black diap
nr 7 / 2016
SPREKENDE BEELDEN
Permanente en wisselende tentoonstellingen van ruim 350 torsen en fragmenten van hedendaagse beeldhouwers.
SPREKENDE BEELDEN Thematentoonstelling Mythologie, verhalen en bibliotheken 2 oktober 2016 - 19 maart 2017 Het Depot
Mythologie, verhalen en bibliotheken
ED & DESIGN KUNST, ERFGO
HENK SPREEUWENBERG 25 februari 2017 - 28 mei 2017 Villa Hinkeloord benedenzaal
Zondag 2 oktober 2016 tot en met zondag 19 maart 2017
JEROEN MEIJS 5 juni 2016 - 22 januari 2017 Villa Hinkeloord benedenzaal
ARBORETA DE DREIJEN & HINKELOORD
e k j i l e d i e l r n Ve ntasieë a m e d a T a fLourens Alma
Permanente tentoonstelling Het Depot
EJA SIEPMAN VAN DEN BERG Permanente tentoonstelling Villa Hinkeloord
arden Leeuw
nr 7 • okt/nov 2016 • € 8,95 verschijnt 8x per jaar Amsterdam Beeldhouwkunst
Architectuur
Jean Tinguely
De Pietje Bell van de naoorlogse kunst Rotterdam
Fra Bartolommeo Rijksmonument
Arboreta
Beeldengalerij Het Depot Arboretumlaan 4 6703 BD Wageningen
Venus met de appel gips, 160 cm
De moederstichting van Beeldengalerij Het Depot is Stichting Utopa. De doelstelling van Stichting Utopa is het actualiseren en stimuleren van creatieve talenten van mensen. Het Depot biedt beeldhouwers de mogelijkheid zich te ontplooien en wil een podium voor beeldhouwers zijn. Juist omdat het om mensen gaat, heeft Het Depot gekozen voor sculpturen van torsen en fragmenten als hoofdthema.
Locatie Villa Hinkeloord Generaal Foulkesweg 64 6703 BV Wageningen T F E I
0031 (0)317 467 720 0031 (0)317 467 738 beeldengalerij@hetdepot.nl www.hetdepot.nl
Meester van de Hoog Renaissance Maastricht
Cai Guo-Qiang Schilderen met buskruit
+ de tentoonstellingsagenda
36 pagina’s gratis bijlage diap black
gsagenda stellin ht e overzic tentoston complet het mee
diap
10
OKT
20
NOV
INHOUD-
beeld omslag: Lourens Alma-Tadema, 'Unconscious Rivals', 1893, olieverf op paneel, 45,1 x 62,8 cm, Bristol Museums & Art Gallery
museumtijdschrift.nl
nr.7 / oktober-november 2016
40
Cai Guo-Qiang met 'Carnival Rehearsal' in het Centro Cultural Banco do Brasil, Brasilia, 2013 (foto: Joana Franรงa)
6
museumtijdschrift
54
OUDE KUNST
18 Lourens Alma-Tadema
Schilder van Romeinse fantasietaferelen, ook populair in Hollywood door Kees Keijer OUDE KUNST
26 Hercules Segers
Zijn nagelaten oeuvre is klein, en raadselachtig aantrekkelijk door Erik Spaans
Fra Bartolommeo, 'De profeet Jesaja', 1515-16, olieverf op paneel, 168 x 108 cm, Florence, Galleria dell'Accademia
11-17
HEDENDAAGSE KUNST
46 MUSEUM - KORT 28 Museumtijdschrifttips: de mooiste tentoonstellingen in binnen-en buitenland. Van Yinka Shonibare en het leven van Marilyn Monroe tot tekeningen van Dick Ket en navolgers van Caravaggio
32 Pop art uit Congo
Geschiedenis, geloof, politiek en koloniaal ongemak door Sabeth Snijders MODERNE KUNST
40 Kling-klepper-beng-bam! De machines van Jean Tinguely zorgen nog steeds voor spektakel door Arjan Reinders OUDE KUNST
46 Fra Bartolommeo
Heilig en verstild, maar net zo'n genie als Michelangelo of RafaĂŤl? door Dorien Tamis INTERVIEW
75-81
MUSEUM & MEER
54 Cai Guo-Qiang
het atelier
Winnaar Bonnefantenprijs maakt furore als buskruitkunstenaar door Edo Dijksterhuis
de conservator
HEDENDAAGSE KUNST
Marije Vogelzang Mariette DĂślle
de kunstenaar Olga Balema
boeken & meer
62 Nieuw stripmuseum
Eert Martin Lodewijk, peetvader van de vaderlandse strip door Joost Pollmann DESIGN
