ERIKA VAN TIELEN, 32, MAMA VAN FINN (4) EN ROWEN (2), NIEUWSANKER BIJ RTV EN FREELANCE MEDIAMADAME, AUTEUR VAN ‘HAPPY MAMA. INSPIRATIE VOOR JONGE MOEDERS: OVER ROZE EN ANDERE WOLKEN.’ WWW.ERIKAVANTIELEN.BE
ERIKA VAN TIELEN:
“Ik wil gewoon niet dat mijn ambitie me opslorpt.” TEKST ANNELIES A.A. VAN BELLE FOTO’S CHRIS STESSENS
“Vroeger nam ik elke job aan. Ik had geen kinderen en geen gezinsleven, dus ik hoefde met niemand rekening te houden. Nee zeggen, deed ik zelden. Ik was jong, het was fantastisch om al die kansen te krijgen. Nu is alles in rustiger vaarwater gekomen. Mama worden, heeft me eigenlijk vooral geholpen om mijn werk wat meer te relativeren. Ik ben nog steeds ambitieus, maar het is meer een soort ‘getemde’ ambitie. Ik lig er niet meer wakker van als ik een opdracht niet binnenhaal. Mijn kinderen zijn nu het allerbelangrijkste in mijn leven, daar liggen mijn prioriteiten. Ik ben nog even perfectionistisch als vroeger – dat is de aard van het beestje - , maar ik kan makkelijker loslaten. Thuiskomen en die kindergezichtjes zien, dat doet me de knop meteen omdraaien. Dan kan ik mijn professionele besognes even achter me laten.
Voor ze kinderen kreeg, reeg Erika Van Tielen de mediajobs aan mekaar. Het ging van Ketnetwrapster naar VTM en QMusic, en daarna naar de VRT, waar ze presenteerde op StuBru en reportages maakte voor Vlaanderen Vakantieland. Nu ze mama is, zijn werk en privéleven wat meer in evenwicht, maar daar heeft ze geen spijt van. “Daarnaast heb ik ook geleerd om de kleine dingen meer te waarderen. Mijn jongens samen zien spelen, zien knuffelen: het kan me zo ontroeren. Ik ben emotioneler en gevoeliger geworden dan vroeger, al ben ik altijd wel een beetje zo geweest. De schattigheid en aandoenlijkheid van mijn eigen kinderen vind ik natuurlijk eindeloos. We hebben net een grote reis gemaakt naar Zuid-Afrika, maar voor mij is gewoon een dagje aan zee ook heerlijk. Genieten van de zon, een lekker drankje op terras, mijn kinderen dicht bij me hebben: dat is genoeg. Vroeger droomde ik van de grote dingen des levens, of de dingen waarvan ik dacht dat ze groot en belangrijk waren, nu weet ik het kleine meer te waarderen. Er zit zoveel schoonheid in die kleine dingen.
25
“Ook familiebanden weet ik sinds ik moeder ben meer te koesteren. Dat samenzijn over de generaties heen, dat is zo bijzonder. Je beseft dat het nu gebeurt, dat je er op dit moment van moet genieten, dat het straks voorbij kan zijn. Een middagje stappen met mijn mama of samen uit winkelen gaan, dat kan echt deugd doen.”
DE VRIJHEID OM KEUZES TE MAKEN
26
“Deze generatie vrouwen heeft de luxe om de keuze te maken, te zorgen dat werk en gezin meer in balans zijn. Ik ben blij dat ik die keuze mag en kan maken. Al is dat ook niet voor iedereen even eenvoudig. We leven in een tijd waar alles mogelijk is, waarin alles kan en alles mag, en daardoor lijkt het meteen ook alsof we alles moéten, we
in alles even goed en gedreven moeten zijn. Als het feminisme, of de vrouwenemancipatie, echter één ding zou moeten bereikt hebben, is het dat je als vrouw vrij mag zijn je eigen keuzes te maken. “Vrouwen kunnen zeer veroordelend zijn naar elkaar toe. Ik vind dat afschuwelijk. Wil je als vrouw thuisblijven voor de kinderen en niet werken? Waarom niet? Maar ook het tegenovergestelde moet kunnen, dat je volop voor je carrière gaat en de opvang van de kinderen aan anderen overlaat. Al kun je je natuurlijk de vraag stellen waarom die vrouwen dan kinderen hebben. Het kost tegenwoordig moed om te zeggen: voor mij hoeft dit of dat niet. Vaak voel je je slecht omdat anderen je beoordelen, niet omdat je twijfelt aan je eigen keuze.
