suburbaan — model. De eerste 19de-eeuwse strategie was dus mensen uit de stad houden. Dit is niet volledig gelukt, mensen bleven naar de stad trekken.
“Nooit is men er in geslaagd om een treffelijk compromis rond grondof ruimtelijk beleid uit te werken” De tweede pijler werd er met de huisvestingswet van 1889 bij gelegd. Vanaf dan werd dus de disciplinering beoogd door de combinatie van mobiliteit en woningeigendom. Ikzelf heb dat lang onderschat, maar bij eigendom moet ook ‘tuin’ gevoegd worden. Het disciplineringsinstrument was ‘eigendomswoning met een tuin’. In de tuin konden dan groenten worden geteeld en kippen en konijnen gekweekt. Dat moest dan niet gekocht worden en dus had dit een effect op de lonen, die moesten niet zo nodig omhoog. Je ziet dit nog steeds ruimtelijk en zeer goed op luchtfoto’s: smalle lange stroken met vooraan een smal huis, wat ‘koterijen’ erachter en een lange tuin. Van zodra ons land begonnen is met de promotie van woningeigendom, is dit nooit meer gestopt. Recente cijfers tonen aan dat om en bij de 80% van de overheidsmiddelen voor wonen naar eigendomsondersteuning gaat, zij het niet altijd even efficiënt. Er is nog een derde pijler. En dat is iets wat er niet is: grondbeleid of ruimtelijk beleid. Nooit is men er in geslaagd om een treffelijk compromis rond grond- of ruimtelijk beleid uit te werken. Nu het ‘niet zijn’ kan ook als een strategie worden gezien. Dit betekende dat er overal gebouwd kon worden, dus er was een zeer groot aanbod aan bouwgrond, dus goedkope bouwgrond. Men heeft altijd te allen prijze willen vermijden dat de bouwgrond te duur zou worden. Want te dure bouwgronden zou kunnen betekenen dat de arbeider en lage middenklasser geen eigenaar meer zou kunnen worden.
Thatcher vs Labour Wat is vandaag het resultaat? Het 19de-eeuwse model is na WOII gemassificeerd tot grote tevredenheid. Wat er meteen voor zorgt dat er geen druk voor verandering is. Nu, feit is dat woningeigendom de samenleving atomiseert: elk huishouden heeft immers een kapitaal. En via de portemonnee gebeurt de disciplinering: elke Vlaming betaalt gedurende een bepaalde periode een flink bedrag af. En eigendom maakt conservatief. Zie de redenering van Thatcher. Het Verenigd Koninkrijk had lange tijd zeer veel sociale huurwoningen. Dat waren ‘gemeentewoningen’ en stonden in hoofdzaak in de grote steden. En de grote steden waren het terrein van Labour. Dus: sociale woning = socialisme. Thatcher heeft door de verkoop van sociale huurwoningen de macht van Labour in de steden gebroken.
“Eigendom maakt conservatief” Sociale huur beoogt hier en elders om mensen die niet via de markt aan een degelijke betaalbare woning geraken, te huisvesten. In de sociale huisvesting ben je huurder en zit je in een reglementerend kader. Er is ook hier afhankelijkheid. Is men in de eigendomssector lange tijd gebonden aan de bank (en vast werk), dan is men in de sociale huursector afhankelijk van de sociale huisvestingsmaatschappij. In ons land is de sociale huursector echter klein. En ze werd, zo werd vaak genoeg aangetoond, al van in haar beginjaren gestigmatiseerd als ‘de sector van de mensen die zichzelf niet kunnen helpen’. Benieuwd naar het volledige gesprek tussen Simon en Pascal? Kom dan naar ‘Lucinda Ra composteert’; daar wordt de volledige tekst uitgedeeld aan de bezoekers. © Lucinda Ra / Pascal De Decker
KRANT-MINDTHEBOOK(03.02).indd 5
04/02/16 17:13
MIND THE CITY
06
Op zoek naar het wezen van de zorg Leven we in een maatschappij die gehandicapten en psychisch zieken aan de kant schuift? Een maatschappij die zich vragen stelt bij investeringen voor hulpbehoevende bejaarden? Zanger-acteur Wannes Cappelle vraagt zich in zijn boek ‘Ont-Ferm U’ af hoe we met zwakte omgaan en gaat aan de hand van concrete verhalen en scherpe waarnemingen op zoek naar het wezen van de zorg. En meteen lanceert Cappelle ook een dubbele oproep: ontferm je over iemand én stel jezelf minder ferm op. Want heeft niet iedereen ooit hulp nodig? Wannes Cappelle is zanger van Het Zesde Metaal en een van de scenaristen achter het wonderbaarlijke ‘Bevergem’. Hij zet zich ook in voor het Te Gek!?-project en is peter van Buddywerking Vlaanderen. Stefaan Van Brabandt (‘Het geslacht De Pauw’, ‘Quiz me Quick’, ‘Het voordeel van de twijfel’) is zijn gesprekspartner.
Een verbeelde stadskaart met verfrissende toekomstideeën van Gentse kids Mind the Book trekt de stad Gent in: samen met Bougie - de kunsteducatieve vzw die artistieke en erfgoedprojecten opzet en begeleidt - spoort Vooruit kinderen op die hun visie op ‘de stad’ willen geven. Met dit project willen we actief burgerschap stimuleren en kinderen doen inzien dat ze zelf de toekomst van de stad en de samenleving in handen hebben. Het resultaat wordt een alternatieve, eigenzinnige kaart van Gent.
Gedurende hun stadsresidentie in Vooruit heeft Bougie een veelheid aan tekenmateriaal bijeen geharkt over de verbeelde stad. Tijdens o.a. (Im)Possible Futures en het WildeMannenWoesteWijven festival onderzochten ze hoe de stad van de toekomst vanuit kinderperspectief eruit kan zien. Hun visuele antwoorden worden in een collage samengebracht waardoor een utopische, maffe stadskaart ontstaat. Een alternatieve plattegrond waarbij voor- en achterkant dooreen lopen, waarin zowel oplossingen als gekke ideeën worden voorgesteld.
De stadskaarten zijn verkrijgbaar tijdens het festival in Vooruit.
Schaap is verhuisd naar een flat in de stad en hij mist zijn groene wei. Hij gaat bij zijn nieuwe buren op zoek naar een beetje groen. Kunnen die hem helpen? Eef Rombaut won met haar eerste kinderboek ‘Hart gezocht, verloren, gevonden’ - dat ze samen met Emma Thyssen maakte - in 2012 meteen de prijs voor ‘Best vormgegeven boek’. ‘Schaap zoekt groen’ ontving de tweede prijs van de Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen.
