Hotspot met allure

Hotspot

met allure De Haagse Kamers van Twynstra Gudde

Herengracht ‘De oude grandeur van het pand en de moderne vormgeving van het interieur gaan samen een nieuwe relatie aan’

Het monumentale pand op Herengracht 9 dateert uit 1916 en

In de Herenkamer kunnen bezoekers tot rust komen, reflecteren

is ontworpen door architect Joseph Limburg (1864 - 1945). Het

op het proces. Een comfortabele ruimte die ontspanning oproept.

gebouw heeft in de loop van de jaren enkele forse verbouwingen

De Herenkamer is bij uitstek geschikt voor een ‘met de benen op

achter de rug; de laatste in opdracht van Twynstra Gudde.

tafel’-vergadering. De Studio nodigt uit tot creatieve werkproces-

Bij het uitvoeren van de plannen is nauw samengewerkt met

sen. De tafels zijn aan elkaar of los te koppelen, kunnen rijden en

Monumentenzorg.

zijn op de gewenste hoogte in te stellen. Op de eerste verdieping is de Vrije Ruimte. Een grote werkruimte die flexibel is in te

Met behoud van de originele details is het pand grondig ver-

delen voor groepen van verschillende omvang en voor verschil-

bouwd, ook om meer ruimte te creëren. De inrichting werd in

lende processen. Met doeken is de ruimte aan alle wensen aan te

een moderne, eigentijdse vorm uitgevoerd. De oude grandeur

passen. In 2009 richten wij op de tweede etage de Global Room

van het pand en de moderne vormgeving van het interieur gaan

in, een ruimte met veel beeldschermen, snel internet, hightech

samen een nieuwe relatie aan. Precies de plek die adviseurs van

mogelijkheden voor web- en videoconferencing en wat niet

Twynstra Gudde en hun Haagse relaties uitdaagt en inspireert

al. Flexibiliteit, veranderbereidheid en creativiteit zijn hier en

tot creatieve ontmoetingen, tot een grensverleggende aanpak en

overal de toverwoorden.

tot verrassende oplossingen voor Haagse vraagstukken.

Nieuwe ruimtes kregen inspirerende namen zoals de Ruimte van het niet weten, de Creatieruimte en de Herenkamer. Hier kan de basis gelegd worden voor de gezamenlijke ontwikkeling van nieuwe perspectieven voor onder andere de Rijksoverheid. Een werkwijze die in de vestiging van Twynstra Gudde in Amersfoort al met succes wordt toegepast en zowel de organisatie als de opdrachtgevers uitstekend bevalt.

Hotspot met allure | 3

4 | Haagse Kamers

Inhoud 5

Voorwoord

6

Verleden, heden en toekomst

10

Opening Haagse Kamers:

‘Wij willen de frisse blik en de second opinion’ 13

Einde van het monopolie van toezichthouders?

‘Horizontaal toezicht moet door de beroepsgroep zelf worden opgepakt’ 17

Randstad Urgent

‘Randstad Urgent virus slaat toe’ 20

Kamergesprekken

Openhartige ontmoetingen voor jonge professionals 25

Enthousiasme over persoonlijke aanpak in masterclass

‘Mensen leren vooral van en aan elkaar’ 28

Verandertraject bij VROM-Inspectie

Verrassende visualisatie geeft overzicht en inzicht 32

Twynstra Gudde helpt ‘NederLandBovenWater’

Publiekprivaat programma gericht op verslimming en versnelling van gebiedsontwikkeling 36

Sessie Bovenregionale Samenwerking Politie

‘Prima ambiance om geconcentreerd te werken’ 38

Conferentie over samenwerking vier ministeries op het gebied van Facility Management

Stem af op 4 FM...

40

Uitnodiging

Hotspot met allure | 5

hotspot. Een plek voor ongepland ontmoeten, met allure, multicultureel, een lanceerplek voor nieuwe ideeën

‘Haagse Kamers wordt een

en veel meer. Met andere woorden: Den Haag heeft er met deze Haagse Kamers een cultureel centrum bij!

Ik hoop dat er veel

vruchtbare ideeën

uit voortkomen, ook op het gebied van publiekprivate samenwerking.’

Haagse Kamers, 10 april 2008

6 | Haagse Kamers

Openingstoespraak Minister van Binnenlandse Zaken Guusje ter Horst,

Voorwoord Hotspot met allure Deze brochure biedt u een inspirerend beeld van de veelzijdige invulling van Twynstra Gudde Haagse Kamers. Met de unieke ruimtes die samen de Haagse Kamers maken, heeft Twynstra Gudde het ‘Anders denken, gewoon doen’ daadwerkelijk naar de Residentie gebracht. Als ontmoetingsplek voor belangrijke opdrachtgevers en relaties van ons Haagse netwerk en als creatieve plaats voor de uitwerking van talrijke Haagse thema’s. Door deze centrale locatie, dicht bij de departementen en de politiek, positioneert Twynstra Gudde zich middenin dat netwerk. Ook mensen en organisaties die zoeken naar andere perspectieven, inzichten en benaderingen voor Haagse vraagstukken, biedt Herengracht 9 een plek voor vernieuwende en verrassende ervaringen.

Verandering en verdieping rond Haagse onderwerpen staan hierbij centraal.

Twynstra Gudde Haagse Kamers is mede bedoeld als tweede thuisbasis voor medewerkers, adviseurs en managers van Twynstra Gudde die regelmatig in Den Haag moeten zijn. De locatie is goed bereikbaar, ook vanuit Den Haag Centraal Station.

Hier is letterlijk ruimte gemaakt om met en voor opdrachtgevers innovatief en creatief samen te werken. Het monumentale pand aan de Herengracht biedt een uitgelezen mogelijkheid om opdrachtgevers en relaties die de vestiging dagelijks passeren, te ontvangen in een aansprekende omgeving.

Laat u met deze brochure als gids door de vele ruimtes van de Haagse Kamers leiden en ervaar de energie die uitstraalt van alle activiteiten in het afgelopen jaar.

Met dezelfde energie en uitstraling willen we ons ook de komende jaren inzetten rond Haagse thema’s. Juist vanuit de actualiteit van een haperende economie kunnen we de kansen die de Haagse Kamers bieden extra benutten. Om met elkaar in gesprek te gaan.

Om te klankborden. Om van elkaar te leren. Om op het snijvlak van publiek en privaat met elkaar te opereren. Maar ook – want die kant hebben de Haagse Kamers ook – om de ruimtes te benutten voor een time out, een ontspanning of een verpozen in stilte.

Haagse Kamers voldoet daarmee aan zijn opzet. En maakt tegelijk ook de uitgesproken verwachting waar om een hotspot te zijn met allure.

Ellen Peper directeur Twynstra Gudde

Hotspot met allure | 7

Verleden, heden en toekomst In 2010 heeft Twynstra Gudde 25 jaar een vestiging in de Haagse contreien.

Wat in 1985 begon in een pand aan de Nieuwe Uitleg in Den Haag, eindigde na tal van verhuizingen – via Koninginnegracht, Van Stolkweg en kantorencomplex Babylon – in 2008 in Twynstra Gudde Haagse Kamers aan de Herengracht 9. Oud-partner van Twynstra Gudde Jan de Lijster, Twynstra Gudde-partner Rob Lambrichs de Bruin en voorzitter van de Raad van Commissarissen Boele Staal blikken ieder vanuit hun eigen gezichtpunt naar verleden, heden en toekomst van de Haagse Kamers.

8 | Haagse Kamers

Oud-partner Twynstra Gudde Jan de Lijster

‘Binnen tien minuten

ben ik bij u...’

Jan de Lijster, oprichter van de eerste vestiging van

dat Twynstra Gudde oorspronkelijk uit de bouwnijverheid komt.

