!"#2 JANUARI 2012
Heeft het zin om eerlijk te zijn?
OOK: INTERNETFRAUDE — LOOPT U GEVAAR? BLZ. 10
!"#2
GEMIDDELDE OPLAGE 41.042.000 VERSCHIJNT IN 84 TALEN
HEEFT HET ZIN OM EERLIJK TE ZIJN? 3 Oneerlijkheid is overal! 4 De druk om oneerlijk te zijn 6 Eerlijkheid heeft zin 7 Eerlijkheid leidt tot echt succes
10 Internetfraude — Loopt u gevaar ? 14 De alpenhoorn — Muziek uit de bergen 16 Als je het leven niet meer ziet zitten 19 Toeval of ontwerp? De schokdempende kop van de specht 20 Een blik op de wereld 21 Jonge mensen vragen Waarom kan ik mijn mond niet houden? 24 Het is nooit te laat om Gods vriend te worden 27 Van onze lezers 28 De zienswijze van de Bijbel Is Gods kijk op homoseksualiteit veranderd? 30 Voor gezinsbespreking 32 Ze waarderen Gods liefde
Oneerlijkheid is overal! Danny1 werkt voor een grote handelsonderneming in Hongkong. ¨ Toen hij de fabriek van een potentiele leverancier bezocht, vroeg hij zich hardop af of de fabriek wel kon voldoen aan de productienormen die zijn bedrijf stelde. Later, tijdens een dinertje, overhandigde de manager van de fabriek hem een envelop. Daarin zat voor tienduizenden dollars aan smeergeld — een bedrag dat overeenkwam met Danny’s jaarsalaris. 1 Sommige namen in deze serie zijn veranderd.
˘ Wat Danny meemaakte is zeker niet uniek. Het is verbijsterend hoe vaak oneerlijkheid overal ter wereld voorkomt. Uit juridische documenten blijkt bijvoor¨ beeld dat een grote industriele firma in Duitsland in recente jaren zo’n 1,3 miljard euro aan smeergeld heeft betaald om contracten binnen te halen. Hoewel de publiciteit rond recente bedrijfsschandalen heeft geresulteerd in enkele veranderingen, lijkt de algehele situatie te verslechteren. Uit een wereldwijd onderzoek in 2010 van Transparency International bleek dat „de corruptie de afgelopen drie jaar is toegenomen”. Waarom is er zo veel oneerlijkheid? Heeft het wel zin om eerlijk te zijn? En hoe doe je dat? Kan de Bijbel daarbij helpen?
Ontwaakt! januari 2012
3
De druk om oneerlijk te zijn „Eerlijkheid in het bedrijfsleven is niet meer van deze tijd en pogingen in die richting zijn gedoemd te mislukken.” — Stephen (VS).
eerlijk te zijn de targets kunnen halen die hun baas of manager stelt. ˘ „We dachten dat we geen andere keus hadden. (...) Anders zou het bedrijf failliet gaan.” — Reinhard Siekaczek, gearresteerd wegens omkoping (The New York Times). Druk van anderen. Collega’s of klanten kunnen voorstellen — of zelfs eisen — dat u meedoet aan oneerlijke praktijken. ˘ „De manager van een grote firma kwam naar me toe en zei dat ik zijn firma als klant zou kwijtraken als ik hem niet zijn ’deel van de winst’ gaf, wat neerkwam op smeergeld.” — Johan (Zuid-Afrika). Cultuur. In sommige culturen is het gebruikelijk dat er bij zakelijke transacties geschenken worden uitgewisseld. Of de grenzen van eerlijk zakendoen overschreden worden, hangt dan af van de grootte van het geschenk en de omstandigheden. In veel landen vragen corrupte ambtenaren geld voordat ze hun werk doen en laten ze zich graag betalen in ruil voor een voorkeursbehandeling. ˘ „Het is altijd lastig om onderscheid te maken tussen een fooi en smeergeld.” — William (Colombia). Omgeving. De grootste druk ondervinden personen die heel arm zijn of in een land leven waar de maatschappij ontwricht is. In zo’n omgeving vinden mensen vaak dat iemand die niet bereid is te bedriegen of te stelen, slecht voor zijn gezin zorgt. ˘ „Oneerlijkheid wordt normaal, nodig en acceptabel gevonden zolang je niet betrapt wordt.” — Tomasi (Congo-Kinshasa).
ENT u het eens met die sombere visie? Het is waar dat oneerlijkheid vaak voordelen heeft — in ieder geval op korte termijn. Daarom staan personen die eerlijk proberen te zijn op de volgende terreinen onder zware druk. Verleidingen. Wie wil er nu niet graag meer geld of luxe hebben? Als iemand de gelegenheid krijgt om op een oneerlijke manier aan geld te komen, kan het heel moeilijk zijn daar nee tegen te zeggen. ˘ „Ik sluit contracten af voor het bedrijf waar ik werk en krijg vaak smeergeld aangeboden. Het is heel verleidelijk om op die manier iets bij te verdienen.” — Franz (MiddenOosten). De druk om meer winst te maken. De afgelopen jaren hebben bedrijven over de hele wereld te lijden gehad van de slechte economie. Hoe eerlijkheid devalueert Ze hebben ook te maken met de snel veranderende technologie en toegenomen regionale en De druk om oneerlijk te zijn heeft ˆ ¨ grote iminternationale concurrentie. Werknemers kun- pact. Bij een enquete in Australie zeiden nenen het gevoel hebben dat ze alleen door on- gen op de tien managers dat ze omkoping en
B
!"#$
4
DIT TIJDSCHRIFT IS BEDOELD voor het hele gezin. Het laat zien hoe u het hoofd kunt bieden aan de problemen van deze tijd. Het bevat nieuwsitems, vertelt over mensen in allerlei landen en wijdt aandacht aan godsdienst en wetenschap. Maar het doet meer. Het blijft niet aan de oppervlakte, maar wijst op de diepere betekenis achter de huidige gebeurtenissen; het blijft daarbij altijd politiek neutraal en kent geen rassendiscriminatie. Het belangrijkste is echter dat dit tijdschrift vertrouwen opbouwt in de belofte van de Schepper dat hij een nieuwe wereld van vrede en zekerheid tot stand zal brengen die het huidige goddeloze, wetteloze samenstel van dingen binnenkort zal vervangen.
Dit tijdschrift is niet voor de verkoop bestemd maar wordt verschaft als onderdeel van een wereldwijd Bijbels onderwijzingswerk dat gesteund wordt door vrijwillige bijdragen. Tenzij anders vermeld, is de gebruikte Bijbelvertaling de Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift — met studieverwijzingen (uitgave 2004). De afkorting v.G.T. betekent „voor de gewone tijdrekening”. G.T. staat voor „van de gewone tijdrekening”. Awake! (ISSN 0005-237X) is published monthly by Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.; M. H. Larson, President; G. F. Simonis, Secretary-Treasurer; 25 Columbia Heights, Brooklyn, NY 11201-2483, and in England by Watch Tower Bible and Tract Society of Britain, The Ridgeway, London NW7 1RN (Registered in England as a Charity). Uitgegeven door Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap, Noordbargerstraat 77, NL-7812 AA Emmen, Nederland. Christelijke Gemeente van Jehovah’s Getuigen (Verantwoordelijke uitgever: Marcel Gillet), Potaardestraat 60, B-1950 Kraai¨ nem, Belgie, PP-PB BRUXELLES X - BRUSSEL X No. 10/667. 5 2012 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Alle rechten voorbehouden. Printed in Britain. January 2012
Vol. 93, No. 1
Monthly
DUTCH
Velen beweren dat je geen succes kunt hebben als je niet oneerlijk bent
corruptie „verkeerd maar onvermijdelijk” vonden. Ze zeiden dat ze bereid zouden zijn hun normen opzij te zetten als hun bedrijf daar beter van werd of als ze een contract konden binnenhalen. Toch zien mensen die oneerlijke dingen doen, zichzelf vaak als eerlijk. Hoe kunnen ze hun zelfbeeld rijmen met hun gedrag? Een tijdschrift zegt: „Mensen gedragen zich oneerlijk genoeg om er voordeel van te hebben, maar eerlijk genoeg om zichzelf wijs te maken dat ze integer zijn” (Journal of Marketing Research). Om hun geweten te sussen, proberen mensen hun oneerlijkheid op allerlei manieren te verontschuldigen, bagatelliseren of goed te praten. Ze omschrijven oneerlijkheid bijvoorbeeld in termen die minder erg lijken. Liegen of bedriegen heet dan ’het niet zo nauw nemen’ of ’concurrerend zijn’. Smeergeld wordt misschien een ’extraatje’ of een ’wederdienst’ genoemd. Anderen praten twijfelachtig gedrag goed door hun definitie van eerlijkheid op te rekken. ¨ Tom, die in de financiele sector werkt, merkt op: „Hoe mensen over eerlijkheid denken heeft TALEN: Afrikaans, Albanees, Amharisch, Arabisch, Armeens, Bemba, Birmaans (Myanmar), Bislama, Bulgaars, Cebuano, Chichewa, Chinees (traditioneel)7 (audio alleen in Mandarijn), Chinees (vereenvoudigd), Chitonga, Deens7, Duits67, Engels67, Estisch, Ewe, Fiji, Fins7, Frans687, Georgisch, Grieks, Gujarati, Hebreeuws, Hiligaynon, Hindi, Hongaars, Ibo, IJslands, Iloko, Indonesisch, Italiaans67, Japans67, Joruba, Kanarees, Kinyarwanda, Kirgizisch, Kirundi, Koreaans67, Kroatisch, Lets, Lingala, Litouws, Lozi, Macedonisch, Malagasi, Malayalam, Maltees, Nederlands67, Noors67, ¨ Oekraıens, Pedi, Pools67, Portugees687, Punjabi, Rarotongaans, Roemeens, Russisch67, Samoaans, Servisch, Sesotho, Shona, Singalees, Sloveens, Slowaaks, Spaans67, Swahili, Tagalog7, Tamil, Thais, Tokpisin, Tongaans, Tsjechisch7, Tsonga, Tswana, Turks, Twi, Urdu, Vietnamees, Xhosa, Zoeloe, Zweeds7 6 Ook verkrijgbaar op cd. 8 Ook verkrijgbaar als mp3 op cd-rom. 7 Ook te downloaden als audiobestand op www.jw.org.