Uitgelezen, het populaire live boekenprogramma van Vooruit, kampeert nu ook al twee jaar in het secundair onderwijs onder de noemer Uitgelezen op School. Voor de allereerste keer stellen we een programma samen voor elf plussers. Samen met de kids van de Sint-Salvatorschool bespreekt jeugdauteur-illustratrice Gerda Dendooven werk van Roald Dahl en Michael De Cock.
VOORUIT & BOUGIE De wereld is om zeep!
(7+ - )
di 08 t/m zo 13.03 - gratis
WANNES CAPPELLE Ont-Ferm U za 12.03 - 16:30 Balzaal ¤ 10 / 7 (dagticket)
talk / debat
Mind the Kids Volwassenen verboden! Mind the Book stelde een programma voor kids only samen, boordevol voorleessessies, workshops én een intrigerende theatervoorstelling... Wanneer de kinderen na de speeltijd terugkeren naar hun klas is het lokaal op zijn kop gezet door een eenzaam wezen. Wat is het? Waar komt het vandaan? De schoolse routine ziet er voor één dag anders uit. In de voorstelling ‘Wild’ confronteert de Franse theatermaakster Anne Thuot kinderen met hun ideeën over anders zijn en seksualiteit. ‘Wild’ morrelt aan denkkaders en prikkelt de fantasie..
Fieke brengt op een dag het oude circuspaard Lasse mee naar huis. Ze heeft Olga, de vorige eigenaar, plechtig beloofd voor het paard te zorgen. Maar thuis op het terras is er geen plaats voor Lasse. Dan duikt er ook nog eens een clown op die beweert dat Lasse van hem is. Er zit voor Fieke niets anders op dan het paard te verstoppen. Een hartverwarmend avontuur over vriendschap en beloftes houden.
ANNE THUOT
PAPIERSLAG: JEF AERTS - PAARDEN MET LAARZEN
Wild wo 09.03 - geen publieksvoorstelling
(13+) theater / performance
do 10.03 - 09:30 & 10:30 Dansstudio geen publieksvoorstelling ism Stadspoort School Gent
(8+)
PAPIERSLAG: DANNY DE VOS - VERBODEN TOEGANG
(8+)
wo 09.03 - 10:00 Dansstudio geen publieksvoorstelling ism De Harp Freinetschool Gent
voorleesmoment / workshop
vr 11.03 - 9:30 & 10:30 Dansstudio geen publieksvoorstelling ism Sint-Salvator School Gent
do 24.03 - Op locatie ism MUS-e, Sint-Salvator School Gent & Vlaams Fonds voor de Letteren
voorleesmoment / workshop
Heeft de grote aantrekkingskracht van een stad invloed op haar leefbaarheid? We leggen de vraag voor aan burgemeester Daniel Termont, journaliste Tine Hens, schrijfster Annelies Verbeke, transitiedenktank Pulse en enkele wakkere burgers tijdens een nieuwe ‘Les van de eeuw’. Auteur en De Morgen-redacteur Joel De Ceulaer is moderator van dienst. The Bony King verzorgt het muzikale intermezzo.
De Tunesische jongen Monji verliest zijn moeder als hij vijf jaar is. Zijn oudere broer Abdel ontfermt zich over hem. Maar wanneer tijdens de winter van 1970 een Franse boot aanmeert in de haven van Tunis, wordt Monji geselecteerd en krijgt een contract voor zes maanden bij een Noord-Franse rederij… Laïla Koubaa schreef voordien nog twee boeken, ‘Azizi en de kleine blauwe vogel’ en ‘Ik wil niet naar Marokko’.
LES VAN DE EEUW
PAPIERSLAG: LAÏLA KOUBAA - HOGER DAN DE BERGEN EN DIEPER DAN DE ZEE
Hoe (di)vers is mijn stad? do 10.03 - 09:30 Dansstudio gratis - geen publieksvoorstelling ism WOCK Stad Gent (17+)
boek / debat
KRANT-MINDTHEBOOK(03.02).indd 6
UITGELEZEN OP SCHOOL - DE LEERLINGEN VAN DE SINT-SALVATORSCHOOL & GERDA DENDOOVEN
(8+)
voorleesmoment / workshop
In ‘Verboden toegang’ gaat een familie op vakantie naar een Grieks eiland en wordt daar geconfronteerd met het vluchtelingenthema. Nick leert er de gevluchte jongen Zaïd kennen. Ze ruilen voor één dag van plaats zodat Zaïd kan genieten van een echte vakantiedag. Maar de ruil loopt helemaal niet zoals gepland...
PAPIERSLAG: EEF ROMBAUT - SCHAAP ZOEKT GROEN
(11+)
voorleesmoment / workshop
vr 11.03 - 13:30 Dansstudio geen publieksvoorstelling ism Freinetschool Mandala Gent
(8+) voorleesmoment / workshop
Meer info: peter@vooruit.be
04/02/16 17:13
MIND THE GLOBE
07
Van dwergpartij tot politieke reus Duurzame mode: Safia Minney bewijst dat het kan Duurzame modepionier Safia Minney bedacht de World Fair Trade Day en schreef het ophefmakende boek ‘Naked Fashion: The sustainable Fashion Revolution’. Bovendien was haar kledijmerk People Tree een van de eerste bedrijven die duurzame kleding actief promootte en produceerde. Het merk biedt actief steun aan meer dan 4000 boeren in zes landen, geeft een eerlijke prijs voor grondstoffen en een correct salaris aan lokale textielarbeiders. In haar lezing en aansluitend debat gaat ze in op de vraag welke rol duurzaam produceren in de huidige ontwikkeling van de mode-industrie speelt. Ze vertelt ook over haar 25 jaar ervaring in de fairtrade modewereld. “Fast fashion heeft zijn prijs, op ecologisch én op menselijk vlak”, aldus Safia. Het verhaal van People Tree toont aan dat het anders kan. “Als klein label is het niet makkelijk om een sociaal businessmodel aan te hangen. Maar wij zijn het levend bewijs dat zo’n model wél werkt.” Moderator van dienst is radio- en tv-presentatrice Kirsten Lemaire (StuBru, ‘De Canvascollectie’).
