Struweeltjes

bescherming steen- en kerkuilen in berlare

- struweeltjes -

Aangezien de uilenwerkgroep Zele, Berlare en Wichelen ondertussen 3 jaar bestaat, leek het ons het ideale moment om onze realisaties te delen. In het gebied Zele en Berlare hebben we tussen 2019 en 2021 vierentwintig steenuilenkasten en vier kerkuilenkasten geplaatst.

We zien geleidelijk aan het aantal bewoonde steenuilenkasten toenemen. Zo waren er dit jaar vier steenuilenkasten bewoond door broedparen en mochten we elf jonge steenuilen verwelkomen. Ook bij de kerkuilen hebben we drie bewoonde kasten met broedparen. Eén broedpaar leek meer tijd nodig te hebben om te starten met een legsel, maar bij de overige twee broedparen resulteerde dit in zes jonge kerkuilen. We hopen dat in de toekomst het aantal bewoonde kasten nog zal toenemen en we op die manier onze bijdrage kunnen leveren tot het beschermen van deze vogelsoort. Het behaalde resultaat van de voorbije periode is voor de uilenwerkgroep alvast heel bemoedigend.

Luc Claeyé

Steenuil © Rudi van Onderbergen

kerkuilen in lokeren

Kerkuilen worden niet zo vaak gespot, want het zijn echte nachtvogels. Ze gaan pas jagen na zonsondergang en zorgen ervoor dat ze terug in hun schuilplaats zitten vóór het licht wordt. Door hun uitstekend gehoor en nachtzicht kunnen ze perfect in het donker jagen.

In Lokeren worden een 20-tal nestkasten voor kerkuilen opgevolgd door Uilenwerkgroep Waasland; daarvan is ongeveer 40% bewoond door kerkuilen. In 2019, 2020 en 2021 resulteerde dat in respectievelijk 7, 9 en 10 geregistreerde broedgevallen. Met telkens 28, 26 en 34 aangetroffen jonge kerkuilen. Deze nestkasten hangen voornamelijk in landbouwgebied, met een mooie kern in Daknam in de buurt van de Moervaartmeersen. Blijkbaar kunnen ze daar het nodige voedsel vinden. Kerkuilen eten bijna uitsluitend muizen. En de kerkuil is de enige roofvogel die ook spitsmuizen lust. Andere roofvogels laten deze links liggen wegens hun typische muskusgeur. Dit doet vermoeden dat de kerkuil niet echt uitblinkt door zijn reukzin.

Frank Schram

Kerkuil © Sam De Taey

translocatie van maaisel

- struweeltjes -

In de Durmemeersen beheert vzw Durme een aantal hooilanden die werkelijk botanische pareltjes zijn. In deze hooilanden groeien meer dan 100 verschillende plantensoorten, waaronder een aantal zeldzame orchideeën zoals de riet- en gevlekte orchis. Deze plantenrijkdom zorgt ervoor dat andere natuurbeheerders, zoals het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) erin geïnteresseerd zijn om maaisel van deze hooilanden te verzamelen en te deponeren op enkele van hun soortenarme graslanden die sinds enkele jaren uit landbouwgebruik zijn genomen. Via de translocatie van ‘soortenrijk’ maaisel op soortenarme graslandbiotopen tracht men plantenzaad -en zodoende nieuwe plantensoorten- te introduceren. Soms is dat nodig aangezien bepaalde plantensoorten weinig mobiel zijn en bijvoorbeeld nooit op eigen houtje op recent ingezaaide graslanden zouden terechtkomen. Ook zorgt de translocatie van maaisel ervoor dat je niet 1 soort maar een heel gamma aan graslandsoorten introduceert.

In 2020 werd in het door ANB beheerde natuurreservaat Weymeerbroek soortenrijk maaisel afkomstig van vzw Durme op enkele soortenarme hooilanden gedeponeerd. Een jaar later werden reeds verschillende interessante plantensoorten zoals grote ratelaar, echte koekoeksbloem, margriet en smalle weegbree op de graslanden aangetroffen. Het blijft echter nog wachten op een zeldzamere soort die er opduikt.

