Dropzone maart 2022

Tijdschrift voor lokaal beleid voor kinderen en jongeren

PB- PP

Dropzone BELGIE(N) - BELGIQUE

Bataljong · Ossenmarkt 3 · 2000 Antwerpen · P206352 · Afgiftekantoor: 2000 ANTWERPEN Stuivenberg Maart 2022 – jaargang 31 – Nr. 1 · Verschijnt 4x per jaar: maart - juni - september - december

Thema: buitensp elen & publieke ruimte

3 6 5 DAG E N B U IT EN SP EL E N

Waarom buitenspelen verdwijnt en wat je kan doen G IR L S WA N T TO P LAY !

Naar een inclusieve publieke ruimte

14

11 Colofon Met de medewerking van Frauke Baeyens Leen Bartholomeus Kristof Bouvard Bert Delville Cato De Craene Ellen De Grauwe Jolijn De Haene Zita De Pauw Saar De Wulf Ilse Holvoet Hannes Jossart Indy Marchal Bieke Nackaerts Imke Pichal Wim Soontjens Filip Stallaert Jurgen Sprangers Hans Theuns Yentl Tobbackx Koen Van Boxem Tieme Verlinde Jimmy Wertelaers

Publieke ruimte, macht en vrijheid

BLOK

De Vlaamse Jeugdraad over ‘politie, jongeren en jeugdwerk’

Onderzoek naar kindvriendelijke stapelbouwomgevingen

Verder in dit nummer: 4

Waarom buitenspelen verdwijnt en wat je kan doen 8

Coördinatie Jimmy Wertelaers Vormgeving hierbenik.be Druk Drukkerij Jansen

Contact Bataljong vzw, Ossenmarkt 3 2000 Antwerpen info@bataljong.be 03 821 06 06 www.bataljong.be

Girls want to play!

Naar een inclusieve publieke ruimte

18

Is jouw jeugdraad een Planchecker?

Het meerjarenplan is halfweg. Wake-upcall!

20

Coverfoto Unsplash Verantwoordelijke uitgever Jurgen Sprangers, Brasschaat

365 dagen buitenspelen

Kom bij commissie Regie vrije tijd Verrijk Bataljong en jezelf

22

Driehoeksverhouding Hoe werken schepen, jeugdambtenaar en jeugdraad samen in Sint-Laureins?

25

Stel je vraag Welke actuele podcasts mogen jeugdambtenaren niet missen?

27

In je agenda Dit staat op de planning bij Bataljong

Lokaal besturen is steeds meer permanent crisisbeheer Lees het blauw en geel op de voorpagina van deze Dropzone niet als steun aan de leiders van Oekraïne.

Of aan de taalwetten in een multi-etnisch land waar veel Oekraïners het Russisch als moedertaal hebben. Lees het nog minder als een stellingname in een geopolitiek conflict. Daar blijven we ver van weg. Maar oorlog is echt nooit een antwoord. En dus uiten we onze solidariteit met alle mensen die nu in Oekraïne leven onder die onwezenlijk brutale realiteit. In het bijzonder denken we aan kinderen en jongeren: kwetsbaar en beschermwaardig in volle ontwikkeling.

overstromingen tot gevolg. Beweren dat de coronacrisis volledig achter de rug is, lijkt alweer optimistisch. Nog niet hersteld van de vorige uitdaging, staat in steden en gemeenten alweer een nieuwe uitdaging voor de deur. Letterlijk. Een vluchtelingenstroom die onze veerkracht en ons improvisatievermogen op de proef stelt. Want elk kind met een vluchtverhaal – van Oekraïne of elders – heeft recht op bescherming, zorg, onderwijs, vrije tijd…

Terecht zetten we het mentaal welbevinden van onze jeugd centraal in steeds meer acties en vormen van breed jeugdbeleid. Wat te vrezen voor het mentaal welbevinden van kinderen die leven in schuilkelders terwijl de echo’s van bominslagen resoneren? Of die familie (vrezen te) verliezen? Die vluchten, halsoverkop, zonder duidelijk doel, naar een totaal vreemde plek, werkelijk alles achterlatend wat voor enige stabiliteit zorgde? Wie kinderrechten hoog in het vaandel draagt, kan opnieuw niet anders dan verontwaardigd zijn. En zich engageren. En dat zullen jullie, lokale besturen, lokale jeugd-, welzijnsen vrijetijdsdiensten dus opnieuw doen. Respect!

Durven we keuzes maken en enkele andere acties of jaargewoontes schrappen om deze nieuwe superprioriteit bovenop tig andere prioriteiten op te nemen? Zonder dat we onszelf in burn-out storten? Ook voor Bataljong een stevige uitdaging.

Kiezen wat we wel allemaal moeten doen is gemakkelijk. Maar wat doen we dan niet meer? Dat is veel moeilijker. Duw je meer koekjes in een doos dan erin kunnen, dan breken ze allemaal. Dus ook Bataljong zal die oefening doen. Om te maken dat we ondersteuning bieden met info, goede praktijken, uitwisseling… Zodat jullie met net iets meer goesting en bagage zorgen dat kinderen met een vluchtverhaal een helende plek vinden in jouw stad of gemeente.

En zo wordt lokaal besturen steeds meer hoppen van crisis naar crisis. Latente crisissen zoals die in de kinderopvang, of de klimaatcrisis met bv.

Helden van een oorlog zitten niet enkel aan een front. Ze zitten evengoed in onze Vlaamse en Brusselse steden en gemeenten. Dat zijn jullie!

Jurgen Sprangers Directeur Bataljong

facebook.com/Bataljong

Laat ons weten hoe jij werk maakt van #sterkbeleidvoorjongeinwoners

instagram.com/Bataljong @Bataljong linkedin.com/company/Bataljong 3

365 dagen buitenspelen Waarom buitenspelen verdwijnt en wat je kan doen Tekst: Cato De Craene

Beelden: Unsplash, Merchtem en Aarschot

Buiten mogen én kunnen spelen en ontdekken is van onschatbare waarde. Laten we er samen voor zorgen dat alle kinderen en jongeren in jouw gemeente daar de kans toe krijgen. Niet één dag in het jaar, maar 365 dagen lang.

Waaraan denk jij wanneer je buitenspelen hoort? Het geluid van stoepkrijt op korrelig asfalt? Met takken en touw het allerbeste kamp bouwen? Misschien mijmer je even over het basketpleintje om de hoek waar je droomde van een professionele basketcarrière. Eén ding is zeker: je denkt aan heel wat nostalgische momenten die je buiten beleefde, want alle kinderen spelen. En er is geen betere plek om dat te doen dan buiten!

4

Buitenspelen in Vlaanderen Hoe is het gesteld met buitenspelen in Vlaanderen? Het grote buitenspeelonderzoek (2019) van Kind & Samenleving biedt ons een weinig rooskleurig antwoord. In de voorbije 30 jaar is het aantal buitenspelende kinderen aan een sneltempo gedaald. In 2008 was dat aantal gehalveerd ten opzichte van 1983. En in 2019 waren er nog eens 37% minder spelende kinderen op pleinen, straten en in parken.

“Het aantal buitenspelende kinderen was in 2008 gehalveerd ten opzichte van 1983.

In 2019 waren dat er nog eens 37% minder.”

- Resultaten ‘Grote buitenspeelonderzoek’ Kind & Samenleving (2019)

Voornamelijk in de stedelijke wijken is een forse achteruitgang merkbaar. Dit is een zorgwekkende tendens, want er is minder private buitenspeelruimte in stedelijke omgevingen. Daardoor is buitenspelen in de publieke ruimte in die steden dus nog meer van belang.

Nog enkele opmerkelijke vaststellingen uit het onderzoek: Het is belangrijk om diverse soorten (speel)ruimtes aan te bieden. Verschillende soorten ruimten spreken verschillende kinderen aan. Zo bevolken overwegend jongens de sportpleintjes.

De straat blijft voor buitenspelers een van de populairste plekken.

Een jammerlijke trend is dat meisjes opmerkelijk minder buitenspelen dan jongens (zie ook artikel ‘Girls want to play’ op p. 8).

Minder spelende kinderen in de publieke ruimte, een serieuze daling in het aantal spelende meisjes: redenen genoeg om in te zetten op buitenspelen in jouw stad of gemeente. Laten we daarom aan de slag gaan.

Van Buitenspeeldag naar Buitenspeeljaar Heel wat gemeenten organiseren traditiegetrouw een jaarlijkse Buitenspeeldag. De Buitenspeeldag groeide over de jaren heen uit tot het alom gekende buitenspeelfeest dat alle kinderen uit de stad of gemeente aanzet om buiten te spelen en sporten. Helaas leren de resultaten van het eerdergenoemde onderzoek ons dat de Buitenspeeldag niet voor een kantelpunt zorgde in de dalende buitenspeeltrend.