Twynstra Gudde in Den Haag, onderstreept dat die vestiging

Bij de oprichting in 1964 heette het ook Raadgevend Bureau

een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan het succes van

Dr. Ir. A. Twijnstra, adviseurs voor bedrijfsorganisatie in de

Twynstra Gudde. Dat werkte ‘ondersteunend en acquisitorisch

bouwnijverheid. We zijn toen letterlijk en figuurlijk toch meer

heel prima’. “In 1988 nam Twynstra Gudde, toen nog met de

richting het Haagse gebeuren opgeschoven.”

toevoeging Interim Management BV, twee belangrijke beslissin-

De Lijster is zeer te spreken over de vestiging van Haagse

gen: één, we gaan van de beurs – waar we vanaf 1977 op gezeten

Kamers, niet alleen over het ‘chique pand’, maar ook over de

hadden; en twee, we gaan vanuit Deventer richting de Randstad.

plek “zo midden tussen de departementen, bij de Tweede Kamer,

Maar”, voegt De Lijster er in één adem lachend aan toe, “we zijn

bij het stadhuis, zodat we de mensen die in dat netwerk zitten,

niet verder gekomen dan Amersfoort...” Amersfoort vond De

kunnen bereiken en met hen in gesprek raken.” En dat van twee

Lijster ook een geschikte locatie. “Je zit er op vier, vijf kwartier-

kanten: “De politiek, de overheid weet ons makkelijker te vin-

tjes van alle opdrachtgevers af. En omdat Twynstra Gudde op een

den. En wij zijn zogezegd in de buurt.”

goed moment zijn Haagse vestiging in kantorencomplex Babylon had, recht boven het Centraal Station, was de life line met de

Flitsende start

Stationsstraat 1 in Amersfoort ook prettig kort.”

In dit verband herinnert De Lijster zich nog goed dat hij in 1989 – op zijn werk in Den Haag – een telefoontje kreeg van de

Profilering

plaatsvervangend SG van Economische Zaken: ‘Jan, we hebben

Een Haagse vestiging werd ook nodig bevonden voor de verdere

een probleem met een rapport van die en die, en we weten niet

profilering van Twynstra Gudde. De Lijster: “Je moet niet vergeten

hoe we dat moeten aanpakken. Kunnen we snel een afspraak maken, want er is haast bij.’ De Lijster: “Ik zei: toevallig heb ik een

‘De politiek, de overheid weet ons makkelijker te vinden. We zijn zogezegd in de buurt’

gaatje, als ik nu in de auto stap, dan ben ik binnen tien minuten bij u. Schikt dat? En omdat hij ook kon, maakten we samen een flitsende start voor iets wat binnen twee weken uitgroeide tot een compleet projectplan.”

Jan de Lijster

Hotspot met allure | 9

Rob Lambrichs de Bruin, partner Twynstra Gudde

‘Van onzichtbaar naar zichtbaar’ Twynstra Gudde is altijd al in Den Haag gehuisvest geweest,

Het ligt zogezegd om de hoek, iedereen weet het te vinden.

laatstelijk in Babylon boven het Centraal Station. Zo onzichtbaar

Dus klanten komen ook makkelijker naar ons, en dat biedt

als Twynstra Gudde daar was, zo zichtbaar is zij op de nieuwe

vele extra mogelijkheden om onze relaties met onze klanten te

locatie aan de Herengracht 9, die officieel door het leven gaat als

verbreden.”

Twynstra Gudde Haagse Kamers. Rob Lambrichs de Bruin: “Met die naamgeving hebben we ons ook wat willen losmaken

Zakelijke uitstraling, maar met een twist

van het traditionele kantoor. Het accent komt meer te liggen op

Wat is het eigene waarin Twynstra Gudde zich met Haagse

onze publieke, openbare functie. We wilden het ‘Anders denken,

Kamers presenteert aan relaties? Lambrichs de Bruin: “Ons siert

gewoon doen’-motto van Twynstra Gudde ook in het Haagse

geen glimmend gelakte voordeur met koperen plaat aan de gevel

laten meewegen. Het moet gebeuren in die vierkante kilome-

en dito deurknop, maar wel iets anders, iets spannends: wat zit

ter, dicht bij onze opdrachtgevers en bovendien bereikbaar voor

er achter die fantastische voordeuren? Wij kiezen voor een za-

iedereen, onze klanten én onze werknemers.”

kelijke uitstraling, maar dan wel met een twist. Kantoorruimte in een rijksmonument is vaker vertoond, maar Twynstra Gudde

‘Den Haag, het is meer dan ooit tijd voor Twynstra Gudde!’

biedt de Haagse overheid met Haagse Kamers een nieuwe functie. Wij zijn hier op de eerste plaats omdat wij onze klanten hier belangrijk vinden. Verder maken wij het nieuwe relaties beter

Rob Lambrichs de Bruin

mogelijk om met Twynstra Gudde kennis te maken.

Wij hebben een duidelijk visie op de overheid. Onze adviseurs leveren advies van hoge kwaliteit, met visie en durf. Zij zijn als

Verbreding

geen ander in staat snel tot de kern van het probleem te komen,

Lambrichs de Bruin ziet in de Haagse Kamers een middel tot

toegevoegde waarde en concrete resultaten te leveren. Den Haag,

verbreding van de relaties. “De Haagse Kamers is geen doel op

het is meer dan ooit tijd voor Twynstra Gudde!”

zich. Het gaat er vooral om meer zichtbaar te zijn in de overheidsmarkt en wat we daarvoor kunnen of willen doen. Haagse Kamers is een basis van waaruit we die markt bedienen.

10 | Haagse Kamers

Voorzitter Raad van Commissarissen Boele Staal

‘Een soort huiskamer voor klanten’ Twynstra Gudde-commissaris Boele Staal weet uit zijn brede

Zodoende heb je interactie op twee fronten: dat doe je met je

bestuurlijke ervaring dat iedereen Twynstra Gudde kent als het

netwerk, je netwerk haal je naar kantoor – waarbij het primair

organisatie- en adviesbureau dat de overheid als klant heeft.

niet eens gaat om directe opdrachten. Maar ook in de opdrach-

“Dat zit ook heel scherp in ons profiel. Als het gaat om lagere

tensfeer kun je je klanten naar kantoor halen. En niet alleen om

overheden heeft Twynstra Gudde absoluut een uitstekende

het ‘er zijn’, maar er ook op een zodanige manier te zijn dat je mensen als het ware je huiskamer binnenhaalt.”

‘Centrum van een netwerk waarin toegevoegde kennis en creatieve ontmoetingen de vitale draden vormen’

Kwaliteit geeft de doorslag Door de financiële crisis gedwongen, zullen overheid en bedrijfsleven nog meer wikken en wegen alvorens een adviesbureau in te huren. Staal: “Daarom is het voor een bureau als

Boele Staal

Twynstra Gudde des te belangrijker zich nog scherper te profileren op het kwaliteitsaspect van alles wat we doen. In dat opzicht moet je het interimwerk los zien van het advieswerk, al blijft het per

positie in de markt. In het Haagse is dat voor een deel zeker ook

definitie en... en... Bovendien zie ik in het advieswerk nog wel een

het geval, maar het kan nog veel beter.” Staal noemt twee dingen

gradatie die je als frisse blik van buiten kunt aanduiden. Klank-

die voor de adviseurs heel erg belangrijk zijn om goed te doen.

borden als een aparte tak van sport. Het inhuren van een adviseur

“Ten eerste zorgen dat je je netwerk in het Haagse ontwikkelt. En

krijgt zo een extra dimensie. Je schakelt een adviseur niet alleen in

twee, zorgen dat je daar in de markt herkenbaar aanwezig bent.”

ter vervanging of ondersteuning van een ambtenaar – bijvoorbeeld om zo een langdurige arbeidsovereenkomst te voorkomen – het

Interactie op twee fronten

gaat met name om een kwaliteitsdimensie: je levert een bredere

Wat dat betreft vindt Staal het een goede zet geweest om het

en verrassende blik of invalshoek, en je voegt nieuwe, gespeciali-

Amersfoortse concept van de Villa naar Den Haag te transpone-

seerde kennis toe. Dat is al met al toch een toegevoegde waarde

ren. “Het is een prima concept, omdat je zo laat zien dat je de

voor de toekomst. Met de Haagse Kamers als centrum van een

mogelijkheid creëert om klanten ook naar je kantoor te halen en

netwerk waarin toegevoegde kennis en creatieve ontmoetingen de

daarmee tevens je manier van werken laat zien.

vitale draden vormen.”

Hotspot met allure | 11

Opening Haagse Kamers:

‘Wij willen de frisse blik en

12 | Haagse Kamers

de second opinion’ Op 10 april 2008 werd Twynstra Gudde Haagse Kamers officieel geopend.

Ter gelegenheid daarvan ging de rode loper uit voor onze hoofdgasten: minister Guusje ter Horst van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, prof. dr. Pauline Meurs, hoogleraar Bestuur van de Gezondheidszorg aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en lid van de Eerste Kamer, en Wim Deetman, oud-burgemeester van Den Haag.