64 Oplossingen verzinnen 30 61
COLUMNS
Oek de Jong
Lennart Booij over voorkeur voor maatschappelijk ontwerpen door Jeroen Junte
Een meester van het licht
Maria Barnas
Eise Eisinga's planetarium museumtijdschrift
7
Romeinse fantasieën Zijn verbluffende techniek en decadente taferelen maakten Lourens Alma-Tadema bij leven wereldberoemd. Na zijn dood werd de Fries verguisd en herontdekt, vooral door Hollywood. DOOR KEES KEIJER
18
museumtijdschrift
‘A kiss’, 1891, olieverf op paneel, 45,7 x 62,7 cm, part. coll., courtesy Christie’s (© Christie’s Images Limited)
G N I KL PERP E KL GN E B ! M A B
Jean Tinguely was de Pietje Bell van de naoorlogse kunst. Zijn zelfgebouwde machines getuigen van kwajongensachtige vrolijkheid en vernieuwingsdrang. Vaak zijn ze ook somber en agressief. DOOR ARJAN REINDERS
MODERNEKUNST-
W
einig lichtvoetiger kunst dan die van Jean Tinguely, zou je zeggen. Wie kent ze niet, zijn roestige metamachines, gemaakt van aan elkaar gelaste stukken schroot, die met een druk op de knop al piepend en krakend beginnen te schokken, draaien en slingeren – sympathieke machines, die voor de show graag laten zien waartoe ze in staat zijn. Vaak wil dat zeggen: een hels kabaal veroorzaken. Zo werd de persconferentie voorafgaand aan de opening van ‘Super Meta Maxi’, het recente Tinguely-overzicht in Kunstpalast Düsseldorf, om de tien minuten overstemd door een angstaanjagend 'kling-klepper-beng-bam!' – alsof er een auto op een drumstel inreed. Al snel bleek dat Ballet des
‘Requiem pour une feuille morte’, 1967, gemengde techniek, 305 x 1105 x 80 cm, Boulogne Billancourt, Collection Renault
De monumentale figuren van Fra Bartolommeo ademen de statige rust van de Hoog Renaissance. Maar zijn heiligen werden lang uitdrukkingsloos en gekunsteld gevonden. DOOR DORIEN TAMIS
A
ls een exportverbod de ultieme erkenning is van de waarde van het werk van een kunste naar, dan is de Florentijnse schilder Fra Bartolommeo één van de voornaamste meesters van de Hoog Renaissance. Zijn naam was één van de negentien, samen met die van Michelangelo, Rafaël en Leo nardo da Vinci, die waren opgenomen in een lijst van kunstenaars wier werk niet buiten Florence verkocht mocht worden zonder een speciale vergunning. Het decreet, door de groothertog van Tos cane, Ferdinand I de’ Medici, uitgevaar digd in 1602, was vermoedelijk het eerste in zijn soort. In 2017 is het vijfhonderd jaar geleden dat Fra Bartolommeo (1473-1517) overleed. Daarop vooruitlopend wijdt Museum Boij mans Van Beuningen een tentoonstelling aan de schilder met als uitgangspunt de eigen, omvangrijke collectie tekeningen. De Rotterdamse verzameling, zo’n 500 tekeningen verdeeld over 400 bladen afkomstig uit de Koenigs-collectie, verte genwoordigt een groot deel van het ate lierbestand van Fra Bartolommeo. Die werkvoorraad tekeningen is gedurende ruim tweehonderd jaar wonderwel bij elkaar gebleven, tot die in 1729 door Nic colò Gaburri werd gekocht. Het moet voor de Florentijnse verzamelaar beslist een genoegen zijn geweest om te bladeren door de fraaie pronkalbums waarin hij de
KALME GRANDEUR ‘Jongeman, leunend op een sokkel, en vijf hoofden’, studies voor omstanders voor ‘Madonna della Misericordia’, ca. 1515, rood krijt op wit papier, 28,7 x 19,7 cm, Rotterdam, Museum Boijmans Van Beuningen (coll. Koenigs).
