2012lokaal15

Nr 15 | Lokaal is het magazine van de lokale besturen en verschijnt 2 x per maand 20 x per jaar | VVSG vzw, Paviljoenstraat 9, 1030 Brussel | Afgiftekantoor Kortrijk Masspost | P2A9746

Lokaal

Wie verovert de sjerp?

Doen de Walen het beter?

Het charter van Kortenberg

De ambitie van Izegem

INFRAXBOUWTEAMS Slim bouwen of verbouwen levert je heel wat op. Elke maand een flinke besparing op je energiefactuur bijvoorbeeld. Maar ook een gezonder en comfortabeler huis. De InfraxBouwTeams leren je alles over duurzame materialen en nieuwste technieken. Zo maak je gegarandeerd de beste keuzes bij je bouwproject. Wil je meer weten over bouwstijlen en woonconcepten, dan is er het ‘Programma van de Bouwheer’, een leerrijke inleiding op de InfraxBouwTeams.

EEN INFRAXBOUWTEAM IN JOUW BUURT? BEL ONZE INFOLIJN OP 078 35 30 20 OF KIJK OP WWW.BOUWTEAMS.BE

inhoud Lokaal is het magazine van de lokale besturen

kort lokaal 5 opinie – 380.000 armen minder tegen 2020 6 nieuws – print & web, perspiraat, Triljoen

Redactie Marleen Capelle, Pieter Plas, Inge Ruiters, Jan Van Alsenoy, Bart Van Moerkerke Redactiesecretariaat Inge Ruiters, T 02‑211 55 44 Columnisten Johan Ackaert, Pieter Bos Illustraties Bart Lasuy, Stefan Dewickere, Layla Aerts (fotografen), Nix (cartoonist) Vormgeving Ties Bekaert Drukwerk Schaubroeck (Nazareth) Regie advertenties Cprojects&Advertising, Peter De Vester, T 03-326 18 92, peter@cprojects.be Regie vacatures Nicole Van Wichelen, nicole.vanwichelen@vvsg.be T 02-211 55 43 Abonnementen Nicole Van Wichelen, nicole.vanwichelen@vvsg.be T 02-211 55 43 VVSG-leden: 80 euro, vanaf 10 ex. 67 euro; niet-leden: 150 euro VVSG-bestuur Luc Martens, voorzitter Sabine Van Dooren, voorzitter raad van bestuur Theo Janssens, voorzitter afdeling OCMW’s Ondertekende artikels verbinden alleen de auteurs. Reacties zijn welkom. De redactie zal deze naar eigen inzicht al dan niet opnemen, inkorten of er melding van maken. Niets uit deze uitgave mag gereproduceerd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, elektronische drager of op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Met de steun van Dexia en Ethias, partners van de VVSG Verantwoordelijk uitgever Mark Suykens, directeur VVSG

12

stefan dewickere

12 Interview – Johan Ackaert Bijna 200 jaar België Heeft onze democratie een revisie nodig?

Johan Ackaert stelt fundamentele vragen over onze representatieve democratie: ‘Wat is de rol van de partijen? Wie zal de belangen in de gemeenschap bundelen en naar voren brengen, nu de partijen verschralen? Tot dertig jaar terug waren de zuilenorganisaties stevig in de wijken ingeplant, maar die netwerken drogen op.’

18 De ware democraten 19 Lokale verkiezingsraad – Wat zijn de regels voor stemmen per volmacht?

bestuurskracht 20 Interview – Louise-Marie Bataille, secretaris-generaal van de Union des Villes et Communes de Wallonie

Doen de Walen het beter?

De Waalse gemeenten tellen gemiddeld 13.000 inwoners. ‘Maar de mediaan zegt meer: één Waalse gemeente op twee heeft geen 8000 inwoners. Dat knaagt natuurlijk aan de bestuurskracht.’

Het Waalse antwoord is een beknotting van de provincies en meer macht aan ‘la supracommunalité’.

24 Kortenberg heeft een nieuw charter

20

stefan dewickere

Hoofdredacteur Marlies van Bouwel, marlies.vanbouwel@vvsg.be T 02-211 55 46

de keus

30

stefan dewickere

Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten vzw Paviljoenstraat 9, 1030 Brussel T 02-211 55 00 • F 02-211 56 00 lokaal@vvsg.be www.vvsg.be

27 Praktijk in Genk – Nieuwe bedrijfsbelasting op elektriciteitsverbruik 28 Izegemse stadsdiensten schrijven ambitienota voor nieuw bestuur

werkveld 30 Veilig afvalbeheer: praktijkervaringen

Van een veilig ingericht containerpark tot veilige afvalophaling en geen zakken die meer dan vijftien kilo wegen: afvalbeheer is geen opdracht zonder risico’s. Voortdurende aandacht voor de veiligheid van het personeel, de dienstverlenende bedrijven én de bevolking is dus een vereiste.

33 Lokale raad – Klopt het dat 60% van de nieuwe banen van dienstenchequebedrijven naar uitkeringsgerechtigde volledig werklozen of naar gerechtigden op leefloon moeten gaan? En wat betekent dat precies?

34 Praktijk in Leuven – Volwassenen leren fietsen 36 De frontlijners – Sam Van Nieuwenhove is halftijds sportfunctionaris in Roosdaal

geregeld 38 wetmatig – berichten 41 agenda – studiedagen, opleidingen en evenementen 42 column – Pieter Bos

Op de cover Of dit Gentse gemeenteraadslid na 14 oktober de sjerp nog eens mag vasthouden, zal helemaal van zijn verkiezingsuitslag afhangen.

Lokaal wordt gedrukt op Circle Silk, een 100% gerecycleerd papier.

Lokaal I 1 oktober 2012 I 3

VVSG-Politeia Publicaties voor de zorg- en welzijnssector Codex ouderenzorg

handboek

residentiële ouderenzorg

handboek

residentiële ouderenzorg beheer en beleid

[1]

Codex ouderenzorg Geannoteerde wet- en regelgeving

[1]

Handboek residentiële ouderenzorg Het boek is bestemd voor al wie te maken heeft met het beleid en het dagelijks beheer van een woonzorgcentrum. Annelies De Ridder, stafmedewerker ouderenzorg van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten is hoofdredacteur van het boek. Specialisten ter zake zorgen voor praktische en concrete antwoorden op de vragen waarmee elke directie geconfronteerd wordt. U vindt er antwoorden op uw vragen over personeelsbeheer, financiering, opnamebeheer, infrastructuur, boekhouding, veiligheid, benchmarking, …

Codex ouderenzorg

Praktijkboek Kwaliteitszorg

In deze Codex ouderenzorg, afgestemd op de residentiële voorzieningen, staan het Woonzorgdecreet en de bijhorende uitvoeringsbesluiten centraal, maar uiteraard wordt het federale luik en de uitgebreide RIZIVregelgeving niet vergeten. Een absolute meerwaarde zijn ook de norminterpretaties die aan de wetgeving worden toegevoegd. Kortom, de relevante regelgeving voor de ouderenzorg vindt u gebundeld in 1 uitgave.

Het Decreet Kwaliteitszorg in de welzijnsvoorzieningen betekent een blijvende uitdaging voor alle zorg- en dienstverlenende voorzieningen. Het praktijkboek al jarenlang een standaardwerk voor kwaliteitszorg in de welzijnssector biedt een stevige vertrekbasis om kwaliteitszorg op een systematische wijze te ontwikkelen en in te voeren.

Auteur van deze codex is Annelies De Ridder, stafmedewerker ouderenzorg van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten. Het updaten van de wetgeving gebeurt in samenwerking met Inforum.

Een groot netwerk van ervaren praktijkmensen zorgt jaarlijks tweemaal voor een aanvulling van het Praktijkboek Kwaliteitszorg. Zij worden hierbij ondersteund door een redactieraad onder leiding van Theo Wijnen, stafmedewerker Organisatie-ontwikkeling VVSG.

Bestelbon JA, ik bestel

....... ex. van Handboek residentiële ouderenzorg* aan € 99 (voor VVSG-leden), € 109 (voor niet-leden) ** ....... ex. van Codex ouderenzorg* aan € 99 (voor VVSG-leden), € 109 (voor niet-leden) ** ....... ex. van Praktijkboek kwaliteitszorg* aan € 139 (voor VVSG-leden), € 159 (voor niet-leden) ** Mijn bestuur is lid van de VVSG: ❏ Ja ❏ Neen

Organisatie: .........................................................................................................................................

Datum en handtekening:

Naam: .................................................................................................................................................

Functie: ...............................................................................................................................................

E-mail: .................................................................................................................................................

Tel.: .....................................................................................................................................................

Adres: ..................................................................................................................................................

BTW: ....................................................................................................................................................

Stuur of fax deze bon naar: Uitgeverij Politeia, Ravensteingalerij 28, 1000 Brussel, fax 02 289 26 19 of bestel via www.politeia.be of stuur een e-mail naar info@politeia.be

* De bijwerkingen aan 0,55 euro per blz. zullen me automatisch toegestuurd worden tot schriftelijke opzegging. ** Prijzen BTW inbegrepen, verzendkosten niet inbegrepen.

Raadpleeg onze website (www.politeia.be) voor exacte prijzen.

Uw gegevens worden door ons in een bestand bijgehouden en niet aan derden doorgegeven. Overeenkomstig de wet op de privacy heeft u inzage- en correctierecht.

opinie

380.000 armen minder tegen 2020

D

e federale regering keurde op 14 september het Federaal Plan Armoedebestrijding goed, een werkstuk dat gecoördineerd werd door staatssecretaris voor Armoedebestrijding Maggie De Block. Het plan omvat 118 acties die door bijna alle regeringsleden uitgevoerd moeten worden.

Deze maatregelen moeten ertoe leiden dat er in ons land tegen 2020 380.000 minder armen zijn, zoals Europa ons vraagt. Op dit ogenblik loopt 14,6 procent van de Belgen het risico om in armoede te belanden; voor kinderen gaat het zelfs om bijna één op de vijf.

Het plan vertrekt van zes strategische doelstellingen: de sociale bescherming van de bevolking verzekeren, de kinderarmoede terugdringen, de toegang tot werk versterken door sociale en professionele activering, strijden tegen dakloosheid en slechte huisvesting, het recht op gezondheidszorg waarborgen en de overheidsdiensten voor iedereen toegankelijk maken.

Deze doelstellingen zijn ambitieus. De scoop van het plan is acht jaar, dat is een eeuwigheid in de politiek en legt de verantwoordelijkheid voor de uitvoering voor een groot deel bij de volgende regeringen. Om ervoor te zorgen dat er Alleen met het verminderen toch vooruitgang geboekt wordt zal van de administratieve lasten voor de POD Maatschappelijke Integratie de OCMW’s, hoe belangrijk ook, de uitvoering van het plan systematisch zullen we er niet komen. monitoren en evalueren.

Sommige acties kunnen vrij snel gerealiseerd worden, andere vragen meer tijd, overleg en vaak ook veel geld, wat niet vanzelfsprekend is in deze economisch moeilijke tijden. We denken aan het verhogen van de laagste uitkeringen en het optrekken van de laagste lonen, terwijl de regering volgens de jongste prognoses op zoek moet naar 4 à 5 miljard euro maatregelen om de staatsbegroting op orde te krijgen. Nochtans is deze verhoging van de laagste inkomens absoluut noodzakelijk om iedereen in staat te stellen een menswaardig leven te leiden. Er zullen dus politieke keuzes gemaakt moeten worden.

Op enkele punten is het plan nog vaag en is het wachten op de concrete invulling van de acties. Zo worden de OCMW’s aangespoord een actief beleid te voeren om armoede te voorkomen. Heel goed, maar dit vergt een meer proactieve werking van de OCMW’s, meer contacten met de cliënten en inzetten op begeleiding op maat. Alleen met het verminderen van de administratieve lasten voor de OCMW’s, hoe belangrijk ook, gaan we er niet komen. De federale overheid zal dus moeten inzetten op een betere omkadering van de OCMW-sociale diensten.

De VVSG heeft in haar federaal memorandum 2010-2014 een concreet voorstel staan: verhoog de federale staatstussenkomst in het leefloon van 50 tot 90 procent en vraag de OCMW’s de extra middelen in te zetten voor meer preventie en een betere begeleiding op maat.

Piet Van Schuylenbergh is directeur van de VVSG-afdeling OCMW’s

Lokaal I 1 oktober 2012 I 5

uli schillebeeckx

kort lokaal nieuws

Scholen mogen geen beleid met twee snelheden voeren.

Onderwijskansen niet voor iedereen gelijk: OCMW’s moeten bijsturen De maximumfactuur in het lager onderwijs helpt de onderwijskosten wel beheersen, maar veel ouders hebben toch hulp van het OCMW nodig om alle kosten van het onderwijs te betalen.

Mensen in armoede doen vaak alle moeite om schoolfacturen te betalen, het gaat immers om hun kinderen. Nochtans slaagt niet iedereen hierin. In 2011 gaven de Vlaamse OCMW’s minstens 825.000 euro uit aan specifieke tussenkomsten in schoolfacturen (Bron POD MI, VVSGOCMW-barometer). Het gaat vooral om kosten die niet onder de maximumfactuur

4

vallen, zoals warme maaltijden, schoolvervoer en voor- en naschoolse opvang.

Bovendien is goede hulpverlening niet beperkt tot geld geven. Her en der in Vlaanderen organiseren OCMW’s huiswerkbegeleiding voor kansarme kinderen, doorgaans met de hulp van vrijwilligers. De OCMW’s vullen leemtes in bestaande systemen op, maar hun mogelijkheden zijn niet onbe-

nathalie debast

Het percentage inwoners dat in de verschillende economische sectoren werkt, verschilt sterk per gemeente. In Moerbeke, Lochristi en Herstappe werkt meer dan 10% in de landbouw en de veeteelt (primaire sector). Gemeenten met een hoog aandeel in de industrie (secundaire sector) zijn Ardooie, Staden, Beerse en Wielsbeke, ze hebben elk een aandeel boven de 60%.

De commerciële dienstensector (tertiaire sector) is sterk vertegenwoordigd (+85%) in Zaventem en Machelen. De niet-commerciële dienstensector (quartaire sector) levert een hoog aandeel van de bezoldigde tewerkstelling (+70%) in Bonheiden, Bever en Leopoldsburg.

www.lokalestatistieken.be

6 I 1 oktober 2012 I Lokaal

perkt. De middelen halen ze uit hun eigen lokale budget, toevallige projectmiddelen of de federale subsidie kinderarmoede. De VVSG vraagt daarom dat de Vlaamse en federale overheid een structureel armoedebeleid voeren. De federale overheid moet ervoor zorgen dat uitkeringen en lage lonen minstens het niveau van de Europese armoedegrens bereiken. De Vlaamse overheid moet garanderen dat onderwijskosten beperkt blijven en dat scholen geen beleid met twee snelheden kunnen voeren.

print & web

Zorgvoorzieningen: niet minder maar meer lokaal bestuur

ISABELLE PATEER

Met enige verbazing lazen we de studie over de ouderenvoorzieningen in Vlaanderen die de denktank Itinera op 30 augustus aan de pers voorstelde. Het klopt dat er te weinig ouderenvoorzieningen zijn om aan de groeiende zorgbehoefte te voldoen. Dat het huidige aanbod bovendien ongelijk verdeeld is over de Vlaamse gemeenten, klopt ook. Itinera focust wel sterk op de residentiële ouderenzorg en heeft het veel minder over de thuiszorgdiensten. Maar het pleidooi van Itinera om de

Volgens Itinera werken er geen gespecialiseerde zorgverstrekkers in de zorgvoorzienginen van lokale besturen.

ouderenvoorzieningen niet langer te laten uitbaten door de gemeenten en de OCMW’s maar door gespecialiseerde zorgverstrekkers, doet de wenkbrauwen fronsen. Blijkbaar werken er volgens Itinera in de zorgvoorzieningen van lokale besturen geen gespecialiseerde zorgverstrekkers!

De werkelijkheid is anders: OCMW’s bieden uitmuntende zorg die betaalbaar en toegankelijk is voor iedereen, ongeacht rang of stand of levensbeschouwelijke voorkeur.

Bovendien zijn lokale besturen niet de enige spelers in het zorglandschap. OCMW’s hebben wel een groot aandeel in de zorg (zoals 40% van de woongelegenheden in de woonzorgcentra), maar de social profit en de commerciële sector zijn ook belangrijke initiatiefnemers.

Daarenboven zijn het de Vlaamse en federale overheid die het programma en het regelgevend kader bepalen én de financiering garanderen. Het lokale bestuur heeft geen vat op de private initiatiefnemers in de zorg die op zijn grondgebied voorzieningen willen openen of uitbreiden. De huidige ongelijke spreiding is niet de verantwoordelijkheid van de lokale besturen. De oplossing zit dus niet in minder, maar juist in meer lokaal bestuur! Geef het lokale bestuur inspraak en verantwoordelijkheid bij de invulling van de zorgbehoeften op zijn grondgebied. Laat gemeente en OCMW zelf de partners zoeken die bereid zijn samen met hen het nodige zorgaanbod te realiseren.

Laat Vlaanderen en de federale overheid een voldoende soepel kader creëren om de kwaliteit te controleren. En vooral, zorg ervoor dat er voldoende Vlaams en federaal geld is om de nodige zorg te financieren. piet van schuylenbergh

Oproep tot 5 oktober: projecten ter bestrijding van de digitale kloof ICT is niet meer uit onze levens weg te denken. Mensen insluiten in de digitale samenleving is dan ook een manier om hen maatschappelijk te integreren. De POD Maatschappelijke Integratie lanceerde daarom een projectoproep om ICT in te zetten om kwetsbare groepen professioneel en sociaal te activeren. De oproep richt zich tot vzw’s en lokale besturen (gemeenten en OCMW’s). Een aanvraag indienen kan nog tot 5 oktober. De geselecteerde projecten kunnen vanaf 1 november 2012 van start gaan.

De aangevraagde subsidie mag maximaal 25.000 euro bedragen. www.mi-is.be/be-nl/digitale-kloof/projectoproepen-digitale-kloof

Toolkit ‘Blik op cultuur’ verruimt horizon in publiekswerking De toolkit ‘De blik op cultuur’ levert wetenschappelijk gefundeerde leefstijlprofielen als aanknopingspunt om meer mensen te laten deelnemen aan het cultuuraanbod. Met een doe-het-zelfspelpakket krijgt u op basis van drempels en voorkeuren zicht op uw huidige publiek en op de mensen die u nog moet overtuigen om te participeren. Zo kunt u nieuwe acties of doelstellingen voor uw publiekswerking formuleren. De toolkit is het product van een samenwerking met CultuurNet Vlaanderen en het Departement CJSM als trekkers.

