!"#2 MEI 2012
Komt er ooit een eind aan ONRECHT?
!"#2
GEMIDDELDE OPLAGE 41.042.000 VERSCHIJNT IN 84 TALEN
Komt er ooit een eind aan ONRECHT? 3 De pijnlijke gevolgen van onrecht 4 Oorzaken van onrecht 6 Zelf iets doen tegen onrecht 8 Echte gerechtigheid onder Gods regering
10 De zienswijze van de Bijbel Hoe kan ’de waarheid u vrijmaken’? 12 „Wat een neus!” 15 De Bijbel: Een boek van ¨ nauwkeurige profetieen — Deel 1 19 Jonge mensen vragen Waarom begrijpen mijn ouders me niet? 22 Toeval of ontwerp? De hydrofiele dekschildjes van een woestijnkever 23 Een mijlpaal in Malawi Duizend Koninkrijkszalen! 26 Cyberaanval! 29 Een blik op de wereld 30 Voor gezinsbespreking 32 „De vroegere dingen zullen niet in het hart opkomen”
De pijnlijke gevolgen van ONRECHT 2010 werd Michael vrijgelaten uit een geItenNvangenis in Texas nadat hij 27 jaar had gezevoor verkrachting. Hij werd vrijgelaten toen DNA-tests — die nog niet bestonden toen hij veroordeeld werd — uitwezen dat hij onschuldig was. Later werd bekend wie de daders waren, maar die konden niet meer vervolgd worden omdat het misdrijf inmiddels verjaard was. Veel criminelen slagen erin om uit handen van¨ justitie te blijven. Zo is in Groot-Brittannie „het aantal onopgeloste moorden de afgelopen tien jaar verdubbeld, waardoor bij steeds meer mensen de bezorgdheid toeneemt dat politie en justitie niet in staat zijn gewelddadige criminaliteit aan te pakken”, meldde The Telegraph. In augustus 2011 had de Britse politie moeite om grip te krijgen op de rellen in Birmingham, Liverpool, Londen en andere steden. Gewelddadige groepen staken dingen in brand, gooi-
den winkelruiten in en sloegen aan het plunderen. Daardoor werden niet alleen bedrijven, huizen en auto’s vernield, maar gingen ook inkomstenbronnen verloren. Wat was het motief ? In veel gevallen pure hebzucht. Maar voor sommigen was het een reactie op vermeend onrecht. Volgens commentators zaten er onder deze relschoppers gefrustreerde ’randgroepjongeren’ die in achterstandswijken opgroeien en geen toekomstperspectief hebben. De man Job die in de Bijbel wordt genoemd, zei: „Ik blijf om hulp schreeuwen, maar er is geen recht” (Job 19:7). Ook in deze tijd verlangen veel mensen wanhopig naar gerechtigheid. Is er iemand die de macht heeft om een eind te maken aan onrecht? Of is de hoop op ¨een rechtvaardige toekomst alleen maar een naıeve illusie? Om een overtuigend antwoord op die vragen te krijgen, is het nodig om eerst een paar grondoorzaken van onrecht te analyseren. Ontwaakt! mei 2012
3
Oorzaken van ONRECHT A
B
HEBZUCHT Er wordt wel gezegd dat hebzucht gezond is en goed. Maar dat is niet waar. Hebzucht leidt tot ellende. Zo ligt hebzucht vaak ten grondslag aan boekhoudfraude, risicovolle leningen en ponzischema’s (beleggingsvorm die op een piramidespel lijkt). De gevolgen ¨ ervan, zoals het instorten van de financiele wereld, hebben veel mensen in de problemen gebracht. Het is waar dat sommige slachtoffers zelf hebzuchtig waren. Maar er werden ook
!"#$
4
hardwerkende mensen door getroffen, van wie sommigen hun huis en pensioen zijn kwijtgeraakt.
VOOROORDEEL Mensen worden unfair behandeld en zelfs gediscrimineerd op grond van hun ras, huidskleur, geslacht, status of geloof. Een ´ comite van de Verenigde Naties concludeerde bijvoorbeeld dat de dood van een zwangere vrouw in een Zuid-Amerikaans land te wijten was aan nalatigheid van medisch personeel. Ze was gediscrimineerd vanwege haar ras en sociaaleconomische achtergrond. In extreme gevallen heeft vooroordeel zelfs geleid tot etnische zuiveringen en genocide. ANTISOCIAAL GEDRAG In een handboek over dit onderwerp stond: „Elk jaar worden tienduizenden gezinnen uiteengerukt, honderddui¨ zenden levens geruıneerd en eigendommen ter waarde van miljoenen dollars vernield als gevolg van antisociaal gedrag. Onze maatschappij is zo doortrokken van geweld en agressie dat het goed voor te stellen is dat historici het laatste deel van de twintigste eeuw in de toekomst niet zullen typeren als het ’ruimtevaarttijdperk’ of het ’informatietijdperk’ maar als het ’antisociale tijdperk’: de tijd waarin de
DIT TIJDSCHRIFT IS BEDOELD voor het hele gezin. Het laat zien hoe u het hoofd kunt bieden aan de problemen van deze tijd. Het bevat nieuwsitems, vertelt over mensen in allerlei landen en wijdt aandacht aan godsdienst en wetenschap. Maar het doet meer. Het blijft niet aan de oppervlakte, maar wijst op de diepere betekenis achter de huidige gebeurtenissen; het blijft daarbij altijd politiek neutraal en kent geen rassendiscriminatie. Het belangrijkste is echter dat dit tijdschrift vertrouwen opbouwt in de belofte van de Schepper dat hij een nieuwe wereld van vrede en zekerheid tot stand zal brengen die het huidige goddeloze, wetteloze samenstel van dingen binnenkort zal vervangen.
Top left: 5 Adam Dean/Panos Pictures; top center: 5 Matthew Aslett/Demotix/CORBIS; top right: 5 David Turnley/CORBIS
IJNA tweeduizend jaar geleden schetste de Bijbel een opmerkelijk nauwkeurig maatschappelijk profiel van deze tijd: ’In de laatste dagen zullen kritieke tijden aanbreken, die moeilijk zijn door te komen. Want de mensen zullen zichzelf liefhebben, het geld liefhebben, ondankbaar zijn, deloyaal, zonder natuurlijke genegenheid, niet ontvankelijk voor enige overeenkomst, zonder liefde voor het goede, verraders, onbezonnen, opgeblazen van trots, met meer liefde voor genoegens dan liefde voor ¨ God’ (2 Timotheus 3:1-4). Veel mensen zullen het ermee eens zijn dat deze negatieve kenmerken tegenwoordig steeds meer voorkomen. Die kenmerken komen onder andere tot uiting in hebzucht, vooroordeel, antisociaal gedrag, corruptie en grote economische ongelijkheid. In dit artikel worden deze problemen verder belicht.
Deze publicatie is niet voor de verkoop bestemd maar wordt verschaft als onderdeel van een wereldwijd Bijbels onderwijzingswerk dat gesteund wordt door vrijwillige bijdragen. Tenzij anders vermeld, is de gebruikte Bijbelvertaling de Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift — met studieverwijzingen (uitgave 2004). De afkorting v.G.T. betekent „voor de gewone tijdrekening”. G.T. staat voor „van de gewone tijdrekening”. Awake! (ISSN 0005-237X) is published monthly by Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.; L. Weaver, Jr., President; G.F. Simonis, Secretary-Treasurer; 25 Columbia Heights, Brooklyn, NY 11201-2483, and in England by Watch Tower Bible and Tract Society of Britain, The Ridgeway, London NW7 1RN (Registered in England as a Charity). Uitgegeven door Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap, Noordbargerstraat 77, NL-7812 AA Emmen, Nederland. Christelijke Gemeente van Jehovah’s Getuigen (Verantwoordelijke uitgever: Marcel Gillet), Potaardestraat 60, B-1950 Kraai¨ nem, Belgie, PP-PB BRUXELLES X - BRUSSEL X No. 10/667. 5 2012 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Alle rechten voorbehouden. Printed in Britain. May 2012
Vol. 93, No. 5
Monthly
DUTCH
C
B
A. Een man in China wordt opgepakt vanwege etnisch geweld B. Plunderingen en vernielingen in Londen C. Troosteloze armoede in een Rwandees vluchtelingenkamp
Is er een oplossing? maatschappij zichzelf de oorlog verklaarde” (Handbook of Antisocial Behavior). Sinds dit In 1987 kwam de toenmalige premier van boek in 1997 gepubliceerd werd, zijn de hou- Australie¨ met de doelstelling dat er in 1990 ding en het gedrag van mensen er niet op voor- geen enkel Australisch kind meer in armoede zou leven. Dat doel is nooit behaald. De preuitgegaan. mier had later spijt van zijn uitspraak. CORRUPTIE In een rapport over corruptie in Al is iemand nog zo machtig, vermogend of Zuid-Afrika werd gezegd dat het bestuur van invloedrijk, omdat hij een mens is, kan hij geen een van de provincies in een periode van zeeind maken aan onrecht. Ook machtige menven jaar meer dan 81 procent van het budget sen krijgen te maken met onrecht, ouderdom voor gezondheidszorg (omgerekend ruim drie en de dood. Deze realiteit doet denken aan de miljard euro) voor verkeerde doeleinden had volgende Bijbelverzen: gebruikt. Geld dat „bedoeld was voor het on„Het staat niet aan een man die wandelt, zelfs derhoud van ziekenhuizen, klinieken en gemaar zijn schrede te richten.” — Jeremia 10:23. zondheidscentra in de provincie”, is daar nooit „Stelt uw vertrouwen niet op edelen, (...) aan terechtgekomen, zei het tijdschrift The Public wie geen redding toebehoort.” — Psalm 146:3. Manager. Als we die wijze woorden ter harte nemen, GROTE ECONOMISCHE ONGELIJKHEID In 2005 zullen we niet gedesillusioneerd raken als menging bijna 30 procent van het jaarlijkse inko- selijke inspanningen niets opleveren. Moeten we ¨ men van Groot-Brittannie naar de best verdie- de moed dan maar opgeven? Nee. In het laatste nende 5 procent, stond in het blad Time. En in artikel zullen we zien dat er een rechtvaardige de Verenigde Staten ging ruim 33 procent van wereld op komst is. Maar ondertussen kunnen het nationaal inkomen naar de best verdienende we zelf ook iets doen. We kunnen onszelf onder5 procent. Wereldwijd moeten zo’n 1,4 miljard zoeken en ons afvragen: Kan ik anderen eerlijmensen rondkomen van 1,25 dollar of minder ker en onpartijdiger behandelen? Zijn er terreiper dag, en elke dag sterven er 25.000 kinderen nen waarop ik verbeteringen kan aanbrengen? Het volgende artikel gaat hier verder op in. als gevolg van armoede.
