Stosunek Chin do agresji rosyjskiej w pierwszych tygodniach wojny

Podejście Chińskiej Republiki Ludowej (ChRL) do agresji rosyjskiej na Ukrainę ewoluowało i adaptowało się do zmieniającej się sytuacji międzynarodowej. Po wybuchu wojny można było zaobserwować po stronie chińskiej chaos komunikacyjny, a stanowisko Państwa Środka nie było jednoznaczne. W dniu 25 lutego radca stanu i minister spraw zagranicznych Chin Wang

Yi wydał pięciopunktowe oświadczenie w sprawie

Ukrainy oraz odbył rozmowę telefoniczną z ówczesną brytyjską minister spraw zagranicznych Liz Truss, wysokim przedstawicielem

Unii Europejskiej (UE) do spraw zagranicznych

Josepem Borrellem oraz doradcą prezydenta

Francji Emmanuelem Bonne 1. W oświadczeniu podkreślono, że Chiny opowiadają się za poszanowaniem i ochroną suwerenności oraz integralności terytorialnej wszystkich krajów oraz popierają i zachęcają do podejmowania wszelkich wysiłków dyplomatycznych sprzyjających pokojowemu rozwiązaniu kryzysu w Ukrainie. Co istotne, nie potępiono rosyjskiej inwazji, nie nazywając nawet wydarzeń w Ukrainie ani agresją, ani wojną. Chińskie media zaś powtarzały przekaz propagandowy Rosji, wyrażając zrozumienie dla jej obaw dotyczących bezpieczeństwa. ChRL podtrzymała także deklarację z 4 lutego

2022 r., która została podpisana przez przywódców obu państw podczas wizyty Władimira

Putina w Pekinie, złożonej przy okazji zimowych igrzysk olimpijskich 2 . W deklaracji tej wyrażono poparcie dla chińskich interesów na Indo-Pacyfiku oraz dla rosyjskich postulatów bezpieczeństwa w Europie. W dokumencie odwołano się także do chińsko-rosyjskiej wizji nowego ładu międzynarodowego, bazującej na podważeniu znaczenia USA. Podczas głosowań w Radzie Bezpieczeństwa ONZ i na forum Zgromadzenia Ogólnego nad projektami rezolucji potępiających agresję rosyjską Chiny wstrzymywały się od głosu, choć 7 kwietnia 2022 r. w głosowaniu nad zawieszeniem Rosji w Radzie Praw Człowieka ONZ (co miało związek z masakrą w Buczy) Chiny opowiedziały się przeciwko 3. Na stanowisko Chin w dużym stopniu wpłynął rozwój sytuacji na froncie i początkowe niepowodzenia Rosji. W pierwszych tygodniach stało się jasne, że nie zrealizuje ona planów szybkiego zajęcia Ukrainy, a wojna może potrwać znacznie dłużej, niż przewidywano. Jednocześnie zaskoczeniem dla Chin okazała się także zdecydowana reakcja Stanów Zjednoczonych i UE. Na Rosję nałożono bowiem sankcje, a Ukrainie udzielono pomocy w postaci znacznych dostaw broni.

1. Wang Yi przedstawia pięciopunktowe stanowisko Chin w sprawie Ukrainy, Ambasada Chińskiej Republiki Ludowej w Polsce, 27 II 2022 r., http://pl.china-embassy.gov.cn/pol/zglc/202202/t20220227_10645995.htm [dostęp: 12 VI 2023].

2. Russia-China Joint Statement On International Relations, February 4, 2022, University of Southern California, 4 II 2022 r., https://china.usc.edu/russia-china-joint-statement-international-relations-february-4-2022 [dostęp: 12 VI 2023].

3. UN General Assembly votes to suspend Russia from the Human Rights Council, United Nations, 7 IV 2022 r., https:// news.un.org/en/story/2022/04/1115782 [dostęp: 12 VI 2023].