vaak meer te maken met waar ze legaal mee weg kunnen komen dan met de feiten.” David, een voormalig directeur, zegt: „Hoewel oneerlijkheid afgekeurd wordt als het aan het licht
„Hoe mensen over eerlijkheid denken heeft vaak meer te maken met waar ze legaal mee weg kunnen komen dan met de feiten” komt, wordt het acceptabel gevonden als je ermee weg kunt komen. Mensen die dat lukt, worden geprezen voor hun ’creativiteit’.” Velen beweren zelfs dat je geen succes kunt hebben als je niet oneerlijk bent. Een ervaren zakenman zegt: „Omdat mensen concurrerend willen zijn, zeggen ze vaak: ’Het doel heiligt de middelen.’ ” Maar is dat zo? Of zijn mensen die oneerlijkheid goedpraten eigenlijk bezig ’zichzelf met valse overleggingen te bedriegen’? (Jakobus 1:22) In het volgende artikel wordt besproken welke praktische voordelen het heeft om eerlijk te zijn.
WILT U MEER INFORMATIE OF EEN GRATIS BIJBELCURSUS? Schrijf dan naar het plaatselijke kantoor van Jehovah’s Getuigen. Een complete lijst met adressen vindt u op www.watchtower.org/ address. Amerika, Verenigde Staten van: 25 Columbia Heights, Brooklyn, NY 11201-2483. ¨ ¨ Australie: PO Box 280, Ingleburn, NSW 1890. Belgie: rue d’Argile-Potaardestraat 60, B-1950 Kraainem. Curacao: PO Box 4708, Willemstad. Duitsland: D-65617 Selters. Frankrijk: BP 625, ¸ ¨ ¨ F-27406 Louviers Cedex. Groot-Brittannie: The Ridgeway, Londen NW7 1RN. Indonesie: PO Box ¨ 2105, Jakarta 10001. Italie: Via della Bufalotta 1281, I-00138 Rome RM. Nederland: Noordbargerstraat 77, NL-7812 AA Emmen. Portugal: Apartado 91, P-2766-955 Estoril. Spanje: ´ Apartado 132, 28850 Torrejon de Ardoz (Madrid). Suriname: PO Box 2914, Paramaribo.
Ontwaakt! januari 2012
5
dan ik. Maar ik denk dat ik mijn baan heb gehouden omdat mijn werkgevers vertrouwen in me hadden.” Neem geen onverstandige risico’s
Eerlijkheid heeft zin „Gestolen brood smaakt eerst zeer goed, maar later is het als zand tussen je tanden.” — Spreuken 20:17, Groot Nieuws Bijbel.
UN je alleen succes hebben in het bedrijfsleven als je oneerlijk bent? Het antwoord is nee. Mensen die oneerlijk zijn streven zelfs vaak hun doel voorbij. Hoe komt dat? Integriteit levert vertrouwen op en is daarom essentieel voor succes op lange termijn.
K
De waarde van vertrouwen
Als u de reputatie hebt eerlijk te zijn, is dat van invloed op uw succes, of u zich daar nu van bewust bent of niet. Franz, die in het vorige artikel werd genoemd, heeft dat ondervonden.
Als u de reputatie hebt eerlijk te zijn, is dat van invloed op uw succes, of u zich daar nu van bewust bent of niet „Toen ik bij het bedrijf kwam, werd ik zonder dat ik het wist door mijn werkgevers getest om te zien of ik eerlijk en integer was. Later kreeg ik te horen dat ik de test goed had doorstaan. Om die reden heb ik meer verantwoordelijkheid en vrijheid gekregen, en mijn werkgevers hebben me voor mijn eerlijkheid beloond. Ik weet dat er anderen zijn die mijn werk beter zouden kunnen doen en die zeker slimmer zijn 6
Ontwaakt! januari 2012
David, de eerder genoemde zakenman, merkt op: „Als ik zag dat mensen het vanwege kortetermijnvoordelen niet zo nauw namen met de regels, dacht ik bij mezelf: vroeg of laat krijgen ze de rekening gepresenteerd. Oneerlijkheid leidt altijd tot problemen. We hebben heel wat twijfelachtige zakelijke kansen afgewezen. Veel bedrijven die dat niet hebben gedaan, zijn later verdwenen, en sommige zakenmensen zijn vervolgd. Ons bedrijf is die ellende bespaard gebleven.” Toen Ken in Zuidoost-Afrika een veefokkerij begon, had hij in de verleiding kunnen komen ambtenaren om te kopen om sneller aan zijn spullen te komen en belasting te ontduiken. „Dat was heel gebruikelijk en veel veefokkers deden het dan ook. Omdat we eerlijk wilden zijn, kostte het tien jaar om de fokkerij van de grond te krijgen. Maar het was de moeite waard. Degenen die smeergeld hadden betaald, werden naderhand constant lastiggevallen door corrupte ambtenaren die meer geld wilden.” ¨ Financiele problemen
Als een bedrijf in de problemen zit en voor een mogelijk faillissement staat, is de druk groot om oneerlijk te worden. Maar zulke omstandigheden kunnen ook duidelijk maken hoe waardevol het is als iemand de reputatie heeft eerlijk te zijn. Neem het voorbeeld van Bill. Zijn bouwbedrijf ging failliet toen de huizenmarkt in de VS instortte. „Een aantal grote klanten van ons die ons honderdduizenden dollars schuldig waren, gingen failliet. Toen het er hopeloos begon uit te zien, ging ik naar een concurrent om te vragen of hij mensen van ons in dienst wilde nemen. Binnen twee dagen bood hij aan om mij en de meesten van mijn werknemers aan te nemen. Hij zei dat ik erom bekendstond dat ik service verleende en eerlijk was.”
De personen die in dit artikel genoemd worden, zijn allemaal Getuigen van Jehovah. Bij het zakendoen houden ze zich aan Bijbelse normen, net als in alle andere aspecten van hun leven. Het is duidelijk dat hun eerlijkheid hun succes in het bedrijfsleven niet in de weg heeft gestaan maar juist praktische voordelen heeft gehad. Toch zullen er altijd situaties zijn waarin oneerlijkheid voordelen lijkt te hebben. Zijn fi¨ nanciele voordelen de enige maatstaf voor succes? „Hij zei dat ik erom bekendstond dat ik service verleende en eerlijk was.” — Bill (VS)
Eerlijkheid leidt tot echt succes „Ook al heeft iemand overvloed, zijn leven spruit niet voort uit de dingen die hij bezit.” — Lukas 12:15.
ELD verdienen is een noodzakelijk onderG deel van het leven. God verwacht van ons dat we voor onszelf en ons gezin zorgen (1 Ti-
ring ter waarde van een miljoen dollar wilde afsluiten. Dat zou me een commissie van duizenden dollars opleveren. Hij zei dat hij alleen zaken met me wilde doen als ik hem de helft van mijn commissie zou geven. Wat hij vroeg was niet alleen onethisch maar ook bij de wet verboden, en dat vertelde ik hem. Ik probeerde met hem te redeneren door te vragen of hij ¨ zijn vertrouwelijke persoonlijke en financiele gegevens echt aan iemand wilde geven die oneerlijk was. Ik herhaalde dat ik eerlijk wilde zijn en zei dat hij contact met me kon opnemen als hij mij als tussenpersoon wilde. Hij heeft nooit meer iets van zich laten horen. Als ik op zijn aanbod was ingegaan, zou mijn integriteit ondermijnd zijn en zou ik mijn zelfrespect als christen kwijt zijn geweest. Ik zou dan de slaaf zijn geworden van de man die me wilde manipuleren om aan iets frauduleus mee te doen.” — Don (VS).