TALEN: Afrikaans, Albanees, Amharisch, Arabisch, Armeens, Bemba, Birmaans (Myanmar), Bislama, Bulgaars, Cebuano, Chichewa, Chinees (traditioneel)7 (audio alleen in Mandarijn), Chinees (vereenvoudigd), Chitonga, Deens7, Duits67, Engels67, Estisch, Ewe, Fiji, Fins7, Frans687, Georgisch, Grieks, Gujarati, Hebreeuws, Hiligaynon, Hindi, Hongaars, Ibo, IJslands, Iloko, Indonesisch, Italiaans67, Japans67, Joruba, Kanarees, Kinyarwanda, Kirgizisch, Kirundi, Koreaans67, Kroatisch, Lets, Lingala, Litouws, Lozi, Macedonisch, Malagasi, Malayalam, Maltees, Nederlands67, Noors7, ¨ Oekraıens, Pedi, Pools67, Portugees687, Punjabi, Rarotongaans, Roemeens, Russisch67, Samoaans, Servisch, Sesotho, Shona, Singalees, Sloveens, Slowaaks, Spaans67, Swahili, Tagalog7, Tamil, Thais, Tokpisin, Tongaans, Tsjechisch7, Tsonga, Tswana, Turks, Twi, Urdu, Vietnamees, Xhosa, Zoeloe, Zweeds7 6 Ook verkrijgbaar op cd. 8 Ook verkrijgbaar als mp3 op cd-rom. 7 Ook te downloaden als audiobestand op www.jw.org.
WILT U MEER INFORMATIE OF EEN GRATIS BIJBELCURSUS? Schrijf dan naar het plaatselijke kantoor van Jehovah’s Getuigen. Een complete lijst met adressen vindt u op www.watchtower.org/ address. Amerika, Verenigde Staten van: 25 Columbia Heights, Brooklyn, NY 11201-2483. ¨ ¨ Australie: PO Box 280, Ingleburn, NSW 1890. Belgie: rue d’Argile-Potaardestraat 60, B-1950 Kraainem. Curacao: PO Box 4708, Willemstad. Duitsland: D-65617 Selters. Frankrijk: BP 625, ¸ ¨ ¨ F-27406 Louviers Cedex. Groot-Brittannie: The Ridgeway, Londen NW7 1RN. Indonesie: PO Box ¨ 2105, Jakarta 10001. Italie: Via della Bufalotta 1281, I-00138 Rome RM. Nederland: Noordbargerstraat 77, NL-7812 AA Emmen. Portugal: Apartado 91, P-2766-955 Estoril. Spanje: ´ Apartado 132, 28850 Torrejon de Ardoz (Madrid). Suriname: PO Box 2914, Paramaribo.
Ontwaakt! mei 2012
5
Zelf iets doen tegen ONRECHT NZE Schepper wil dat we gelukkig zijn, geO moedsrust hebben en tot het geluk van anderen bijdragen. Daarom vraagt hij van ons dat we ’gerechtigheid oefenen en goedheid liefhebben’ (Micha 6:8). Hoe kunnen we dat doen? We Vooroordelen kunnen overwonnen worden moeten eigenschappen ontwikkelen die voorkodoor Gods liefde te imiteren men dat we onrecht veroorzaken. Hier volgen een paar manieren waarop de Bijbel ons daarbij kan helpen. diezelfde periode ging ze naar een bijeenkomst HEBZUCHT OVERWINNEN Het krachtigste wa- van Jehovah’s Getuigen, waar ze diep onder de pen tegen hebzucht is liefde. Daarbij gaat het indruk was van het hartelijke welkom dat ze van niet om sentimentaliteit of romantische liefde zowel zwarte als blanke Getuigen kreeg. Al snel maar om een liefde waarbij iemand zich voor ging ze inzien dat alleen God mensen van binanderen wegcijfert. Die liefde is „vriendelijk”, nen kan veranderen. Toen ze de echte liefde on„zoekt niet haar eigen belang” en is niet be- dervond van de blanke Getuigen — mensen die ze naar eigen zeggen kort daarvoor „nog zonder perkt ¨ tot familieleden en vrienden (1 Korinthiers 13:4, 5). „Als gij liefhebt die u liefhebben, aarzeling gedood zou hebben om de zaak van wat voor beloning hebt gij dan?”, vroeg Jezus, de revolutie te bevorderen” — werd haar hart zo geraakt dat ze onbedaarlijk begon te huilen. en hij voegde eraan toe ¨ dat zelfs slechte mensen dat doen (Mattheus 5:46).
VOOROORDELEN OVERWINNEN In Handelingen 10:34, 35 staat: ’God is niet partijdig, maar in elke natie is de mens die hem vreest en rechtvaardigheid beoefent, aanvaardbaar voor hem.’ God redt mensen niet op basis van hun ras, status of geslacht. Hij ziet het zo: „Het doet er niet meer toe of u Jood bent of Griek, slaaf of vrij mens, man of vrouw” (Galaten 3:28, Groot Nieuws Bijbel). Als we een voorbeeld nemen aan God, kunnen we vooroordelen overwinnen. Sta eens stil bij het verhaal van Dorothy, die in de VS woonde. Dorothy was zo woedend over rassendiscriminatie dat ze mee wilde doen aan een gewapende revolutie om het lijden van de onderdrukte zwarte bevolking te verlichten. Maar in 6
Ontwaakt! mei 2012
Firuddin en Zahra
ANTISOCIAAL GEDRAG OVERWINNEN Sommigen van de eerste volgelingen van Jezus waren voordat ze christenen werden dronkaards, oplichters en lasteraars geweest. Maar met Gods hulp overwonnen ze dit negatieve gedrag en leerden ze liefde, vriendelijkheid en goedheid (1 Korin¨ thiers 5:11; 6:9-11; Galaten 5:22). Ook in deze tijd hebben miljoenen mensen hun leven in positieve zin veranderd door God te gaan aanbidden. Een voorbeeld hiervan is Firuddin, die in Azerbeidzjan woont. Firuddin groeide op in een weeshuis, waar hij vaak met andere jongens vocht. Als volwassene werd hij instructeur in gevechten van man tegen man. Hij vertelt: „Ik was grof, wreed en gewelddadig. Als mijn vrouw, Zahra, bij de maaltijd iets vergat, al was het een tandenstoker, sloeg ik haar. En als een man naar haar keek als we samen ergens liepen, sloeg ik hem in elkaar!” Op een dag werd hem verteld dat Jezus aan God had gevraagd of Hij de soldaten wilde vergeven die hem aan een paal hadden gehangen (Lukas 23:34). Dat raakte hem diep. Alleen Gods Zoon zou zoiets kunnen doen, dacht hij. Hij besloot op zoek te gaan naar God. Toen Jehovah’s Getuigen hem een gratis Bijbelcursus aanboden, ging hij daarop in. Al snel ging zijn persoonlijkheid erop vooruit. Zijn vrouw merkte dat hij een stuk vriendelijker tegen haar werd en wilde daarom ook de Bijbel bestuderen. Nu aanbidden ze samen God en hebben ze een harmonieus huwelijk. Natuurlijk zullen veranderingen die wij persoonlijk aanbrengen geen radicale verandering in de hele wereld veroorzaken. Maar stel nu dat God van plan is om een nieuwe, rechtvaardige wereld tot stand te brengen? Hij heeft tenslotte de macht ervoor! En sta hier eens bij stil: in het vorige ¨ artikel hebben we gezien dat in 2 Timotheus 3:1-4 duidelijk is voorzegd hoe de meeste mensen in onze tijd zouden zijn. Die voorspelling is tot in detail uitgekomen, en¨ dat geldt ook voor veel ¨ andere Bijbelprofetieen. Het is dus niet naıef als we Gods belofte om een eind te maken aan al het onrecht serieus nemen. God zal dat voornemen vervullen. Hoe zal hij dat doen?
HEIDES ZOEKTOCHT NAAR GERECHTIGHEID „Ik wond me op over racisme, oorlogen, armoede en ander onrecht, en ik was op zoek naar een oplossing”, vertelt Heide, die in de VS woont. „Ik probeerde me in te zetten voor de burgerrechtenbeweging en sloot me uiteindelijk aan bij een politieke partij, maar die leken allebei niet echt iets te kunnen veranderen. Ik vond dat er een radicalere verandering nodig was, en de hippiebeweging leek veelbelovend. Maar ook daarin werd ik teleurgesteld. Ik zag dat veel ¨ hippies meer geınteresseerd waren in seks, drugs en rock-’n-roll dan in het veranderen van de maatschappij. Daardoor werd ik heel depressief. Toen ontmoette ik een Getuige van Jehovah die me aan de hand van de Bijbel liet zien welke veranderingen God belooft. Ze liet me Bijbelteksten lezen als Openbaring 21:3, 4, waar staat dat God alle tranen uit onze ogen zal wissen en een eind zal maken aan rouw, verdriet en pijn — vaak veroorzaakt door onrecht. Ik vroeg me af of die beloften echt zouden uitkomen. Mijn twijfel werd weggenomen toen ik las wat de Bijbel over Gods macht en liefde zegt en toen ik de liefde onder Jehovah’s Getuigen ondervond. Ik zie nu vol verlangen uit naar de vervulling van Gods beloften.”
ECHTE GERECHTIGHEID onder Gods regering ¨ IJBELPROFETIEEN laten zien dat God deze wereld zal vervangen door een nieuwe wereld. En die nieuwe wereld zal maar ´ ´ een regering hebben: Gods Koninkrijk, waarvan Jezus Christus de koning is (Openbaring 11:15). Er zijn twee manieren waarop dat Kozal Jezus „de arme die om hulp schreeuwt, beninkrijk onrecht zal uitbannen: vrijden, ook de ellendige en al wie geen helper 1. Gods Koninkrijk zal een eind maken aan on- heeft. (...) Van onderdrukking en van geweld ¨ rechtvaardige, onbekwame regeringen. Daniel zal hij hun ziel verlossen, en hun bloed zal 2:44 zegt: „In de dagen van die koningen [re- kostbaar zijn in zijn ogen” (Psalm 72:12-14). geringen] zal de God des hemels een koninkrijk oprichten (...) Het zal al deze [door men- Voldoende voedsel voor iedereen. „De aarde sen opgerichte] koninkrijken verbrijzelen en zelf zal stellig haar opbrengst geven; God, onze er een eind aan maken, en zelf zal het tot on- God, zal ons zegenen” (Psalm 67:6). „Er zal volop koren op aarde blijken te zijn; op de top bepaalde tijden blijven bestaan.” der bergen zal overvloed zijn” (Psalm 72:16). 2. Gods Koninkrijk zal slechte mensen verwijde- Jezus gaf door een wonder duizenden menren en rechtvaardige mensen redden. In Psalm sen tegelijk te eten — een voorproefje van wat 37:10 staat: „Nog maar een korte tijd en de hij door middel van Gods Koninkrijk zal doen ¨ goddeloze zal er niet meer zijn.” En vers 28 (Mattheus 14:15-21; 15:32-38). zegt: „Jehovah heeft gerechtigheid lief, en hij zal zijn loyalen niet verlaten. Tot onbepaalde Rechtspraak zonder de invloed van menselijke beperkingen. „Geen schepping is voor zijn tijd zullen zij stellig worden behoed.” [Gods] ogen niet openbaar, maar alle dingen Die „loyalen” zullen de vervulling meemaliggen naakt en openlijk tentoongesteld voor ken van wat Jezus in het Onzevader zei: „Uw de ogen van hem aan wie wij rekenschap hebkoninkrijk kome. Uw wil geschiede, gelijk in ¨ ¨ ben af te leggen” (Hebreeen 4:13). En over de hemel, zo ook op aarde” (Mattheus 6:10). Christus wordt gezegd: „Hij zal niet oordelen Wat is Gods wil voor de aarde? naar wat Zijn ogen zien en Hij zal niet vonnisDe toekomst onder Gods Koninkrijk sen naar wat Zijn oren horen. Hij zal de armen Geen corruptie en onderdrukking meer. Over recht doen in gerechtigheid en de zachtmoedi¨ Jezus Christus wordt in Hebreeen 1:9 gezegd: gen van het land zal Hij met rechtvaardigheid „Gij hebt rechtvaardigheid liefgehad en wette- vonnissen” (Jesaja 11:3, 4, Herziene Statenverloosheid gehaat.” Als rechtvaardige Regeerder taling).
