van negen monumentale schilderijen die momenten uit het levensverhaal van zijn grootvader, Abraham Reiss, weergeven. Deze ontwikkelde zich in de eerste decennia van de twintigste eeuw tot een succesvol diamantair in Amsterdam. De beurskrach van 1929 beroofde hem van zijn vermogen. Na de Duitse inval in Nederland werd Reiss samen met familieleden gedeporteerd naar Westerbork, en vervolgens naar het vernietigingskamp Sobibor. Daar werd hij in juli 1943 bij aankomst vermoord.
De ondergang van Abraham Reiss
In het voorjaar van 2010 voltooide Jeroen Krabbé een serie
Jeroen Krabbé baseerde zich voor de reeks op brieven, overgeleverde familiegeschiedenissen en boeken over de Holocaust en Sobibor. In gesprek met Joosje Lakmaker doet hij verslag van de totstandkoming van de reeks en zijn drijfveren om dit project te realiseren.
De ondergang van Abraham Reiss 9 schilderijen door Jeroen Krabbé
2
De ondergang van Abraham Reiss
De ondergang van Abraham Reiss 9 schilderijen door Jeroen Krabbé
3
The Dark Series
6
De ondergang van Abraham Reiss
Een ode aan mijn grootvader, eigenlijk aan al die familieleden die ik nooit gekend heb, dat stond mij voor ogen. Jarenlang zat het in mijn hoofd, jarenlang wist ik niet hoe het te verbeelden, maar dat het op een dag moest gebeuren, dat was duidelijk. Ik had een schat aan informatie, aan foto’s, brieven, etc. geërfd van mijn moeder. De beelden die al lezend en kijkend naar boven kwamen heb ik omgezet in deze negen schilderijen. Het is een erfenis die ik wil doorgeven. Jeroen Krabbé
7
14
Westerbork – 20 juni 1943 Gemengde technieken | 150 x 220 cm | 2010
15
Westerbork – 6 juli 1943, ’s morgens 4.30 uur Gemengde technieken | 150 x 220 cm | 2010
20
21
Sobibor – 9 juli 1943, omstreeks 11.00 uur Gemengde technieken | 150 x 220 cm | 2010
46
Amsterdam april 1942. Jekerstraat. Laatste familiefoto vlnr Abraham Reiss, Margreet, Els, Kaatje Reiss-Bon.
47
Algemeen Handelsblad, woensdag 29 april 1942, in de derde kolom van links de bekendmaking.
Met veel dank aan: Ralph Keuning Herman Gordijn † Ko en Wilma van Geemert Cor Niekel Pieter-Jan Brugge Jules Schelvis † mijn vrouw Herma Martijn Krabbé Jasper Krabbé Jakob Krabbé, en mijn kleinkinderen.
Foto pagina 1: Abraham Reiss 28 april 1943 De ondergang van Abraham Reiss is voor het eerst aan het publiek getoond tijdens de gelijknamige tentoonstelling in Museum de Fundatie, Paleis aan de Blijmarkt, Zwolle, 05-09 t/m 05-12-2010. Uitgave Uitgeverij WBOOKS, Zwolle www.wbooks.com info@wbooks.com Tekst Jeroen Krabbé Joosje Lakmaker † Ralph Keuning Ontwerp LevievanderMeer – Graphic and Exhibition Design, Amsterdam Fotografie omslag, pagina 2, 28 en 54 Hans de Bruijn, Haarlem
64
© 2010 Uitgeverij WBOOKS / de auteurs Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever heeft ernaar gestreefd de rechten met betrekking tot de illustraties volgens de wettelijke bepalingen te regelen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. © Jeroen Krabbé 2010 ISBN 978 94 625 8500 3 NUR 646 Eerste druk 2010 Tweede druk 2016 Derde druk 2022