¨ motheus 5:8). Maar wat nu als geld en de dingen die we ervoor kunnen kopen meer worden dan een middel om in ons levensonderhoud te voorzien? Wat als ze ons doel in het leven worden? Iemand die rijk worden als het voornaamste doel in zijn leven ziet, zal eerder geneigd zijn iets oneerlijks te doen. Misschien beseft hij pas als het te laat is dat oneerlijkheid niet tot echt succes leidt. Zoals de Bijbel zegt, veroorzaakt liefde voor geld juist veel ellende (1 Ti¨ motheus 6:9, 10). Hier volgen vier voorbeelden van personen die hun succes niet afmeten aan hun bank- Gemoedsrust Zoals in het eerste artikel van deze serie rekening. stond, kreeg Danny veel geld aangeboden als Zelfrespect hij zou liegen over ¨ de kwaliteit van de fabriek „Een aantal jaren geleden had ik een gesprek van de potenti ele leverancier. Hoe reageerde ¨ met een potentiele klant die een levensverzeke- hij? Ontwaakt! januari 2012
7
„Ik bedankte de manager dat hij zo vriendelijk was geweest me een diner aan te bieden en gaf toen de envelop met geld terug. Hij drong aan en zei dat hij me nog meer zou geven als zijn fabriek als leverancier werd uitgekozen. Ik ging er niet op in. Als ik het geld had aangenomen, zou ik constant bang zijn geweest dat het uitkwam. Later is mijn baas er via via achter gekomen wat er gebeurd was. Ik was heel blij en opgelucht dat ik niks oneerlijks had gedaan. Ik moest denken aan Spreuken 15:27: ’Wie onrechtvaardige winst maakt, brengt de banvloek over zijn eigen huis, maar wie geschenken [of steekpenningen] haat, die zal blijven leven.’ ” — Danny (Hongkong). Gezinsgeluk
„Ik werk voor mezelf in de bouw. Er zijn veel mogelijkheden om klanten te bedriegen of belasting te ontduiken. Maar voor mijn gezin en mij heeft het veel voordelen gehad dat ik vastbesloten was om eerlijk te blijven. Eerlijk zijn werkt door in je hele leven, niet alleen in je baan of in het zakendoen. Als je weet dat je man of vrouw zich altijd aan Gods normen voor eerlijkheid zal houden, is er meer
Iemand die eerlijk is heeft gemoedsrust
8
vertrouwen binnen het gezin. Je partner voelt zich dan veilig omdat hij of zij weet dat je niet alleen integer bent als het jou uitkomt. Al zou je het grootste bedrijf ter wereld hebben, gezinsproblemen los je er niet mee op. Als Getuige van Jehovah merk ik dat Bijbelse principes stabiliteit aan je leven geven. Ik heb tijd om van mijn gezin te genieten en laat me niet gek maken door deze wereld, die geregeerd wordt door geld en hebzucht.” — Durwin (VS). Een goede band met God
„Als onderdeel van mijn werk koop ik spullen in voor mijn bedrijf. Vertegenwoordigers stellen soms voor om niet de hoogst mogelijke korting te geven maar in plaats daarvan mij een percentage te geven van het bedrag dat mijn bedrijf bij hen besteedt. Maar dat zou neerkomen op diefstal. Ik heb geen hoog inkomen en ik zou het extra geld goed kunnen gebruiken. Maar niets weegt op tegen een rein geweten en Jehovah’s goedkeuring. Daarom houd ik me bij elke trans¨ actie aan het principe in Hebreeen 13:18: ’Wij wensen ons in alle dingen eerlijk te gedragen.’ ” — Raquel (Filippijnen).
Integer zakendoen Normen voor bedrijfsethiek verschillen per land. Maar Bijbelse principes zijn een goede basis voor ethische besluitvorming. Een integere manier van zakendoen voldoet aan de volgende zes kenmerken:
Eerlijk Principe: „Liegt niet tegen elkaar” (Kolossenzen 3:9).
Betrouwbaar Principe: „Laat uw woord Ja gewoon Ja betekenen, en uw ¨ Neen, Neen” (Mattheus 5:37).
Discreet Principe: „Openbaar het vertrouwelijke gesprek van een ander niet” (Spreuken 25:9).
Onomkoopbaar Principe: „Gij dient geen steekpenningen aan te nemen, want steekpenningen verblinden scherpzienden” (Exodus 23:8).
Hoe blijft u integer?
˘ Stel vast wat uw prioriteiten zijn. Wat vindt u bijvoorbeeld belangrijker: rijk worden of een goede reputatie hebben bij God?
˘ Neem van tevoren een standpunt in. Anticipeer op situaties waarin uw eerlijkheid op de proef gesteld kan worden en denk erover na hoe u zult reageren.
˘ Wees open over uw standpunt. Laat nieuwe zakenrelaties tactvol weten wat uw normen en waarden zijn.
Fair Principe: „Alle dingen dan die gij wilt dat de mensen voor u doen, moet ook gij insgelijks voor hen ¨ doen” (Mattheus 7:12).
Legaal Principe: „Geeft aan allen wat hun toekomt: aan hem die vraagt om de belasting, de belasting” (Romeinen 13:7).
˘ Zoek steun bij anderen. Als u geconfronteerd wordt met een verleiding of een ethisch dilemma, vraag dan advies aan iemand die dezelfde normen heeft als u.
Internetfraude Loopt u gevaar?
William, een gepensioneerde leraar in Florida, kreeg een e-mail waarvan hij dacht dat die van zijn internetprovider kwam. Daarin stond dat zijn rekeninggegevens verloren waren gegaan. Hij vulde het bijgevoegde formulier in en mailde het terug. Zonder dat hij het wist, gingen zijn persoonlijke gegevens naar Shiva, een oplichter in de New Yorkse wijk Queens. De volgende dag gebruikte Shiva het nummer van Williams creditcard om op internet een printer te kopen waarmee hij identiteitskaarten kon printen. Het mailtje dat William kreeg was een van de honderdduizend die Shiva had verstuurd. Volgens rechercheurs waren er zo’n honderd mensen die gereageerd hadden en gedupeerd werden. ¨ Een 56-jarige vrouw in Queensland (Australie) begon via internet een relatie met een man van wie ze dacht ¨ dat het een ingenieur in Groot-Brittannie was. Ze had al 47.000 dollar naar hem overgemaakt voordat ze erachter kwam dat het ging om een 27-jarige zwendelaar in Nigeria.1
ELAAS komt internetfraude heel veel voor. Een artikel in het tijdschrift Consumer Reports zei over de H situatie op internet in 2010: „De kans dat iemands computer via internet wordt aangevallen blijft alarmerend hoog. De kosten voor de consument lopen in de miljarden. Het aantal virusaanvallen is sinds vorig jaar aanzienlijk toegenomen en 40 procent van de huishoudens in de VS met een internetaansluiting heeft ermee te maken gehad. Sommige huishoudens berichtten dat hun computer meerdere keren werd aangevallen.” Om uzelf tegen zulke aanvallen te kunnen beschermen, moet u eerst weten hoe internetcriminelen te werk gaan. Wat gebeurt er bij een aanval?
Veel frauduleuze contacten op internet lopen via e-mail. Zo’n mailtje als William kreeg wordt phishing1 In de Ontwaakt! zijn al eerder artikelen verschenen over de gevaren van internetdating. Zie de uitgave van 22 april 2005, blz. 16-18, en van 22 mei 2005, blz. 12-14.
mail genoemd. Via zo’n bericht wordt geprobeerd de ontvanger zover te krijgen dat hij wachtwoorden, creditcardnummers of bankgegevens invult op een website die er betrouwbaar uitziet maar dat niet is. Oplichters komen vaak aan e-mailadressen via een computerprogramma dat een e-mailextractor wordt genoemd. Sommige phishingmails kunnen hun doel zelfs bereiken zonder dat u ¨ iets invult. Als u het mailtje opent, wordt er spyware geınstalleerd. Zo’n programma houdt bij wat u op de computer doet. Er zijn programma’s die toetsaanslagen registreren om wachtwoorden en persoonsgegevens te stelen. Andere zorgen ervoor dat u op een nepsite terechtkomt. Is er iets wat u kunt doen om uzelf te beschermen? Wat u kunt doen
Pas op voor e-mails met verdachte links. Soms kan een ’Trojaans paard’ (ook wel trojan genoemd) via een achterdeurtje toegang geven tot uw computersysteem, waardoor oplichters persoonlijke gegevens kunnen achterhalen. Ook forums, pornosites, websites die software van onbekende oorsprong aanbieden en sociale netwerksites zijn plekken waar zwendelaars waardevolle gegevens vandaan halen en spyware plaatsen om informatie te stelen. Reageer ook nooit op mail waarin dingen worden beloofd die te mooi zijn om waar te zijn. Misschien hebt u weleens een melding gekregen als: „Uw computer loopt gevaar! Klik hier om uw computer te beveiligen!” of „Gratis screensavers. Klik hier.” Als u klikt, kan het zijn dat u daarmee spyware activeert. Wees ook voorzichtig als u via internet een baan zoekt. Oplichters gebruiken nepsites om ’inschrijvings¨ geld’ te innen en zelfs persoonlijke financiele gegevens te verzamelen. Dieven kunnen nu op afstand¨ inbreken in de databases van bedrijven en financiele instellingen om gegevens te stelen. In januari 2007 hackten criminelen het computersysteem van een warenhuisketen in de VS. Zo konden ze bij de gegevens van miljoenen klanten, waaronder hun creditcardgegevens. In Nigeria lukte het criminelen om de databases van verschillende banken binnen te dringen. Ze stalen 1,5 miljoen pincodes waarmee ze bij automaten geld konden opnemen. Op internet is een levendige zwarte handel ontstaan doordat kwaadwillende werknemers en hackers gestolen creditcardgegevens en zelfs de volledige identiteit van mensen verkopen.
Phishingmail: E-mail die bedoeld is om de ontvanger over te halen wachtwoorden, creditcardnummers of bankgegevens in te vullen op een website die er betrouwbaar uitziet maar dat niet is
Spyware: Een programma dat registreert wat u op de computer doet
Trojaans paard: Een ogenschijnlijk onschuldig programma dat bedoeld is om de beveiliging van een computersysteem te breken
Ontwaakt! januari 2012
11
Geef fraudeurs geen kans DE VOLGENDE PUNTEN ZIJN EEN HULP OM TE VOORKOMEN DAT U HET SLACHTOFFER WORDT: Let erop dat de firewall op uw computer altijd aanstaat en de updates van uw besturingssysteem, programma’s en antivirussoftware geregeld worden uitgevoerd.
