Wij werken aanwederzijdse winst

Wij werken aan wederzijdse winst Twynstra Gudde Mutual Gains Adviesteam

De zeggingskracht van het orkest

In deze brochure van Twynstra Gudde stelt ons Mutual Gains Adviesteam zich graag aan u voor. Bij het etaleren van ons team hebben we uiteraard de kern willen pakken. In deze brochure grijpen wij ter illustratie naar het beeld van het muziekorkest. Sturend daarbij is voor ons de volgende kernachtige bewoording van één van onze medewerkers: “Mutual Gains vergt investering bij de start van processen, zodat vertrouwen ontstaat en alle belangen op tafel komen. Lukt dat, dan stijgen partijen boven zichzelf uit en creëert de groep onverwacht effectieve oplossingen.”

Ook in het muziekorkest is het de Kunst om in eendrachtig samenspel tot een uitvoering te komen waarin iedereen zijn partij meeblaast en waarbij het geheel alle delen overstijgt. Dat is wederzijdse winst.

“De uitdaging voor mij is om samen met alle partijen op zoek te gaan naar gezamenlijke belangen en verlangens, hiervoor draagvlak te creĂŤren en initiatieven om te zetten in resultaten.â€?

Twynstra Gudde Mutual Gains Adviesteam

Wij werken aan wederzijdse winst Het Mutual Gains Adviesteam verleent zijn diensten in situaties waarbij partijen moeten of willen samenwerken, onderhandelen, een probleem oplossen of een kans realiseren. Het betreft veelal situaties waarin con­ flicterende belangen in het spel zijn. Bijvoorbeeld de bouw van een stationscomplex, een winkelcentrum of de aanleg van een snelweg. Maar ook als verschillende partijen afspraken willen of moeten maken over het verbeteren van de leefbaarheid van een wijk of een gebied c.q. de leefkwaliteit van de bewoners ervan.

De ambitie van de adviseurs en managers van Twynstra Gudde is: maatschap­ pelijke meerwaarde creëren en deze zichtbaar maken in plannen, via het organiseren van een samenwerkingsproces waarbij de deelbelangen zicht­ baar blijven in het gezamenlijk geformuleerde einddoel. Er is pas sprake van “Mutual Gains” (vrij vertaald: wederzijdse winst) wanneer het eindresultaat meer oplevert dan de som der delen (en niet het afgevlakte resultaat van het wegstrepen of ontkennen van de belangen die spelen). Eén van de belangrijkste middelen daarbij is het vitaliseren van een open dialoog en een duurzame relatie tussen de diverse partijen – op basis van vertrouwen en trans­ parantie.

Onze Mutual Gains Aanpak Een verdieping en professionalisering van

zeggen dat er ook voor hem een werk­

samenwerking tussen diverse partijen

baar eind­resultaat ligt, heb je je werk

ligt binnen bereik met het hanteren van

goed gedaan.

de zogenoemde Mutual Gains Aanpak

Vanuit een oprechte interesse in de be­

(MGA).* Deze proces­benadering van sa­

langen van de partijen zoeken naar oplos­

menwerken heeft als uniek kenmerk dat

singen die voor alle partijen als positief

ze op basis van afzonderlijke belangen op

beoordeeld en gedragen worden, vergt

zoek gaat naar de winst voor alle betrok­

een andere aanpak dan oplossingen die

ken partijen. Dat wil zeggen: een werk­

voor alle partijen ‘redelijk acceptabel’

baar eindresultaat dat gedragen wordt

zijn (het sluiten van een compromis). Wij

door enthousiaste partijen die zich daar in

gaan voor maatschappelijke meerwaarde

kunnen herkennen. Want niet voor ieder­

voor alle betrokken partijen, doordat de

een zal de winst even groot zijn. Soms

verschillende belangen in het gezamenlijk

ontkom je niet aan de situatie dat er een

geformuleerde einddoel voluit meeklin­

partij in zijn belang geschaad wordt, hoe

ken. Om dat te bereiken hanteert het

goed je je best ook doet met elkaar om

Mutual Gains Adviesteam zijn eigen

dit te voorkomen. Als zo’n partij dan kan

methodiek en aanpak.

* De Mutual Gains Approach is van oorsprong een Amerikaanse aanpak, ontwikkeld bij het Program On Negotiation van de universiteiten MIT, Harvard en Tufts. Bekende grondleggers zijn o.a. Fisher & Ury met het boek “Getting To Yes – Negotiating Agreement Without Giving In” (1981) en Susskind & Field met het boek “Dealing With An Angry Public – The Mutual Gains Approach To Resolving Disputes” (1996).