Elke openbare bibliotheek ontving van het departement een exemplaar om uit te lenen zodat lokale besturen, lokale instellingen, cultuurhuizen en verenigingen ermee aan de slag kunnen. www.cultuurnet.be/de-blik-op-cultuureen-strategische-doe-doos-rondleefstijlprofielen

www.iedersstemtelt.be Met ‘Ieders stem telt’ plaatsen Samenlevingsopbouw en vele partnerorganisaties sociale thema’s hoog op de politieke agenda. Ze vroegen aan duizenden mensen in een maatschappelijk kwetsbare positie waarvan zij echt wakker liggen. Deze inzichten zijn opgenomen in prioriteitennota’s en vormen de basis voor een 25-tal politieke debatten en voor de sociale stemtest. Wie de sociale stemtest invult, kan zijn eigen mening vergelijken met de standpunten van de politieke partijen en aan het eind van de test kijken met welke partijen zijn keuze het meest overeenkomt. De eigen antwoorden kunnen vervolgens worden vergeleken met de argumentatie van de verschillende partijen. De stemtest wordt anoniem ingevuld, maar desgewenst kan de deelnemer de uitslag delen via Facebook en Twitter.

Doe de Sociale Stemtest op www.iedersstemtelt.be

Lokaal I 1 oktober 2012 I 7

kort lokaal nieuws

Engagementsverklaring over verplichte sluiting welzijnsvoorzieningen

Voorzieningen die de deuren sluiten, zullen de lokale besturen daarover op tijd informeren.

ISABELLE PATEER

De VVSG en de agentschappen Zorg en Gezondheid en Kind en Gezin ondertekenden op 8 mei 2012 een engagementsverklaring over de organisatie van de verplichte sluiting van voorzieningen voor groepsopvang in de kinderopvang en van residentiĂŤle ouderenvoorzieningen.

Wanneer een kinderopvangvoorziening of residentiĂŤle ouderenvoorziening verplicht is de deuren te sluiten, is dat voor zowel gebruikers als personeel zeer ingrijpend. Maar ook voor het lokale bestuur is de impact groot. De agentschappen engageren zich nu om bij elke sluiting het betrokken lokale bestuur te informeren en te ondersteunen door concrete informatie te geven over de redenen, de implicaties en de consequenties van de sluiting, en over de eventueel al bekende toekomstperspectieven. Beide agentschappen engageren zich ook om deel te nemen aan een eventueel op te richten begeleidingscommissie om het sluitingsproces maximaal efficiĂŤnt en effectief te begeleiden. Om illegale uitbating van kinderopvang en ouderenzorg tegen te gaan is het belangrijk dat lokale besturen de betrokken agentschappen informeren over het bestaan van niet-vergund aanbod op hun grondgebied.

Problematische situaties in de kinderopvang en ouderenzorg kunnen ook altijd gemeld worden bij respectievelijk de Klachtendienst van Kind en Gezin en de Woonzorglijn van het agentschap Zorg en Gezondheid. ann lobijn

De volledige engagementsverklaring kunt u lezen op www.vvsg.be (Nieuwsbericht van 4 september)

Oproep tot 23 november Vijf innovatieve initiatieven voor de ouderen en thuiszorg Volgens de prognoses zijn er tegen 2030 minstens 1500 bijkomende woongelegenheden nodig per jaar. Een ontzaglijke opgave.

De oplossing ligt in het creatief, innoverend en doordacht omgaan met de beperkte ruimte.

Vlaams minister Jo Vandeurzen en Vlaams Bouwmeester Peter Swinnen zoeken vijf initiatiefnemers binnen de ouderen- en thuiszorg met een vernieuwende visie op zorgconcepten en hun architecturale en ruimtelijke vertaling. De vijf initiatiefnemers krijgen een intensieve begeleiding om een project te ontwikkelen dat grensverleggend is voor de woonzorgmodellen en dat de toetsing doorstaat van de administratieve en juridische context.

De intensieve begeleiding van een deskundig projectteam helpt bij de visie- en planvorming. Door het volledige traject samen met de vergunningverlenende instanties af te leggen, kan het project

vlot verlopen. Bovendien krijgen deze projecten prioriteit inzake programmatie, vergunningen en in voorkomend geval toekenning van VIPA-middelen, ook als de huidige programmatie dit niet meer toelaat.

Zowel bestaande als nieuwe opdrachtgevers zijn welkom.

De procedure staat open voor grote en kleine projecten in Vlaanderen en Brussel en voor nieuwbouw, uitbreiding, renovatie en vernieuwbouw. De enige randvoorwaarde is dat er gebouwd wordt voor 65-plussers. www.pilootprojectenzorg.be: reglement PPZ: het verloop en de randvoorwaarden van de procedure en de inschrijvingsdocumenten.

De visienota Onzichtbare Zorg van de Vlaams Bouwmeester kan als inspiratie dienen voor het samenstellen van het dossier.

Brussel 5 oktober - Informatiemoment In het Atelier Bouwmeester, in de Brusselse Ravensteingalerij, georganiseerd door de VVSG, VIPA, Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid en het Team Vlaams Bouwmeester.

Deelname is gratis maar inschrijven is noodzakelijk bij stijn.devleeschouwer@bz.vlaanderen.be

8 I 1 oktober 2012 I Lokaal

print & web

Kritiek op bestuurspraktijken intercommunales is ongefundeerd Het kenniscentrum voor bestuurders en bedrijven Guberna stelt dat ‘in de meeste intercommunales nog heel wat ruimte is voor verdere verbetering van de bestuurspraktijken’.

Guberna komt tot deze conclusie na een enquête bij 23 intergemeentelijke samenwerkingsverbanden. De Vlaamse lokale besturen vinden deze kritiek ongefundeerd, omdat hij voorbijgaat aan essentiële politieke keuzes die niet door de gemeenten maar door de wetgever zijn gemaakt. Zo hekelt Guberna de politieke samenstelling van de bestuursorganen van intercommunales. Dat is een uitdrukkelijke keuze van de wetgever, die zo de democratische legitimiteit van intercommunales wilde vastleggen. De gemeenten hiervoor met de vinger wijzen is ongepast.

Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden zijn verlengstukken van gemeenten, opgericht

Mensen maken de stad In dit boek presenteert Dirk Holemans, coördinator van de denktank Oikos, uitdagingen die onvoldoende aan bod komen in het maatschappelijke debat maar onontkoombaar zijn voor de toekomst. Samen met onderzoekers en professoren denkt hij na over de toekomst van de stad. Wat is de huidige staat van de stad? Wat zijn de belangrijkste uitdagingen en welke antwoorden kunnen we daarop formuleren? Wat kunnen de krachtlijnen zijn voor een toekomstgericht stedelijk beleid? In de antwoorden op deze vragen vallen vier kernwoorden op: wonen, solidariteit, superdiversiteit en klimaatneutraliteit.

Ze worden tot een geheel verweven met een pleidooi voor participatie en stedelijk burgerschap als rode draad. Dit is een boek over en voor stadsbewoners die hun toekomst in handen nemen.

door en voor de deelnemende gemeenten, die door samenwerking het lokale beleid willen versterken. Er bestaan intergemeentelijke samenwerkingsverbanden voor diverse activiteiten zoals het beheer van huishoudelijk afval, de zuivering van afvalwater, drinkwatervoorziening, ruimtelijke planning, de ontwikkeling van bedrijventerreinen, de bouw van crematoria, maar ook voor andere vormen van kleinschalige samenwerking betreffende cultuur of toerisme. Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden vergelijken met bedrijven en hun bestuurscultuur zoals Guberna doet, heeft weinig zin, omdat ze met een heel andere bedoeling ontstaan zijn. In de eerste plaats willen ze maatschappelijke doelstellingen realiseren die de deelnemende gemeenten toebehoren. christof delatter

D. Holemans, Mensen maken de stad; Bouwstenen voor een sociaalecologische toekomst, uitgeverij EPO, Berchem, 24,50 euro

De volledige tekst van het VVSG-persbericht kunt u nalezen via www.vvsg.be (Nieuws)

Eerste bestuurskrachtmeting voor plattelandsgemeenten sterk gewaardeerd In 2011 liep bij het Interbestuurlijk Plattelandsoverleg (IPO) en in nauwe samenwerking met de VVSG een eerste bestuurskrachtmeting voor plattelandsgemeenten. Het onderzoek besteedde bijzondere aandacht aan de versterking van de bestuurs- en financiële kracht van gemeenten met specifieke plattelandskenmerken. Veertien pilotgemeenten namen deel. Het eindrapport is nu beschikbaar. Het levert informatie over de bestuurskrachtmeting, aangevuld met beleidsaanbevelingen. Later dit jaar volgt een oproep aan plattelandsgemeenten om zich kandidaat te stellen voor een volgende meting (2013). liesbet belmans

Het eindrapport staat op www.ipo-online.be

uli schillebeeckx

Visitatie voor en door collega’s Visitatie is een methodiek geïnspireerd door het Common Assessment Framework, waarbij feedback wordt gegeven door collega’s die gedurende een periode ter plaatse komen observeren en adviseren. Dit cahier bevat de resultaten van een dergelijke visitatie in het OCMW Heusden-Zolder, naast een uitgebreide procesbeschrijving en een neerslag van de ervaringen van het gevisiteerde OCMW. Deze uitgave helpt u om uw eigen professionele handelingen aan een kritisch en toch georiënteerd onderzoek te onderwerpen en zo tot een effectieve en efficiënte beleidsvoering te komen.

G. Agten, L. Kupers, F. Maes, S. Mariën, J. Timmermann, Cahiers OCMW Visies; Visitatie voor en door collega’s. Een praktijkverhaal in OCMW HeusdenZolder, uitgeverij Vanden Broele, Brugge, 27 euro

Lokaal I 1 oktober 2012 I 9

kort lokaal perspiraat “Het stadsbeleid is een centrale prioriteit voor ons land. De gemeente is als grootste investeerder en grootste opdrachtgever van openbare aanbestedingen een motor van de economische dynamiek van het land.”

Paul Magnette (PS), federaal minister en kandidaat-burgemeester te Charleroi – De Standaard 4/9

Studietoelagen 2012-2013: de afdeling Studietoelagen komt naar u toe Aanvragen voor een school- of studietoelage voor 2012-2013 kunnen sinds 1 augustus worden ingediend. Mensen die persoonlijke hulp nodig hebben om hun aanvraag in te vullen, kunnen naar een zitdag in hun buurt. De zitdagen worden georganiseerd door verschillende Vlaamse gemeenten samen met de afdeling Studietoelagen.

“Gemeenteraadsverkiezingen zijn altijd een graadmeter voor de nationale politiek.”

Knack-directeur Rik Van Cauwelaert – Knack 5/9

“Ik vind het belangrijk wat in mijn eigen dorp gebeurt. Ik woon daar!”

Eurocommissaris Karel De Gucht (Open VLD) – De Tijd 8/9 “Het is een illusie om te denken dat je een geschoolde en mondige stedelijke bevolking vandaag nog kunt negeren. Actiegroepen kunnen vandaag evenveel expertise mobiliseren als de overheid. En op het vlak van communicatie kunnen ze misschien nog net iets meer.”

Dirk Holemans, coördinator van de denktank Oikos – Knack 12/9 “Ik heb geen enkele ambitie om afgerekend te worden op de gemeenteraadsverkiezingen.”

Sp.a-voorzitter Bruno Tobback – De Morgen 8/9 “Wat maakt Wenen, Berlijn, en Praag zo succesvol als nieuwe incubators van innovatie en ondernemerschap? Vergeet de gangbare verklaringen, zoals fiscale lasten, goedkope kantoorruimte en asfalt.

Wat het verschil maakt is de levenskwaliteit, het aanbod van kwalitatieve ontspanning, de aanwezigheid van investeringskapitaal en vooral de aantrekkelijkheid om er met jonge gezinnen neer te strijken.”

Jonathan Holslag, hoogleraar internationale politiek (VUB) – De Morgen 4/9

10 I 1 oktober 2012 I Lokaal

pieter plas

Op www.studietoelagen.be vindt u alle nodige gegevens.

Roest met de geur van verse koffie.

In een verlaten loods in de stationsbuurt maakte Kim De Ruysscher een kunstwerk in samenwerking met het bedrijf Miko: industriële bouten, moeren en sluitringen bedekt met een laag gebrande en fijngemalen koffie. Het is een van de vele projecten van Turnhout, Culturele Hoofdstad van Vlaanderen 2012. Verleden in wording, het werk van Kim De Ruysscher is een van de vijf werken die kunstenaars samen met Turnhoutse bedrijven realiseren. gf

“Er zijn geen politici die zo goed hun job kunnen doen als burgemeesters, dat is de echte stiel. Omdat je perfect aan twee kanten zit: als burgemeester van een stad ben je automatisch ook bezig met de grote politiek, je ziet er de effecten van op het terrein, en tegelijk ziet geen enkele andere politicus zo tastbaar de resultaten van zijn werk, en is zo dicht en aanspreekbaar.”

Vlaams minister Freya Van den Bossche (SP.A) – De Morgen 20/7

Advieslijn suïcidepreventie breidt uit Sinds begin augustus kunnen alle hulpverleners met vragen over suïcidale cliënten terecht bij ASPHA, Advies Suïcidepreventie voor Huisartsen en Andere hulpverleners. De lijn werd in oktober 2010 in het kader van het Vlaams actieplan suïcidepreventie gelanceerd door Vlaams minister Jo Vandeurzen en was specifiek gericht op huisartsen. Op vraag van het werkveld staan de telefonische en e-maildienst nu ook open voor andere hulpverleners. ASPHA is telefonisch bereikbaar op 024-24 3000, elke dag tussen acht uur ’s morgens en middernacht of via info@aspha.be. marlies van bouwel

Alle informatie vindt u op www.aspha.be.

nieuws

Preventiecampagne tegen kansspelverslaving gelanceerd

Alle Belgische gemeenten ontvangen per postpakket een affiche en een nieuwe folder over deze thematiek.

Op die manier hoopt de KSC de toegang tot hulp voor problematische spelers en hun omgeving te vergemakkelijken. Een begeleidende brief licht de laatste wettelijke ontwikkelingen toe om spelers en kwetsbare personen beter te beschermen. De affiche vermeldt het gratis hulpnummer SOS SPELEN: 0800/35.777. Deze dienst verwijst spelers en hun familie door naar de KSC voor de uitsluitingsaanvragen en naar de bevoegde hulpdiensten voor juridische of psychologische hulp.

De KSC is een federale overheidsdienst die vergunningen toekent

stefan dewickere

Overmatig spelgedrag kan onder meer leiden tot angstgevoelens, depressie, echtscheiding, schuldenlast, diefstal en zelfmoordgedachten. De Kansspelcommissie (KSC) lanceert daarom een informatiecampagne over de gevaren van het overmatig deelnemen aan kansspelen.

In BelgiĂŤ wordt het aantal pathologische spelers op 44.000 geraamd. Dat is even veel als de totale bevolking van een stad als Dendermonde.

aan casino’s, speelautomatenhallen, drankgelegenheden, wedkantoren, boekhandelaars die weddenschappen aanbieden, en organisatoren van kansspelen in de media en op het internet. Ze controleert de toepassing van de wet op de kansspelen en grijpt met de steun van de lokale politie in, wanneer er illegale kansspelen worden georganiseerd. Overmatig spelgedrag kan onder meer leiden tot

angstgevoelens, depressie, echtscheiding, schuldenlast, diefstal en zelfmoordgedachten. In BelgiĂŤ wordt het aantal pathologische spelers op 44.000 geraamd. Daarnaast zouden nog eens 176.000 personen in meerdere of mindere mate spelgerelateerde problemen ondervinden. barbara masquelier

Meer informatie via www.gamingcommission.fgov.be

nix

Lokaal I 1 oktober 2012 I 11

de keus interview Johan Ackaert

Bijna 200 jaar België Heeft onze democratie een revisie nodig?

Een glazen bol heeft Johan Ackaert niet, maar dat het aantal absolute meerderheden ook bij deze verkiezingen zal dalen, staat volgens hem buiten kijf. Kiezers voelen zich niet meer verplicht om voor een bepaalde partij te stemmen en zetten hun stem bij de persoon van hun voorkeur.

Zo kalft de controle van de partij over haar raadsleden af terwijl van die partij alleen maar een kiesvereniging overschiet die om de zes jaar een jaartje wakker schiet. Dringt een herziening van onze democratie zich op? tekst marlies van bouwel beeld stefan dewickere

P Het filmpje met Johan Ackaert vindt u op www.vvsg.be.

recies zes jaar geleden interviewden we Johan Ackaert over de veranderende rol van de burgemeester in onze samenleving, nu willen we weten hoe het gesteld is met de gemeenteraad. Maar voor hij de democratie in vraag mag stellen, willen we het effect van de elektronische stem kennen.

Johan Ackaert: ‘Elektronisch kiezen is zeker complexer, het vergt meer handelingen. Het is belangrijk dat gemeenten de mensen vooraf trainen. Het zou kunnen dat het mensen afschrikt. We zien dat in gemeenten waar elektronisch gestemd wordt, de opkomst lager is – meestal spelen er nog andere factoren maar toch blijft er netto een significant verschil. Elektronisch stemmen hoeft echter geen extra drempel te vormen: mijn vader is voorbij de tachtig en zit sinds kort vrolijk te facebooken. Daarnaast zien we dat er in gemeenten waar elektronisch gestemd wordt, meer blanco stemmen zijn.

Waarom? Omdat je op het scherm als laatste vakje de keuzemogelijkheid blanco hebt. Het wordt dus voorgesteld als een alternatief terwijl het op papier afwijkend gedrag en dus niet legitiem is. Ook worden er in gemeenten waar elektronisch gestemd wordt, beduidend meer voorkeurstemmen gegeven, omdat verschillende

12 I 1 oktober 2012 I Lokaal

vakjes aanklikken binnen een partij vlotter gaat dan verschillende bolletjes kleuren.’