1 2
Maak geregeld een back-up van uw bestanden en bewaar die op een veilige plek.
Gebruik uw gezonde verstand. Geloof niet alles wat u op internet vindt. Spreuken 14:15 zegt: „Wie onnozel is, hecht aan ieder woord geloof, wie verstandig is, let op elke stap” (De Nieuwe Bijbelvertaling).
3
Wees niet inhalig (Lukas 12:15). Kijk uit met ’gratis’ aanbiedingen of websites met extreem lage prijzen. Het kan om phishing gaan.
4
Pas op voor ongevraagde mailtjes of msn-berichten. Het is vooral riskant als er links in staan of als er gevraagd wordt om persoonlijke gegevens, zoals een wachtwoord (Spreuken 11:15).
5
Kies wachtwoorden die niet makkelijk te raden zijn. Verander van tijd tot tijd uw wachtwoorden en gebruik niet hetzelfde wachtwoord voor verschillende accounts.
6
Geef uw creditcard- en bankgegevens alleen als u zeker weet dat het om een betrouwbare, beveiligde website gaat.
7
Let erop dat u webadressen goed intypt, vooral ¨ ´ ´ die van financiele instellingen. Door een typefout kunt u terechtkomen op een frauduleuze website.
8
Verstuur vertrouwelijke informatie zoals creditcardgegevens alleen via een versleutelde verbinding en log uit als u klaar bent.
9
Controleer bankafschriften en creditcardoverzichten zorgvuldig en geregeld. Neem onmiddellijk contact op met de bank of creditcardmaatschappij als u een transactie ziet die u niet herkent.
10
Wees voorzichtig met het gebruik van onbeveiligde wifiverbindingen. Via zo’n verbinding kunnen criminelen uw gegevens stelen en u doorlinken naar frauduleuze websites.
11
Antwoord nee op de vraag „Wilt u het wachtwoord opslaan?” Met een trojan kan een opgeslagen wachtwoord achterhaald worden.
12
Ontwaakt! januari 2012
13
De
alpenhoorn
Muziek uit de bergen
L eeuwenlang wordt in de Zwitserse Alpen een uniek instrument gebruikt om te communiceren: de alpenhoorn. Dat lijkt niet zo praktisch, want bepaalde alpenhoorns zijn twee keer zo lang als de mensen die erop blazen. Maar een alpenhoorn kan ´ ´ door een persoon gedragen worden. Er zijn zelfs soorten die uit elkaar gehaald kunnen worden zodat ze in een handzame koffer passen. Het geluid van de alpenhoorn draagt wel tien kilometer
A 14
Ontwaakt! januari 2012
Alpenhoorns kunnen uit elkaar gehaald worden, waardoor ze makkelijk te dragen zijn
In de winter, als de koeien weer op stal stonver, helemaal over de hooggelegen valleien in den, gingen veel herders met hun alpenhoorn de Alpen. naar de stad om iets bij te verdienen. Het inHoe een alpenhoorn gemaakt wordt strument is vroeger ook wel gebruikt om manOmdat de traditionele alpenhoorn gemaakt nen op te roepen voor de oorlog. wordt van sparrenhout uit de bergen, is het Hoe wordt de hoorn bespeeld? niet zo vreemd dat je hem in de Zwitserse Op het eerste gezicht lijkt het makkelijk om Alpen vindt. Sparren die op steile berghellingen groeien, ontwikkelen van nature een krom- een alpenhoorn te bespelen, want je ziet geen vingergaten, kleppen of ventielen. Maar het is ming onder aan de stam. De maker van een alpenhoorn kiest een nog niet zo simpel om de luchttoevoer in de ¨ boom uit en splijt die zorgvuldig in tweeen. buis goed te reguleren zodat de gewenste toon Vervolgens holt hij de helften uit met speciale wordt voortgebracht. Alpenhoorns kunnen maar twaalf natuurbeitels. Dat kan hem wel tachtig uur kosten! ¨ Daarna schuurt en polijst hij de binnenkant tonen produceren. Hoewel niet alle melodieen van de boom tot die glad is. Hij lijmt de helf- op het instrument gespeeld kunnen worden, ten aan elkaar en omwikkelt ze met stroken zijn er speciale muziekstukken voor geschreberkenschors. Hij maakt een houten voet aan ven, en getalenteerde hoornspelers kunnen een de alpenhoorn vast die de hoorn ondersteunt heel repertoire ten gehore brengen. Beroemde componisten hebben in hun orals erop gespeeld wordt. Dan zet hij er een geschikt mondstuk op en versiert hij de klank- kestmuziek het geluid van de alpenhoorn gebeker met schilder- of handsnijwerk. Als laat- bruikt. Zo schreef Leopold Mozart (de vader ste bewerkt hij de hoorn met waterbestendige van Wolfgang Amadeus Mozart) zijn „Sinfonia Pastorella” voor orkest en herdershoorn (een vernis. soort alpenhoorn). Brahms imiteerde het geTradities luid van een Zwitserse alpenhoorn met fluiten Generaties lang gebruikten herders de al- en hoorns, en Beethoven bootste in zijn zespenhoorn om vanaf hooggelegen weiden een de symfonie, de „Pastorale”, de alpenhoorn na signaal te geven zodat hun familie in het dal om de sfeer van het herdersleven op te roepen. wist dat het goed met ze ging. Maar ze gebruikDe oudste Zwitserse vermelding van een alten de hoorn vooral om hun koeien te roepen penhoorn dateert uit 1527 en is aangetroffen voor het melken. Zwitserse melkveehouders in een kasboek van het St. Urban-klooster. Nu, zijn er al heel lang van overtuigd dat het vrien- bijna vijfhonderd jaar later, klinkt het vriendedelijke geluid van de alpenhoorn de koeien tij- lijke geluid van de alpenhoorn nog steeds over de majestueuze alpenweiden van Zwitserland. dens het melken rustig houdt. Ontwaakt! januari 2012
15
Als je het leven
niet meer ziet zitten LK jaar doen zo’n¨ 170.000 mensen in Nederland en Belgie een poging een eind aan E hun leven te maken. In de Bijbel wordt een belangrijke oorzaak genoemd van de wanhoop die velen daartoe drijft. Er wordt in uitgelegd dat we in „kritieke tijden” leven, „die moeilijk zijn door te komen”. Mensen ¨ ervaren het leven als heel zwaar (2 Timotheus 3:1; Prediker 7:7). Als iemand zich overweldigd voelt door de problemen van het leven, kan hij zelfmoord gaan zien als een uitweg. Wat kun je doen als je met dat soort gedachten rondloopt? Je staat er niet alleen voor!
Hoewel je situatie uitzichtloos kan lijken, is het belangrijk te bedenken dat je er niet alleen voor staat en dat tegenwoordig bijna iedereen met problemen te maken heeft. De Bijbel zegt
HULP UIT DE BIJBEL ˘ „Weest over niets bezorgd, maar laat in alles door gebed en smeking te zamen met dankzegging uw smeekbeden bij God bekend worden; en de vrede van God, die alle gedachte te boven gaat, zal uw hart en uw geestelijke vermogens behoeden door bemiddeling van Christus Jezus” (Filippenzen 4:6, 7). ˘ „Ik heb Jehovah geraadpleegd en hij heeft mij geantwoord, en uit al mijn verschrikkingen heeft hij mij bevrijd” (Psalm 34:4). ˘ „Jehovah is nabij de gebrokenen van hart; en de verbrijzelden van geest redt hij” (Psalm 34:18). ˘ „Hij geneest de gebrokenen van hart, en verbindt hun pijnlijke plekken” (Psalm 147:3). 16
Ontwaakt! januari 2012
„dat de gehele schepping tot nu toe voortdurend te zamen zucht en te zamen pijn lijdt” (Romeinen 8:22). Op dit moment lijkt het er misschien op dat je probleem nooit opgelost zal worden, maar vaak verbetert een situatie na verloop van tijd. Waar kun je in de tussentijd hulp vinden?
WAT KUN JE DOEN ALS JE AAN ZELFMOORD DENKT?
Praat over je gevoelens met een evenwichtige vriend die je vertrouwt. De Bijbel zegt: „Een
ware metgezel heeft te allen tijde lief, en is een broeder die geboren wordt voor de tijd dat er benauwdheid is” (Spreuken 17:17). In de Bijbel wordt het verhaal verteld van Job, die in de donkerste periode van zijn leven met anderen over zijn gevoelens praatte. Hij zei dat hij ’walgde van zijn leven’ en voegde eraan toe: „Ik wil de vrije loop laten aan mijn bezorgdheid over mijzelf. Ik wil spreken in de bitterheid van mijn ziel!” (Job 10:1) Anderen in vertrouwen nemen kan ervoor zorgen dat je emoties minder hevig worden en kan je een andere kijk geven op je problemen.1 Stort je hart bij God uit in gebed. Sommigen hebben het idee dat bidden alleen maar een emotionele uitlaatklep is, maar de Bijbel leert iets anders. In Psalm 65:2 wordt Jehovah God de „Hoorder van het gebed” genoemd en 1 Petrus 5:7 zegt over hem: „U ligt hem na aan het hart” (De Nieuwe Bijbelvertaling). De Bijbel benadrukt herhaaldelijk hoe belangrijk het is op God te vertrouwen. Hier volgen een paar voorbeelden: „Vertrouw op Jehovah met heel uw hart en steun niet op uw eigen verstand. Sla in al uw ´´ wegen acht op hem, en hıj zal uw paden recht maken.” — SPREUKEN 3:5, 6. „Hij vervult de wensen van wie hem eren, hij hoort hun hulpgeroep en redt hen.” — PSALM 145:19, Groot Nieuws Bijbel. „Dit is het vertrouwen dat wij jegens hem hebben, dat, ongeacht wat wij vragen overeenkomstig zijn wil, hij ons hoort.”
