Klassieke Zaken januari 2013 nr. 1

Uitgave van de vereniging klassieke zaken 33ste jaargang februari 2013 Nr 1

HĂŠt tijdschrift voor liefhebbers van klassieke muziek

Droomdebuut van

alisa weilerstein

exclusieve aanbieding

De Elgarvertolkster van de eenentwintigste eeuw?

‘De technisch meest complete en emotioneel meest onthutsende uitvoering die ik ooit live gehoord heb’, schreef een Britse criticus in 2010 na een uitvoering van Elgars Celloconcert onder leiding van Daniel Barenboim. Solist was de Amerikaanse celliste Alisa Weilerstein. Bijzonder detail: het was voor het eerst dat Barenboim het werk met een andere soliste uitvoerde dan zijn in 1987 overleden echtgenote Jacqueline du Pré. Het feit dat Barenboim zodanig viel voor de overrompelende muzikale charme van Weilerstein dat hij dit beladen celloconcert met haar uit wilde voeren, zegt genoeg.

En al bij het beluisteren van de eerste noten zal iedereen Barenboim gelijk geven. Du Pré groeide uit tot dé Elgarvertolkster van de twintigste eeuw. Met Weilerstein lijkt haar evenknie van de eenentwintigste eeuw te zijn opgestaan. De celliste maakt er met ­Barenboim en de Staatskapelle Dresden een uitvoering van die Elgars noten als nieuw doet klinken. Spannend, adembenemend emotioneel geladen, extreem melodieus en, verrassend voor een Amerikaanse, utterly British. En of het nog niet genoeg is, maken Weilerstein en Barenboim van het op papier buitengewoon moeilijke en moderne Celloconcert van de onlangs op 103-jarige leeftijd overleden Elliott Carter een even opwindend als vertederend klank- en kleurfeest. Een cd om te koesteren.

Alisa Weilerstein treedt op 7 februari op tijdens de Yellow Lounge in Trouw, Amsterdam. Voor kaarten: www.yellowlounge.nl

95 15,

KLASSIEKEZAKEN adviesprijs*

22,95

NU SLECHTS

Elgar, Carter, Bruch Cello Concertos, Kol Nidrei

AlisaWeilerstein, Staatskapelle Berlin o.l.v. Daniel Barenboim Decca 478 2735

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 42* Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 28 maart 2013.

OLOFON klassieke zaken

33e jaargang, nummer 1 - februari 2013 Winkelprijs € 3,25

Dit tijdschrift wordt geproduceerd door BCM b.v. te Eindhoven in opdracht van de uitgever Vereniging Klassieke Zaken, onder verantwoordelijkheid van Henriëtte Zrour, Soestdijkerstraatweg 21, 1213 VP Hilversum (tevens redactieadres), tel. 035-6229370, e-mail: info@klassiekezaken.nl

deze maand

Hoofdredacteur

Aan deze aflevering werkten mee

Marcel Bijlo, Arjan van Dijk, Hein van Eekert, Hans Heg, Paul Janssen, Basia Jaworski, Merlijn Kerkhof, Barend Linders, Andrew van Parijs, Jan Peter Raat, Benjamin Rous, Gerard Scheltens, Oswin Schneeweisz, Jeroen Stoffels, Jurjen Vis, Jos van der Zanden

foto: Harald Hoffmann

Frederike Berntsen

alisa’s droomdebuut

Eindredactie

Frederike Berntsen

6

Marjanne Gielen, Sandra Koopmans, Nicole Lennards, Patrick Hoogduin, Marcha van den Einden, Eric Waterschoot, Rik Janssen

juweel van arvo pärt

Coverfoto

Harald Hoffmann

Ledenadministratie

BCM abonnementenservice, Postbus 1392, 5602 BJ Eindhoven. Tel 0900-2022708 (€ 0,10 per minuut) www.bcm.nl

Opzegging van het lidmaatschap kan uitsluitend schriftelijk en dient ten minste acht weken voor het verstrijken van de jaarlijkse termijn te geschieden. Prijswijzigingen lidmaatschap voorbehouden.

rondom erasmus met jordi savall

Prijswijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden.

4

februari 2013

‘het gebouw’ 125 jaar

20

foto: Colette Noël-Ten Holt

hommage aan ten holt

De in dit magazine gerecenseerde cd’s zijn uitsluitend geselecteerd op kwaliteit.

©2013 Vereniging Klassieke Zaken.

Het volgende magazine verschijnt: 22 maart 2013

18

allrounder emanuel ax

Zoveel mogelijk is getracht rechthebbenden van foto’s te achterhalen. Zij die in verband hiermee niet zijn benaderd kunnen contact opnemen met de uitgever.

foto: LisaMarieMazzucco

Stopzetten Abonnement

14 foto: Toni Peñarroya

KLASSIEKE ZAKEN verschijnt twee­maandelijks in een oplage van 40.000 stuks.

Het tijdschrift wordt verspreid via de dealers van de Vereniging Klassieke Zaken en aan de Klassieke Zaken Clubleden.

foto: Kaupo Kikkas

12

Vormgeving

exclusieve aanbieding

3

Alisa weilersteins muzikale charme

van de redactie Foto: Maarten van Haaff

en verder

Verliefd

klassieke zaken speciale aanbieding

11 De aanstekelijke drive van Quatuor Ebène boxaanbieding

44 Kavakos & Pace vanzelfsprekende chemie artikelen

Droomdebuut van alisa Weilerstein 12 Arvo Pärt in zijn element 14 jordi savall en Erasmus van Rotterdam 16 Hartverscheurend drama van Benjamin Britten 18 emanuel ax éminence grise en allrounder 20 het concertgebouw jubileert 23 kco brengt Anthologie 7 24 Eerbetoon aan simeon ten holt 27 vivaldi’s gevoel voor theater 6

RUBRIEKEN

4 COLOFON 5 VAN DE REDACTIE 9 BERICHTEN 28 DE BESTE KLASSIEKE CD’S 40 HANS HEGS COLUMN 41 PUZZEL 42 klassieke zaken specialisten

Wat is een betere manier om de muzikale verbeelding te prikkelen dan de voetsporen van een componist te volgen? Zo kom je Mendelssohn tegen in Leipzig, waar hij dirigent was van het Gewandhausorchester. In zijn woonhuis aan de Goldschmidtstraße proef je een sfeer, hoor je een vloer kraken, voel je de afstanden in de ruimtes. Je kunt de schrijftafel van de componist bijna aanraken.

Zo’n museumhuis wordt natuurlijk door een conservator in stand gehouden, maar een deel van het sprookje is toch waar: hier maakte hij muziek, ijsbeerde hij door de gang en krabbelde hij noten op papier. Veel meer nog dan bij het lezen van een goede biografie, voel je je voor even heel dicht bij zo’n kunstenaar.

Bevlogen uitvoering

Met een dergelijke beleving in het achterhoofd luister je met andere oren naar Mendelssohns muziek, al dan niet op die ene plek geschreven. De ervaring is compleet als de werken ook nog eens een bevlogen uitvoering krijgen, zoals die van Quatuor Ebène.

Het viertal bracht Felix & Fanny uit; een cd met kwartetten van broer en zus Mendelssohn – een speciale aanbieding in dit magazine.

Een van de Ebènestrijkers over Fanny’s kwartet: ‘We werden verliefd op haar strijkkwartet, de eerste dag dat we het doorspeelden. Fanny’s inspiratie is diep roerend.’

Er is zoveel om verliefd op te worden als het over muziek gaat: een mooie melodie, een gave stem, een gonzende cello – en ja, daar is geen bezoek aan welk museumhuis dan ook voor nodig.

We doen een voorzet in deze eerste aflevering van Klassieke Zaken in 2013.

Luister en geniet!

Op ver toon van de clubledenpas krijgen clubleden extra korting.

www.klassiekezaken.nl

Frederike Berntsen

Zie voor de aanbieding pagina 11

februari 2013

5

Elgars Celloconcert

droomdebuut Alisa Weilers Een risicovol droomdebuut. Dat is de eerste opname die de Amerikaanse celliste Alisa Weilerstein maakte als exclusieve artiest voor Decca. Met Elgars Celloconcert ­onder leiding van Daniel Barenboim stapt ze wel heel gewaagd in de voetsporen van legende Jacqueline du Pré. En ze blijft kaarsrecht overeind. Meer dan dat zelfs.

Iedere cellist die het Celloconcert van ­E dward Elgar opneemt is gek. Hij of zij onderwerpt zich daarmee namelijk aan een pijnlijke vergelijking met de vrouw die synoniem geworden is met de compositie: ­Jacqueline du Pré. Zij was de celliste die het werk in de jaren zestig van de twintigste eeuw tot collectief bezit van alle muziekliefhebbers speelde, zij was het die het in 1919 geschreven concert waarin Elgar de Engelse melancholie en de frustratie over de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog van zich af schreef, een iconische lading gaf. De opname die zij met haar toenmalige echtgenoot Daniel ­B arenboim maakte is nog altijd de enige echte referentieopname, zegt men.

Hoe het met Jacqueline du Pré afliep is bekend. Zij stierf in 1987 aan MS en transformeerde tot een cellolegende. Hoe het Daniel Barenboim verging is ook bekend. Hij groeide uit tot een van de belangrijkste dirigenten en pianisten van deze tijd. Het ­Celloconcert van Elgar nam hij nooit meer op. En hij voerde het al helemaal niet live uit met een celliste. Te pijnlijk waarschijnlijk, te veel herinnering. Tot nu.

De Amerikaanse Alisa Weilerstein is niet gek.

Zij is een fantastische dertigjarige celliste die zich het opus van Elgar als geen ander eigen

6

februari 2013

heeft gemaakt. De dochter van violist Donald Weilerstein, oprichter van het Cleveland Qua r tet, en pia n iste Viv ia n Hor n i k ­Weilerstein groeide op met muziek als een vanzelfsprekend deel van haar leven. Ze was tweeëneenhalf toen haar ouders beiden op tournee waren en zij met waterpokken thuis zat. Bij wijze van troost nam haar oma vier zelfgebouwde ‘strijkinstrumenten’ mee, gemaakt van kartonnen dozen. De cello, die bestond uit een doos van Rice Krispies en een oude tandenborstel als pin, was direct haar favoriet. “Ik negeerde de andere ‘dozen’ gewoon”, z eg t ­W ei le r stei n.

“Het was liefde op het eerste gezicht.

