การปรับปรุงสภาพความเปนอยูและสภาพการทํางานของเกษตรกร WIND 9. ที่บานมีสวมซึมและอยูหางจาก แหลงน้ําอยางนอย 30 เมตร
ขอแนะนําเพิ่มเติม 1. ออกแบบการสรางสวมซึมใหถูก สุขลักษณะและเหมาะสมกับจํานวนสมาชิก ที่ พั ก อาศั ย เช น ในครอบครั ว นั้ น มี อ ยู กั น หลายๆคน และอยูกันแบบครอบครัวขนาด ใหญ ควรจะสรางสวมใหเหมาะกับจํานวน สมาชิกในครอบครัว โดยมีอัตราสวน หองน้ํา 1 หองตอสมาชิกในบาน 5 คน 2. ทํ า ความสะอาดห อ งน้ํ า เป น ป ก ติ ป ร ะ จํ า จั ด ก า ร ร ะ บ า ย อ า ก า ศ ที่ เหมาะสม แสงสวางเพียงพอ
ประโยชนที่รับ ของเสี ย ที่ เ กิ ด ขึ้ น จากคนและสั ต ว ยอมมีผลกระทบตอสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดลอม ของเสียที่เกิดจากสิ่งมีชีวิตไมเพียงแตสงกลิ่น รบกวนทําใหเกิดความรําคาญเทานั้น แตยัง อาจนํามาซึ่งอันตรายจากโรคติดเชื้อ ทําให เกิดความเจ็บปวยอยางรุนแรงได การสรางสวมซึมใกลกับแหลงน้ําจะ ทําใหของเสียจากสวมซึมไหลลงสูแหลงน้ํา และอาจทําใหแหลงน้ําสกปรก ปนเปอน และ ยังเปนแหลงเพาะเชื้อโรคได เชน เกิดพยาธิ น้ํามีกลิ่นเหม็น ถามนุษยนําน้ําดังกลาวมา บริ โภคอาจทํ าให เกิ ด โรคพยาธิ ห รื อ โรคติ ด เชื้อทางระบบทางเดินอาหาร ดังนั้นเมื่อสวม ซึ ม มีร ะยะหา งจากแหล ง น้ํ าที่ เ หมาะสมจะ เปนการปองกันการเกิดโรคจากการปนเปอน ของน้ําดื่มได
ขอควรจํา การสร า งส ว มซึ ม ที่ ถู ก สุ ข ลั ก ษณะ ควรจะสรางใหอยูหางจากแหลงน้ําอยางนอย 30 เมตร มีการระบายอากาศ มีแสงสวาง เพี ย งพอและสร า งให เ หมาะสมกั บ จํ า นวน สมาชิกในครอบครัว
ทําอยางไร 1. สรางสวมซึมใหหางจากแหลง น้ําอยางนอย 30 เมตร 2. สรางสวมซึมใหถูกสุขลักษณะ เหมาะสมกับที่พักอาศัย มีหลังคากันฝน ผนัง ที่มิดชิด มีชองระบายอากาศ
26
การปรับปรุงสภาพความเปนอยูและสภาพการทํางานของเกษตรกร WIND
รูปที่ 9-1 จัดใหสวมอยูหางจากแหลงน้ํากิน น้ําใช อยางนอย 30 เมตร
รูปที่ 9-2 ทําความสะอาดหองน้ําเปนประจํา จัดการระบายอากาศที่เหมาะสม และมีแสงสวางเพียงพอ
27
การปรับปรุงสภาพความเปนอยูและสภาพการทํางานของเกษตรกร WIND 10. จัดที่เฉพาะสําหรับลางจาน ชาม และซักผา