Daarom moeten we straffer inzetten op buitenspelen.

Je hoeft de Buitenspeeldag niet integraal uit je aanbod te

schrappen, integendeel. Gebruik deze dag en de campagne errond als inrijpoort om buitenspelen in jouw gemeente in de kijker te zetten. Zie de Buitenspeeldag als het startschot van een heel jaar lang buitenspelen. Lanceer je eigen buitenspeelicoon om alles wat rond buitenspelen beweegt in de gemeente, herkenbaar en op kindermaat te symboliseren.

“Met de campagne Aarschot Ravot focusten we vier maanden lang op buitenspelen.”, vertelt Noor Talpe van jeugddienst Aarschot. “Verschillende thema’s, zoals spelen in je buurt, kwamen aan bod.” Binnen de campagne zette de stad talloze acties op poten om buitenspelen te promoten.

“Zo ontvingen kinderen affiches om aan het raam te hangen en op die manier kenbaar te maken dat ze open staan om met kinderen uit de buurt te gaan spelen. In april werden kinderen ook uitgedaagd om zoveel mogelijk buitenspeeluren te verzamelen. We overschreden vlot de kaap van 10.000 uren, waardoor de beloofde zomerspeeltuin er kwam in de vorm van een speelcontainer. Die verhuisde nadien naar de deelgemeente met de meeste buitenspeeluren en reist nu door Aarschot als pop-upspeelterrein.”, vervolgt Noor.

Door het grote succes zet de campagne zich verder om buitenspelen op allerlei vlakken te stimuleren.

“Werk drempels om buiten te spelen weg. Toon kinderen waar de leukste speelpleintjes en groene plekjes in hun buurt zijn.

Breng spelen dicht(er) bij hun wereld. Leer hen de mogelijkheden kennen.”

- Cato De Craene (Bataljong)

5

Werk dus drempels om buiten te spelen weg op de Buitenspeeldag, zodat kinderen en jongeren leren dat buitenspelen écht elke dag kan. Laat daarom dat grote centrale evenement voor wat het is en verleg de focus naar kleinschalige en naburige activiteiten. Start vanuit de vraag: ‘Hoe kunnen we zoveel mogelijk kinderen laten buitenspelen?’ Toon kinderen waar de leukste speelpleintjes en groene plekjes in hun buurt zijn. De afgelopen editie, waar strenge coronamaatregelen een groot evenement onmogelijk maakten, bewees al dat deze aanpak minstens even leuk is!

De partners die instaan voor de coördinatie van de Buitenspeeldag (Departement Cultuur, Jeugd en Media, Goe Gespeeld, Netwerk Lokaal Sportbeleid, Bataljong, Kind & Samenleving), werkten vorig jaar een inspiratiegids uit om lokale besturen te begeleiden naar 365 dagen buitenspelen.

In deze gids reiken we acht handvatten aan om jouw Buitenspeeldag te organiseren. Handvat twee stelt dat je best kiest voor een lokale aanpak in wijken en buurten.

Kies voor de onmiddellijke woonomgeving van kinderen en jongeren. Breng spelen dicht(er) bij hun wereld. Handvat vier daagt je uit om ook voor een plan B te zorgen. Voorzie spelletjes die ook in de regen gespeeld kunnen worden. Zo leren kinderen dat water ook tof is om mee (of in) te spelen.

Zet buitenspelen op de kaart Inzetten op 365 dagen buitenspelen betekent natuurlijk niet enkel de Buitenspeeldag aanpakken, maar ook werk maken van buitenspeelkansen voor kinderen en jongeren.

Als lokaal bestuur regisseer je de vrije tijd in jouw gemeente (zie visietekst ‘Regie vrije tijd’). Je houdt een helikopterzicht op het aanbod van vrijetijdskansen, want vrijetijdskansen in de gemeente zijn niet enkel het vrijetijdsaanbod, maar ook kansen op vrijetijdsbesteding die niet georganiseerd worden.

Zoals de parking van de supermarkt waar jongeren na school afspreken.

Bedenk eens welke buitenspeelkansen er in jouw gemeente zijn buiten het gemeentelijk vrijetijdsaanbod. Maak werk van een stevig buitenspeelbeleid door ook buiten het (gemeentelijk) vrijetijdsaanbod buitenspeelkansen te

6

creëren in je gemeente. Om deze kansen te creëren, is een goede kennis van de publieke ruimte nodig. Breng in kaart welke openbare ruimte er is in jouw gemeente, welke trage verbindingen er zijn en leg op die manier alle speelkansen bloot. Ontwikkel en verspreid een speel(weefsel)kaart, zo krijgen kinderen en hun ouders een goed overzicht van de gemeente en ontdekken ze plekken die ze daarvoor misschien niet kenden.

In Merchtem gingen ze hier in volle coronacrisis mee aan de slag. “De belangrijkste verkeersassen, trage wegen, herkenningspunten, scholen, parken… in Merchtem en deelgemeenten werden opgetekend.”, vertelt Tom Vastenavondt van jeugddienst Merchtem. “Het resultaat is een kaart op kindermaat die kinderen inspireert om ieder plekje in de gemeente te gaan ontdekken. Alle kinderen in de Merchtemse kleuter- en lagere scholen kregen een eigen kaart met bijhorend stickervel. Door met stickers hun huis, de weg naar school en andere belangrijke plekken aan te duiden, kan ieder kind zijn of haar eigen Merchtem uittekenen. De speelkaart wordt iedere paar jaar geüpdatet en opnieuw gepromoot bij kinderen, jongeren en hun ouders.

Want de gemeente is dynamisch en dus beweegt de kaart mee.”, besluit Tom.

SPEELKAART Mét STICKERS!

DE LEUKSTE SPEELPLEKKEN VAN MERCHTEM

Je vindt de speelkaart ook digitaal terug op:

TE RL

IN DE N

www.merchtem.be/speelkaart

EM EG IZ PE

DE EL N Ev ETE NG A LA ESTR E BR

9 t

aa

-J

Sint

sstr

an

10

Personaliseer je kaa rt MET DE ENIGE ECHTE SPEELK AARTSTICKERS!

Au

st

De

Bo

ec

ks

11

8

tr

aa

t

GAST STRAHUISAT

gu

5 De

nde

4

rm

on

KLEEF DEZE STICKERS

7

de

st

ra

at

BU

RC

HT

OP:

WEG

BLEUKEN

LA

AN

AA

T

6

KA

LA Sp

ieG

EL

28

EN EG NG W LA TEE S

TT

AN

ES

TR

17

KR

WO

15

LVER

TEM

SEST

JK

EENW

EDI

RE

14

12

EG

DE PLAATS WAAR JE WOON

T

EK

ELEN

DRIE

S

DE PLAATS WAAR jij je hobby uitoefent

16 NIEUWST

RAAT

EENWE

20 18

G

19

SSTR

AA

13

T

MANDST

LLAA

PU

GE

UR

Spie

3

N

25

T GEMS

T

SE

LS

ES

TE

EN

26

M

MIERE

AA

GE

22

R V OETSTR

27

BR

US

OP DE ANDERE ZIJDE VIND JE DE BUURTGEMEENTEN

SE

AE

23

US

NM

Ko

BR

JA

AL

T

AA

ST

RT

BE

g

nin

TRAA

2

DE PLAATS WAAR JE goeie

vrienden of vriendinne

n wonen

W

EG

21 24 MERCHTEM

1

AT

DS

TR

IJDE

RA

RSS

NS

ST

TR

AA

AN

DE PLAATS WAAR Jij graa

NLA

AT

IO

T

ITS UR éMA CR at SA ra st

OU

g speelt

OVE

ST

LK

KA

1

LEGENDE

Station Merchtem

2

GTSM (secundair)

3

De Plataan (basisschool)

15

August De Boeck huis

16

Kerkvijver

17

Ginder Ale

4

Bibliotheek / Dienst vrije tijd

18

KLJ

Speelterrein

5

St Donatus (middenschool)

19

Jeugdhuis Ifigineia

6

Sporthal

20 Centrumtuin

Sportinfrastructuur

7

Basketterrein Dendermondestraat

21

Speelplein Lt De Windestraat

8

Campus Gasthuisstraat

22

KSA + Scouts

9

Skatepark Jeugdvereniging / Jeugdhuis Park / bos referentiepunten

Lijsterbespark

23

10

Speelplein Lijsterbespark

24

fiets / wandelwegen

11

Ter Dreef (lagere & kleuterschool)

25

GROTE MOLENBEEK

12

St Donatus bovenbouw (secundair)

26

13

Campus Nieuwstraat

27

Sportcomplex Dooren (voetbal / baseball / skatepark)

14

Kerk Merchtem

28

Speelplein Clerenblock

autowegen

SPOORWEG

DE PLAATS WAAR je school ligt

Speelplein Ten Anckere St Donatus (basisschool) Speelplein Jan Maervoetstraat Sportkooi

DE PLAATS WAAR je groo

touders/FAMILIE wone

n

Ontwerp & illustraties: emmathyssen

Spelen in de openbare ruimte hoeft niet enkel op de stoep, op het speelplein of in het gemeentepark; spelen doe je overal: onderweg van school naar de muziekles, op het braakliggend terrein waar vroeger het ziekenhuis stond, tussen de struiken langs een wandelpad. Belicht in je gemeente ook andere locaties dan de gekende speelpleintjes en groenzones. In de inspiratiegids 365 dagen buitenspelen overlopen we tien concepten waar we telkens alternatieve locaties combineren met mogelijke activiteiten.