FAIR FASHION TALKS: SAFIA MINNEY Eerlijke handel in duurzame mode di 08.03 - 20:00 Theaterzaal ¤5 lezing / debat ism Gent Fair Trade Engels gesproken - ihkv Belmundo
Het begon in 2001 als een klein groepje, niet eens een echt gestructureerde partij, onder de nogal pompeuze naam ‘Ruimte voor Dialoog voor de Eenheid en Gemeenschappelijke Actie van Links’. Die gaf in lokale verkiezingen steun aan allerlei linkse kandidaten. In 2004 verenigden een aantal van die linkse partijen met allemaal klinkende namen zich in een los samenwerkingsverband. Een van die partijen was Synapismós (‘coalitie van linkse en ecologische bewegingen’) waar de onbekende Alexis Tsipras lid van was. Die pompeuze partijnamen moesten verhullen dat ze stuk voor stuk weinig voorstelden. Ze noemden zich Sy-riz-a, een letterwoord dat staat voor Synapismós Rizospastikis Aristerás (‘radicale coalitie van links’), wat later ‘Syriza’ werd en behaalden bij de parlementsverkiezingen samen 3,3 procent van de stemmen, genoeg voor zes zetels.
Omdat die zes verkozen parlementsleden allemaal lid waren van één van de partijen van de ruime coalitie, Synapismós, ontstonden er onmiddellijk grote spanningen in de Syriza-coalitie. De kans dat het samenwerkingsverband zou standhouden werd door observatoren als zo goed als onbestaand ingeschat. Het omgekeerde gebeurde. In 2005 haalde Syriza 5 procent, geen spectaculaire stijging. In 2007 werd echter Alexis Tsipras, gemeenteraadslid in Athene, voorzitter van Synapismós. In 2009 behaalde Syriza 4,9 procent. Tsipras was één van de dertien verkozenen en werd even later ook leider van de volledige Syriza-coalitie. De rest is geschiedenis. Valt het electoraal succes van Syriza enkel en alleen te verklaren door het charismatisch leiderschap van Alexis Tsipras? Hoe kon een kleine linkse, losse coalitie met bescheiden resultaten op zes jaar uitgroeien tot een regeringspartij? Hoe kon Syriza de twee traditionele machtspartijen PASOK en Nieuwe Democratie van de macht verdrijven die ze samen of afzonderlijk onafgebroken hadden uitgevoerd sinds 1974?.
A History of Violence Auteur Ovenden gaat terug in de geschiedenis van Griekenland. Het semi-feodale koninkrijk dat vele gelijkenissen vertoonde met het Spaanse had een lange traditie van gewelddadige onderdrukking van emancipatorische bewegingen in het algemeen en linkse partijen in het bijzonder. Het gewapend verzet culmineerde tijdens de Tweede Wereldoorlog tegen de Duitse bezetter. Na de oorlog kwam de rehabilitatie van rechts en de vernietiging van links met Britse en Franse steun. Westerse commentatoren lachen de referenties van Tsipras naar die strijd graag weg – zoals wanneer hij na de verkiezingen van 25 januari bloemen ging leggen aan het graf van door de Duitsers geëxecuteerde verzetsstrijders. Daarmee onderschatten ze wat echt leeft in Griekenland. Na het verzet kwam immers de gruwelijke fascistische dictatuur van Georgios Papadopoulos, met Britse, Franse en Amerikaanse steun. Hij leidde een folterregime dat voor elke progressief denkende zestigplusser nog steeds klinkt als een gruwelijke herinnering, ook buiten Griekenland. De democratische bevrijding van Griekenland in 1974 bracht twee nieuwe politieke partijen beurtelings (soms samen) aan de macht. Het succes van Syriza moet grotendeels gezien worden als een reactie op het complete morele failliet van de sociaal-
KRANT-MINDTHEBOOK(03.02).indd 7
democratische PASOK en de conservatieve Nieuwe Democratie. Op het taalgebruik en de stijl na stonden ze voor twee nauwelijks te onderscheiden versies van het Europese neoliberale beleid, met gigantische corruptie en onbegrensde fortuinen voor de oligarchen en de scheepsreders er bovenop.
Hoe kon een kleine linkse, losse coalitie met bescheiden resultaten op zes jaar uitgroeien tot een regeringspartij? Van euforie naar teleurstelling Met zijn boek ‘Syriza: Inside the Labyrinth’ geeft Ovenden een degelijk overzicht van de recente politieke geschiedenis van Griekenland: van de oorsprong van de Griekse politieke cultuur, over de opkomst van de linkse partijen sinds de Eerste Wereldoorlog, van de ooit inspirerende en nu dogmatisch verstarde communistische partij KKE tot de vele andere bewegingen en uiteindelijk tot Syriza. Hij gaat ook dieper in op extreem-rechtse bewegingen, meer in het bijzonder op de extreem xenofobe Grieks-nationalistische Gouden Dageraad en hun wortels die eveneens teruggaan tot diezelfde Eerste Wereldoorlog. De overwinning van Syriza op 25 januari 2015 was een morele overwinning van formaat, niet alleen in Griekenland, maar in heel de EU. Voor het eerst vormde een partij een regering in een EU-lidstaat die het neoliberale austeriteitsbeleid van de trojka in twijfel trok. De teleurstelling zes maand later – na het onverwachte succes van het neen-referendum – was enorm. Ovenden is zeer kritisch voor Syriza en voor Tsipras. Zijn sympathie gaat duidelijk uit naar de lijn die Yanis Varoufakis en Zoé Konstantopoulou volgden. Toch geeft hij Tsipras krediet voor zijn uiteindelijke overgave aan de oekazen van de trojka. Wat was het alternatief? Tsipras heeft volgens hem gelijk wanneer hij stelt dat de trojka enkel kan worden verslagen als dat gebeurt op internationaal niveau, in meerdere landen tegelijk. Wat in de eerste helft van 2015 in Griekenland is gebeurd, heeft niet alleen diepe wonden geslagen, het heeft ook een nieuw pan-Europees bewustzijn doen ontstaan over de ware aard van het huidige Europese project. En het debat is volgens Ovenden niet ten einde.
Hoe kan een kleine linkse politieke partij in enkele jaren tijd van vier naar veertig procent stijgen? En waarom gaat diezelfde partij na zes maanden plots door de knieën? De journalist Kevin Ovenden zoekt het uit in ‘Syriza: Inside the Labyrinth’. Ovendens boek eindigt wanneer eerste minister Alexis Tsipras het memorandum van de Europese trojka tekent. Maar hoe gaat het met Syriza zoveel maanden later? De Brit gaat na zijn talk in debat met Petra De Sutter (Groen), Peter Mertens (PVDA), John Crombez (sp.a) en Francine Mestrum, doctor in de sociale wetenschappen. Kevin Ovenden is een Britse journalist, voormalig medewerker van parlementslid George Galloway en lid van de Britse solidariteitsorganisatie Viva Palestina. Hij was op 31 mei 2010 aan boord van het Turkse schip Mavi Marmara met hulpgoederen voor de bevolking van Gaza, toen het Israëlisch leger het schip in internationale wateren aanviel. Ovenden heeft een tijdje in Griekenland gewoond, waar hij actief betrokken was bij de politiek.