“In de wijk gaat het bijna om het ‘makelen’ van belangen. Hoe krijg je partijen zo ver dat ze samen

één visie krijgen? Je probeert ze op inhoud te binden. Wat willen wij?

Waarom zou je dat niet leuk vinden? Je zorgt dat er begrip ontstaat, respect voor elkaar.

Zo kweek je een voedingsbodem voor oplossingen.”

Toepassingsgebied

Wijkgerelateerde vraagstukken Het zijn zeker niet alleen grootschalige projecten die baat

niet noodzakelijkerwijs hetzelfde belang. “Je ziet vaak dat

hebben bij de aanpak van het Mutual Gains Adviesteam.

partijen niet met elkaar door één deur kunnen, omdat ze

Want het Mutual Gains Adviesteam is ook actief in wijken

bang zijn hun autonomie te verliezen. Of ze zijn gewoon

in heel Nederland. Zij onder­steunt burgers, professionals

niet gewend om samen te werken, althans niet met een

en gemeenten, corporaties, welzijnsinstellingen, zorgin-

organisatie die een andere cultuur heeft. Wij helpen ze te

stellingen bij het realiseren van welzijn en welvaart in

vatten wat ze eigenlijk al weten en om te bouwen.”

de wijk.

Belangrijk is, constateren alle managers, dat het team van Jeroen den Uyl:

Twynstra Gudde gelooft in oplossingen en daarvoor wil

“Ons uitgangspunt is dat duurzame wijkverbetering geen

knokken. “Soms liggen oplossingen voor het oprapen,

‘hoger doel’ is, maar rechtstreeks in het belang van bewo-

maar komen mensen er niet uit: dan komt de oplossing

ners en betrokken partijen is. Dat klinkt logisch maar

er dus ook niet. Dat willen wij voorkomen.”

blijkt vaak een grote eye-opener voor betrokkenen. Het begint allemaal bij oprechte interesse in elkaars belangen en drijfveren.” Waar bijvoorbeeld een multifunctionele accommodatie als een Brede School in de buurt moet ver­ rijzen, hebben veel verschillende partijen een belang – en

“Het eindresultaat is als de uitvoering van een symfonie waarbij elk onderdeel van het orkest zijn partij stevig meeblaast.�

Oplossingen die tegemoetkomen aan de verschillende partijen Zelfs bij ‘pijndossiers’ kun je in een open proces met alle

ze verschuiven. Het doel is het creëren van oplossingen

partijen erbij onverwachte oplossingen vinden. Door

die tegemoet komen aan de verschillende eigenbelangen.

eigenbelang aan eigenbelang te verbinden komen gemeen-

Mutual Gains vergt een investering bij de start van proces-

schappelijke belangen in zicht. Een effectieve methode is

sen, zodat vertrouwen ontstaat en alle belangen op tafel

de Mutual Gains Aanpak. Hierbij onderhandel je met alle

komen. Lukt dat, dan stijgen partijen boven zichzelf uit

partijen die ook werkelijk een belang hebben. Met afspra-

en creëert de groep onverwacht effectieve oplossingen.

ken als resultaat. De kunst is te bepalen waar het om gaat

Tegenstanders worden voorstanders en iedereen heeft baat

en te ontdekken welke belangen achter de standpunten

bij de gemaakte afspraken.

liggen. Standpunten zijn comfortabele schuilplekken en het veranderen ervan geldt als een zwaktebod. Maar als het onderliggende belang gehonoreerd wordt, kunnen

“Een zorgvuldige voorbereiding van een dialoog of onderhandeling met de omgeving vormt een cruciale factor voor succes.�

Toepassingsgebied

Gebiedsontwikkeling

Een project waar Twynstra Gudde momenteel namens de

in­tensiteit zullen per stakeholder verschillen en worden

provincie omgevingsmanagement toepast, is de ontwikke­

ten opzichte van elkaar afgewogen. Helderheid over en

ling van een landschapspark. Hier zijn veel mensen en

weer is belangrijk. Recht doen aan stakeholders, wier be-

organisaties betrokken, waarmee onder andere Philip

langen op het spel staan, is essentieel. Dat geldt natuurlijk

Drontmann intensief in dialoog is. Zo wordt er aan de ene

voor voor- en tegenstanders van het park. Onze inzet zal

kant gesproken met stakeholders als beleggers, agrariërs en

zijn: belangen met elkaar ver­binden, de pijn naar voren

bewoners over grondverwerving, maar ook over ambities

halen en samen werken aan oplossingen die op draagvlak

en frustraties. Aan de andere kant is er contact met onder

kunnen rekenen en vooral winst opleveren.”

andere gemeenten, waterschappen en natuur­organisaties.