Kristof Scheldeman

Grote ratelaar duikt massaal op in soortenarme graslanden na de translocatie van maaisel © vzw Durme

- struweeltjes -

blauwe dreef in de linie

In december 2021 werden in het Linie-reservaat door een 10-tal terreinvrijwilligers negentig Blauwe van Eksaarde (een canadapopuliersoort typisch voor Eksaarde) en enkele eiken aangeplant, in een dreef vlakbij de Kruiskapel (zie Durme- en Scheldeland nr.1 van dit jaar). Dankzij de ‘Vrienden en vriendinnen van de Linie’ vond elk boompje ook een sponsor. In totaal werd zo’n 2530 euro bijeengebracht! Een succes.

Door de uitzonderlijke droogte van de voorbije maand april dreigden echter heel wat jonge boompjes af te sterven. Enkele terreinvrijwilligers sloegen daarom de handen in elkaar. Vanuit een aangrenzende vijver werd gedurende een vijftal avonden de jonge aanplant met kruiwagens, emmers en “beirluutes” (Lokers voor: “emmervormige schepper met lange steel”) telkens van voldoende water voorzien. Dankzij hun inspanning zijn bijna alle boompjes in blad geschoten! Zoals het er nu voorstaat, zullen er in het najaar slechts een vijftal heraangeplant moeten worden. Als het in de komende zomermaanden niet bloedheet wordt, ziet de toekomst voor de “Blauwe Dreef” er veelbelovend uit.

Bart Roels en Geert Braem

veenpluis breidt uit aan het donkmeer

Afgelopen jaar breidde onze populatie veenpluis fors uit in reservaatzone Donkmeer. Terwijl we de laatste jaren amper een twintigtal exemplaren aantroffen, telden we dit voorjaar meer dan 100 bloeiende exemplaren! Mogelijk breidde de populatie veenpluis uit wegens de uitgevoerde inrichtingswerken van afgelopen winter. Daarbij werd langsheen een 50 m lange oeverzone het verticale profiel afgeschuind en de soortenarme graslandvegetatie weggegraven. Daardoor werd langsheen de sloot een brede, door kwelwater gevoede moeraszone gecreëerd waarin veenpluis optimaal kan groeien.

Dit najaar gaat vzw Durme nog meer van deze oeverherinrichtingswerken uitvoeren in de sloten palend aan de veenpluispopulatie. Wie weet kleuren onze slootoevers vanaf volgend jaar volledig wit door de aanwezige vruchtpluizen van dit tot de verbeelding sprekend plantje!

Kristof Scheldeman

© vzw Durme

gestreepte pijlstraat

- struweeltjes -

In de nacht van 21 op 22 mei werd er tijdens een nachtvlinderinventarisatie in de Polsmeersen/Maaidonk te Berlare een gestreepte pijlstaart (Hyles livornica) waargenomen. Het beestje kwam iets na middernacht plots uit de lucht gevallen, aangetrokken door de lichtval en bleef de hele tijd mooi zitten op het doek. De gestreepte pijlstaart is binnen de familie der pijlstaarten één van de zeldzaamste en een ware gouden graal voor nachtvlinderaars. Het is een soort die voorkomt in Afrika en het Middellandse Zeegebied en die zich bij ons niet in stand kan houden. Ze kunnen echter wel lange afstanden afleggen door heel hoog te vliegen bij gunstige (zuiden)wind, maar het gebeurt niet vaak dat er ééntje tot hier geraakt. In de afgelopen periode (vooral eind mei) was er een heuse influx van gestreepte pijlstaart in Europa: vooral uit Spanje en Groot-Brittannië kwamen er meldingen van ongeziene aantallen. Ook in België en Nederland werden er enkele tientallen gezien, terwijl er tot daarvoor amper een twintigtal waarnemingen ooit waren.

Voor onze regio was dit dus de eerste! Overigens werden er tijdens de laatste inventarisaties in de Polsmeersen/Maaidonk een hele hoop mooie en soms zeldzame nachtvlindersoorten toegevoegd aan de lijst: nieuwe soorten voor het gebied en zelfs nog nieuwe voor de hele regio. Er valt hier zeker nog heel wat te ontdekken.