In haar openingsspeech wist minister Ter Horst haar gehoor te

Twynstra Gudde-directeur Ellen Peper pakte de handschoen in

prikkelen met enkele stevige uitspraken: “In het verleden zijn

een reactie sierlijk op: “De minister geeft aan dat de adviseur

soms te snel adviseurs ingeschakeld. Bij de vernieuwing die de

vooral moet worden gevraagd om zijn of haar expertise. Ook kan

overheid voorstaat, wordt daar nu kritischer naar gekeken.

een adviseur een toegevoegde waarde hebben bij veranderings-

Bij verdwenen functies bijvoorbeeld worden geen externen meer

trajecten of een frisse blik werpen op complexe vraagstukken.

ingehuurd. Wij willen ook geen externe krachten die reguliere

Deze gevraagde expertise en toegevoegde waarde hebben wij in

beleidstaken uitvoeren. Wél de frisse blik en de second opinion.

huis. De uitdaging om deze gericht en professioneel in te zetten

Of steun van buiten om dwars door verkokerde belangen heen

bij veranderingstrajecten en complexe vraagstukken pakken wij

zaken te realiseren, bij complexe onderwerpen.”

graag op.”

‘Wij willen geen externe krachten. Wél de frisse blik en second opinion’

Ongetemde problemen Professor Pauline Meurs hield een lezing over het leervermogen van de overheid mede naar aanleiding van het WRR-rapport ‘De

Guusje ter Horst

lerende overheid’, dat onder haar leiding tot stand is gekomen.

Hotspot met allure | 13

Volgens Meurs heeft de overheid te maken met een veelheid aan

Wim Deetman Studiefonds

‘ongetemde problemen’ en juist dan is het investeren in kennis

Om de band tussen Twynstra Gudde met

binnen en buiten de overheid van groot belang. Ook gaf zij aan

de gemeente Den Haag verder in te vullen,

dat deze problemen een benadering vragen waarin het leren van

overhandigde Ellen Peper aan de Haagse

ervaringen centraal staat. Meurs: “De voorbeelden van een meer

wethouder Bert van Alphen een bijdrage

inhoudelijke en probleemgerichte manier van politiek bedrijven

voor het ‘Wim Deetman Studiefonds’.

zijn beschikbaar en ook effectief gebleken. Deze probleem-

Van Alphen gaf de cheque op zijn beurt

gerichte benadering vraagt om een politiek die werk maakt van

door aan Wim Deetman, met de woorden

haar inspirerende opdracht, het bij elkaar brengen van verschil-

“Wij hebben het Wim Deetman Studie-

lende soorten kennis en ervaring, en om tijd om te kunnen

fonds 25.000 euro toegekend.”

wikken en wegen. Hieraan bijdragen lijkt mij een mooie taak

De ‘Stichting Wim Deetman Studiefonds’

voor deze Haagse Kamers.”

stelt kansarme maar bijzonder getalenteerde buitenlandse jongeren in de gelegenheid om gedurende een bepaalde tijd te studeren in Den Haag, ‘Internationale Stad van Recht, Vrede en Veiligheid’.

‘De overheid heeft te maken met een veelheid aan ongetemde probemen’

14 | Haagse Kamers

Pauline Meurs

Twynstra Gudde belooft tevens één of meer studenten te coachen.

Einde van het monopolie van toezichthouders?

‘Horizontaal toezicht moet door de beroepsgroep zelf worden opgepakt’

Inleiders als Arthur Docters van Leeuwen, voormalig voorzitter van toezichthouder Autoriteit Financiële Markten (AFM) en filosoof en auteur Bas Haring staan garant voor het op een originele manier aanzwengelen van een discussie over de vraag of het einde van het monopolie van toezichthouders in zicht is. Twynstra Gudde partner Hein Abeln leidt de bijeenkomst in goede banen en voorziet het thema van nuttige informatie uit het veld.

Verslag van de openingssessie van de Haagse Kamers.

Hotspot met allure | 15

De discussie begint direct goed als de filosoof Bas Haring

Overheid vreest burgertoezicht

bekent: “Ik weet niks van toezicht...” Haring is dan ook meer

“Toezichthouders zijn niet langer boven elke nut- en noodzaak-

uitgenodigd voor zijn originele kijk en vragen. Zijn schets over

discussie verheven”, stelt Twynstra Gudde-partner Hein Abeln.

nut en noodzaak van toezichthouders raakt de kern al veel

“Consumentenbonden en vergelijkingssites lijken een steeds

beter. “Ik heb het gevoel dat toezichthouders ons een soort

prominentere rol te gaan spelen.” Betekent dat het einde van hun

zekerheid moeten bieden waaraan wij ons als laatste strohalm

monopolie? “Was het maar waar”, reageert Docters van Leeuwen,

willen vastgrijpen. Een illusoire fundering van een huis dat

“Er is nooit sprake geweest van zo’n positie! Naast publiek toezicht bestaat burgertoezicht al heel lang, maar de overheid is er

‘Het einde van het monopolie?

Er is nooit sprake geweest van zo’n positie!’

als de dood voor.” Op de hem kenmerkende droogkomische toon schetst Docters van Leeuwen een beeld van de paniekreacties op initiatieven van ‘zijn’ AFM om ruimte te bieden aan toezicht door de burger. “Zowel onze introductie van de financiële bijsluiter als die van de website geldwaardering.nl riepen enorm

Arthur Docters van Leeuwen

veel weerstand op. Want, zo zei men: de consument kan de kwaliteit van financiële producten niet beoordelen...”

staat op een grondsoort die voor 95 procent uit water bestaat.

Aandacht voor primaire processen

Een soort ‘sky-hook’ waaraan men vroeger in gedachten het

Hein Abeln beaamt dat de tendens nog altijd, zoals hij dat

hele universum wilde ophangen. Toen die niet bleek te bestaan,

noemt, verticaal is. “Als er iets mis gaat, dan is het altijd direct

bedacht men de ether. Een set denkbeeldige, vaste coördinaten

‘de minister moet...’ of ‘de keuringsdienst van waren moet...’

ten opzichte waarvan het universum bewoog. Het feit dat ook

– we wijzen altijd direct naar de sterke leider en het centrale

de ether niet bestaat, is psychologisch heel moeilijk te accepte-

gezag. We stellen ons vertrouwen dus op schijnzekerheid, want

ren.” Toezichthouders bieden dus schijnzekerheid, al dringt dat

het is aantoonbaar dat verticaal toezicht niet werkt en niet is

besef maar moeilijk door.

waar te maken.” Volgens Abeln heeft dat onvermogen onder meer te maken met het feit dat je als je toezicht houdt, nooit

16 | Haagse Kamers

integraal toezicht kunt houden op de primaire processen in de

Daar gaat heel veel tijd verloren! Nee, méér inspecteurs voor

organisatie. Wijzend naar de huidige financiële crisis zegt hij:

de gezondheidszorg gaan de gezondheidszorg niet beter maken”,

“Je hoort nu ook dat zelfs de Raden van Bestuur niet meer

concludeert Abeln dan ook.

wisten wat de financiële producten eigenlijk inhielden, laat staan dat de Raad van Toezicht dat dan nog begrijpt. En voor

Blame free reporting

een extern toezichthouder is dat dan helemaal ondoenlijk.”

Zijn keuze voor horizontaal, voor direct toezicht op de omgeving, ziet Abeln in diezelfde gezondheidszorg bijvoorbeeld gerealiseerd bij de centra voor neonatologie inclusief de chirurgische

‘Ik heb het gevoel dat toezichthouders ons een soort zekerheid moeten bieden waaraan wij ons als strohalm willen vastgrijpen’

Bas Haring

intensive care voor pasgeborenen in Nederland. Daar werken ze op de afdelingen met het zogenoemde systeem van blame free reporting. Het is een foutmeldingssysteem waarbij personeel fouten kan melden zónder dat het wordt vervolgd.

Door deze basale transparantie krijgen alle belanghebbenden, waaronder ook patiënten en familie (consumenten), een loepzuiver beeld van wat er gepresteerd wordt aan kwaliteit van zorg.

Abelns insteek is dat je veel meer bij het primaire proces moet

“Dat type toezicht, met een open en eerlijke verantwoording,

zorgen dat het huis op orde blijft (of moet komen). Als voorbeeld

blijkt heel effectief, al was het alleen al door de aloude wijsheid

in de gezondheidszorg noemt hij de rel rond de hartchirurgie in

dat je van je fouten kunt leren. Dit soort horizontaal toezicht

Nijmegen en het tijdelijk sluiten van de afdeling. “Dat zat daar

kortom is concreet, dichtbij en effectief! Ideaal zou zijn als het

op de werkvloer niet goed; dáár werd al niet ingegrepen toen het

horizontaal toezicht door de beroepsgroep zelf wordt opgepakt”,

fout ging. Dat breidde zich dan uit, zonder dat er iets aan gedaan

denkt Abeln. “Zonder bemoeienis van de overheid. Puur als de

werd. De cirkels van onvrede en onvermogen worden dan steeds

eigen beslissing van de professionals. Dat kun je doen bij alle

groter. Voordat dat bij de Raad van bestuur aankomt, ben je al

organisaties en in alle sectoren.”

een heel eind op weg. Dat betekent een enorme vertraging.