ERIKA VAN TIELEN: “Hoe dan ook: mijn leven is eenvoudiger geworden sinds ik me niets meer aantrek van het oordeel van anderen.
“Ik weet ook dat hier sprake is van een natuurlijke cyclus. Als ze baby zijn, dan besta je gewoonweg niet, dan heb je geen eigen leven. Maar nu ze twee en vier zijn, krijg ik al wat meer tijd voor mezelf, doordat zij zelfstandiger worden, al is de band nog heel sterk. En ik kan me voorstellen dat het binnen vijf jaar weer helemaal anders is. Ik zie dat bij vrienden met grotere kinderen: plots beginnen ze weer uit te gaan, hebben ze ruimte om professioneel weer voluit te gaan, enzovoort. Ik probeer hierin dus mijn gevoel te volgen, het natuurlijke proces zijn gang te laten gaan. Wat heeft het voor zin dit tegen te werken en je voortdurend gefrustreerd te voelen om wat je niet hebt? Ik zeg niet dat het altijd even eenvoudig is, want ik leg mezelf beperkingen op omdat ik kinderen heb. Maar ik geniet toch vooral van alles wat ik wel heb, en wat er nu is.”
“Hoe dan ook: mijn leven is eenvoudiger geworden sinds ik me niets meer aantrek van het oordeel van anderen. Mensen begrijpen soms niet dat ik wegging bij de VRT. Ben je dan niet meer ambitieus? Jij kunt toch beter? Enzovoort. Maar als ik me nu goed voel bij deze keuze, waarom niet? Ik werk acht dagen in de maand voor RTV, en daarnaast doe ik losse opdrachten. Dat geeft me veel vrijheid om mijn dagen te plannen, ik ben erg flexibel. Sommige periodes heb ik het drukker, maar andere dagen kan ik gewoon om halfvier aan de schoolpoort staan. En dat vind ik fijn, dat ik zoveel bij mijn jongens kan zijn. Ik wil gewoon niet dat mijn ambitie me opslorpt. Ik wil tijd voor mezelf, en voor mijn kinderen. Het is een luxe die ik zelf gecreëerd heb.
HET BEWAKEN VAN DE BEURTROL “Mijn partner is cameraman, en heeft dus een minder flexibel werkschema dan ik. Hij kan uiteraard niet zomaar weglopen op een set. Sowieso is hij minder geneigd rekening te houden met de zorg voor de kinderen. Hij is wel heel aanwezig, en bijna even vaak met hen in de weer als ik, maar hij zal zich nooit de vraag stellen: ben ik er wel genoeg voor hen? Dat lijkt toch iets typisch mannelijk te zijn, dat je daar niet over piekert. Van nature zijn vrouwen veel meer bezig met de vraag of alles wel goed in balans is. Wij hebben sneller een schuldgevoel, zowel op het werk als thuis.
“Dat ik er dus meer ben voor de kinderen is niet iets wat me wordt opgelegd, maar iets wat spontaan zo gelopen is. Al zie ik erop toe dat de taken in ons huishouden een beetje gelijk worden verdeeld. Sta ik op voor de kinderen ’s morgens? Dan brengt mijn partner ze naar school. Kookt hij? Dan zorg ik voor het afruimen van de tafel. Ook voor het ’s avonds in bed stoppen van de kinderen hebben we een beurtrol. “Ik vind het belangrijk dat je dat bewaakt, want vrouwen hebben snel de neiging om alles zelf te doen, en mannen de zaken uit handen te nemen. Ze durven ook te denken dat ze veel dingen beter kunnen, wat vaak helemaal niet zo is. Wij onderschatten de mannen. De boel de boel laten, en zien wat er gebeurt, dat zouden wij veel vaker moeten doen. We klagen wel dat we aan zoveel moeten denken en zoveel moeten combineren, maar we trekken ook voortdurend alles naar ons toe. Als er ongelijkheid is, ligt het dus ook aan onze eigen ingesteldheid. Ik zit bijvoorbeeld altijd met vier agenda’s in mijn hoofd, die van mezelf, van mijn zonen, én van mijn man. Mijn man heeft maar één agenda, de zijne.