U bent voorzitter van de Limburgse Raad voor Verkiezingsbetwistingen. Verwacht u dit keer meer klachten?

‘De strijd wordt bitsiger omdat de schaduw van de N-VA over de stembusslag hangt. Dat kan tot meer klachten leiden. Zes jaar geleden hadden we er hier in Limburg acht. Daarna volgden de betwistingen bij de aanstellingen van het college en de samenstelling van het OCMW nog, maar dat is pas in januari en februari. De vorige keer is de Raad van State ons altijd gevolgd.’

‘De straffen voor het niet respecteren van de regelgeving op de verkiezingsuitgaven of het verbod op bepaalde campagnetechnieken variëren van een schorsing van drie maanden tot een vervallenverklaring van het mandaat. Daarnaast kan ook de procureur sancties uitdelen want die ongeoorloofde praktijken zijn ook strafrechtelijke misdrijven. Als het gaat over het ongeoorloofd beïnvloeden van kiezers, dan kan een verkiezing geannuleerd worden. Maar dit gebeurde na 2006 slechts in twee Vlaamse gemeenten.’

Johan Ackaert: ‘‘Minister Geert Bourgeois wil initiatieven nemen om de tijdsbesteding en het statuut van onze raadsleden te verbeteren.

Maar als je geen tijd krijgt om je voor te bereiden, hoe kun je dan goede resultaten verwachten?’

Lokaal I 1 oktober 2012 I 13

de keus interview Johan Ackaert

In het Gemeentedecreet werd een en ander gewijzigd, wat is het effect daarvan?

‘Wat betreft de politieke component blijkt de ontkoppeling van voorzitterschap en burgemeesterschap een vooruitgang: de raadsleden zijn tevredener, de dynamiek kan verbeteren als de voorzitter geen slaafje van de burgemeester is. Het geeft de raadsleden en de schepenen voldoende controle, of ze hebben althans die perceptie. Ze zijn tevredener over hun controlerende functie dan elders, maar niet zo over de beleidsmakende functie of over de kwaliteit van de debatten. Amper een kwart vindt dat het debat is verbeterd. Een tweede vooruitgang is dat waar de OCMW-voorzitter in het college is opgenomen, men het gevoel heeft dat het beleid van de twee besturen beter geïntegreerd is.’

‘Ik heb mijn vragen bij de manier waarop partijen hun lijsten vullen. Iemand wordt aangesproken omdat hij een bekende kop heeft van het voetbal.’

En wat ressorteerde niet het bedoelde effect?

‘Het was de bedoeling meer naar het college te delegeren en de gemeenteraad minder met agendapunten te belasten, maar de raadsleden volgen die logica niet.

Ze willen blijkbaar alles zo gedetailleerd mogelijk blijven opvolgen. Natuurlijk zitten er in de gemeenteraad generaties die anders zijn opgevoed. Het idee dat ze zich dan meer met de grote lijnen kunnen bezighouden, vindt met moeite ingang. Maar de tendens dat de macht van de gemeenteraad naar het college verschuift, is al langer bezig en wordt hierdoor versterkt. De knapste koppen van de meerderheid zitten in het college.’

‘Ook qua participatie hebben de gemeenten veel meer ruimte om nieuwe bronnen aan te boren. Volgens het Gemeentedecreet kan de gemeenteraad zich daarover uitspreken, maar zouden er tien gemeenten al een initiatief hebben genomen? En wil de raad wel macht afstaan? Dat is niet evident, maar ik denk dat het wel nodig is. Onze representatieve democratie die op partijen steunt, dateert van 1830. Over achttien jaar bestaat het model 200 jaar. Je kunt je dan afvragen of het nog aangepast is aan deze tijd. De lokale politieke partijen of partijafdelingen evolueren naar kiesverenigingen die om de vijf jaar een adrenaline-opstoot van een jaar krijgen en dan opnieuw in winterslaap gaan. Heel lang konden partijen vertalen wat er bij de mensen leeft, wat hun behoeften zijn, maar dat kunnen ze niet als ze maar een jaar lang als kiesvereniging opduiken.’

‘Een lokaal bestuur zal iets moeten doen als het de lokale gemeenschap een plaats of een stem wil geven. Er

14 I 1 oktober 2012 I Lokaal

bestaan geen honderd formules. Wijkbudgetten bijvoorbeeld, dat is nog zoiets dat niet van de grond komt.

We raken niet veel verder dan barbecuecheques, een wijkbudget voor bebloeming of duurzaam onderhoud.

Er moest ook zoveel gebeuren: het meerjarenplan, de deontologische code. De burgemeester en de secretaris zuchten nu nog veel meer onder de werklast dan enkele jaren geleden.’

Duizenden mensen outen zich nu politiek. Is het geen zonde dat je zoveel potentieel links laat liggen?

‘Ik heb mijn vragen bij de manier waarop partijen hun lijsten vullen. Iemand wordt aangesproken omdat hij een bekende kop heeft van het voetbal. Ik hoor ook veel partijen klagen dat ze moeite hebben om de lijsten vol te krijgen en wel vijf keer aan dezelfde deuren moeten kloppen voordat mensen op de lijst willen staan. Ze doen het dan uiteindelijk omdat ze gevraagd worden, niet omdat het hen interesseert.’

Zijn de nieuwe verkozenen meteen klaar voor de raad?

‘Traditioneel konden nieuwe raadsleden voor training en ondersteuning terecht bij hun partij. De CVP, de SP en de VU hadden vormingsinstituten met studiedagen. Daar is allemaal de klad in gekomen. Natuurlijk leer je gauw bij als er in je partij een aantal anciens zijn. Maar toch, je kunt over deze complexe materie moeilijk vanaf de eerste dag meepraten. Toen we vorig jaar gingen kijken naar het strategische meerjarenplan, zagen nog veel politici niet de link met de financiële nota. Ik wil maar zeggen: het is complex. Ze hebben nu een jaar tijd om een meerjarenplan te maken.’

‘Minister Geert Bourgeois is eigenlijk nogal terughoudend in het sleutelen aan het statuut van onze lokale mandatarissen. Maar als je geen tijd krijgt om je voor te bereiden, hoe kun je dan goede resultaten verwachten? Het statuut en vooral de wedde van burgemeester en schepenen zijn verbeterd, die van de raadsleden maar een klein beetje. Gelukkig worden ook de commissies vergoed. Van de aparte commissievoorzitters zie ik trouwens ook een heel positieve dynamiek uitgaan: ze leveren een bijdrage aan de versterking van de gemeenteraad, ze doen in beperkte groep maar in het openbaar het meer gespecialiseerde werk.’

Is er behoefte aan bestuurlijke rust?

‘Dat zeggen ze in het onderwijs ook altijd. En misschien kan vijf jaar evalueren geen kwaad voordat je facetten gaat veranderen. Dat is nu heel snel gebeurd, eerst mocht er geen politicus in het managementteam en dan moest het opeens. Dat is een volledige omslag.

Het is jammer dat de toestand niet eerst grondig ge-

ëvalueerd werd. Voor raadsleden wordt het zo moeilijk om te volgen, het wordt voor een prof al moeilijk.’

Moeten we geen sperperiode invoeren: een periode voor de verkiezingen waarin niets aan wetten of decreten wordt veranderd?

‘We zouden soms toch wat voorzichtiger moeten zijn.

Een aantal elementen werden heel duidelijk geïntegreerd. Het hele proces van kiezen, kandideren en oproepen zit nu veel logischer in elkaar. Maar nu duikt de discussie op of je op het internet campagne mag voeren. Federaal bestaat er nog een regel dat er geen commerciële radio- en tv-kiescampagnes zijn toegestaan. Hoe lang is zoiets houdbaar? De beperking op afficheborden snap ik ook niet, wie clever is maakt toch een projectie op de muur? Dat zijn dan geen affiches. Het is wel goed dat er een limiet staat op de partijuitgaven, maar dat had voor mij volstaan. De techniek in reclame en marketing evolueert zodanig dat je zoiets moeilijk in een definitief kader kunt zetten.’

Het aantal absolute meerderheden neemt af.

‘In Vlaanderen is dat de voorbije verkiezingen kunst-

matig op peil gehouden dankzij de kartels, vooral die van CD&V met N-VA en van SP.A en Spirit. Nu die uiteengespat zijn, zal de lijn recht naar beneden stuiken. In 1976 had je in zes op de tien Vlaamse en Waalse gemeenten nog een absolute meerderheid.

Zes jaar geleden was dat in Vlaanderen nog 39 procent en in Wallonië 59 procent. Lokaal brokkelt dat landschap steeds meer af, in de eerste plaats door de algemene politieke ontwikkeling en het secularisatieproces dat harder toeslaat in Vlaanderen dan in Wallonië. Anderzijds is er ook meer politieke competitie, denk hierbij aan het Vlaams Belang maar ook aan de groenen die in Vlaanderen eerder zijn ontstaan dan in Wallonië. Mensen zijn veel minder trouw aan hun partij.’

Ik hoorde Adriaan van Dis laatst zeggen dat hij een bewuste kiezer was, omdat hij telkens voor een andere partij stemde.

‘De zappende kiezer is van deze tijd en hij bestaat meer in Vlaanderen dan in Wallonië. De ontzuiling hangt samen met de welvaart en die is nou eenmaal hoger in Vlaanderen dan in Wallonië. Hoe hoger de

advertentie

DOE LIEVER IETS ZINVOLS, NEEM EEN KOFFIEPAUZE

U weet het vast: een koffiepauze is onmisbaar voor het welzijn van uw collega’s. Vandaag, met Puro Fairtrade Coffee, worden koffiepauzes nóg zinvoller. Als u kiest voor Puro koffieautomaten, engageert u zich om, kopje per kopje, bij te dragen tot het verbeteren van de werkomstandigheden van de koffieproducenten in het Zuiden en meteen ook het tropisch regenwoud te beschermen tegen ontbossing.

INFO: 0800/44 0 88

www.zinvollepauze.be

Lokaal I 1 oktober 2012 I 15

de keus interview Johan Ackaert

scholarisatiegraad, hoe meer zwevende kiezers. Of dat met bewustzijn te maken heeft, weet ik niet, ik vind dat nogal moraliserend.’

‘Veranderde in de jaren zeventig maar een op de tien kiezers van partij per parlementsverkiezing, nu is dat een op drie. Dat maakt voorspellen zo moeilijk en daardoor lijken dijkbreuken mogelijk. In ’95 zag je maar weinig verschuivingen, het politieke landschap was toen ogenschijnlijk rustig. Niettemin wisselde toen toch een op de drie kiezers, maar het verlies van de ene kiezer werd gecompenseerd door het binnenhalen van een andere. Eigenlijk woedde de storm toen onder de golven. Vandaag is dat niet zo, met zichtbare kolkende golven als gevolg. Bovendien is het aanbod anders, wat tellen en vergelijken moeilijk maakt. Op lokaal vlak zie je ook altijd naschokken –

‘In ’95 zag je maar weinig verschuivingen, het politieke landschap was toen rustig, dat is nu niet zo, als een op drie van partij verandert, is er storm op zee.’ zij het in afgezwakte vorm – van wat er op federaal vlak gebeurt. Dat de N-VA vooruit zal gaan, staat in de sterren geschreven. Maar lokaal spelen er nog veel andere dingen mee, de bekendheid van de kandidaten bijvoorbeeld of de bonus voor de burgemeester. De N-VA speelt het heel nationaal. De VLD heeft die truc ook ooit uitgeprobeerd, net zoals de SP.A. En ze gingen toen vooruit, niet zo spectaculair als de peilingen aangaven, maar toch. Ook het plaatselijke speelt. Toch blijft het de algemene lijn dat de CD&V sinds ’76 afkalft, zonder brutale breuken. De kans is groot dat de homogene meerderheden die nu op het randje zitten, sneuvelen.’

Bij gemeenteraadsverkiezingen zie je ook de gemeentelijsten opduiken. Wat maakt die zo verschillend?

‘In Gent wordt daar een doctoraat over geschreven.

De eerste vraag die rijst is: wat is het criterium? In Brakel kwam ooit de PVV niet op, maar wel de lijst D.E.C.R.O.O. Is dat een lokale lijst? Er bestaan heel veel variëteiten, schisma’s en dissidenten. In mijn onderzoek vond ik een lijst van de burgemeester die eigenlijk uit de plaatselijke fanfare bleek te bestaan, In Houthalen-Helchteren is er een partij die de autoweg langs links wil doortrekken, en een andere die rechtsom prefereert. Er zijn een hoop ludieke toestanden, zoals een partij in Aarschot die alle fietspaden bergaf wou laten lopen. Het aandeel van de lokale lijsten

16 I 1 oktober 2012 I Lokaal

verminderde doorheen de jaren, net zoals het aandeel stemmen daarvoor. In Nederland zie je ze met schokken opkomen, denk maar aan Leefbaar die na een tijd ook een nationale structuur kregen. In Vlaanderen zie je ook dat Agalev uit veel stadslijsten, die Inspraak of Inzet heetten, is gegroeid waarbij de campagne draaide om meer transparantie en communicatie. Finaal worden ze opgenomen in Groen. Maar goed, ik kan me voorstellen dat in een aantal gemeenten traditionele partijen er nu de voorkeur aan zullen geven om onder een plaatselijke naam deel te nemen aan de verkiezingen.’

Zeven op tien verkozen raadsleden komen er met voorkeurstemmen. Wat vindt u daarvan?

‘De decreetgever wilde zoveel mogelijk tussenschotten tussen de burger en de bestuurder wegnemen, vooral omdat de partijen een tiental jaar geleden in een slecht daglicht stonden. Ik heb daar geen oordeel over, maar politiek vertrekt ofwel van een liberale visie die het individu naar voren schuift of van een meer collectieve visie die de organisatie vooruitschuift. Dat zijn verschillende uitgangspunten. Ons huidige kiesdecreet ontstond begin deze eeuw vanuit meer liberale hoek, het gevolg is dat daardoor de raadsleden sterker staan dan de partijen.’

‘En zo komen we terug bij de fundamentele vragen over de representatieve democratie: wat is de rol van de partijen? Wie stuurt de raadsleden aan? Wie zorgt er voor cohesie in de partijen? Wie zal de belangen in de gemeenschap bundelen en naar voren brengen, nu de partijen verschralen? Tot dertig jaar terug waren de zuilenorganisaties stevig in de wijken ingeplant, maar die netwerken drogen op. Waar gaan we naartoe? Wordt het een websitedemocratie? Dat stoort me soms. Vandaag lees ik op websites dat mobiliteit het belangrijkste thema zou zijn. Hoe gefundeerd zijn die besluiten? En wie participeert daarin? De hooggeschoolden? Diegenen die al wat mondiger zijn?

Wat is het profiel van de participant die meekiest op deredactie.be versus vtm.be? Ik heb moeite met internet- of mediapanels die de functie van de partijen overnemen. Pas op, ik wil de tijd van de verzuiling niet idealiseren, maar de partijen zaten toen dieper in het vlees van de samenleving. Je kon bij hen beter de polsslag voelen dan met websites waar de ene mobiliteit en de andere veiligheid als belangrijkste thema aanduidt. Of zoals ik wel eens bij de ene krant de interpretatie las: “Vijftig procent wil de burgemeester buiten” en in de andere krant: “Vijftig procent is tevreden over de burgemeester”.’

Marlies van Bouwel is hoofdredacteur van Lokaal

Stuur bewandelt z’n eigen weg … > Onafhankelijk tijdschrift voor lokale leidinggevenden

U toch ook?

Ontdek Stuur en baan uw eigen weg door de uitdagingen in uw bestuur

vraag uw gratis proefnummer aan!

Stuur is het vaktijdschrift bij uitstek voor alle managers en leidinggevenden van lokale besturen. Actueel, vernieuwend en onbevangen. Ver weg van platgetreden paden biedt Stuur inspiratie voor de organisatie van vandaag en staat het stil bij de de uitdagingen van morgen.

Geïnteresseerd? Kijk op www.hetnieuwesturen.be voor meer info.

Of stuur een berichtje naar info@hetnieuwesturen.be en vraag een gratis proefnummer aan.

de keus gemeenteraadsverkiezingen

In Huldenberg ontving Nathalie Debast als voorzitter van het gemeentelijk hoofdbureau de kandidatenlijsten.

De ware democraten Vele honderden vrijwilligers waren op 15 en 16 september aan de slag in de gemeentelijke, stadsdistricts- en provinciale hoofdbureaus om de kandidatenlijsten in ontvangst te nemen van alle partijen die aan de verkiezingen deelnemen. Sinds dit kandidatenweekend zitten we in de laatste rechte lijn naar de verkiezingen. tekst marian verbeek beeld gf

‘Als je geboeid bent door lokale politiek is het interessant om dit mee te maken,’ zegt Nathalie Debast, juriste en stafmedewerker bij de VVSG en nu voorzitter van het gemeentelijk hoofdbureau van Huldenberg. ‘Maar het is veel werk, je krijgt massa’s richtlijnen. En soms gaat het te snel. Samen met mijn aanstelling door de rechtbank van Leuven kreeg ik brieven om bijzitters op te roepen. Toen ik ze met gewone post de deur uit had, kreeg ik een pakket uit Vlaanderen met aangepaste brieven, omslagen en kaartjes voor aangetekende zendingen. Ik kon dus opnieuw beginnen.’

In Antwerpen is de organisatie een pak grootschaliger. Er zijn niet enkel gemeenteraadsverkiezingen maar ook worden de leden van de districtsraad in de negen districten verkozen. Alle elf hoofdbureaus (één gemeentelijk hoofbureau, negen districtshoofdbureaus en het provinciale hoofbureau) zaten onder leiding van de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg, Jacques Mahieu, samen in de centrale hal van het Antwerpse gerechtsgebouw. Anne Lambers is juriste bij de stad Antwerpen en nu bijzitter van het stadsdistrictshoofdbureau van Hoboken. Ze had op voorhand een opleiding gekregen: ‘Om 12 uur, een uur voor de opening, hebben we dan nog de toepas-

18 I 1 oktober 2012 I Lokaal

sing op de computer doorgenomen. We waren goed voorbereid.’