B
8
Ontwaakt! mei 2012
Onder Gods Koninkrijk zal er geen honger, vooroordeel en onrecht meer zijn
Gods Koninkrijk is nabij!
Dat de wereld zo achteruitgaat, bewijst dat het niet lang meer zal duren voordat God zal ingrijpen. „Wanneer de goddelozen uitspruiten als de plantengroei en alle beoefenaars van wat schadelijk is bloeien, is het opdat zij voor eeuwig verdelgd worden”, zegt Psalm 92:7. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we Gods goedkeuring krijgen en gered worden? Jezus Chris-
ALS HET LEVEN ONEERLIJK LIJKT Emily, die in de VS woont, was zeven toen ze te horen kreeg dat ze leukemie had. Terwijl haar vriendjes en vriendinnetjes hooguit af en toe te maken hebben met een verkoudheid of griepje, moet Emily al een aantal jaren zware
tus zei: „Dit betekent eeuwig leven, dat zij voortdurend kennis in zich opnemen van u, de enige ware God, en van hem die gij hebt uitgezonden, Jezus Christus” (Johannes 17:3). Als u graag die waardevolle kennis wilt hebben, praat dan net als Heide, Dorothy en Firuddin eens met Jehovah’s Getuigen. Zij zijn bereid uw vragen kosteloos en vrijblijvend te beantwoorden.
behandelingen ondergaan, waaronder chemokuren. „Leukemie is eng!”, zegt ze. Ondanks haar ernstige ziekte gaat ze niet bij de pakken neerzitten. Ze kijkt uit naar de tijd onder Gods Koninkrijk wanneer „geen inwoner zal zeggen: ’Ik ben ziek’ ” (Jesaja 33:24). Ze zegt: „Mijn lievelingstekst is Markus 12:30: ’Gij moet Jehovah, uw God, liefhebben met geheel uw hart en met geheel uw ziel en met geheel uw verstand en met geheel uw kracht.’ Als ik tot Jehovah bid, maakt hij me sterk. Ik bedank Jehovah dat hij me mijn familie, mijn gemeente en de hoop op eeuwig leven in het Paradijs heeft gegeven. Die hoop betekent heel veel voor me.”
DE ZIENSWIJZE VAN DE BIJBEL
Hoe kan ’de waarheid u vrijmaken’? ILJOENEN mensen denken dat ze vrij zijn terwijl dat eigenlijk niet zo is. Velen zijn bijvoorbeeld in de greep van bijgeloof. Anderen zijn bang voor de doden en proberen die tevreden te stellen met dure offers. Weer anderen, die er niet zeker van zijn wat er bij de dood gebeurt, hebben een buitensporige angst voor de dood zelf. Is het mogelijk om bevrijd te worden van ¨ zulke mentale, emotionele en zelfs financiele lasten? Ja. Jezus Christus zei dat de waarheid de sleutel is tot vrijheid. Maar wat voor waarheid bedoelde hij? Waarheid in het algemeen of een bepaald soort waarheid? Jezus was hier heel duidelijk over: ’Indien gij in mijn woord blijft, zult gij de waarheid kennen en de waarheid zal u vrijmaken’ (Johannes 8:31, 32). Jezus’ „woord”, oftewel zijn leer, is te vinden in de Bijbel. Toen Jezus zei: „De waarheid zal u vrijmaken”, had hij het voornamelijk over bevrijding van zonde en dood. Maar als we de waarheid uit Gods Woord kennen, worden we ook bevrijd van dingen als bijgeloof, angst voor de doden en een buitensporige angst voor de dood. 1. Bevrijd van bijgeloof. Veel mensen denken dat bepaalde voorwerpen en getallen ongeluk brengen. Anderen nemen pas een belangrijke beslissing als de voortekens goed zijn of als ze een horoscoop of een medium geraadpleegd hebben. Hoe de Bijbelse waarheid vrijmaakt: In Bijbelse tijden werden sommige leden van Gods eigen volk bijgelovig. Ze gingen zelfs zo ver dat ze „de god van het Geluk” en „de god van het Lot” aanbaden! Hoe dacht Jehovah God hierover? „Gij bleeft doen wat kwaad was in
M
10
Ontwaakt! mei 2012
mijn ogen”, zei hij (Jesaja 65:11, 12). Ook mensen die mediums raadpleegden, waren „iets verfoeilijks voor Jehovah” (Deuteronomium 18:11, 12). Bijgeloof en mediums zijn schadelijk omdat het „listen van de Duivel” zijn. Hij werd door Jezus ¨ „de vader van de leugen” genoemd (Efeziers 6:11, vtn.; Johannes 8:44). Zou u bij een leugenaar advies inwinnen over een belangrijke kwestie? Natuurlijk niet! Het is dus verstandig om alles te vermijden wat met „de vader van de leugen” te maken heeft. De sleutel tot het nemen van goede beslissingen is wijsheid gebaseerd op nauwkeurige kennis van Bijbelse principes en Gods voornemen met de mensheid. „Jehovah zelf geeft wijsheid; uit zijn mond zijn kennis en onderscheidingsvermogen afkomstig”, zegt Spreuken 2:6. 2. Bevrijd van angst voor de doden. Veel mensen geloven dat de ’geesten’ van dode voorouders invloed kunnen hebben op de levenden. Ze denken dat ze deze ’geesten’ gunstig moeten stemmen met offers. Het gevolg is dat sommigen zich diep in de schulden steken om offers en uitgebreide ceremonies te betalen. Hoe de Bijbelse waarheid vrijmaakt: De Bijbel vertelt ons wat de toestand van de doden is. Jezus zei bijvoorbeeld dat de doden ’slapen’ (Johannes 11:11, 14). Wat bedoelde hij daarmee? Het antwoord staat in Prediker 9:5: „De levenden zijn zich ervan bewust dat zij zullen sterven; maar wat de doden betreft, zij zijn zich van helemaal niets bewust.” De doden hebben geen bewustzijn; hun toestand is te vergelijken met een diepe slaap. Ze zijn in feite opgehouden te bestaan en kunnen daarom geen goede
De Bijbelse waarheid bevrijdt mensen van bijgeloof, angst voor de doden en buitensporige angst voor de dood
dingen voor ons doen en ons ook geen kwaad doen. Maar sommige mensen beweren dat ze contact hebben gehad met de doden. Hoe kan dat? Ook hier geeft de Bijbel antwoord op: aan het begin van de menselijke geschiedenis kwamen een aantal engelen in opstand tegen God (2 Petrus 2:4). Deze slechte geesten, ook wel demonen genoemd, proberen de mensheid op ¨ allerlei manieren te bedriegen (1 Timotheus 4:1). Ze doen zich bijvoorbeeld voor als overleden mensen, waardoor ze de leugen verspreiden dat de doden in een andere gedaante of in een ander rijk voortleven. 3. Bevrijd van buitensporige angst voor de dood. De dood is echt een vijand, zoals de Bij-
¨ bel zegt (1 Korinthiers 15:26). Het is dan ook niet zo vreemd dat mensen bang zijn voor de
dood en er alles aan doen om te blijven leven. Maar het is niet nodig om er een buitensporige angst voor te hebben. Hoe de Bijbelse waarheid vrijmaakt: De Bijbel onthult niet alleen de waarheid over de toestand van de doden, maar vertelt ook dat God van plan is de doden een opstanding te geven, oftewel ze weer tot leven te wekken. Jezus zei: „Het uur komt waarin allen die in de herinneringsgraven zijn, zijn [Christus’] stem zullen horen en te voorschijn zullen komen” (Johannes 5:28, 29; Handelingen 24:15). In welke gedaante zullen ze ’te voorschijn komen’? Jezus maakte dat duidelijk toen hij een aantal mensen uit de dood opwekte. In alle gevallen kwamen ze terug als mens — precies zoals ze voorheen waren (Markus 5:35-42; Lukas 7:11-17; Johannes 11:43, 44). Ze kregen dus letterlijk een ’opstanding’. ¨ God zei tegen zijn bejaarde aanbidder Daniel: „Gij zult rusten [slapen in de dood], maar gij zult opstaan tot uw¨ bestemming aan het einde der dagen” ¨ (Daniel 12:13). Die woorden zullen Daniel echt getroost hebben en hem geholpen hebben de dood moedig en waardig onder ogen te zien. Een van de redenen waarom Jezus naar de aarde kwam, was om ’vrijlating te prediken tot de gevangenen’ — mensen die in de greep zijn van religieuze leugens (Lukas 4:18). Omdat zijn leer in de Bijbel staat, worden er nog elke dag mensen door bevrijd. Wij hopen van harte dat de Bijbelse waarheid ook u blijvende vrijheid zal brengen.
WAT DENKT U?
Hoe bevrijdt de Bijbelse waarheid ons van ˘ bijgeloof? — Jesaja 8:19, 20; 65:11, 12. ˘ angst voor de doden? — Prediker 9:5; Johannes 11:11, 14.
˘ buitensporige angst voor de dood? — Johannes 5:28, 29; Handelingen 24:15.
Ontwaakt! mei 2012
11
„Wat een
”
neus!
AT is de reactie van de meeste mensen als ze voor het eerst een mannetjesneusaap1 met zijn hangende, vlezige neus zien. Bij sommige mannetjes kan deze neus wel achttien centimeter lang worden. Omdat de neus over hun mond en kin hangt, moeten ze hem wegduwen om te kunnen eten. Als onze neus in verhouding net zo groot was, zou hij bijna tot halverwege onze borst komen! Welke voordelen heeft deze neus voor de mannetjesneusaap?2 Daarover verschillen de meningen. Het kan zijn dat de neus overtollige lichaamswarmte afvoert of fungeert als geluidsversterker. Of misschien is de neus een visuele waarschuwing voor andere mannetjes. De neus van een dominant mannetje zwelt namelijk op en wordt rood als hij boos of opgewonden wordt. Nog een mogelijkheid is dat zijn neus het hart van vrouwtjesneusapen sneller doet kloppen! Maar waarschijnlijk heeft de neus meerdere functies en weten we van sommige daarvan weinig tot niets.