Toen mijn ouders weer thuiskwamen, kon ik met ze ‘meerepeteren’. Al snel was de lol eraf en begon ik te zeuren om een echte cello.”

Op vierjarige leeftijd had ze succes. Hoewel haar ouders terughoudend waren en haar eigenlijk te jong vonden, kreeg ze haar cello en Weilerstein ‘kwam thuis’. “Ik wist instinctief dat dit mijn levensvervulling was.” Al snel kwam ze terecht bij Elgars Celloconcert en Jacqueline du Pré. “Ik luisterde dagelijks naar dat concert en Jacqueline du Pré werd mijn celloheldin. En dat is ze nog steeds. Ik wilde zo spelen als zij en terwijl ik veel te jong was om stukken te spelen als Elgars concert bleef

ik het proberen. Voordat ik tien jaar was had ik elk stukje muziek en film dat van Jacqueline du Pré was opgenomen gehoord en gezien.”

Op twaalfjarige leeftijd begon ze serieus aan het concert van Elgar. “Op dat moment realiseerde ik mij dat ik de opnamen van Du Pré terzijde moest schuiven. Haar interpretatie is zo overtuigend, zo krachtig, dat ik mijn hoofd leeg moest maken om mijn eigen relatie met de partituur te vinden, mijn eigen stem.”

Die stem vond ze en al snel werd Alisa Weilerstein in een adem genoemd met grootheden als Yo-Yo Ma en Mstislav Rostropovitsj. Uiteindelijk waagde ze een paar jaar geleden de stap om Elgars concert voor te spelen aan de man die mede verantwoordelijk was voor de opname die haar cellojeugd bepaald had: Daniel ­Barenboim. Hij was zo onder de indruk dat hij haar meteen vroeg het werk live met hem uit te voeren. De eerste keer speelden ze het concert in 2010 in het Sheldonian ­Theatre in Oxford, een uitvoering die in heel Europa op tv was te volgen. ‘De technisch meest complete en emotioneel meest onthutsende uitvoering die ik ooit live gehoord heb’, schreef de criticus van The Guardian de dag na het concert. Weilerstein legt alle eer bij ­Barenboim: “Ik heb zoveel van hem geleerd.

Niet alleen over het Celloconcert van Elgar,

“Jacqueline du Pré werd mijn celloheldin”

Coverstory

van tein

maar ook over mijzelf als cellist”, zegt ze. “Om juist dit celloconcert met hem op te nemen als mijn debuut-cd voor Decca is een droom die uitkomt.”

Ook het andere celloconcert dat deze cd siert heeft een band met Barenboim. De onlangs op 103-jarige leeftijd overleden Amerikaanse componist Elliott Carter schreef zijn Celloconcert in 2001 in opdracht van het Chicago Symphony Orchestra voor Yo-Yo Ma. Bij de première op 27 september 2001 stond Daniel ­Barenboim op de bok. Weilerstein noemt het hels lastige concert van Carter ‘fun to play’. “Ik zie de pretlichtjes in zijn ogen als ik het speel”, zegt ze ter verklaring. Het werk klinkt simpel, doeltreffend, opwekkend en vrolijk. En ze speelt het net zo overrompelend vanzelfsprekend als Elgars meesterwerk.

Paul Janssen

AlisaWeilerstein, Staatskapelle Berlin o.l.v. Daniel Barenboim Decca 478 2735

www.klassiekezaken.nl

foto: Harald Hoffmann

Elgar, Carter, Bruch Cello Concertos, Kol Nidrei

Alisa Weilerstein 7 februari Yellow Lounge Trouw Amsterdam www.trouwamsterdam.nl www.yellowlounge.nl

februari 2013

7

DANIEL HOPE LIVE

donderdag 7 februari 2013 TrouwAmsterdam www.danielhope.com

www.deutschegrammophon.com

www.yellowlounge.nl

cluble

Berichten

5,-

korti n

de n

g

Elly Ameling wordt 80 jaar De Nederlandse diva Elly Ameling wordt dit jaar tachtig; een mooie gelegenheid om terug te blikken op de veertigjarige zangcarrière van de sopraan. EMI biedt met de cd-box The Dutch Nightingale een overzicht, op acht cd’s zijn verscheidene componisten bijeengebracht. Zo voert Elly Ameling Schubert en Mozart uit, begeleid door Jörg Demus. Met pianist Dalton Baldwin klinken Chausson, Duparc en Fauré, en in Bachs cantate Weichet nur, betrübte Schatten vormen de Academy of St. Martin in the Fields en dirigent Neville ­Marriner Amelings muzikale partners.

27,95

KLASSIEKEZAKEN adviesprijs*

8cd

Met 15% korting naar twee Haagse podia Een concertkaartje met korting, altijd de moeite waard. Klassieke Zaken Clubleden kunnen dit jaar met korting concerten en voorstellingen bijwonen aan het Spui in Den Haag. Het Residentie Orkest biedt in zijn thuisbasis, de Dr Anton Philipszaal, concertkaarten aan met een korting van 15%, en de voorstellingen in het Lucent Danstheater zijn voor Klassieke Zaken Clubleden met dezelfde korting te bezoeken. Voor de voorwaarden zie ook de website van Klassieke Zaken: www.klassiekezaken.nl

Yellow Lounge: klassieke muziek in een clubsetting Genieten van klassieke muziek in een clubsetting? Dat kan tijdens de Yellow Lounge.

Op 7 februari geeft celliste Alisa Weilerstein acte de présence in Trouw, Amsterdam. Zij heeft net haar debuut-cd bij Decca uitgebracht met de celloconcerten van Elgar en Carter. Niet alleen de Amerikaanse treedt aan, ook de Britse violist Daniel Hope, die in februari met een nieuw album komt: Spheres, waarop muziek van Arvo Pärt, Philip Glass en Ludovico Einaudi staat.

De derde artiest in het rijtje van deze Yellow Lounge is dj Patrice Bäumel.

Informatie: www.yellowlounge.nl; www.trouwamsterdam.nl Daniel Hope

Till Fellner

www.klassiekezaken.nl

februari 2013

9

klassieke zaken speciale aanbieding

Ontwapenende intimiteit van de familie Mendelssohn Quatuor Ebène geldt als een van de avontuurlijkste strijkkwartetten van dit moment. Filmmuziek, jazz, popmuziek, het viertal speelt alles met dezelfde aanstekelijke drive. En dat kunnen de musici omdat ze een stevige klassieke basis hebben die ze net zo intensief onderhouden als hun avontuurlijke kant. Dat zal het kwartet bewijzen tijdens concerten in Nederland de komende tijd, en dat bewijst de jongste cd van het viertal met twee strijkkwartetten van Felix Mendelssohn en een strijkkwartet van zijn zuster Fanny Mendelssohn. Een prachtig staaltje doordacht programmeren, want het brengt de relatie tussen broer en zus nu eens muzikaal binnen gehoorsafstand. ‘Felix Mendelssohn vertegenwoordigt de ontwapenende kant van de vroege romantiek, zoals we kunnen zeggen dat Schubert de donkere kant vertegenwoordigt en Schumann de gepassioneerde kant’, zegt cellist Raphaël ­Merlin over de keuze van de kwartetten. De muziek is even indrukwekkend als intiem en Quatuor Ebène benadrukt dat met intens spel en een opname die klinkt alsof het kwartet in de huiskamer zit. En Fanny?

Zij klinkt misschien nog wel avontuurlijker en intiemer dan haar jongere broertje. Een openbaring.

Concerten Quatuor Ebène: 12/2 Theater Diligentia, Den Haag 13/2 De Oosterpoort, Groningen 6/5 Muziekgebouw, Eindhoven 7/5 De Doelen, Rotterdam 8/5 Theater aan het Vrijthof, Maastricht

n lede b u l c

10% ting kor

95 15,

KLASSIEKEZAKEN adviesprijs*

22,95

NU SLECHTS

Felix en Fanny Mendelssohn Felix & fanny

Quatuor Ebène Virgin Classics 5099946454621 / 131 632 VKZ

Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de ­complete lijst pagina 42. * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 28 maart 2013. www.klassiekezaken.nl

februari 2013

11

Adam’s Lament van Arvo Pärt

een klein De geschiedenis van Arvo Pärt en het cd-label ECM kent weer een nieuw hoofdstuk: ­­Adam’s Lament. Een voorbeeldige cd met Pärt in zijn element: koor, orkest en de warme opname­ deken van producer Manfred ­Eicher. De uitgave klinkt simpel en is een klein juweel.

Arvo Pärt en Manfred Eicher: de componist van de betere spirituele muziek en de initiator van ECM, producer van vele tegendraadse pracht-cd’s. De een speelt met tijd en tijdloosheid alsof het dominosteentjes zijn, de ander spot met de regels van de elektronische weergave en de ruimtelijkheid alsof feitelijke dimensies geen rol spelen.

Samen hebben ze al aardig wat geschiedenis geschreven, die deels gedocumenteerd is in de tentoonstelling ECM – Eine kulturelle ­Archäologie, die tot 10 februari te zien is in het Haus der Kunst in München.

Zo was Eicher in 1984 de man die de bijzondere toontaal van Pärt oppikte. Tabula Rasa

12

februari 2013

werd dat jaar de eerste cd op ECM New Series en het eerste grote succes voor Pärt.

Inmiddels is de reeks lang en indrukwekkend met c d ’s a l s P a s s i o (1988), Miserere (1991), Te Deum (1993) en recenter In ­p rincipio (2009) en Symphony no. 4 (2010). Nu ligt er met het onlangs verschenen Adam’s ­L ament alweer een indrukwekkende loot aan de groeiende stam van de discografische Pärtgeschiedenis.

lijk 2010 en 2011 als Europese culturele hoofdstad fungeerden. Het werk voor koor en orkest, hier uitgevoerd door het L ets R ad io Koor, Vox Cla m a nt i s en Sinfonietta Riga onder leiding van Tõnu Kaljuste is – geheel in de lijn van de meerderheid van Pärts composities – geen vrolijk fuifnummer. De Letse componist heeft zich er nu eenmaal op toegelegd om alle leed van de wereld om te zetten in muziek die balanceert op de grensvlakken van wanhoop, hoop, verdriet, kracht en verlangen.

wonderschone droefheid

Adam’s Lament, het langste en recentste werk van de plaat, is geschreven voor de steden Instanbul en Tallinn die in respectieve-

Ook in Adam’s Lament is Pärt in zijn element. Geef hem een tekst met een bood-

redactie

juweel schap, een koor, wat strijkers en er komt iets indrukwekkends uit. Deze tekst is afkomstig van de oosters-orthodoxe monnik ­S taretz Silouan (1866-1938). ‘De naam Adam is als een collectieve term die zowel de mensheid in zijn geheel omvat als elk afzonderlijk individu, ongeacht tijdperk, sociale klasse of overtuiging’, zo motiveert Pärt zijn keuze. Adam is hier de oervader die ‘klaagt over het verlies van het Paradijs, de menselijke tragedie voorzag en die ervoer als zijn persoonlijke schuld’.