4. ขุดบอขนาดเล็กๆเพื่อเปนบอพักให ของเสียตกตะกอนกอนที่จะปลอยทิ้ง ขอแนะนําเพิ่มเติม 1. ควรสร า งโต ะ สํ า หรั บ ล า งจาน ชาม และซักผาแยกกันตางหาก 2. พื้นใตโตะสําหรับลางจาน ชาม หรื อ ซั ก ผ า ควรจะปู ด ว ยหิ น หรื อ อิ ฐ เพื่ อ ปองกันการกระเด็นของดินหรือโคลน ใสจาน ชามที่ลางเสร็จแลว
ประโยชนที่ไดรับ การจัดที่เฉพาะสําหรับลางจาน ชาม และซักผา นอกจากจะชวยปองกันจานชาม จากการปนเปอนเชื้อโรคตางๆ แลว ยังทําให ทํางานไดสะดวกมีประสิทธิภาพ เปนสัดเปน สวน และยังมีประโยชนตอการวางแผนกําจัด เศษอาหารจากการลางจาน ชาม หรือน้ําเสีย จากการซักผาได ซึ่งเศษอาหารและน้ําเสีย เหลานี้อาจจะเปนที่เพาะเชื้อโรคอยางดีไดถา มี ก ารจั ด การที่ ไ ม ถู ก ต อ งหรื อ ในบางครั้ ง สามารถนําน้ําสุดทายจากการลางจาน ชาม หรือซักผา ไปรดตนไม พืชผักสวนครัว ซึ่งจะ เปนประโยชนตอครอบครัวได
ขอควรจํา การล า งจาน ชาม และซั ก ผ า เป น งานบานที่ทุกครอบครัวจําเปนตองทํา จึง ควรสร า งที่ ล า งจาน ชาม และซั ก ผ า ให เหมาะสมเพื่อเปนการสรางประสิทธิภาพใน การทํางานและปองกันการปนเปอนของเชื้อ โรคดวย
ทําอยางไร 1. สร า งที่ สํ า หรั บ ล า งจาน ชาม หรือซักผาใหสูงพอเหมาะและใหเหมาะสม โดยอาจใชไม เหล็ก คอนกรีต หรืออิฐ สรางที่ สํ า หรั บ ล า งจาน ชาม หรื อ ที่ ซั ก ผ า ซึ่ ง ควร สรางใหใกลกับน้ําที่ใชลางหรือซักและไมควร อยูหางจากตัวบาน 2. เตรียมโองใสน้ํา 1-2 ใบเพื่อใส น้ําสําหรับซักลาง โดยโองตองมีฝาปดมิดชิด 3. สรางที่เก็บของหรือชั้นวางของ สํ าหรับ ใส ของใช ต างๆที่ จํ าเป น เชน น้ํายา ลางจาน ผงซักฟอก เปนตน
ขอเสนอแนะ การสร างโต ะสํ าหรั บลางจาน ชาม และซักผา ควรจะสูงจากพื้นดินประมาณ 60 เซนติเมตร
28
การปรับปรุงสภาพความเปนอยูและสภาพการทํางานของเกษตรกร WIND
รูปที่ 10-1 จัดใหมีที่สําหรับลางจาน ชาม และอุปกรณประกอบอาหาร ตางๆ
รูปที่ 10-2 จัดหาภาชนะสําหรับเก็บวัสดุ อุปกรณสําหรับการซัก ลาง อยางเหมาะสม
รูปที่ 10-3 ควรจัดใหมที ี่สําหรับซักผาเฉพาะ และอยูใกลแหลงน้ําที่ใชสําหรับซักผา
29