D
Bolle buiken
5 Peter Lilja/age fotostock
Neusapen hebben een opvallende neus en een bolle buik
12
Ontwaakt! mei 2012
Zowel mannetjes- als vrouwtjesneusapen hebben een opvallende, dikke buik, waardoor ze er allemaal uitzien alsof ze zwanger zijn! De inhoud van hun maag kan zelfs wel een kwart van hun lichaamsgewicht bedragen. Hoe komt het dat ze zo’n dikke buik hebben? Hun maag is, net als die van een koe, gevuld met een soepachtig mengsel van plant¨ ¨ aardig voedsel en bacterien. Die bacterien zorgen er niet alleen voor dat het voedsel gaat 1 De neusaap komt voor op Borneo. De plaatselijke bewoners noemen het dier orang belanda, wat „Hollander” betekent. 2 De neus van vrouwtjesneusapen is ook groot, maar lang niet zo groot als die van de mannetjes.
gisten, maar breken ook cellulose af en bepaalde gifstoffen in planten die voor andere dieren dodelijk zouden zijn. Dankzij hun bijzondere spijsverteringsstelsel kunnen neusapen leven op een dieet van bladeren en de niet-zoete vruchten en zaden van peulvruchten, palmen en andere planten. Maar het spijsverteringsstelsel van de neusaap heeft ook een nadeel. Het dier kan geen suikerhoudende vruchten eten, omdat die te snel gisten. Zijn buik zou daardoor te veel opzwellen, wat zelfs tot een pijnlijke dood zou kunnen leiden. Vanwege hun celluloserijke dieet en hun complexe maag hebben neusapen veel tijd nodig om hun voedsel te verteren. Daarom houden ze na een stevig ontbijt vaak urenlang ¨ siesta.
5 Juniors Bildarchiv/Alamy
Sociale dieren
ken, vooral ’s avonds bij de rivier. Als een mannetje dan het gevoel heeft dat een ander mannetje zich voor zijn vrouwtjes interesseert, reageert hij met veel machtsvertoon. Met zijn gewicht van zo’n twintig kilo leunt hij op handen en voeten naar voren en staart hij met opengesperde bek zijn rivaal aan. Een boek over neusapen zegt: „Als dat niet de gewenste uitwerking heeft, begint het mannetje plotseling druk heen en weer te springen in de bomen, vaak onder luid gebrul, en landt hij op dode takken die met een scherp gekraak afbreken, waardoor de consternatie nog groter wordt” (Proboscis Monkeys of Borneo). Een enkele keer komt het tot een gevecht. „Neusapen zien er niet alleen apart uit, ze maken ook allerlei bizarre geluiden”, zegt het boek verder. De dieren grommen, toeteren, brullen en krijsen, vooral als ze zich ’s avonds bij de rivier verzamelen. Te midden van deze herrie zijn de moederapen vaak rustig bezig met het voeden en verzorgen van hun jongen, die een blauwachtig gezicht hebben. Maar tegen het vallen van de avond hebben de apen een comfortabele slaapplek gevonden in de hoge bomen bij de rivier.
Of neusapen nu eten of rusten, ze zijn zelden alleen. Dominante mannetjes hebben een harem van soms wel acht vrouwtjes met hun jongen. Mannetjes die in de groep geboren zijn, worden weggestuurd zodra ze voor zichzelf kunnen zorgen. Dan sluiten ze zich aan bij andere jonge mannetjes en vormen ze een Snelle zwemmers groep met een of twee grotere mannetjes erbij. Voor iemand die geen kenner is, kan zo’n De neusapen hebben nog iets eigenaardigs: groep op een harem lijken. ze hebben zwemvliezen tussen hun tenen. Een ongebruikelijke gewoonte van neus- Daarmee kunnen ze niet alleen goed zwemapen is dat harems elkaars gezelschap opzoe- men maar ook veilig lopen over de dikke laag
De neus van het mannetje hangt over zijn mond. Hij moet hem wegduwen om te kunnen eten
Ontwaakt! mei 2012
13
Of neusapen nu eten of rusten, ze zijn zelden alleen
Een bedreigde soort
Neusapen staan op de lijst van bedreigde diersoorten. Er zijn in hun natuurlijke leefgebied nog maar enkele duizenden exemplaren over en dat aantal neemt in snel tempo af, wat voornamelijk te wijten is aan de mens. De oorzaken zijn onder andere bosbranden, 1. De tent die de Ark bedekt 2. Harp 3. Trompet 4. 91.000 5. C ANTWOORDEN VAN BLZ. 30 EN 31
14
Ontwaakt! mei 2012
houtkap, ongereguleerd toerisme en ontbossing voor oliepalmplantages. Nog een factor is de jacht. Sommige mensen jagen op neusapen voor de sport en andere doden ze voor voedsel of voor traditionele geneeskunde. Omdat de apen duidelijk zichtbaar in bomen naast de rivieren slapen, zijn ze bijzonder kwetsbaar. In ´ ´ een gebied waar veel jagers met motorboten komen, is het aantal neusapen in vijf jaar tijd gehalveerd! Natuurbeschermers proberen mensen bewust te maken van het lot van de neusaap, en het dier is op Borneo dan ook wettelijk beschermd. Maar zullen die maatregelen afdoende zijn? De tijd zal het leren. Het zou heel jammer zijn als het dier in het wild zou uitsterven, want het is met al zijn eigenaardigheden een interessant studieobject. Neusapen zijn bovendien moeilijk in gevangenschap te houden. ´ ´ De neusaap is natuurlijk maar een van de vele dieren waarvoor de toekomst er somber uitziet. Talloze andere soorten zijn al uitgestorven. Maar het goede nieuws is dat God het heft in handen zal nemen. Hij is van plan slechte mensen van de aarde te verwijderen en mensen die hem aanbidden te leren hoe ze de aarde op een goede manier kunnen beheren (Spreuken 2:21, 22). Jehovah God belooft: „Men zal generlei kwaad doen noch enig verderf stichten op heel mijn heilige berg; want de aarde zal stellig vervuld zijn van de kennis van Jehovah, zoals de wateren ook de zee bedekken” (Jesaja 11:9).
5 Peter Lilja/age fotostock
modder in de mangrovebossen waar ze wonen. In hun leefgebied wemelt het van de krokodillen. Hoe voorkomen de neusapen dat ze opgegeten worden? Dat doen ze bijvoorbeeld door zich onopvallend in het water te laten glijden en achter elkaar aan als hondjes de rivier over te zwemmen, waarbij het water nauwelijks rimpelt. Bij smalle rivieren is wel gezien dat ze een andere strategie gebruiken. Ze klimmen in een hoge boom, nemen een aanloop vanaf een tak, springen van een hoogte van zo’n negen meter het water in, maken een buiklanding en zwemmen dan zo snel mogelijk het laatste stukje rivier over. Zelfs moeders die een jong bij zich dragen gebruiken deze tactiek. Het komt ook voor dat de neusapen als groep het water inspringen en razendsnel naar de andere kant zwemmen. Toch is de krokodil niet hun grootste vijand.
DEEL
1
2
3
4
5
6
7
8
DE BIJBEL ¨ EEN BOEK VAN NAUWKEURIGE PROFETIEEN
„Ik zal u tot een grote natie maken” Deze achtdelige serie gaat in op een bijzonder ¨ kenmerk van de Bijbel, namelijk de profetieen (voorspellingen) die erin staan. U zult antwoord ¨ krijgen op de vraag: zijn Bijbelprofetieen gewoon door slimme mensen bedacht of zijn er aanwijzingen dat ze van God afkomstig zijn? Wij nodigen u uit het bewijsmateriaal te onderzoeken.
CEPTICISME is typerend voor deze tijd, S en veel mensen hebben ook hun twijfels over de Bijbel. Maar de meesten nemen niet
nakomelingen zouden een groot volk worden. ´ ´ (2) Voor die tijd zouden ze slaven worden in een vreemd land. (3) Ze ¨ zouden bevrijd worWe de tijd om zich serieus in de Bijbel te verdie- den en het land Kanaan in´ ´ bezit nemen. ´ ´ pen. Ze baseren hun mening grotendeels op zullen deze voorspellingen een voor een onder wat ze van anderen horen. Hopelijk geldt dat de loep nemen. ¨ niet voor u. Graag nemen wij u mee op een reis Drie bijzondere profetieen terug in de tijd die licht zal werpen op feiten die de betrouwbaarheid van de Bijbel onder- Profetie 1: „Ik zal u [Abraham] tot een grote steunen. natie maken.” — Genesis 12:2. Onze reis begint bij een man die bij christenen, joden en moslims nog steeds in hoog aanVervulling: De afstammelingen van ¨ ¨ ¨ Abraham zien staat. Hij was een Hebreeer en leefde van via Isaak en Jakob (ook wel¨ Israel genoemd) 2018 tot 1843 v.Chr. Zijn naam was Abraham1. vormden de oude natie Israel: een soevereine Abraham stond centraal in enkele van de staat met een eigen koningshuis. ¨ eerste profetieen in de Bijbel — voorspellingen Historische feiten die ook invloed hebben op ons in deze tijd. ˘ De Bijbel vermeldt veel details over Abra(Zie het kader „Een zegen voor de mensheid”.) hams stamboom,¨ met inbegrip van zijn nakoHet gaat onder andere om de volgende profe¨ melingen via Isaak, Jakob en de twaalf zonen tieen in het Bijbelboek Genesis: (1) Abrahams van Jakob. Het geslachtsregister omvat ook de ¨ vele koningen die over Israel of Juda regeerden. 1 Abraham werd eerst Abram genoemd.
Ontwaakt! mei 2012
15
Van die regeerders worden er zeventien in onafhankelijke, niet-Bijbelse bronnen vermeld. Dat vormt een bevestiging van wat de Bijbel zegt ¨ over Abrahams afstammelingen die via Isaak en Jakob een natie werden.1
Profetie 2: „Gij kunt voorzeker weten dat uw zaad [Abrahams nakomelingen] een inwonende vreemdeling zal worden in een land dat niet het hunne is, en zij zullen hen moeten dienen (...) Maar in het vierde geslacht zullen zij hier terugkeren.” — Genesis 15:13, 16.
Vervulling: Als gevolg van een hongersnood ¨ in Kanaan woonden vier generaties van Abrahams nakomelingen in Egypte, eerst als vreemdelingen en later als slaven die bakstenen moes1 Zie 1 Kronieken 1:27-34; 2:1-15; 3:1-24. Tijdens de regering ¨ van Rehabeam, de zoon van koning Salomo, viel Israel uiteen in een noordelijk en een zuidelijk koninkrijk. Daarna waren ¨ er twee koningshuizen die in Israel regeerden (1 Koningen 12:1-24).
ten maken van stro en klei. In het geval van Abrahams achterkleinzoon Levi, die met zijn bejaarde vader, Jakob, naar Egypte verhuisde, waren de vier generaties (1) Levi zelf, (2) zijn zoon Kehath, (3) zijn kleinzoon Amram en (4) zijn achterkleinzoon Mozes (Exodus 6:16, ¨ 18, 20). In 1513 v.Chr. leidde Mozes de Israelieten uit Egypte. (Zie de tijdbalk en het kader „Chronologie nauwkeurig opgetekend”.) Historische feiten ˘ Volgens James Hoffmeier, hoogleraar archeologie van het Oude Testament en het Nabije Oosten, blijkt zowel uit Egyptische handschriften als uit archeologische vondsten dat ¨ Semieten (zoals de Hebreeen) in tijden van hongersnood met hun kudden in Egypte¨ werden toegelaten. Maar werden de Israelieten daar als slaven gedwongen bakstenen te maken? ¨ ˘ Hoewel de Israelieten in Egyptische bronnen niet specifiek genoemd worden, bevesti-
Abraham sterft
Jakob gaat met zijn gezin naar Egypte
Mozes geboren
Jozef sterft
1473
1513
1593
1657
1711
1728
(v.Chr.)