46
museumtijdschrift
‘Madonna della Misericordia’, altaarstuk, ca. 1515, olieverf op paneel, later overgezet op doek, 407 x 262 cm, Lucca, Museo Nazionale di Villa Guinigi (oorspronkelijk in de San Romano in Lucca)
Schilderen met buskruit
54
museumtijdschrift
In adembenemende vuurwerkkunst en installaties brengt Cai Guo-Qiang de Chinese en de westerse tradities samen. Een skypegesprek met de winnaar van de prestigieuze Bonnefanten Award for Contemporary Art, vanuit zijn New Yorkse studio. DOOR EDO DIJKSTERHUIS
‘Remembrance, Chapter two of Elegy: Explosion Event for the Opening of Cai Guo-Qiang: The Ninth Wave’, Shanghai, Power Station of Art, 8 augustus, 2014
museumtijdschrift
55
VOLGEND NUMMER
(advertentie)
Heersen, herinneren en kijken
in de regio Arnhem Nijmegen
Of je nu houdt van moderne kunst... je graag verdiept in de geschiedenis of juist écht iets wilt beleven, de regio Arnhem Nijmegen heeft het allemaal! Laat je verrassen door de vele bijzondere musea en unieke tentoonstellingen. De helden van het Colosseum Op de plek waar ooit een Romeins legerkamp lag vind je nu Museum Het Valkhof. Het museum toont een vaste collectie aan archeologische vondsten uit Nijmegen en omgeving plus oude en moderne kunst van voornamelijk Nederlandse bodem. De wisselende tentoonstellingen, zowel groot als klein, maken het museum ook zeker het bezoeken waard. Tot 5 maart 2017 neemt Museum Het Valkhof in Nijmegen je mee naar het oude Rome met de indrukwekkende tentoonstelling Gladiatoren, helden van het Colosseum. Door middel van interactieve voorstellingen, filmpjes en eeuwenoude objecten in een intrigerend decor krijg je meer dan ooit een kijk in het leven, de angsten en euforie van de gladiatoren. Kom en waan je in het Colosseum met zijn openbare executies, wilde dieren en schouwspelen! museumhetvalkhof.nl
Geschiedenis is niet saai! Het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem neemt je mee terug in de tijd. Wandel door het uitgestrekte groene museumpark en maak
kennis met ons dagelijks leven van de afgelopen twee eeuwen. De authentieke gebouwen, aanwezige ambachtslieden en tal van activiteiten brengen het museum volledig tot leven. Ontdek waar de term ‘een blauwtje lopen’ vandaan komt, loop over de dubbele ophaalbrug de Zaanse buurt in waar de kinderen kunnen spelen met ouderwets speelgoed of bekijk hoe de radmaker een houten wiel maakt. Zowel jong als oud beleven hier een onvergetelijke dag! openluchtmuseum.nl
Afrika dichtbij huis In de groene en heuvelachtige omgeving van Berg en Dal ligt het Afrika Museum. Dit museum over mensen heeft een binnenén een buitenmuseum. De grote collectie aan hedendaagse Afrikaanse kunst en traditionele objecten vertellen veel over de gebruiken en gewoonten in de verschillende Afrikaanse landen. Wandel buiten door een dorp van de Dogon uit Mali, ontdek de paalwoningen uit Benin en kinderen kunnen heerlijk klimmen en klauteren in het speciale kinderbeeldenbos. Vanaf 11 november is de nieuwe tentoonstelling Carnaval te bekijken bij het Afrika Museum.
