Museumtijdschrift 8 - 2022

Angelika Kauffmann, ‘Anna Maria Jenkins and Thomas Jenkins’, 1790, olieverf op doek, 129,5 x 95 cm, National Portrait Gallery, Londen

Hew Locke, ‘Ambassador 1, 2021’, 2022

Jeroen

Afrofuturisme

liefde Grootse, meeslepende

George Frederic Watts, ‘Ellen Terry (Choosing)’, 1864, olieverf op doek, 47 x 35 cm, National Portrait Gallery, Londen

Met ruim honderd werken uit de Londense National Portrait Gallery toont Hermitage Amsterdam de liefde in al haar vormen: van intiem tot maniakaal, van de zestiende eeuw tot nu. Gelukkig biedt dit breed uitwaaierende thema voldoende verrassingen.

e gepassioneerde relatie tussen Sir Kenelm Digby (1603-65) en Venetia Stanley (1600-33) bevat alle elementen van een bitter zoete Hollywoodfilm. Zo een met een lach en een traan en veel aanzwellende violen. Prille roman tiek, tragische misverstanden, intriges en een vroeg tijdige dood – het zit er allemaal in. De Britse Kenelm en Venetia waren van kinds af aan bevriend en als tie ners spatten de romantische vonken er bij hen vanaf. Dat was tegen de zin van Kenelms moeder, die de beeldschone Venetia – telg van verarmde adel – te min vond voor haar zoon. Kenelm werd daarom op reis naar het Europese vasteland gestuurd. Aan het Franse hof raakte hij betrokken bij politieke en amoureuze intriges (de koningin trachtte hem te verleiden), die hem deden besluiten zijn eigen dood in scène te zet ten. Aan Venetia schreef hij zekerheidshalve een brief met de ware toedracht, maar deze geruststellende woorden zouden haar nooit bereiken.

DOOR ERIK SPAANS

Anthony van Dyck, ‘Sir Kenelm Digby’, ca. 1640, olieverf op doek, 117 x 89,5 cm, National Portrait Gallery, Londen

Anthony van Dyck, ‘Venetia, Lady Digby’, ca. 1633-34, olieverf op doek, 101 x 80 cm, National Portrait Gallery, Londen

Van dak en rookpluim naar vorm en kleur

In 1909 besloot Fernand Léger al zijn werk uit de voorgaande jaren te vernietigen. Het uitzicht uit zijn Parijse studio leidde hem tot een radicaal nieuwe manier van schilderen. DOOR KEES KEIJER

‘Les toits de Paris’, 1912, olieverf op doek, 90 x 64 cm, Centre Pompidou, Parijs

In de ban van het E X P E R I M E N T

Josef Albers, ‘Variant/Adobe: 4 Central Warm Colors Surrounded by 2 Blues’, 1948, olieverf op paneel, 66 x 91 cm, The Josef and Anni Albers Foundation, Bethany

Fotograaf onbekend, Josef en Anni Albers, Asheville, North Carolina, ca. 1935

Het Duits-Amerikaanse kunstenaarsen docentenkoppel Anni en Josef Albers heeft een niet te overschatten invloed op de moderne kunst gehad. In een overzichts tentoonstelling komen hun overeenkomsten én verschillen aan bod. DOOR JOKE DE WOLF

UTOPISCHE KLEURENBLINDHEID

Lina Iris Viktor, ‘Eleventh’, 2018, courtesy kunstenaar

Een gefantaseerde toekomst kan een bevrijdend alternatief bieden voor een onrechtvaardig heden. ‘In the Black Fantastic’ vermengt mythe, sciencefiction en maatschappijkritiek tot een nieuwe wereldorde.