KEVIN OVENDEN Syriza: Inside the Labyrinth di 08.03 20:00 Balzaal - gratis ism Middle East and North Africa Research Group (MENARG) UGent
lezing / talk
!!! VERWACHT IN VOORUIT !!!
HILARY MANTEL TWEEVOUDIG WINNARES VAN DE MAN BOOKER PRIZE PRESENTEERT LAATSTE DEEL CROMWELL-TRILOGIE
di 12.04 Tickets via vooruit.be of 09 267 28 28
!!! VERWACHT IN VOORUIT !!!
© Lode Vanoost / DeWereldMorgen.be
04/02/16 17:13
MIND THE GLOBE
08
AUTEURS Verboden boeken ONDER DE RADAR op tafel Tot voor kort vonden gemigreerde schrijvers in België slechts mondjesmaat de weg naar het grote publiek. Met ‘Oorden en Woorden’ bieden PEN Vlaanderen en Mind the Book enkele van die schrijvers graag een podium aan. O.a. Adnan Adil (Irak), Alhadi Agabaldour (Soedan), Nisma Al Aklouk (Palestina), Zuher Aljobory (Irak), Hazim Kamaledin (Irak), Abduallah Maksour (Syrië) en Majid Matrood (Irak) maken hun opwachting. Schrijfsters Joke Van Leeuwen en Annelies Verbeke leiden het debat in goede banen. De Belgisch-Iraakse auteur Hazim Kamaledin woont sinds 1987 in Borgerhout en publiceert zowel in het Nederlands als in het Arabisch. In 2010 verscheen zijn roman ‘Oraal’ (Beefcake Publishing). Vier jaar later riep het Arabisch Theater Instituut hem uit tot de beste Arabische theaterschrijver van het jaar voor zijn toneeltekst ‘Gekheid met voorbedachten rade’. Met zijn boek ‘Desertified Waters’ (voorlopig enkel in het Arabisch uitgegeven) prijkt hij op de longlist van de prestigieuze International Prize for Arabic Fiction 2016, beter bekend als de Arabische Booker Prize.
Een speciale editie van ons live boekenpraatprogramma. In navolging van de succesrijke campagne ‘Koop censuur’ laat Mind the Book schrijversstemmen horen die het in eigen land zwaar te verduren krijgen. Boeken op tafel zijn deze keer ‘Er zijn geen messen in de keukens van deze stad’ van de Syriër Khaled Khalifa en ‘Guantanamo Dagboek’ van Larry Siems en Mohamedou Ould Slahi. In het leespanel zetelen deze keer Annelies Verbeke, Joke Van Leeuwen, Jos Geysels en Anna Luyten. De uitgelezen moderator is Fien Sabbe. De muziek wordt verzorgd door Wannes Cappelle.
UITGELEZEN Koop censuur! za 12.03 - 11:30 Balzaal ¤ 10 / 7 (dagticket) ism PEN Vlaanderen & De Morgen Achteraf kan je proeven van een heerlijke literair-culinaire klassieker in het Vooruitcafé. BOEK Lees meer op p 11.
50% van de wereldbevolking is vrouw 1% van alle bezittingen is in handen van vrouwen 66% van alle werk gebeurt door vrouwen 66% van alle analfabeten ter wereld is vrouw 75% van alle armen ter wereld is vrouw 75% van alle vluchtelingen is vrouw Het zijn anno 2016 ronduit frappante cijfers. En op de Internationale Vrouwendag (8 maart) viel er ook niet veel te vieren: de loonkloof die hardnekkig diep blijft, huiselijk geweld, seksuele intimidatie,... Het sluipend gif van seksisme is nog altijd prominent aanwezig in onze maatschappij. Journaliste Catherine Ongenae, politica Assita Kanko en professor Sofie Van Bauwel gaan in gesprek over de vele facetten van dit veelkoppige monster.
De Irakese Belg Adnan Adil is dichter en leeft sinds 2004 in Brussel. In Irak publiceerde hij dichtbundel ‘Slechts één vierkante meter’. Zijn bundel ‘Een lichaam bemest met verwachting’ werd in 2009 uitgegeven in Syrië.
CATHERINE ONGENAE, ASSITA KANKO & SOFIE VAN BAUWEL
Alhadi Agabeldour is mensenrechtenactivist, dichter en schrijver van korte verhalen. Alhadi publiceerde in talloze Arabische media en is Soedanexpert.
Zuher Aljobory is dichter en prozaschrijver. Zijn roman ‘Lijkenjager’ verwierf de derde plaats in de Arabische romanwedstrijd Ether in 2014. Journalist Abduallah Maksour werkte bij Al Jazeera en het Instituut voor Oorlog en Vrede. Hij publiceerde vijf romans. Dichter Majid Matrood tenslotte publiceerde verschillende dichtbundels, zoals ‘De fluitist’ en ‘De zondvloed’.
OORDEN EN WOORDEN lezing / muziek
wo 09.03 20:00 Theaterzaal - ¤ 5 ism PEN Vlaanderen
za 12.03 - 14:00 Theaterzaal ¤ 10 / 7 (dagticket)
Een zoektocht naar een familie en een taal De Duits-Oekraïnse auteur Katja Petrowskaja kreeg voor haar boek ‘Misschien Esther’ bakken lof. Daarin koppelt ze aangrijpende gebeurtenissen uit de twintigste eeuw aan haar eigen familiale geschiedenis. “In een dromerige, geestige en associatieve stijl reist de schrijfster terug naar de tijd van haar joodse ouders en (over)grootouders. Een indrukwekkend familierelaas met tragische leemten” schreef het NCR Handelsblad. Moderator is Ann Peuteman, redacteur bij Knack en co-auteur van ‘Uitgesproken: zeven gesprekken over politiek en engagement’.
KATJA PETROWSKAJA Misschien Esther
!!! VERWACHT IN VOORUIT !!!
UITGELEZEN, JE GIDS DOOR HET LAND DER LETTEREN! di 22.03 / di 19.04 / di 17.05 Bestel nu je tickets via vooruit.be of 09 267 28 28
!!! VERWACHT IN VOORUIT !!!
KRANT-MINDTHEBOOK(03.02).indd 8
Seksisme
talk / debat
za 12.03 - 15:00 Balzaal ¤ 10 / 7 (dagticket) Vlaanderen & Nederland, gastland op de Frankfurter Buchmesse 2016 met dank aan Passa Porta
foto: Urban Zintel / Laif
Roman, proza- en toneelschrijfster Nisma Aklouk publiceerde twee romans, een prozabundel en een toneelstuk. Ze won verschillende literaire wedstrijden, waaronder de bekende Egyptische NajibMahfouzwedstrijd voor kortverhalen.