“Inmiddels hebben we contact met zo’n 25 grond­eigenaren die samen circa 400 hectare van het plangebied (in totaal 600 ha.) vertegenwoordigen. Gesprekken houden met de stakeholders is een continu proces. De frequentie en

�Als je je proactief opstelt aan de voorkant van een proces, zorg je voor duurzame relaties met je omgeving.

Dan liggen er in latere fases ook minder conflictsituaties op de loer.�

Toepassingsgebied

Infrastructurele projecten Projecten zijn zeer verschillend, zeker op infrastructu-

Wilma van der Bruggen:

reel gebied: ze lopen uiteen van relatief eenvoudige en

“Grote organisaties zijn vaak veelkoppige monsters die

monodisciplinaire wegaanpassingen tot grote gebieds-

van oudsher gewend zijn ‘verticaal’ te kunnen werken,

ontwikkelingen met infrastructuur, waterkeringen,

hun wil op te leggen aan de omgeving. Maar alles waar-

recreatie, natuur- en vastgoedontwikkeling. De mate van

mee je beslag legt op de openbare ruimte, of het nu gaat

samenwerking tussen de betrokken stakeholders verschilt

om een spoorlijn, een elektriciteitscentrale of een snelweg,

dan ook sterk. De omgevingsmanager kan dus niet op de

heeft impact op de mensen die eromheen wonen, of op

automatische piloot werken: maatwerk is nodig door in

de natuur, of anderszins. Je hebt te maken met legio

de verschillende project­fasen steeds op een andere manier

stakeholders. Het uitgangspunt is altijd: de veelheid aan

invulling te geven aan omgevingsmanagement.

belangen bij elkaar leggen en een mix van oplossingen bedenken waarbij zo veel mogelijk belangen gediend worden. Het is niet zo dat iedereen altijd wint, maar in elk geval komen bijvoorbeeld overheidsbelangen op dezelfde hoop als die van burgers. Dat noem ik dan ‘horizontaal’ werken.”

Voor een magistraal slotakkoord Traditionele onderhandelingen, op basis

In MGA-onderhandelingen streeft een

van standpunten, leiden te vaak tot grijze

groep naar winst voor alle partijen door de

compromissen, waardoor één of meer par-

optimale meeweging van de afzonderlijke

tijen zich tekortgedaan voelen en om die

belangen.

reden uit het proces stappen. Onderhande-

Doordat alle inhoudelijke issues in de

lingen op basis van de Mutual Gains Aan-

oplossing zitten, is het draagvlak voor de

pak gaan uit van belangen, omdat belan-

oplossing sterk en het succes van het eind-

gen niet altijd tegengesteld zijn maar ook

resultaat meer verzekerd. Het vergrote

verschillend en aanvullend. Door de eigen

onderlinge vertrouwen leidt tot een duur-

belangen voor en met elkaar transparant

zame relatie, die een beter klimaat schept

te maken, wordt het vinden van gemeen-

voor uitvoering van de afspraken. De am-

schappelijk gedragen oplossingen mogelijk.

bitie is: samen over de finish!

“Wij zijn in conflictsituaties goed in het creëren van kansen met de expertise van anderen. Wij opereren optimaal in een veld, waarbij de helft bestaat uit spanning en de andere helft uit kansen.”

Duurzame resultaten Onze complexe samenleving met talloze

nisatie bij een vraagstuk, probleem of

belangen(groepen) maakt besluitvorming

issue te zoeken naar werkelijke oplos­

tot een veelkleurig proces. Het is vrijwel

singen, die ook nog eens zoveel mogelijk

uitgesloten dat één enkele partij bepaalt

recht doen aan het belang van álle betrok­

waar een weg wordt aangelegd, wan-

kenen. Juist door het gecreëerde draag­

neer een wijk wordt vernieuwd of hoe

vlak onder de oplossing is de uitkomst

Nederland duurzamer kan worden. Dat

van een onderhandeling duurzaam. Dit

democratische uitgangspunt impliceert

vraagt van alle betrokken partijen trans­

dat op elk niveau van de samenleving

parantie, oprechte interesse en betrouw­

organisaties samen moeten werken en

baarheid. Deze drie principes opgeteld

onderhandelen om een doel te bereiken

leiden tot een situatie waarin onderling

– hoe tegengesteld de belangen ook zijn

vertrouwen ontstaat. Aan deze principes

of lijken.

verbinden wij een systematische aan­ van

pak, een praktisch instrumentarium en

Twynstra Gudde is thuis in dit soort

oog voor bestuurlijke verhoudingen. Ons

span­nende en conflicterende situaties.

werk is altijd maatwerk, en daarom wer­

Onze adviseurs helpen u en uw orga-

ken we graag zij aan zij met onze klanten.