การปรับปรุงสภาพความเปนอยูและสภาพการทํางานของเกษตรกร WIND 3. สรางที่สํา หรั บ ทําปุ ยหมั กหรื อ 11. มีการกําจัดขยะ โดยการเผา ฝง ปุ ยชีวภาพแบบงายเพื่อ นําเศษอาหารและ กลบหรือทําปุย ใบไมใบหญามาทําปุยและใชประโยชนใน ประโยชนที่ไดรับ ในการดํ า เนิ น ชี วิ ต ประจํ า วั น ของ คนเรานั้ น ย อ มจะมี ข องเสี ย หรื อ ขยะที่ เ กิ ด จากการอุ ป โภคบริ โ ภคขึ้ น เสมอ ของเสี ย เหลานี้หากถูกปลอยทิ้งไวโดยไมมีการกําจัด นับวันก็จะเพิ่มปริมาณมากขึ้น ซึ่งอาจสงผล กระทบต อ สุ ข ภาพและความเป น อยู ข อง สิ่งมีชีวิตทุกชนิดได เนื่องจากขยะเปนบอเกิด ของเชื้อโรคตางๆมากมาย เปนแหลงอาหาร ข อ ง สั ต ว นํ า โ ร ค เ ช น ห นู แ ม ล ง ส า บ นอกจากนี้ยังกอเหตุรําคาญ มีกลิ่นเหม็นและ ก อ ใ ห เ กิ ด ผ ล เ สี ย ต อ ทั ศ นี ย ภ า พ ไ ด เ พ ร า ะ ฉ ะ นั้ น กา ร กํ า จั ด ข ย ะ ที่ ถู ก ต อ ง นอกจากจะเปนการทําลายแหลงเพาะพันธุ เชื้อโรคแลวยังทําใหที่พักอาศัยสะอาดและ นาอยูนามองดวย
การเพาะปลูกพืช 4. สรางเตาเผาขยะในชุมชนเพื่อ เผากระดาษ เศษผา ขอแนะนําเพิ่มเติม 1. มีถังขยะแยกกัน เชนขยะเปยก ขยะแหง ขยะอันตราย 2. สร า งเตาเผาขยะแบบง า ยๆ และพยายามหาวัตถุดิบที่หางาย ราคาถูก ขอควรจํา การกํ า จั ด ขยะที่ เ หมาะสมและ ถูกตอง นอกจากจะเปนการกําจัดเชื้อโรคที่ เปนอันตรายแลว ยังทําใหบานเรือนสะอาด ขยะบางประเภทเชน เศษเหลือจากอาหาร อาจนํามาใชทําเปนปุยหมัก เปนประโยชน ตอพืชผักสวนครัวได
ทําอยางไร 1. จั ด ทํ า ถั ง ข ย ะ จ า ก วั ส ดุ ที่ สามารถหาไดงายในหมูบาน เชนจากไมไผ หรือ ยางรถยนตที่ไมใชแลว เปนตน และทํา ฝาปดใหมิดชิด 2. ควรจะแยกขยะออกเป น ขยะ เปยก ขยะแหง และขยะอันตราย เพื่องายตอ การนํ า ไปกํ า จั ด โดยเฉพาะขยะเป ย กควร นําไปกําจัดทุกวัน หรือวันเวนวัน
30
การปรับปรุงสภาพความเปนอยูและสภาพการทํางานของเกษตรกร WIND
รูปที่ 11-1 มีการกําจัดขยะ โดยการเผา ฝงกลบ หรือทําปุย ซึ่งสามารถนําไปใชเปนประโยชนตอพืชผักสวนครัวตอไป
รูปที่ 11-2 การจัดใหมีการแยกขยะ เชน ขยะเปยก ขยะแหง ขยะอันตราย จะทําใหการกําจัดขยะ งายและมีประสิทธิภาพมากขึ้น
31
การปรับปรุงสภาพความเปนอยูและสภาพการทํางานของเกษตรกร WIND 12. จัดเก็บเสื้อผาหรือของใชสวนตัว อยางเปนที่เปนทาง
ขอแนะนําเพิ่มเติม 1. ควรแยกเสื้อผาที่ใสอยูบานและ เสื้อผาที่ใสไปทํางานไวคนละที่ 2. ทําความสะอาดชั้นวางของเปน ประจําเพื่อกําจัดแมลงสาบ 3. หลีกเลี่ยงการใชสารเคมีตางๆ
