altijd (10)
toetsing maakt bijsturen mogelijk
het begint met beleid Uit de enquête blijkt dat weliswaar 80% van de organisaties een duurzaamheidsbeleid heeft, maar dat 60% daarvan het eigen beleid niet toetst. Dat is buitengewoon opmerkelijk. Willen bestuurders niet weten of hun beleid effect heeft? Een adviseur van Twynstra Gudde is in gesprek met de algemeen directeur van een bank met een beleid voor duurzaamheid. Wat zijn de hoofdlijnen van dat beleid?
wonnen om de koeling en verwarming aan te passen,
“Om te beginnen willen we voldoen aan eisen die de wet
want dat zijn de energieslurpende onderdelen van onze
ons stelt ten aanzien van duurzaamheid en willen we
huisvesting. Ten aanzien van mobiliteit hebben we ons
onze CO2-uitstoot reduceren. Daarnaast moet het beleid
reglement voor leaseauto’s aangescherpt. We leasen
leiden tot lagere kosten in de toekomst voor mobiliteit en
alleen nog auto’s uit de A-categorie. Dat scheelt ook
energie. Hieruit is een aantal concrete projecten gestart
weer in BPM-belasting. Zo doen we iets voor het milieu
met betrekking tot zonnepanelen, mobiliteit en energie-
en financieel worden we er ook beter van.”
reductie.”
persoon die daar verantwoordelijk voor is. De directie
Dat klinkt als een hoop techniek die u in huis haalt. Doen de medewerkers uit de organisatie er zelf ook nog iets aan? Stelt u ook eisen aan partnerorganisaties waarmee u samenwerkt?
heeft bepaald dat we aan duurzaamheid moeten en wil-
“Nee, niet echt. Dat is iets voor een volgende fase. Zo
len doen, de uitwerking daarvan in concrete projecten
ver zijn we nog niet. Zoals het beleid nu is ingestoken,
ligt in handen van de facilitair manager. De corporate
is het vooral gericht op de uitvoering van projecten voor
responsibility is uiteraard van groot belang. Als bank
zonnepanelen, mobiliteit en energiereductie. En daarbij
willen we ook in ons primaire proces duurzaam zijn. We
is op hoofdlijnen bepaald waar we in 2020 willen staan.
Wie stelt dit beleid op in uw organisatie? “Daar zijn we met z’n allen mee bezig, het is niet één
hebben hiervoor een aantal regels opgesteld, zoals een screening van kredietaanvragen om te voorkomen dat
Hoe brengt u uw organisatie daar?
we in niet-duurzame zaken investeren.”
Bij mij liggen er zeker ambities om het beleid breder te organiseren en het beleid te blijven toetsen. Als bestuur-
Hoe heeft u meetbare doelen gesteld?
der moet ik weten of het beleid echt werkt. Alleen door
“Er is gekeken naar vergelijkbare bedrijven en hun
toetsing krijg ik dat inzicht en kan ik bijsturen, bijstellen
uitstoot en op basis daarvan hebben wij een CO2-
en verbeteren. Het is voor ons een proces waarin we
reductiedoel gesteld. Voor wat betreft mobiliteit en
leren van wat we aan het doen zijn.”
energie hebben we gekeken naar de huidige kosten per medewerker en, ondanks de stijgende brandstofkosten, een reductie voor 2013 vastgesteld.”
Op welke wijze probeert u dat te bereiken? “We hebben zonnepanelen op het dak laten plaatsen, waardoor een groot deel van onze energie nu schone energie is. En natuurlijk willen we een lagere energierekening. Ook hebben we heel bewust advies inge-
“Het milieu wordt er beter van en wij ook.”
altijd (12)
investeringskosten versus exploitatiekosten
wie wint?
Uit de resultaten van onze enquête over integrale duurzaamheid komt naar voren dat één van de grootste drijfveren van organisaties het reduceren van exploitatiekosten is. En als grootste belemmering worden de investeringskosten genoemd. Wat betekent dat in de praktijk voor de duurzame ambities? Vaak worden ambities beoordeeld op een schaal van
Echte duurzaamheid bereik je niet met afzonderlijke
traditioneel tot innovatief. Aan enthousiasme en goede
duurzaamheidsmaatregelen.
bedoelingen geen gebrek, dus gaat iedereen voor zo
ge samenhang hebben en op elkaar afgestemd zijn.
innovatief mogelijk. Met grote voortvarendheid gaat
Duurzaamheid komt alleen tot stand als van het begin
de projectgroep van start om de ambitieuze plannen
tot het eind naast duurzaam bouwen ook duurzaam
te verwezenlijken. De onvermijdelijke hobbel die al rap
beheren in overweging wordt genomen. Juist in de
genomen moet worden is die van kosten. De project-
initiatieffase dient iedereen hier goed van doordrongen
groep beslist niet over het budget of besteding van
te zijn omdat dan alle mogelijkheden tijdens het
gelden, die beslissing ligt bij de directie.
onderzoek nog even zwaar wegen wat de argumenten
Deze
moeten
onderlin-
in de besluitvorming ten goede komt. Voor elk project Beter daglicht
vraagt dit maatwerk waaraan alle betrokkenen hun
Zij beoordelen dit soort kosten als investeringskosten.