Praat over je gevoelens met een vriend die je vertrouwt
— 1 JOHANNES 5:14.
„Jehovah is ver van de goddelozen, maar het gebed van de rechtvaardigen hoort hij.” — SPREUKEN 15:29.
Stort je hart bij God uit in gebed
1 Sommigen hebben hulp gekregen door een zelfmoordpreventielijn te bellen of naar een centrum voor geestelijke gezondheidszorg te gaan.
Ontwaakt! januari 2012
17
PR P ROX OXY
Zoek professionele hulp Als je God vertelt over je problemen, zal hij je helpen. De Bijbel geeft niet voor niets de aanmoediging: „Vertrouwt te allen tijde op hem (...) Stort uw hart voor hem uit” (Psalm 62:8). Als er meer nodig is
Uit onderzoek is gebleken dat de meeste mensen die zelfmoord plegen, al langer last hadden van depressiviteit1. Er is dus vaak me1 Meer informatie over depressies is te vinden in de Ontwaakt! van juli 2009, blz. 3-9.
dische hulp nodig. Een arts kan medicijnen of een verandering in het voedingspatroon voorschrijven. Het kan daarnaast ook nuttig zijn om regelmatig aan lichaamsbeweging te doen. Velen hebben baat gehad bij professionele medische zorg.1 In de Bijbel staat veel informatie die je troost en hoop kan geven. Zo wordt in Openbaring 21:4 over Jehovah God gezegd: „Hij zal elke traan uit hun ogen wegwissen, en de dood zal niet meer zijn, noch rouw, noch geschreeuw, noch pijn zal er meer zijn. De vroegere dingen zijn voorbijgegaan.” Die belofte komt van God en erover mediteren kan een hulp zijn. Jehovah’s Getuigen vertellen miljoenen mensen over de hele wereld over deze op de Bijbel gebaseerde belofte. Dat geeft velen in deze moeilijke tijd een echte hoop. Neem voor meer informatie contact op met Jehovah’s Getuigen door naar een Koninkrijkszaal in de omgeving te gaan, naar een van de adressen op bladzijde 5 te schrijven of de website www.watchtower.org te bezoeken. 1 Ontwaakt! spreekt zich niet voor een bepaalde behandeling uit. Iedereen moet zelf zorgvuldig de opties overwegen voordat hij een beslissing neemt.
VOOR FAMILIE EN VRIENDEN Familieleden en goede vrienden zijn vaak de eersten die merken dat iemand die het moeilijk heeft, zelfmoord overweegt. In actie komen kan iemands leven redden! Luister met medegevoel. Erken ¨ dat de problemen die hij meemaakt, reeel zijn. De Bijbel zegt: ’Geef de moedelozen hoop’ (1 Thessalonicenzen 5:14, NBV ). Moedig hem aan om hulp te zoeken en zorg ervoor dat hij die hulp ook inderdaad krijgt.
18
Ontwaakt! januari 2012
TOEVAL OF ONTWERP?
De schokdempende kop van de specht ˘ Mensen krijgen al een hersenschudding als ze worden blootgesteld aan G-krachten van tussen de 80 en 100. Maar een specht die met zijn snavel tegen de stam van een boom hamert, krijgt een kracht van ongeveer 1200 G te verwerken. Hoe komt het dat de specht geen hersenschudding krijgt en zelfs geen hoofdpijn? Wetenswaardigheid: Onderzoekers hebben vier structuren in de kop van de specht ontdekt waardoor die schokken kan absorberen: 1. Een sterke maar flexibele snavel 2. Een tongbeen: een elastische ondersteuning die doorloopt over de hele schedel 3. Een gedeelte met sponsachtig bot in de schedel 4. Ruimte voor een laag hersenvocht tussen de schedel en de hersenen Deze elementen vangen de schokken op, waardoor de specht wel 22 keer per seconde tegen een boom kan hameren zonder dat zijn hersenen beschadigd raken. ¨ Geınspireerd door de kop van de specht zijn onderzoekers erin geslaagd een cilinder te ontwikkelen die bestand is tegen een kracht van wel 60.000 G. Dat resultaat zou onder andere kunnen leiden tot een betere bescherming van vluchtrecorders, die momenteel hooguit bestand zijn tegen 1000 G. Kim Blackburn, onderzoeker aan de Universiteit van Cranfield (Verenigd Koninkrijk), noemt dat wat over de kop van de specht ontdekt is „een fascinerend voorbeeld van de manier waarop de natuur geavanceerde, gecombineerde structuren ontwikkelt om problemen op te lossen die op het eerste gezicht onoverkomelijk lijken”. Wat denkt u? Is de schokdempende kop van de specht door toeval ontstaan of is hij ontworpen?
4
3
1
2
Redheaded woodpecker: 5 2011 photolibrary.com
EEN BLIK OP DE WERELD
Russisch-orthodoxe geestelijken mogen de politiek in „De Russisch-orthodoxe bisschoppenraad heeft zijn geestelijken toestemming gegeven om zich in uitzonderlijke gevallen beschikbaar te stellen voor een politieke functie. Het doel is de kerk te beschermen tegen scheuringen en andere rechtstreekse bedreigingen”, meldt het persbureau RIA Novosti. Volgens een verklaring van de bisschoppen kan dit nodig zijn „ter bestrijding van krachten — binnen de kerk en van andere geloofsrichtingen — die hun politieke stem gebruiken om de orthodoxe kerk tegen te werken”. Nieuwe juridische dilemma’s Toepassingen van de voortplantingsgeneeskunde die ooit sciencefiction leken, veroorzaken nu nieuwe juridische dilemma’s. The Wall Street Journal zegt: „Ieder jaar worden er meer baby’s geboren uit zaadcellen of embryo’s die maanden of jaren opgeslagen hebben gelegen. Soms is een van de ouders, vaak de vader, al overleden.” In de VS krijgen sommige wezen een maandelijkse uitkering van de overheid. Maar het verschilt van staat tot staat of die betalingen ook moeten worden gedaan als het kind verwekt is na de dood van een van de ouders. „De technologie heeft zich veel verder ontwikkeld dan wetgevers ooit hadden kunnen bedenken”, zegt Sonny Miller, jurist in Minnesota. Ongediertebestrijders stonden versteld toen ze in het centrum van Londen op de 72ste verdieping van een wolkenkrabber in aanbouw een vos moesten vangen. Het dier, dat „leefde van etensresten die door bouwvakkers waren achtergelaten”, werd in de omgeving vrijgelaten. — THE TELEGRAPH, LONDEN.
ˆ Bij een enquete in Duitsland zei 76,3 procent van de ondervraagde volwassenen dat flirten „absoluut geen kwaad kan” en „tot niets verplicht”. Bijna de helft van de deelnemers vindt het geen probleem als iemand die getrouwd is, flirt met een vreemde. — APOTHEKEN UMSCHAU, DUITSLAND.
Een landelijk onderzoek in Rusland heeft uitgewezen dat 48 procent van de bevolking vindt dat terreuraanslagen
een onvermijdelijk deel van het leven zijn geworden. — KOMMERSANT, RUSLAND.
„In een schaamteloze poging die aan de middeleeuwen doet denken” probeerden Mexicaanse smokkelaars onlangs een nieuwe manier uit om grenscontroles te ontwijken. Ze gebruikten een krachtige katapult op een aanhanger om drugs over de grens naar de VS te schieten. — REUTERS, VS.
Twee op de vijf zwangerschappen in de stad New York eindigen in een abortus. Deze verhouding is „in ruim tien jaar tijd nauwelijks veranderd”. — THE NEW YORK TIMES, VS.
JONGE MENSEN VRAGEN
Waarom kan ik mijn mond niet houden? Dit artikel zal je helpen te ontdekken WAAROM je af en toe iets verkeerds zegt WAT je kunt doen als het misgaat HOE je je tong kunt beheersen
„Meestal lukt het me vrij goed om m’n tong in bedwang te houden, maar soms gaat het mis. Achteraf kan ik dan wel door de grond zakken!”
„Soms zeg ik iets wat iedereen waarschijnlijk wel denkt maar wat je beter niet hardop kunt zeggen . . . Oeps!”
Chase Allie
WAAROM het gebeurt Sleuteltekst: „Wie nooit iets fouts zegt, is een volmaakt mens” (Jakobus 3:2, Groot Nieuws Bijbel). Het lukt inderdaad niemand om zijn tong volledig te beheersen. De meesten zullen zich herkennen in Annette1, die vaak het gevoel had dat er geen rem tussen haar hersenen en haar mond zat, maar een gaspedaal, waardoor ze er van alles uitflapte. Waargebeurd: „Ik deed wat kleren weg en een vriendin zei dat ze die wel wilde hebben. Zonder na te denken zei ik: ’Die passen jou toch niet.’ Verontwaardigd zei ze: ’Wat! Wou je zeggen dat ik dik ben?’ ” — Corrine. 1 Sommige namen in dit artikel zijn veranderd.