Om het indienen van de kandidatenlijsten vlot te laten verlopen, contacteerde Nathalie Debast voordien de partijvoorzitters. ‘Zo wisten ze dat ik voorzitter van het gemeentelijk hoofdbureau was en dat ze met vragen bij mij terecht konden. Ik wilde de voordrachtakten in orde hebben bij de indiening, zodat we achteraf geen rompslomp kregen met verbeteringsakten. Bovendien spraken we meteen ook af dat ze allemaal zaterdagnamiddag langs zouden komen. Op zondag hield ik me beschikbaar door een papier met gsmnummer aan te plakken. Ik kon er op drie minuten staan als er toch nog nieuwe partijen opdoken of kandidaten de akten wilden inkijken. Maar dat is niet gebeurd.’

Muzikale aankomst ‘Het piekmoment in Antwerpen lag zaterdag tussen een en half drie,’ zegt Anne Lambers. ‘De partijen werden onthaald in het gerechtsgebouw. Tussen de kopstukken en personaliteiten liepen journalisten en fotografen. Het leek een partijenmarkt. Sommigen waren echt in feeststemming en kondigden hun aankomst muzikaal aan. De organisatie verliep vlot. Eerst controleerden de voorzitter en de ondervoorzitter van de

rechtbank de voordrachtakten en de bijhorende documenten. Bij volledigheid werden ze naar de respectievelijke voorzitter van het districtshoofdbureau, gemeentelijk of provinciaal hoofdbureau gebracht voor inbreng in de computer.

Jacques Mahieu kreeg van een partij bij het afsluiten nog felicitaties voor de vlotte organisatie en snelle doorlooptijd.’

Er waren enkel vragen over de roepnamen, dat is de naam waarmee de kandidaat op het stembiljet staat, over de noodzakelijke handtekeningen bij de voordrachtakte, over de niet-Belgische kandidaten of de verhouding vrouwen en mannen op de lijst.

‘In Huldenberg gaat de gemeente nu nog een aantal zaken na zoals de tijdige registratie van de Europese kandidaten.

Er is ook een vraag over een adellijke familienaam. Verder verwachten we geen problemen,’ zegt Nathalie Debast. Meerdere Antwerpse kandidaten gebruiken hun roepnaam. ‘Maar gelukkig hadden ze de akte van bekendheid bij. Zo levert dit voor Kitty, Bob en Staf geen problemen,’ aldus Anne Lambers.

Versnelling via web De Vlaamse overheid raadde de partijen aan de kandidatenlijsten op voorhand via het web in te voeren. Uiteraard moest iedereen ook een papieren voordrachtakte, met alle handtekeningen, afgeven.

De voorzitter van het hoofdbureau kon via het uniek nummer de lijst in kwestie meteen digitaal oproepen. Dat maakte de controle naar verkiesbaarheidsvoorwaarden (leeftijd, woonplaats kandidaten) en pariteit veel eenvoudiger. Nathalie Debast heeft de partijvoorzitters in haar

lokale verkiezingsraad gemeente moeten overtuigen om dit te doen. ‘Zo konden ze al een eerste toetsing op het rijksregister doen. De vijf partijen hebben hun lijst digitaal ingediend. Het systeem is niet perfect: er is geen link met de getuigen voor het hoofdbureau en ook niet met de inschrijving als kiezer.’

In Antwerpen werden de meeste lijsten ook elektronisch ingediend, maar bij een paar lukte het niet.

Jacques Mahieu is fier op zijn ploeg. ‘Het experiment om iedereen in het gerechtsgebouw samen te brengen, is absoluut geslaagd. De sfeer was gezellig. Belangrijk is echter dat er eenheid in beleid is. Alle vragen over bijvoorbeeld roepnamen, werden op dezelfde wijze beantwoord.’ Technische ondersteuning op één plaats organiseren is uiteraard veel gemakkelijker dan op elf plaatsen.

De rechtbankvoorzitter spendeerde 72 uur aan de voorbereiding, zijn secretaris 200 uur. Zowel op zaterdag als op zondag waren ze aanwezig. ‘Op zondag dienden er nog twee partijen een lijst in.

Het waren voordrachtakten met handtekeningen van kiezers. Maar er stonden veel meer handtekeningen op dan de honderd die vereist zijn. Met vier mensen hebben we al die handtekeningen moeten controleren. De kiezers die tekenden moeten immers in het juiste district wonen.’ Overigens had Jacques Mahieu geen enkele moeite om mensen te vinden om in de hoofdbureaus aan de slag te gaan.

Sommigen boden zich zelfs spontaan aan. In Huldenberg was dat niet het geval: ‘Jammer want het gaat toch om een essentieel onderdeel van onze democratie,’ zegt Nathalie Debast.

Volgens Nathalie Debast had de Vlaamse overheid wat eerder moeten beginnen: ‘We hadden verschillende versies van dezelfde brief. Het computersysteem bevatte een hulpprogramma maar dat mochten we niet gebruiken omdat het niet de laatste versie van de handleiding was. Dat is jammer.

We moeten aan zoveel denken, het moet ons echt zo gemakkelijk mogelijk gemaakt worden. Maar anderzijds werden we meteen en goed geholpen door de helpdesk.’ Ook Anne Lambers had graag op voorhand een demonstratieversie willen uitproberen om kinderziektes op te lossen: ‘Ik wist niet hoe je foutieve ingaven kon verbeteren. Gelukkig was het programma gebruiksvriendelijk zodat ik het vlug onder de knie had.’

Op maandag sloot het voltallige hoofdbureau de kandidatenlijsten definitief af. Ze komen nog ettelijke keren samen tot ze de verkiezingsuitslag kunnen afkondigen.

Marian Verbeek is VVSG-stafmedewerker gemeenteraadsverkiezingen

Wat zijn de regels voor stemmen per volmacht?

De kiezer die op 14 oktober zelf niet naar het stembureau kan gaan, kan een volmacht geven (volmachtgever) aan een andere kiezer om in zijn plaats te stemmen (gevolmachtigde). Een kiezer kan maar één volmacht krijgen, en kan enkel voor iemand gaan stemmen voor de verkiezingen waar hij zelf aan deelneemt. Dit is van belang wanneer u uw Nederlandse buurvrouw een volmacht zou willen geven, zij is enkel gemeenteraadskiezer en kan dus niet in uw plaats voor de provincieraadsverkiezingen stemmen. Antwerpenaren kunnen dus ook alleen aan andere Antwerpenaren van hetzelfde district een volmacht geven. In Antwerpen zijn er immers ook districtsraadsverkiezingen.

Wie kan een volmacht geven?

1° de kiezer die om medische redenen niet in staat is naar het stembureau te komen. Hiervoor is een medisch attest nodig. Artsen die kandidaat zijn bij de verkiezingen, mogen een dergelijk attest niet afleveren; 2° de kiezer die om beroeps- of dienstredenen: - in het buitenland is (met attest van de militaire of burgerlijke overheid of van de werkgever); - in het binnenland is maar onmogelijk naar het stembureau kan komen, omdat hij bijvoorbeeld die dag moet werken (met attest van de militaire of burgerlijke overheid of van de werkgever); 3° de kiezer die het beroep van schipper, marktkramer of kermisreiziger uitoefent (met attest van de burgemeester van zijn gemeente); 4° de kiezer die de dag van de stemming ten gevolge van een rechterlijke maatregel in een toestand van vrijheidsbeneming verkeert (met attest van de directie van de inrichting); 5° de kiezer die om redenen in verband met zijn geloofsovertuiging niet naar het stembureau kan komen (met attest van de religieuze overheid); 6° de student die om studieredenen niet kan gaan stemmen (een attest onderwijsinstelling); 7° andere kiezers die op reis in het buitenland zijn (met attest van de burgemeester na voorlegging van de nodige bewijsstukken, of met een verklaring op eer).

Op de dag van verkiezingen gaat de gevolmachtigde met de volmacht, het vereiste attest, zijn eigen identiteitskaart, zijn eigen oproepingsbrief en die van de volmachtgever naar het stemlokaal waar de volmachtgever had moeten stemmen. Wanneer de kiezer bij volmacht heeft gestemd, vermeldt de voorzitter na de stemming op de oproepingsbrief van de gevolmachtigde: ‘heeft bij volmacht gestemd’. De oproepingsbrief van de volmachtgever wordt afgestempeld. De voorzitter houdt de volmacht en het daarbij horende attest bij en voegt beide documenten bij het proces-verbaal.

Knoeien met volmachten is strafbaar. Het gaat dan om het betalen voor volmachten, het geven van een volmacht zonder aan de voorwaarden te voldoen, een volmacht geven terwijl men zelf zijn stemrecht kon uitoefenen en meer dan één volmacht geven of aannemen.

Het model van volmacht en van de attesten is te vinden op www.vlaanderenkiest.be (art. 56, 135, 138, 221, 243 LPK)

Stuur uw vragen in verband met de gemeenteraadsverkiezingen naar marian.verbeek@vvsg.be

Lokaal I 1 oktober 2012 I 19

bestuurskracht interview Louise-Marie Bataille

Doen de Walen het beter?

Vergelijkingen maken, dat doet secretaris-generaal Louise-Marie Bataille van de Union des Villes et Communes de Wallonie liever niet, maar enkele specifieke evoluties voor Wallonië wil ze wel graag toelichten. tekst jan leroy beeld stefan dewickere

H

et aandeel van de belastingen in de gemeentelijke ontvangsten is in Wallonië en Vlaanderen vergelijkbaar: vijftig procent.

Waalse gemeenten hebben wel een groter aandeel eigen gemeentelijke belastingen: twintig tegenover maar vijftien procent in Vlaanderen.

Volgens Louise-Marie Bataille heeft dat te maken met de lagere fiscale draagkracht in Wallonië: ‘In Vlaanderen brengt een procent aanvullende personenbelasting gemiddeld 36 euro op, in Wallonië maar 29. Hierdoor ligt het aandeel van fondsen en subsidies op meer dan 40%, tegenover 35% in Vlaanderen. Wat mij wel opvalt is dat het gemeentefonds in Wallonië slechts 60% uitmaakt van de overdrachten van andere overheden, tegenover 70% in Vlaanderen. Een van de verklaringen is dat Vlaanderen het investeringsfonds geïntegreerd heeft in het gemeentefonds, terwijl er in Wallonië aparte subsidies voor wegenwerken en dergelijke blijven bestaan via een systeem van trekkingsrechten: middelen die op basis van een objectief systeem onder de gemeenten worden verdeeld. Door dit grote aandeel aan subsidies zal de Waalse regering bij de komende besparingen wellicht niet raken aan het gemeentefonds, maar wel aan de specifieke subsidiestromen.’

Hebben Waalse gemeenten minder fiscale autonomie?

‘Er bestaat een politieke afspraak tussen de gemeenten en de Waalse regering om fiscale wildgroei te vermijden, maar gemeentebelastingen toch ook te laten afhangen

20 I 1 oktober 2012 I Lokaal

van de lokale behoeften en van omgevingsfactoren. Daardoor proberen maar weinig gemeenten de maxima die bij rondzendbrief worden aangegeven te overschrijden. Over de circulaire wordt met de UVCW onderhandeld. Elk jaar verkrijgen wij ook enkele toegevingen, over nieuwe belastingen of hogere maxima.’

In Wallonië bestaat er nog een goedkeuringstoezicht op bijvoorbeeld de budgetten. Zit hier evolutie in?

‘We kunnen uren doorbomen over de permanente pendelbeweging van het bestuurlijk toezicht in Wallonië. Rond de eeuwwisseling bestond er nog wel een goedkeuringstoezicht op de belangrijkste gemeentelijke beslissingen, maar het algemeen vernietigingstoezicht was zo goed als verdwenen. Gemeentelijke beslissingen werden ook alleen opgevraagd bij een klacht door een raadslid of een burger. Toen bij een aantal overheidsopdrachten onregelmatigheden opdoken, verstrengde de houding flink. Alle overheidsopdrachten vallen onder het vernietigingstoezicht, en het toezicht werd uitgebreid tot de autonome gemeentebedrijven. Ook dat op intercommunales werd fors zwaarder, wat dan weer de dienstverlening van algemeen economisch belang bemoeilijkte. Intussen heeft het Waalse parlement via een wijziging van het gemeentedecreet het toezicht op overheidsopdrachten weer versoepeld. Er zou geen vernietigingstoezicht meer zijn bij de beslissing over de gunningswijze, alleen nog bij de gunning zelf. Besturen zouden wel een soort “ruling” van het toezicht kunnen aanvragen.’

Louise-Maire Bataille: ‘De Waalse regering onderzoekt een grondwetswijziging om de provincies om te vormen tot politieke communautĂŠs de territoire op een schaal die samenhangt met een relevant territorium.’

Lokaal I 1 oktober 2012 I 21

bestuurskracht interview Louise-Marie Bataille

Voor welke financiële uitdagingen staan de Waalse gemeenten?

‘Door de crisis stagneren de belastingontvangsten, maar vooral de ontvangsten uit dividenden zijn hopeloos. Tegelijk stijgen de uitgaven. Ondanks de inspanningen om ze onder controle te houden gaan de personeelsuitgaven fors de hoogte in. Wij zien momenteel niet goed hoe we de last van de pensioenhervorming in 2016 nog kunnen dragen, wanneer de bijdragevoet 41,5 procent zal zijn.

Dat betekent voor alle Belgische lokale besturen een miljard euro meer dan vandaag!’

‘De uitgaven voor de politie stijgen sinds 2007 met 5% per jaar. Nochtans is de politiehervorming ons tien jaar geleden als financieel neutraal verkocht. Vandaag financieren de gemeenten al 60% van de zonekosten. Onder-

‘We kunnen uren doorbomen over de permanente pendelbeweging van het bestuurlijk toezicht in Wallonië.’ tussen krijgt de politie almaar nieuwe taken opgelegd die ten koste gaan van de broodnodige preventietaken en de nabijheidspolitie. Voor de brandweer is de situatie nog slechter. Daar dragen de gemeenten 90% van de kosten, en de Staat slechts 10%. Er is wel verbetering op komst: de federale overheid heeft beslist de hulpdiensten te hervormen en de eigen financiële tussenkomst te laten evolueren richting 50%. Sinds drie jaar trekt ze daar geld voor uit, maar het gaat te traag.’

‘Ten slotte zijn er nog de OCMW’s. Sinds het begin van de legislatuur stijgen de gemeentelijke dotaties met 5% per jaar, maar alleen al in 2011 groeiden de sociale uitgaven van de OCMW’s met 8%. In het regeerakkoord belooft de federale overheid wel compensatie voor de mogelijke stijging van het aantal steunzoekers als gevolg van de hervorming van de werkloosheidsreglementering. Toch bestaat de vrees dat de gemeenten hun uitgaven zullen zien stijgen. En dan zwijgen we nog over het federale asielbeleid.’

‘Door al die lastenverschuivingen zullen de gemeentelijke investeringen ongetwijfeld stokken. Nochtans zijn die zeer belangrijk voor de economie. De Waalse Confederatie voor de Bouw en de Waalse Vereniging van Ondernemingen hebben de Waalse regering al gewaarschuwd voor deze crisis van de gemeentelijke investeringen.’

Ziet de UVCW hiervoor oplossingen?

‘We moeten absoluut budgettaire neutraliteit van regionale of federale maatregelen eisen. Daarnaast kunnen we ook de fiscale instrumenten verbeteren. Zo is er op lange termijn een totaal nieuwe vastgoedbelasting nodig. We denken bijvoorbeeld aan een belasting op basis

22 I 1 oktober 2012 I Lokaal

van de verkoopprijzen. Dat zou een geleidelijke aanpassing van de fiscaliteit betekenen, wat de introductie politiek gemakkelijker maakt.’

Maken Waalse gemeenten een strategisch meerjarenplan?

‘Nu maken ze bij het begin van de bestuursperiode een algemeen beleidsprogramma, maar de Waalse regering wil ze aansporen een stap verder te zetten. Concreet zal het strategische programma van de gemeente het politieke bestuursakkoord omzetten in strategische hoofdlijnen, operationele doelstellingen en acties, samen met een financieel plan. “Waar staan we vandaag? Waar willen we naartoe? Met welke middelen willen we dat doen?” zijn de drie grote stappen in de strategische oefening. De vierde is natuurlijk ook belangrijk: de evaluatie en aanpassingen. Een werkgroep met daarin ook de UVCW heeft een sjabloon voor het gemeentelijke strategische programma ontwikkeld. Deze nieuwe werkwijze heeft uiteraard invloed op het politieke functioneren van de gemeenten, maar legt ook veel nadruk op de optimalisering van de gemeentelijke administratie zelf.

Er moet immers ook meer aandacht naar de verbetering van de effectiviteit van het bestuur gaan: competenties, vorming en motivatie van medewerkers; goed functionerende uitrusting en infrastructuur; samenwerking met het OCMW; informatica en e-government; energiezuinigheid enzovoort.’

Hoe zit het met de bestuurskracht van de vele kleine gemeenten? Zijn fusies een optie?

‘De Waalse gemeenten tellen gemiddeld 13.000 inwoners. En de mediaan zegt nog meer: één Waalse gemeente op twee heeft geen 8000 inwoners. Dat knaagt natuurlijk aan de bestuurskracht. Maar qua oppervlakte zijn de gemeenten wel groot, en daarom voeren de Waalse politieke partijen het debat over nieuwe fusies, zelfs vrijwillige, niet openlijk. Misschien wordt er door de kleine schaal van de gemeenten meer via intercommunales gewerkt. Er wordt wel dikwijls gemord dat intercommunales geen echt democratische basis hebben, maar ze blijven nuttig, bijvoorbeeld om met verschillende gemeenten samen sport- of theaterinfrastructuur te exploiteren.’

Wat betekent ‘la supracommunalité’?

‘In Wallonië werken we al twintig jaar met een plattelandsbeleid dat gemeentelijke en intergemeentelijke initiatieven voor plattelandsontwikkeling financiert. Maar een minister voor stedenbeleid hebben we pas sinds deze legislatuur. De aantrekkelijkheid van de stad is belangrijk voor de ontwikkeling van een gebied als geheel.