Het is wonderschone droefheid die de sfeer van de oudste religieuze gezangen vermengt met meer bij deze tijd passende sonoriteiten, een droefheid die pas na andere werken op de cd zoals Beatus Petronius en Salve Regina omslaat in een sprankje hoop. Pas als na de Alleluia-Tropus en L’Abbé Agathon twee korte wiegeliedjes klinken, lijkt het even alsof de ogen van Pärt werkelijk sprankelen.

‘Stukjes uit het verloren paradijs’, noemt hij ze. ‘Een kleine troost voor volwassenen en voor het kind in ieder van ons.’ En voor wie het horen wil: een Pärt met een glimlach.

Paul Janssen

foto’s: Kaupo Kikkas

Arvo Pärt Adam’s Lament

Letvian Radio Choir,Vox Clamantis, Sinfonietta Riga, Estonian Philharmonic Chamber Choir, Tallinn Chamber Orchestra o.l.v.Tõnu Kaljuste ECM New Series 2225 / 476 4825

www.klassiekezaken.nl

februari 2013

13

Rondom erasmus

met Jordi Savall Muziek uit de tijd van de eerste echte Europeaan, onze eigen Erasmus, prediker van een humanistisch mensbeeld die zich aan geen enkele beweging committeerde.

Zijn leven viel samen met een reusachtige culturele omwenteling, ook op muziekgebied, de renaissance. Jordi Savall maakt het allemaal zicht- en hoorbaar met het cd-boek Erasmus van Rotterdam - Éloge de la Folie.

‘Eén wonderbaarlijk ogenblik lang werd Europa verenigd door de droom van een gemeenschappelijke beschaving die met één wereldtaal, één wereldgodsdienst en één wereldcultuur een einde zou maken aan de oeroude, rampzalige tweedracht, en deze onvergetelijke poging zal voor a lt ijd ve r b onde n blijven met de persoon en de naam van Erasmus.’ Zo omsch reef Stefa n Zweig het ideaal van de zestiende-eeuwse denker die in Rotterdam nog altijd vanaf zijn sokkel trots uitkijkt over de Delftsevaart, Desiderius Erasmus.

uiteenlopende stijlen, genres, instrumentencombinaties, dansvormen en speeltechnieken passeren de revue bij Jordi Savall. Al die muziek is op speelse wijze in een historisch kader geplaatst, zodat een mooi beeld ontstaat van het tijdsgewricht waarin Erasmus leefde.

Op drie cd’s wisselt muziek af met gesproken tekstfragmenten. De eerste behandelt het doldwaze, maar o zo slimme boekje dat Erasmus in 1509 schreef toen hij uit Italië terugk wa m, de L of der Zotheid. De godin der dwaasheid (feitelijk natuurlijk Erasmus zelf ) stelt daarin de menselijke kortzichtigheid aan de kaak, dwars door de standen heen.

Een tweede cd laat horen met wie de reislustige denker zoal in contact kwam: filosofen, humanisten en politici. De derde geeft inzicht in de internationale politieke omstandigheden, geïllustreerd met muziek van componisten die hun diensten verleenden aan de belangrijkste Europese machthebbers. Met de som der delen komt de denker-filosoof Erasmus volledig tot

rauwe instrumentale klanken, loepzuivere polyfonie

De denkbeelden van de humanistische denker, omkleed met muziek, vormen de rode draad van dit boek met zes cd’s. Van deftige hofmuziek tot deuntjes van straatmuzikanten, van gewijde meerstemmigheid tot oosterse volksmuziek - elke denkbare muziek uit de renaissance is te horen. De meest

14

februari 2013

leven. Duidelijk wordt dan wat zijn voornaamste verdiensten waren: kerkkritiek, alsmede het toegankelijk maken van denkpatronen uit de antieke oudheid.

Erasmus was bij uitstek een kosmopoliet, hij relativeerde het belang van nationale staten. Soms wordt hij daarom ‘de eerste echte Europeaan’ genoemd. De gedachte van de Europese eenwording is dan ook structureel bij deze productie, en het zal zeker geen toeval zijn dat de Europese Commissie er een financiële bijdrage aan leverde. Bij de teksten op de cd’s is echter de voertaal Frans – toch wat pijnlijk. Daarom levert het boek er maar liefst zes vertalingen bij, inclusief het Catalaans en het Castellaans; het legt de gevoeligheid van

Special foto: Toni Peñarroya

dit project bloot. Het Nederlandse aandeel bedraagt 85 pagina’s, waarin heel wat exclusiefs aan achtergrondinformatie wordt voorgeschoteld.

Op drie cd’s achter in het boekje is alle muziek nog eens integraal te horen. Die is adembenemend. Veelal quasi-improvisatorisch, soms rauwe instrumentale klanken, dan weer loepzuivere polyfonie. Jordi ­Savall en zijn ensemble Hespèrion XXI, La Capella Reial de Catalunya en los geëngageerde musici staan garant voor een uiterst stijleigen en levendige inter pretatie, ook wat de exotische bijdragen betreft. Veruit de meeste opnamen zijn het afgelopen jaar gemaakt, m a a r som s wor dt o ok u it de r ij k e Savall-archieven geput.

Luisteravond met Jordi Savall 8 februari om 20.15 uur Paaskerk Oude Utrechtseweg, Baarn

jos van der zanden

foto: Tdavid ignaszewski

Erasmus van Rotterdam Éloge de la Folie

Hespèrion XXI, La Capella Reial de Catalunya e.a. o.l.v. Jordi Savall Alia Vox AVSA 9895 (boek + 6 cd’s)

www.klassiekezaken.nl

februari 2013

15

Ian bostridge

drukt op brittens Benjamin Brittens The Rape of Lucretia schildert met naar operamaatstaven - relatief bescheiden middelen een hartverscheurend drama. Een nieuwe opname onder leiding van Oliver Knussen op het label Virgin Classics heeft een geweldige cast, met Brittenspecialist Ian ­Bostridge als een van de vertellers.

foto: Angus McBean

Het verhaal lijkt in eerste instantie te vragen om een film: we gaan van een soldatenkamp buiten Rome te paard richting een huis in de stad. Benjamin Britten maakte er echter een opera op kamerformaat van: in The Rape of Lucretia uit 1946 lijkt de spanning groter te worden naarmate de muziek zachter wordt. De geschiedenis van de gehuwde Lucretia, die verkracht wordt door de Etruskische prins Tarquinius Superbus, wordt door de Britse componist gehuld in effectieve klanken zonder bombast. De muziek creëert prachtige, nu eens beweeglijke, dan weer sluimerende crossfadingeffecten tussen tijd en plaats.

Twee zangers, Male en Female Chorus, zorgen als Griekse koorleden - en tegelijkertijd als christelijke commentatoren op een heidens verhaal - voor de overgangen tussen de scènes en voor een extra perspectief op de gebeurtenissen. De vrouwelijke helft van het duo is een zeer warmbloedig klinkende Susan Gritton. Zij staat naast Ian ­Bostridge, de Britse tenor die langzaam maar zeker bijna alle muziek gezongen heeft die Benjamin Britten schreef voor zijn partner Peter Pears. B ­ ostridge heeft diverse liederencycli van Britten opgenomen, zong de Canticles met David Daniels en Christopher Maltman en is op cd te horen als Flute in A Midsummer Night’s

16

februari 2013

Opera

eigen stempel muziek Dream en bovenal als de schimmige Peter Quint in The Turn of the Screw. Hij is daarbij beslist geen imitator van Pears: zijn stem is minder g root, maar buigzamer en beweeglijker, zodat hij een eigen stempel drukt op Brittens muziek.

Zo sluipt hij als een schaduw met Tarquinius mee door de gangen van Lucretia’s huis en roept hij zachte tederheid voor de Romeinse vrouw en scherpe afkeer van de Etruskische prins op. Bostridge de ervaren liederenvertolker laat zich hier duidelijk gelden. Hij kan fluisterend zingen in de vertrekken van Lucretia, maar distantieert zich met zijn gesoigneerde stem anderzijds met kracht van de brassende mannen in het kampement. Geen groter contrast is denkbaar met de lekker ruig en onwrikbaar klinkende bariton Peter Coleman-Wright als Tarquinius: beide zangers maken ons op hun eigen manier duidelijk dat deze vorst een groot gevaar is, een opschepper, een macho die geen tegenspraak duldt.

Dirigent Oliver Knussen staat voor het Aldeburgh Festival Ensemble. Hij schildert het huishouden van Lucretia met tedere hand en schroeft de spanning langzaam maar zeker tot het ondraaglijke op.

Angelika Kirchschlager is daarin een interessante, onconventionele Lucretia: geen trotse, kuise matrone, maar een onzekere en daardoor soms zelfs wat ongeduldig overkomende vrouw.

Deze opname van The Rape of Lucretia toont Britten derhalve als een belangrijke kracht in operaland, die in zijn muziek-

drama’s probeert duistere en ambigue kanten van de menselijke geest te laten zien. Britten schrijft schitter e nd vo or stemmen en de subtiliteiten uit het kleine orkest in deze kameropera zijn e en toonbeeld van less is more. Geef deze jubilaris dit jaar dus wat tijd en ruimte naast de overal gefêteerde giganten Verdi en Wagner.

britten schrijft schitterend voor stemmen

Eekert

foto: Ben Ealovega

www.klassiekezaken.nl

Hein van

Benjamin Britten The Rape of Lucretia

Ian Bostridge,Angelika Kirchschlager e.a., Aldeburgh Festival Ensemble o.l.v. Oliver Knussen Virgin Classics 50999 6026722 1 (2 cd’s)

februari 2013

17

foto: LisaMarieMazzucco

Emanuel Ax:

achter de 足piano 18

februari 2013

profiel Sommige musici hoef je niet meer aan te prijzen, die hebben zich zo langdurig en overtuigend bewezen dat de zaal al is uitverkocht voordat bekend is wat er wordt gespeeld. Tot dit illustere gezelschap behoort inmiddels Emanuel Ax. Voor Sony nam hij weer een cd op, met muziek van Beethoven, Haydn en Schumann.