1843
TIJDBALK VAN ABRAHAMS ZAAD
Mozes leidt¨ Israel uit Egypte
Jakob sterft
Vier generaties van Abrahams nakomelingen Levi Kehath Amram Mozes 16
Ontwaakt! mei 2012
Mozes sterft. Jozua leidt ¨ de Isra¨ elieten Kanaan binnen
EEN ZEGEN VOOR DE MENSHEID God beloofde dat mensen uit „alle ¨ natien” door middel van Abrahams zaad gezegend zouden worden (Genesis 22:18). De belangrijkste reden dat God Abrahams nakomelingen tot een natie maakte, was om de Messias1 voort te brengen, die zijn leven voor de hele mensheid zou geven. Gods belofte aan Abraham heeft dus ook betekenis voor u! Johannes 3:16 zegt: „God heeft de wereld zozeer liefgehad dat hij zijn eniggeboren Zoon heeft gegeven, opdat een ieder die geloof oefent in hem, niet vernietigd zou worden, maar eeuwig leven zou hebben.”
Profetie 3: ’Ik wil aan uw zaad na u het gehele ¨ land Kanaan geven.’ — Genesis 17:8. ¨ Vervulling: Het volk Israel werd door Mozes uit Egypte geleid. En in 1473 v.Chr. trok het volk onder leiding ¨ van Jozua, de zoon van Nun, het land Kanaan binnen.
¨ 1 In deel 3 en 4 van deze serie zullen profetieen behandeld worden die specifiek over de identiteit van de Messias gaan.
¨ Samuel zalft Saul als eerste ¨ koning van Israel David geboren
1034
Tijd van de rechters
1070
¨ EN DE UITTOCHT VAN ISRAEL 1117 1107
5 Israel Museum, Jerusalem/The Bridgeman Art Library International
gen Egyptische grafschilderingen en boekrollen dat de Egyptenaren buitenlanders dwongen om uit stro en modder bakstenen te maken. En Egyptische teksten maken net als de Bijbel melding van „taakopleggers” die bijhielden of de doelstellingen voor de productie van bakstenen werden gehaald (Exodus 5:14, 19). Hoffmeier schrijft: „Egyptische bronnen bevestigen dat buitenlanders dwangarbeid moesten ¨ verrichten (...) in de periode waarin de Israelieten onderdrukt werden. De conclusie¨ is dus dat de vermelding dat de oude Hebreeen tijdens een hongersnood naar Egypte gingen (...) en vervolgens slaven werden, lijkt te kloppen.”
Salomo begint de tempel te bouwen
David wordt koning ¨ van Israel
CHRONOLOGIE NAUWKEURIG OPGETEKEND De waarde van de nauwkeurig opgetekende chronologie in de Bijbel blijkt bijvoorbeeld uit 1 Koningen 6:1, waar wordt vermeld wanneer koning Salomo met de bouw van de tempel in Jeruzalem begon. Er staat: „Nu geschiedde het in het vierhonderd tachtigste jaar [479 volle ¨ jaren] nadat de zonen van Israel uit het land
` De stele van Tel Dan ´ met de inscriptie ´ „Huis van David” is een van de bronnen waarin koningen uit de geslachtslijn van¨ Abraham worden vermeld die over Israel of Juda hebben geregeerd
Egypte waren getrokken, in het vierde jaar [van Salomo’s regering], in de maand Ziv, dat is de tweede maand, nadat Salomo koning over ¨ Israel was geworden, dat hij ertoe overging het huis voor Jehovah te bouwen.” Volgens de Bijbelse chronologie was Salomo’s vierde regeringsjaar in 1034 v.Chr. Als we dan 479 jaar terugtellen, komen we uit op 1513 ¨ v.Chr. als het jaar van Israels uittocht uit Egypte.
Historische feiten ˘ Hoewel er onder archeologen geen overeenstemming bestaat over het exacte jaartal, kunnen we volgens K.A. Kitchen, emeritus hoogleraar egyptologie, „spreken van een Is¨ ¨ raelitische intocht en vestiging in Kanaan”. ˘ De Bijbel zegt: „Hij [Jozua] verbrandde ¨ [de Kanaanitische stad] Hazor in het vuur” ¨ (Jozua 11:10, 11). In de ruınes van deze stad ¨ hebben archeologen drie Kanaanitische tempels opgegraven die volledig verwoest waren. Ze hebben ook aanwijzingen gevonden dat de stad in de vijftiende eeuw v.Chr. verbrand is. Deze feiten zijn in overeenstemming met de Bijbel. ˘ Op zo’n tien ¨kilometer van Jeruzalem ligt een andere Kanaanitische stad van betekenis: Gibeon. Archeologen kwamen erachter dat het om deze stad ging toen ze er zo’n dertig kruikhandvatten aantroffen waarin de naam Gibeon gegraveerd stond. In tegenstelling tot de inwoners van Hazor sloten de Gibeonieten vrede met Jozua. Hij stelde ze aan als „waterputters” (Jozua 9:3-7, 23). Waarom kregen ¨ ze die taak? Uit de omschrijvingen in 2 Samuel 2:13 en Je-
ABRAHAM EN DE ARCHEOLOGIE ˘ Op kleitabletten van zo’n tweeduizend jaar voor onze jaartelling worden steden vermeld die overeenkomen met de namen van Abrahams familieleden, zoals Peleg, Serug, Nahor, Terah en Haran (Genesis 11:17-32). ˘ In Genesis 11:31 staat dat Abraham ¨ en zijn familie uit „Ur der Chaldeeen” trok¨ ken. De ruınes van deze stad zijn ontdekt in het zuidoosten van Irak. De Bijbel zegt ook dat Abrahams vader, Terah, overleed in de stad Haran, waarschijnlijk het huidige Harran (Turkije). En volgens de Bijbel stierf Abrahams vrouw, Sara, in Hebron, een van de oudste nog bewoonde steden van het MiddenOosten (Genesis 11:32; 23:2).
remia 41:12 blijkt dat in Gibeon veel water te vinden was. In overeenstemming met het Bijbelse verslag zegt de Archaeological Study Bible, New International Version dan ook: „Het opvallendste kenmerk van Gibeon is de overvloed ´ ´ aan water: een grote en zeven kleine bronnen.” ˘ Tientallen personen die in de Bijbel worden vermeld, zijn in onafhankelijke bronnen terug te vinden. Zoals al eerder gezegd, geldt dat voor zeventien koningen die van Abraham af¨ stammen en over Israel of Juda geregeerd hebben. Onder hen bevinden zich Achab, Achaz, David, Hizkia, Manasse en Uzzia. De aanwe¨ zigheid van koninklijke dynastieen wijst duide¨ lijk op het bestaan van een natie Israel die het ¨ land Kanaan binnengetrokken is en in bezit genomen heeft. ˘ In 1896 ` werd in Thebe (Egypte) de Merenptah-stele ontdekt. Op deze gedenksteen pocht farao Merenptah over zijn militaire ver¨ ` overing van Kanaan rond 1210 v.Chr. De stele bevat de vroegst bekende niet-Bijbelse verwij¨ zing naar Israel. Ook dit vormt een bewijs voor het bestaan van deze natie. Het voordeel van details
Zoals we hebben gezien, vermeldt de Bijbel veel details over mensen, plaatsen en gebeurtenissen. Die details kunnen we vergelijken met niet-Bijbelse bronnen. Ze helpen ons na te gaan ¨ of Bijbelprofetieen ook echt zijn uitgekomen. Uit de feiten blijkt dat Gods beloften aan Abraham en zijn zaad inderdaad vervuld zijn. Abrahams zaad is een natie geworden, ze zijn sla¨ ven in Egypte geweest en ze hebben Kanaan in bezit genomen. Dit doet denken aan wat de Bijbelschrijver Petrus zei toen hij nederig erkende: „Nooit werd profetie door de wil van een mens voortgebracht, maar mensen hebben van Godswege gesproken zoals zij door heilige geest werden meegevoerd” (2 Petrus 1:21). ¨ ¨ In de eeuwen nadat Israel zich in Kanaan gevestigd had, nam de geschiedenis van de natie een drastische wending, met tragische gevolgen. Ook deze gevolgen waren door Bijbelschrijvers voorzegd. De volgende uitgave zal daarop ingaan.
Waarom begrijpen mijn ouders me niet?
JONGE MENSEN VRAGEN
NEEM DE VOLGENDE SITUATIE: Het is vrijdag zes uur en Jim van zeventien rent naar de voordeur. „Tot straks!”, roept hij naar zijn ouders en hij hoopt dat ze niet verder zullen vragen. Hij had beter moeten weten. „Hoe laat ben je weer thuis?”, vraagt zijn moeder. Jim blijft staan. „Eh, jullie hoeven niet op te blijven.” Hij doet de deur open en probeert weg te glippen. Maar dan roept zijn vader: „Niet zo snel, jongeman!” Jim blijft opnieuw staan en zijn vader zegt streng: „Je weet wat we hebben afgesproken. Tien uur thuis — en geen minuut later!” „Ah nee, pa”, kreunt Jim terwijl hij zich naar zijn vader omdraait. „Ik schaam me dood als ik tegen mijn vrienden moet zeggen dat ik zo vroeg thuis moet zijn.” Zijn vader heeft geen medelijden. „Tien uur is tien uur”, herhaalt hij, „en geen minuut later!”
ISSCHIEN heb jij ook weleens meegemaakt dat je ouders regels vaststelden over hoe laat je thuis moest zijn of over je muziek, je vrienden of je kleren, en dat er gewoon niet over te onderhandelen viel. „Nadat mijn stiefvader met mijn moeder getrouwd was, begon hij moeilijk te doen over alle muziek waar ik van hield. Uiteindelijk moest ik al mijn cd’s weggooien!” — Brandon1.
M
1 Sommige namen in dit artikel zijn veranderd.
Ontwaakt! mei 2012
19
COMMUNICATIETIPS „Met luisteren bereik je veel meer dan met schreeuwen. Als je naar je ouders luistert en hun mening probeert te begrijpen, zullen zij waarschijnlijk hetzelfde doen.” — Rianne. Lees Filippenzen 2:3, 4. „Geef geen grote mond. Dat deed ik eerst namelijk wel. Later ging ik inzien dat ik ruzie (en straf) had kunnen voorkomen door gewoon mijn mond te houden!” — Danielle. Lees Spreuken 17:27; 21:23. „Wacht een rustig moment af waarop je ouders bereid zullen zijn om te luisteren.” — Collette. Lees Spreuken 25:11. „Je ouders moeten weten dat je respect voor ze hebt en dat je echt luistert naar wat ze zeggen. Dus laat eerst merken dat je ze gehoord en begrepen hebt en begin dan pas over hoe je je voelt.” — Emily. Lees Spreuken 23:22; Jakobus 1:19.