Ga bijvoorbeeld in gesprek met lokale scholen om samen te gaan voor een gedeelde speelplaats. Of ga op zoek naar uitdagende locaties waar je niet meteen aan zou denken, zoals oude industriegebouwen, waar je unieke en creatieve speelkansen kan aanbieden die ook aanlokkelijk zijn voor tieners.

Kortom, ga voor 365 dagen buitenspelen! Zet buitenspelen in je gemeente letterlijk en figuurlijk op de kaart en zorg er zo voor dat ieder kind overal en altijd een zorgeloze speelvogel kan zijn.

?

jouw lievelingsplaats

en

Verder lezen?

• Bekijk de bevindingen van het grote buitenspeelonderzoek (2019) van Kind & Samenleving: bit.ly/3gwswXK • Meer info over de Buitenspeeldag en 365 dagen buitenspelen? bataljong.be/boost-je-kennis/365-dagenbuiten-spelen • Lees zeker de inspiratiegids 365 dagen buitenspelen: bit.ly/3rA9RAK • De nieuwe visietekst Regie vrije tijd vind je hier: bit.ly/3oCXrWG

Of contacteer Cato, cato.decraene@bataljong.be, Tom Vastenavondt (Merchtem), jeugddienst@merchtem.be of Noor Talpe (Aarschot), noor@jcdeklinker.be

7

Girls want to play!

Naar een inclusieve publieke ruimte Tekst: Sabine Miedema (Kind & Samenleving)

Beelden: Carmen De Vos, Dieter Daniëls en Sabine Miedema

Spelen is wat elk kind graag doet. Van ravotten in de modder of de mooiste goals maken, tot wat chillen op een bankje. En meisjes doen dat even graag als jongens. Toch spelen meisjes minder buiten. Hoe zorgen we ervoor dat de publieke ruimte meisjes meer uitnodigt om buiten te spelen?

Kind & Samenleving ging samen met meisjes op zoek naar ontwerpconcepten om de publieke ruimte voor hen aantrekkelijker te maken.

8

Spelen ze echt minder buiten?

Spelen in de publieke ruimte is niet voor ieder kind even evident. Er zijn niet altijd goede speel- en ontmoetingsplekken in de buurt, grote verkeersaders zijn barrières en kinderen voelen zich niet op elke plek even goed op hun gemak. Voor meisjes is het vaak nog moeilijker om buiten te spelen. Dit toont ook het buitenspeelonderzoek van Kind & Samenleving uit 2019.

Meisjes spelen veel minder buiten dan jongens: voor 100 kinderen die in de publieke ruimte spelen, zien we 63 jongens en 37 meisjes. Dit verschil is groter dan in 2008, toen we een gelijkaardig onderzoek deden. Vooral in de leeftijd tussen 9 en 11 jaar worden de verschillen tussen jongens en meisjes opvallend groter.

Meisjes zoeken net zo goed avontuur Hoe ervaren meisjes het spelen in de publieke ruimte? Wat vooropstaat is dat ze zich even stoer voelen als jongens, en hun spel is dan ook gericht op avontuur en fantasievol spelen. Van hoge boomhutten tot slingeren over water: meisjes zoeken net zo goed als jongens uitdaging om grenzen te verleggen. En dat doen ze het liefst samen met andere kinderen. Een fijne speelruimte stimuleert dan ook het samenspel: er is ruimte voor interactie.

Tegelijk is het voor meisjes niet altijd makkelijk om de stap te zetten om zelfstandig of met vriendinnen te gaan buitenspelen. Een gebrek aan speelruimte zorgt ervoor dat een plek sneller ingenomen wordt door een bepaalde groep, en meisjes zijn vaak de laatste in lijn om een ruimte op te eisen.

Ontwerpers van de toekomst

Hoog tijd dus om samen met meisjes te kijken naar de publieke ruimte. Hoe zorgen we ervoor dat zij zich welkom voelen om te spelen en elkaar te ontmoeten? Hoe ziet de ideale speel- of ontmoetingsruimte eruit? In 2019 ging Kind & Samenleving samen met meisjes tussen 10 en 12 jaar na hoe je een publieke ruimte ontwikkelt die ook voor hen toegankelijk en verwelkomend is.

In vier verschillende participatietrajecten in Gent, Leuven, Mechelen en Antwerpen dachten we samen met meisjes na over de mogelijkheden van de publieke ruimte. We gingen op ontdekking in de wijk en namen enkele belangrijke publieke (speel)ruimtes onder de loep. De meisjes analyseerden de ruimte, maar bouwden ook aan concrete oplossingen en ontwerpen om de plekken te verbeteren. Als echte ontwerpers maakten ze collages en maquettes van een verbeterde speelplek. Zo konden ze hun inzichten aan beleidsmakers voorstellen.

9

Aan de slag voor een inclusieve publieke ruimte

Uit de input van de participatietrajecten en met de hulp van experten uit het werkveld ontwikkelden wij 10 ontwerpprincipes voor een meer meisjesvriendelijke publieke ruimte. In de publicatie ‘Meisjes en de publieke ruimte’ vind je per ontwerpprincipe inspirerende praktijkvoorbeelden terug. Hieronder lichten we alvast vier ontwerpprincipes toe.

1 . LAND SCH APPELI J K DENKEN Iedereen heeft recht op een plek in de publieke ruimte. Maar de (speel)ruimte is vaak beperkt. Hierdoor worden plekken sneller geclaimd door bepaalde groepen. Vaker door jongens dan door meisjes. Daarom denken meisjes expliciet na over het geheel van een ruimte. Want een meer gedifferentieerde ruimte biedt meer plaats voor verschillende doelgroepen én ondersteunt beter een afwisseling in speelvormen, waardoor je makkelijk kan afwisselen tussen schommelen en voetballen en chillen.

2 . VERL IC H TING Eén van de eerste knelpunten in de publieke ruimte die kinderen en vooral meisjes vaak noemen, is het gebrek aan goede verlichting. In de wintermaanden wordt het rond vijf uur al donker, terwijl kinderen dan nog helemaal niet uitgespeeld zijn. Ook ’s avonds willen kinderen nog graag buiten afspreken met vriendjes en vriendinnetjes. De meisjes zijn enthousiaster over meer creatieve vormen van verlichting, dan over simpele lantaarnpalen. Verlichting kan bijvoorbeeld verwerkt worden in zit- en speelelementen.

Het kan ook zorgen voor een fijne en warme sfeer.

3. Z ITPL EKKEN Meisjes hangen graag rond en zitten graag samen. Chillen en spelen gaan vaak samen. Een gewone bank trekt meisjes niet meteen aan: als ze zelf kunnen kiezen, hebben ze eerder een voorkeur voor een meer speelse, creatieve en kleurrijke zitplek. Een ideale zitplek is bijvoorbeeld een hoge toren die je eerst moet beklimmen; een mooi uitzicht krijg je er gratis bij. Ook hier is interactie belangrijk, want een zitplek gebruik je vaak samen. Meisjes kiezen dus eerder voor een rond ontwerp dan voor een rechte bank waar je elkaar niet goed kan aankijken.

4 . P LAATS VO O R VER BEELDI NG In elk stad of gemeente vind je wel een plein of park waar regelmatig groepjes aan het dansen zijn. Een belangrijke vorm van spel is creatieve expressie. Dansen, bewegen, zingen, muziek maken: het kan allemaal gebeuren in de publieke ruimte, als er maar goede ruimte voor is. Meisjes hebben nood aan voldoende ruimte, waar er ook genoeg sociale ruimte is, maar waar je je niet bekeken voelt.