Hotspot met allure | 17

opboksen tegen verwijten als ‘je hoort niet uit de school te klappen’, ‘wie ben jij wel dat...’ – zij hebben de steun van het externe toezicht hard nodig.”

De bezem Als laatste voorbeeld van een geslaagd horizontaal toezicht noemt Abeln de schoonmaak in eigen kring die de accountantsbranche ter hand nam na het boekhoudschandaal rond Enron (VS). “De eigen beroepsvereniging nam de bezem stevig ter hand, wat zelfs zover ging dat de AFM werd gevraagd het tuchtrecht over te nemen. Dat betekent een gigantische verantwoordelijkheid die moet worden afgelegd. Echt ongelooflijk. Ze moeten precies uitleggen tot in de finesses wat ze doen. Dat geldt voor alle medewerkers van het accountantsbureau. En je mag een heleboel niet. Als klap op de vuurpijl houdt de beroepsvereniging elk jaar twee of drie tuchtrechtcases tegen haar eigen leden.

‘Hoera-begrip’

Onder het motto ‘er zijn altijd wel accountants die het niet goed

Hein Abeln onderstreept ook de stelling van de filosoof

doen. Dus ieder jaar moeten we die onderste laag kunnen vinden

Bas Haring dat er veel schijn bestaat op punten van toezicht en

en die gaan we zelf uit de vereniging zetten’. Dat is duidelijk

de zogenaamde transparantie. Wat dat laatste betreft spreekt

voor iedereen. Dat werkt natuurlijk heel goed en is ook zeer

hij van een ‘hoera-begrip’: jongens, alles is ‘in control’ – er is

geloofwaardig naar buiten toe, richting de consument.

transparantie en er zijn afspraken... Met het voorbeeld van het

De consument die in deze hele omwenteling van verticaal naar

probleem van ‘doorligpatiënten’ in zieken- en verpleeghuizen

horizontaal toch een keyfactor is”, aldus Abeln.

stelt Abeln de hoera-cultuur aan de kaak. Want ‘doorligpatiën-

Persoonlijke houding

‘Ideaal zou zijn als het horizontale toezicht door de beroepsgroep zelf wordt opgepakt. Puur als de eigen beslissing van professionals’

Uiteindelijk komt het in elke sector toch aan op persoonlijke lef, op moed van alle betrokkenen. Openheid, eerlijkheid, de vaardigheid om daarover te communiceren – het zit allemaal heel erg in iemands gedrag, karakter en/of houding. Wat dat betreft is Hein Abeln positief over de ontwikkelingen, ook op de opleiding zelf. Hij noemt het recente voorbeeld van de Universiteit Maastricht, waar ze op de faculteit geneeskunde studenten

Hein Abeln

van de opleiding verwijderen die niet de juiste beroepshouding hebben. “Dat is een goede zaak. Op de prestigieuze Amerikaanse universiteit Harvard gaan ze zelfs nog een tandje verder. Daar

18 | Haagse Kamers

ten’ werden in de rapportage ‘vochtproblemen’ – en die hoefden

selecteren ze de aankomende medici uitsluitend op sociale com-

dus niet meer gemeld te worden aan de inspectie...” Overigens

petenties en gedragsvaardigheden, en niet op goede cijfers. Het

benadrukt Abeln dat verticaal toezicht altijd nodig blijft, maar

gaat daar dan puur om de goede houding, om het reflexieve stuk

altijd als vervolg op horizontaal toezicht. “En horizontaal toe-

in je werk en je houding, het bijvoorbeeld durven uitkomen voor

zicht heeft ook extern toezicht nodig. Want horizontaal heb je

je fouten en ze vervolgens durven te bespreken met je omgeving.

het soort probleem van de klokkenluiders, die allemaal moeten

Dat is een openheid die zoden aan de dijk zet.”

‘Randstad Urgent virus slaat toe’ Als gezamenlijk initiatief van Twynstra Gudde en het programma Randstad Urgent is met een select gezelschap gediscussieerd over de aanpak van het kabinetsprogramma Randstad Urgent. Thema van de dag was ‘Randstad Urgent virus slaat toe’.

Hotspot met allure | 19

Met het programma ‘Randstad Urgent’ wil het kabinet Balke-

Slagvaardiger

nende IV van de Randstad weer een duurzame en concurrerende

Projectleiders, bestuurders en ambassadeurs van het programma

Europese topregio maken. Het rijk en de bij de projecten betrok-

– met onder anderen Wim Deetman, Bruno Bruins, Duco Stadig,

ken provincies, stadsregio’s en gemeenten in de Randstad werken

Leen Verbeek, Willem de Jager en Ellen Verkoelen – aangevuld

hierin nauw samen. Heel concreet gebeurt dat in 33 projecten

met een aantal adviseurs van Twynstra Gudde vanuit de ambitie-

waarover harde bestuurlijke afspraken zijn gemaakt. De belang-

kern ruimtelijke investeringen, laten tijdens de discussies actief

rijkste drie thema’s uit het programma Randstad Urgent zijn:

van zich horen. De kern daarvan wordt door de deelnemers

bereikbaarheid en economische dynamiek; kwaliteit van leven

samengevat als: “Het ideale proces bestaat niet, maar we moeten

door een aantrekkelijk woon-, werk- en leefklimaat; en een

de cultuur zo weten te beïnvloeden dat mensen keuzes durven te

klimaatbestendige delta.

maken en meer slagvaardigheid gaan tonen.” Programmamanager Michiel Ruis onderschrijft dat. Hij vult aan: “Waar we

Enthousiasme voeden

tot nu toe vooral in de monitoring-stand stonden en stuurden op

“De bijeenkomst in de Haagse Kamers was georganiseerd om

het halen van de afgesproken deadlines, leggen we ons nu meer

bij een aantal mensen die enthousiast zijn over Randstad Urgent,

toe op inhoudelijke verdieping op een selectief aantal projecten.

dat enthousiasme te voeden, zodat daarvan weer een verdere

Dan kun je echt doorbraken voor elkaar krijgen.

uitstraling naar buiten gaat”, vertelt programmamanager Michiel Ruis van het ministerie van Verkeer & Waterstaat.

Eyeopener

“Bestuurders en ambtenaren moeten het verschil gaan maken,

Ook voor programmamanager Michiel Ruis was het een succes-

en die moeten er dus ook zelf in gaan geloven.” ‘Mooi en Vitaal

volle bijeenkomst, onder meer omdat het voor hem een eyeope-

Delfland’, één van de 33 projecten, werd als casus centraal gezet

ner was dat “hoe meer je in de projecten duikt, des te beter je

om te kijken waar men zoal in de praktijk tegenaan loopt.

ziet waar je in de praktijk echt tegenaan loopt. Dat heeft onze rol

En hoe je dat dan het beste kunt oplossen.

wat meer verdiept, in de zin dat we nu vinden dat we beter wat minder projecten kunnen nemen en daar dan wat dieper op in gaan. Omdat we dan als programma ook wat meer aan de echte problemen kunnen doen. Dat inzicht is daar wel gekomen.”

20 | Haagse Kamers

‘Bestuurders en ambtenaren moeten het verschil gaan maken, en die moeten er dus ook zelf in gaan geloven’

Michiel Ruis

Hotspot met allure | 21

Kamergesprekken

Openhartige ontmoetingen voor jonge professionals Specifiek voor talentvolle, jonge professionals uit de Haagse werkomgeving organiseert Twynstra Gudde de zogenoemde Kamergesprekken, die vier keer per jaar plaatsvinden. Centraal element in elk Kamergesprek, dat een uur duurt, is een persoonlijk interview met een interessante gast uit politiek, ambtenarij of bedrijfsleven.

De toenmalige staatssecretaris van Sociale Zaken & Werkgelegenheid Ahmed Aboutaleb (PvdA), D66-leider Alexander Pechtold en VVD-leider Mark Rutte mochten we in 2008 al verwelkomen.