E

Emanuel Ax is drieënzestig, een éminence grise, Pools van origine maar groot geworden in zijn woonplaats New York, waar hij een publiekslieveling is: artist in residence bij de New York Philharmonic. Hij heeft een magistrale carrière achter de rug, maar aan terugtreden denkt hij geen moment: ‘Het woord pensioen behoort niet tot mijn vocabulaire’, benadrukt hij. De goedlachse meesterpianist beleeft zoveel plezier aan het verwennen van zijn publiek en absorbeert naar eigen zeggen nog dagelijks met zoveel gretigheid nieuw repertoire, dat hij zich niet kan voorstellen ooit een ander leven te leiden. Het is weliswaar slopend, dat rondtoeren, en het is hem ook wel aan te zien: fotografen betrappen hem soms uitgeput, bleek en hologig. Maar eenmaal gevangen door de muziek is Ax één brok energie.

Schumann. Wat repertoire betreft is Ax allesbehalve eenkennig. Een tijd lang gold hij als een romanticus, maar dat beeld stuurde hij bij door eigentijds werk te gaan spelen. Hij bestelde een pianoconcert bij John Adams, en verzorgde de wereldpremière van een stuk van Christopher Rouse. Daarnaast verdiepte hij zich in Hindemith, Tippett en Henze.

Weg met dat romantische imago, Ax is een echte allrounder.

Intussen bleven de Weense klassieken wel hoog op zijn lijstje staan, zijn nieuwe cd getuigt daarvan. Ax presenteert hier werk waarmee hij nog niet eerder naar buiten kwam, bijvoorbeeld de machtige variatiereeks die Beethoven schreef op het bekende thema uit de finale van zijn Eroica-symfonie.

Wat Ax haalt uit deze ­P rometheusvariaties (ook wel foutief Eroicavariaties genoemd), is werkelijk subliem. De fermate in het thema grijpt Ax aan om de muziek expressief-romantisch te laten golven, zowel melodisch als ritmisch. Heel anders gaat hij te werk bij de Variaties in f-klein van Joseph Haydn, waar juist het parelend-gereserveerde overheerst. Het is alsof Ax een statement afgeeft: bedenk wel dat deze componist tot een andere generatie behoort. En Schumann ten slotte, tja, daar worden alle trossen losgegooid. Bij deze machtige symfonische etudes laat Ax een

componist horen die het tijdvak inluidde van klatergoud en virtuoos vertoon. Het pedaalgebruik is vrijer, de ritmiek minder strak, dynamische contrasten zijn robuuster en een schier eindeloze, duizelingwekkende reeks akkoorden en loopjes volgen elkaar op.

Bij Ax klinkt alles echter gemakkelijk, ­moeiteloos.

Bij zijn komende wereldtournees houdt hij dit repertoire in ere, hij gaat het overal spelen. Eerst in verschillende Amerikaanse steden, in het voorjaar ook in Europa. Op dit moment toert hij door Spanje, Zwitserland en Duitsland met het grotere werk: pianoconcerten. Of hij te zijner tijd ook de Lage Landen met een solorecital verwent, is nog niet bekend.

Jos van der zanden

Bij Emanuel Ax klinkt alles gemakkelijk, moeiteloos

Sony heeft hem al sinds 1987 exclusief onder contract en bracht juweeltjes van cd’s uit die stuk voor stuk in de prijzen vielen. Zo zal het vast ook de cd vergaan die nu voorligt, met variatiereeksen van Haydn, Beethoven en

Beethoven, Haydn, Schumann Variations

Emanuel Ax Sony 88765420862

één brok energie www.klassiekezaken.nl

februari 2013

19

125 jaar Conc ‘Het Gebouw’ is jarig. Onze nationale trots bestaat 125 jaar en dat zullen we weten. Speciale concerten, een jubileumboek, artikelen, twee wereldpremières, ­ ­meezingconcerten en fototentoonstellingen begeleiden het feestje van ’s werelds best bezochte klassiekeconcertzaal. kreeg het Gebouw zijn eigen huisorkest onder Willem Kes. Ook het Koninklijk Concertgebouworkest bereikt dus de gezegende leeftijd van 125 jaar.

Op 11 april 1888 begon het allemaal. Na 2186 heipalen en vijf jaar bouwen opende de neoclassicistische schepping van architect Van Gent de deuren in een nog lege vlakte aan de Van Baerlestraat. 120 orkestleden en een 500-koppig koor traden op.

Datzelfde jaar, op 3 november,

20 februari 2013

In die periode heeft in de Grote en de Kleine Zaal heel wat muziek geklonken. Uiteraard nam het Concertgebouworkest een groot deel daarvan voor zijn rekening, met befaamde chef-dir igenten als Willem

­ engelberg (vijftig jaar lang!), Eduard van M Bei nu m, Ber na rd Hait i nk, R icca rdo ­Chailly en Mariss Jansons. Met hun eersteklas musici verzekerden zij de wereldroem van het orkest, maar ook de fantastische akoestiek van de Grote Zaal speelde daarbij een grote rol. De unieke, ‘donker’ uitstervende weerklank is overal even duidelijk te horen, ongeacht waar u zit.

Special

certgebouw

foto: ben van meerendonk

foto: Kla as koppe

Het ‘eigen’ orkest bespeelt niet als enige het Concertgebouw, dat met jaarlijks 800 concerten en 850.000 bezoekers intensief gebruikt wordt. Het Nederlands Philharmonisch Orkest heeft er zijn concertseries en al decennialang stromen de bezoekers wekelijks toe voor de ZaterdagMatinee van de publieke omroep. Voor talloze grote dirigenten, orkesten en solisten is het Concertgebouw de plek waar zij triomfen vierden, en dat geldt ook voor popcoryfeeën als Led Zeppelin, Pink Floyd en The Who. De al even beroemde K lei ne Zaa l is a l sinds jaar en dag hét podium voor solisten, recitals en kamermuziek. Dat dit levende en bloeiende concertbedrijf jubileert is wel een feestje waard.

leden van het Koninklijk Concertgebouworkest, de Berliner Philharmoniker en de Wiener Philharmoniker onder Mariss ­J a nsons, met Janine Jansen, T homas Hampson en Lang Lang.

Op 21 maart komen Jan Willem de Vriend en het Combattimento Consort Amsterdam met een speciale meezing-Matthäus.

En na het k welen van Kommt ihr ­Töchter, helft mir klagen kunnen u en uw kleintjes op 23 en 24 maart met Cora Burggraaf liedjes van A nnie M .G. Sc h m idt meezingen in de Kleine Zaal.

Feest aan de Amsterdamse Van Baerlestraat

Wat staat er allemaal te gebeuren?

Op 10 april 2013 concerteert het ‘Feestensemble Amsterdam-Berlijn-Wenen’, met www.klassiekezaken.nl

Omdat ook het Koninklijk Concertgebouworkest 125 jaar bestaat, zijn er compositieopdrachten verstrekt. Zo gaat op 3 november, tijdens het ‘Verjaardagsconcert’ van het orkest, een compositie van Louis Andriessen in première.

Bijzonder wordt de komst van Bernard

­ aitink op zondagavond 3 februari voor een H zeldzaam diepte-interview in de Kleine Zaal met musicoloog Michel Khalifa.

Het rijk geïllustreerde jubileumboekwerk Bravo! – 125 jaar Het Concertgebouw en Koninklijk Concertgebouworkest behandelt de historie van Gebouw en Orkest. Datzelfde doet Geert Mak in een reeks van twaalf artikelen in het gratis Concertgebouw Magazine. Hij plaatst het Gebouw in het perspectief van de ontwikkelingen in Amsterdam.

Dan komen er nog twee fototentoonstellingen, waaronder een van koninklijke ontvangsten in het Concertgebouw.

Genoeg activiteiten voor een boeiend en inspirerend 125e Concertgebouwjaar!

Gerard Scheltens

Info: www.concertgebouw.nl/jubileum

februari 2013

21

Special

HOLLAND PROMOTION OP Z’N BEST Als opmaat tot het jubileumjaar van Concertgebouw en Koninklijk Concertgebouworkest verscheen het zevende en laatste deel van de Anthologie van het KCO, een selectie van de beste opnamen uit het radioarchief. Deze indrukkende serie begon tien jaar geleden met registraties uit de periode 1935 tot 1950. De nieuwe box (14 cd’s) omvat het eerste decennium van de nieuwe eeuw. Opnieuw een verbluffende luisterervaring.

‘De samenstellers dragen deze serie op aan alle musici die de afgelopen 125 jaar deel uitmaakten van het orkest.’ Deze ene zin aan het slot van hun inleiding zegt veel - zo niet alles - over inhoud, omvang, opzet en kwaliteit van het grootste cd-project van het Concertgebouworkest tot nu toe. Die samenstellers zijn Daniël Esser en Lodewijk Collette, respectievelijk cellist in het orkest en eindredacteur muziek bij Radio Nederland Wereldomroep.

Dit duo was vanaf het eerste moment verantwoordelijk voor dit project. Daardoor kun je als luisteraar bijna blind varen op de keuzes die zij hebben gemaakt.

De periode waar het dit keer om draait is die van het vertrek van Riccardo Chailly en de komst van Mariss Jansons in 2004. Beide chef-dirigenten komen uiteraard aan bod in dit album. Chailly met twee ritmisch scherpomlijnde Stravinsky’s: het opera-oratorium Oedipus Rex en diens Vioolconcert met voormalig concertmeester Alexander Kerr als solist. Jansons kleurt met een mildere kwast maar zorgt bij Ravel, in Beethovens Negende symfonie en in een suite uit Strauss’ opera Der Rosenkavalier voor ander orkestraal spektakel.

Omdat het uitsluitend om liveopnamen gaat is soms ook het aandeel van het verder opvallend rustige publiek (storende bijgeluiden zijn er nauwelijks) een graadmeter. Na de Rosenkavaliersuite barst het gejuich meteen los. www.klassiekezaken.nl

Heel begrijpelijk na zoveel geraffineerde klankkleuren. Een van de unieke eigenschappen van het Amsterdamse orkest, dat in 2008 juist vanwege zijn herkenbare en rijke klankpalet door het Engelse blad Gramophone werd uitgeroepen tot ‘beste orkest’ ter wereld.