10

Wat kan je als gemeente of stad doen?

Meisjes voelen soms een sociale drempel om te spelen in de publieke ruimte. Als gemeente kun je hen ondersteunen: creëer veilige ruimtes en stimuleer meisjes om zich meer (onbekende) plekken eigen te maken. Een plek wordt inclusiever als iedereen de ruimte krijgt om er te zijn.

• Zorg voor een veilig ruimtelijk klimaat, waar iedereen zich op zijn of haar gemak voelt. Een veilige plek ontwikkelen, vraagt om een brede aanpak waarin zowel ontwerp als beheer en preventie een rol spelen. Ook evenementen zoals een buurtfeest of een jeugdwerkactiviteit creëren meer gezelligheid en geborgenheid.

• Onbekend is onbemind: het helpt om meisjes naar de pleintjes te leiden die ze niet (goed genoeg) kennen. Het jeugdwerk kan bijvoorbeeld meer activiteiten buiten de eigen muren organiseren.

• Denk ook na over de inplanting en bereikbaarheid van speelplekken. Vaak genoeg ligt de ideale speel- of hangplek aan de overkant van een gevaarlijke straat die kinderen nog niet alleen mogen oversteken. Voor jongere meisjes is een kortere afstand extra belangrijk: zij mogen vaak enkel spelen op plekken die dichtbij hun huis of school liggen.

?

Meer weten?

Check de publicatie ‘Meisjes en de publieke ruimte’ van Kind & Samenleving: adobe.ly/3oU7ZAZ. Of neem contact op met Sabine Miedema, smiedema@k-s.be

Publieke ruimte, macht en vrijheid De Vlaamse Jeugdraad over ‘politie, jongeren en jeugdwerk’ Tekst: Bieke Nackaerts

Beelden: Sien Verstraeten en Stefan Gevaerts

Jihad Van Puymbroeck is participatiemedewerker van de Vlaamse Jeugdraad en ondersteuner van de werkgroep ‘politie en jongeren’. Clara Van Eenooghe is vrijwilliger van de Vlaamse Jeugdraad en heeft meegeschreven aan het advies ‘politie, jongeren en jeugdwerk’. We gaan met hen in gesprek over het advies, eyeopeners en impact. We spitsen vooral toe op de publieke ruimte.

Wat was de aanleiding voor dit advies?

Clara: “Het thema ‘politie en jongeren’ speelt al lange tijd, ook bij de vorige lichtingen van de Vlaamse Jeugdraad.

De urgentie om dit echt vast te pakken werd hoger na een aantal incidenten in en na de zomer van vorig jaar. De incidenten aan de Blaarmeersen, de Pano-reportage over politiegeweld, de betoging over klassenjustitie waar heel wat jongeren werden opgepakt... Al die gebeurtenissen heeft de adviesraad doen beslissen een tijdelijke werkgroep op te richten. We hebben met veel mensen gepraat: academici, jeugdwerkers en politieagenten zelf, waardoor we tot een heel uitgebreid advies zijn gekomen dat wel daadkracht heeft. Nu zijn we aan het lobbyen met verschillende partijen, waaronder de politie, en onze boodschap naar buiten aan het brengen.”

Jihad: “De bal is tezelfdertijd beginnen rollen in de Facebookgroep waar al onze vrijwilligers in zitten. Daar was een vrijwilliger die aangaf: ‘Zeg, moeten we hier niet eens iets mee doen?’ Omdat het in die periode ook echt veel aan bod kwam, is dit vastgepakt door de medewerkers van de Vlaamse Jeugdraad. We deden een belronde met verschillende jeugdwerkorganisaties en beleidsorganisaties om te vragen of zij ook de nood zagen om dit beleidsmatig

aan te grijpen. Onder andere Bataljong heeft toen aangegeven dat ook zij signalen kregen en dat dit thema in de lokale jeugdraden regelmatig naar boven komt.”

In jullie advies is een specifiek hoofdstuk gewijd aan ‘publieke ruimte’. Waarom is dat?

Clara: “Jongeren gaan de straat op. Ze hebben vaak geen ruimte om binnen vrienden te ontvangen, of beschikken niet over een privéruimte om af te spreken. De publieke ruimte is net de plek waar jongeren elkaar ontmoeten, waar ze zichzelf kunnen zijn. Het is dan ook heel jammer dat als jongeren gebruik maken van deze ruimte, dit wordt gecriminaliseerd. Want dan ‘hangen ze op een pleintje’.”

“Wie heeft de macht over de publieke ruimte?”

- Clara Van Eenooghe (Vlaamse Jeugdraad)

11

Jihad: “‘publieke ruimte’ is gaandeweg een hoofdstuk geworden, omdat dit thema constant aan bod kwam in gesprekken met alle partners. Een grote eyeopener voor mij was onder andere een uitspraak van Mattias De Backer, postdoctoraal onderzoeker aan de KULeuven. Hij koppelde ruimte aan macht. Jongeren kunnen in vrijheid hun identiteit optimaal ontwikkelen, dus zonder de aanwezigheid van autoritaire figuren zoals scholen of ouders. De publieke ruimte is vaak de enige plek waar ze die vrijheid kunnen ervaren. Als andere autoritaire figuren die plek willen innemen, ontstaat er conflict. Dit was voor ons een heel belangrijk inzicht. Het bevestigde het belang van ons advies.

Een heel mooi voorbeeld hiervan is wat er in de zomer van 2021 gebeurde in de Gentse Blaarmeersen. Brusselse jongeren van kleur werden daar systematisch gecontroleerd en tegengehouden. Waarom gingen ze naar Gent? Omdat ze in Brussel geen plaats vonden om af te koelen. Letterlijk dan. Het gaat hier ook enkel over het mogen gebruiken van die publieke ruimte. Er is dan nog geen contact geweest met de politie. Om conflicten te vermijden hebben jongeren ruimte nodig om zichzelf te kunnen zijn.”

“Als je samen mét jongeren rondhangbeleid kan ontwikkelen, ga je heel wat conflicten vermijden.”

Zijn er nog andere eyeopeners geweest tijdens de opmaak van het advies?

Clara: “Ik heb gesproken met Sofie de Kimpe, professor criminologie aan de VUB, en heb daarvan onthouden: ‘als er drie witte mannen van middelbare leeftijd op een bankje pintjes zitten te drinken, is dat normaal. Maar als drie gekleurde jongeren ergens zitten, waar niet eens alcohol bij is, dan wordt dat bijna aanzien als een criminele daad.’

Het verschil van profiel doet er echt wel toe. Jongeren, en specifiek jongeren met een niet-witte huidskleur, worden vaker geprofileerd in die criminele positie. Jongeren die ergens zitten, zijn hangjongeren. Andere mensen die ergens zitten, zijn aan het rusten. Dat vond ik best schrijnend. En als zelfs academici dat opnemen in hun onderzoek, is dat toch iets waar meer aandacht aan besteed moet worden, denk ik.”

Jihad: “De twee adviespunten binnen het hoofdstuk ‘publieke ruimte’ zijn echt gericht op de dialoog tussen jongeren, politie en lokale besturen. Tijdens onze research rond hangjongerenbeleid, vond ik het opvallend dat bijvoorbeeld een hangplekkenbeleid voor sommige lokale besturen een heel nieuw gegeven is. Er is op veel plekken nog geen kader opgemaakt, en al zeker niet met jongeren zelf. Ook de beschrijving van overlast in bepaalde politiereglementen slaat bijna op het criminaliseren van wat jongeren doen in hun vrije tijd, in die publieke ruimte zonder de georganiseerde context. Als je samen mét jongeren kan ontwikkelen en beschrijven wat overlast precies is, ga je ook heel wat conflicten kunnen vermijden. Jeugdambtenaren kunnen binnen dit kader facilitator zijn. Zij hebben het netwerk in kaart en kunnen alle actoren samenbrengen.

Als je politici, of politie en jongeren samen aan tafel zet, dan kan de jeugdambtenaar nodig zijn als bemiddelaar of vertrouwenspersoon. Het is op dat moment ook belangrijk om goed aan de jongeren te duiden wat zij van de jeugdambtenaar kunnen verwachten. En wat niet.”

- Jihad Van Puymbroeck (Vlaamse Jeugdraad)

12

?

Meer weten?