22 | Haagse Kamers

Bij de Kamergesprekken worden de deelnemers ontvangen met

Uit de drie gehouden gesprekken in 2008 blijkt dat Twynstra

champagne, het gesprek duurt een uur en daarna wordt er

Gudde met de Kamergesprekken een succesformule in han-

geborreld. De Kamergesprekken zijn nadrukkelijk niet openbaar.

den heeft. Politiek-gevoelige of persoonlijke uitspraken blijven

Andersgezegd, uitsluitend mensen met een persoonlijke uitno-

binnen de muren van de Haagse Kamers. Deze beslotenheid

diging hebben toegang. Het gesprek, waaraan de zaal volop kan

biedt ruimte voor een ontspannen dialoog met de geïnterviewde

deelnemen, gaat vooral over de motivaties, drijfveren en keuzes

politici. Zij durven in deze ambiance veel meer het achterste van

van de persoon in kwestie. Inhoud of politiek komen zijdelings

hun tong te laten zien, bijvoorbeeld waar zij spreken over hun

aan orde, want de doelgroep is juist erg geïnteresseerd in die

drijfveren, belangrijke mensen in hun omgeving of de wissel die

motivaties, achtergronden en keuzes.

het werk trekt op de privésituatie. Om een concreet voorbeeld te geven: Ahmed Aboutaleb vertelt hoe hij rustpunten vindt in

Het Kamergesprek is een ontmoetingsplek voor ‘young professi-

religie. “Ik ga dan terug naar de nietigheid van de mens die hun-

onals’. Een leuke avond voor de deelnemers – veel rijksambtena-

kert naar grote daden. Dan ben ik opeens heel klein.”

ren – en voor Twynstra Gudde tegelijk een informele manier om elkaars contacten onder talentvolle professionals uit de Haagse werkomgeving te leren kennen en het netwerk te versterken.

‘In de Haagse Kamers is een doorlopend programma van bijzondere ontmoetingen; er is ook volop ruimte voor óngeplande ontmoetingen.

Ontmoetingen zijn de hoofdzaak. Ontmoetingen van relaties en opdrachtgevers met ons en onderling’

Jaap Groenendijk

Hotspot met allure | 23

Kamergesprek met VVD-leider Mark Rutte

‘Maak iets buitengewoons van je leven’ Aan het eind van een warme lentedag loopt de Herengracht 9 vol

Als dagelijkse inspiratiebron heeft Rutte uiteindelijk het meest

met ruim dertig genodigden. “Ik ben benieuwd naar het verhaal

aan zijn ‘snel geïrriteerde aard’. “Het is een drive om dingen te

van Rutte”, zegt één van hen. “Maar nu ik hier ben, zie ik ook

verbeteren die me ergeren. De kern van politiek is voor mij om

gelijk hoe gaaf dit kantoor is. Zo’n werkruimte wil ik ook wel...”

‘aan de knoppen te zitten’ en de maatschappij te verbeteren.”

Rutte geeft daarom ook les op een middelbare school, met als

‘Doe iets naast je werk wat je leuk vindt en wat je energie geeft’

doel om meer allochtone jongeren naar het hoger onderwijs te krijgen. “Want wat je ook doet, doe iets naast je werk wat je leuk vindt en wat je energie geeft.”

Mark Rutte

De aanwezigen willen weten hoe is het om vaak met jezelf te worden geconfronteerd, word je daar nou nooit eens moe van?

Interviewer Ruben Maes houdt een sprankelend interview met

“Je moet jezelf zeker niet té serieus nemen”, is Ruttes reactie.

Mark Rutte. Een aantal onderwerpen komt aan de orde en het

Maar boven alles is het motto van Mark Rutte: “Maak iets bui-

gesprek wordt omlijst met Rutte’s favoriete muziek van U2.

tengewoons van je leven.” Na de klanken van ‘A beautiful day’

Rutte vertelt dat hij tijdens zijn studie geschiedenis wel bezig

is het tijd voor de naborrel. De reacties van de aanwezigen op dit

was met politiek, maar niet met carrièreplanning. Dat kwam

eerste Kamergesprek zijn zeer positief. Veel aanwezigen voelen

pas tijdens zijn werk bij Unilever. “Ik wilde eerst een carrière

zich geïnspireerd.

in het bedrijfsleven, om dan pas rond mijn 50ste de politiek in te gaan.” Na zijn voorzitterschap van de JOVD was een functie in het hoofdbestuur van de VVD geen bewuste stap, maar een logisch gevolg. “Het is goed om de uitgestippelde route af en toe te verlaten.”

24 | Haagse Kamers

Kamergesprek met Ahmed Aboutaleb, voormalig staatssecretaris

‘Uiteindelijk ben ik toch de man van

de werkende oplossingen’ Een zaal vol jonge professionals luistert aandachtig en met

helpen. Het is gewoon mijn manier om bevrediging te vinden in

groeiend respect naar het bijzondere verhaal van Ahmed Abouta-

het feit dat ik besta. Het gaat mij materieel niet slecht af en dan

leb. Hoe hij opgroeide in een klein dorp in het Rifgebergte van

vind ik dat anderen daar ook recht op hebben.”

Marokko, waar hij tot zijn vijftiende jaar woonde. Wijze levensNa aankomst in Nederland legde Aboutaleb een indrukwekkend

‘Het zou mooi zijn als ik een kleine voetnoot kan zijn in de Nederlandse geschiedenis en herinnerd wordt als een aardige bruggenbouwer’

carrièrepad af in het Nederland dat gewend is aan ‘een aangeharkt leven’, zoals Aboutaleb dat ervaarde. “Als de vuilnisman niet om 9 uur maar om 10 uur komt, worden we al ongeduldig.”

In sneltreinvaart schopt Aboutaleb het van LTS tot staatssecretaris. Het lijkt een geregisseerde route, maar Aboutaleb ontkent dat. “Toen ik werd gevraagd als wethouder en staatssecretaris heb ik beide keren lang getwijfeld.”

Ahmed Aboutaleb

“Hoe wilt u herinnerd worden?”, luidt een vraag uit de zaal.

Aboutaleb: “Het zou mooi zijn als ik een kleine voetnoot kan lessen en opgroeien in armoede vormden Ahmed Aboutaleb daar

zijn in de Nederlandse geschiedenis. Iemand die heeft bijgedra-

als mens, met aandacht voor zijn medemens. Ook als staats-

gen aan stabiliteit in tijden van electorale drift en een vorming

secretaris vindt hij tijd in zijn overvolle agenda om mensen te

van een economische onderklasse heeft helpen tegengaan.

hulp te schieten. “Ik houd van een woordenstrijd in de Kamer

” De vraag wordt aangescherpt: “Oké, dat is als politicus, maar

met prachtige volzinnen waarin je elke punt en komma kunt

als man?” Opeens zit de welbespraakte Aboutaleb om woorden

horen. Maar uiteindelijk ben ik toch de man van de werkende

verlegen. “Een aardige bruggenbouwer, is dat wat? Ik weet het

oplossingen. Het mooiste is hands-on dingen doen voor burgers.”

niet, dat moeten anderen maar beoordelen.”

“Wat is hiervoor uw drijfveer?”, vraagt interviewer Ruben Maes.

Aboutaleb: “Ik wil goed doen voor anderen en de kwetsbaren

Hotspot met allure | 25

Kamergesprek met D66-leider Alexander Pechtold

‘Ik wil het echte debat weer terug in de Kamer’ Wie is de mens achter de politicus Alexander Pechtold?

Nederland gericht is, de Europese component er bij te halen, of

Bescheiden, eerlijk, vrijzinnig en geestig, zo blijkt tijdens het

de historische vergelijking te trekken. Dus om een debat in die

Kamergesprek bij Twynstra Gudde. Zestig genodigden luisteren

zin te verbreden – dat is wat ik probeer. Ik heb niks met uitspra-

aandachtig.

ken die uitsluitend bedoeld zijn om te choqueren. Ik wil het echte debat, de dialoog, weer terugbrengen in de politiek.”

‘In de 21ste eeuw moeten we wel waarmaken dat we met z’n allen op dezelfde aardkloot zitten’

Is zijn drive ook een vorm van drift? Pechtold erkent een vorm van boosheid onder de oppervlakte. “Toen ik dertig was, had ik zoiets dat ik niet eerder rustte voordat de andere partij bij wijze van spreken om genade smeekte. Nu denk ik vaak: het is veel

Alexander Pechtold

beter om je punt te maken en samen proberen te komen tot een oplossing. Dus mijn boosheid weet ik veel beter te beheersen.”