“Ik wil gewoon niet dat mijn ambitie me opslorpt. Ik wil tijd voor mezelf, en voor mijn kinderen. Het is een luxe die ik zelf gecreëerd heb.” Ik kan daar veel van leren. Al zou de wereld natuurlijk ook niet gebaat zijn met alleen maar een mannelijk denken (lacht).”
OP DE WERKVLOER “Op de werkvloer merk ik ook een verschil tussen hoe mannen en vrou-
27
wen behandeld worden. Het lijkt wel alsof wij sneller op zaken afgerekend worden, vaker verantwoording moeten afleggen. Een vrouw die er goed uitziet en ook nog eens een goed stel hersens heeft? Dat kan zogezegd niet. Je past ofwel in het vakje van de mooie vrouwen, ofwel van de slimme vrouwen. Dat is toch vreemd, dat men zo denkt? Alles moet precies altijd in een hokje worden gestopt. Maar knappe mannen verdenkt men er zelden van niet al te intelligent te zijn. Hun aantrekkelijkheid is gewoon een extra troef. “Dat was dus iets waar ik professioneel wel eens tegenaan liep: ik was een leuk gezichtje, maar men zag niet dat ik best wel wat inhoudelijke capaciteiten had. Met de loonkloof heb ik nooit zo te maken gehad, of toch niet in die mate dat het me opviel. Wat wel zo is: werkgevers beslissen vaak iets voor jou, als je vrouw of moeder bent. ‘Daar zal ze wel geen tijd voor hebben’, ‘Die job zal ze nu wel niet kunnen doen’. Terwijl ik liever zelf kan beslissen wat al dan niet mogelijk voor me is. Ik moet er soms extra op hameren dat ik écht wel beschikbaar ben, ondanks het feit dat ik een jonge moeder ben. Het etiket ‘moeder’ is ook erg beladen.
Heb jij al ooit gehoord dat ze op een man het etiket ‘vader’ kleven, en dat dat bepaalt hoe hij professioneel wordt benaderd? Nee toch? “Ik denk overigens dat ik een efficiëntere werkkracht ben geworden, sinds ik moeder ben. Mijn tijd is beperkt en dus moet ik die zo goed mogelijk weten in te vullen. Ik hanteer een strakke dagindeling, en dat vind ik geen slechte zaak. Toen ik nog op de VRT werkte, werd ik de hele dag afgeleid en al bij al verzette ik toen minder werk op een dag. Werken als de kinderen thuis zijn, doe ik niet meer, want dat zorgt alleen voor frustratie. Ik probeer ze alle aandacht te geven als ze er zijn, en op de andere momenten focus ik me volledig op mijn werk. Ik probeer die twee zaken duidelijk af te lijnen, want dat werkt voor mij het beste.”
KLEINE KRIJGERS “Mijn zonen zijn heel stereotiepe jongens, die best wel wild kunnen zijn, en houden van auto’s en ander rijdend materieel. Ik heb ze niet in die richting gedwongen, dat is waar ze van nature naartoe getrokken worden. En ik probeer dat uiteraard ook niet tegen te werken, maar hierin hun pad te volgen.
Ik heb sowieso weinig vastgeroeste principes op dat vlak, en geen vastomlijnd beeld van hoe ik de opvoeding zie. Het is veeleer zo dat zij me opvoeden in hoe ik het moet doen, gaandeweg. Ik leer elke dag weer bij. Dus ik denk ook niet dat ik ze zal bestoken met een of ander emancipatorisch gedachtegoed. “Men zegt altijd dat kinderen veel meer leren van de dingen die ze zien, dan van wat hen verteld wordt. Dat plan ik dan ook te doen. Als ze zien dat zowel mama als papa hier instaan voor het huishouden, dat we beiden ongeveer even aanwezig zijn, dat is het belangrijkste denk ik. Dat er niet zo’n vader thuiskomt ’s avonds met een aktetas en zich in de zetel ploft, terwijl moeder aan het fornuis staat te kokerellen. Ik hoop dus dat ik ze op een heel natuurlijke manier waarden en normen kan meegeven, door hoe wij als gezin samenleven. Voorts? Ik hoop vooral dat mijn kinderen grote mensen worden met een open blik, die vrij zijn hun eigen keuzes te maken.”
ERIKA VAN TIELEN: “De boel de boel laten, en zien wat er gebeurt, dat zouden wij veel vaker moeten doen.”
28