Catherine Ongenae bracht recent het boek ‘#seksisme – nee, wij overdrijven niet!’ uit, waarin ze tien vrouwen aan het woord laat die de soms onzichtbare patronen van seksisme bloot leggen. Assita Kanko schreef met ‘De tweede helft’ een geëngageerde en overtuigende oproep voor een nieuwe vorm van feminisme. In haar boek stelt ze dat ‘de vrouw’ nog altijd niet naar waarde wordt geschat: de hoogste tijd voor een ingrijpende mentaliteitswijziging. Sofie Van Bauwel is professor aan de vakgroep Communicatiewetenschappen van UGent, waar ze doceert over audiovisuele communicatie, gender en media en televisiestudies.
In haar debuut ‘Misschien Esther’ beschrijft Katja Petrowskaja de zoektocht naar het verhaal van haar familie, Joodse slachtoffers van het nazisme en stalinisme. Ondanks haar Russische roots schreef Petrowskaja ‘Misschien Esther’ volledig in het Duits. Een bewuste keuze? Katja Petrowskaja: “Het boek is een zoektocht naar een familie en een taal. In feite is het mijn flirt met de Duitse taal en ik maakte mij zorgen of dat wel viel te vertalen. Het gaat om de logica achter taal en de intensiteit ervan, niet om het spelen met woorden. Tijdens het gesprek met mijn vertaler kwam ik erachter dat veel van wat ik schreef zijn grondslag in het Russisch vond. Daarvan was ik mij niet bewust. In het begin van het boek gebruik ik het woord ‘wisselwachter’, dan ‘hoor’ ik het Russische woord dat ‘pijl’ betekent. Het verwijst naar de wijzers van de klok en naar schieten. Dat verlies je allemaal in een vertaling.”
doemd tot een leven in hun kleine gemeenschappen. Het was hun verboden te leven in de grote steden. Slechts twee procent kon naar een universiteit. Hun niveau was hoog, want ze moesten tien keer beter zijn dan ‘gewone’ Russen. Ze wilden van hun Joodszijn af, dat was hun droom en die kwam gelijk op met het verkrijgen van burgerrechten. Ze wilden de shtetls uit, de wijde wereld in. Russisch spreken, banen krijgen, studeren wat je wilt. Daardoor waren ze de meest enthousiaste groep tijdens de revolutie. De Tweede Wereldoorlog vernietigde vooral het ‘oude’ Jodendom. Dat merk je in Kiev. Mijn grootvader was ambtenaar. Veel Joden werkten in Sovjetstructuren, zoals scholen en bedrijven, en mochten reizen. Wie geen communist was of geen onderdeel vormde van het systeem moest blijven. Na de oorlog waren er vrijwel geen Jiddisch sprekende joden meer. Alleen joden die Russisch spraken vormden het restant. Zelfs mijn vader, die van 1942 is, spreekt geen Jiddisch meer. En ook de kennis van het geloof ontbreekt bij mij. Lees meer op vooruit.be © Peter De Rijk / www.tzum.info
Zocht je ook naar je Joodse identiteit? Petrowskaja: “Ik schreef dit boek in het Duits, omdat veel mensen van mij een Jood wilden maken. En dat was ik niet, ondanks dat ik er misschien onder leed dat ik het niet was. Iedere ‘Berliner’ kent meer Jiddische woorden dan ik. Nu is de Sovjet-Jood iets bijzonders. Om te beginnen wist Napoleon Rusland niet te veroveren, waardoor de Joden geen burgerrechten kregen, zoals in Europa. Het duurde tot de revolutie van 1917 dat ze echt deel konden uitmaken van de maatschappij. Hierdoor ontbrak het normale proces van assimilatie. Ze waren ge-
04/02/16 17:13
MIND THE GLOBE
09
Een reis door de nieuwe Europese hotzones Journalist Robert D. Kaplan trok zowat de hele wereld rond, vaak in het zog van Amerikaanse militairen. In zijn boeken wisselt hij zijn eigen reiservaringen af met academische bespiegelingen en historische informatie. Recent werk als ‘Moesson’ en ‘Balkangeesten’ werden zelfs wereldwijd bestsellers. Tijdens Mind the Book laat Kaplan zijn licht schijnen over het Europese continent, meer bepaald over het oosten. De Amerikaan gaat in gesprek met journalist Marc Reynebeau (De Standaard).
Een debat over angst en democratie IS, zelfmoordaanslagen over de hele wereld, Syriëstrijders in de achtertuin, een Europa dat vooren achterdeuren sluit, vrijheid van meningsuiting die aan banden wordt gelegd en een democratie die onder vuur ligt: de angst voor een botsing van beschavingen laait hoog op. In het licht van die gebeurtenissen gaf Mind the Book islamoloog Montasser AlDe’emeh en MO*-journalist Pieter Stockmans een schrijfopdracht met als titel ‘Angst/ Europa’. De tekst wordt integraal gebracht tijdens Mind the Book en vormt meteen de aanleiding tot een gesprek tussen de gastsprekers. Moderator is Gie Goris. Aansluitend wordt ook de Emile Zola Prijs uitgereikt, een beloning voor het beste politieke essay geschreven door iemand jonger dan 28 jaar. Een initiatief van het politieke tijdschrift Samenleving en politiek (Sampol). Montasser AlDe’emeh is islamoloog en doet onderzoek naar moslimradicalisering en de internationale jihad. Hij is een internationaal gevraagde jihadexpert met interviews in o.a. The New Yorker en Der Spiegel. Hij startte het kenniscentrum ‘De weg naar’ voor de opvang van teruggekeerde Syriëstrijders. Samen met Pieter Stockmans schreef hij het boek ‘De jihadkaravaan’. Journalist Pieter Stockmans (Knack, MO*) reist al tien jaar door de Arabische wereld. Hij onderzocht van binnenuit de radicalisering van de verschillende strijdende partijen in het Midden-Oosten. Hij is medeoprichter van het platform ‘Tussen Vrijheid en Geluk’, voor een beter begrip van de Arabische wereld.
‘Duister Europa’ is tegelijkertijd een sequel én prequel op het bejubelde ‘Balkangeesten’. In zijn nieuwe boek reist Robert D. Kaplan door de nieuwe hotzones van Europa: Roemenië, Moldavië, Oekraine, Bulgarije en Hongarije. Die landen, ook beter bekend als de Karpaten, vormen een natuurlijke barrière tussen Centraal-Europa en het nabije Oosten. Vanaf 2014 werd de regio echter opnieuw een geopolitiek kruitvat. Door een manke NAVO en de bestrijding van het islamitisch extremisme in Noord-Afrika en het Midden-Oosten, kan de Russische leider Poetin zijn invloed verder uitbreiden. Welke antwoorden heeft Europa nog in petto?
