15 mei 2017 , pag. 24
Martin Hillenga, Eddy de Jonge en Goffe Jensma (vlnr) buigen zich over een nieuw samen te stellen Groninger woordenboek. FOTO CORNÉ SPARIDAENS
Het Gronings na K. ter Laan In Het Kasteel in Groningen trappen deskundigen en belangstellenden zaterdag het nieuwe Groninger woordenboek af. Een inhaalslag met moderne middelen. LOUIS VAN KELCKHOVEN
H
ét Gronings bestaat niet, zouden we koningin Máxima kunnen parafraseren. Dat schetst meteen het dilemma van de initiatiefnemers van een nieuw Groninger woordenboek; Goffe Jensma, hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), Eddy de Jonge, directeur van de Groninger Archieven en historicus Martin Hillenga. Het streven is een wetenschappelijk verantwoord en gebruiksvriendelijk woordenboek, dat in eerste opzet digitaal is. ,,Het thuisgebruik van het Gronings neemt snel af’’, weet Jensma. ,,Gronings leer je niet op school, maar op het schoolplein. Communicatie verloopt tegenwoordig meer digitaal en spelling wordt minder belangrijk. Daardoor ontstaat behoefte aan een digitaal naslagwerk.’’ Het Groninger woordenboek van K. ter Laan dateert uit de jaren twintig. ,,Ter Laan was een fervent sigarenroker’’, zegt Hillenga. ,,En hij ge-
‘Gronings leer je niet op school, maar op het schoolplein’ bruikte lege sigarenkistjes als archief. Hij baseerde zich op wat er al was en maakte gebruik van vragenlijsten, maar zijnde schoolmeester was hij zelf de maat der dingen.’’ Ter Laan werkte vanuit het Gronings naar het Nederlands. Het nieuwe Groninger woordenboek wordt in de kern Nederlands-Gronings. ,,Digitaal heeft als voordeel dat het niet meteen perfect hoeft te zijn’’, zegt De Jonge, ,,en het geeft mensen gelegenheid om via het Wikipediaprincipe mee te doen.’’ Jensma rekent op het zelfcorrigerend vermogen van de deelnemers. ,,De schrijfwijze en betekenis van woorden kan ook worden getoetst aan de inhoud van 857 Groningstali-
ge boeken in de digitale bibliotheek.’’ Hillenga denkt dat de belangstelling om mee te doen groot is. ,,Het is een project dat van de medewerkers telkens korte tijd aandacht behoeft. Niet iets waar je meteen jaren aan vast zit.’’ Dat alles moet er uiteindelijk toe leiden dat er een database ontstaat met zoveel mogelijk Groningse woorden in alle streektaalvarianten. ,,Maar niets staat nog vast’’, bezweert Jensma, ,,alleen het begin is gemaakt. Er moet een stuurgroep komen, fondsen worden aangeschreven. Ook moet worden nagedacht over samenwerken met bijvoorbeeld het Meertens Instituut, over de opzet van de digitale infrastructuur en hoe die gebruikt kan worden om inhoud te genereren.’’ Zaterdag wil het drietal het publiek met prikkelende stellingen verleiden tot discussie. In Het Kasteel in Groningen spreken Nicoline van der Sijs, Veronique de Tier , Nanna Hilton en Christopher Bergmann. Wim Daniëls is gespreksleider.