We moeten dus beleidsinstrumenten ontwikkelen die de relatie tussen de grote steden en hun rand regelen en

die tot solidariteit en een betere verdeling van infrastructuur en middelen leiden. Het Waalse Gewest wil een stedelijk beleid dat verder gaat dan de grenzen van de steden zelf. Het streeft naar “levensgemeenschappen” binnen relevante territoria. Voor domeinen zoals huisvesting, mobiliteit, winkelvestigingen, verzorgingsinstellingen, programma’s voor sociale cohesie, sportinfrastructuur of bedrijventerreinen is er vaak overleg en bovengemeentelijke coördinatie nodig. De ervaringen van de stadsgewesten zoals de metropool Luik en La Louvière-Centre en van streekprojecten zoals Wallonie Picardie en Pays de Famenne tonen dat aan. De zoektocht naar de ideale schaal voor bovengemeentelijke samenwerking is een van de kernpunten van het Waalse regeerakkoord. Maar ons land lijdt al onder de vele bestuurslagen. Dus koppelt de Waalse regering de creatie van nieuwe samenwerkingsvormen aan de hervorming van de provincies.’

De provincies houden alleen kernbevoegdheden over?

‘Zo staat het in het Waalse regeerakkoord. De Waalse regering onderzoekt een grondwetswijziging om de provincies om te vormen tot politieke communautés de territoire op een schaal die samenhangt met een relevant territorium. Vanaf deze verkiezingen daalt het aantal provincieraadsleden en gedeputeerden al met een derde, het provinciale wegennet wordt overgedragen aan het gewest, en de provincies oefenen niet langer toezicht uit op de gemeenten en de OCMW’s.’

Wat is het verschil tussen intercommunales en die supracommunalité?

‘Een intercommunale is een technisch instrument om een gemeentelijke bevoegdheid uit te voeren. De communautés de territoire vormen een strategisch-politiek niveau, dat beslist over ontwikkelingen van het eigen gebied. De intercommunales zullen voor de communautés de territoire werken.’

Er zijn ook grondige wijzigingen in de aanstelling van de burgemeester. Kunt u die uitleggen?

‘Eigenlijk werd bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 de burgemeester “rechtstreeks” verkozen: burgemeester wordt wie de meeste stemmen haalt op de grootste lijst van de meerderheid.’

‘Twee derde van de burgemeesters waren al bekend op de avond van de verkiezingen. Hun lijst had de absolute meerderheid. Elders moest er nog onderhandeld worden, en in minder dan één op de tien van die gemeenten gebeurde dat zonder de sterkste lijst. Critici beweerden nochtans dat dit mechanisme geen einde zou maken aan politieke voorakkoorden. Opvallend is dat tien procent van de burgemeester geen lijsttrekker was.’

Ook in de colleges veranderde er wat.

‘Door een collectieve motie van wantrouwen kan de gemeenteraad de meerderheid wegsturen, op voorwaarde dat ze een nieuw meerderheidsakkoord voorstelt. Dit kan ook voor één lid van het college, op voorwaarde dat er een vervanger wordt voorgesteld. Sommigen vreesden dat de constructieve motie van wantrouwen politieke instabiliteit zou creëren, maar dat blijkt niet het geval. Tijdens deze legislatuur waren er een tiental van die moties, niet echt veel.’

‘De derde hervorming van het gemeentedecreet moest de samenwerking tussen gemeente en OCMW verbeteren: de OCMW-voorzitter is nu volwaardig lid van het college en kan er verschillende bevoegdheden

‘Wij zien momenteel niet goed hoe we de last van de pensioenhervorming in 2016 nog zullen kunnen dragen.’ bekleden. Gemeente en OCMW kunnen een gezamenlijke ontvanger aanstellen, en worden ertoe aangezet hun diensten te laten samenwerken, dat is goedkoper en de dienstverlening is beter.’

‘Daarnaast kan een lokale mandataris niet meer verdienen dan anderhalve wedde van een parlementslid en niet meer dan drie uitvoerende mandaten in intercommunales en projectverenigingen bekleden.

Vanaf januari zal ten hoogste een kwart van de Waalse parlementsleden nog lid mogen zijn van een college.

Tot 2018 kunnen ze zich wel nog als verhinderd opgeven.’

‘Daarnaast komt er een minimale vertegenwoordiging van elke politieke fractie in autonome gemeentebedrijven, net zoals bij de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden, projectverenigingen en vzw’s.

Gemeentelijke vzw’s krijgen een eigen juridisch kader, met een verplichte beheersovereenkomst, een jaarlijks evaluatierapport van die overeenkomst en een proportionele vertegenwoordiging volgens het systeemD’hondt. Het is de bedoeling de externe controle op deze vzw’s te versterken.’

‘Ook de participatieve democratie wordt versterkt.

De interpellatie door de burger en het participatieve budget krijgen een decretale basis, en het gemeentelijke informatieblad moet naast de berichten uit het college in gelijke mate informatie van de verschillende politieke groepen bevatten.’

‘Maar er is nog wel discussie over de hervorming van de wettelijke graden, gekoppeld aan een modernisering van het gemeentelijke beheer, met een directiecomité (managementteam) en een afsprakennota.’

Jan Leroy is VVSG-directeur Bestuur

Lokaal I 1 oktober 2012 I 23

bestuurskracht participatie

Kortenberg heeft een nieuw charter Zevenhonderd jaar na de ondertekening van het Charter van Kortenberg is in de Oude Abdij een nieuw charter ondertekend. Het voorbije jaar werkten inwoners en politici samen aan een toekomstvisie voor Kortenberg, met het nieuwe charter engageren ze zich om de visie te realiseren. Alle politieke partijen in de gemeenteraad onderschrijven de tekst, participatie zal ook hoog op de agenda van het nieuwe gemeentebestuur staan. tekst bart van moerkerke beeld martine van remoortele

O

p 27 september 1312 ondertekende Hertog Jan II van Brabant het Charter van Kortenberg. De Brabantse steden Leuven, Brussel, Antwerpen, Tienen, Zoutleeuw en ’s-Hertogenbosch kregen financiële, rechtelijke en stedelijke voorrechten. Er werd een raad van edellieden en vertegenwoordigers van de steden geïnstalleerd. Het Charter was het eerste officiële pact tussen een vorst en zijn volk, een eerste

24 I 1 oktober 2012 I Lokaal

- www.visualharvesting.com, gfs

daad van prille democratie op het Europese vasteland.

Meer participatie Op 27 september 2012 ondertekenden het gemeentebestuur en de burgers van Kortenberg in de Oude Abdij het Charter voor de toekomst van Kortenberg.

Het was het voorlopige orgelpunt van een participatietraject waarin bestuur en inwoners het voorbije jaar werkten aan

een toekomstvisie voor de gemeente. In het nieuwe charter engageren ze zich om die visie samen in de praktijk te brengen.

‘Zevenhonderd jaar Charter van Kortenberg moest meer zijn dan een herdenking. Het was een uitgelezen moment om de participatie van burgers aan het beleid te vergroten en samen een perspectief op de toekomst van onze gemeente te ontwikkelen,’ zegt burgemeester Chris Taes. ‘Een eerste aanzet voor meer be-

als klimaat en milieu. Dat heeft me dan weer aangenaam verrast.’

trokkenheid was het verenigingscafé dat we in 2007 organiseerden naar aanleiding van de opmaak van het beleidsplan vrije tijd. En als input voor het charterfeestjaar was er een grote brainstorming in de sporthal. Maar dat waren altijd initiatieven gericht op verenigingen. Om na te denken over de toekomst van Kortenberg wilden we ook de niet-georganiseerde inwoners bereiken.’

De Greef, een van de trekkers van de projectgroep. ‘Mensen hebben niet veel tijd vrij of ze ervaren enige schroom om deel te nemen omdat ze vinden dat ze niets te vertellen hebben. Er zijn ook bevolkingsgroepen die je maar moeilijk bereikt. Uiteindelijk zijn we er toch in geslaagd om op 21 april 2012 een mooie groep van tachtig mensen bijeen te bren-

Een dag nadenken Als motor van het participatietraject werd in september vorig jaar de projectgroep Kortenberg 2020 in het leven geroepen, een mix van politici en ‘gewone’ burgers, tien personen in het totaal.

Zij spraken anderen aan om zich ook te engageren. De bedoeling was tot een evenwichtig samengestelde groep van honderd mensen te komen, een staal van de Kortenbergse bevolking. ‘Dat hebben we toch wat onderschat,’ zegt Frie

Chris Taes: ‘Zevenhonderd jaar Charter van Kortenberg moest meer zijn dan een herdenking. Het was een uitgelezen moment om de participatie van burgers aan het beleid te vergroten en samen een perspectief op de toekomst van onze gemeente te ontwikkelen.’ gen in de Oude Abdij om een hele dag na te denken over de toekomst van Kortenberg. Er was ook aandacht voor thema’s waarvan ik dacht dat mensen er iets minder van wakker zouden liggen, zo-

Zes toekomstbeelden In welke gemeente willen we leven in 2020? Wat vinden we dan echt belangrijk? In welke omgeving willen we onze kinderen en kleinkinderen zien opgroeien? Dat waren de vragen waarop

antwoorden werden gezocht. Leen Van Lindt was de procesbegeleider: ‘We wilden een constructief gesprek waarbij de deelnemers luisterden naar elkaars verhalen, geen debat. We werkten met

Lokaal I 1 oktober 2012 I 25

bestuurskracht participatie

Mensen ervaren wel eens schroom om aan een projectgroep deel te nemen omdat ze vinden dat ze niets te vertellen hebben.

groepjes van telkens zes mensen met als leidraad de waarderende aanpak. Eerst waren er één-op-één-gesprekken, waarbij de deelnemers elkaar interviewden over hun dromen voor de gemeente. De elementen die daaruit kwamen, werden vervolgens in de groep gebracht en gevisualiseerd. Zo bouwde elke groep een toekomstbeeld, een droombeeld op. Die werden samengebracht in zes gezamenlijke toekomstbeelden voor Kortenberg.

informatieblad werd mensen naar hun mening gevraagd. En de kinderen van de lagere scholen legden hun toekomstbeelden vast in honderden kleurrijke en inspirerende tekeningen.

Chartertoets en weerstandsrecht Het resultaat van het traject is de oriëntatienota Kortenberg 2020, waarin alle toekomstbeelden en acties zijn opgenomen, en het nieuwe charter van Kor-

Freek Rombouts. ‘Het belangrijkste van het hele traject is niet het charter, wel de nieuwe manier van besturen die ingang vindt in de gemeente. Het bestuur geeft zich bloot en stelt zich open voor kritiek, maar daar staat tegenover dat het draagvlak voor de beslissingen veel groter wordt.’

Na de middag onderzochten we op welke manier, met welke acties en initiatieven we die beelden kunnen realiseren.

Telkens is verduidelijkt wat elke inwoner individueel kan doen, wat mensen samen kunnen doen met inwoners van hun straat of buurt, met de vereniging, de club, en wat het bestuur kan ondernemen.’

De zes toekomstbeelden – Kortenberg verbindt, Ontmoeten, Vooruitgaan, Kortenberg geeft ruimte, Ademen, Kortenberg zoemt – en de acties werden gevisualiseerd op twee grote spandoeken.

Op de opendeurdag van de gemeente en op de Charterfeesten konden de bezoekers er hun ideeën, dromen en concrete voorstellen aan toevoegen. Frie De Greef: ‘We spraken de mensen aan, we schetsten het proces en vroegen hun om met post-its hun inbreng te doen. Dat bleek een zeer goede techniek om meer mensen bij het proces te betrekken.’

Ook via de website en het gemeentelijk

26 I 1 oktober 2012 I Lokaal

tenberg. In het charter staan de grondbeginselen waarop bestuur en burgers de gemeente en de lokale gemeenschap zullen baseren: een solidaire samenleving, een kruispunt voor alle generaties en culturen, een open gemeenschap met plaats voor ontmoeting met de ander, ruimte om in te leven en te beleven, groene verbindingen tussen het centrum en de dorpskernen, een gemeenschap die duurzaam vooruitgaat. Burgers en bestuur engageren zich om werk van de toekomstvisie en de grondbeginselen te maken. Er wordt een chartertoets ingevoerd voor alle belangrijke beleidsbeslissingen van het bestuur. Bij de start van een nieuwe legislatuur zullen daarover afspraken gemaakt worden tussen het nieuwe bestuur en de burgers die het charter mee bewaken. De burgers krijgen een weerstandsrecht wanneer het bestuur in zijn beslissingen of handelingen het charter niet naleeft. ‘Het nieuwe charter komt in de entreehal van het ge-

meentehuis, naast de foto van het charter uit 1312,’ zegt vrijetijdscoördinator en projectleider Freek Rombouts. ‘Op die manier zullen stilaan alle inwoners het leren kennen. Het belangrijkste van het hele traject is niet het charter, wel de nieuwe manier van besturen die ingang vindt in de gemeente. We gaan naar een meer open proces en nieuwe vormen van participatie. Het bestuur geeft zich bloot en stelt zich open voor kritiek, maar daar staat tegenover dat het draagvlak voor de beslissingen veel groter wordt. Natuurlijk is het nu even wachten op de nieuwe bestuursploeg om te zien hoe die met de oriëntatienota aan de slag gaat. Maar de inwoners hoeven natuurlijk niet te wachten tot na de gemeenteraadsverkiezingen om individueel of samen met anderen acties op te zetten. Veel mensen hebben zich bereid verklaard hun schouders te zetten onder bepaalde acties. Die zullen we nu bijeenbrengen.’

Participatiespel De oriëntatienota is geen statisch gegeven, een participatieproces is nooit af.

Samen met de zes steden van het oude charter, en met Vlaamse en Europese steun, ontwikkelt Kortenberg een participatiespel. Jongeren waren tot nu toe wat ondervertegenwoordigd in het hele traject. Burgemeester Taes: ‘In het spel zullen de jongeren een budget krijgen om zaken te realiseren in hun gemeente of stad. Ze zullen dus keuzes moeten maken. Eerst spelen alle steden en Kortenberg het spel afzonderlijk. In een tweede fase zullen ze samen de ideale stad bouwen. Het spel zal zowel reëel als virtueel gespeeld kunnen worden, vanaf april-mei 2013. Zo slaan we meteen de brug naar het nieuwe bestuur.’

Bart Van Moerkerke is redacteur van Lokaal

praktijk

GENK – Vanaf 2013 voert de stad Genk een ecologisch en economisch geïnspireerde bedrijfsbelasting op elektriciteitsverbruik voor haar ondernemingen in. Daarmee wil de stad de belastingdruk voor de ondernemingen verminderen en tegelijk bedrijven aanzetten tot innovatie en duurzaamheid. Werkgevers en industriëlen staan positief tegenover het nieuwe belastingreglement. De algemene bedrijfsbelasting houdt immers rekening met de economische conjunctuur.

Hebt u een inspirerend project, een doeltreffende maatregel of een efficiënte werkwijze voor lokale besturen?

Maak het bekend via www.vvsg.be, knop praktijken lokale besturen.

Nieuwe bedrijfsbelasting op elektriciteitsverbruik

stad genk

Dienst Belastingen Stad Genk, T 089-65 40 10, belastingen@genk.be U kunt het belastingsreglement raadplegen via www.genk.be, knop algemeen, knop dienstverlening van A tot Z, zoekterm ‘algemene bedrijfsbelasting’.

Alle bedrijven hebben electriciteit nodig. De algemene bedrijfsbelasting wordt berekend op het elektriciteitsverbruik tijdens het jaar voorafgaand aan het aanslagjaar. Ze geldt voor alle ondernemers met een vestiging op het grondgebied van Genk van wie het elektriciteitsverbruik continu door een distributienetbeheerder via maandelijkse of jaarlijkse opname wordt gemeten. Omdat het verbruik via de meetapparatuur van de distributienetwerkbeheerder eenvoudig en controleerbaar geregistreerd wordt, levert deze algemene bedrijfsbelasting een belangrijke administratieve vereenvoudiging op. Een bedrijf kan de stad zelfs delegeren om zijn elektriciteitsverbruik rechtstreeks aan de dienst financiën door te geven. Naast deze drastische vereenvoudiging wil Genk ook de energie-efficiëntie van de Genkse bedrijven stimuleren door de ondernemers aan te zetten tot inno-

vatie en de ontwikkeling van nieuwe productieprocessen met een efficiënter elektriciteitsverbruik.

De belasting op motoren blijft ook bestaan. Ze is nog van toepassing op elektriciteitsproducenten en op bedrijven die gebruik maken van motoren, maar die vanwege een laag elektriciteitsverbruik niet belastbaar zijn via de algemene bedrijfsbelasting. Ze kan ook gelden voor bedrijven die in het referentiejaar nog een Benchmarking- of een Auditconvenant met de Vlaamse regering hebben lopen. Deze bedrijven hebben een afspraak over verplichtingen betreffende energie-efficiëntie van de installaties. Hierdoor kunnen ze jaarlijks een aanvraag doen bij het stadsbestuur om buiten de toepassing van de algemene bedrijfsbelasting te vallen en te kiezen voor de belasting op motoren. Deze belasting wordt berekend op basis van de belastbare motorenkracht, uitgedrukt in kilowatt,

voor motoren gebruikt of geplaatst tijdens het jaar voorafgaand aan het aanslagjaar.

Met de lancering van de algemene bedrijfsbelasting op elektriciteitsverbruik zullen de belastinginkomsten voor de stad aanvankelijk niet dalen, wel worden ze beter verdeeld. Nu betalen een 200-tal bedrijven de motorenbelasting, met de invoering van de gemeentelijke belasting op het elektriciteitsverbruik worden dat er vier keer meer. Genk houdt er rekening mee dat de inkomsten later wel dalen, omdat ook veel vrijstellingen en beloningen beschikbaar komen. Wie minder dan 20.000 kWh verbruikt, wordt bijvoorbeeld niet belast. Dat betekent dat kleinhandelszaken niets zullen betalen. Ook de overheden, welzijnsinstellingen, scholen, erediensten en politie zijn vrijgesteld. Bedrijven die 100% groene stroom inkopen, krijgen 10% korting op de belasting. Als bedrijven besparen op verlichting of zelf groene stroom produceren, levert dat ook bijkomende voordelen op. inge ruiters

Lokaal I 1 oktober 2012 I 27

bestuurskracht management

Moet een gemeente op een bepaald moment niet zeggen: dat doen we niet meer, aan deze dienst is geen behoefte meer?

Dat is het koekjesdoosprincipe: als je een koekje bij in de doos wilt steken, moet je er ook eerst eentje uithalen.

Izegemse stadsdiensten schrijven ambitienota voor nieuw bestuur Als na 14 oktober in Izegem over de coalitie en de beleidsnota onderhandeld wordt, zullen niet enkel de partijprogramma’s op de tafel liggen.

