KÕѨŠÃÑOѨHõO -5 ‰õÄ_® ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. nxH˜ „Ѩ`åº=∂flÜ«∞O QÆ∞oHõÅ ^•}Ï W=fi_»O. KÕѨŠÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ‰õΩ HÍ=Åã≤# „á⁄\©<£Å∞, HÍ~ÀƒÃÇ·Ï„_Õ@∞Å∞, H˘=ÙfiÅ∞, q@q∞<£Å∞ =O\˜=hfl HõeÑ≤ `«Ü«∂~°∞ KÕã≤# QÆ∞oHõÅ∞ Wq. D ~°Hõ"≥∞ÿ# ^•}Ï Jxfl "Õà◊ÖÏ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ LO@∞Ok. XHõ „áêO`«O #∞O_ç "Õˆ~ „áêO`åxH˜ ~°"å}Ï ã¨∞ÅÉèíO. Z‰õΩ¯= HÍÅO xÅfi LOK«∞HÀ=K«∞Û. h\˜Ö’ HõiyáȉõΩO_® Z‰õΩ¯= HÍÅO LO@∞Ok. Ѷ_‘ Oç Q∑#∞ HõO„\’Å∞ KÕÜ∞« =K«∞Û. h\˜ <å}º`«#∞ HÍáê_»∞HÀ=_»O`À áê@∞ K≥~°∞=Ù#∞ HÍÅ∞+¨ºO #∞O_ç ~°H˜ΔOK«∞HÀ=K«∞Û
4. K≥~°∞=ÙÖ’ q^Œ∞ºnÌáêÅ∞ (Öˇ·\ò „\ÏÑπû): K≥~°∞=ÙÖ’ q^Œ∞ºnÌáêÅ∞ J=∞iÛ#ѨÙÊ_»∞ nѨÑÙ¨ ѨÙ~°∞QÆ∞Å∞ PHõiO¬ Ѩ|_»`å~Ú. WÖÏ h\˜Ö’ Ѩ_#ç ѨÙ~°∞QÆ∞Å#∞ ÉÁ"≥∞‡ KÕѨÅ∞ W+¨ìOQÍ uO\Ï~Ú. "åº^è∞Œ Å∞ – x"å~°}K«~º° Å∞: W`«~° KÕÑŨ `À áÈeÛ#ѨÙ_»∞ ÉÁ"≥∞‡ KÕÑŨ ‰õΩ ~ÀQÆx~À^èHŒ õ â◊H˜Î Z‰õΩ¯=. ã¨Ç¨Ï[ =#~°∞Å #∞O_ç Ñ≤Å¡ KÕѨÅ#∞ ¿ãHõiOK«_»O =Å¡ "å\˜H˜ "åº^èŒ∞Å#∞ `«@∞ì‰Ωõ <Õ â◊HΘ Z‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok. J~Ú`Õ PÜ«∂ HÍ~°}ÏÅ =Å¡, XuÎ_Hç ˜ QÆ∞~Ô #· ѨÙÊ_»∞ Jq |ÅÇ‘Ï#Ѩ_»`å~Ú. ÉϺH©ìiÜ«∂, "≥·~°ãπ "åº^èŒ∞Å∞ ™ÈH˜ K«xáÈ`å~Ú. x"å~°}K«~°ºÅ∞QÍ, „Ѩu 3-4 <≥ÅʼnõΩ XHõ™êi h\˜x =∂i¿ãÎ ã¨iáÈ`«∞Ok. ~ÀA "å_Õ ^•}Ï =Å¡ K≥~∞° =Ù J_»∞QÆ∞ ÉèÏQÆO HÍÅ∞ëêºxH˜ QÆ∞iJÜÕ∞º J=HÍâ◊O =ÙOk. nxH˜ QÍ#∞ lÜ≥∂Öˇ·\ò (20 âß`«O), JÜ≥∂_ç<£ =O\˜ =∞O^Œ∞Å∞ "å_®e. ^•}Ï`À áê@∞ Ü«∂O\˜|Ü«∂\˜H± =∞O^Œ∞Å∞ HõeÑ≤ W¿ãÎ "åº^èŒ∞Å#∞ KåÖÏ=~°‰õΩ J^Œ∞Ѩ٠KÕÜ«∞=K«∞Û. ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ, L`«ÊuÎ, KÕѨŠ¿ãHõ~°}: KÕѨ Ñ≤Å¡Å#∞ K≥~°∞=ÙÖ’ "Õã≤# 7-8 <≥ÅÖ’¡ H˘„Ô~g∞#∞ KÕѨÅ#∞ Ѩ@∞ìHÀ=K«∞Û. =∂Ô~¯\ò q=~åÅ∞ ZѨÊ\˜HõѨÙÊ_»∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO@∂, ^èŒ~° Z‰õΩ¯=QÍ =Ù#flѨC_»∞ Ѩ\˜ì`Õ, Z‰õΩ¯= ÖÏÉèÏxfl á⁄O^Œ=K«∞Û. XHõ ÃÇÏHÍì~°∞ #∞O_ç 3.5-4 @#∞flÅ L`«ÊuÎx ™êkèOK«=K«∞Û. PO„^茄Ѩ^Õâò Hõ~°∞=Ù ã¨=∂Ü«∞`«Î HÍ~°º„Hõ=∞O (Hõ~°∞=Ù Hõ=K«O)
"åã¨<£
ÉÁ"≥∞‡/ H˘„Ô~g∞#∞ KÕѨŠÃÑOѨHõO ÉÁ"≥∞‡/H˘„Ô~g∞#∞ KÕѨÅ#∞ QÍe Ñ‘ÖËÛ KÕѨÅ∞ JO\Ï~°∞. Wq J#∞|O^èŒ âß™êfiOQÍÅ`À QÍex Ñ‘Å∞Û‰õΩO\Ï~Ú. JO^Œ∞=Å¡ Wq h\˜ |Ü«∞@ ‰õÄ_® KåÖÏ ã¨=∞Ü«∞O |`«HõQÆÅ∞QÆ∞`å~Ú. h\˜ QÍ_è»`« 4-5 L#flѨÊ\˜H© |`«∞‰õΩ`å~Ú. =∂=¸Å∞QÍ<≥·`Õ, g\˜ ÃÑOѨHÍxH˜ h\˜ QÍ_è»`« 8-9, LëÈ‚„QÆ`« 28-32 _ç„wÅ∞ LO>Ë =∞Ozk. Wq „Ѩ^è•#OQÍ =∂O™êǨ~° KÕѨÅ∞. g\˜Ö’ H˘=Ùfi, =Úà◊√§ KåÖÏ `«‰õΩ¯=QÍ LO\Ï~Ú. =∂Oã¨H$õ `«∞ÅÎ ∞, W#∞=Ú, JÜ≥∂_ç<,£ q@q∞<£ Z,_ç,W,ÔH, `Àáê@∞ =ÚYº"≥∞#ÿ J"≥∞ÿ<À P=∂¡Å∞ JkèHõ âß`«O LO\Ï~Ú. H˘Öˇ„™êìÖò Jã¨Å∞ LO_»^Œ∞. „áê}=Ú#fl ^Œâ◊Ö’ LO_Õ D KÕѨʼnõΩ =∂Ô~¯\òÖ’ Z‰õΩ¯= y~åH© LOk. PǨ~°Ñ¨Ù JÅ"å@∞¡: Wq |uH˜ =Ù#fl r=ÙÅ#∞ PǨ~°OQÍ fã¨∞HÀ=_®xH˜ W+¨ìѨ_»`å~Ú. J#∞|O^èŒ PǨ~°O ‰õÄ_® g\˜H˜ JÅ"å@∞ KÕÜ«∞=K«∞Û. Ñ≤Å¡ ^Œâ◊Ö’ Z‰õΩ¯=QÍ [O`«∞ ã¨O|O^èŒ Ñ¨¡=HÍÅ#∞, ÖÏ~åfiÅ#∞ uO\Ï~Ú. Ѷ≤OQÆ~üeOQ∑ ^Œâ◊, ѨÓiÎQÍ ÃÑiy# KÕѨÅ∞ z~°∞HõѨÊÅ#∞, z#fl z#fl KÕѨÅ#∞ PǨ~°OQÍ fã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. PǨ~åxfl "Õ\Ï_ç Ѩ@∞ìH˘x u#_»O g\˜H˜ KåÖÏ W+¨ìO. „Ѩ`«∞º`«ÊuÎ : H˘„~°g∞#∞ KÕѨÅ∞ E<£-PQÆã¨∞ì, #=O|~°∞-_çÃãO|~°∞ =∂™êÅÖ’ ã¨O`å<À`«ÊuÎ [~°∞ѨÙ`å~Ú. Wq h\˜Ö’ HõÅ∞Ѩ٠"≥ÚHõ¯Å =∞^茺 QÆ∞_»∞¡ ÃÑ_»`å~Ú. QÆ∞_»∞¡ ÃÑ@ì_»O, Ñ≤Å¡Å ã¨O~°HõΔ} P_», =∞QÆ KÕѨÅ∞ Hõeã≤ KÕѨ_»`å~Ú. QÆ∞_»∞¡ 1.2-1.5 q∞b¡g∞@~°¡ Ѩi=∂}OÖ’ Ѩã∞¨ Ѩ٠~°OQÆOÖ’ LO\Ï~Ú. 24–35 QÆO@ÅÖ’ QÆ∞_»¡ #∞O_ç ѨÓiÎQÍ Z^ŒQÆx KÕѨ Ñ≤Å¡Å∞ =™êÎ~Ú. QÆ∞_»∞¤ #∞O_ç |Ü«∞\˜H˜