Dat deze uitslag mede tot stand kwam doordat het KCO zijn eigen verleden hoorbaar heeft gemaakt, laat zich raden. Welk ander toporkest is in staat geweest zijn klinkende erfenis

opnieuw een verbluffende luisterervaring

ner – het was zijn grote wens om nog eens de Achtste met het KCO te kunnen uitvoeren.

De elfde cd heeft het karakter van een hommage gekregen. Na de imposante uitvoering van de Dertiende symfonie (Babi Yar) van Sjostakovitsj onder de oude rot Kurt Masur – met een subliem Praags Mannenkoor – is het applaus weggelaten. In plaats daarvan volgt de Sinfonia da Requiem van Britten, die ook in stilte eindigt.

Het ligt in de bedoeling dat in het najaar, wanneer het Concertgebouworkest officieel zijn 125-jarig bestaan viert, alle afzonderlijke uitgaven opnieuw in één grote box worden uitgebracht. Dat zou wel een stunt zijn. Laten we hopen dat het betaalbaar blijft.

Hans Heg

zo groots te presenteren? Bij elkaar bijna honderd cd’s! Verdeeld over zeven boxen. Dit dankzij een hechte samenwerking met de intussen danig afgeslankte Wereldomroep, die niet alleen de productie maar ook de distributie in het buitenland voor zijn rekening nam.

Holland Promotion op z’n best.

Variëteit aan repertoire (waaronder veel Nederlandse componisten) en een indrukwekkende stoet van gastdirigenten. Uiteraard ook ‘eredirigent’ Bernard Haitink, die met Escher en Debussy present is. Daarnaast heeft Lorin Maazel me verrast met de Sinfonia domestica van Strauss en Zubin Mehta met zijn Bruck-

Anthology of the Royal Concertgebouw Orchestra Live – The Radio Recordings 2000-2010 RCO 12004 (14 cd’s)

info: www.concertgebouworkest.nl

februari 2013 23

foto: Merel Waagmeester

Eerbetoon aan

Simeon ten Holt overleed twee maanden voor hij negentig zou worden. Het label Etcetera eert de componist met twee nieuwe cd’s: een bijzondere Canto Ostinato Ên een postuum cd-debuut als pianist.

24 februari 2013

hommage

Simeon ten Holt

o

www.klassiekezaken.nl

treedt de harpiste in dialoog met zichzelf – drie van de vier partijen die zij speelt zijn eerder opgenomen en worden ter plekke gemanipuleerd door sonoloog Wouter Snoei.

Arnout Hulskamp reageert met zijn videokunst op de klanken van Canto, maar beïnvloedt daarmee ook weer de musici. De beelden zijn helaas niet te zien wanneer u de cd afspeelt. Wel zijn afbeeldingen van de voorstelling opgenomen in het artwork van de cd.

Eén ding is duidelijk: Simeon ten Holt mag dan niet meer onder ons zijn, met zijn muziek zijn we nog lang niet klaar.

met Ten Holts muziek zijn we nog lang niet klaar

Merlijn Kerkhof

Simeon ten Holt Bagatellen

Simeon ten Holt plays Simeon ten Holt Etcetera KTC 1467

foto: Colette Noël-Ten Holt

Op 24 januari zou Simeon ten Holt negentig zijn geworden. Een mooie gelegenheid om de componist te eren met een nieuwe cd, vond het label Etcetera. Een cd nog wel met opnames van Ten Holt zelf, die als pianist zijn eigen Bagatellen speelt. Aan vrienden werd gevraagd om iets persoonlijks te schrijven voor in het tekstboekje.

Ten Holt was verguld met het idee. De serie pianostukken uit 1954 – zoals hij ze zelf omschreef ‘in een stijl tussen Chopin, Bartók en Janácek, met nog enkele reminiscenties aan het werk van Jakob van Domselaer’ (zijn leermeester in het Noord-Hollandse kunstenaarsdorp Bergen) – beschouwde hij als zijn eerste volwaardige opus. De opnames dateren van 1978 en zijn door Ten Holt in zijn eigen studio gemaakt. Jarenlang had hij ze niet meer gehoord, maar bij het terugluisteren was hij te spreken over het resultaat. Behalve dan over de Achttiende bagatelle – die mocht niet op de cd.

Helaas kon Ten Holt zijn cd-debuut als pianist niet meemaken. Hij stierf op 25 november 2012, vredig, twee maanden voor zijn negentigste verjaardag. Wat te doen? Uiteraard werd de cd wel uitgebracht, maar het tekstboekje, met alle aan de componist gerichte verhalen en anekdotes, veranderde van een liber amicorum in een hommage aan de overledene. Onder meer de pianisten Polo de Haas en Ivo Janssen schreven over hun relatie met Ten Holt. Die verhalen zijn interessant, omdat ze iets zeggen over de vrijheid die de componist aan de uitvoerenden gaf om de

partituur op hun manier te interpreteren. Hij liet het subtiel merken wanneer musici over de door hem gestelde grenzen heen gingen.

Maar welke grenzen stelde de componist zichzelf als hij zijn eigen werk speelde? Deze cd, de enige waarop Ten Holt als pianist en uitvoerder van eigen werk te horen is, maakt een vergelijkend warenonderzoek mogelijk. Wat blijkt? Ten Holt permitteerde zich meer vrijheden dan wie dan ook – en was een zeer verdienstelijk pianist.

Hommage is niet de enige Ten Holt-cd die wordt uitgebracht door Etcetera. Minstens zo interessant is de nieuwe opname van Canto Ostinato – alweer de vierde voor het label.

Het trio InnerAct rond harpiste Gwyneth Wentink neemt Canto als vertrekpunt voor een audiovisuele performance. In concert

Simeon ten Holt Canto Ostinato

InnerAct

Etcetera KTD 6007

februari 2013 25

IE T I ED E X LU

W U E NI

FRANZ LISZT Piano Concertos 1 & 2 Hungarian Fantasy Nareh Arghamanyan RSO Berlin, Alain Altinoglu PTC 5186397

ROBERT SCHUMANN Symphonische Etüden Op.13 Arabesque / Waldszenen Martin Helmchen PTC 5186452

PTC 5186403 • 2 SACDs PTC 5186404 • 2 SACDs

PTC 5186402 • 2 SACDs

PTC 5186401 • 2 SACDs

PTC 5186400 • 2 SACDs

SERGEI PROKOFIEV Violin Concertos Nos.1 & 2 Solo Sonata Arabella Steinbacher Russian National Orchestra Vasily Petrenko PTC 5186395

redactie

Vivaldi’s gevoel

voor theater Vivaldi schreef eigenlijk altijd voor het theater; het label Naïve brengt in zijn ­Vivaldireeks onbekende ­vioolconcerten uit met Dmitry Sinkovsky.

In 2000 startte het Franse label Naïve een prestigieus project rond Antonio Vivaldi.

Uitgangspunt was de collectie manuscripten die zich in de universiteitsbibliotheek van Turijn bevindt en die Vivaldi’s persoonlijke archief beslaat. Hierin vinden we circa 450 composities. Daar zitten vijftien complete opera’s bij, losse aria’s uit opera’s die niet integraal bewaard zijn gebleven en veel instrumentale muziek. De serie, die uiteindelijk honderd uitgaven zal beslaan, waaronder alle opera’s uit het Turijnse archief, wil nadrukkelijk geen complete uitgave van alle Vivaldiwerken zijn. Het overgrote deel van zijn kerkmuziek is niet in Turijn bewaard dus die vinden we ook niet terug in de Naïve-serie.

De nieuwste uitgave, deel 49, is de vijfde cd – er volgen er nog zeven – gewijd aan Vivaldi’s vioolconcerten. Dat is het deel van zijn oeuvre dat we het beste kennen en dat zich inmiddels al in een aardige uitvoer i ng st rad it ie mag verheugen. Toch is er maar een handjevol concerten dat ger e g e ld wo r dt g e speeld, wat wel blijkt uit het feit dat er op de vijf tot nu toe verschenen Naïve-cd’s heel wat werken voorkomen waarvan verder nog nauwelijks of geen opnamen waren. Daaronder bevinden zich ruwe versies van concerten die Vivaldi later in een van zijn opusnummers zou op-

nemen; voor dit doel maakte hij ze wel wat makkelijker speelbaar want de in Amsterdam uitgegeven bundels van twaalf concerten waren natuurlijk bedoeld voor de markt.

Naïve heeft de beschikking over een groot aantal uitstekende ensembles en kiest ervoor om op iedere cd een andere violist te laten schitteren. Op deel 5 is dat Dmitry Sinkovsky die zich waagt aan zeven concerten die Vivaldi schreef voor de Dresdense virtuoos Georg Pisendel. Die ging bij Vivaldi in Venetië op bezoek en nam heel wat muziek van hem mee terug naar Duitsland. Als de grootste violist van zijn tijd wist Vivaldi natuurlijk wel hoe hij Pisendel moest uitdagen met virtuoze krachttoeren.

Pisendel was beroemd om zijn saltelatotechniek, een manier van spelen waarbij de violist de strijkstok letterlijk over de snaren laat springen om in zeer snelle loopjes de noten los van elkaar te kunnen spelen. Deze stuitertechniek vereist een optimale fijne motor iek, en ­V ivaldi wendt deze techniek in de hier opgenomen concerten veelvuldig aan.

Als een ware verleider weet Sinkovsky de strijkers van Il Pomo d’Oro uit hun tent te lokken om ook flink te stuiteren. Net als op de eerdere cd’s met vioolconcerten valt hier Vivaldi’s grote gevoel voor theater op. Vivaldi, zo luidt een van de

ideeën achter de Naïve-serie, schreef eigenlijk altíjd voor het theater, of hij nu een opera componeerde of een vioolconcert. Dit zijn uitvoeringen die je bij de lurven pakken en die iedere gedachte aan gemakkelijke achtergrondmuziek, een categorie waarin Vivaldi toch nog lang is ondergebracht, verre van zich werpen. marcel bijlo

Uitvoeringen die je bij je lurven pakken

www.klassiekezaken.nl

Antonio Vivaldi Concerti per violino V ‘per Pisendel’

Il Pomo d’Oro o.l.v. Dmitry Sinkovsky (viool) Naïve OP30538

februari 2013

27

cdBesprekingEN orkest

instrumentaal/vocaal

Claude Debussy

Diverse componisten

Anima Eterna Brugge o.l.v. Jos van Immerseel

Jordi Savall, Montserrat Figueras, Hespèrion XXI, La Capella Reial de Catalunya

Zig-Zag Territoires ZZT 313 / €€

Alia Vox AVSA 9894 saCD+boek / €€

Claude Debussy vond de inspiratie voor zijn Prélude à l’après-midi d’un faune in het gedicht L’après-midi d’un faune van Stéphane Mallarmé. Debussy kennende, hoeven we geen programmamuziek te verwachten: zie het werk eerder als een tableau waarin de componist ogenschijnlijk zijn fantasie de vrije loop laat. Maar in de diepere lagen van de muziek toont hij zich de symbolist die alles tot in de finesses heeft uitgestippeld en daarmee subtiele verbindingen tussen de tekst van Mallarmé en zijn muzikale indrukken aan het licht brengt.

Verbindingen dus op een ander betekenisniveau dan de contemporaine luisteraar verwachtte, zoals ook blijkt in La Mer, waarvan critici beweerden alle associaties met de zee te missen. Dat klopt: Debussy die al van jongs af aan was gegrepen door de aantrekkingskracht van het open water – hij was voorbestemd zijn vader als zeevaarder op te volgen – kon als het ware onder de oppervlakte kijken. Dat resulteert in een prachtige beleving, met Debussy als meesterorkestrator. Geen wonder dat hij zijn oorspronkelijk voor twee piano’s geschreven drieluik Images uiteindelijk ook voor orkest omwerkte. Een greep die bij voorbaat garant stond voor succes, zoals opnieuw aangetoond wordt in de uitgebalanceerde uitvoering van Anima Eterna Brugge onder leiding van Jos van Immerseel.

Andrew van Parijs

Jordi Savall snakt naar een wereld zonder oorlog en vernietiging. Pro Pacem (Voor de vrede) oogt als een bijbel: dundruk, bijna 1200 bladzijden, twee leeslinten, met bijdragen - in acht talen (ook Hebreeuws en Arabisch) - over vrede, van schrijvers, filosofen en sociologen. Savall heeft het hart op de goede plek, maar wat het meest interesseert is zijn muziek. Het gregoriaanse Da pacem Domini in diebus nostris (Geef vrede, Heer, in onze dagen) is het leidmotief van deze cd: uit alle windrichtingen, van de vroegste tijden tot en met Arvo Pärt (Da Pacem, 2004) en Savall zelf, maar hun beider composities klinken eigenlijk als laatmiddeleeuwse improvisaties. De motetten van Binchois, Josquin en Lassus zijn niet te versmaden. Savalls strijkersensemble speelt consort music van Tye en Purcell waarin het af en toe prachtig wringt van de dissonanten. Zeer innig en ernstig musiceren, de voeten komen niet los van de grond. Dat hoeft ook niet, want bidden om vrede is een serieuze zaak. De brok in de keel over Savalls vrouw Montserrat Figueras (1942-2011) is overal voelbaar. De uitzonderlijk begaafde sopraan is in drie grote fragmenten te beluisteren, zingend en citer spelend. Prachtig.

Jurjen Vis

La Mer, Images, Prélude à l’après-midi d’un faune

Pro Pacem

Meesterorkestrator Debussy

vocaal

Niet te versmaden motetten

vocaal

Kurt Weill Groschenblues

Diverse componisten Folk Stories

Sven Ratzke & Claron McFadden

Cora Burggraaf, Simon Lepper, Liza Ferschtman, Floris Mijnders

Challenge Records Buzz 76103 / €€

Challenge Classics sacd CC72346 / €€

De Duits-Nederlandse entertainer en kleinkunstenaar Sven Ratzke zingt de liederen van tekstdichter Bertolt Brecht en componist Kurt Weill al jaren. Vorig jaar wijdde hij met de Amerikaans-Nederlandse sopraan Claron McFadden een programma aan hun samenwerking: Dreigroschenblues. De recensies waren lovend. Nu is er een studio-cd van dat programma uit, waarop achttien liedjes te horen zijn uit Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny, Happy End en Die Dreigroschenoper. Eigenlijk is zingen niet het grootste talent van podiumdier Ratzke. Niet iedereen zal weg zijn van zijn stem, die niet klassiek geschoold is, en van zijn wat geforceerde vibrato. Hij doet zijn best om mooi te klinken, terwijl dat in de vaak bijtende teksten van Brecht niet nodig is. Daarin mag je schmieren. Dat zou normaal gesproken eerder problemen opleveren voor zangers uit de klassieke hoek, maar McFadden heeft er geen moeite mee. Dat ze een heerlijke, veelkleurige stem en een weergaloze timing heeft, wisten we al. Niet alleen McFadden maakt deze cd de moeite waard, Ratzkes pianist Charly Zastrau verdient een pluim voor zijn originele arrangementen.

Multi-instrumentaliste Fay Lovsky (onder meer op zingende zaag en elektrische gitaar) maakt de uitgave af.

Merlijn Kerkhof

Cora Burggraaf is een sprankelende jonge vrouw met dito stem, vol joie de vivre. Goed thuis in zowel liederen als opera en begenadigd met een meer dan gemiddeld acteervermogen. Ooit wilde ze zich meer op het acteren toeleggen, wat resulteerde in een onvergetelijke Ophelia tijdens Operadagen Rotterdam.

Voor haar nieuwste cd, Folk Stories, heeft ze bij zeven verschillende componisten geshopt en uit hun zettingen van volksliedjes een spannende collectie samengesteld, die ze in vijf verschillende talen zingt. Burggraaf heeft een heel prettige stem, wat je al in de gesproken intro hoort, maar in de liederen klinkt ze soms te kinderlijk.

Af en toe zingt ze ook tegen de toon aan. Bartók zou ritmischer kunnen, in Mahler mag meer sardonische humor doorklinken en The bonny Earl o’Moray van Britten is geen kinderliedje. Ik had het niet erg gevonden als het gezongen werd door een volksliederenzangeres, maar aan een klassiek geschoold iemand stel ik hogere eisen. Burggraafs aanpak werkt bijzonder goed bij de Ierse volksliedjes van Beethoven. De begeleiding is absoluut superieur. Simon Lepper volgt de zangeres zonder morren, de klank van zijn piano is mild en toegespitst op haar wensen. Liza Ferschtman en Floris Mijnders doen precies wat van hen verwacht wordt: goed spelen.

Basia Jaworski

De heerlijke, veelkleurige stem van Claron McFadden

28 februari 2013

Een spannende collectie volksliedjes

cdBesprekingEN vocaal

vocaal

franz Schubert

Gustav Mahler

Matthias Goerne, Andreas Haefliger

Maarten Koningsberger, Ed Spanjaard

Harmonia Mundi HMC 902141 / €€

Quintone Q12001 / €

Misschien is de tijd inmiddels gewoon rijp om Matthias Goerne de eerste en enige waardige erfgenaam van Dietrich Fischer-Dieskau te noemen. Als er één bariton is die op dit moment kan tippen aan de vertolkingskunst van Fischer-Dieskau als het om Schubert gaat, dan is het toch echt deze oud-student van misschien wel de grootste bariton van de tweede helft van de twintigste eeuw. Al meer dan vijftien jaar is Schubert het centrum van zijn aandacht en de afzonderlijke delen van de omvangrijke reeks Schubertliederen die hij sinds een aantal jaren voor Harmonia Mundi opneemt is iedere keer weer een bevestiging van de status van Goerne in deze.

Ook volume 7 van deze veelgeprezen Schubert Edition is weer een juweel.

Een mooie thematische verzameling lyrisch-dramatische liederen, de stem van Goerne die in elke noot de precisie en de interpretatieve waardigheid van Fischer-Dieskau meedraagt en toch een onmiskenbaar eigen identiteit bezit – en dan ook weer een pianist die naadloos bij de ideeën van de zanger past.

Met Andreas Haefliger werkte hij nog niet eerder in deze reeks, maar het is een absolute voltreffer. Luister naar Der Wanderer of Erlkönig en sterf, bevangen door schoonheid, gewoon een beetje mee.

Paul Janssen

Het komt niet altijd voor dat het begin van een cd ook echt klinkt als een begin.

Bij deze uitvoering van zeventien liederen van Mahler uit Des Knaben Wunderhorn is dat wel zo: Ed Spanjaard vangt aan met Rheinlegendchen, zet dan heel even de rem op de muziek en gaat daarna pas echt van start, zodat je als luisteraar onbewust een beetje gaat meedeinen. Spanjaard speelt de originele pianopartijen van de liederen. Hij bereikt een knappe balans tussen het toveren van orkestrale kleuren uit de piano en het bewaren van een kamermuzieksfeer, zelfs bij de marcheermuziek van de diverse militair getinte liederen. Ook bariton Maarten Koni ngsberger houdt de sfeer zo intiem mogelijk: zoals bij een voordracht van poëzie ook zou moeten, is ieder woord verstaanbaar.

Koningsberger heeft een donker gekleurde, maar niet zware bariton, waarmee hij de in de teksten voorkomende personages levensecht karakteriseert: soldaten zijn ietwat grofbesnaard, de meisjes in de gedichten soms verfijnd, dan weer ijdel en de dokter is een nasale frik. Er zijn zangers die gesoigneerder zingen, maar de toegankelijke toon van Koningsberger nodigt gewoonweg uit tot luisteren. Het duo geeft ons een aanlokkelijke mix van bekende en minder bekende liederen uit de reeks.

Hein van Eekert

Erlkönig, DerWanderer, Die Forelle e.a.

Juweel uit de Schubert Edition

koor

Des KnabenWunderhorn

Meedeinen met Mahler

koor

Ludwig van Beethoven

Arvo Pärt

Missa Solemnis

Adam’s Lament

Latvian Radio Choir, Sinfonietta Riga, Vox clamantis e.a. o.l.v.Tõnu Kaljuste

Marlis Petersen, Gerhild Romberger e.a., CollegiumVocale & Orchestre des Champs-Elysées o.l.v. Philippe Herreweghe

ECM New Series 2225 - 4764825 / €€

PHI LPH 007 / €€

Muziek die vragen oproept. Muziek die gemakkelijk in het gehoor ligt. Hedendaagse muziek over eeuwenoude verhalen. De muziek van Arvo Pärt kent in Nederland talloze bewonderaars – en een handvol critici. Adams klacht is typerend voor deze in 1935 in Estland geboren componist. De tekst ontleent hij aan de Russisch-orthodoxe poëzie van Staretz Silhouan, een heilige monnik van de berg Athos in Griekenland, die leefde van 1866 tot 1938. Adam staat daarin voor de lijdende mens die zich het geluk meent te herinneren, maar met bloed, zweet en tranen door het leven gaat. Alle denkbare ellende heeft hij ondergaan, hij is aan de rand van de wanhoop. Hij klaagt tegen zijn schepper en smeekt om genade, dat wil zeggen om een levenshouding van liefde en nederigheid. Pärt bleef zo dicht mogelijk bij de tekst, zo dicht dat hij, naar eigen zeggen, bij het componeren minder dacht aan het kunstwerk dat hij aan het maken was.