Ook de ambitienota van het managementteam en de 185 medewerkers van de stad zal ongetwijfeld een inspiratiebron zijn. Het is een stevig document opgebouwd rondom zes strategische thema’s. Drie hebben betrekking op de stadsdiensten en hun werking, drie gaan breder en geven een visie op de stad Izegem. tekst bart van moerkerke beeld daniel geeraerts

N

aar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 maakte het managementteam van de stad Izegem voor het eerst een ambitienota. ‘We wilden een insteek geven voor het nieuwe bestuur,’ zegt stadssecretaris Anton Jacobus. ‘Er stond heel veel informatie in, zeker voor nieuwe

28 I 1 oktober 2012 I Lokaal

schepenen. Het bestuur heeft met veel suggesties ook echt iets gedaan. Toch was onze tevredenheid over het werk dat we hadden geleverd niet helemaal terecht. Achteraf bleek zeker de helft van het stadspersoneel nog nooit van de ambitienota gehoord te hebben, laat staan van de inhoud ervan. Het was dus voor-

al het werk van de diensthoofden. Velen hadden de nota voor hun dienst alleen gemaakt, zonder er hun medewerkers bij te betrekken. Dat wilden we deze keer zeker beter doen. En we wilden ook inhoudelijk een stap verder gaan. De eerste ambitienota ging over de eigen werking van de diensten: wat doen we; over hoeveel middelen beschikken we; wat willen we de komende zes jaar doen? In de nota die we nu klaar hebben, zijn we veel breder gegaan. We hebben een visie en missie ontwikkeld: Izegem moet de beste middelgrote stad van West-Vlaanderen zijn. Of we ons daarmee niet op het terrein van de politiek begeven? Het is een smalle grens, dat besef ik, maar wij zijn geen beleidsmakers. We zeggen wat wij denken, het is aan de politici om beslis-

singen te nemen en aan ons om die vervolgens loyaal uit te voeren.’

Zes grote thema’s Om de missie in te vullen schuift het managementteam zeven aandachtspunten naar voren: efficiëntie, innovatie, dienstverlening aan de burger, dienstverlening aan ondernemingen, duurzaamheid, so-

halen. We hebben het gevoel dat er in een gemeente voortdurend van alles bijkomt maar dat er niets wordt stopgezet.

Moet een gemeente op een bepaald moment niet zeggen: dat doen we niet meer, aan deze dienst is geen behoefte meer?

Moeten we steeds meer verenigingen een toelage geven, zelfs al zijn sommige nog amper actief? Moeten we het aantal

Anton Jacobus: ‘De voorbije jaren is in Izegem een volwassen relatie tussen stadsdiensten en politici tot stand gekomen. We zijn van de negentiende eeuw naar de eenentwintigste eeuw overgestapt.’ lidariteit en netwerken. ‘Aan de diensten hebben we gevraagd hoe ze de komende zes jaar met die zeven punten aan de slag willen gaan,’ zegt stafmedewerker Elisabeth Wiels. ‘Voor elke dienst is een rondetafelconferentie georganiseerd, met het diensthoofd, alle medewerkers en iemand van het managementteam die als coach fungeerde. Dat leverde telkens heel wat suggesties op, gaande van grote visies tot kleine ingrepen. Al die voorstellen hebben we gebundeld en zonder wijzigingen aan de politici overhandigd als bijlage bij de ambitienota. In het managementteam hebben we alle negenhonderd items besproken: welke vinden we belangrijk, welke niet? Dat leverde soms boeiende discussies op.’ Uiteindelijk zijn zes grote thema’s geselecteerd: Izegem, een warme stad; Izegem, een leefbare stad; Izegem, een belangrijke stad; efficiënte stadsdiensten; goede dienstverlening; vooruitstrevende stadsdiensten.

Aan elk thema zijn enkele doelstellingen en acties gekoppeld.

evenementen niet beperken? Voor een schepen is het zeer moeilijk om iets op te heffen, als ambtenaar kun je dat gemakkelijker zeggen. Ik vind het dan ook onze taak dat te doen, maar de uiteindelijke beslissing blijft bij de politici.’

De vier andere principes zijn ‘zaaien naar de zak’, ‘doelpunten maken’, ‘de schoenmaker en zijn leest’, en ‘één plus één is drie’. Bij dat laatste principe doet

De koekjesdoos Opmerkelijk is dat het managementteam aan de nieuwe bestuurders ook vijf principes meegeeft waar het achter staat. Het eerste is de koekjesdoos. Anton Jacobus: ‘Je kent die dozen met een assortiment aan koekjes. Er zit veel lekkers in maar de doos is vol. Als je er een koekje bij wilt steken, moet je er eerst eentje uit-

Volwassen relatie Na enkele inhoudelijke bijsturingen op voorstel van hoogleraar Bestuurskunde Filip De Rynck werd de ambitienota in zijn definitieve vorm eerst voorgesteld aan alle medewerkers. ’s Avonds waren de politici aan de beurt: de gemeenteraadsleden maar ook bestuursleden van politieke partijen en verkiezingskandi-

daten. ‘Na de verkiezingen willen we zo snel mogelijk met de nieuwe meerderheid aan tafel zitten zodat onze nota een van de inspiratiebronnen voor de beleidsnota kan zijn,’ licht stadssecretaris Jacobus de volgende stappen toe. ‘We zouden graag zien dat de burgemeester begin volgend jaar de beleidsnota komt voorstellen aan het stadspersoneel en aangeeft wat van de ambitienota is overgenomen.’

Voor de secretaris is het proces dat tot de nota heeft geleid even belangrijk als het eindresultaat. ‘De voorbije jaren is in Izegem een volwassen relatie tussen stadsdiensten en politici tot stand gekomen. We zijn van de negentiende eeuw naar de eenentwintigste eeuw overgestapt, er is wederzijds respect.’

‘Het proces was ook zeer positief voor de diensten zelf,’ voegt Elisabeth Wiels daaraan toe. ‘Het monopolie van het verstand zit niet bij het managementteam of de diensthoofden, iedereen kan een zinvolle inbreng hebben. Het was een moment voor de diensten om eens stil te staan bij hun werking op lange termijn. Voor de technische diensten bijvoorbeeld was dat een volledig nieuwe

Elisabeth Wiels: ‘Het monopolie van het verstand zit niet bij het managementteam of de diensthoofden, iedereen kan een zinvolle inbreng hebben.’ het managementteam enkele voorstellen om de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden van dichterbij te laten opvolgen door de deelnemende gemeentebesturen.

oefening. Je merkt ook dat verschillende diensten al acties uit de nota oppikken. Ze hebben bijvoorbeeld hun interne communicatie verbeterd, ze organiseren een wekelijks teamoverleg. En er is ook meer communicatie tussen de diensten.’

Intussen denkt de secretaris al aan de derde versie van de ambitienota. ‘We moeten er meer cijfermateriaal in verwerken. En we moeten het OCMW, de regionale huisvestingsdienst en de lokale politie er meer bij betrekken. Dat nemen we mee naar 2018.’

Bart Van Moerkerke is redacteur van Lokaal

Lokaal I 1 oktober 2012 I 29

werkveld afvalbeheer

De vuilniswagen doet elke straat aan.

30 I 1 oktober 2012 I Lokaal

Veilig afvalbeheer: praktijkervaringen Afvalbeheer is geen opdracht zonder risico’s. Het is dus iets voor professionals. Tegelijk komt elk lokaal bestuur met het beheer van huishoudelijk afval tot vlak bij de gezinnen: de vuilniswagen doet elke straat aan, en op het containerpark komt er meer volk dan op het gemeentehuis.

Voortdurende aandacht voor de veiligheid van het personeel, de dienstverlenende bedrijven én de bevolking is dus een vereiste. Een paar lessen uit de praktijk. tekst lieselot decalf beeld stefan dewickere

Een containerpark veilig inrichten Toen IOK Afvalbeheer, de afvalintercommunale van de Kempen, meer containerparken ging beheren, groeide de aandacht voor veiligheid. ‘Vaak volgt op de overname van een containerpark van de gemeente door de intercommunale een herinrichting, en dan ga ik altijd ter plaatse kijken,’ zegt Peter Verschuren, preventieadviseur bij de Gemeenschappelijke interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk (GiDPBW) van streekontwikkelingsintercommunale IOK. Aandachtspunten bij de inrichting zijn de plaats van afvalstromen die risico’s inhouden, zoals de inzameling van Klein Gevaarlijk Afval (KGA) of asbestcement, beschikbare ruimte rond de containers zodat veilig circuleren met auto en aanhangwagen mogelijk is en sanitair, verpozings-, eet- en kleedruimte voor het personeel. De containerparkwachters moeten zich bijvoorbeeld kunnen wassen na hun werk. Zij hebben recht op geschikte werkkleding en schoenen, maar ook op de nodige persoonlijke beschermingsmiddelen zoals handschoenen. ‘De werkkleding van de containerparkwachters is nu zeer herkenbaar door de opvallende kleuren.

Het logo van de intercommunale mag

niet ontbreken, dan is voor bezoekers zeker duidelijk dat iemand een personeelslid is.’ Voor elke fractie bekijkt men welk type container het meest geschikt is. Voor zwaardere fracties stelt IOK Afvalbeheer een lage open container ter beschikking, zodat de bezoekers geen trap op moeten om hun afval erin te werpen. Als de inrichting van het park dit toelaat, worden omvangrijke afvalstromen zoals snoeihout soms verzameld in bunkers. ‘In dergelijke gevallen kiezen we duidelijk voor het gemak en de veiligheid van de burger, want eigen-

Nieuwe containerparkwachters Aan nieuwe medewerkers biedt de intercommunale een stage, waarin ze vier tot zes weken meelopen met een ervaren containerparkwachter. Bij hun opleiding krijgen ze een draaiboek. Daarin staat een korte inleiding over het afvalbeleid, de uitleg over de sorteerregels en aanvullende informatie over de verwerking van de verschillende afvalstromen. Vanzelfsprekend gaat er veel tijd naar de uitleg van de sorteerregels, waarbij veiligheid een belangrijk onderdeel is. ‘Jobstudenten en losse medewerkers hebben bij ons

Jobstudenten en losse medewerkers hebben bij IOK Afvalbeheer enkel een toezichtsfunctie, ze zijn dus niet bevoegd om KGA op het park te accepteren of te sorteren. lijk zou een hoge container efficiënter zijn omdat die niet zo snel vervangen moet worden,’ zegt Peter Verschuren.

Ten slotte wordt getracht geen containers te wisselen als er bezoekers op het containerpark zijn. Wanneer dit toch tijdens de openingsuren van het park gebeurt, wordt de ingang of de betrokken zone van het park even afgesloten tot de werkzaamheden voorbij zijn.

enkel een toezichtsfunctie, ze zijn dus niet bevoegd om KGA op het park te accepteren of te sorteren. Ook vermijden we dat die mensen in de buurt van de container voor asbestcement werken. De vaste personeelsleden hebben de nodige opleiding gekregen om die taken wel uit te voeren,’ zegt Peter Verschuren. Containerparkwachters moeten over sociale en communicatieve vaardigheden beschik-

Lokaal I 1 oktober 2012 I 31

werkveld afvalbeheer

ken, en krijgen daar bij IOK Afvalbeheer de nodige ondersteuning voor in de vorm van opleidingen. ‘Een bezoeker vriendelijk kunnen vragen om een asbestcementplaat voorzichtig in de container te leggen, zorgt niet alleen voor een goede werksfeer maar heeft ook als resultaat dat de veiligheidsregels voor de inzameling van asbestcement gevolgd worden.’ In de opleiding komen til- en heftechnieken ook aan bod, maar in mindere mate dan bij de laders het geval is. ‘Voor contai-

‘Daar bespreken ze bepaalde problemen en wisselen ze tips uit. Tegelijkertijd ervaren ze dat het containerpark waar zij werken geen eiland is waar voor de honderdste keer gezegd moet worden dat mensen het KGA op de tafel moeten zetten en niet zelf mogen sorteren, maar dat dergelijke situaties overal voorkomen. Het platform geeft ons ook de kans afspraken over veiligheid en sorteerregels aan bod te laten komen als dat nodig blijkt,’ zegt Peter Verschuren.

Elke ophaler maakt deel uit van het verkeer en hoort zich daar als weggebruiker ook naar te gedragen door de verkeersregels goed te respecteren. nerparkwachters is afval dragen niet de kerntaak. Wij beschouwen ze eerder als adviseur en begeleider bij het correct sorteren. Daarnaast garanderen ze de vlotte en veilige werking van het containerpark,’ legt Peter Verschuren verder uit.

Ervaringsuitwisseling bevordert aandacht voor veiligheid Enkele containerparkwachters vroegen aan hun werkgever om een overlegmoment met hun collega’s van andere parken. Uit toevallige gesprekken bleek dat ze met gelijkaardige problemen worstelen. IOK Afvalbeheer zag wel iets in dit voorstel en brengt nu op driemaandelijkse basis de containerparkwachters van verschillende gemeenten samen.

32 I 1 oktober 2012 I Lokaal

Afvalophalers zijn ook weggebruikers Bij IVBO, de afvalintercommunale van Brugge en omstreken, staat een ploeg van 130 personen in voor de inzameling van restafval, pmd, groenafval en papier en karton. De ploeg is opgedeeld in chauffeurs, laders en mensen die beide taken combineren. IVBO heeft een uitgebreide brochure Werken veiligheidsinstructies voor ophalers die elk jaar geactualiseerd wordt. ‘Met elk nieuw personeelslid nemen we de brochure uitgebreid door. We laten zien hoe de ophaalwagen werkt en hoe je er veilig mee omgaat,’ zegt Thomas Bisschop, celverantwoordelijke ophaling.

‘Als de werkinstructies aangepast worden, organiseren we telkens een kort

informatiemoment voor de ophalers.

We verdelen hen in groepen van dertig en lichten het thema toe met een presentatie. Op één week tijd komt zo de hele groep aan bod. Die week starten de ophalingen dan een half uurtje later omdat het informatiemoment eerst komt.’ Een centraal aandachtspunt in 2011 waren de kleine aanrijdingen. Ze veroorzaken relatief weinig schade aan voertuigen, straatmeubilair of mensen, maar vaak gaat het om onoplettendheden die vermeden kunnen worden. ‘We zetten nu in op de communicatie tussen de chauffeur en de ophalers. Die is noodzakelijk, maar in het lawaai van de ophaalwagen gaat gesproken communicatie vaak verloren. Ze leerden vier tekens te gebruiken in bepaalde situaties, zodat de chauffeur bijvoorbeeld gewaarschuwd wordt voor een obstakel achter de ophaalwagen.’ Een veel voorkomend letsel bij de afvalophaling is een verzwikte enkel. Gras dat oneffenheden in de bodem verbergt, slecht onderhouden wegen of de boord van een trottoir zijn risicovolle situaties voor wie uren aan een stuk rondloopt en zakken optilt. ‘Het dragen van hoge veiligheidsschoenen werkt preventief, maar veel ongelukjes gebeuren tijdens een kort moment van onoplettendheid,’ weet Thomas Bisschop. Tweemaandelijks gaat de celverantwoordelijke ophaling samen met de preventieadviseur op pad om de ophaalploegen aan het werk te zien. Eén keer per jaar is ook de arbeidsgeneesheer aanwezig. Een belangrijk aandachtspunt tijdens de controles is veiligheid. Hoewel de routebeschrijvingen de ophalers expliciet verbieden in bepaalde straten aan beide kanten tegelijk afval op te halen, negeren ze dit verbod regelmatig. ‘Toch zijn dergelijke instructies soms van levensbelang. Het kan gaan om straten die niet zo druk lijken, maar waar wel snel wordt gereden. In een drukke stadskern staat het verkeer bijna stil en loop je minder risico’s omvergereden te worden.

We benadrukken altijd dat elke ophaler deel uitmaakt van het verkeer en zich daar als weggebruiker ook naar hoort te gedragen door de verkeersregels goed te respecteren,’ zegt Thomas Bisschop.

lokale raad

Aan meer dan 15 kilogram tillen we zwaar Milieuzorg Roeselare en Menen (Mirom) startte in juni 2011 met een campagne over het gewicht van de restafvalzak.

Volgens de lokale politiereglementen mag zo’n zak maximaal vijftien kilogram wegen, maar uit een steekproef bleek dat zo’n vijf procent van de zakken te zwaar is. ‘Een gemiddelde restafvalzak weegt in ons werkingsgebied 8,5 kilogram,’ zegt communicatieverantwoordelijke Goedele Osaer. ‘Door de aandacht te vestigen op het gewicht van de zak willen we in de eerste plaats de werkomstandigheden van de ophalers verbeteren. Zij zijn acht uur per dag op pad en tillen in die tijd ongeveer duizend afvalzakken. Te zware zakken veroorzaken rugklachten.’ De campagne bestaat uit twee fases. In de eerste fase nemen de ophaalploegen een weegschaal mee. Zakken die er zwaar uitzien, worden gewogen. Als de zak effectief zwaarder weegt dan vijftien kilogram, krijgt de eigenaar een rode briefkaart in de bus. Daarop vult de ophaler het gewicht van de restafvalzak in, met daarbij de vraag aan de bewoner om de volgende keer een zak met correct gewicht aan te bieden. ‘We geven de bewoners ook tips om minder zware zakken aan te bieden. Wie zware fracties buitenzet, zoals kattenbakvulling of luiers, kan beter kleine afvalzakken gebruiken.

Bij Mirom hebben de mensen de keuze tussen zakken van 60 of 30 liter,’ zegt Goedele Osaer. De tweede fase van de campagne start in september. Vanaf dan blijven de te zware zakken gewoon staan, met een rode sticker erop. Op de sticker vraagt Mirom aan de eigenaar om de zak de volgende keer minder zwaar aan te bieden. Ten slotte vestigt de campagne ook de aandacht op de problematiek van scherpe voorwerpen in vuilniszakken.

Die veroorzaken immers veel arbeidsongevallen. ‘Stokjes van brochettes wikkel je beter in krantenpapier. En injectienaalden horen in een naaldcontainer op het recyclagepark thuis,’ aldus Goedele Osaer.

Lieselot Decalf is VVSG-stafmedewerker afvalbeleid,

Klopt het dat 60% van de nieuwe banen van dienstenchequebedrijven naar uitkeringsgerechtigde volledig werklozen of naar gerechtigden op leefloon moeten gaan? En wat betekent dat precies?