Ward De Moor

moeraskruiskruid

Tijdens de jaarlijkse monitoring van onze laagveenmoerasvegetaties aan het Donkmeer ontdekten we dat de nauwelijks 100 exemplaren tellende relictpopulatie van het uiterst zeldzame moeraskruiskruid massaal werd aangevreten door rupsen van de sint-jacobsvlinder. Dit fenomeen werd voor de eerste maal vastgesteld. Normaal legt deze algemene vlinder zijn eitjes vooral op de plant jacobskruiskruid. Deze in Vlaanderen zeer algemeen geworden plant zie je momenteel overal in bloei staan in droge graslanden en langsheen bermen.

Zijn ‘moerassige’ en veel zeldzamere broertje moeraskruiskruid is echter eveneens een kruiskruidsoort en daardoor blijkbaar evengoed een geschikte waardplant voor de sint-jacobsvlinder. Het was triest om te zien hoe volledige moeraskruiskruidplanten, met bloem en al, door de gekende ‘zebrarupsen’ werden opgevreten. Hopelijk overleeft de relictpopulatie deze massale vreetpartij.

© vzw Durme

Kristof Scheldeman

martzen

Martzen Frans nam begin juli afscheid van vzw Durme. Na bijna 4 jaar trouwe dienst kreeg hij de kans om een nieuwe uitdaging aan te gaan bij Natuurinvest. Martzen stond in voor quasi alle administratie van de vereniging (van personeelsadministratie tot verzekeringen), gidste scholen en groepen, beheerde de sociale media kanalen, was verantwoordelijk voor enkele subsidiedossiers en stond in voor de vernieuwing van dit tijdschrift waar hij vanaf 2021 eindredacteur voor was. Wij wensen Martzen het allerbeste!

onze natuur, uw erfgenaam?

Onze natuurgebieden zijn geliefder dan ooit. Jong en oud (her)ontdekken de rust en schoonheid in hun buurt. Dat velen groen belangrijk vinden, bewijst ons toenemende aantal vrijwilligers, leden en giften. Sommigen schenken zelfs gronden tijdens hun leven of begunstigen vzw Durme in hun testament. Een zinvolle daad die wij erg appreciëren.

Door vzw Durme op te nemen in uw testament, helpt u mee de regionale natuur rond Durme, Moervaart en Schelde te beschermen. Zeker wie geen kinderen heeft kan door het maken van een testament zelf beslissen waar zijn of haar vermogen na overlijden terecht komt. Omdat dit juridisch correct moet verlopen, helpt vzw Durme u vrijblijvend en discreet met al uw vragen. Uw nalatenschap zorgt namelijk voor de bescherming van onze waardevolle regionale natuur.

nieuwe regeling over belastingvrij nalaten en schenken De Vlaamse Regering keurde in maart 2021 een nieuw decreet goed waarin de erf- en schenkbelasting voor giften aan goede doelen wordt verlaagd naar 0%. Dit betekent dat vzw Durme vanaf 1 juli 2021 geen belasting meer moet betalen wanneer u iets schenkt of nalaat aan ons. Zo kan alles wat u aan ons geeft volledig ingezet worden om onze regionale natuur verder uit te breiden en te beschermen.

fiscaal voordeel duolegaat afgeschaft Voor overlijdens vanaf 1 juli 2021 zal het duolegaat fiscaal niet meer voordelig zijn! Hierdoor zal uw testament met een duolegaat niet meer de gevolgen hebben die u voor ogen had. Uw familie of uw vrienden zullen dan geen enkel fiscaal voordeel meer genieten én het goede doel zal de nalatenschap niet kunnen aanvaarden. Aangezien de nieuwe regeling vanaf heden in voege is, laat u best uw testament nakijken. Wacht niet te lang! Indien u dit niet doet, is de kans zeer groot dat vzw Durme uw legaat niet zal kunnen aanvaarden.

Wij adviseren u graag en geheel vrijblijvend over de recente wijzigingen en de mogelijkheden die het nieuwe decreet voorziet. Samen met uw notaris helpen we u om uw testament aan te passen, u hoeft zich dus nergens zorgen om te maken. Neem zeker een kijkje op onze website voor meer uitleg. Aarzel niet om contact op te nemen met Thomas Van Lancker via 0497 237 247 of via e-mail thomas.vanlancker@vzwdurme.be.

© Vilda