De volgende tests zijn een hulp om erachter te komen waarom je af en toe dingen zegt waar je achteraf spijt van hebt. ˘ Ga na wat je zwakke punten zijn. Ik zeg vaak iets als ik kwaad ben Ik zeg vaak iets zonder na te denken Ik zeg vaak iets zonder dat ik geluisterd heb Iets anders ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ Voorbeeld: „Mijn probleem is dat ik overal een grapje
van maak, en soms valt dat niet zo goed.” — Alexis. ˘ Ga na tegen wie je het vaakst dingen zegt die je niet zo had bedoeld. Je vader/moeder Je broer/zus Een vriend(in) Iemand anders ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ ˝ Voorbeeld: „Het is erg, maar de mensen van wie ik het
meeste hou, kwets ik het makkelijkst. Ik denk dat dat komt doordat ik me zo bij ze op m’n gemak voel dat ik minder nadenk over wat ik zeg.” — Christine. Ontwaakt! januari 2012
21
WAT je kunt doen als het misgaat
„Als de tandpasta eenmaal uit de tube is, kun je die niet meer terugstoppen. Dat geldt ook voor wat je zegt. Als je eenmaal iets kwetsends gezegd hebt, kun je het niet meer terugnemen.” — James.
Sleuteltekst: ’Streef de dingen na die de vrede bevorderen’ ´ (Romeinen 14:19). Een manier waarop je dat advies kunt opvolgen is door sorry te zeggen. Waargebeurd: „Mijn moeder overleed toen ik tien maanden oud was en mijn vader is nooit in beeld geweest, dus ik ben opgevoed door mijn oom en tante. Toen ik een jaar of elf was, voelde ik me op een dag heel eenzaam en boos omdat mijn moeder dood was, en ik wilde me op iemand afreageren. Toen mijn tante me vroeg of ik haar met iets wilde helpen, begon ik tegen haar tekeer te gaan. Aan het eind zei ik ’Ik haat je’ en ’Je bent mijn moeder niet’. Mijn tante keek me geschokt aan. Ze ging naar haar slaapkamer en deed de deur achter zich dicht. Ik hoorde haar huilen en ik voelde me afschuwelijk. Ze had voor me gezorgd en alles voor me gedaan en ik behandelde haar als een stuk vuil. Mijn oom praatte met me over wat er gebeurd was en liet me Bijbelteksten zien over het beheersen van de tong. Later heb ik mijn tante mijn excuses aangeboden en dat meende ik echt. Ik begreep dat ik fout zat.” — Karen. ´ ´ Schrijf hieronder een reden op waarom je het soms moeilijk vindt je excuses aan te bieden. ˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝
Waarom zul je je waarschijnlijk beter voelen als je sorry zegt? ˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝
Hint: Denk na over de principes in Spreuken 11:2 en Mat¨ theus 5:23, 24. Natuurlijk is het nog beter om te voorkomen dat het misgaat zodat het niet nodig is dat je sorry zegt. Hoe kun je dat doen?
Allie: „Voordat ik mijn mond opendoe, vraag ik me af: Wordt de situatie er beter op als ik dit zeg? Welke uitwerking zal het op de ander hebben? Als je twijfelt of je iets wel moet zeggen, kun je waarschijnlijk beter je mond houden.”
Chase: „Als ik iets wil zeggen, probeer ik er eerst bij stil te staan welke invloed het zal hebben op de mensen om me heen. Ik denk dat ik mijn tong beter onder controle krijg naarmate ik ouder word. Je leert echt door ervaring op te doen.”
HOE je je tong kunt beheersen
Lees de volgende Bijbelteksten en kijk bij welke tip ze horen.
Sleuteltekst: „Aarzel nooit om te luisteren, maar wacht met spreken en kwaad worden” (Jakobus 1:19, GNB). Hier volgen een paar tips om je te helpen dat advies toe te passen.
Spreuken 12:16
1
„Probeer jezelf niet te serieus te nemen, dan voel je je ook niet zo snel gekwetst.” — Danette.
Spreuken 17:14
2
„Ik ga een stukje lopen. Dan kan ik even alleen zijn en krijg ik de tijd om af te koelen.” — Brielle.
Spreuken 26:20
3
Prediker 7:9
4
Filippenzen 2:3
5
„Toen ik jonger was, dacht ik dat ik overal op in moest gaan en maakte ik overal een punt van. Maar ik heb geleerd dat je je niet al te druk moet maken.” — Celia. „Als iemand tegen je schreeuwt en je reageert niet, dan wordt hij het uiteindelijk wel zat. Je moet gewoon geduld hebben en geen olie op het vuur gooien.” — Kerrin. „Af en toe erger ik me aan iemand. Dan komt er van alles bij me op wat ik tegen hem of haar zou willen zeggen. Maar als ik even wacht, realiseer ik me dat dat helemaal geen zin zou hebben. Ik heb geleerd dat het beter is om niet meteen iets te zeggen.” — Charles.
VRAAG HET JE OUDERS
Meer artikelen uit de „Jonge mensen vragen”-serie vind je op www.watchtower.org/ypo
Niemand is volmaakt. In Jakobus 3:2 staat: „Wij allen struikelen vele malen.” Vraag je ouders eens welke problemen zij hebben gehad met het leren beheersen van hun tong. Ontwaakt! januari 2012
23
Het is nooit te laat om Gods vriend te worden VERTELD DOOR OLAVI J. MATTILA
„Heeft u er weleens bij stilgestaan dat u nauwkeurige kennis over de Schepper kunt krijgen?” Die vraag werd me gesteld door een Getuige van Jehovah. Dat zette me aan het denken. Ik was toen al in de tachtig en had veel prominenten leren kennen, onder wie politieke leiders. Maar kon ik op dat punt in mijn leven echt God leren kennen en zijn vriend worden? ¨ ¨ K BEN in oktober 1918 geboren in Hyvinkaa (Finland). Al op jonge leeftijd moest ik meehelpen op de boerderij van mijn ouders. We hielden koeien, paarden, kippen en ganzen. Ik leerde om hard te werken en voldoening te halen uit wat ik deed. Mijn ouders moedigden me aan om een goede opleiding te volgen. Na de middelbare school ging ik dan ook uit huis om aan de universiteit te studeren. Ik deed ook aan atletiek en leerde de voorzitter van de Finse atletiekbond kennen, Urho Kekkonen. Ik had toen niet kunnen bedenken dat hij later premier en zelfs president van Finland zou worden. Hij heeft die functies alles bij elkaar zo’n dertig jaar bekleed. En ik had er ook geen idee van dat hij zo’n grote invloed op mijn leven zou hebben.
I
Veranderingen in mijn leven
In 1939 brak er oorlog uit tussen Finland en de Sovjet-Unie. In november van dat jaar werd ik opgeroepen voor het leger, waar ik reservis24
Ontwaakt! januari 2012
ten opleidde. Later werd ik commandant van een ¨ mitrailleur-peloton. Het front was in Karelie, een regio op de grens van Finland en de Sovjet-Unie. In de zomer van 1941 raakte ik bij gevechten in de buurt van de stad Vyborg gewond door een granaat en belandde ik in een militair ziekenhuis. Mijn verwondingen waren zo ernstig dat ik niet verder kon vechten. In september 1944 werd ik uit het leger ontslagen, en ik ging terug naar de universiteit. Daarnaast ging ik weer aan atletiek doen. Drie keer werd ik ´ landskampioen: twee keer op de ´ estafette en een keer met hordelopen. Ik haalde ook een universitaire graad in de techniek en de economie. Ondertussen was Kekkonen een belangrijk politicus geworden. In 1952, tijdens zijn ambtstermijn als premier, vroeg hij me om als diplomaat in China te gaan werken. Daar ontmoette ik verschillende overheidsfunctionarissen, onder wie Mao Zedong. Maar de belangrijkste persoon die ik in China ontmoette, was Annikki, een aantrekkelijke vrouw, die voor het Finse ministerie van Buitenlandse Zaken werkte. In november 1956 trouwden we. Het jaar daarop werd ik overgeplaatst naar ¨ de Finse ambassade in Argentinie. In dat land werden onze twee zoons geboren. In januari 1960 gingen we terug naar Finland. Kort daarna kregen we ons derde kind, een meisje.