DOOR EDO DIJKSTERHUIS

schedelbreuken, een permanente hersenbeschadi ging, gebroken botten, kapotte tanden, schade aan zijn nieren en een psychologisch trauma van heb ik jou daar. Dat is wat Rodney King overhield aan zijn arrestatie op een zon dagnacht in 1991. In plaats van als een snelheidsovertreder die misschien een biertje te veel op had, behandelden de dienstkloppers van Los Angeles de zwarte Amerikaan als een gevaarlijk beest dat enkel met schoppen en slaan in bedwang te houden was. De videobeelden die een buurtbewoner vanaf zijn balkon had geschoten en doorspeelde aan een televi siestation, schokten de zwarte gemeen schap. En toen de aangeklaagde agenten een jaar later werden vrijgesproken, bra ken grootschalige rellen uit. Kunstenaar Nick Cave (1959) was ook gefrustreerd over zoveel onrechtvaardig

heid, maar hij koelde zijn woede niet op winkelruiten en politiewagens. Hij dook zijn atelier in en maakte de eerste van een lange reeks Soundsuits , een inmiddels iconische serie werken waarvan enkele nu te zien zijn in de tentoonstelling ‘In the Black Fantastic’.

De aanduiding ‘pakken’ of ‘kostuums’ doet de Soundsuits tekort. Ze zijn een kruising tussen cocon, harnas en festivaloutfit. De drager gaat van top tot teen schuil achter een grillig lijf en een uitver groot masker met daarop glitters, paillet ten, krullerige vormen en toefjes gekleurd haar. Het is onmogelijk te zien of de per soon achter deze overdonderende façade arm of rijk is, man of vrouw, zwart of wit. Gestoken in een Soundsuit valt iemand buiten alle bestaande kaders en catego rieën. Alle vooroordelen die een eerste indruk kunnen oproepen, zijn buitenspel geplaatst.

Dertig jaar na de mishandeling van Rodney

Nick Cave, ‘Soundsuit’, 2014, courtesy kunstenaar en Jack Shainman Gallery, New York

Meer

Een prachtig welkomstcadeau voor nieuwe abonnees

eeuw, op plaatsen die nu onderdeel zijn van de historische binnenstad en zo gaat het nog steeds; waar Amsterdam groeit daar bloeit de schilder-

Kunstenaarsechtpaar Anni en Josef Albers groeiden na hun opleiding aan het Bauhaus in Duitsland uit tot pioniers van het modernisme in de Verenigde Staten. Het rijk geïllustreerde Anni + Josef Albers biedt een heldere introductie op het leven en werk van Anni en Josef Albers, en staat uitgebreid stil bij de door hen gedeelde inspiratiebronnen als muziek en precolumbiaanse cultuur.

208 pagina’s, gebonden, 24,5 x 29 cm, ISBN 978 94 625 8522 5 € 34,95

De schilders van Amsterdam & De schilders van Domburg

Het boek De schilders van Amsterdam gaat over groepen kunstenaars die verslag doen van de ontwikkeling van het Amsterdam waarin zij leefden. Soms tonen zij de verstilde vertwijfeling van een stad in verval, maar vaker nog zien we een potpourri van afbraak en opbouw. Amsterdam is zoals het leven zelf, voortdurend in ontwikkeling. Hotspots veranderen, stijlen komen en gaan.

300 pagina’s, gebonden, 19,7 x 19,7 cm, ISBN 978 94 625 8515 7, € 29,95

Vanaf 1870 ontwikkelde Domburg zich tot een kunstenaarskolonie. Tot bloei kwam de kolonie met Jan Toorop, die er samen met Piet Mondriaan de basis voor het Nederlandse luminisme legde. Tal van binnenlandse en buitenlandse schilders raakten geïnspireerd door de omgeving en door de karakteristieke Zeeuwse bevolking. De Eerste Wereldoorlog was voor kunstenaarskolonie Domburg het begin van het einde.

240 pagina’s, gebonden, 19,7 x 19,7 cm, ISBN 978 94 625 8260 6, € 24,95

Johannes Vermeer

Niki de Saint Phalle

Johannes Vermeer, ‘De geograaf’ (detail), 1669

Niki de Saint Phalle, ‘Trilogie des obélisques’, 1987 Sofonisba Anguissola,

Anni + Josef Albers