ROBERT D. KAPLAN Duister Europa za 12.03 - 17:00 Theaterzaal ¤ 10 / 7 (dagticket) ism PEN Vlaanderen
lezing / debat
Als de grote EU-landen het revanchistische Rusland niet intomen of als de EU door interne problemen versplintert, zullen landen als Roemenië en Moldavië in de problemen komen. Het is immers onwaarschijnlijk dat de Verenigde Staten hun Europese bondgenoten weer net zo grootscheeps gaan steunen als in de Koude Oorlog. Het Westen zal in deze regio ver weg zijn, Rusland zal hoe dan ook naast de deur liggen en Oekraïne zal wellicht een centralere rol in het Europese drama spelen dan Spanje of Portugal. De voorspelling dat de oorlogszuchtige en wisselende allianties op het continent zullen terugkeren, is simpelweg te deterministisch. Maar dat geldt eveneens voor de voorspelling dat alle landen tussen Portugal en de Zwarte Zee een vreedzame eenheid zullen blijven. Op het gebied van de geopolitiek en groepsidentiteit gaan er wellicht geheel nieuwe gradaties en complexe verhoudingen ontstaan. De verdeeldheid tussen landen die al dan niet tot de EU, de Eurozone en Schengen behoren, geven al een indruk van de komende complexiteit. Een van de vele factoren die invloed zouden kunnen hebben, zijn, zoals eerder gezegd, de nieuwe media. Zullen die het etnische en religieuze groepsdenken – en de ideologieën die we nog niet kennen! – versterken of juist niet? Het nationalisme was tenslotte een modern verschijnsel. Menigeen die het geloof in God en het hiernamaals verloor, zocht zijn of haar heil bij het geloof in ‘collectieve onsterfelijkheid’. Zoals de Roemeense filosoof Andrei Pleşu steeds benadrukt, is nationalisme niet per se gevaarlijk. Nationalisten worden pas gevaarlijk als ze geloven dat ze betere mensen zijn dan anderen.
Vast staat dat het nationalisme zal moeten veranderen nu er zo veel vluchtelingen uit het Midden-Oosten naar Europa komen en de demografie aldaar nog ingewikkelder maken. Door de hele geschiedenis heen is Europa beïnvloed door migratie vanuit het oosten: diverse Gotische stammen, Slaven, Magyaren en anderen gingen de huidige stroom voor. Die is dus minder uniek dan de media suggereren. Bovendien moeten we bedenken dat de zuidgrens van Europa in feite altijd de Sahara en niet de Middellandse Zee is geweest en dat de Balkan al vaker een doorgangsroute voor migranten was. De klassieke geografie, waarbij Europa met Afrika en Eurazië verenigd was, herstelt zich dus.
Dus wat zal het postmodernisme brengen? Op zijn minst mogen we hopen dat de door Ceauşescu beleden ‘barokke synthese’ tussen communisme en fascisme, in de woorden van politicoloog Vladimir Tismăneanu, niet zal terugkeren, zelfs niet bij benadering.
“Nationalisten worden pas gevaarlijk als ze geloven dat ze betere mensen zijn dan anderen” Wil deze eeuw beter worden dan de vorige, dan is een Europese Unie in enigerlei vorm essentieel. Ondanks de economische problemen die jarenlang voor de meest verontrustende nieuwsberichten zorgden, willen de Zuidoost-Europese landen waar ik doorheen reisde nog steeds lid blijven van de EU. En dat verbaasde me niet. De Europese Unie gaat namelijk over meer dan financiële baten en kosten. Doordat zij landen en onpersoonlijke wetten in plaats van volkeren en bepalingen van corrupte politici vertegenwoordigt, steunt ze het individu tegen willekeur en discriminatie. Liefde voor de eigen cultuur is mooi en goed, zolang de rechten van het individu maar beschermd worden, ongeacht zijn of haar afkomst en opvattingen. Nationalisme is alleen legitiem zolang dat in gedachte wordt gehouden. (fragment uit ‘Duister Europa’, p 272 - 274) © Uitgeverij Spectrum
Een jaar lang voerde De Tijd-journalist Lars Bové een onderzoek naar de Belgische Staatsveiligheid. Het hele verhaal van zijn speurtocht naar deze eerder schimmige overheidsdienst lees je in het boek ‘De Geheimen van de Staatsveiligheid’. Buitengewoon hoogleraar en advocaat Koen Geens is Minister van Justitie.
MONTASSER ALDE’EMEH, LARS BOVÉ, PIETER STOCKMANS & KOEN GEENS Angst/Europa za 12.03 - 15:30 Theaterzaal ¤ 10 / 7 (dagticket) ism Stichting Gerrit Kreveld & MO* Magazine
boek / lezing / debat
KRANT-MINDTHEBOOK(03.02).indd 9
04/02/16 17:13
10
13.03 - EAT THE BOOK
Een namiddag vol lekkers en culinaire inspiratie De laatste dag van Mind the Book staat volledig in het teken van food en boeken. Op het programma: een uitdagende lunch met zeewier en algen; Yvette van Boven, Lisette Kreischer en Alexia Leysen aan het woord over de toekomst van ons voedsel; een kinderkookworkshop met de Bende van Burger Boef, een foodboekenstand gehost door het Paard Van Troje en een heuse patattenmarkt. Bon appétit!
Weed is the new meat! De smaak van verandering Wat ligt er binnenkort op ons bord? Als het van Lisette Kreischer (‘Groente uit Zee’) afhangt eten we met zijn allen het magische groene goud: zeewier en algen. We openen Eat the Book dan ook met een lunch vol verrassende gerechten uit Kreischers kookboek.
Je kan zelfs proeven - voor de eerste keer in Gent! - van de gezondste hamburger ter wereld: The Dutch Weedburger, mét zeewier als voornaamste smaakmaker. Daarbij serveren we een bijpassend slaatje met groenten recht uit zee. En voor de echte culinaire avonturiers serveren we ook sea-chowder en shiitake soep met brood. Hartstikke lekker!