Lower left: Ensio Ilmonen/Lehtikuva; lower right: Esa Pyysalo/Lehtikuva
Op het hoogste regeringsniveau
Hoewel ik nooit lid was geweest van een politieke partij, vroeg president Kekkonen me in november 1963 of ik minister van Buitenlandse Handel wilde worden. De daaropvolgende twaalf jaar heb ik zes kabinetsfuncties vervuld, twee keer als minister van Buitenlandse Zaken. In die tijd was ik er vast van overtuigd dat de mens vindingrijk genoeg was om de wereldproblemen op te lossen. Maar het drong al snel tot me door hoe machtsbelust mensen zijn. Ik zag met eigen ogen de schadelijke gevolgen van wantrouwen en jaloezie (Prediker 8:9). Natuurlijk zag ik ook dat er veel mensen zijn die oprecht moeite doen om dingen te verbeteren. Maar uiteindelijk lukt het zelfs leiders die de beste bedoelingen hebben niet om hun doelstellingen te bereiken. In de zomer van 1975 kwamen 35 staatshoofden naar Helsinki voor de Conferentie over Veiligheid en Samenwerking in Europa. Op dat moment was ik minister van Buitenlandse Zaken en een van de persoonlijke adviseurs van president Kekkonen. Ik kreeg de verantwoordelijkheid om de conferentie te organiseren en ontmoette alle deelnemers. In die paar dagen werden mijn diplomatieke vaardigheden tot het uiterste op de proef gesteld. Alleen al het toewijzen van zitplaatsen
was een hele klus omdat alle afgevaardigden zo hun eigen wensen hadden! Toch had ik het gevoel dat de conferentie en de vervolgbijeenkomsten daarvan bijdroegen tot verbeteringen in de mensenrechtensituatie en minder gespannen verhoudingen tussen de supermachten. Ik word me bewust van mijn geestelijke behoeften
In 1983 ging ik met pensioen en verhuisden we naar Frankrijk, waar onze dochter woonde. Toen kregen we een paar zware klappen te verwerken. In november 1994 werd bij Annikki borstkanker geconstateerd. Datzelfde jaar raakte ik betrokken bij een beleggingsfonds dat frauduleus bleek te zijn. Mijn hele leven had ik moeite gedaan om een goede naam op te bouwen. Maar door die ene beoordelingsfout werd mijn reputatie besmeurd. Door de jaren heen ben ik altijd Jehovah’s Getuigen tegengekomen. Hoewel ik het leuk vond om met ze te praten en ik altijd hun tijdschriften aannam, had ik geen tijd voor geestelijke zaken. Maar tegen 2000 zorgde ik voor Annikki, die nog steeds tegen kanker vocht. In september 2002 belde een Getuige van Jehovah bij me aan. Hij stelde de vraag die aan het begin van het artikel staat. Ik dacht: ’Is het echt mogelijk om de waarheid over God te weten? Is het mogelijk om zijn vriend te worden?’ Ik haalde mijn bijbel tevoorschijn, die onder een & Met president Kekkonen en de Amerikaanse president Ford tijdens de conferentie in Helsinki (1975)
Met president Kekkonen en Sovjetleider Brezjnev
dikke laag stof zat, en vanaf die tijd kwamen er geregeld Getuigen bij me om over de Bijbel te praten. In juni 2004 overleed mijn lieve vrouw en bleef ik alleen achter. Ik kreeg natuurlijk emotionele steun van mijn kinderen. Maar de vraag wat er bij de dood gebeurt, bleef me bezighouden. Ik vroeg het aan twee lutherse geestelijken. Die zeiden alleen maar: „Tja, dat zijn nu eenmaal moeilijke vragen.” Ik was niet tevreden met dat antwoord en ik werd me nog sterker bewust van mijn geestelijke behoeften. Door mijn studie van de Bijbel met de Getuigen kreeg ik de nauwkeurige kennis waar ik zo naar verlangde. De Bijbel legt bijvoorbeeld uit dat de dood een toestand is waarbij men zich van niets bewust is, te vergelijken met een slaap, en dat de doden weer tot leven worden gebracht op aarde (Johannes 11:25). Dat gaf me hoop en troost. Al snel had ik de hele Bijbel gelezen. Een Bijbeltekst die veel indruk op me maakte was Micha 6:8: „Wat vraagt Jehovah van u terug dan gerechtigheid te oefenen en goedheid lief te hebben en bescheiden te wandelen met uw God?” De wijsheid en eenvoud van die gedach-
te raakten me. Ik ging er ook door inzien hoe liefdevol en rechtvaardig Jehovah God is. Een hoop voor de toekomst
Terwijl ik de waarheid over God leerde, kreeg ik meer geloof en vertrouwen in hem. Ik ontwikkelde echt een vriendschapsband met mijn Schepper! Ik was onder de indruk van zijn woorden in Jesaja 55:11: „Zo zal mijn woord dat uit mijn mond uitgaat, blijken te zijn. Het zal niet zonder resultaten tot mij terugkeren, maar het zal stellig datgene doen waarin ik behagen heb geschept, en het zal stellig succes hebben in dat waarvoor ik het heb gezonden.” God heeft zijn beloften tot nu toe inderdaad waargemaakt en dat zal hij ook in de toekomst doen. Hij zal tot stand brengen wat menselijke regeringen met al hun politieke conferenties niet hebben kunnen bereiken. Psalm 46:9 zegt bijvoorbeeld: „Hij doet oorlogen ophouden tot het uiteinde der aarde.” Het bezoeken van de bijeenkomsten van Jehovah’s Getuigen betekent veel voor me. Daar heb ik met eigen ogen de oprechte christelijke liefde gezien waaraan Jezus’ ware volgelingen te herkennen zouden zijn (Johannes 13:35). Die liefde stijgt uit boven nationalisme, en dat is iets wat je in de politiek en de commercie niet tegenkomt. Het kostbaarste voorrecht
Ik ben nog steeds actief in de prediking 26
Ontwaakt! januari 2012
Ik ben nu in de negentig en het grootste voorrecht dat ik ooit gehad heb, is dat ik een Getuige van Jehovah ben. De geestelijke leegte die ik voelde, is opgevuld. Ik vind het ook een voorrecht dat ik het doel van het leven en de waarheid over God te weten ben gekomen. Ik ben blij dat ik zelfs op deze leeftijd nog de bijeenkomsten kan bezoeken en kan prediken. Hoewel ik in mijn leven veel invloedrijke mensen ontmoet heb en zware verantwoordelijkheden heb gedragen, is niets te vergelijken met het voorrecht om de Schepper te kennen en zijn vriend te zijn. Ik ben hem heel dankbaar dat hij me de kans heeft gegeven om een van¨ zijn „medewerkers” te worden (1 Korinthiers 3:9). Het is nooit te laat om een vriend te worden van de Schepper, Jehovah God!
VAN ONZE LEZERS
` Waarom ik een glanzende carriere heb opgegeven
(juni 2010) Ik kan niet zeggen hoe dankbaar ik ben voor dit artikel! Ik ben 39 en ik voed in mijn eentje drie kinderen op. In het deel van Rusland waar ik woon, is het heel moeilijk om werk te ´vinden. Maar het voorbeeld van Martha Teresa Marquez heeft me ertoe aangezet om zelf iets te ondernemen. In het artikel stond dat Martha veel tijd aan de prediking besteedde en in haar onderhoud voorzag door op straat zelfgemaakte tamales te verkopen. Ik besloot haar voorbeeld te volgen en pirosjki te maken, Russische pasteitjes. Dat was een goed idee. Het is een gezinsbedrijfje geworden. Mijn kinderen leren hierdoor praktische vaardigheden en krijgen meer verantwoordelijkheidsgevoel. G.M., Rusland
Jonge mensen vragen . . . Hoe kan ik uitleggen wat de Bijbel over homoseksualiteit zegt? (december 2010) Ik ben tien jaar
getrouwd en we hebben een kind. Ik worstel dagelijks met mijn „doorn in het vlees”: mijn homoseksuele verlangens. Dat is door mijn huwelijk niet veranderd. Ik heb me echt ontzettend wanhopig gevoeld omdat het leek alsof ik het gevecht tegen mijn verlangens niet kon winnen. Maar nu ik dit artikel gelezen heb, heb ik niet meer het idee dat ik een hopeloos geval ben. Het is me gelukt het haalbare doel te bereiken om niets ¨ met mijn verlangens te doen (2 Korinthiers 12:7). Naam onvermeld gelaten, Verenigde Staten
Ik heb al homoseksuele verlangens sinds mijn vijfde. Nu ben ik 61, en die verlangens zijn niet minder geworden. Ik vond het vooral mooi dat het artikel zei dat zelfs heteroseksuelen ’hoererij moeten ontvlieden’ en dat er ’onder hen veel vrijgezellen zijn die misschien nooit zullen trouwen, en velen die getrouwd zijn met een invalide partner die seksueel niet meer kan functioneren’. Toch lukt het hun een gelukkig leven te leiden zonder aan hun seksuele impulsen toe te geven. Dus ook mensen met homoseksuele neigingen kunnen een moreel rein leven leiden als ze echt Gods goedkeuring willen hebben. Bedankt dat u degenen onder ons die hiermee te maken hebben, een riem onder het hart steekt. Naam onvermeld gelaten, Verenigde Staten
ANTWOORDEN VAN BLZ. 30 EN 31
(mei 2010) Bedankt voor de nauwkeurige informatie over stotteren. We doen veel moeite om mensen die stotteren erover te informeren dat er veel mogelijkheden zijn om hulp te krijgen. J.F., voorzitter van de Amerikaanse stottervereniging
1. Het moeten tien kamelen zijn, geen elf 2. Rebekka vulde een drinkbak en niet drie vaten 3. De knecht gaf Rebekka een neusring en twee armbanden, geen ketting 4. 160.000 5. C
Wat is er te doen aan stotteren?
Ontwaakt! januari 2012
27
DE ZIENSWIJZE VAN DE BIJBEL
OMOSEKSUALITEIT wordt in veel landen steeds meer geaccepteerd. Een groepering binnen een kerk in de VS zou graag zien dat wat de Bijbel over homoseksualiteit zegt ¨ opnieuw geınterpreteerd wordt „in het licht van¨ wat we nu weten”. En een pastoor in Brazilie die onlangs getrouwd is met een andere man, vond dat er „een nieuwe lezing van de Bijbel” moest komen om de eigentijdse kijk van zijn kerk te ondersteunen. Tegelijkertijd wordt van personen die homoseksuele activiteiten afkeuren vaak gezegd dat ze discrimineren of dat ze homohaters zijn. Wat zegt de Bijbel echt over homoseksualiteit?
Is Gods kijk op homoseksualiteit veranderd?