Een ander werk op deze cd gaat over L’Abbé Agathon, een middeleeuwse heilige die zich het lot van de leprozen aantrok. Tot slot twee wiegeliedjes, één uit de Estse folklore en één speciaal voor Kerstmis.

Barend Linders

In de loop van de muziekgeschiedenis werden muziekstukken steeds langer.

Daar waar een mis in de renaissance binnen het uur bleef, heeft Bach voor zijn Hohe Messe twee cd’s nodig. Op zich heeft de breedsprakige Beethoven het dan met zijn Missa Solemnis aardig beperkt gehouden: deze voorbeeldige nieuwe opname onder Philippe Herreweghe past precies op één cd. Toen Beethoven in 1819 aan zijn tweede miszetting begon, zat het leven hem flink tegen. Afgezien van de beruchte vermindering van zijn gehoor, waren daar het mislukte huwelijk van zijn broer en diens overlijden. Verder nam hij in die periode veel klussen aan; de schoorsteen moest immers roken. Kortom, zijn focus lag niet helemaal bij deze opdracht, die toch niet van de minste kwam. De mis had in maart 1820 moeten klinken bij de installatie van Rudolf van Oostenrijk tot aartsbisschop van Olmütz. Beethoven liep er niet echt een stapje harder door en uiteindelijk klonk de Missa Solemnis in maart 1824 voor het eerst in Sint-Petersburg onder auspiciën van prins Nicolai Galitzin. Wie zich de tijd gunt deze breed opgezette verklanking van de aloude mis tot zich door te laten dringen, komt absolute wonderen van symfonische verbeelding tegen.

Arjan van Dijk

Hedendaagse muziek over eeuwenoude ­verhalen

www.klassiekezaken.nl

Voorbeeldige Missa Solemnis onder Herreweghe

februari 2013 29

cdBesprekingEN koor

koor

Valentin Silvestrov

Sergej Rachmaninov

Sacred Songs

All-NightVigil

Lets Radiokoor o.l.v. Sigvards Klava

Kiev Chamber Choir o.l.v. Mykola Hobdych

Ondine sacd ODE 1206-5 / €€

ECM New Series 2279 - 4764990 / €€

In 2005 oogstten het Ests Philharmonisch Kamerkoor en dirigent Paul ­Hillier lof voor hun cd van de Vespers van Rachmaninov. Nu worden de liefhebbers van deze machtige koorstukken wederom getrakteerd op een uitstekende opname uit een van de Baltische staten. Sigvards Klava boog zich met zijn Lets Radiokoor over de Vespers (al omvatten Rachmaninovs compositie eigenlijk ook de metten en priem; voor deze cd is daarom gekozen voor de meer volledige, maar Engelse titel All-Night Vigil). Met dit kamerkoor slaagt Klava erin om de ideale balans te vinden tussen een krachtige, traditioneel Russisch-orthodoxe klank met diepe basstemmen, bulderend waar nodig, en een transparantere, ‘Europese’ koorklank. Dat is grappig, omdat Letland na jarenlange Russische overheersing weer volop deel uitmaakt van Europa, maar ook omdat de Vespers in de communistische tijd vooral in het Westen werden uitgevoerd. Pas met het einde van de Sovjet-Unie kreeg Rachmaninovs gewijde muziek voet aan de grond in zijn geboorteland. De Vespers mogen dan hun wortels hebben in Rusland, de stam is in het Westen gegroeid. Mooi hoe de Letten beide tradities samenbrengen. Ze zingen ook nog eens zuiver en worden bijgestaan door een gulle akoestiek.

Merlijn Kerkhof

In de New Series van het cd-label ECM uit München verschijnt al jarenlang topkwaliteit als het gaat om uitvoeringen van belangwekkende hedendaagse muziek. Het artwork is meestal minimalistisch en wat aan de sombere kant, en deze opname met koormuziek van de Oekraïense componist Valentin Silvestrov (1937) zou dan ook zomaar aan u voorbij kunnen gaan. Maar dat gaat natuurlijk niet gebeuren! Voor zover deze componist al bekend is, is het vanwege zijn instrumentale muziek, maar zijn band met de Russischorthodoxe kerkmuziek is hoorbaar intens te noemen. Verwacht hier niet de gezwollen romantiek van Rachmaninovs Vespers, rekent u vooral ook niet op de ijzig-statische klankwereld van Arvo Pärt. Nee, hier spreekt echt een nieuw en warm geluid, waarin de gesuggereerde harmonieën van kerkklokken een fundament geven aan klankvelden en eenstemmige melodieën, al dan niet solistisch gezongen.

Hoe mooi het cd-boekje ook is, het biedt slechts een informatief, maar ook wat zweverig artikeltje van niemand minder dan Paul Griffiths. Naar enige informatie over de uitvoerenden zoekt u tevergeefs, en het is maar te hopen dat uw Russisch op orde is... In ieder geval fijn dat de dictie van de koorzangers uit Kiev zo op het oor zeer goed is.

Arjan van Dijk

Uitstekende opname van Rachmaninovs Vespers

van diva tot koor

beleef de mooiste stemmen in Het Concertgebouw

Valentin Silvestrov: een nieuw en warm geluid

advertentie

‘De tenor van de 21e eeuw’ met Verdi en Puccini Joseph Calleja tenor do 31 jan 20.15 uur Grote Zaal

Het reliëf van het Scandinavische lied Katarina Karnéus mezzosopraan di 19 feb 20.15 uur Kleine Zaal

Stersopraan Danielle de Niese Een bijzondere kans om haar als liedzangeres te horen di 5 mrt 20.15 uur Kleine Zaal

cdBesprekingEN kamermuziek

kamermuziek

Charles Koechlin Complete music for saxophone

David Brutti, Atem Saxophone Quartet, Orchestra Città Aperta o.l.v. Filippo Farinelli (piano)

diverse componisten Flavours

Amber Docters van Leeuwen, Taisiya Pushkar

Brilliant Classics 9266 (3 cd’s) / €

Brilliant Classics 9416 / €

Charles Koechlin (1867-1950), Frans componist, leerling van Massenet en Fauré, was een klanktovenaar. Niemand kon hem nog iets leren over instrumentatie of effectvolle timbres. Hij bereikte magische resultaten in zijn – helaas te weinig gespeelde - orkestmuziek. Koechlin interesseerde zich bijzonder voor de nog betrekkelijk jonge saxofoon die na 1900 steeds populairder werd, vooral in de Franse muziek. In zijn kamermuziek maakt hij vaak gebruik van het sonore blaasinstrument. In 1943 componeerde hij vijftien etudes waarin alle facetten en mogelijkheden van de altsax worden geëxploreerd. Hetzelfde gebeurt in de 24 duetten uit 1946: ongelooflijk wat er allemaal kan. Het hoogtepunt vind ik het fraaie septet uit 1937: een virtuoos werk waarin de saxofoonklank vloeiend opgaat in die van de andere blazers. Koechlins beide sonatines voor sopraansax zijn te horen in twee versies: met piano en met kamerorkest. De melancholieke Épitaphe de Jean Harlow herdenkt de platinablonde Hollywoodvamp die in 1937 overleed.

Vindt u drie cd’s saxofoonmuziek van Koechlin wat veel? David Brutti zal u op andere gedachten brengen. Een geweldige saxofonist met een mooie toon, een verbluffende techniek en grote affiniteit met het brede scala aan stemmingen en mogelijkheden van zijn instrument.

Gerard Scheltens

Flavours heet de debuut-cd van celliste Amber Docters van Leeuwen. De titel dekt de lading: een smaakvol samengestelde uitgave met muziek van Debussy, Schnittke, Beethoven en Van Breen. Amber behoort tot de aanstormende generatie jonge musici, al bewijst deze cd ook dat haar spel nog wel enige verdieping kan gebruiken. Haar Beethoven (Sonate nr. 5 in D opus 102 nr. 2) is soms wat vlak, maar wel sprekend. Haar Debussy (Sonate in d) is soms wat flets, maar wel muzikaal en fraai gearticuleerd. In 2011 maakte de jonge celliste, die in 2008 het Nationaal Cello Concours in Amsterdam won, haar debuut in Carnegie Hall. Voor die gelegenheid schreef Eef van Breen (oorspronkelijk afkomstig uit de wereld van de jazz) de compositie Flavours. In dit werk voor cello solo passeren verschillende smaken de revue: van bitter en zoet tot zuur en kruidig. Elk deel heeft zijn afzonderlijke smaak. Het is een speels werk, soms virtuoos, maar ook lichtvoetig van karakter. Amber profileert zich met deze instrumentale karakterstukken wel degelijk als een volwaardig soliste die met de breekbaarste flageoletten een boeiend verhaal weet te vertellen.

Oswin Schneeweisz

Klanktovenaar Charles Koechlin

kamermuziek

Flavours: een smaakvol samengestelde debuut-cd

kamermuziek

Carl Maria von Weber

Ludwig van Beethoven

Isabelle Faust, Alexander Melnikov e.a.