„Mijn moeder zeurt altijd dat ik geen vriendinnen heb. Maar als ik dan vraag of ik met iemand mag afspreken, zegt ze nee omdat ze haar niet kent. Ik word er gek van!” — Carol. „Van mijn vader en mijn stiefmoeder mag ik alleen T-shirts dragen die een maat te groot zijn. En mijn vader vindt een korte broek al te kort als hij boven de knie komt!” — Serena. ´ ´ Wat kun je doen als jij en je ouders niet op een lijn zitten? Zouden jullie erover kunnen praten? „Meestal willen mijn ouders niet naar me luisteren”, zegt Joanne (17). En Amy (15) vertelt: „Als ik het gevoel heb dat mijn ouders me niet begrijpen, hou ik gewoon mijn mond.” Maar geef het niet te snel op! Misschien zijn je ouders best bereid om te luisteren. Denk hier eens over na: ook Jehovah God luistert als mensen een probleem aan hem voorleggen. Hij luisterde bijvoorbeeld toen Mozes een goed woordje deed ¨ voor de ongehoorzame Israelieten (Exodus 32:7-14; Deuteronomium 9:14, 19). Misschien heb je het idee dat je ouders niet zo redelijk zijn als God. En het is waar dat Mozes’ verzoek aan Jehovah over het lot van een heel volk niet echt te vergelijken is met jouw vraag aan je ouders of je iets later thuis mag komen. Maar er is een overeenkomst: Als je met zinnige argumenten komt, zijn mensen die het voor het zeggen hebben — in dit geval je ouders — vaak bereid om naar je te luisteren.
Het gaat erom hoe je het brengt! De volgende stappen zullen je helpen meer te bereiken: 1. Beschrijf het probleem. Schrijf hieronder op over welk punt jij en je ouders het niet eens lijken te kunnen worden. ˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝
DE REALITEIT
Het is niet nodig om over elk meningsverschil te praten. Soms kun je ’zeggen wat je te zeggen hebt, in je hart, en zwijgen’ (Psalm 4:4). Beatrice zegt: „Soms vraag ik me af: hoe zal ik morgen tegen dit probleem aankijken? Dan lijkt het helemaal niet meer zo belangrijk en laat ik het gewoon zitten.”
2. Beschrijf hoe je je daarover voelt. Schrijf hieronder kort op hoe je je voelt door het standpunt van je ouders. Misschien voel je je gekwetst of verdrietig, schaam je je of heb je het gevoel dat ze je niet vertrouwen. (Bijvoorbeeld: in de situatie aan het begin van het artikel zegt Jim dat hij zich door de strenge regels van zijn ouders schaamt tegenover zijn vrienden.) ˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝
3. Verplaats je in je ouders. Stel je voor dat jij een zoon of dochter hebt die met het probleem zit dat je bij stap 1 opgeschreven hebt. Waar zou je je het meeste zorgen over maken en waarom? (Bijvoorbeeld: Jims ouders zijn misschien bezorgd over zijn veiligheid.) ˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝ ˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝
4. Overdenk het nog eens. Beantwoord de volgende vragen: Welke voordelen heeft het standpunt van je ouders? ˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝
Wat kun je doen om hun bezorgdheid te verminderen? ˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝
5. Probeer samen tot een oplossing te komen.
Als je bovenstaande dingen doet en de communicatietips in het kader opvolgt, merk je misschien dat het je lukt om op een volwassener manier met je ouders te praten. Kellie vertelt: „Ruzie maken helpt niet en dan weet je zeker dat iets niet mag. Ik heb gemerkt dat het het beste is als ik met mijn ouders ga praten. Meestal vinden we dan een tussenoplossing waar we allemaal tevreden mee zijn.” Meer artikelen uit de „Jonge mensen vragen”-serie vind je op www.watchtower.org/ypo
VRAAG HET JE OUDERS
Hoe hebben jullie conflicten met jullie ouders opgelost? Als jullie het over zouden kunnen doen, zijn er dan dingen die jullie anders aangepakt zouden hebben?
WAT ANDERE JONGEREN ZEGGEN Wyndia: Ik probeer na te denken voordat ik ergens over begin. Ik sta stil bij de mening van mijn ouders en ik bid voordat ik iets zeg. Als ik op het punt sta iets te zeggen wat tot ruzie kan leiden, hou ik mijn mond totdat ik het op een aardige manier kan zeggen.
Ross: Als ik voel dat ik boos word, zeg ik tegen mezelf dat ik mijn dag niet moet verpesten door ruzie te maken terwijl dat nergens voor nodig is. Ik merk dat ik daardoor nu minder snel boos word dan vroeger.
Ramona: Ik heb gemerkt dat het altijd slim is om naar de mening van mijn ouders te luisteren. Soms blijkt dat we niet eens zo heel verschillend over iets denken.
Ontwaakt! mei 2012
21
TOEVAL OF ONTWERP?
De hydrofiele dekschildjes van een
woestijnkever
Waterdruppels worden steeds groter en rollen naar de mond van de kever
˘ Wereldwijd hebben zo’n 900 miljoen mensen geen toegang tot veilig drinkwater. In veel gebieden moeten vrouwen en kinderen grote afstanden afleggen om water te halen. „Ik vind het verschrikkelijk dat arme mensen elke dag urenlang moeten lopen voor een primaire levensbehoefte”, zegt Shreerang Chhatre, ingenieur aan het MIT (Massachusetts Institute of Technology). Daarom onderzoeken Chhatre en zijn collega’s op welke manieren er water geoogst kan worden uit mist. Ze laten zich hierbij inspireren door een woestijnkever. Wetenswaardigheid: Elke ochtend trekt er mist over de Afrikaanse Namibwoestijn. Een kever met de naam Stenocara gracilipes1 maakt gebruik van deze korte periode. Hij 1 Bij andere keversoorten is waargenomen dat ze op een vergelijkbare manier water verzamelen.
draait zich precies in de juiste hoek naar de wind. Op zijn dekschildjes zitten bobbeltjes van een hydrofiele (vocht aantrekkende) substantie. De minuscule waterdruppels groeien aan tot grotere druppels. Als de druppels zwaar genoeg zijn, rollen ze via de waterafstotende geultjes tussen de bobbeltjes naar zijn mond. Chhatre en zijn collega’s willen een vergelijkbaar principe gebruiken om drinkwater te oogsten. Uiteraard hebben mensen om te overleven meer water nodig dan een woestijnkever. En de financiering van zo’n project is niet eenvoudig. Mist oogsten als drinkwatervoorziening is voorlopig dus nog toekomstmuziek, aldus Chhatre. Wat denkt u? Zijn de hydrofiele dekschildjes van deze woestijnkever door evolutie ontstaan of zijn ze ontworpen? Photo: Chris Mattison Photography/photographersdirect.com
1000 Duizend Koninkrijkszalen! E E N M I J L PA A L I N M A L AW I
K HAD nooit gedacht dat dit in Malawi mo-
„I gelijk was”, zei Augustine enthousiast. Hij
had het over de bouw van grote aantallen Koninkrijkszalen, zoals Jehovah’s Getuigen de zalen noemen waar ze hun bijeenkomsten houden. In 1993 hadden de ruim 30.000 Getuigen die er toen in Malawi (Zuidoost-Afrika) waren, nog geen geschikte plaatsen voor aanbidding en Bijbelstudie. Tegenwoordig is de situatie heel anders. In september 2010 werd in Blantyre de duizendste Koninkrijkszaal voltooid!1 Hoe kwam het dat er pas met het bouwen van Koninkrijkszalen begonnen werd toen er al meer dan 30.000 Getuigen waren? En hoe konden er in relatief korte tijd duizend zalen gebouwd worden in een land met beperkte middelen? Welke uitwerking heeft dit bijzondere bouwprogramma gehad op de Getuigen en hun buren? Zware tijden
Begin 1900 begonnen Jehovah’s Getuigen, die toen bekendstonden als Bijbelonderzoekers, de Bijbelse waarheid te onderwijzen in Malawi. Tegen 1967 waren er zo’n 17.000 Getuigen. Net als de christenen in de eerste eeuw stonden ze bekend als gehoorzame en respectvolle burgers en waren ze vastbesloten politiek neutraal te blijven (Johannes 18:36; Handelingen 5:29). 1 Er zijn inmiddels meer dan 1030 Koninkrijkszalen.
Helaas ontstonden er halverwege de jaren zestig problemen omdat de overheid hun neutrale standpunt niet accepteerde, en in 1967 werden hun activiteiten verboden. Kort daarna werden velen zomaar ontslagen, en hun eigendommen werden door tegenstanders geconfisqueerd of vernield. Vanwege de zware vervolging en uit angst voor een mogelijke genocide vluchtten duizenden Getuigen naar de buurlanden Mozambique en Zambia. Maar uiteindelijk verbeterde de situatie voor de Getuigen in Malawi, en begin jaren negentig waren de meesten van hen naar hun land teruggekeerd. Ze waren dolblij toen op 12 augustus 1993 na 26 jaar het verbod op hun werk werd opgeheven. Maar nu kwamen ze voor een nieuwe uitdaging te staan. Er waren inmiddels meer dan 30.000 Getuigen, verdeeld over 583 gemeenten, en ze hadden geen geschikte plaatsen om bijeen te komen. Wat konden ze doen? Liefde in actie
De eerste zes jaar na het verbod leverden de plaatselijke Getuigen een geweldige prestatie door ondanks hun beperkte middelen Koninkrijkszalen te bouwen. Maar er kwamen jaarlijks zo veel Getuigen bij dat het tekort aan zalen bleef bestaan. Wat was de oplossing? Het toepassen van het principe in 2 Korin¨ thiers 8:14. Er werd ’gelijkheid tot stand ge¨ bracht’ doordat het financiele overschot in andere landen het ’tekort dekte’ in landen zoals Ontwaakt! mei 2012
23
´ ´ Voor het Koninkrijkszalenbouwprogramma kwamen de Getuigen vaak bijeen onder met stro bedekte overkappingen Gemeenten houden nu bijeenkomsten in ( Koninkrijkszalen zoals deze
Malawi. Met dat doel heeft het Besturende Lichaam van Jehovah’s Getuigen in 1999 een speciaal programma opgestart om Koninkrijkszalen te bouwen in landen met beperkte middelen. Met die liefdevolle hulp werd de bouw van Koninkrijkszalen in Malawi enorm versneld.1 ´ ´ Voor die tijd kwamen de gemeenten in Malawi bijeen in klaslokalen, in tijdelijke onderkomens en zelfs onder bomen. Nu kunnen de 1230 gemeenten samenkomen in waardige gebouwen die bestemd zijn voor aanbidding en Bijbelonderwijs. Natuurlijk zijn de ruim 75.000 Getuigen in Malawi heel dankbaar voor de steun van hun geloofsgenoten over de hele wereld. Nog een factor waardoor de Getuigen in korte tijd zo veel Koninkrijkszalen konden bouwen, was dat ze geen opzichtige gebouwen wilden, maar bescheiden, functionele zalen. Ze vonden het belangrijk om eenvoudige, waardige zalen te hebben die God eren en een comfortabele omgeving bieden voor Bijbelse besprekingen.