Bekijk het volledige advies van de Vlaamse Jeugdraad op bit.ly/3HTiBHC of contacteer Bieke, bieke.nackaerts@bataljong.be

“’key’ is dat jongeren publieke ruimte nodig hebben voor hun identiteitsontwikkeling, voor vrijheid, om even weg te zijn van hun ouders.”

- Clara Van Eenooghe (Vlaamse Jeugdraad)

Zien jullie al een effect van jullie advies?

Clara: “In het advies hebben we opgeroepen tot de opstart van een kind- en jongerentoets. Die werkgroep is intussen opgericht bij de FOD Binnenlandse Zaken, Veiligheid en Preventie en we zitten daar ook aan tafel. Dat is toch wel heel snel gegaan. We zijn in gesprek gegaan met minister Verlinden die toonde dat ze het advies wilde meenemen, maar we moeten daar nog kijken wat er op termijn mee gebeurt. Ook zijn er kleine veranderingen bij individuele politieagenten merkbaar die naar aanleiding van onze gesprekken inzichten toepassen.”

Jihad: “Er is op korte termijn inderdaad al heel wat impact op verschillende niveaus. Minister Verlinden is met de vraag gekomen hoe ze lokale besturen kan aanmoedigen om die ontmoetingen tussen politie, jongeren en ambtenaren te verwezenlijken. De Vlaamse Jeugdraad en Bataljong denken na over wat hierrond realistisch is op de (werk) vloer. We willen niet zomaar een algemene nota vanuit de minister, we denken na over wat het juiste recept is om dit structurele overleg te verwezenlijken. Maar er zijn ook al eerste stappen gezet waar het gaat over rekrutering en opleiding van politieagenten, over hoe jongeren een klacht kunnen aangeven bij lokale besturen…”

Welke ultieme boodschap willen jullie nog meegeven aan onze leden?

Clara: “‘key’ is dat jongeren publieke ruimte nodig hebben voor hun identiteitsontwikkeling, voor vrijheid, om even weg te zijn van hun ouders. Het belangrijkste is dat mensen dat beseffen. En dat we die ruimte nodig hebben zonder dat we ervoor worden gecriminaliseerd, of scheef bekeken. We roepen elke lokale beleidsmaker, politiek en ambtelijk, op om na te denken hoe ze hierin een rol kunnen spelen.”

13

BLOK Onderzoek naar kindvriendelijke stapelbouwomgevingen Tekst: Sven De Visscher, Jo Boonen, Marlies Marreel (HOGENT)

15% van de Vlaamse minderjarigen groeit op in één of andere vorm van stapelbouw. Zowel in steden, als in rurale gemeenten neemt deze woonvorm toe. Het BLOK-onderzoek probeert zicht te krijgen op de beleving en leefbaarheid van stapelbouw. Welke impact heeft het op de ontplooiingskansen van kinderen en tieners? 10 ‘bouwblokken’ geven richting.

Bij stapelbouw zijn twee of meer wooneenheden verticaal op elkaar gestapeld. Om de kansen en bedreigingen van deze woonvorm voor kinderen en tieners in kaart te brengen, gingen we met hen in gesprek. De focus lag hierbij op de betekenis van ruimtelijke kwaliteit. Kinderen en tieners zijn medegebruikers en vormgevers van de ruimte.

Zij moeten dus, meer dan vandaag het geval is, betrokken worden bij beslissingen over die ruimte.

Het onderzoek in uiteenlopende appartementsomgevingen, gaf ons zicht op de kwaliteiten en tekorten. Die brachten we samen in de 10 bouwblokken van ruimtelijke kwaliteit: toegankelijkheid en grenzen, vitaliteit, eigenaarschap, eigenheid, voorzieningen, ontmoeting en conflict, schaal, privacy, veiligheid en betekenisvolle personen. Met deze bouwblokken kunnen ontwikkelaars aan de slag om te werken aan ruimtelijke kwaliteit, bij voorkeur in samenwerking met kinderen en tieners zelf. In wat volgt, raken we enkele bouwblokken aan.

14

Beelden: HOGENT, hierbenik.be

Ontmoeten en ontwijken

Kinderen die in een appartement wonen, vinden het fijn er zo veel andere mensen te ontmoeten. Liefst ook kinderen.

Tegelijkertijd wonen mensen heel dicht bij elkaar, met vaak minder privacy, wat tot conflictsituaties kan leiden. Doordat bewoners veel ruimtes delen, is een verhoogde aandacht voor plekken van ontmoeten en ontwijken noodzakelijk. Ook belangrijk is dat het over diverse soorten van ontmoetingen gaat. Minder anonimiteit zorgt voor meer ‘thuisgevoelens’.

Meer sociale controle verhoogt het veiligheidsgevoel in een omgeving en draagt bij tot de tolerantie ten opzichte van elkaar.

“Een huis hebben is niet zo leuk, want je kan er minder mensen tegenkomen.”

- Tiener

Zo is het belangrijk dat er centrale, toegankelijke ontmoetingsplekken zijn op buurtniveau, zoals een sportveld of jeugdhuis. Aanvullend daarop moeten er kleinschaligere ontmoetingsruimtes zijn die een flexibiliteit aan gebruik toelaten en waar mensen in kleinere groepen kunnen samenkomen. Dit kan bijvoorbeeld in de gang of traphal, een buurtwinkel of het grasveld voor de woonblok waar de ijskar in de zomer stopt. Vandaag zijn dit eerder passageplekken waar mensen niet langer blijven dan nodig.

Vooral overgangsgebieden tussen de private woning en de publieke ruimte hebben potentieel om mensen uit eenzelfde appartementsgebouw of buurt met elkaar in contact te brengen (bv. de inkom of de parkings ervoor). Net als plekken in de directe omgeving van het gebouw.

Toegankelijke voorzieningen

Voorzieningen en diensten zijn een voorwaarde voor een leefbare woonomgeving. Ze bieden tal van activiteiten en ontplooiingskansen en verhogen de bewegingsvrijheid die kinderen en tieners van hun ouders krijgen. Bepaalde voorzieningen geven ook ruimte aan activiteiten die in de private appartementen niet mogelijk zijn. Of die er tot conflict kunnen leiden, zoals bv. muziek spelen, huiswerk maken en computerwerk.

“In de Lidl voel ik mij thuis. Ik heb drie huizen: mijn echte huis, Lidl en jeugdhuis.”

- Jongen, 12 jaar

Een voorziening die niet toegankelijk is, verliest volledig zijn betekenis. De zichtbare en onzichtbare grenzen die hierin meespelen, breng je best in beeld door er met kinderen en tieners over te praten. De fysieke toegankelijkheid (nabijheid, zichtbaarheid, veiligheid, verlichting…) is vooral voor jonge ruimtegebruikers essentieel. Want die bepaalt hun bewegingsvrijheid. Aanvullend zijn sommige voorzieningen wel bereikbaar, maar niet bruikbaar. Denk daarbij bijvoorbeeld aan plekken met een slecht beheer, oninteressante openingsuren of financiële drempels.

15

Een doe-wat-ik-wil-plek

In hoogbouwomgevingen gelden er, mede door het gedeeld karakter, allerlei regels. Er zijn niet enkel de formele regels, ook met ouders en andere medebewoners worden informele afspraken gemaakt. Kinderen en tieners zijn zich hier heel bewust van. Enerzijds waarderen zij de regels en afspraken omdat ze nodig zijn om een zekere orde en rust te waarborgen in hun leefomgeving. Anderzijds voelt de hoeveelheid aan geboden en verboden voor hen ook erg beperkend en voelen ze zich vaak in een keurslijf zitten. Ze kunnen of mogen weinig zelfstandig beslissen, de omgeving laat weinig vrijheid toe en de mogelijkheden tot het aanpassen ervan zijn beperkt. Daardoor kunnen bewoners minder eigenheid in een plek steken. Vooral in (sociale) huurappartementen hebben bewoners het gevoel weinig inspraak te hebben in wat er kan en mag in de woning en woonomgeving. Ook bij grotere veranderingen in de omgeving voelen bewoners zich vaak weinig betrokken.

“In een wat-je-wilplek, of zoiets, kan je maken wat je wilt. Ik wil niet grof klinken, maar ik vind dat hier zo veel mensen zijn die zo streng zijn.”

– Jongen, 11 jaar

Door bewoners toe te laten de ruimte mee te gebruiken, onderhouden of veranderen, en door hen te betrekken in beslissingen over ontwikkelingen, maak je hen medeeigenaar. Je geeft hen het gevoel dat de omgeving ook van hen is.