TASTE THE DUTCH WEEDBURGER LUNCH
Kies je knol Red Baron, Soprano en Vitelotte: het zouden personages uit een roman kunnen zijn. Maar dat het ook aardappelsoorten zijn is waarschijnlijk minder bekend. Daarom organiseert VELT tijdens Eat the Book een heuse patattenmarkt, waar je de meeste geteelde knol ter wereld terugvindt in allerlei maten en gewichten. Je kan er uiterst zeldzame pootaardappelsoorten kopen en nadien in je tuin planten. En uiteraard krijg je een pak tips en tricks om jouw aankopen heerlijk klaar te maken.
BUY - PATTATENMARKT 12:00 t/m 18:00 Wintertuin gratis
12:00 t/m 15:00 Café ¤ 20 (incl. Talk - De toekomst van ons voedsel) / 13,90 (excl. Talk) / 3,90 (kids) inschrijven via vooruit.be
lunch
gezonde 100% plantaardige burger verrijkt met Kombu Royal (zeewier) gemaakt van geroosterd sojavlees geserveerd op een knapperig algenbroodje met pittige, romige Weedsauce (verrijkt met zeesla) met verse sla, augurk en gebakken uienringen 100% vegan!
BOEKENSTAND PAARD VAN TROJE 12:00 t/m 18:00 - Brugzaal Voedsel voor de geest, een mooie selectie kookboeken of gewoon lekkere inspiratie nodig? Spring eens binnen bij de boekenstand van boekhandel Paard Van Troje.
KRANT-MINDTHEBOOK(03.02).indd 10
04/02/16 17:13
EAT THE BOOK
11
Prettig gestoorde kookworkshop voor kids!
MIND THE BOOKSHOP BOEKHANDEL WALRY
Ken jij Trapjestegelkruid? Hoe smaakt Bushaltegrastaart? En ooit al eens soep gedronken van Standbeeldmos? Tijdens de workshop van de Bende van Burger Boef kom je het allemaal te weten. Je maakt zelf thee, kruidendrankjes en limonades met speciale krachten én we gaan aan de slag met aardappelen van de patattenmarkt. Al die eigenzinnige, creatieve recepten belanden daarna in het Burger Boef Kookboek. Gezond en speels koken, drankjes maken en tekenen tijdens een prettig gestoorde namiddag!
Ook tijdens deze zesde editie zet Boekhandel Walry zijn beste beentje voor om een even succulent als exclusief boekenaanbod samen te stellen. De prachtige Brugzaal wordt omgebouwd tot een heus boekenpalazzo, waar boeken lezers verleiden, auteurs signeren en professionals uit het literaire milieu converseren. De Mind the Bookshop is gratis te bezoeken.
TRY - DE BENDE VAN BURGER BOEF
di 08.03 - van 18:00 tot 22:00 Brug & Brugzaal wo 09.03 - van 18:00 tot 23:00 do 10.03 - van 18:00 tot 22:30 za 12.03 - van 11:00 tot 19:00
sessie 1: 14:00 - 15:30 sessie 2: 16:00 - 17:30 voor alle kinderen tussen 7 en 10 jaar ¤ 5 - inschrijven via vooruit.be
workshop
Drie eigenzinnige visies op de foodtrends van morgen De dames van culinair projectbureau Alle Dagen Honger verwelkomen drie kookboekauteurs die de toekomst van ons voedsel zullen bepalen door de boeken die ze schrijven. Trendwatcher Tom Palmaerts stelt vragen aan Yvette van Boven (‘Homemade’), Lisette Kreischer (‘Groente uit Zee’) en Alexia Leysen (‘40 dagen zonder vlees’). Ondertussen koken Johanna en Barbara van Alle Dagen Honger on stage gerechten uit de kookboeken van hun praatgasten. Drie niet te missen, pittige gesprekken!
MIND THE CAFÉ Tijdens het festival kan je genieten van een lekker drankje in het Café. Maar wie grote honger heeft, komt ook aan zijn / haar trekken, want elke dag staat er een literaire klassieker op het menu. Of wat dacht je van varkenskoteletten met wortelpuree (Hugo Claus, ‘Het verdriet van België’ - ontdek het recept hiernaast), kalfsblanquette (Emile Zola, ‘L’assommoir’) of kalkoen met mole van chili en bittere chocolade (Laura Esquivel, ‘Rode rozen en tortillas’)? Te proeven in het Vooruitcafé! vooruit.be/cafe
Yvette van Boven is één van Nederlands meest gevierde kookboekenauteurs. Haar boekenreeks ‘Homemade’ veroverde niet enkel de Lage Landen, maar werd intussen ook in het Engels vertaald en goed bevonden. Het is fascinerend hoe ze in tijden van voorgesneden groenten en sauzen uit pakjes mensen probeert te overtuigen om zelf een rookoven te bouwen en eigenhandig paté of limonade te maken. We praten met Yvette over haar visie op duurzaam voedsel, over de empowerment van zelf je mosterd draaien en de verantwoordelijkheid van bekende chefs. Lisette Kreischer deelt, als overtuigd veganiste, haar diepgewortelde liefde voor de plantaardige keuken met het grote publiek via kookboeken als ‘Plant Power’ en ‘Veggie in Pumps’. De Nederlandse ontwikkelde bovendien het recept voor de befaamde Dutch Weedburger: sindsdien is ze in de ban van ‘het groene goud’, zeewier en algen. Omdat koken met zeewier nog niet echt doorgedrongen is tot in het doorsnee huishouden bracht Lisette het boek ‘Groente uit Zee’ uit. Lisette leidt ons graag in haar keuze voor vegan en haar passie voor zeewier in. Alexia Leysen is theatermaakster en initiatiefneemster van Dagen Zonder Vlees, een campagne waarmee ze sinds 2011 zoveel mogelijk mensen wil aanzetten om tijdens de vasten minder vlees en vis te eten. Geen pleidooi voor volledig vegetarisme, maar een uitdaging voor doordachte en duurzame voedingsgewoontes. In januari bracht Alexia het Dagen Zonder Vlees-kookboek uit, waarin ze de favoriete vegetarische recepten van bekende Vlaamse koks optekent. Met Alexia hebben we het over de toekomst van de vleesindustrie, de kracht van burgeracties en de vegetarische levensstijl.
TALK - DE TOEKOMST VAN ONS VOEDSEL 14:00 t/m 17:00 Balzaal
talk ¤ 8 - inschrijven via vooruit.be
KRANT-MINDTHEBOOK(03.02).indd 11
DIY PESTO! Wil je zelf aan de slag met zeewier? Probeer dan deze zeepesto, uit Lisettes boek ‘Groente uit Zee’. Deze groene pesto heeft dankzij de kombu - een eetbare soort bruinwier - een zeer diepe en krachtige smaak. Het is een eenvoudig recept om te maken. Je kan naar hartelust experimenteren met de ingrediënten. De rucola en basilicum kan je bijvoorbeeld vervangen door bladgroen naar wens en de pijnboompitten door cashew- of hazelnoten. Of gebruik bijvoorbeeld zonnebloempitten. Serveer de pesto op toastjes, op een boterham met gegrilde groente of bij een bord pasta.