gen plaatsen van aanbidding hadden. Daarom geneerden sommige Getuigen zich om mensen uit te nodigen voor hun bijeenkomsten. Maar nu ze een mooie zaal hebben, zijn ze blij dat ze buren en belangstellenden kunnen uit´ ´ nodigen. In een gebied kwamen er tot vreugde van de plaatselijke gemeente 698 mensen naar een bijeenkomst in hun pasgebouwde Koninkrijkszaal! Veel Getuigen en buren zeiden dat ze niet hadden gedacht dat ze in hun omgeving ooit zo’n mooie, goedgebouwde Koninkrijkszaal zouden hebben. De eerder genoemde Augustine kan zich nog een gemeente herinneren die bijeenkomsten hield onder een boom. „In het droge seizoen was het heel aangenaam. Maar in de regentijd was het een ramp!” Als u ooit overvallen bent door een tropische stortbui, weet u wat hij bedoelt. Augustine weet nog dat hij een bezoek bracht aan de gemeente Chimwanje. Hij vertelt: „De bijeenkomsten werden gehouden onder een kleine overkapping van houten palen met een dak van stro. Maar we wisten niet dat Een aanwinst voor de omgeving er zich in het dak een grote, giftige spin had Voorheen werden Jehovah’s Getuigen in genesteld. Midden onder mijn lezing kwam Malawi belachelijk gemaakt omdat ze geen ei- hij plotseling naar beneden zetten en landde naast mijn voet! Ik hoorde iemand in het 1 Sinds 1999 hebben Jehovah’s Getuigen 23.786 Koninkrijkspubliek geschrokken uitroepen: ’Trap ’m plat, zalen gebouwd in 151 landen met beperkte middelen. 24
Ontwaakt! mei 2012
Augustine, trap ’m plat!’ Dat deed ik natuurlijk, en zoals jullie zien, leef ik nog steeds.” Nu de gemeente een nieuwe Koninkrijkszaal heeft, behoren dit soort afleidingen tot het verleden. „Een sieraad voor de gemeenschap”
Door het Koninkrijkszalenbouwprogramma hebben Jehovah’s Getuigen het respect en de bewondering van veel gemeenschappen en dorpshoofden gewonnen, zoals blijkt uit de volgende commentaren: O „De bouw van een nieuwe plaats van aanbidding en de liefde en eenheid onder Jehovah’s Getuigen zijn een sieraad voor de gemeenschap. Daar kunnen andere kerken nog iets van leren.” — Het dorpshoofd van Chabwenzi. O „Wat ik het meest aan de Getuigen bewonder, is hun eenheid. Wij zijn al tien jaar bezig met de bouw van onze kerk en we zijn nog lang niet klaar. Ik wil jullie bedanken dat jullie hier zo’n mooie zaal hebben gebouwd.” — Het dorpshoofd van Chigwenembe. O „Het is heel bijzonder om jullie aan het werk te zien. Zo snel en toch zo netjes! Jullie moeten echt eenheid onder elkaar hebben.” — Het dorpshoofd van Chiuzira. Het bouwprogramma heeft zo veel aandacht gekregen dat er zelfs in een woordenboek naar verwezen wordt: „Jehovah’s Getuigen hebben veel [Koninkrijkszalen] gebouwd” (Chichewa/Chinyanja-English Dictionary). „Deze Koninkrijkszaal is een wonder”
Op 30 januari 2011 vond de inwijding plaats van de duizendste Koninkrijkszaal in Malawi — die van de gemeente Manyowe in Blantyre. ´ Een gemeentelid zei: „Deze Koninkrijkszaal is een wonder. Het is net een droom die uitkomt.” „Ik heb geen dag van de bouw gemist”, vertelt een meisje uit de gemeente. „Ik vond het heel leuk om mee te helpen bij de bouw van een geschikte plaats van aanbidding in onze omgeving.”
„We hadden moeite om toestemming te krijgen voor de bouw van onze Koninkrijkszaal”, zegt een van de ouderlingen. „Ambtenaren weigerden verschillende keren om de benodigde vergunningen te ondertekenen. Maar het plaatselijke dorpshoofd, mevrouw Chikaoneka, deed veel moeite om ze over te halen de vergunningen toch te ondertekenen.” Op een dag ging mevrouw Chikaoneka met een ouderling mee om ervoor te zorgen dat een vergunning ondertekend werd. Ze zei tegen de ambtenaar: „Ik wil dat de Getuigen hun Koninkrijkszaal in mijn dorp bouwen. Het zijn goede mensen. In mijn traditionele rechtbank heb ik nog nooit zaken hoeven te behandelen waarbij zij betrokken waren.” Vervolgens ondertekende de ambtenaar de papieren. Het dorpshoofd was opgetogen toen de Koninkrijkszaal ingewijd werd. „Ik ben heel blij en trots dat dit prachtige gebouw in mijn dorp staat!”, zei ze. In heel Malawi hebben de Getuigen en hun buren veel waardering voor het Koninkrijkszalenbouwprogramma. Vanwege de zelfopoffering en het harde werk van de Getuigen is er in het land geen groot tekort meer aan Koninkrijkszalen zoals in 1993 het geval was. Maar er zal behoefte blijven aan meer Koninkrijkszalen omdat mensen positief blijven reageren op het ’goede nieuws van Gods koninkrijk’ en er nog steeds nieuwe gemeenten worden opge¨ richt (Mattheus 24:14). De Getuigen zijn dan ook heel dankbaar voor de vriendelijke steun en de gulle giften van hun geloofsgenoten over de hele wereld.1 Maar de Getuigen zijn vooral hun God, Jehovah, dankbaar. Ze denken er net¨ zo over als de psalmist, die zei: „Alle natien die gij hebt gemaakt, zullen zelf komen, en ze zullen zich voor u neerbuigen, o Jehovah, en zullen heerlijkheid geven aan uw naam. Want gij zijt groot en doet wonderbare dingen” (Psalm 86:9, 10). 1 Het wereldwijde werk van Jehovah’s Getuigen wordt volledig ondersteund door vrijwillige bijdragen.
Ontwaakt! mei 2012
25
CYBERAANVAL!
Criminele hackers vallen aan door enorme netwerken van gekaapte computers te gebruiken TEL u voor dat een groep doorgewinterS de cybercriminelen op afstand netwerken van gehackte computers bestuurt. Ze hebben het gemunt op een bepaald land, en via deze netwerken (botnets) laten ze daar een heleboel schadelijke software op los. Binnen en¨ kele minuten liggen de militaire, financiele en ¨ commerciele websites van het land plat. Geldautomaten en telefoonnetwerken doen het niet meer. Vliegtuigen blijven aan de grond, en de computer- en veiligheidssystemen van een kerncentrale raken ontregeld. Hoe zouden mensen daarop reageren? Wat zou u doen? Misschien lijkt dit scenario vergezocht. ¨ Maar volgens Richard Clarke, voormalig coordinator voor veiligheid, bescherming van de infrastructuur en terrorismebestrijding in de VS, ¨ is het een reeel gevaar. Er hebben al heel wat cyberaanvallen1 plaatsgevonden, en het kan zelfs zijn dat u daar het slachtoffer van bent geweest. Waarom zou iemand een cyberaanval willen doen? Hoe werkt zoiets? En hoe kunt u zich1 De Grote Van Dale geeft als definitie van een cyberaanval: „Het hacken of cracken van computers, servers, websites e.d. door criminelen, terroristen of een vijandige natie met als doel persoonlijke informatie te kapen of computersystemen of -netwerken onklaar te maken en zo communicatie te belemmeren.”
26
Ontwaakt! mei 2012
zelf online beschermen tegen de toenemende cybercriminaliteit? Het digitale slagveld
Achter cyberaanvallen kunnen diverse motieven zitten. Terroristen of regeringen proberen soms in de computernetwerken van hun vijanden te infiltreren om geheimen te stelen of de apparatuur te saboteren die door deze netwerken aangestuurd wordt. In 2010 moest William Lynn, de Amerikaanse onderminister van Defensie, toegeven dat buitenlandse „vijanden” herhaaldelijk strikt geheime Amerikaanse computernetwerken waren binnengedrongen. Er waren duizenden bestanden gestolen, „waaronder blauwdrukken van wapens, operationele plannen en informatie die het leger had verzameld”. (Zie het kader „Recente cyberaanvallen”.) Computercriminelen gebruiken vergelijkbare methoden om intellectuele eigendommen ¨ of financiele gegevens van bedrijfsnetwerken ´ en van privecomputers te stelen. Naar verluidt strijken criminelen door middel van frauduleuze onlinetransacties jaarlijks miljarden dollars op. Criminele hackers hebben enorme netwerken van gekaapte computers opgezet die ze ge-
bruiken om hun online-aanvallen uit te voeren. In 2009 kwam een internetbeveiligingsbedrijf een criminele bende op het spoor die een wereldwijd netwerk van bijna twee miljoen computers op afstand bestuurde, waaron´ der veel privecomputers. De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling ´ ´ (OESO) schatte onlangs dat een op de drie computers die online is, op afstand bestuurd wordt door criminelen. Hoe zit het met uw computer? Zou iemand die kunnen overnemen zonder dat u het weet?
ren, waardoor een crimineel uw computer op afstand kan overnemen. Hoe komt u erachter of uw computer geinfecteerd is? Dat is vaak heel lastig te zien. Het kan zijn dat uw computer of internetverbinding heel traag wordt, dat programma’s het niet doen, dat er pop-ups verschijnen voor het installeren van bepaalde programma’s of dat uw computer vreemd doet. Als u een van die dingen opmerkt, vraag dan iemand met kennis van zaken om uw computer na te kijken.
Onzichtbare vijanden
Neem het volgende scenario: Een crimineel verspreidt malware (kwaadaardige software) op internet. Als het programma uw computer vindt, probeert het de beveiliging te omzeilen. Als het een onbeschermd achterdeurtje ontdekt, nestelt het zich diep in uw computer en
´ ´ Volgens de OESO wordt een op de drie computers die online is, op afstand bestuurd door criminelen gaat op zoek naar bruikbare informatie.1 Het programma kan dan uw computerbestanden wijzigen of verwijderen, zichzelf naar andere computers mailen, of wachtwoorden, finan¨ ciele gegevens of andere vertrouwelijke informatie terugsturen naar de crimineel. Criminelen kunnen er zelfs voor zorgen dat u uw eigen computer infecteert! Hoe dan? Bijvoorbeeld doordat u een onschuldig lijkende e-mailbijlage opent, op een link naar een webpagina klikt, een gratis computerprogram¨ ma downloadt en installeert, een geınfecteerde USB-stick in uw computer steekt of gewoon doordat u een twijfelachtige website bezoekt. Door al die dingen kunt u malware installe1 In 2011 hebben hackers naar verluidt meer dan 45.000 bekende zwakke plekken in computers gemeld. Criminelen proberen die te gebruiken door malware op computers te installeren zonder dat de eigenaars dat merken.