ประโยชนที่ไดรับ การเก็บเสื้อผาหรือของใชสวนตัวไว อยางเปนระเบียบ ไมเพียงแตทําใหงายตอ การใชสอยเทานั้น การเก็บเสื้อผาของใชให เปนระเบียบ ยังเปนการปองกันความชื้นและ ฝุนเกาะด วย การกองเสื้ อผาไว โดยเฉพาะ เสื้อผาที่ใสแลวและยังมิไดซัก จะเปนแหลง เพาะเชื้ อ โรค และที่ อ ยู อ าศั ย ของสั ต ว บางชนิด เชน หนู แมลงสาบ ไร ดังนั้นถาไมมี การจัดทําที่แขวนหรือเก็บเสื้อผาและของใช สวนตัวใหเปนระเบียบ หนู แมลงสาบ ไร ก็ จะทํ า ลายเสื้ อ ผ า และของใช เ สี ย หาย นอกจากนี้สัตวเหลานี้ยังเปนพาหะนําโรคอีก ดวย
ขอควรจํา การเก็บเสื้อผาหรือของใชสวนตัวให เปนระเบียบนอกจากจะทําใหหยิบใชอยาง สะดวกยังชวยปองกันฝุนเกาะไดดวย
ทําอยางไร 1. แยกเสื้อผาที่ยังไมซักออกจาก เสื้อผาที่ซักแลว ควรจะมีตะกราใสเสื้อผาที่ ใส แ ล ว เพื่ อ สะดวกในการนํ า ไปซั ก และไม ควรที่จะวางหรือกองเสื้อผาที่ใสแลวไวในที่ ตางๆ 2. มีชั้นวางหรือลิ้นชัก สําหรับเก็บ ของใชสวนตัวตางๆ 3. ทําราวแขวนเสื้อผาที่ซักรีดแลว และควรจะเก็บไวอยางเปนสัดสวน เพื่องาย ตอการหยิบใช
32
การปรับปรุงสภาพความเปนอยูและสภาพการทํางานของเกษตรกร WIND
รูปที่ 12-1 จัดเก็บเสื้อผา ในตูเก็บเสื้อผา เปนการปองกันฝุนเกาะ ทําใหเสื้อผาดูสะอาด นาสวมใส
รูปที่ 12-2 ใหมีการจัดวางเสื้อผาเปนที่เปนทางเหมาะสม ซึ่งนอกจากเพื่อความสะอาด แลว ยังหยิบใชได งายอีกดวย
33
การปรับปรุงสภาพความเปนอยูและสภาพการทํางานของเกษตรกร WIND 2. จัดสถานที่ทํางานหรือหองครัว 13. ในบานมีแสงสวางจากธรรมชาติ ใหมีแสงสองถึง อยางเพียงพอ 3. ข ย า ย ห น า ต า ง ใ ห มี ข น า ด พอเหมาะหรื อ ให มี ห น า ต า งเพิ่ ม มากขึ้ น ประโยชนที่ไดรับ เพื่ อที่ จะให แสงสองเขามาในตั วบานอย า ง ภายในบ า นควรจั ด ให มี แ สงสว า ง เพียงพอ อยางเหมาะสม แหลงกําเนิดแสงสวางตาม 4. หลั ง คาควรจะมี ก ารติ ด ตั้ ง ธรรมชาติซึ่งเราไมตองเสียคาใชจายใดๆ คือ กระเบื้องแบบพลาสติกใสเพื่อใหแสงสองลง ดวงอาทิตย เพราะฉะนั้นเราควรใชแสงสวาง มาได จากธรรมชาติอยางเต็มที่ ซึ่งถาภายในบานมี แสงสวางไมเพียงพอ อาจสงผลใหเกิดความ ไมปลอดภัยในการทํางานในบาน นําไปสูการ เกิ ด อุ บั ติ เ หตุ ร า ยแรงต า งๆ และยั ง ทํ า ให ประสิทธิภาพการทํางานลดลง แตถามีแสง สว างอย างเพี ยงพอเหมาะสม นอกจากจะ เปนวิธีการชวยปองกันอุบัติเหตุแลว ยังเปน การสงเสริมใหสมาชิกในครอบครัวมีสุขภาพ อนามั ย ที่ ดี และยั ง ทํ า ให บ า นสะอาดขึ้ น เพราะแสงจากดวงอาทิ ต ย จ ะช ว ยกํ า จั ด ความชื้นและเชื้อโรคบางชนิดอีกดวย