Eveneens hebben de mannen de natuurlijke gemeenschap met vrouwen opgegeven en zijn ze in lust voor elkaar ontbrand: mannen plegen ontucht met mannen’ (Romeinen 1:26, 27, Willibrordvertaling). Waarom zegt de Bijbel dat homoseksuele handelingen tegennatuurlijk zijn en neerkomen op het plegen van ontucht? Omdat zulke handelingen nooit de bedoeling zijn geweest van de Schepper. Door homoseksuele activiteiten kunnen geen kinderen worden voortgebracht. De Bijbel vergelijkt zulke daden met de seksuele ´ ´ omgang die opstandige engelen voor de zondvloed met vrouwen hadden. Deze engelen kwamen later bekend te staan als demonen (GeneDe Bijbelse kijk De Bijbel zet niet aan tot discriminatie van sis 6:4; 19:4, 5; Judas 6, 7). God zag ook die mensen, maar laat wel duidelijk zien wat Gods seksuele omgang als tegennatuurlijk. kijk op homoseksuele handelingen is. Is homoseksualiteit in bepaalde gevallen te rechtvaardigen? „Je mag niet het bed delen met een man zoSommigen vragen zich misschien af of erals met een vrouw, dat is gruwelijk” (Leviticus felijke factoren, de omgeving of traumatische 18:22, De Nieuwe Bijbelvertaling). Dit verbod maakte deel uit van de wet van ervaringen, zoals misbruik, het rechtvaardigen Mozes en was een van de vele morele wet- dat iemand aan homoseksuele verlangens toe¨ ten die specifiek aan het volk Israel werden geeft. Het antwoord is nee. Sta eens stil bij het gegeven. Toch laat deze wet zien hoe God in volgende voorbeeld: Stel dat iemand heeft wat het algemeen over homoseksuele handelingen sommige wetenschappers een erfelijke aanleg denkt, want er wordt gezegd: ¨ „Dat is gruwe- voor alcoholisme noemen of dat hij is opgelijk.” De volken rondom Israel praktiseerden groeid in een gezin waar drankmisbruik heel homoseksualiteit, incest, overspel en andere normaal was. De meeste mensen zouden met dingen die bij de Wet verboden waren. Daar- zo iemand meevoelen. Maar ze zouden hem om waren die volken in Gods ogen onrein (Le- om die reden nog niet aanmoedigen door te viticus 18:24, 25). Veranderde de Bijbelse kijk gaan met drinken of zijn gevecht tegen drankin het christelijke tijdperk? Sta eens stil bij de misbruik op te geven. volgende Bijbeltekst: Datzelfde gaat op voor homoseksuele nei’God heeft hen prijsgegeven aan onterende gingen. Hoewel de Bijbel personen die met zulhartstochten. Hun vrouwen hebben de natuur- ke gevoelens worstelen niet veroordeelt, wordt lijke omgang verruild voor de tegennatuurlijke. eraan toegeven op geen enkele manier vergoe-
H
28
Ontwaakt! januari 2012
¨ Moet Gods kijk op homoseksualiteit opnieuw geınterpreteerd worden?
dig verklaard in de naam van onze Heer Jezus Christus en met de geest van onze God.” Het is duidelijk dat personen die God oprecht wilden aanbidden en zich aan zijn normen wilden houden van harte welkom waren in de christelijke gemeente in de eerste eeuw. Dat geldt ook nu voor oprechte personen die graag Gods goedkeuring willen — niet door de Wat is Gods wil voor mensen Bijbel opnieuw te interpreteren maar door hun met homoseksuele verlangens? De Bijbel verzekert ons dat het Gods wil is leven er in overeenstemming mee te brengen. dat „alle soorten van mensen worden gered en tot een nauwkeurige¨ kennis van de waarheid komen” (1 Timotheus 2:4). Hoewel de Bijbel WAT DENKT U? het praktiseren van homoseksualiteit afkeurt, wordt daarin niet tot homohaat aangezet. ˘ Wat zegt de Bijbel over homoseksuele We kunnen Gods kijk op homoseksualiteit handelingen? — Romeinen 1:26, 27. ¨ niet aanpassen aan onze eigen ideeen. In 1 Ko˘ Discrimineert de Bijbel mensen ¨ rinthiers 6:9, 10 zegt de Bijbel duidelijk dat met homoseksuele neigingen? ¨ „mannen die bij mannen liggen” tot de perso— 1 Timotheus 2:4. nen behoren die niet in Gods koninkrijk zullen ˘ Is het mogelijk om niet aan komen. Maar vers 11 voegt daar de vertrooshomoseksuele verlangens toe te geven? tende gedachte aan toe: „Toch zijn sommigen ¨ — 1 Korinthiers 6:9-11. van u dat geweest. Maar gij zijt rein gewassen, maar gij zijt geheiligd, maar gij zijt rechtvaar-
lijkt. Daarbij maakt het niet uit of zulke neigingen het gevolg zijn van erfelijke factoren of dat ze een andere oorzaak hebben (Romeinen ¨ 7:21-25; 1 Korinthiers 9:27). In plaats daarvan biedt de Bijbel praktische raad en aanmoediging om mensen te helpen niet aan zulke verlangens toe te geven.
Ontwaakt! januari 2012
29
VOOR GEZINSBESPREKING
Wat klopt er niet op dit plaatje? Lees Genesis 24:1-4, 10-23. Welke drie dingen op dit plaatje zijn fout? Schrijf je antwoorden hieronder op en maak het plaatje af door het in te kleuren. 1˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝ 2˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝ 3˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝
GESPREKSONDERWERP: Welke belangrijke eigenschappen had Rebekka? HINT: Lees Spreuken 31:17, 27, 29-31; 1 Petrus 4:9. Hoe kun je net als Rebekka zijn? HINT: Lees Spreuken 11:25; Romeinen 12:11.
OM ALS GEZIN TE DOEN: Schrijf de naam op van iemand die je graag wilt helpen. Maak dan een lijstje van dingen die je voor hem of haar kunt doen. Laat het lijstje aan de rest van het gezin zien. Bepaal samen wat je voor de persoon gaat doen en wanneer. Vertel nadat je de persoon geholpen hebt aan de rest van het gezin welk gevoel je daaraan overhield.
˘ De antwoorden staan op blz. 27
Ga naar www.jw.org als je extra printjes wilt maken van deze rubriek
Verzamel en leer
Laatste Bijbelboek geschreven
98 n.Chr.
Uitknippen, dubbelvouwen en bewaren
BELOOFDE LAND
1 n.Chr.
EGYPTE
UZ?
Woonde in Uz
Adam geschapen
13
VRAGE N A. Job had in totaal zonen en dochters. B. Wat pakte Satan van Job af? C. Maak de volgende uitspraak van Job af: „Totdat ik de laatste adem uitblaas, zal ik . . .”
4026 v.Chr.
BIJBEL K AART
JOB
Leefde rond 1600 v.Chr.
J O B
Een man van wie God zei dat hij „eerlijk en oprecht” was (Job 1:8, Groot Nieuws Bijbel). Hoewel zijn vrouw en anderen hem onder druk zetten, bleef hij God dienen (Job 1:20-22; 2:9, 10). Dat hij volhield en dat het goed met hem afliep, geeft ons de moed om ondanks problemen door te gaan en God trouw te blijven (Job 42:12-17; Jakobus 5:11). ANT WOORDE N A. 14, 6 (Job 1:2; 42:13). B. Zijn vee, knechten, kinderen en gezondheid (Job 1:13-19; 2:4-7). C. „ . . . mijn rechtschapenheid niet van mij laten wijken!” (Job 27:5)
Mensen en landen 4. Ik heet Lukas en ik ben zeven jaar. Ik woon in Duitsland. Hoeveel Getuigen van Jehovah zijn er ongeveer in Duitsland? Zijn dat er 60.000, 100.000 of 160.000? 5. Waar woon ik? Zet een rondje om de goede letter. Zet een stip op de plaats waar jij woont. Dan kun je zien hoe ver Duitsland bij jou vandaan is.
Zoek het plaatje Kun je deze plaatjes in dit tijdschrift vinden? Vertel iets over elk plaatje.
C
D
A B
Ontwaakt! januari 2012
31
Ze waarderen Gods liefde ˘ Jezus leerde ons om waardering te hebben voor Gods liefde. Hij zei: „God heeft de wereld zozeer liefgehad dat hij zijn eniggeboren Zoon [Jezus] heeft gegeven, opdat een ieder die geloof oefent in hem, niet vernietigd zou worden, maar eeuwig leven zou hebben” (Johannes 3:16). Gods liefde voor ons en het schitterende vooruitzicht dat mogelijk wordt gemaakt doordat hij zijn Zoon heeft gegeven, worden beklemtoond in het boek Nader dicht tot Jehovah. Een vrouw in Florida schreef: „Door het lezen van hoofdstuk 5 raakte ik diep onder de indruk van Jehovah’s liefde, wijsheid en grote macht. Toen ik over zijn schepping mediteerde, ging ik nog meer van hem houden.” Een vrouw uit South Dakota vertelde: „Al meer dan dertig jaar vind ik het moeilijk om liefde te uiten (of me geliefd te voelen). Dit boek helpt me meer dan enig ander boek ooit heeft gedaan.” In het boek Nader dicht tot Jehovah (320 bladzijden) worden Gods voornaamste eigenschappen besproken: macht, gerechtigheid, wijsheid en liefde. U kunt dit boek aanvragen door de bon in te vullen en naar een van de adressen op bladzijde 5 te sturen.
Q Graag zou ik vrijblijvend dit boek ontvangen. Taal:
Naam
Adres
Q Neem contact met me op in verband met een gratis Bijbelcursus bij mij thuis.
www.watchtower.org
Postcode
NADER DICHT TOT
JEHOVAH
Plaats
g12 01-O