Het

Mutual

Gains

Adviesteam

“Het geeft me een kick als ik erin slaag om verschillende partijen te laten ontdekken dat een project ook hun belang kan dienen.�

SOM: Strategisch OmgevingsManagement

Strategisch OmgevingsManagement is een specifiek door

Strategisch OmgevingsManagement op basis

het Mutual Gains Adviesteam ontwikkeld instrument.

van Mutual Gains wordt door Twynstra Gudde

De inzet is om een duurzame dialoog met de omgeving

toegepast bij Maasvlakte 2, bij tal van rijkswegen,

op te zetten of problemen van een organisatie met haar

bij politiekorpsen enz. Maar op het schaalniveau

omgeving proactief het hoofd te bieden. De kerngedachte

van een winkelcentrum is het evengoed toepasbaar.

van SOM is dat een zorgvuldige voorbereiding van een dialoog of onderhandeling met de omgeving een cruciale factor is voor succes. SOM helpt bij het structureren van het omgevingswerk, het stellen van de juiste prioriteiten en het aanbrengen van continu誰teit.

“Het gaat in de aanpak om werkelijk begrip voor de betrokken partijen.

Zijn ze boos? Waarom? Hoe kunnen we rekening houden met hun bezwaren

en zo voor alle partijen de oorspronkelijke plannen verbeteren?�

Toepassingsgebied

SOM bij de aanleg van Maasvlakte 2 De aanpak die Twynstra Gudde heeft ontwikkeld,

partijen en leggen de basis voor een duurzame dialoog.

Strategisch OmgevingsManagement, is anders dan hoe

Daarnaast spelen principes als zorgvuldigheid, betrouw-

er tot dusver in Nederland werd omgegaan met omge-

baarheid, wederzijds respect en constructief onderhande-

vingsmanagement bij complexe vraagstukken of projec-

len een belangrijke rol.

ten. Want daarmee ging vaak maatschappelijk resultaat verloren. SOM is het op Mutual Gains gebaseerde

Een project als de Maasvlakte 2 loopt al sinds 1993. Wij

stappenplan om zowel problemen te voorkomen als,

zijn er in 2005 bij gekomen, en sindsdien is het goed

wanneer de conflicten er al zijn, ze zo goed mogelijk

gegaan. Dat heeft het Havenbedrijf Rotterdam heel veel

op te lossen.

opgeleverd: niet alleen is het verzet tegen de aanleg van Maasvlakte 2 geslecht, maar voormalige tegenstan-

Marc Wesselink:

ders zijn voor een groot deel vrienden of zakenpartners

“Op basis van issue- en stakeholderanalyses nodigen wij

geworden. Het Havenbedrijf Rotterdam heeft dan ook

partijen uit om hun belang in het proces te behartigen

geconstateerd dat het een andere manier van omgang met

en een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van de

stakeholders zou moeten hebben. Daarom gaan wij nu

plannen. Transparantie en oprechte onderlinge interesse

Strategisch OmgevingsManagement in de hele organisatie

zorgen voor een groeiend vertrouwen tussen de betrokken

verankeren.�

Het Mutual Gains Adviesteam van Twynstra Gudde Onze professionals van het Mutual Gains Adviesteam werken in conflicterende situaties waarbij partijen moeten of willen samenwerken, onderhandelen, een probleem oplossen of kansen realiseren.

De rode draad in ons werk is de Mutual Gains Aanpak. Deze richt zich op het vinden van oplossingen die het belang van alle betrokkenen dienen.

We zien de successen in de praktijk en dat sterkt ons in ons werk, in onze methodiek en in de ontwikke­ ling van nieuwe adviesproducten.

Door een systematische aanpak maken we een ongrijpbare situatie meer grijpbaar en transparant.

We willen door een open houding en door het stellen van kritische vragen tot de kern komen en verbin­ dingen leggen.

Om de Mutual Gains Aanpak in de praktijk te brengen, hebben wij een aantal adviesproducten en aan­ pakken ontwikkeld. SOM is de meest veelomvattende daarvan. Onze trefwoorden zijn steeds: concreet, systematisch, met een open oog voor de bestuurlijke context, en een balans tussen inhoud en mens­ gericht. Wij zijn immers van Twynstra Gudde, adviseurs en managers – Anders denken, gewoon doen.

Twynstra Gudde

Tel 033 4677777

Stationsplein 1

Fax 033 4677666

3818 LE Amersfoort

info@tg.nl

Postbus 907

www.twynstragudde.nl

3800 AX Amersfoort