Als interviewer Hugo Logtenberg vraagt naar het veelgenoemde

Logtenberg vraagt aan Pechtold wat hij ‘de wereld gunt’. “Ik ben

‘Pechtold-effect’, legt Alexander Pechtold uit dat D66 altijd

erg betrokken bij de publieke zaak, ik maak me zorgen om de

iemand naar voren heeft weten te schuiven die de partij er door-

ambitie van Nederland, dat we denken dat we het op dit conti-

heen kon trekken. Zo plaatst hij zichzelf in het mooie rijtje van

nent allemaal voor elkaar hebben. Maar in de 21ste eeuw moeten

Van Mierlo en Terlouw. “Zullen we afspreken dat dit uw laatste

we wel waarmaken dat we met z’n allen op dezelfde aardkloot

politiek correcte antwoord was?”, onderbreekt Logtenberg hem.

zitten. We zouden tot een soort consensus moeten komen: dat we misschien wel verschillen, maar dat we niet in clubjes van

Het debat ziet Pechtold als een belangrijk democratisch middel

die aardbol af kunnen; we kunnen er geen tweede leven naast

dat je met humor en enige zelfrelativering moet bezigen.

gaan leiden. Dat is een heel andere manier van tegen de wereld-

“Ik vind het heel erg belangrijk om een debat te kunnen relati-

problemen aankijken.”

veren. Aan de andere kant vind ik het ook belangrijk om inhoudelijk te verbazen door, als het debat bijvoorbeeld erg op

26 | Haagse Kamers

Enthousiasme over persoonlijke aanpak in masterclass

‘Mensen leren

vooral van en aan elkaar’ Om hun kennis bij te spijkeren, ervaringen te delen en de gezamenlijke know how op elkaar af te stemmen, volgden vijftien adviseurs van Twynstra Gudde een masterclass.

De master voor de klas is Jouke de Vries, hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit Leiden. In zijn visie op permanente educatie is een belangrijk element dat mensen van en aan elkaar leren. Twynstra Gudde-partner Jaap de Heer organiseerde de masterclass.

Hotspot met allure | 27

In een pittig programma van vijftien modules van een dagdeel

in beleid, inhoudelijk en procesmatig. Het is echt een professie

buigen adviseurs zich over besluitvormingsprocessen en versnel-

met de krachtige combinatie van en... en... Er is veel werk te

lingen en vertragingen daarin. Het zijn allen adviseurs die bij

doen, met een hoge urgentie. Qua omvang is de groep dan ook in

Twynstra Gudde bezig zijn met strategie-, bestuurs- en beleids-

een paar jaar verdubbeld. Het is een groep waar duizend bloemen

vragen, met name in de sectoren mobiliteit en water, en dan in

bloeien. De masterclass was opgezet om daar enige stroomlijning en verdieping in aan te brengen.”

‘Even los komen van de dagelijkse druk, en tijd krijgen voor theorieën, discussies, vergezichten en voor elkaar’

Persoonlijk Verdieping via kennisoverdracht is een vereiste. Maar De Heer ziet daarin ook wel een grens: “Als adviseurs zit je toch wel voorop in de golf van ontwikkelingen. Daardoor kom je soms met ideeën en ontwikkelingen in aanraking die je in de literatuur nog niet aantreft. Dat is de positie van de frontlinie, dat je geconfronteerd wordt met ongekend nieuwe ontwikkelingen.”

Naast nieuwe theorieën in de politicologie en bestuurskunde

Jouke de Vries

schonk Jouke de Vries daarom veel aandacht aan problemen in het openbaar bestuur waar de adviseurs in de praktijk van hun dagelijkse werk tegenaan lopen. De Vries: “Bijscholen blijft

28 | Haagse Kamers

alle drie overheidslagen. Partner Jaap de Heer: “Mobiliteit en wa-

noodzakelijk, want de ontwikkelingen gaan snel. Mijn ervaring

ter zijn twee issues die veel aandacht vragen in de samenleving.

is dat mensen daarbij veel van elkaar kunnen leren. De groep had

Het zijn daarmee ook gepolitiseerde issues, waar – beleidsmatig

een interessante mix van ervaren en minder ervaren mensen.

en qua besluitvorming – heel veel werk voor verricht wordt,

Junior-adviseurs worstelden bijvoorbeeld met de vraag hoe je

en waarover Twynstra Gudde vanuit de overheid voortdurend

een offerte afhandelt, en ik zag dat senioren daar heel vaardig en

vragen krijgt. Over wegverkeer, spoor- en goederenvervoer. Voor

kundig op in gingen. En er ontstonden levendige discussies over

de adviseurs een pittige klus, want het vereist dat zij sterk zijn

de vraag wat die opdrachtgever nou precies wil. Zo’n vorm van

‘In de frontlinie wordt je geconfronteerd met ongekend nieuwe ontwikkelingen’

Jaap de Heer

permanente educatie werkt heel goed. Adviseurs vinden zo’n

De Vries herinnert zich ‘de vaak zeer levendige discussies’ nog

vast moment erg prettig: even los komen van de dagelijkse druk

goed. “We hebben heel veel aandacht besteed aan besluitvor-

en problemen en tijd krijgen voor vragen en antwoorden, voor

mingsprocessen en versnellingen en vertragingen daarin. Ik vond

theorieën, discussies en vergezichten. En het is ook van belang

het best spannend om daarover van gedachten te wisselen.

om van elkaar te weten waar ieder mee bezig is.”

De discussies waren heel goed en vaak ook heel stevig. Ze wisten wel van wanten! Er waren wel momenten dat ik me afvroeg wie

Spannend

nou de master was...”

Dat is ook een van de centrale vragen in de masterclass: Wat is je verhaal? Waar sta je nou voor? En, hoe kunnen we die verhalen

Enthousiast

wat meer op elkaar betrekken? De Heer: “In eerste instantie is

Over de aanpak om zo met en in een groep te werken waren de

verkend hoe de deelnemers te maken hebben met vraagstukken

deelnemers erg enthousiast: een casus, persoonlijk gericht, vra-

van openbaar bestuur. Vervolgens is aan iedereen gevraagd om

gen, doorvragen, reflecteren – alles onder de gemeenschappelijke

daar een beknopt stuk over te schrijven en er een presentatie

noemer van ieders interesse in besluitvorming. Het enthousi-

over te houden. Daar konden medecursisten en Jouke de Vries

asme is zelfs zo groot dat het plan is opgevat voor een gezamen-

dan over reflecteren en discussiëren.”

lijke publicatie over de lessen van deze masterclass.

Hotspot met allure | 29

Verandertraject bij VROM-Inspectie

Verrassende visualisatie geeft overzicht en inzicht De VROM-Inspectie wordt beschouwd als de oren en de ogen van het ministerie. Zij controleert en inspecteert op eigen initiatief, en let tegelijk goed op signalen uit de samenleving over situaties die schadelijk kunnen zijn voor een gezonde en veilige leefomgeving. In het kader van het streven naar effectiever werken en een betere kwaliteit van het werk is de VROM-Inspectie een groot veranderproject gestart.

30 | Haagse Kamers

Bij het ministerie van VROM coördineert Claudia Broeke als

Quick scan

projectleider organisatieontwikkeling de programma’s die samen

Een quick scan van Twynstra Gudde toonde aan dat er veel

het veranderingstraject uitmaken. Broeke: “Samen met de

afhankelijkheden waren tussen die verschillende programma’s

programmamanagers werken we toe naar een organisatie met

van de VROM-Inspectie, maar dat ze onvoldoende benoemd

minder schotten, met meer collegiale samenwerking, en met een

waren. Ook bleef nogal eens onduidelijk wie nu waarvoor verant-

meer themagerichte werkwijze. We willen meer effect van het

woordelijk was. Harry Paul, inspecteur generaal van de VROM-

werk bereiken door van een regionale sturing naar een landelijke

Inspectie: “De verandering bij de VROM-Inspectie is complex

sturing te gaan. En we gaan in opdracht van een opdrachtgever

en omvangrijk, en alle programmamanagers werken verspreid

werken, zodat onze inspectieproducten nog meer impact hebben.

over Nederland.” Claudia Broeke: “Je ziet of spreekt elkaar niet

Intern wordt de organisatiestuctuur gewijzigd, bijvoorbeeld met

dagelijks, en mailen is ook niet alles. Juist daarom hebben we in

minder management, en door de nadruk te leggen op program-

de Haagse Kamers een bijeenkomst georganiseerd waarbij alle

matische zaken.” De VROM-Inspectie moet in vier jaar terug

programmamanagers aanwezig waren. ”De sessie is op de eerste

van 550 naar 460 arbeidsplaatsen.

etage van de Haagse Kamers gehouden, waar op de wand in de grote ruimte de programmatijdlijnen van het verandertraject horizontaal zijn uitgezet. De onderlinge afhankelijkheden werden

‘Wij zijn dan wel de oren en de ogen van het ministerie, maar het is wel lastig om naar jezelf te kijken. Voor een goed beeld van jezelf heb je toch externe ogen nodig’

benoemd in korte speeddate-sessies tussen de programmamanagers. In no-time was helder waar de onderlinge raakvlakken zaten.