Alice Neel (FOTO: LEE FATHERREE © ESTATE OF ALICE NEEL)
Van verleden naar heden
Graigie Horsfield (FOTO: COURTESY KUNSTENAAR)
Egyptische koninginnen
20-90-40-0 cmyk
Koningin Ahmose Nefertari, ca. 1200 v.Chr.; Deir elMedina (Luxor), Turijn, Museo Egizio
Graigie Horsfield, 'Zoo. Oxford', 1990, Utrecht, Centraal Museum
Meer lezen? Kijk op www.museumtijdschrift.nl voor actuele informatie, tips, recensies en interviews
Alice Neel, 'Mother and Child (Nancy and Olivia)', 1967, coll. Diane en David Goldsmith
Museumtijdschrift nummer 8 ligt op 22 november in de winkel Museumtijdschrift verschijnt 8 x per jaar
(om de 6 weken en tijdens zomer en winter om de 8 weken)
Vandaag de dag komen de indrukwekkende Bezoek ook... verhalen van Britse, Poolse en Duitse mili• Museumpark Heilig Land Stichting Orientalis tairen hier tot leven. Ook burgers nemen Ontdek de kleurrijke wereld van het jodendom, een prominente rol in. Bekijk de collectie christendom en de islam. museumparkorientalis.nl Uitvoering Gebonden HET NEDERLANDSE KUNST BOEK authentieke wapens, documenten en beelden • Museum Arnhem Aantal pagina’s 352 Dit overzichtswerk presenteert de hoogtepunten van zes eeuwen én beleef de Airborne Experience. In deze Bewonder de indrukwekkende collectie hedenbeeldende kunst in Nederland. Werk van ruim 300 kunstenaars wordt ondergrondse ruimte ervaar je op indringende daagse kunst. museumarnhem.nl cadeau bij een jaarerin afgebeeld en beschreven – van Jeroen Bosch tot Karel Appel en wijze het verloop van de Slag om Arnhem • Nationaal Bevrijdingsmuseum 1944-1945 abonnement Rineke Dijkstra.en waan je je letterlijk midden in de strijd! Beleef de bevrijding van Nederland. Niet alleen in Nederland maar ook op Tot en met 31 december 2017 kun je een bevrijdingsmuseum.nl verschillende plekken in de wereld vieren Door Din Pieters, oud-hoofdredacteur van Museumtijdschrift. bezoek brengen aan de nieuwe tentoonstelling • muZIEum ze carnaval. Ontdek de overeenkomsten en EGO, vergeet mij niet. Met 48 persoonlijke Ervaar de impact van het niét zien. muzieum.nl verschillen en vergelijk de tradities. Alaaf! € 24,95 verhalen en unieke objecten - waaronder het afrikamuseum.nl Victoria Cross - wordt de nadruk gelegd op het Benieuwd welke musea en tentoonstellingen er menselijke individu. De aanloop naar de strijd, nog meer te bezoeken zijn in de regio Arnhem De slag om Arnhem Uitvoering Gebonden KUNST IN CONTEXT de Slag om Arnhem zelf en de nasleep worden Nijmegen? Ga dan naar regioarnhemnijmegen.nl. Het Airborne Museum ‘Hartenstein’ in Aantal pagina’s 368 Het eerste boek dat kunstenaars verbindt met de tijden die hen indringend in beeld gebracht. Oosterbeek was tijdens de Slag om Arnhem inspireerden - wereldwijd en door de eeuwen heen! 150 stromingen airbornemuseum.nl (1944) het hoofdkwartier van de Britten. cadeau bij een tweejarig
Een prachtig welkomstcadeau bij een abonnement op Museumtijdschrift
en bewegingen worden in hun sociale, culturele en politieke tijd geplaatst. Dit prachtig geïllustreerde boek met index is een onmisbaar naslagwerk.
abonnement
Gelderland levert je mooie streken… Gelderland telt 4 regio’s: Achterhoek, regio Arnhem Nijmegen, Rivierenland en Veluwe.
€ 49,95
Het stempel ‘de wandel- en fietsprovincie nr. 1’ zegt natuurlijk al veel over het aanbod in Gelderland, maar de provincie biedt uiteraard meer! Aantrekkelijke winkelsteden, culinaire en culturele hoogstandjes en een modern aanbod accommodaties. Voor een dagje weg of korte vakantie, ben je in de vier Gelderse streken aan het juiste adres. geldersestreken.nl
VERKRIJGBAAR IN DE BOEKHANDEL, BESTEL OP WWW.WBOOKS.COM OF BEL 038 – 467 34 00 (GRATIS VERZENDING BINNEN NEDERLAND)
Voor de liefhebber van geschiedenis en kunst