RECENTE CYBERAANVALLEN 2003: De computerworm1 Slammer verspreidde zich razendsnel over het internet en infecteerde in tien minuten zo’n 75.000 computers. Het internetverkeer kwam bijna tot stilstand, websites crashten, geldautomaten werkten niet meer, vliegtuigen konden niet opstijgen en de computer- en veiligheidssystemen van een kerncentrale raakten ontregeld. 2007: In dat jaar was Estland het doelwit van een reeks cyberaanvallen waardoor de overheid, de media en banken getroffen werden. De meeste aanvallen waren afkomstig van botnets, die bestonden uit meer dan een miljoen computers in 75 landen. De gekaapte computers stuurden de doelwitten een bombardement van e-mails. 2010: De geavanceerde computerworm ¨ Stuxnet infecteerde industriele besturingssystemen van een kerncentrale in Iran. 1 Een computerworm is een kwaadaardig programma dat zichzelf via internet automatisch van de ene computer naar de andere kopieert. Net zoals andere malware krijgen computerwormen meestal een naam, zoals Slammer.
Ontwaakt! mei 2012
27
BESCHERM UZELF! 1. Installeer een antivirus- en antispywareprogramma en een firewall op uw computer. Zorg ervoor dat u altijd de meest recente beveiligingsupdates van die software en van uw besturingssysteem installeert. Doe wat u kunt om uw veiligheid online te beschermen
Wees voorzichtig
Naarmate mensen en landen afhankelijker worden van computers, zullen cyberaanvallen waarschijnlijk steeds vaker voorkomen. Veel landen haasten zich dan ook om hun digitale beveiliging te verbeteren, en sommige testen op grote schaal hoe goed hun computernetwerken tegen aanvallen beveiligd zijn. Toch is het zo dat „het een vastberaden vijand met genoeg tijd, motivatie en geld altijd zal lukken een systeem binnen te dringen”, erkent Steven Chabinsky, veiligheidsexpert en topman bij de cyberdivisie van de FBI. Is het mogelijk om uzelf online te beschermen? Hoewel 100 procent veiligheid op internet niet haalbaar is, zijn er een aantal maatregelen die u kunt nemen om uw computer veiliger te maken. (Zie het kader „Bescherm uzelf!”) De Bijbel zegt: „Wie verstandig is, let op elke stap” (Spreuken 14:15, De Nieuwe Bijbelvertaling). Dat is een goed advies als u online gaat! 28
Ontwaakt! mei 2012
2. Denk goed na voordat u op een link klikt of een bijlage in een bericht opent — zelfs als het bericht van vrienden komt. Kijk vooral uit met e-mails die u niet verwacht of waarin om persoonlijke informatie of wachtwoorden gevraagd wordt. 3. Kopieer of installeer nooit software die van een onbekende bron afkomstig is. 4. Gebruik wachtwoorden met minimaal acht tekens, inclusief cijfers en symbolen, en wijzig ze geregeld. Gebruik verschillende wachtwoorden voor verschillende accounts. 5. Ga alleen in zee met betrouwbare internetbedrijven die een beveiligde verbinding gebruiken.1 6. Geef geen vertrouwelijke gegevens over uzelf of uw accounts als u een onbeveiligde wifiverbinding gebruikt. 7. Zet uw computer uit als u hem niet gebruikt. 8. Maak geregeld een back-up van uw bestanden en sla die veilig op. 1 Bij beveiligde webpagina’s wordt er een slotje en „https://” in de adresbalk weergegeven. De „s” staat voor secure (veilig).
EEN BLIK OP DE WERELD
Klaar voor een apocalyps? „Een juridische handleiding voor een apocalyptisch New York”, kopte de New York Times. Het artikel ging ¨ over een officiele handleiding die is opgesteld voor rechters en advocaten. Er worden netelige juridische vraagstukken in behandeld die zouden kunnen ontstaan door „een nieuwe terroristische aanslag, een ernstige radioactieve of chemische besmetting of een wijdverspreide epidemie”. De handleiding wordt uitgegeven door de rechtbanken en de orde van advocaten van de staat New York. Er is snel in terug te vinden wat de bestaande wetten zeggen over zaken als quarantaine, massale evacuaties, huiszoekingen zonder machtiging, het ruimen van besmette dieren en het buiten werking stellen van wetten.
Wat zit er in een oud kussen? Een schoon kussensloop kan een omhulsel zijn van iets heel smerigs, zegt Art Tucker, klinisch onderzoeker van het St. Barts Hospital in Londen. De Londense Times, die over zijn onderzoek berichtte, zegt dat na twee jaar gebruik meer dan een derde van het gewicht van een kussen „uit levende en dode huisstofmijten, uit¨ werpselen van mijten, dode huid en bacterien bestaat”. Kussens zijn echte broedplaatsen voor allergenen, ziektekiemen en huisstofmijten. Maar de krant zegt: „Mijten (...) drogen uit en gaan dood als ze blootgesteld worden aan zonlicht, wat betekent dat de ouderwetse gewoonte om bedden te luchten helpt om mijten te bestrijden.” Van wasmiddel gaan de beestjes niet dood, maar wel van wassen op minimaal 60 graden. Bovendien worden de meeste beestjes dan uit de kussens gespoeld.
De stad New York heeft een rookverbod ingesteld op stranden, in parken en in voetgangersgebieden. Overtreders kunnen een boete van 50 dollar krijgen. Het stadsbestuur hoopt dat het verbod „zelfregulerend” zal zijn. — THE WALL STREET JOURNAL, VS.
„In India is het aantal gevallen van selectieve abortus van meisjes, vooral als ouders al een dochter hadden, enorm toegenomen.” In gezinnen die al een meisje hadden, werden er in 2005 per 1000 jongens nog maar 836 meisjes geboren, vergeleken met 906 in 1990. — THE LANCET,
¨ GROOT-BRITTANNIE.
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is de straling van apparaten zoals mobiele telefoons „mogelijk kan-
kerverwekkend voor mensen”. — INTERNATIONAAL AGENTSCHAP VOOR KANKERONDERZOEK, FRANKRIJK.
Volgens een persbericht van de VN is de runderpest uitgebannen. Het is de eerste dierziekte die dankzij menselijke inspanningen is overwonnen. Na pokken bij mensen is het de tweede virusziekte die uitgebannen is. — VOEDSEL- EN LANDBOUWORGANISATIE ¨ VAN DE VN, ITALIE.
VOOR GEZINSBESPREKING
GESPREKSONDERWERP: Vindt Jehovah
Wat ontbreekt er op dit plaatje?
God het fijn als we muziek maken en zingen om hem te aanbidden? Waarom denk je dat? HINT: ¨ Lees 2 Kronieken 5:13, 14; Efeziers 5:19. Ken je andere verhalen in de Bijbel waar zingen bij de ware aanbidding werd gebruikt? HINT: Lees Exodus 15:1-20; Markus 14:26; Handelingen 16:25. Stel dat je verlegen bent of het gevoel hebt dat anderen beter kunnen zingen dan jij. Wat kan je dan helpen om toch voor Jehovah te zingen? HINT: Lees Psalm 33:1-3.
Lees 1 Kronieken 16:1, 2, 4-10. Kijk nu naar het plaatje. Wat ontbreekt er? Schrijf je antwoorden hieronder op. Verbind de puntjes met elkaar om het plaatje af te maken en kleur het dan in. 1˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝ 2˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝
OM ALS GEZIN TE DOEN: Laat iedereen zijn favoriete Koninkrijkslied noemen. Oefen die liederen dan samen totdat jullie ze goed kennen.
3˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝˝ ˘ De antwoorden staan op blz. 14 59
BEGIN
60 2
58
62
1
61
63
EIND
57
64 56
26 3 29
30 54 55
4 7
8
11 12
31
15
27
28
16
19 20
23
53 52
41 24 38 42
51 40 32
50
25
37 43
39 36
49
33 5 6 9 10 13 14
17 18
35 21
22
34 44
46
45
Ga naar www.jw.org als je extra printjes wilt maken van deze rubriek
48
47
Verzamel en leer
Laatste Bijbelboek geschreven
98 n.Chr.
Uitknippen, dubbelvouwen en bewaren TARSIS ´ Nineve
1 n.Chr.
Gath-Hefer Vluchtte van Gath-Hefer naar Tarsis Leefde rond 840 v.Chr.
J O N A
ANT WOORDE N ´ A. Nineve, 120.000 (Jona 1:1, 2; 4:11). B. Hij zei tegen de bemanning dat ze hem overboord moesten gooien om de zee rustig te maken (Jona 1:3, 9-16). C. . . . in de vis (Jona 1:17).
Adam geschapen
17
VRAGE N A. Jona moest in gaan prediken. Daar woonden meer dan mensen. B. Hoewel Jona eerst vluchtte voor zijn opdracht, deed hij later iets dappers om anderen te redden. Wat was dat? C. Maak de volgende zin af: Jona was drie dagen en drie nachten . . .
4026 v.Chr.
BIJBEL K AART
JONA
Een profeet van Jehovah die tijdens de regering van koning Jerobeam II leefde (2 Koningen 14:23-25). Jehovah leerde Jona om niet aan zichzelf te denken maar aan wat anderen nodig hadden (Jona 4:6-11). Uit wat Jona meemaakte, leren we dat Jehovah heel geduldig, barmhartig en vriendelijk omgaat met zondige mensen.
Mensen en landen 4. Wij heten Melissa en Edilo en we zijn negen en zeven. We wonen in Cuba. Hoeveel Getuigen van Jehovah zijn er ongeveer in Cuba? Zijn dat er 51.000, 91.000 of 131.000? 5. Waar wonen wij? Zet een rondje om de goede letter. Zet een stip op de plaats waar jij woont. Dan kun je zien hoe ver Cuba bij jou vandaan is.
Zoek het plaatje Kun je deze plaatjes in dit tijdschrift vinden? Vertel iets over elk plaatje.
A
B
D
C
Ontwaakt! mei 2012
31
„De vroegere dingen zullen niet
in het hart opkomen” De Schepper laat ons weten wat hij in de nabije toekomst zal doen. Hij zegt:
„Ik schep nieuwe hemelen en een nieuwe aarde; en de vroegere dingen zullen niet in de geest worden teruggeroepen, noch zullen ze in het hart opkomen.” — JESAJA 65:17. Wat zijn ’de vroegere dingen die niet in het hart zullen opkomen’? Uit de context blijkt dat het gaat om onrecht, ziekte, lijden en allerlei andere problemen waarmee de mensheid te maken heeft. Hoe zal er een eind komen aan die problemen? Het antwoord op deze vraag heeft te maken met de voorspelde „nieuwe hemelen” en „nieuwe aarde”.
Die intrigerende uitdrukkingen en het belang ervan zullen worden uitgelegd in de openbare lezing „De vroegere dingen zullen niet in het hart opkomen”. Deze lezing wordt gehouden op de „Beveilig je hart!”-congressen van Jehovah’s Getuigen. Die congressen zullen over de hele wereld plaatsvinden.
www.watchtower.org
U bent van harte uitgenodigd om een congres in uw omgeving bij te wonen. Neem voor meer details contact op met Jehovah’s Getuigen bij u in de buurt, of schrijf naar de uitgevers van dit tijdschrift. De congreslocaties zijn ook te vinden op www.jw.org.
g12 05-O