INGREDIËNTEN 40 g verse kombu (of kombu en wakame) 50 g geroosterde pijnboompitten 1 klein teentje knoflook, gepeld en fijngehakt 25 g basilicum (ook de steeltjes) 25 g rucola 25 ml extra vergine olijfolie 1/2 eetlepel citroensap
Zin in meer? Ontdek op vooruit.be meer recepten van Lisette.
2. Maal in de keukenmachine de pijnboompitten met knoflook, kombu, basilicum, rucola, olijfolie en citroensap tot een gladde pesto.
BEREIDINGSWIJZE 1. Was de kombu goed schoon met water en zorg dat het eventuele pekelzout is afgewassen. Dep hierna droog en knip in stukken.
3. Doe de pesto in een glazen potje, bedek met een laagje olijfolie en bewaar in de koelkast maximaal 5 dagen. © Kosmos Uitgevers / Lisette Kreischer
04/02/16 17:13
SCHEMA
PRAKTISCH
IN VOORUIT DI 08.03
WO 09.03
DO 10.03
TICKETINFO 20.00 - 22.00
Fair Fashion Talks: Safia Minney
BALZAAL
20.00 - 22.00
Kevin Ovenden - Syriza: Inside the Labyrinth
THEATERZAAL
20.00 - 22.00
Oorden & Woorden (PEN Vlaanderen / PEN polyfoon)
DANSSTUDIO
10.00 - 11.00
Papierslag: Danny De Vos - Verboden toegang (9+) * KIDS
zo 13.03 ¤ 20 The Dutch Weedburger Lunch + De toekomst van ons voedsel ¤ 13,90 (excl.) / 3,90 (kids) The Dutch Weedburger Lunch
09.30 - 12.00
Les van de Eeuw: Hoe di(vers) is mijn stad? *
BALZAAL
20.00 - 22.00
Ilja Leonard Pfeijffer - Brieven uit Genua
DANSSTUDIO
09.30 - 10.30
Papierslag: Jef Aerts - Paarden met laarzen (8+) *KIDS Papierslag: Jef Aerts - Paarden met laarzen (8+) * Papierslag: Laila Koubaa - Hoger dan de bergen en dieper dan de zee (8+) * KIDS
13.30 - 14.30
DANSSTUDIO
09.30 - 10.30 10.30 - 11.30
ZA 12.03
Met een dagticket kan je alle voorstellingen bijwonen. Opgelet: beperkte maximumcapaciteit, dus wees op tijd!
THEATERZAAL
10.30 - 11.30
VR 11.03
di 08 t/m vr 11.03: ¤ 5 of gratis za 12.03: ¤ 10 / 7 (dagticket)
THEATERZAAL
THEATERZAAL
14.00 - 15.00 15.30 - 16.30 17.00 - 18.00
¤ 8 De toekomst van ons voedsel
Catherine Ongenae, Assita Kanko & Sofie Van Bauwel - Seksisme Montasser AlDe’meh, Lars Bové, Pieter Stockmans & Koen Geens - Angst/Europa Robert D. Kaplan - Duister Europa
HOE BEREIK JE VOORUIT?
16.00 - 17.00
Lucinda Ra & Pascal De Decker - Lucinda Ra composteert
CAFÉ
12.00 - 15.00
Taste - The Dutch Weedburger Lunch
WINTERTUIN
12.00 - 18.00
Buy - Patattenmarkt
BALZAAL
14.00 - 17.00
Talk - De toekomst van ons voedsel
TICKETBALIE
14.00 - 15.30
Try - De Bende van Burger Boef sessie 1 KIDS Try - De Bende van Burger Boef sessie 2
ZO 13.03
16.00 - 17.30
Kunstencentrum Vooruit Sint-Pietersnieuwstraat 23 9000 Gent
Met de fiets, het openbaar vervoer of de wagen, zie mindthebook.be/praktisch
ETEN EN DRINKEN
FOYER THEATERZAAL
15.00 - 16.15
Online 24/24 op mindthebook.be of vooruit.be Ticketbalie Vooruit di t/m vr: 12:00 – 18:00 en tijdens Mind the Book Telefonisch +32 (0)9 267 28 28 di t/m vr: 12:00 – 18:00
LOCATIE
16.00 - 17.00
11.30 - 13.00
TICKETS KOPEN?
Papierslag: Eefje Rombaut - Schaap zoekt groen (8+) * KIDS Papierslag: Eefje Rombaut - Schaap zoekt groen (8+) *
Uitgelezen: Koop censuur! Katja Petrowskaja - Misschien Esther Wannes Cappelle - Ont-Ferm U
BALZAAL
¤ 5 De Bende van Burger Boef
In het Vooruitcafé kan je tijdens, voor en na Mind the Book terecht voor een (al dan niet vegetarisch) hapje en een drankje. vooruit.be/cafe
OP LOCATIE DO 03 T/M ZA 05.03 & VR 11.03
NIEUW GENT
20.00 - 22.00
Elly Van Eeghem - Barrière VIDEO
ZO 06 & WO 09.03 & ZO 13.03
NIEUW GENT
15.00 - 17.00
Elly Van Eeghem - Barrière
BIB GENT (ZUID)
10.30 -16.00
Mette Edvardsen - Time has fallen asleep
WO 09 T/M ZA 12.03
VIDEO
PERFORMANCE
in the afternoon sunshine
INFO & TICKETS: T. 09 267 28 28 - VOORUIT.BE
KRANT-MINDTHEBOOK(03.02).indd 12
NIET OP DE OPENBARE WEG GOOIEN - V.U.: STEFAAN DE RUYCK, SINT-PIETERSNIEUWSTRAAT 23, 9000 GENT
* geen publieksvoorstelling
organisatie: Vooruit Gent & deSingel Antwerpen met steun van: Bibliotheek Gent, WOCK Stad Gent, MUS-e Gent, diverse scholen Gent, Bougie vzw, Hogeschool Gent, Fair Trade & Netwerk Vlaanderen, Universiteit Antwerpen, Iedereen Leest, VELT, Buchmesse Frankfurt 2016 & Europe Direct met dank aan de volgende uitgeverijen: Arbeiderspers, De Bezige Bij, De Geus, Epo, Lannoo, Lemniscaat, Manteau, Meulenhoff, New International Publications Ltd, Pluto, Polis, Querido, Spectrum & Vrijdag
04/02/16 17:13