16

Mensen maken de omgeving

Ook voor kinderen en tieners geldt dat mensen deel zijn van hun omgeving, en deze mee maken. Specifieke personen kunnen sleutelfiguren worden die omwille van hun activiteit, aanwezigheid en bereikbaarheid in een woonomgeving bijdragen tot de autonomie en bewegingsvrijheid die kinderen krijgen. Ze houden een oogje in het zeil, zijn bekende gezichten en ouders weten hoe hen te contacteren. In enkele gevallen worden ze benoemd als ‘tweede thuis’: je kan er terecht voor hulp bij uiteenlopende zaken, van huiswerk maken tot werk zoeken.

“Als er niemand thuis is, ben ik bij Benita.”

– Jongen, 10 jaar Typerend is de figuur van de conciërge, poetsman of klusjesvrouw. Door hun meer permanente aanwezigheid zijn zij vaak een aanspreekpunt bij uiteenlopende vragen of problemen, die niet stoppen bij louter technische aangelegenheden. Zij dragen vaak bij tot de sociale samenhang van een woonomgeving. Maak betekenisvolle personen zichtbaar, vlot bereikbaar en aanspreekbaar, bijvoorbeeld door hen een zichtbare vaste stek te geven in de wijk.

Een gedeelde opgave

Het spreekt voor zich dat voor de ‘harde sectoren’ zoals projectontwikkeling, planning en ontwerp een welzijnsgerichte opdracht is weggelegd. Zij staan voor de opgave om woningen, woonomgevingen en publieke ruimte op een kwalitatieve, mensgerichte manier te plannen, bouwen en beheren. Deze verantwoordelijkheid delen deze ‘ruimtelijke professionals’ met de zogenaamde ‘sociale professionals’ in de zorg- en welzijnssector. Hier rekenen we jeugdwelzijnswerkers, buurtopbouwwerkers, straathoekwerkers... onder, maar evengoed jeugdambtenaren. Doordat deze sociale professionals vaak dichtbij de bewoners en hun leefwereld staan, beschikken zij over belangrijke ervaringskennis die kan ingezet worden in ruimtelijke processen.

Naast kennis over de noden en wensen van bewoners beschikken zij vaak over een grote lokale buurtkennis.

Niet zelden hebben ze zicht op de geschiedenis van een plek, de diverse betekenissen die een plek heeft voor haar

?

verschillende gebruikers, de kwaliteiten en punten van conflict. De uitdaging voor heel wat steden en gemeenten ligt erin manieren te zoeken om de ‘stenen wereld’ te verbinden met de mensen en de sociale sector en lokale overheid. Sociale professionals nemen overigens meer taken op dan het louter aanleveren van de lokale kennis. Zij hebben eveneens een bijdrage te leveren in het vormgeven van de ruimte. Personen, voorzieningen, activiteiten, beheer... spelen immers een belangrijke rol voor ruimtelijke kwaliteit.

Meer weten?

Dit artikel is gebaseerd op de tentoonstelling en publicatie van het BLOK-onderzoek (2016-2019), uitgevoerd door een multidisciplinair onderzoeksteam (vakgroepen Architectonisch Ontwerp en Sociaal Werk) van de HOGENT. Alle resultaten, bouwblokken en een virtueel bezoek aan de tentoonstelling, vind je op blok.kids-gids.be.

Nog vragen? Contacteer onderzoekers Marlies Marreel (marlies.marreel@hogent.be), Jo Boonen (jo.boonen@hogent.be) of coördinator Sven De Visscher (sven.devisscher@hogent.be)

17

Is jouw jeugdraad een Planchecker?

Tekst: Ellen De Grauwe

Beelden: Bataljong

In 2022 is het huidige meerjarenplan precies 3 jaar oud. Hoera! Hoog tijd om een stand van zaken op te maken. Zit de gemeente op kruissnelheid? Of is er nog werk aan de winkel? Heeft corona andere prioriteiten naar boven gebracht en moeten geplande acties wijzigen? Tijd om de jeugdraad te activeren en samen de plannen onder de loep te nemen.

Bataljong heeft voor jullie jeugdraad een stappenplan uitgeschreven met tips, weetjes en acties. Onder het motto ‘alle goeie dingen komen terug’, halen we hier en daar Debattle-tools vanonder het stof. Doorloop de stappen met je jeugdraad en ga over tot actie! In deze Dropzone lees je alvast de eerste stap.

18

Kan je niet wachten tot de volgende Dropzone voor de volgende stappen?

Op onze website vind je het volledige stappenplan terug: bataljong.be/plancheckers.

Are you ready for this? Let’s go!

Stap 1: Wat is het meerjarenplan?

Het meerjarenplan?! BBC? Als jeugdambtenaar ben je al vertrouwd met het meerjarenplan en de BBC-werking. Maar bij je jeugdraad doet dit misschien niet direct een belletje rinkelen. De oude garde van je jeugdraad kent het mogelijk nog van een paar jaar geleden, maar nieuwe leden kunnen wel extra informatie gebruiken. Welke mix je ook hebt in je jeugdraad: eens opfrissen wat het meerjarenplan is, kan zeker geen kwaad.

Wil je de jeugdraad nog meer informatie geven over hoe de BBC en het meerjarenplan effectief in zijn werk gaan?

Bekijk het achtergronddocument in het stappenplan op bataljong.be/plancheckers.

Opmaak meerjarenplan 2020 - 2025

In het stappenplan vind je concrete info over wat je zeker aan bod kan laten komen over het meerjarenplan: • Het meerjarenplan is het plan dat het gemeentebestuur schrijft na de verkiezingen.

• Het omvat alle toekomstplannen voor de komende 6 jaar.

• Het bestuur formuleert in dat meerjarenplan doelstellingen en acties. Daar koppelen ze ook budgetten aan.

• Elk jaar (voor 30 juni) maakt de gemeente een stand van zaken op. Dit doet ze in de jaarrekening. Hoe ver staat de gemeente met haar plan? Welke acties zijn uitgevoerd en welke doelstellingen zijn bereikt? Is dat allemaal binnen het budget gebeurd?

Gemeenteraadsverkiezingen 2018

14 OKT

2018 2019

Uitvoering beleidsjaar 2

Opmaak meerjarenplan 2026 - 2031 + uitvoering beleidsjaar 6

Uitvoering beleidsjaar 4

Uitvoering beleidsjaar 1

Halverwege het meerjarenplan!

Gemeenteraadsverkiezingen 2024

Uitvoering beleidsjaar 1

2020

!

2022

2024

2026

2021

2023

2025

Meerjarenplan halfweg

Actie!

In 2019 ging in elke gemeente een (nieuwe) ploeg politici aan de slag. In het eerste jaar van de legislatuur, schijft het bestuur haar meerjarenplan. Dat eerste jaar voert ze dus nog het beleid uit van het vorige meerjarenplan. In 2020 startte dan de uitvoering van het huidige meerjarenplan, dat tot en met 2025 geldt (tot een jaar na de volgende verkiezingen in 2024).

• Informeer de gehele jeugdraad of het bestuur/de kern over de werking van het meerjarenplan. Is iedereen mee?

Gebruik hiervoor eventueel het filmpje. Of het document met meer achtergrondinformatie.

• Je kan ook een korte quiz spelen over het meerjarenplan om ervoor te zorgen dat je jeugdraders het meerjarenplan goed onder de knie krijgen. Je kan via Mentimeter of Kahoot of gewoon op papier de quiz spelen. De vragen vind je in het stappenplan op bataljong.be/plancheckers.

Check de video over het meerjarenplan Wil je het allemaal nog een keer uitgelegd zien in een fimpje?

Geen probleem, check het hier: www.debattle.be/werking-van-de-bbc

?

Meer info?

Bekijk het stappenplan op bataljong.be/plancheckers of contacteer Jimmy, jimmy.wertelaers@bataljong.be

Welke stappen volgen daarna?

In de komende Dropzones lichten we de volgende stappen toe. Of check nu al de webpagina van Plancheckers.

Stap 2: Check het meerjarenplan van jouw gemeente Stap 3: Kies je prioriteiten Stap 4: Bereid je gesprek met de schepen(en) voor Stap 5: In gesprek met de schepen(en) Stap 6: Ga publiek

19

Kom bij commissie Regie vrije tijd Verrijk jezelf en Bataljong Tekst: Bert Delville

Practice what you preach! Bij Bataljong zéggen we niet enkel dat participatie belangrijk is. We voegen ook de daad bij het woord. In onze vier commissies brainstormen en discussiëren jeugdambtenaren, jeugdraders en partners dat het een lieve lust is. Om Bataljong inhoudelijk te voeden én elkaar te inspireren. We stellen onze commissies graag aan je voor. In deze editie aan de beurt: Regie vrije tijd.