=zÛ# `˘e~ÀA KÕÑѨ Å≤ ¡ 3.0-4.5 q∞b¡g∞@~°¡ á⁄_»=Ù LO@∞Ok. 10 ~ÀAÅÖ’ <åiO* Z~°∞Ѩ٠~°OQÆ∞Ö’H˜ =∂~°∞`«∞Ok. `«~°∞"å`« â◊s~°O #Å∞ѨÙ, |∂_ç^Œ =~°‚OÖ’H˜ =∂~°∞`«∞Ok. ÃÑOѨHõO : H˘„~°g∞#∞ KÕѨÅ#∞ "≥∂<ÀHõÅÛ~ü (XˆH *ÏuH˜ K≥Ok# KÕѨŠÃÑOѨHõO) Ѩ^uúŒ Ö’ ÃÑOK«∞`å~°∞. Wq Jxfl~°HÍÅ =∞Ozh\˜ „Ѩ^âÕ ßÅÖ’ ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. `«‰Ωõ ¯= PH˜û[<£, `«‰õΩ¯= Ö’`«∞ L#fl h\˜Ö’ ‰õÄ_® g\˜x ÃÑOK«=K«∞Û. h~°∞ áêˆ~ HÍÅ=Å∞, ÃÑ^ŒÌ [ÖÏâ◊Ü∂« ÅÖ’ Hˆ *ò K«„\ÏÅ#∞ J=∞iÛ D KÕÑŨ #∞ q[Ü«∞=O`«OQÍ ÃÑOK«=K«∞Û. K≥~∞° =ÙÖ’x h\˜x fã≤"ãÕ ≤ =∞m§ K≥~∞° =Ù#∞ xO¿Ñ =ã¨u L#flѨC_»∞, Z‰õΩ¯= ™êO„^Œ`Ö« ’ KÕѨ Ñ≤ÅÅ¡ #∞ "Õã≤ JkèHÀ`«ÊuÎx ™êkèOK«=K«∞Û. "Õã#≤ KÕѨ Ñ≤ÅÅ¡ ã¨OYº, ã¨~Ô #· PǨ~°O, =∞Oz Ü«∂[=∂#º Ѩ^Œú`«∞Å#∞ |\˜ì L`«ÊuÎ LO@∞Ok. Wq ã¨QÆ@∞# 60-70 ÃãO\˜g∞@~°¡ á⁄_»=ÙÖ’ Hõ#|_»`å~Ú. ™ê^è•~°}OQÍ 9 <≥ÅÖ’¡ 300-500 „QÍ=ÚÅ∞, 11 <≥ÅÖ’¡ 500-800 „QÍ=ÚÅ ÃãA · QÆÅ KÕÑŨ #∞ á⁄O^Œ=K«∞Û. D ÃãA · KÕÑŨ ‰õΩ =∂Ô~¯\òÖ’ =∞Oz y~åH© LO@∞Ok. ÃÑOѨHÍxH˜ J#∞"≥·# ÉÁ"≥∞‡ ~°HÍÅ∞: H˘„~°g∞#∞, ÉÁ"≥∞‡ (K«<åfl „ã¨ìÜÕ∞\Ï)† ѨÓÅ =∞@ì, |∞~°^Œ =∞@ì (K«<åfl =∞~°∞eÜ«∞<£)† =∞@ìy_»∞# (K«<åfl ѨOHˆ @ ì ãπ)† QÆ∞~°∞*ˇ (K«<åfl QÆK∞« Û"å) ã¨÷ÅO ZOÑ≤Hõ: #Å¡ˆ~QÆ_ç Éèí∂=ÚÅ∞ J#∞"≥·#q. ã¨O=`«û~°OÖ’ h~°∞ 8-9 <≥ÅÅ∞ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ LO_®e. K≥~°∞=Ù‰õΩ h~°∞ JO^Õ =∂~°æO LO_®e. K≥~∞° =Ù Ãã·A: n~°…K` « ∞« ~°„™êHÍ~°OQÍ xi‡Oz# K≥~∞° =Ù ÃÑOѨHÍxH˜ J#∞=ÙQÍ LO@∞Ok. "≥â· ßźO 0.05-0.1ÃÇÏHÍì~∞° ¡ ÖË^• 0.1-0.2 ÃÇÏHÍì~∞° ¡ =~°‰Ωõ LO_»=K«∞Û. ÃÇÏHÍì~∞° qã‘~O‚° Ö’ 300 H˜Ö’Å ã¨∞<åflxfl "å_®e. K≥~°∞=ÙÖ’ 20-30 âß`«O HõÅ∞Ѩ٠"≥ÚHõ¯Å∞ LO_Õ@@∞¡ K«∂_®e. h\˜Ö’`«∞ 2-5 J_»∞QÆ∞Å∞O>Ë =∞Ozk. nx=Å¡ QÍe HÀã¨O h\˜ÃÑ·ÉèÏQÍxH˜ ~å=_®xH˜ KÕѨʼnõΩ „â◊=∞ LO_»^Œ∞. KÕѨ Ñ≤Å¡Å ~°"å}Ï: ã¨Ç¨Ï[ =#~°∞Å #∞Oz ¿ãHõiOz# KÕѨ Ñ≤Å¡Å#∞, ÃÑOѨHÍxH˜ KÕѨ>Ëì ™êìH˜OQ∑ K≥~°∞=Ù‰õΩ ~°"å}Ï KÕÜ«∂e. W#∞Ѩ „_»=Ú‡ÅÖ’ QÍx, áê¡ã≤ìH± _»ÉσÅ∞, ‰õΩO_»Å∞ ÖË^• aO^≥ÅÖ’ ~°"å}Ï KÕÜ«∞=K«∞Û. J~Ú`Õ g\˜Ö’ KÕѨ Ñ≤Å¡Å∞ QÍex Ñ‘ÖÛË O^Œ∞‰õΩ ã¨iѨ_® ã¨Å÷ O LO_®e. D áê„`«ÅÖ’ "åeãπ<iÕ Ü«∂, ÃÇ·Ï„_çÖÏ¡ =O\˜ h\˜ "≥ÚHõ¯Å#∞ "Õ¿ãÎ KÕѨ Ñ≤Å¡Å∞ ~°"å}Ï ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ZQÆ~°‰õΩO_® LO\Ï~Ú.
™êìH˜OQ∑ K≥~°∞=ÙÖ’H˜ KÕѨ Ñ≤Å¡Å#∞ =^ŒÅ_»O: Ѷ≤OQÆ~üeOQ∑ ^Œâ◊Ö’ XˆH Ãã·A L#fl KÕѨ Ñ≤Å¡Å#∞ K≥~°∞=ÙÖ’H˜ =^ŒÅ@O =Å¡ ã¨fi*Ïu ÉèíHõΔ}LO_»^Œ∞. Ѷ≤OQÆ~üeOQ∑Å#∞ h\˜Ö’H˜ =kÖË =ÚO^Œ∞ "å\˜x 2 âß`«O á⁄\Ï+≤Ü«∞O Ѩ~å‡OQÆ<Õ@∞ HõeÑ≤# „^•=}OÖ’ 2 xq∞ëêÅ∞ LOKåe. `«~°∞"å`« 2 âß`«O LѨC HõeÑ≤# „^•=}OÖ’ =∞~À 2 xq∞ëêÅ∞ LOKåe. WÖÏ KÕÜ«∞_»O =Å¡ "å\˜ÃÑ· LO_Õ ã¨∂Hõ‡Δ „H˜=ÚÅ∞ #t™êÎ~Ú. KÕѨ Ñ≤Å¡Å#∞ PQÆã¨∞ì– JHÀì|~°∞ =∂ã¨O =~°‰õΩ K≥~°∞=ÙÖ’ ™êìH± KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. "≥∂<ÀHõÅÛ~ü ÃÑOѨHOõ Ö’ XHõ ÃÇÏHÍì~∞° ‰õΩ 30,000 #∞O_ç 40,000 Ñ≤ÅÅ¡ #∞ "ÕÜ∞« =K«∞Û. g\˜`À áê@∞ QÆ_ç¤ KÕѨÅ∞, ÉÁK≥ÛÅ∞ ÃÇÏHÍì~°∞‰õΩ 2000 K˘Ñ¨C# "Õ¿ãÎ, K≥~°∞=ÙÖ’ HõÅ∞Ѩ٠"≥ÚHõ¯Å#∞ x"åiOK«=K«∞Û. ÉÁ"≥∞‡ KÕѨ Ñ≤Å¡Å HõO>Ë ÉÁK≥Û, QÆ_ç¤ KÕѨ Ñ≤Å¡Å Ãã·A ÃÑ^ŒÌqQÍ LO_®e.