ขอแนะนําเพิ่มเติม 1. ถาติดตั้งหนาตางมากอาจทําให ร อ นในฤดู ร อ น แก ไ ขโดยการติ ด ผ า ม า นที่ หนาตางทุกบาน 2. หองทํางานอาจจะติดมูลี่เพื่อ ปองกันแสงสะทอน 3. สีของผนังบานหรือเครื่องตกแตง ภายในบานควรจะเปนสีที่สวางเย็นตา 4. พื้นที่ของหนาตางตอพื้นที่หอง ควรจะอยูในอัตราสวน 1 ตอ 4
ทําอยางไร 1. เปดประตู หนาตางใหแสงสอง เข า มาในตั ว บ า นหรื อ บริ เ วณที่ มี ค วามชื้ น หมั่ น ทํ า ความสะอาดหน า ต า งเป น ประจํ า เพราะถาหนาตางสกปรกอาจทําใหแสงสอง เขามาไมถึงภายในตัวบาน
ขอควรจํา แหลงที่ใหแสงสวางจากธรรมชาติที่ ดี ที่ สุ ด คื อ แสงจากดวงอาทิ ต ย เพราะ แสงอาทิ ต ย จ ะช ว ยกํ า จั ด ความชื้ น หรื อ เชื้ อ โรคบางชนิดภายในบาน และยังลดพลังงาน และคาใชจายอีกดวย
34
การปรับปรุงสภาพความเปนอยูและสภาพการทํางานของเกษตรกร WIND
รูปที่ 13-1 จัดใหภายในบานมีแสงสวางจากธรรมชาติอยางเพียงพอ เชน เปดประตู หนาตาง เพื่อใหแสงสองเขามาในตัวบานได
รูปที่ 13-2 ใชกระเบื้องโปรงใส สําหรับ หลังคาและผนัง เพื่อเปนการเพิ่มแสงสวางจากธรรมชาติใหกับบานเรือน
35
การปรับปรุงสภาพความเปนอยูและสภาพการทํางานของเกษตรกร WIND 14. ในบานมีการถายเทอากาศตาม ธรรมชาติอยางเพียงพอ
ขอแนะนําเพิ่มเติม 1. เคลื่อนยายหรือแยกแหลงกําเนิด ความรอนภายในบานไวนอกบาน เชน เครื่อง ทํ า ครั ว หรื อ เครื่ อ งจั ก รที่ มี ค วามร อ น ถ า เป น ไปได ค วรจะมี ก ารติ ด ตั้ ง ระบบระบาย อากาศ 2. สรางหลังคาเพื่อปองกันฝุนและ ความร อ น ในขณะเดี ย วกั น ควรจะมี ก าร ปรับปรุงอากาศในบานใหเหมาะสม
ประโยชนที่ไดรับ อากาศบริ สุ ท ธิ์ มี ป ระโยชน ต อ สุขภาพอนามัยของสมาชิกในครอบครัว ถา ภายในบ า นหรื อ สถานที่ ทํ า งานไม มี ก าร ระบายอากาศหรื อ การระบายอากาศไม เพี ย งพอ อาจจะทํ า ให ส มาชิ ก ในบ า นเกิ ด อ า การ เ จ็ บ ป วยไม สบาย เห นื่ อ ยง า ย ประสิทธิภาพการทํางานลดลง การระบายอากาศที่ ดี ย อ มทํ า ให อากาศภายในบานมีการไหลเวียนไดดีซึ่งจะ ทํ า ให รู สึ ก สบาย มี ค วามชื้ น ที่ เ หมาะสม อากาศมี อุ ณ หภู มิ เ หมาะสมตามความ ต อ งการของร า งกาย และจะทํ า ให ภ ายใน บ า นปราศจากกลิ่ น อั น ไม พึ ง ประสงค ฝุ น ละอองตกคาง ซึ่งอาจกอใหเกิดอาการภูมิแพ ตามมาได