In 2019 zag de commissie Regie vrije tijd het levenslicht.

Waarom ‘regie’? De focus lag op de ontwikkeling van een visie op de regierol van het lokale bestuur rond vrije tijd in de gemeente. De commissie werkte het voorbije jaar mee aan een nieuwe visietekst die de visie van Bataljong op dit thema reflecteert. Nieuwsgierig naar de inhoud van de nieuwe visietekst?

Lees er alles over op bataljong.be/regievrijetijd.

20

Beeld: Unsplash

Wat leeft er?

De commissie volgt op wat er beweegt rond vrije tijd bij lokale besturen. Commissieleden brengen binnen wat er lokaal leeft en zetten zaken voor Bataljong op de agenda. Onze commissiebijeenkomsten starten altijd met de vraag: ‘Wat leeft er lokaal?’ Waar zijn leden mee bezig op dit moment of waar willen ze het advies van hun collega’s over vragen?

Klankbord

De commissie volgt ook een aantal lopende dossiers op.

Commissieleden krijgen updates over en geven input op dossiers als het Decreet Buitenschoolse Opvang en Activiteiten (BOA), het verkorten van de zomervakantie, Buitenspeeldag, Komm-Af… Voor Bataljong is deze input onbetaalbaar. Onze commissieleden zorgen voor een onmisbare link met de leden. En geven ons de kans om ons werk af te toetsen bij een klankbordgroep. Zo helpt de commissie wat we als organisatie doen, relevant te houden voor onze leden.

Interesse om zelf deel uit te maken van onze commissie? Dat kan!

Contacteer Bert voor meer info of om je kandidaat te stellen, bert.delville@bataljong.be

Enkele commissieleden aan het woord: Waarom ben jij lid van de commissie Regie vrije tijd?

“Ik engageerde me om meer duidelijkheid te krijgen over de acties van Bataljong en er mee sturing aan te geven. Intussen zijn de structuur, het kader, de inhoud en doelstellingen en de medewerkers van Bataljong mij al heel wat meer vertrouwd. Dit helpt ook als je zelf een hulpvraag hebt.”

- Greet van Houtven (Teamcoördinator Jeugd en Kinderopvang Lier)

“Onze lokale ondersteuners hebben een goede band met de lokale speelpleinverantwoordelijken. Op individueel vlak kunnen we hen vlot bereiken en ondersteunen. Via de commissie kan ik ook op breder vlak de vinger aan de pols houden met de doelgroep en rechtstreeks van hen, of van partners, enkele signalen oppikken over wat er leeft. Daarnaast heb ik er zelf een platform aan om zaken af te toetsen.”

- Tine Bergiers (Verantwoordelijke Beleid bij Vlaamse Dienst Speelpleinwerk)

“Ik ben sinds twee jaar coördinator vrije tijd bij lokaal bestuur Mortsel.

En ben altijd op zoek naar een goed evenwicht tussen vrijetijdsaanbod van verenigingen, professionele organisaties en het eigen aanbod van ons bestuur. In de commissie heb ik de kans om mijn ervaring te delen en hoor ik hoe andere gemeenten hierrond werken.

Drempels verlagen voor cultuur- en vrijetijdsparticipatie van kinderen en jongeren vormt al jaren de rode draad in mijn werk, ook in vorige jobs. Let’s call it a destiny!”

- Eva Steel (Coördinator vrije tijd Mortsel)

“In mijn eigen job merkte ik dat ik ergens startte waar de trein van het vrijetijdsaanbod al aan het rijden was en ik het stuur moest overnemen. Gaandeweg, en met wat ik allemaal opstak van de uitwisselingen tijdens de commissies, wist ik keuzes in het aanbod te maken én te staven. In ruil kreeg de commissie zicht op wat er leeft bij een startende jeugdconsulent: welke rollen krijgen we bedeeld? Aan welke verwachtingen moeten we voldoen?”

- Annelien Leenders (Consulent jeugdwerk en jeugdcultuur Kontich) 21

Driehoeksverhouding

Driehoeksverhouding

Sint-Laureins

Deze editie trekt Driehoeksverhouding naar Sint-Laureins. Een zeer uitgestrekte, landelijke en groene gemeente in het Oost-Vlaamse Meetjesland. Nederland is er dikwijls dichterbij dan Vlaanderen. De 6.500 inwoners zijn fier op hun polders, kreken en waterlopen. In SintLaureins werkt het bestuur zo laagdrempelig mogelijk. De schepenen en diensten kennen letterlijk bijna álle kinderen en jongeren. We praten met jeugdraadvoorzitter Lennert De Laender, schepen van Jeugd Carlos Bonamie en jeugdambtenaar Steffy Cools.

Tekst: Filip Stallaert en Jimmy Wertelaers

Beeld: Sint-Laureins

Het perfecte voorbeeld van toegankelijkheid is onze schepen van Jeugd. Volgens mij is er geen enkel kind of jongere in Sint-Laureins die Carlos niet kent.

- Steffy Cools (jeugdambtenaar)

Wat is je ambitie voor het jeugdbeleid?

Carlos: De jongeren ondersteuning geven in hun werking en zeer laagdrempelig werken. Rechtsreeks en zonder tussenpersoon. Iedereen kan direct bij mij terecht voor raad en daad.

22

Steffy: Vanuit de dienst Vrije Tijd willen wij graag een toegankelijk en uitgebreid aanbod kunnen aanbieden aan onze jeugd. Sport, cultuur, toerisme, jeugd en de bib werken hier heel nauw samen en stemmen hun activiteiten op elkaar af. Alles wat met jeugd te maken heeft, verschijnt op de agenda van de jeugdraad. We houden daarbij zoveel mogelijk rekening met de input.

Lennert: Dat iedere jongere, ongeacht zijn of haar achtergrond, geaardheid of interesses een plekje weet te vinden in onze jeugdwerking. Dat discriminatie verleden tijd is.

Op welke verwezenlijking in het jeugdbeleid ben je trots?

Carlos: Een actieve jeugdraad die veel activiteiten organiseert, zoals de Kreekskesdag, Cinemanamiddag, Buitenspeeldag, zoektochten… Als gemeente trachten we zoveel mogelijk de jeugdraad te ondersteunen en te stimuleren om activiteiten te organiseren. Deze activiteiten zijn laagdrempelig en voor iedereen toegankelijk.

Steffy: Het landelijke karakter van onze gemeente is een troef, maar ook een nadeel. Het is een uitdaging om alle jongeren te bereiken door de uitgestrektheid. Tegelijk kent iedereen elkaar in de dorpen. Dat zorgt voor een goede bereikbaarheid en toegankelijkheid van de dienst. Het perfecte voorbeeld is onze schepen van Jeugd! Volgens mij is er geen enkel kind of jongere in Sint-Laureins die Carlos niet kent. Hij staat ook voor iedereen klaar met een luisterend oor, raad en daad.

Lennert: De goede samenwerking tussen de verschillende jeugdverenigingen.

Bijvoorbeeld bij de winterwandeling rond Sint-Laureins met bijhorende prijs: twee verjaardagsfeestjes. Ook met de Superheldendag hebben we schoolgaande kinderen een fantastische dag bezorgd.

Wat was een struikelblok waarvan je toch écht iets leerde?

Carlos: De langdurige administratie om tot een bepaald punt te komen of een bepaald doel te behalen.

?

Meer weten?

Dan kan je terecht bij Steffy Cools via

Steffy: Thuiswerken is voor mij de hel!

Ik miste de interactie en activiteiten die bij deze job horen. Ik probeerde er natuurlijk altijd het beste van te maken en kijk uit naar de betere tijden die er nu aankomen.

steffy.cools@sint-laureins.be

Lennert: Het grootste struikelblok was voor ons toch de Covid-19-pandemie.

Dit zorgde ervoor dat de jeugdraad en de jeugdbewegingen constant snel moesten schakelen om hun werkingen te kunnen verderzetten. Vooral de zomerkampen leden hier het meest onder.

Geldinzamelacties door de verkoop van zelfbereide gerechten waren niet toegestaan, waardoor we ook hier creatief mee moesten omgaan.

23

veel Verbruik je al? teria knutselma rijg je extra k r ie n a B e Bij D wanneer je veel korting n 100, 300 a d r e e m r voo koopt. of 500 euro

ee?

Speel je m itenspellen u b n e n e Binn en klein, voor groot cusgerief, degelijk cir n chapspelle ls e z e g le e origin eelgoed. p s s it te li a w en k evuld ze koffers g n o k e td n O l. te materiaa met het bes

debanier.be

e Ken je onz etten?