Inzicht Na de feiten volge de fase van inzicht. Dat gebeurde door de verschillende tussenproducten als magnetische puzzelstukken te

Harry Paul

plaatsen op de programmalijn van oorsprong, en met een touwtje te verbinden met de tijdlijn van het programma waarin het (ook) nodig was. Claudia Broeke: “Deze visualisatie heeft ervoor

Hotspot met allure | 31

gezorgd dat alle afhankelijkheden benoemd werden, dat alle verantwoordelijkheden helder werden en alle programma-onderdelen ten opzichte van elkaar netjes in de tijd konden worden geplaatst. De uitbeelding op de wand was van een schitterende eenvoud, overzichtelijk en dynamisch. Dat leverde de deelnemers veel inzicht op en er konden hele duidelijke afspraken worden gemaakt.”

Zeer geschikte ruimte Claudia Broeke blikt tevreden op de sessie terug. “De ruimte is echt zeer geschikt, zeker met die heel grote wand – die hadden we zelf zogezegd niet in huis. We hadden bovendien een goede begeleiding van twee mensen, die alles uitstekend hadden voorbereid. Dan loopt het ook soepel. Door de sessie bij de Haagse Kamers beseffen we weer eens dat we een werkrelatie met elkaar moeten ontwikkelen, dat we wel echt een team zijn en dat niet iedereen enkel voor z’n eigen programma kan gaan. Het is noodzakelijk dat we onderling op de hoogte zijn van elkaars programma, voor het overzicht. En dat we een reëel beeld hebben over en weer waar ieder mee bezig is, voor het inzicht. Zodat als bijvoorbeeld een programma op die en die datum x nodig heeft, dat dat ook geleverd kan worden, en dat we op elkaar kunnen vertrouwen. De sessie was door de praktische en visuele aanpak zelfs zo’n succes, dat door de verbeterde werkrelaties een reeds geplande vervolgsessie overbodig werd”, aldus Broeke.

32 | Haagse Kamers

‘Tijdens een sessie in de Haagse Kamers kregen we in drie uur inzicht in de relaties tussen de programma’s door gewoon bezig te zijn en iets te doen in die ruimte. In een doodgewone vergadersetting zouden we daar veel en veel langer over gedaan hebben’

Claudia Broeke

Hotspot met allure | 33

Twynstra Gudde helpt ‘NederLandBovenWater’

Publiekprivaat programma gericht op verslimming en versnelling van gebiedsontwikkeling

34 | Haagse Kamers

Habiforum en Nirov NederLandBovenWater is een samenwerkingsverband van Habiforum en het Nirov. Beide zijn kennisnetwerken bestaande uit professionals uit de publieke en private sector die samen werken aan ruimtelijke ontwikkeling, bouwen en wonen. Dat gebeurt onder meer door het uitvoeren van een praktijk- en een wetenschappelijk programma, en door actief te werken aan kennis, competenties en onderling contact.

Gebiedsontwikkeling, als één van de disciplines van ruimtelijke investeringsprojecten, behoort tot de kerndomeinen waarop Twynstra Gudde met bijna honderd adviseurs en managers actief is. Vanuit deze expertise zijn wij dan ook door de kennisnetwerken Habiforum en Nirov betrokken bij NederLandBovenWater. NLBW is een publiekprivaat programma – inmiddels van vierentwintig partijen – met de focus op gebiedsontwikkeling.

Twynstra Gudde-partner Ellen Lastdrager presenteerde een onderzoek van Twynstra Gudde dat aangeeft waar bij gebiedsontwikkeling de juridische bottlenecks zitten.

Partnerbijeenkomst

Applaus voor onderzoeksrapport Twynstra Gudde

Najaar 2008 werd de derde partnerbijeenkomst ‘NederLand-

Twynstra Gudde kreeg als opdracht uit te zoeken in hoeverre

BovenWater’ georganiseerd in Twynstra Gudde Haagse Kamers.

een en ander juridisch haalbaar is, of het kán. Dat resulteerde

Deze bijeenkomst stond geheel in het teken van gebiedsconces-

in het rapport ‘Onderzoek naar toepasbaarheid van het conces-

sie en gebiedsautoriteit. Gebiedsconcessie als middel tot verslim-

siemodel in Nederland’. Het rapport werd op de druk bezochte

ming en versnelling van gebiedsontwikkeling en als de meest

bijeenkomst gepresenteerd. Ellen Lastdrager: “Twynstra Gudde

verregaande vorm van publiekprivate samenwerking. En een ge-

heeft voor dit rapport heel veel applaus gekregen, want het geeft

biedsautoriteit als dat ene loket waar de verschillende overheden

precies aan waar de bottlenecks zitten en waar je dus in geza-

echt tot samenwerking komen en naar elkaar toegroeien, zoals

menlijkheid iets aan moet doen. Eén van de problemen als je de

bijvoorbeeld in de stadsregio’s. Een probleem is dat de gebieds-

marktwerking, privatisering op deze manier toelaat, is het toe-

concessie niet een als zondanig benoemde rechtsfiguur is. En dat

zicht. Hoe organiseer je dat goed! Toezicht is best lastig omdat

Nederland niet een publieke autoriteit kent met de bevoegdheid

het zich niet goed verhoudt met onze democratische legitimatie-

een gebiedsconcessie uit te geven. Inmiddels heeft de commissie-

systemen. Zo liggen er meer voetangels en klemmen.”

Dekker een aantal aanbevelingen gedaan die de experimenteerruimte voor gebiedsconcessies vastleggen.

Hotspot met allure | 35

Omslag in werkwijze en in denken

Dat vereist een omslag in werkwijze én in denken. Ten slotte is

De opgave voor de publieke partijen is met name gelegen in de

herstel van vertrouwen tussen publiek, privaat en particulier een

omslag in de werkwijze waarin vergunningen worden vertaald

absolute voorwaarde om tot kwaliteit en wellicht zelfs verdere

in eisen en specificaties voor het concessiecontract en de wijze

ruimtelijke ontwikkelingen te komen. Herstel van vertrouwen

waarop toetsing daarop wordt georganiseerd. Ook voor de private

vereist van beide partijen heldere rollen en rolvastheid.”

partijen ligt er een uitdaging in de omslag in de werkwijze.

Het gaat dan bijvoorbeeld om functioneel specificeren, integraal ontwerpen, lifecyclemanagement en de focus op duurzame ontwikkeling. Ellen Lastdrager: “Een probleem is ook dat het van degene die gebiedsautoriteit wordt, vergt dat hij eerst integraal bedacht heeft wat hij wil. En dat vervolgens vertaalt in functionaliteiten. Dat staat haaks op de werkelijkheid. Kortom, naast de beleidsstrategie moet er dus ook een uitvoeringsstrategie komen.

‘Twynstra Gudde heeft voor dit rapport heel veel applaus gekregen, want het geeft precies aan waar de bottlenecks zitten en waar je dus in gezamenlijkheid iets aan moet doen’ 36 | Haagse Kamers

Ellen Lastdrager

Hotspot met allure | 37

Sessie Bovenregionale Samenwerking Politie

‘Prima ambiance om geconcentreerd te werken’ Twynstra Gudde maakte in opdracht van de Stuurgroep Bovenregionale Samenwerking een inventarisatie van de verschillende vormen van structurele bovenregionale samenwerking tussen de politiekorpsen. Het is één van de kabinetsdoelstellingen om die samenwerking te harmoniseren en intensiveren. Daarvoor is inzicht in de stand van zaken op dit terrein als momentopname een eerste vereiste. De resultaten van het inventariserend onderzoek werden gepresenteerd in de Haagse Kamers.