Dienstenchequebedrijven moeten erop toezien dat 60% van de werknemers die ze per kwartaal aanwerven, uitkeringsgerechtigde volledig werklozen of gerechtigden op het leefloon zijn. Deze berekening gebeurt per kwartaal. Dat geldt voor aanwervingen vanaf 1 juli 2012.

Omdat deze aanpassing van de reglementering pas op 27 augustus in werking is getreden, is het aannemelijk dat een werkgever er nog geen rekening mee heeft gehouden. Ook de inspectiediensten zijn zich daarvan bewust, ze zullen soepel zijn voor dit kwartaal en rekening houden met de erop volgende. Bovendien vermeldt het KB uitdrukkelijk dat mensen die aangeworven zijn tussen 30 juni en de publicatie van het KB niet als nieuwe werknemers met een arbeidsovereenkomst dienstencheques voor toepassing van de 60%-regel beschouwd worden. De werkgevers konden immers nog geen rekening houden met deze vereiste.

Het dienstenchequebedrijf moet over een officieel attest beschikken bij aanwerving. Voorlopig is dit een papieren attest van de RVA of het OCMW. Wij ijveren echter voor een efficiëntere attestering via de Kruispuntbank Sociale Zekerheid en overleggen hierover met de betrokken partijen.

De aandachtige lezer merkt op dat gerechtigden op een equivalent leefloon niet in rekening gebracht kunnen worden. Het is wel de bedoeling ook hen op te nemen in de reglementering. Aangezien de huidige wetgeving enkel naar leefloontrekkers en naar de wet van 26 mei 2002 met betrekking tot maatschappelijke integratie verwijst, zal er een aanpassing van het KB nodig zijn.

Tot dan komen alleen de leefloontrekkers in aanmerking.

Koninklijk Besluit van 3 augustus 2012 tot wijziging van het Koninklijk Besluit van 12 december 2001 betreffende de dienstencheques, gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 17 augustus 2012. www.rva.be

Mail uw vraag over dienstencheques naar petra.dombrecht@vvsg.be of fabio.contipelli@vvsg.be

Lokaal I 1 oktober 2012 I 33

praktijk

LEUVEN – Sinds april kan iedereen vanaf achttien jaar fietslessen volgen op de Fietsschool van Leuven. Er zijn vier modules die op elkaar aansluiten. Het begint bij leren fietsen en gaat tot het repareren van de fiets.

Hebt u een inspirerend project, een doeltreffende maatregel of een efficiënte werkwijze voor lokale besturen?

Maak het bekend via www.vvsg.be, knop praktijken lokale besturen.

Volwassenen leren fietsen

mobiel 21

Ine Bosmans, stafmedewerker campagnes en educatie Mobiel 21 vzw/Fietsschool Leuven, fietsschoolleuven@mobiel21.be, www.leuven.be/fietsschool

‘De integratiedienst van de stad Leuven organiseert al een aantal jaren fietslessen voor allochtone vrouwen,’ legt Ine Bosmans van Mobiel 21 uit.

‘Om vrouwen daarna onder begeleiding fietservaring te laten opdoen zijn we enkele jaren geleden met het project Fietsvriendinnen begonnen. Maar ook volwassen mannen, studenten en senioren vroegen dikwijls om fietslessen, dus hebben Mobiel 21 en de stedelijke integratiedienst de Fietsschool Leuven opgericht.’

Voor de uitwerking van het concept, de opzet en de werking van de Fietsschool Leuven werkt Mobiel 21 samen met talrijke partners: de Fietsersbond, Groep T, KULeuven, Open School, Nutcase, Politie Leuven, Provincie Vlaams-Brabant, VELO vzw, en Wijkwerking ’t Lampeke die hun klanten doorsturen naar de fietsschool.

Om op alle vragen van de deelnemers

34 I 1 oktober 2012 I Lokaal

in te gaan werkt de fietsschool met vier modules die op elkaar aansluiten.

In functie van zijn behoefte kiest de deelnemer zelf een module. In de eerste module Leren fietsen leren de deelnemers in vijf tot acht lessen basistechnieken aan, van stappen met de fiets aan de hand tot en met fietsen en de richting aangeven met de hand.

Module 2 Fietsen in het verkeer duurt twee lessen en bestaat uit een theoretisch gedeelte over de verkeersborden en een praktisch gedeelte waarbij de theorie wordt herhaald en toegepast in een rustige buurt. In module 3 Fietsen in de stad leert de deelnemer tijdens twee tochten door het stadscentrum fietsen te midden van bussen, voetgangers, drukke kruispunten, doorsteekjes, omleidingen en wegenwerken. In module 4 Alles over de fiets leren de deelnemers niet alleen hun fiets repareren, ze vernemen ook

In de eerste module Leren fietsen leren de deelnemers basistechnieken, van stappen met de fiets aan de hand tot en met fietsen en de richting aangeven met de hand.

waarop ze moeten letten als ze een tweedehandsfiets kopen, een fiets huren, met de fiets het openbaar vervoer nemen, fietsen met kinderen en per fiets boodschappen doen.

Een fietsles duurt twee uur. De deelname kost 5 euro per module. Een groep telt maximaal 20 deelnemers.

De Fietsschool stelt een fiets en een helm ter beschikking. Een projectmedewerker van Mobiel 21 geeft de fietslessen met behulp van gedreven vrijwilligers. De les over fietsreparatie wordt onderwezen door een medewerker van VELO. ‘De Fietsschool is een groot succes, meestal zijn alle reeksen volzet,’ zegt Ine Bosmans.

‘Voor onze eerste reeks fietslessen voor vrouwen was de interesse zo groot dat we een parallelle reeks hebben ingelast.’ inge ruiters

MINDER AFVAL, MEER IK! HERGEBRU

MET CD-ROM

Handboek Lokaal afvalbeleid:

HET MATERIALENDECREET UITGELEGD

Met het Materialendecreet en het uitvoeringsbesluit Vlarema, die op 1 juni

draadje uitgelegd door hoofdredacteur Christof Delatter en coauteurs

2012 in werking traden, verandert er heel wat. De focus ligt niet langer op

Lieselot Decalf en Piet Coopman. Het handboek bevat op een

de afvalstoffenfase, maar wel op de volledige levensloop van een

compacte en bevattelijke manier alle informatie die u dagelijks nodig

product. Het decreet, dat heel wat aandacht besteedt aan het einde van

hebt en werd niet opgesmukt met overbodige weetjes. Het is losbladig en

de afvalfase, verandert veel voor de lokale besturen. In het handboek

wordt regelmatig aangevuld met cruciale info. Op de bijhorende cd-rom

Lokaal afvalbeleid wordt het Materialendecreet van naaldje tot

vindt u tal van praktische tools en modellen in wordformaat.

In het handboek vindt u een antwoord op volgende vragen: • Wanneer houdt afval op afval te zijn en wordt het een nieuwe grondstof of een nieuw product?

• Wat zijn de minimum- en maximumtarieven bij de aanrekening van de kosten voor het ophalen en verwerken van huishoudelijk afval?

• Hoe zit het met het meldpunt voor onder andere tuinafval en gemeentelijk bermmaaisel?

• Hoe voldoe je aan de verplichting tot een kwaliteitsborgingssysteem bij het vervoeren van gevaarlijk afval?

• Wat bevat precies de waakzaamheidsprocedure voor de uitbaters van een containerpark?

Meer wete n?

Consultee r de inhoud sopgave o p www.poli teia.be

• Hoe kunnen de gemeentelijke technische diensten hun eigen bedrijfsafval beter sorteren?

• Waarvoor kunt u vergoedingen of subsidies krijgen?

• Welke doelstellingen moet u ten minste halen?

• Hoe geeft u gerichte tips aan de bevolking om afval te voorkomen?

• Welke reglementen heeft u nodig?

BESTELBON

JA, Organisatie/bestuur: Naam:

ik bestel

...

Politeia // Ravensteingalerij 28 // 1000 Brussel // Fax: 02 289 26 19 // Tel: 02 289 26 10 of bestel via www.politeia.be // e-mail: info@politeia.be

ex. van

Lokaal afvalbeleid tegen 59 euro* voor VVSG-leden of 69 euro* voor niet-leden

............................................................................................................................................................................

DATUM & HANDTEKENING

.............................................................................................................................................................................................................

Functie: ...........................................................................................................................................................................................................

E-mail: ..............................................................................................................................................................................................................

Tel:

.....................................................................................................................................................................................................................

Adres: ..............................................................................................................................................................................................................

BTW:

................................................................................................................................................................................................................

* Prijs inclusief btw maar exclusief verzendkosten. Losbladige publicatie met abonnement. De bijwerkingen worden u automatisch toegestuurd tegen € 0,55 per pagina, cd-updates tegen € 29 tot schriftelijke wederopzegging. Prijs geldig tot 01/10/2012. Check voor actuele prijzen steeds onze website www.politeia.be. Uw gegevens worden in vertrouwen behandeld en niet aan derden doorgegeven. Overeenkomstig de wet op de privacy heeft u inzage- en correctierecht.

Lokaal I 1 oktober 2012 I 35

werkveld de frontlijners Sam Van Nieuwenhove, sportfunctionaris in Roosdaal

Bewegen mag geen opdracht zijn Sam Van Nieuwenhove is halftijds sportfunctionaris in Roosdaal, een kleine gemeente in het Pajottenland zonder sporthal of andere grote sportaccommodatie. Toch heeft hij zijn handen vol en probeert hij door samen te werken met de lokale verenigingen en de Pajotse gemeenten de mensen van Roosdaal in beweging te krijgen. tekst marlies van bouwel beeld stefan dewickere

Mijn ene collega in de Welzijns- en Vrijetijdsdienst is specialist in jeugd en cultuur en de andere collega legt zich toe op senioren en algemeen welzijn. Zoals het decreet het voorschrijft, houd ik me als gemeentelijk sportambtenaar bezig met de opvolging van het sportbeleidsplan.

Toen ik vorig jaar april begon, kon ik al bestaande activiteiten uitvoeren. Gelukkig geeft de schepen van Sport me de ruimte zodat ik tegen het einde van vorig jaar zelf een project kon opzetten. Samen met de wandelverenigingen werd dat een 10.000-stappenproject. Wetenschappelijk is vastgesteld dat je met 10.000 stappen per dag je gezondheid fundamenteel verbetert, gewoon tijdens dagelijks activiteiten. Daarom duidden bordjes aan hoeveel stappen het nog naar het gemeentehuis en andere plaatsen in de gemeente was. In maart hadden we ook een wandeling van 10.000 stappen, en daar

36 I 1 oktober 2012 I Lokaal

kwamen meer dan 200 mensen op af.

Op ons kantoor komen mensen langs die zich verbonden willen voelen met het sportbeleid. Dan vragen ze me wanneer de gemeente nog eens een activiteit organiseert, zo voelen ze zich verbonden met iets dat hen overstijgt. Ze willen dan ook graag komen helpen. Vrijwilligers zijn fantastisch maar je moet wel beseffen dat je hen elke keer opnieuw moet verdienen en dat je hen na elke activiteit met een simpel woord moet laten blijken hoezeer je hen waardeert. Omdat ik leraar sport ben geweest, weet ik hoe zwaar het is om elke woensdagnamiddag met leerlingen naar sporttornooien te rijden, ik zou daarvoor graag jong gepensioneerde vrijwilligers inschakelen.

We proberen goed te communiceren. Alles wat we in verband met de 10.000 stappen deden, stond in het informatieblad

van Roosdaal, ook dat je stappentellers kon lenen.

In Roosdaal beschikken we over weinig accommodatie: een turnzaal, een weide met een fit-O-meter en een schoolzwembad dat de gemeente op zondag en maandag huurt voor het gemeentelijk zwemmen. In de deelgemeente Pamel is er een privĂŠsportcentrum voor zaalvoetbal en squash. In een RUP werd vastgelegd dat naast het gemeentehuis bepaalde stukken voor recreatie kunnen worden ingezet. Ook al hebben we nu geen sporthal, ik zou gemakkelijk een fulltime kunnen vullen. Een halftijdse functie is niet evident. Maar ik probeer er zoveel mogelijk uit te halen, net zoals uit het budget.

Het beste is aan te pikken bij bestaande initiatieven. Zo organiseert Bloso ieder jaar de week van de sportclub. Alle clubs geven dan gratis initiatielessen. Onze gemeente bundelt die informatie voor de

Ik ben ervan overtuigd dat je er vooral voor moet zorgen dat kinderen een gewoonte aankweken zodat ze de rest van hun leven blijven sporten. schoolkinderen. Er was veel interesse voor die initiaties, sommige kinderen zijn nu lid van een club geworden.

De vijftig clubs hebben een afvaardiging in de Sportraad, een vzw. Eerst stond ik er wat huiverachtig tegenover, maar ik heb gemerkt dat je in die raad van beheer een draagvlak kunt creëren voor nieuwe initiatieven en beslissingen. In Roosdaal wonen veel mensen met goede ideeën die je als gemeente moet kanaliseren zodat ze in een stroomversnelling raken en uitstralen op de hele gemeente. Daarom bevorder ik de samenwerking met de clubs

en de scholen zoveel mogelijk. In de scholen lopen vooral korte projecten, zoals de veldloop. Ik ben ervan overtuigd dat je er vooral voor moet zorgen dat kinderen een gewoonte aankweken zodat ze de rest van hun leven blijven sporten. Soms lijkt dat een druppel op een hete plaat, maar op termijn en door variatie in het aanbod kun je ervoor zorgen dat mensen graag gaan sporten. Bewegen mag geen opdracht zijn. Naar je werk fietsen is niet voor iedereen mogelijk, maar een gemeente kan wel een tandje bijsteken met bijvoorbeeld een fietsvergoeding. Om kinderen te leren dat bewegen fijn is, willen we

enkele maanden per schooljaar begeleid fietsen naar en van school organiseren.

Daarnaast zitten we met tien gemeenten in de sportregio Pajottenland waar de verantwoordelijke gezamenlijke projecten verzorgt. In de zomer bestaat er een doorschuifsysteem van het project om kinderen te leren fietsen. Dat is een zeer goed project met visie, het wordt op tijd geëvalueerd en bijgestuurd. Er is een gezamenlijke sportdag voor al het personeel van de tien gemeenten. Dat is goed, maar ik denk dat er nog rek in de sportregio zit en dat we samen moeten nadenken over projecten voor de volgende zes jaar. Een sportcoördinator in het Pajottenland is geen onverstandig idee, zo kun je in een groter gebied het gezamenlijke beleid bepalen, zodat niet elke gemeente iets anders doet. Ik heb geen bezwaar om met een aantal gemeenten samen projecten te ondernemen.

Lokaal I 1 oktober 2012 I 37

Openbare oproep voor de aanwerving van een (m/v):

Afdelingshoofd Samenleving A5a-A5b statutair

Uw advertenties in Lokaal, VVSG-week én op de VVSG-website inlevering personeelsadvertenties voor:

Lokaal 17-18 (1 tot 30 november) – 9 oktober 2012 Lokaal 19 (1 tot 15 december) – 13 november 2012

Verantwoordelijk voor de algemene coördinatie van volgende diensten: sociale zaken, gelijke kansen, preventie en wijkwerking, jeugd, sport, cultuur en evenementen, bibliotheek, kinderdagverblijf en het cultuurcentrum.

Ondersteuning geven aan de diensthoofden, instaan voor de opvolging, de voorbereiding en de uitvoering van de beleidsbeslissingen. Als lid van het managementteam participeren aan de permanente uitbouw van het organisatiebeleid, het personeels- en het financieel beleid. Leiden van grote éénmalige projecten die de normale werking van de diensten overschrijden.

Profiel:

informatie

Nicole Van Wichelen, T 02-211 55 43 nicole.vanwichelen@vvsg.be

kies nu voor de

VVSG solidariteitsagenda

Houder zijn van een diploma van het universitair onderwijs/masterniveau, aangevuld met - ofwel minstens vier jaar ervaring in een gelijkaardige functie in de openbare of private sector - ofwel postuniversitaire certificaten of andere getuigschriften in het domein van management.

Leiding geven en communicatie zijn sterke persoonlijke eigenschappen.

Kandidatuurstelling kan tot 19 oktober 2012 bij middel van een verplicht inschrijvingsformulier samen met de aanwervingsvoorwaarden, functieprofiel en functie-inhoud te verkijgen op de dienst Personeel, Stadhuis, Grote Markt, 1800 Vilvoorde, T 02-255 45 60 of via www.vilvoorde.be.

De stad Vilvoorde maakt werk van een diversiteitsbeleid.

Kandidaten worden dan ook geselecteerd op basis van hun kwaliteiten en vaardigheden, ongeacht leeftijd, gender, culturele achtergrond,…

2013 Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten vzw Paviljoenstraat 9 • 1030 Brussel • T 02 211 55 00 info@vvsg.be • www.vvsg.be

solidariteitsagenda 2013

Functie:

voor een sterk lokaal bestuur

• een agenda met de correcte gegevens van meer dan duizend federale, Vlaamse en provinciale diensten die te maken hebben met het lokale bestuur, zodat u meteen kunt bellen, schrijven of informatie vinden op hun website • een agenda met de data die belangrijk zijn voor lokale besturen, zoals wanneer u welke vlag moet uithangen • een agenda in handig formaat (17,5 op 22,5 cm) met overzicht per week en een leeslint • een Solidariteitsagenda ten voordele van OxfamSolidariteit. U werkt zo mee aan meer kansen voor het Zuiden en minder onrecht.

• een agenda die zijn prijs meer dan waard is, en met korting voor groepsaankopen van meer dan vijf stuks: - 15,99 euro voor VVSG-leden, met korting: 13,11 euro - 18,49 euro voor niet-leden, met korting: 15,61 euro Btw en verzending inbegrepen.