Creapakk nutselidee k r a la k n e Een kantsief deren. Inclu in k 0 2 r o o v g. n handleidin e l a a ri te a m

Schrijf je in op onze nieuwsbrief & volg ons op sociale media: DeBanierCreatief

de.banier

baniercreatief

Stel je vraag

V R A AG

tuele c a e k l e “W mogen s t s a c d o p enaren t b m a d g jeu en?” niet miss

Vraag het aan Bataljong!

Zit je zelf met een vraag of heb je hier of daar nood aan een duwtje in de rug?

Laat van je horen via www.bataljong.be/stel-je-vraag

?

Meer info?

Contacteer Jimmy jimmy.wertelaers@bataljong.be

Podcasts zijn razend populair. En superhandig! Je krijgt een berg boeiende info ingefluisterd terwijl je de afwas doet, op wandel bent, spelmateriaal klaarzet of figuurtjes lamineert. Singletasking is voorgoed verleden tijd!

We tippen graag enkele boeiende podcasts voor jeugdambtenaren die prikkelen, inspireren of verdiepen.

‘Research on stage’ van Kenniscentrum Kinderrechten geeft jaarlijks een podium aan actueel onderzoek over kinderrechten. Omdat events organiseren vandaag minder evident is, vormde KeKi de editie van 2021 om in drie boeiende podcasts! Thema’s die aan bod komen: woonomgevingen, mobiliteit en openbare ruimte.

Mis ze niet: keki.mailchimpsites.com.

Zeer boeiend: aflevering 1 van podcastreeks ‘KEIHARD’ over Gen Z. Auteurs en columnisten Jozefien Daelemans en Dalilla Hermans nemen je mee in de denkkaders en leefwereld van de generatie die geboren is tussen 1996 en 2015. Kijk op keihard.be.

In ‘Snapt ge mij nu?’ van VRT NWS gaat Aurélie Boffé in gesprek met jongeren die het leven niet door dezelfde bril bekijken. Het doel?

Terug kunnen discussiëren zonder elkaar aan te vallen of het laatste woord te willen hebben. Komt aan bod: genderidentiteit, wel of geen kinderen willen…

Ook de podcasts van Universiteit van Vlaanderen geven heel wat antwoorden op vragen waar jongeren mee zitten, zoals: ‘Hoe kan je zijn wie je echt bent?’, ‘Hoe kan je omgaan met ADHD?’, ‘Wat doe je als je online gepest wordt?’, ‘Waarom beginnen jongeren met cyberpesten?’…

Bekijk het overzicht op universiteitvanvlaanderen.be.

De podcast ‘Maskerloos’ van jeugddienst Avelgem probeert taboes rond mentale gezondheid bij jongeren te doorbreken. Ook de impact van de coronamaatregelen komt aan bod. Ze gaan op wandel met bekende en minder bekende jongeren uit de gemeente om gevoelige onderwerpen bespreekbaar te maken. Heel inspirerend!

Check avelgem.be/maskerloos.

Jeugdraad Oudenaarde lanceerde ‘Jeugdpraat’, een podcast die prangende vragen van Oudenaardse jongeren over de stad en het beleid beantwoord of een lokaal thema belicht dat jongeren aanspreekt. Beluister ze op anchor.fm/jeugdpraat.

‘Radijong’ is een reeks van 6 podcasts voor en door jongeren uit Zottegem en Oosterzele over thema’s die hen bezighouden: sociale media, mentaal welzijn, seksualiteit, identiteit, diversiteit en fun & verslaving. Terug te vinden op Spotify, Google podcast en Apple podcasts.

Ken je zelf nog leuke en interessante podcasts voor jeugdambtenaren die een plekje in dit lijstje verdienen? Laat het ons weten!

25

De kindvriendelijke zoekpaal Toont je de weg naar een kindvriendelijk beleid Elke ambtenaar kindvriendelijk?

Het kan met de kindvriendelijke zoekpaal in 6 stappen!

Huur de zoekpaal voor een periode van één maand

+

1

Zet de zoekpaal op een opvallende plaats waar veel van je collega’s langskomen

+

2

Ontdek de visie achter kindvriendelijk beleid op een leuke manier, aan de hand van: • videogetuigenissen • boek ‘Dwalen met een doel’ • kwis • kindvriendelijke ‘‘rst steps’ •…

3

Je collega’s ontdekken waarom kindvriendelijkheid goed beleid is voor iedereen

4

+

Je collega's ontdekken de raakvlakken tussen kindvriendelijkheid en hun beleidsdomein

+ 5

Je ontvangt coaching tools om de kindvriendelijke sfeer levendig en collega’ s warm te houden

6

= Na één maand heb je een kindvriendelijk bewustzijn gecreëerd bij je collega’s en beleidmakers De ideale eyecatcher die je collega's warm maakt voor kindvriendelijkheid.

Vraag hem nu aan voor bij jou op het werk!

MADE BY

meer info op bataljong.be/kindvriendelijke-zoekpaal of contacteer Imke via imke.pichal@bataljong.be

H

€ 32 UURPRI JS 0 mavaoor éé (nie n t-led nd en € 531 )

In je agenda Vormingsmodule Overtuigend communiceren Zit je al een tijdje te broeden op een manier om je boodschap overtuigend te brengen aan collega’s, diensthoofd of je gemeentebestuur? Tijdens deze module bouw je op basis van een aantal modellen aan een sterk verhaal waarmee je je collega’s en/of bestuur kan overtuigen van jouw boodschap. Laat je onderdompelen in de wondere wereld van storytelling door journalist Tim Verheyden en leer omgaan met mogelijke twijfels van je publiek. We koppelen altijd terug naar onze eigen context van (breed) jeugdbeleid en laten ons bijkomend inspireren door ervaringen van collega-jeugdambtenaren.

Ma. 23 mei, ma. 30 mei en ma. 13 juni 2022

Nog data om in je agenda te schrijven! wo. 20 april 2022: Buitenspeeldag di. 26 april 2022: intervisietraject mentaal welbevinden

Meer weten?

Check onze website voor de volledige kalender en meer informatie! www.bataljong.be/ vormingskalender Vragen over ons aanbod?

Contacteer zita.depauw@bataljong.be

do. 28 april 2022: Meet Up Netwerk do. 2 & vr. 3 juni 2022: Starterscursus Westmalle do. 2 & vr. 3 juni 2022: Starterscursus Merelbeke di. 14 juni 2022: Meet Up Netwerk do. 16 juni 2022: intervisietraject mentaal welbevinden

Spelen en natuur

Spelen in de natuur is belangrijk voor een gezonde ont­wikkeling­bij­kinderen­en­het­stimuleert­creativiteit­en­ sociale­intelligentie.­Daarnaast­krijgen­kinderen­door­het­ spelen­in­de­natuur­veel­lichaamsbeweging­en­hebben­ daardoor­minder­last­van­overgewicht.­En­spelen­in­het­ groen­is­gewoon­hartstikke­leuk!

Klimaatbestendige speelplekken

Een­wadi­is­een­mooi­voorbeeld­van­een­klimaatbestendige­ speelplek.­Er­wordt­daarbij­gebruik­gemaakt­van­de­opslag­ mogelijkheden­van­de­bodem­bij­veel­neerslag.­En­als­er­geen­ water­in­de­wadi­staat­is­dit­een­uitstekende­mogelijkheid­om­ de­strook­als­parkje­of­speelterrein­te­gebruiken.­Maar­het­ kan­vooral­ook­een­spannende,­uitdagende­klim­/klauterroute­ zijn­met­de­kans­op­natte­voeten.

Het Wouw-effect

Door­de­weldoordachte­aanleg­van­een­wadi­in­Wouw­ (gemeente­Roosendaal)­veranderde­een­saaie­nieuwbouw­ buurt­in­een­klimaatrobuuste­publieke­ruimte.­ Waterinfiltratie,­vergroening,­speelruimte­en­ontmoetings­ plekken­vormden­de­ingrediënten­voor­een­prachtige,­ klimaatbestendige­speelplek.

27

back-cover

Bij Bataljong, we’ve got your back. Onze collega’s zetten zich elke dag tomeloos in om jeugdambtenaren, jeugdraders en schepenen van jeugd te ruggensteunen in hun strijd naar beter en breder lokaal jeugdbeleid.

Zoals Saar, trekker van onze hoogmis de BataTours vormingstweedaagse. Ze blikt tevreden terug op een geslaagde editie. Eindelijk konden we elkaar terug fysiek ontmoeten, samen leren en knallen! Saar ziet jullie graag terug op 15 en 16 maart 2023.