J#∞|O^èŒ PǨ~°O: ѶO≤ QÆ~eü OQ∑ ^Œâ◊ Ñ≤ÅÅ¡ #∞ K≥~∞° =ÙÖ’H˜ =^Œe# `«~∞° "å`« PǨ~° Ü«∂[=∂#ºO KåÖÏ H©ÅHõO. Wq „Ѩ^•è #OQÍ =∂O™êǨ~° KÕÑŨ ∞. KÕѨ Ñ≤ÅÅ¡ ∞ "Õã#≤ `«~∞° "å`« "≥Ú^Œ\˜ ~Ô O_»∞ <≥ÅÅ∞ ~ÀA‰õΩ =¸_»∞™ê~°∞,¡ 3–5 <≥ÅÅ =∞^躌 ~ÀA‰õΩ ~Ô O_»∞™ê~°∞,¡ 6–9 <≥ÅÅ =~°‰õΩ ~ÀA‰õΩ XHõ™êi J#∞|O^èŒ PǨ~°O W"åfie. ^•}Ï WKÕÛ Ñ¨^Œú`«∞Å∞: 1. zÔH<£ "Õãπì, ZO_»∞ KÕѨÅ∞ HõeÑ≤ W=fi_»O: ^•}Ï HÀã¨O zÔH<£ "Õã¨∞ì ÉÏQÍ Hõ_çy L_»HÉõ \ ˇ Ïìe. z#fl z#fl =ÚHõ¯Å∞QÍ KÕã≤ `«~∞° "å`« <å#ɡ\ì˜ W"åfie. ÖË^• L_»HÃõ Ñ\˜#ì ZO_»∞ KÕѨÅ`À HõeÑ≤ (50{50âß`«O) W"åfie. D ^•}Ï q∞„â◊=∂xfl =Ú^ŒÌÅ∞QÍ KÕã≤ K≥~°∞=Ù =¸ÅÅÖ’ "ÕÜ«∂e. Ѷ‘_£ „>ËÅÖ’ ‰õÄ_® W=fi=K«∞Û. 2. ZO_»∞ KÕѨÅ∞, `«=Ù_»∞ HõeÑ≤ W=fi_»O : ZO_»∞ KÕѨÅ∞, `Ò_»∞ (50{50 âß`«O) HõeÑ≤ WKÕÛ@ѨÙÊ_»∞, =ÚO^Œ∞QÍ ZO_»∞ KÕѨÅ#∞ á⁄_çKÕã≤ L_»HõÃÑ\Ïìe. nxH˜ `Ò_»∞ HõeÑ≤ uiy ÉÏQÍ L_»HõÃÑ\Ïìe. P q∞„â◊=∂xfl LO_»Å∞ KÕã≤ Ѷ‘_£ „>ËÖ’ "Õã≤ ÃÑ\Ïìe.
3. QÆ∞oHõÅ ^•}Ï: =∂=¸Å∞QÍ WKÕÛ ^•}Ï `«Ü«∂sH˜ HÍ=Åã≤# =Ú_ç ã¨~°∞‰õΩÅ∞ =∂Ô~¯\òÖ’ HÍ"åÅ#∞‰õΩ#flѨÙÊ_»∞ ^˘~°Hõ=Ù. ^èŒ~° ‰õÄ_® ã‘[<£ |\˜ì =∂~°∞`«∂ LO@∞Ok. ^èŒ~° `«‰õΩ¯= L#flѨÙÊ_»∞ H˘x xÅfi LOK«∞HÀ=_»O