Plaats vandaag nog uw bestelling Viviane Arents, T 02-211 55 19, viviane.arents@vvsg.be Ingrid Vankelecom, T 02-211 55 20, ingrid.vankelecom@vvsg.be

Stad Vilvoorde

• Grote Markt f 02 255 47 80

38 I 1 oktober 2012 I Lokaal

• •

1800 Vilvoorde • t 02 255 45 11 www.vilvoorde.be

VVSG vzw, Paviljoenstraat 9, 1030 Brussel

geregeld wetmatig

Voorwaarden loopbaanonderbreking 50-plussers verstrengd

GF

De uitkeringen voor loopbaanonderbreking in het kader van de landingsbanen in de openbare sector worden vanaf 1 september toegekend vanaf de leeftijd van 55 jaar in plaats van vanaf vijftig jaar. Dit was al een tijdje aangekondigd, maar nu is het Koninklijk Besluit daarover gepubliceerd. De nieuwe leeftijd geldt voor de eerste aanvragen of verlengingen van statutairen en contractanten voor onderbrekingsuitkeringen die ingaan na 31 augustus 2012. De nieuwe leeftijd geldt ook voor eerste aanvragen of verlengingsaanvragen voor onderbrekingsuitkeringen die ingaan vóór 1 september, maar die pas na 31 oktober bij de RVA werden ingediend. katleen.janssens@ vvsg.be (ocmw-personeel) marijke.delange@ vvsg.be (gemeentepersoneel)

wezigheden.

Koninklijk Besluit van 25 augustus 2012 tot wijziging van het stelsel van loopbaanonderbreking voor wat de openbare sector betreft, BS van 31 augustus 2012, Inforumnummer 267760.

stefan dewickere

layla aerts

Meer informatie via www.vvsg.be, knop werking en organisatie, personeel, verloven en af-

Sabam: nieuwe tarieven voor feesten en liveconcerten sinds 1 september SABAM moderniseerde zijn tarieven voor feesten, fuiven en liveconcerten vanaf 1 september. Zo zal het tarief voor liveconcerten voortaan rekening houden met kleine zalen (tot 100 m²) door een tussencategorie van 0 tot 50 m² te introduceren en aangepaste minima (17,50 euro voor een oppervlakte tot 50 m² en 22,50 euro voor een van 51 tot 100 m²).

Deze tarieven zullen door de modernisering ervan soms voordeliger, soms duurder uitvallen voor de gebruiker van de muziek. Er is ook een nieuw tarief 110 voor evenementen in kleine zalen (tot 100 m²). Sinds januari 2012 geldt binnen het tarief 101 (cafés, restaurants enzovoort) en 102 (danscafés, muzikale themabars enzovoort) een nieuw tarief

‘polyvalente zalen’ voor het gebruik van het SABAM-repertoire door derden in het kader van gratis evenementen waarbij gebruik wordt gemaakt van mechanische muziek. katrien.colpaert @ vvsg.be

Meer informatie vindt u via www.sabam.be

Lokaal I 1 oktober 2012 I 39

geregeld wetmatig

Gemeenten, OCMW’s en ook andere instanties zoals intercommunales en socialehuisvestingsmaatschappijen kunnen in bepaalde situaties via het voorkooprecht een onroerend goed aankopen. Door gebruik te maken van het voorkooprecht treedt de begunstigde in de plaats van de oorspronkelijke koper. De verkoper krijgt dezelfde prijs als aanvankelijk is overeengekomen.

Voor de oorspronkelijke koper kan dat natuurlijk heel vervelend zijn: hij ziet zijn aankoop aan zijn neus voorbij gaan. Dat is een van de redenen waarom begunstigden maar mondjesmaat gebruik maken van hun recht van voorkoop. Het is nochtans een nuttig instrument: in bepaalde situaties is de verwerving van een stuk grond of een woning niet zodanig dringend dat er moet worden onteigend, maar biedt een verkoop wel een mooie gelegenheid om het betreffende onroerend goed toch in bezit te krijgen. Zo kan bijvoorbeeld de ontwikkeling van een groot, samenhangend socialewoningbouwproject mogelijk worden gemaakt.

Vanaf 1 oktober verloopt het aanbieden en uitoefenen van het voorkooprecht volledig digitaal.

isabelle pateer

Werkwijze voor voorkooprechten verandert Grenzen voorkooprecht tijdig ingeven

Belangrijk om te weten is dat het voorkooprecht maar actief wordt als het is opgenomen in het geografisch themabestand Vlaamse voorkooprechten. Is dat niet gebeurd, dan kan het recht van voorkoop niet worden uitgeoefend, ook al zijn er goedgekeurde documenten waarin staat dat het recht van voorkoop van toepassing is. Zo kan op een leegstaande woning die wordt verkocht géén recht van voorkoop worden uitgeoefend, zolang dit pand niet is opgenomen in het themabestand ‘Vlaamse voorkooprechten’. Zoiets zou jammer zijn, omdat de begunstigde dan een instrument om een grond- en pandenbeleid te voeren uit handen geeft.

Wat verandert er voor de aanbieders?

In principe moet elke begunstigde zelf doorgeven voor welke percelen hij een voorkooprecht heeft. Als er meerdere begunstigden voor hetzelfde voorkooprecht zijn, kan het echter zo zijn dat er een regeling is uitgewerkt die voorkomt dat alle begunstigden hetzelfde werk moeten doen. Zo hoeven gemeenten de afbakening van de ‘bijzondere gebieden’, waarbinnen een voorkooprecht voor sociale woningbouw geldt, niet door te geven.

Die grenzen geeft Vlaanderen zelf in.

Meestal zal de notaris aan de begunstigden vragen of zij interesse hebben het voorkooprecht uit te oefenen. Soms treedt de burgemeester van rechtswege op als instrumenterend ambtenaar. Hij kan dus verkoopakten verlijden waarbij voorkooprechten aangeboden moeten worden. Voortaan zal hij maar één bron moeten raadplegen om na te gaan of er voorkooprechten van toepassing zijn op het onroerend goed: het e-voorkooploket.

De begunstigden hebben overigens erg weinig tijd gekregen om de benodigde gegevens door te geven. Daardoor bestaat de kans dat vanaf 1 oktober het recht van voorkoop vervalt. Het is dan zaak om de gegevens alsnog zo snel mogelijk door te geven.

Zodra dat gebeurd is, heeft de begunstigde weer de mogelijkheid het recht van voorkoop uit te oefenen. xavier.buijs@ vvsg.be, heidi.kestens@ vvsg.be

Wat verandert er voor de begunstigden?

De regelgeving bepaalt op verschillende plekken dat gemeenten of OCMW’s begunstigde zijn van het voorkooprecht. Bijvoorbeeld in de Vlaamse wooncode, de regelgeving ruimtelijke ordening en die van het waterbeleid. Als er een verkoop op komst is waarbij een lokaal bestuur een voorkooprecht heeft, krijgt het lokale bestuur hierover direct een mail. Via het e-voorkooploket wordt dan meer informatie over het onroerend goed verstrekt en kan de beslissing over het voorkooprecht worden doorgegeven. De aanbieder kan die beslissing dan onmiddellijk raadplegen.

40 I 1 oktober 2012 I Lokaal

www.vlm.be of www.agiv.be, knop diensten, voorkooprecht.

Decreet van 25 mei 2007 houdende de harmonisering van de procedures van voorkooprechten, BS van 24 juli 2007, Inforumnummer 221263.

Besluit van de Vlaamse Regering van 13 juli 2012 tot vaststelling van de datum van inwerkingtreding van het decreet van 25 mei 2007 houdende de harmonisering van de procedures van voorkooprechten en houdende de erkenning van het geografisch themabestand ‘Vlaamse voorkooprechten’ als authentieke geografische gegevensbron, BS van 10 augustus 2012, Inforumnummer 267392.

agenda studiedagen

Oostduinkerke vanaf 10 oktober

Aalst 10 oktober

Leiden van een team

UiTforum 2012 ‘Publieksmedewerkers aller gemeenten, verenigt u!’

Inspiratiedag voor een betere cultuur- en vrijetijdscommunicatie. www.UiTforum.be Mechelen 22 oktober

Sociale media voor steden en gemeenten Vlaams-Nederlandse conferentie met onderbouwde en inspirerende praktijkcases en onderzoeksbevindingen rond sociale media. socialmediaconferencemechelen. wordpress.com

In deze driedaagse residentiële vorming vertrekken we vanuit de situatie van de deelnemers zelf. Via analyse van het eigen team en het bepalen van knelpunten, gaan we na hoe u uw eigen functioneren en de communicatie binnen het team kunt optimaliseren. We werken intensief aan de hand van oefeningen met telkens een terugkoppeling naar uw eigen situatie. www.vvsg.be (kalender)

De Pinte vanaf 16 oktober

Leuven 20 november

HRM- en diversiteitsbeleid

Functionerings-, planningsen evaluatiegesprekken voor leidinggevenden

Studie- en ontmoetingsdag met workshops en een praktijkmarkt over een duurzaam HRM- en diversiteitsbeleid. www.diverscity.be

Driedaagse interactieve vorming voor leidinggevenden in gemeenten en OCMW’s. www.vvsg.be (kalender) Brussel 18 oktober

opleidingen

De RMI-wet

Leuven vanaf 9 oktober

Eendaagse praktijkgerichte vorming voor maatschappelijk werkers. www.vvsg.be (kalender)

Organisatie en visie voor OCMW-leidinggevenden Driedaagse interactieve training voor leidinggevenden van de sociale dienst. www.vvsg.be (kalender) Antwerpen vanaf 16 oktober

Tewerkstellingsmaatregelen voor OCMW-cliënteel Driedaagse opleiding voor maatschappelijk werkers en leidinggevenden van de sociale dienst. www.vvsg.be (kalender)

Drongen vanaf 18 oktober

Schriftelijke communicatie Driedaagse praktijkgerichte vorming voor maatschappelijk werkers en administratieve medewerkers sociale dienst. www.vvsg.be (kalender) Brussel vanaf 24 oktober

Informatieveiligheid

Vijfdaagse opleiding van vzw Smals voor

Leuven vanaf 25 oktober

Projectmatig werken voor lokale overheden In deze driedaagse opleiding focussen we enerzijds op de technieken en instrumenten voor projectmanagement en anderzijds op de wisselwerking tussen alle actoren, de link met de strategie van de organisatie, het invoeren van een cultuur van projectmatig werken en het omgaan met de veranderingen die deze projecten met zich meebrengen. De opleiding richt zich tot projectleiders en projectcoördinatoren, leden van het managementteam, leidinggevenden uit het middenkader, beleids- en stafmedewerkers, kwaliteitscoördinatoren en uitvoerende mandatarissen. www.vvsg.be (kalender)

veiligheidsconsulenten van OCMW’s. www.vvsg.be (sociaal beleid, kalender) Gent 25 oktober

Lokaal sociaal beleid in het meerjarenplan

Vorming voor OCMW- en gemeentesecretarissen, coördinatoren, medewerkers en leden van het managementteam verantwoordelijk voor lokaal sociaal beleid. www.vvsg.be (kalender) Izegem 26 oktober

Intergemeentelijk samenwerken rond wonen - Visie en overleg Tweede in een reeks van vijf ateliers over het belang en de meerwaarde van intergemeentelijke samenwerking bij de uitwerking van een lokaal woonbeleid. www.vvsg.be (kalender)

evenementen

Vlaanderen van 14 tot 21 oktober

Week van het Bos

Iedereen welkom tijdens de Week van het Bos! Deze editie is toegankelijkheid van bossen en natuurgebieden het thema. www.weekvanhetbos.be 15 tot 21 oktober 2012

Europese week van de KMO De Europese Commissie toont het belang van KMO’s en ondernemerschap en informeert over de bestaande ondersteuningsmaatregelen van de EU en nationale, regionale en lokale overheden aan micro-, kleine en middelgrote ondernemingen. ec.europa.eu/enterprise/initiatives/ sme-week

Lokaal I 1 oktober 2012 I 41

column Pieter Bos

De kleine roerganger

1. Op 14 oktober worden er, in weerwil van wat de media en sommige campagnes ons doen geloven, geen burgemeesters verkozen. Straffer nog, er worden ook geen schepenen verkozen en zĂŠlfs geen bestuursploegen. In werkelijkheid worden er nieuwe gemeenteraadsleden gekozen. U kunt nu ‘duh’ zeggen en daarmee verraden van welke generatie u bent, maar ik heb lekker overschot van gelijk. Ja, de kans is groot dat de populairste pief (m/v) ook de burgemeester wordt, maar een zekerheid is dat niet. Die pief moet er immers ook nog in slagen een meerderheid achter zich te krijgen.

2. Dus wordt er een meerderheid verkozen, hoor ik u al denken. Maar ook dat is een misvatting die de media, levend van brood en vooral spelletjes met winnaars en verliezers, ons graag oplepelen. Het zal wel zijn dat er hier en daar nog een absolute meerderheid te rapen valt, maar in de meeste gevallen zullen er op de avond van 14 oktober alleen bouwstenen voor meerderheden verkozen zijn.

(En op dit punt gekomen, een beetje op dreef, stel ik vast dat ik er, om mijn punt te maken, met slechts twee punten niet kom. Een derde punt is onvermijdelijk. Beschouw mij maar als een voetballer die, in de rug geduwd door zijn gelukbrengende rugnummer en gedragen door de stomende spreekkoren van de supporters, twee punten scoort en opeens de aandrang tot een hattrick voelt.)

42 I 1 oktober 2012 I Lokaal

3. Bouwstenen voor meerderheden, daar waren we. Het spreekt voor zich dat die bouwstenen, in casu de fracties, van hoogwaardige kwaliteit moeten zijn om tot een stevig en fraai bouwwerk te kunnen komen.

De kwaliteit van de bouwstenen, en dus van de bestuursploegen, wordt met andere woorden bepaald door de kwaliteit van de verkozen gemeenteraadsleden.

En dat is waar het op 14 oktober in essentie om draait: om de verkiezing van sterke gemeenteraadsleden.

(Verdomd als het niet waar, maar met drie punten rooi ik het ook niet. Het stadion kolkt inmiddels, de spionkop zweept de mensenmassa op, hier en daar is een lezer een beetje benieuwd naar wat er volgt. En u, te late lezer en vers verkozene, u bent er natuurlijk ook nog, zwalpend tussen wal en schip en zich vertwijfeld afvragend of u nog gered zult worden, of dat we samen zullen verdrinken in de metaforen.)

4. Wat sterke gemeenteraadsleden zijn, ach, daarover kunnen de meningen verschillen. Maar vast staat dat sterke gemeenteraadsleden iets te vertellen hebben, zelfs als ze niets te vertellen hebben.

Mijn excuses als het wat tegenvalt. Misschien had u het niet eens in de gaten, maar dit was de pointe. Ik heb mijn punt, tevens het vierde punt, gemaakt. Op dit punt gekomen zouden de drenkelingen onder u de reddingsboei moeten hebben gegrepen: dat u op de valreep uit de boot bent gevallen (ja, dat kan), mag dan een ramp lijken, het is er geen. Want op 14 oktober worden/werden er niet alleen bouwstenen gekozen voor de meerderheid die zal besturen, maar ook voor de minderheid die zal bijsturen.

Daarom, spartelende medemens: zwem niet naar de kant.

Er zijn hier al stuurlui genoeg. Zwem naar dat schip en pak dat roer beet. Sleur eraan, trek eraan, bijt er gaatjes in als het nodig is. En laat ze daarboven op de brug maar denken dat alleen zij de koers bepalen: wie weet komen ze op een dag ontroerd tot de ontdekking dat ook u iets te vertellen hebt.

beeld karolien vanderstappen

A

ls het goed is, komt deze column net op tijd. Dan kunt u mijn wijze syllaben ter harte nemen in de knusse intimiteit van het stemhokje. En als het niet goed is, tja, dan komt hij misschien ook nog op tijd. In dat geval is dit kleinood mogelijk een reddingsboei die u, drenkeling tussen wal en schip, welwillend wordt toegegooid. Blijf in dat geval nog wat watertrappelen, aanstonds zult u het begrijpen.

Het punt dat ik wil maken is een dubbel punt:

Aalst is een centrumstad met historische roots, een stad met pit en een eigenzinnig trekje.

De stadsorganisatie is op zoek naar een:

Stadssecretaris FUNCTIE Als hoofd van de organisatie bepaalt u mee de strategische doelstellingen in functie van de ontwikkeling van een lerende en wendbare organisatie en voert u een competentiegebaseerd personeelsbeleid.

PROFIEL U bent in het bezit van een masterdiploma en kan terugblikken op minimum 5 jaar ervaring in een leidinggevende functie.

AANBOD

    

een uitdagende job in een boeiende en veelzijdige omgeving; een mandaat voor een periode van 10 jaar (2x verlengbaar); een decretaal bepaalde verloning (aanvangsbrutomaandloon: 6311,06 EUR, ervaring wordt in aanmerking genomen); extralegale voordelen; een aantrekkelijke verlofregeling.

SELECTIEPROCEDURE De selectieprocedure bestaat uit een schriftelijk gedeelte (dinsdag 30 oktober 2012 van 17 tot 21 uur), een assessment (tussen 13 en 30 november 2012) en een mondeling gedeelte (vrijdag 7 december 2012). Elk gedeelte is eliminerend.

HOE SOLLICITEREN? U stuurt uw cv, kopie van het diploma en de attesten/documenten die uw leidinggevende ervaring staven al dan niet aangetekend naar stad Aalst, tav de dienst Personeel, Grote Markt 3, 9300 Aalst of mailt deze documenten naar personeelsdienst.selecties@aalst.be. U kan ook online solliciteren via de website aalst.be/vacatures De uiterste inschrijvingdatum is vastgelegd op woensdag 10 oktober 2012.

INFO U kan de infobrochure aanvragen bij de dienst Personeel, Selecties, Keizersplein 21, 9300 Aalst, tel. 053 73 21 83 Uw contactpersoon is Brigitte De Coster.

Public waste PartnershipS: u wint drie keer!

U wilt het afvalbeheer in uw gemeente doeltreffend en professioneel aanpakken?

Dát verwachten de inwoners van u. De milieuoverheid eist dat u haar wetgeving naleeft. Specialistenwerk dus. U kunt twee dingen doen. Ofwel gaat u in zee met een partner die alle lasten van u overneemt. Ofwel houdt u een deel van het werk in eigen beheer. Twee perfecte oplossingen! Wanneer u kiest voor Indaver en haar Public waste PartnershipS wint u op drie vlakken: ■

■ ■

U krijgt de beste oplossingen voor de verwerking van uw afval, organisatie en verwerkingsinstallaties.

U bepaalt in alle vrijheid op welke manier u met ons wilt samenwerken.

U bewaart zelf de controle over de opdracht.

Lees meer op onze website of neem contact met ons op voor meer uitleg. info@indaver.be

Tel. +32 15 28 80 24

www.indaver.be www.indaver.com

Toonaangevend in duurzaam afvalbeheer