ขอควรจํา การถ า ยเทอากาศตามธรรมชาติ อยางเพียงพอ ทําใหอากาศไหลเวียนในบาน ดีขึ้น บานนาอยู สมาชิกในบานรูสึกสบายตัว และยังเปนการปองกันอันตรายจากโรคตางๆ เชนภูมิแพ เปนตน
ทําอยางไร 1. จัดสภาพภายในบานหรือหองครัว ใหดีและใหมีอากาศไหลเวียนตลอดเวลา 2. เพิ่ ม จํ า นวนและขนาดของ หน า ต าง เพื่ อ ให มี ก ารระบายอากาศอย า ง เพียงพอ 3. ติดบานเกล็ดหรือชองลม 4. มีพัดลมดูดหรือระบายอากาศ
36
การปรับปรุงสภาพความเปนอยูและสภาพการทํางานของเกษตรกร WIND
รูปที่ 14 จัดใหมีการถายเทอากาศตามธรรมชาติอยางเพียงพอ เพื่อชวยใหบาน มีความชื้นและอุณหภูมิ ที่เหมาะสม และยังชวยใหภายในบานปราศจาก กลิ่นอันพึงประสงค หรือ ฝุนละออง ตางๆ
37
การปรับปรุงสภาพความเปนอยูและสภาพการทํางานของเกษตรกร WIND ขอแนะนําเพิ่มเติม 1. เตรียมหาของเลนที่เหมาะสมไว ใหเด็กเลน 2. ทําความสะอาดรถหรือเปลที่เด็ก นั่งและนอนเปนประจํา 3. ทําความสะอาดบันได ราวบันได สม่ําเสมอ
15. มีราวบันไดหรือลูกกรงกั้นเพื่อ ปองกันอุบัติเหตุ ประโยชนที่ไดรับ ครอบครัวคนไทยสวนใหญ จะอยูกัน เปนครอบครัวขนาดใหญ ซึ่งประกอบดวย ปู ยา ตา ยาย พอ แม ลูก และบางครั้งอาจมี เด็ ก เล็ ก และคนชราอยู บ า นกั น เพี ย งลํ า พั ง เพราะฉะนั้น การจั ด ทําลู กกรงกั้ น ราว เพื่อ ปองกันไมใหเด็กตก หรือราวบันได สําหรับ คนชราเดินเกาะจับไดขณะเดินขึ้น-ลงบันได จึงเปนการปองกันอุบัติเหตุอันอาจจะเกิดขึ้น ได
ขอควรจํา จัดทําราว ลูกกรงกั้นเพื่อปองกันการ เกิ ด อุ บั ติ เ หตุ จ ากการพลั ด ตก ของเด็ ก เล็ ก และคนชรา
ทําอยางไร 1. มีราวกั้นเด็กที่มีความสูงเพียง พอที่จะไมใหเด็กตกจากบานหรือบันไดได 2. ทําราวบันไดเพื่อความสะดวก เวลาเดินขึ้น-ลง 3. มีเปลใหเด็กนอนเวลาที่พอแม ทํางานบาน 4. หาของเลนใหเด็กเลน
38
การปรับปรุงสภาพความเปนอยูและสภาพการทํางานของเกษตรกร WIND
รูปที่ 15 จัดทําราวบันได หรือลูกกรงกั้น เพื่อปองกันอุบัติเหตุ จากการขึ้น-ลงบันได โดยเฉพาะสําหรับเด็กเล็ก หรือผูส ูงอายุ การจัดทําราวบันได ทัง้ 2 ขาง จะชวยเพิ่มความปลอดภัยมากยิ่งขึ้น
39