Paul Sinning, partner en specialist op het gebied van openbare

Het onderzoek resulteerde in een inventarisatie- en eindrapport,

orde en veiligheid, maakte vanuit Twynstra Gudde deel uit

waarin – zowel voor de landelijke als de interregionale samen-

van de Stuurgroep Bovenregionale Samenwerking (commissie

werkingsverbanden – de bedrijfsmatige en bestuurlijke inrichting

De Graaf) en leidde ook het inventariserend onderzoek naar de

staan beschreven.

bestuurlijke en bedrijfsmatige inrichting van de bovenregionale

Sinning: “Die inventarisatie was geen doel op zich, maar vormde

samenwerking. Sinning: “De bovenregionale samenwerking

een feitelijke basis voor de stuurgroep om met aanbevelingen te

binnen de politie heeft de afgelopen jaren een stevige impuls

komen richting het Korpsbeheerdersberaad. Dat beraad kan dan

gekregen. Zo zijn de bovenregionale rechercheteams opgezet

met de aanbevelingen in de hand afspraken gaan maken met de

en is er landelijk de ‘voorziening tot samenwerking Politie

ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie over verdergaande

Nederland’ opgericht, kortweg de vtsPN. Ook tussen regio-

bovenregionale samenwerking.”

korpsen kunnen steeds meer samenwerkingsverbanden worden onderscheiden. Maar er was geen helder overall-beeld van alle initiatieven. Dus dat plaatje moesten wij gaan invullen met ons onderzoek.”

38 | Haagse Kamers

‘Haagse Kamers is bij uitstek geschikt om verschillende stakeholders bijeen te brengen’ Paul Sinning

Presentatie foto

Ideale locatie

Om tot de nodige aanbevelingen te komen is de stuurgroep in

Voor Sinning was de locatie van de Haagse Kamers bij uitstek

mei en juni 2008 in gesprek gegaan met belangrijke stakeholders

geschikt om de verschillende stakeholders bijeen te brengen.

door het organiseren van een tweetal stakeholdersbijeenkomsten

“Haagse Kamers biedt dit selecte gezelschap een ideale ligging en

in de Haagse Kamers. “Bij stakeholders”, vertelt Sinning, “moet

een prima ambiance om geconcentreerd zijn werk te doen.

je denken aan de korpsbeheerders, de korpschefs, mensen van

Ik vind het een fantastisch idee dat Twynstra Gudde Haagse

OM (procureurs-generaal en hoofdofficieren) en van de politie-

Kamers een praktisch schakeltje vormt in het hele proces dat

bonden. “Op die bijeenkomsten hebben wij de inventarisatie, die

moet leiden naar verbetering van de samenwerking en het ge-

foto, gepresenteerd, om die samen door te nemen in de zin van

meenschappelijk functioneren van de politiekorpsen.”

‘klopt het’, ‘wat zien we’ en wat is de betekenis ervan voor het Nederlandse politiebestel. De discussies tijdens de stakeholdersbijeenkomsten zijn voor de stuurgroep van groot belang geweest bij het formuleren van de aanbevelingen.”

Hotspot met allure | 39

Conferentie over samenwerking vier ministeries op het gebied van Facility Management

Stem af op

4 FM...

Als projectnaam staat ‘4 FM’ voor het beoogde samenwerkingsverband tussen vier ministeries op het gebied van Facility Management: BZ&K, VROM, SZ&W en VenW willen één gezamenlijk bedrijf vormen voor facilitaire dienstverlening.

Dit bedrijf 4 FM moet er uiterlijk 1 januari 2011 staan. De Haagse Kamers zijn gekozen als neutrale ontmoetingsplaats voor een startbijeenkomst. Onder de noemer ‘Stem af op 4 FM’.

40 | Haagse Kamers

Met het oog op de vorming van het facilitair samenwerkingsver-

Aandachtspunten

band 4 FM spraken veertig leidinggevenden van FM-directies van

Een reeks aandachtspunten wordt meegegeven voor het

VROM, VenW, BZ&K en SZ&W en de projectleiders van 4 FM

vervolgtraject:

in de Haagse Kamers met elkaar over de plannen. Het ochtend-

- Maak meer werk van de overbrugging van de verschillende

gedeelte staat in het teken van kennismaking tussen de organi-

culturen, bijvoorbeeld door snel aan uitwisseling van

saties onderling, tussen MT-leden onderling en met de plannen

medewerkers, onderlinge werkbezoeken en kennismakings-

voor 4 FM. Uit de overall businesscase wordt duidelijk dat 4 FM

gesprekken op de werkvloer te gaan doen. Organiseer een

gevormd kan worden met een kwart minder mensen dan in 2007

kerstborrel voor de vier directies gezamenlijk

bij de 4 FM-directies werkten. De afslanking zal meer dan evenredig neerslaan bij de management-, ondersteuning- en adviesfuncties. Het veranderproces wordt opgedeeld in vier fasen. In de derde fase (rond 1 april 2010) start het 4 FM-bedrijf.

- Geef meer bekendheid aan de plannen door meer van dit soort bijeenkomsten te organiseren - Maak een herkenbare slogan voor 4 FM en betrek daar deze groep bij - Wees transparant over de procedure waarlangs straks de

Vertrouwen in aanpak

kwartiermakers worden gezocht, geselecteerd en benoemd

De conferentie maakt duidelijk dat er steun is voor en enthou-

- Maak de periode van de ‘dubbele petten’ zo kort mogelijk

siasme over de plannen. Mensen zijn blij dat de periode van

- Maak goede spelregels over een redelijke verdeling

onderzoek is afgesloten en dat er nu een duidelijke planning en

(tussen ministeries) over de verschillende vakgebieden van de

aanpak ligt voor het vervolg. Nog lang niet alles is helder, maar

aan 4 FM over te dragen functies

dat kan natuurlijk ook niet anders. De afslanking is pittig, al zou

- Denk nu al na over de huisvesting van 4 FM

die er ook zijn zónder 4 FM. Veranderen en reorganiseren zit de

- Betrek deze groep bij de visie en missie voor 4 FM

FM-managers in het bloed, ze gaan er professioneel mee om. Er is

- Pleit en zorg voor continuïteit in de aansturing van het

vertrouwen in de aanpak en men heeft gezien dat de directeuren op één lijn zitten.

veranderproces op het hoogste niveau. Er moet vanaf nu aan de afgesproken koers vastgehouden worden - Laat het ‘going concern’ niet in het gedrang komen door het veranderproces.

Hotspot met allure | 41

Uitnodiging

Vernieuwende en verrassende oplossingen

voor Haagse vraagstukken

Na de eerste bijzondere ontmoetingen op de openingsdag

Kortom, ook in de komende jaren is en blijft Twynstra Gudde

10 april 2008 hebben wij in de daarop volgende periode weer veel

Haagse Kamers een ideale plek voor mensen en organisaties die

van onze relaties, opdrachtgevers en collega in Twynstra Gudde

zoeken naar nieuwe perspectieven, inzichten en benaderingen.

Haagse Kamers mogen begroeten. Ook voor de toekomst willen wij dat onze monumentale vestiging aan de Herengracht een

Wij nodigen u van harte uit om eens te komen kijken en de

ontmoetingsplaats blijft en een platform voor innovatie. Veran-

mogelijkheden te bespreken voor uw organisatie!

dering en verdieping rond Haagse thema’s staan hierbij centraal.

Joost Voerman We denken na over een vervolg op de Kamergesprekken als een zeer geslaagd voorbeeld van ontmoetingen waar maatschappelijk betrokken mensen in een open en ontspannen sfeer zoeken naar verdieping. Op relevante en actuele thema’s, maar zonder oneliners en hapklare oplossingen.

De ruimtes bij Twynstra Gudde Haagse Kamers dagen uit.

Ze inspireren om buiten gebaande paden te treden en te denken.

Op de tweede etage gaan we nu de Global Room inrichten.

Een nieuwe ruimte waar wij de buitenwereld naar binnen halen, met veel beeldschermen, snel internet, hightech mogelijkheden voor web- en videoconferencing, etc. Een ruimte die uitdaagt om zich in te leven in de ander en zo te komen tot vernieuwende en verrassende oplossingen voor Haagse vraagstukken.

42 | Haagse Kamers

Vestigingsmanager Haagse Kamers

Samen met onze opdrachtgevers komen tot nieuwe antwoorden op vragen, tot het creĂŤren van kansen. Dat betekent goed luisteren, durven doorvragen en kritisch blijven. Eigenschappen die onze adviseurs en managers kenmerken. Zodat u de juiste strategische keuzes kunt maken.

Resultaat: een andere, verfrissende kijk op uw vraagstuk, met oplossingen die echt werken.

Onze mensen staan u terzijde. Twynstra Gudde staat erachter.

Twynstra Gudde

Telefoon 070 3047420

Haagse Kamers

Fax 070 3047421

Herengracht 9

info@twynstragudde.nl

2511 EG Den Haag

www.twynstragudde.nl