steentje moeten bijdragen. Lukraak dubo-maatregelen
Een gemiste kans. Hoewel prijzig in aanschaf, een maat-
nemen en zo je verantwoordelijkheid afkopen leidt
regel kan op de lange termijn wel veel opleveren in ter-
niet tot een optimaal duurzaam ontwerp, slechts tot
men van lagere toekomstige exploitatiekosten en hogere
een onsamenhangend geheel en een gemiste kans.
waarde voor de onderneming. Zo wordt voorkomen dat vooruitstrevende innovatieve ideeën sneuvelen en alleen de voorzichtige traditionele maatregelen hun weg vinden naar uitvoering en implementatie. Investeringen
“De opbrengst in de toekomst.”
komen in een beter daglicht te staan door anders en verder te kijken.
Gemotiveerd en concreet Door duurzaamheidsinitiatieven te toetsen aan de lange
Duurzaam bouwen én beheren
termijn organisatiedoelstellingen komen toekomstige
Bij huisvesting is daarom niet alleen de prijs van het
opbrengsten vrijwel vanzelf aan bod en krijgt innovatie
gebouw of de huurprijs van belang. Juist de kosten voor
de ruimte die het verdient. Niet de investeringskosten
energie, schoonmaak, onderhoud et cetera moeten wor-
maar de exploitatiekosten en, sterker nog, de waardever-
den bekeken. Zo zijn duurzame systemen vaak kostbaar
meerdering van duurzaamheid voor de hele organisatie
in aanschaf, maar kan er wanneer ze slim worden ingezet
zouden doorslaggevend moeten zijn. Investeren in duur-
over een langere periode juist veel geld mee bespaard
zaamheid gaat veel verder dan een project. Hoe dan ook,
worden. Vaak leidt een duurzaamheidsambitie tot hoge
investeringen op projectniveau staan vaker wel dan niet
investeringskosten maar lage exploitatiekosten. Toch komt
ten dienste van de grotere organisatiedoelstellingen.
het nog vaak voor dat van alle opties uiteindelijk de goed-
Anders kijken naar kosten leidt tot andere beslissingen
koopste variant in aanschaf gekozen wordt waardoor op
waardoor mensen gemotiveerd blijven om initiatief te
de langere termijn als de exploitatiekosten worden meege-
nemen en mee te denken. Bovendien kunnen alleen dan
rekend uiteindelijk juist veel meer geld wordt uitgegeven.
de beste ideeën concreet gemaakt worden.
(17) altijd
het vertrouwen terugwinnen
het imago van duurzaamheid Vertrouwen en banken waren jarenlang onlosmakelijk met elkaar verbonden, synoniemen bijna. Aan banken vertrouw je je geld immers met een gerust hart toe. Althans, zo zou het moeten zijn. Door risicovol beleggen en het bundelen, verkopen, opknippen en vervolgens weer doorverkopen van hypotheekportefeuilles verdween alle vertrouwen. De bankenbubbel in 2008 en 2009 was een feit. Het was gedaan met het imago van banken. En nu is het juist het imago dat alle financiële instellingen in ons onderzoek aangeven als belangrijkste drijfveer voor duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Daar kun je toch niets op tegen hebben? Toch herbergt dit een groot risico. Aan de buitenkant mag het dan duurzaam lijken, met imago als drijfveer blijft het gissen naar de mate van duurzaamheid aan de binnenkant. In datzelfde onderzoek geeft 75% van de banken aan dat de corporate cultuur én het gebrek aan kennis over duurzaamheid de belangrijkste belemmeringen zijn om echt door te pakken en het te verankeren in de bedrijfsvoering. Reden genoeg om aan te nemen dat duurzaamheid binnen de banken niet zo vanzelfsprekend is als de buitenkant doet vermoeden. Hoewel veel banken een heuse afdeling Duurzaamheid hebben, met ongetwijfeld de beste bedoelingen, krijgen de duurzame maatregelen daarmee niet per se voet aan de grond. Het betreft vaak een stafafdeling die niet de bevoegdheden heeft om het beleid werkelijk en volledig in de organisatie te brengen. Daarvoor zijn bestuurders nodig. Bestuurders die affiniteit hebben met het thema en de urgentie weten te vertalen in beleid. Dat is de waarheid tot zover. Echt interessant wordt het echter pas als je doorvraagt en doorprikt, op zoek gaat naar de nuances. Het blijkt namelijk dat, vergeleken met de andere bedrijfstakken, de financiële instellingen het beste scoren op duurzaamheid. Een 5,5 op een schaal van 10. Als je dat afzet tegen de andere vier onderzochte bedrijfstakken die gemiddeld een 5 scoren, dan doen de banken het 5% beter dan de andere bedrijfstakken. Dat is goed en tegelijkertijd moet onderkend worden dat het verbeterpotentieel nog groot is. Maar voor nu zijn de financiële instellingen, ondanks dat het imago de voornaamste drijfveer is, het beste jongetje van de klas.
Drs. Andrea de Vaal – Van Hooren Partner/adviseur bij Twynstra Gudde
“Met imago als drijfveer blijft het gissen naar de mate van duurzaamheid”
altijd (20)
duurzaamheid koop je niet. dat organiseer je.