Belcea Quartet

Harmonia Mundi HMC 902108 / €€

Zig-Zag Territoires ZZT 315 / €€

Zeg ‘Weber’ en de meeste mensen antwoorden ‘Der Freischütz’. Het werk neemt een belangrijke positie in de muziekgeschiedenis in als eerste echte Duitse opera, ontstaan in een klimaat van toenemend nationalisme. Andere, kleinere werken van Weber zijn hierdoor vaak onderbelicht gebleven. Gelukkig brengen violiste Isabelle Faust en pianist Alexander Melnikov daar verandering in met hun sprankelende opname van de zes vioolsonates. De Stradivarius en de Lagrassa-pianoforte vinden in de handen van Faust en Melnikov de perfecte balans. Nu eens subtiel en lyrisch, dan weer energiek, maar altijd helder en uiterst expressief. In combinatie met de directe opname heb je als luisteraar het gevoel je tussen de musici te bevinden. Oorspronkelijk waren de sonates voor amateurs bedoeld, en hoewel Faust en Melnikov ze door een volmaakte beheersing af en toe kinderlijk eenvoudig laten klinken, wordt bij het beluisteren direct duidelijk dat Weber de opdracht aan zijn laars heeft gelapt. Deze muziek is geen kinderspel, evenmin als het Pianokwartet, dat op de uitgave majestueus tussen de vioolsonates prijkt. Hierin is het samenspel met altviolist Boris Faust en cellist Wolfgang Emanuel Schmidt van zo’n hoge orde dat je niet anders kunt concluderen dan: Weber is meer dan Der Freischütz.

Jeroen Stoffels

Naar Beethovens rijkdom kun je eeuwig blijven zoeken – dat is het devies van het Engelse Belcea Quartet. Dat doen de vier musici bij het label dat hen, kort nadat het kwartet twaalf jaar geleden de eerste prijs had gewonnen op het internationale kwartetconcours van Bordeaux, ontdekte: Zig-Zag Territoires. Bij dit label verschijnt een complete cyclus met alle strijkkwartetten van Beethoven. Deel 1 begint met opus 18 nr. 6 en sluit af met opus 18 nr. 4. Acht strijkkwartetten, verdeeld over vier cd’s, vormen een selectie uit Beethovens vroege, midden- en late periode. De uitvoeringen zijn stuk voor stuk uitmuntend. Er wordt op het scherp van de snede gespeeld, elke noot is trefzeker en het musiceren is buitengewoon geraffineerd en intens. Dit zijn topuitvoeringen van een topkwartet. Hier klinkt Beethoven zoals Beethoven moet klinken: impulsief, krachtig, maar ook verfijnd en genuanceerd. Perfect qua articulatie, timing en frasering, maar waar nodig ook grof en grenzeloos uitdagend. Misschien is dat wel wat deze Beethoven zo buitengewoon boeiend maakt. Je voelt de vrijheid waarmee de vier musici met elkaar samenspelen. Regeltjes doen er niet er niet meer toe. Elke noot vertelt een verhaal waarnaar je kunt blijven luisteren. Het betreft liveopnamen van concerten die werden gegeven in Aldeburgh in 2011 en 2012.

Oswin Schneeweisz

Sonatas for piano & violin, Piano Quartet

Weber is meer dan Der Freischütz

www.klassiekezaken.nl

The Complete String QuartetsVol. 1

Beethoven zoals Beethoven moet klinken

februari 2013

31

cdBesprekingEN piano

piano

Franz Schubert

Johann Sebastian Bach

Valery Afanassiev

András Schiff

ECM New Series 2215 - 4764580 / €€

ECM New Series 2270-73 - 4764827 (4 cd’s) / €€€€

Wat hebben Japanse filosofie en de westerse romantiek met elkaar gemeen?

Dat laat de Russische pianist Valery Afanassiev horen op zijn nieuwste cd met muziek van Franz Schubert. Al eerder baarde hij opzien met zijn eigenzinnige interpretatie van diens late pianosonates. Ditmaal zet hij de liefhebbers van Schubert op scherp met een uitvoering van de Moments musicaux en de Pianosonate in D-groot, D850. Volgens Afanassiev ‘verheffen de Japanners een moment tot de status van eeuwigheid’. De Moments musicaux zijn zulke momenten. Hun intieme karakter en harmonische wandeltochten zijn voorbeelden van het typisch romantische Augenblick. Een moment dat zich afspeelt in een ‘tijd buiten de tijd’, vergelijkbaar met het tijdsverloop in een opera-aria.

Dit komt in de uitvoering van Afanassiev tot uitdrukking door een nadruk op het moment zelf.

Het organische verloop tussen muzikale eenheden en de voortstuwende kracht in de muziek zijn ondergeschikt aan een accent op het nu. Daardoor doet zijn interpretatie soms wat gefragmenteerd aan, met name in de pianosonate.

Als eerste kennismaking met Schubert is Afanassievs visie minder geschikt, maar wie op zoek is naar een nieuw geluid, is bij hem aan het juiste adres.

Jeroen Stoffels

Bachs twee boeken van het Wohltemperierte Klavier gespeeld op een moderne concertvleugel - dat roept vragen op: wat te doen met frasering, articulatie, pedaal? Wat dat laatste betreft is András Schiff resoluut: geheel achterwege laten, in elk geval tot een minimum beperken. Toch wordt op deze vierdubbelcd geen klavecimbelklank nagestreefd, integendeel, de coloristische mogelijkheden van de vleugel worden ten volle uitgebuit. Soms kiest Schiff voor een vederlicht trippelend preludium, terwijl de fuga juist springerig is en aangekleed met agogische accenten. Evenmin geneert hij zich voor dynamische contrasten, climaxen, ritenuto’s en arpeggio’s. Soms hoor je eigenzinnige fraseringen van de fugathema’s, met losgemaakte nootjes en kleine motiefjes. Daarmee maakt Schiff het zichzelf moeilijk, omdat zoiets consequent moet worden volgehouden, maar hij slaagt erin. Met versieringen is hij juist voorzichtig: slechts hier en daar ontwaar je wat wisselnootjes. Er hangt een zweem van natuurlijkheid en gratie over deze gepolijste, doordachte uitvoering. Nergens is die geaffecteerd of overdadig, ofschoon wel aan de romantische kant. Klank en opname zijn perfect, daar mankeert werkelijk niets aan. Deze box verdient zonder meer een plaats tussen de smaakvolste WTK-opnamen van de afgelopen decennia.

Jos van der zanden

Moments musicaux & Pianosonate D850

Een eigenzinnige Schubert

piano

DasWohltemperierte Clavier

Doordachte Bachuitvoering

fortepiano

Leos Janácek

W. A. Mozart

Helena Basilova

Alexei Lubimov,Yury Martinov

Quintone Q12003 / €

Zig-Zag Territoires ZZT 306 / €€

Nagenoeg elk pianostuk van Leos Janácek prikkelt je voorstellingsvermogen.

Bij Op een overwoekerd pad herken je intuïtief de speelsheid en onbekommerdheid van het kinderbestaan, terwijl sombere intermezzi toch wijzen op een tragische ondertoon: de dood van Janáceks geliefde dochtertje in 1903. Al even dramatisch is In de mist, de vierdelige cyclus waaraan beginnende pianisten zich nogal eens te vroeg wagen. De expressieve klanktaal van de Tsjech is immers zo eenvoudig nog niet. De in Rusland geboren, maar in ons land opgegroeide pianiste Helena Basilova weet er echter goed raad mee. OostEuropese melancholie lijkt haar op het lijf geschreven, dat bewijzen ook haar succesvolle concerten wereldwijd met dit repertoire. De poëtische ontboezemingen van Janácek op deze cd werden september jongstleden opgenomen in de Remonstrantse Kerk in Dordrecht, gespeeld op een Fazioli-vleugel. Toch hoor je geen ruime akoestiek, de klank blijft intiem en afgemeten.

En omdat ook het spel tamelijk introvert is, waarbij extremen worden gemeden, blijft alles klein en bescheiden, wat goed past bij de reflectieve sfeer van deze stukken. Lay-out en presentatie van Quintone hadden wat beter gekund: op het hoesje ontbreken zelfs de titels van de gespeelde stukken.

Jos van der zanden

Al meteen bij het in hoog tempo gespeelde begin van Mozarts Sonate in D, KV 448 word je meegevoerd door het aanstekelijke enthousiasme van twee doorknede fortepianospelers: Alexei Lubimov en Yury Martinov. En het gaat zo door, want ze spelen elkaar voortdurend de bal toe in hun geïnspireerde dialoog. Deze Russische musici, ook goed in heel ander repertoire op moderne concertvleugels, bespelen geen replica’s, maar fortepiano’s van rond 1790. Lubimov pionierde al met de authentieke uitvoeringspraktijk in de jaren zeventig, toen hij de Sovjet-Unie niet mocht verlaten omdat hij ‘subversieve’ experimentele muziek had gespeeld. Deze veelzijdige pianist mag dus bogen op een ruime ervaring, en de jongere, even veelzijdige Martinov vormt met hem een uitstekende match. Naast de Sonate in D gaat het vooral om versies voor twee piano’s van composities die ook voor andere bezettingen bestaan. Vooral het fraaie Adagio & Fuga, KV 546 is bekend. Maar uniek op deze cd is de bewerking van het Kwartet in Es, KV 493; die werd vervaardigd door Mozarts tijdgenoot Johann Gottfried Pratsch, die de muziek meer virtuositeit meegaf om de pianisten te laten schitteren. Een kans die Lubimov en Martinov natuurlijk niet laten lopen. Het resultaat: een van de plezierigste cd’s van de laatste tijd.

Gerard Scheltens

Piano works

Pieces for two fortepianos

Poëtische ­ontboezemingen van Janácek

32

februari 2013

Geïnspireerde dialoog op twee fortepiano’s

cdBesprekingEN fortepiano

renaissance

W. A. Mozart

Carlo Gesualdo

Kristian Bezuidenhout

La Compagnia del Madrigale

Harmonia Mundi HMU 907528 / €€

Glossa GCD922801 / €€

Deze uitgave, de vierde in de reeks waarmee Kristian Bezuidenhout het piano-oeuvre van Mozart doorkruist, beslaat werk uit diens middenperiode, van 1774-1782. Muziek die balanceert tussen classicisme en Sturm und Drang.

“Muzikale stijlen en periodes doen er niet to”, zei Bezuidenhout als reactie op de opmerking dat hij Mozart soms wat al te ‘romantisch’ uitvoert. Een typerende uitspraak van de Zuid-Afrikaanse, in Australië opgegroeide pianist, die de expressie het liefst voor zichzelf laat spreken. Je kunt met Mozart tenslotte ook te priegelig omgaan.

Bezuidenhout behoort niet tot degenen die de fortepiano behandelen als een verbeterd klavecimbel; hij benut het hele scala aan mogelijkheden van het instrument. Hij bespeelt een fortepiano van Paul McNulty naar een Weens origineel van Anton Walter uit 1805, een instrument dus van net ná Mozart, op de drempel van de Romantiek. De kern van deze programmareeks vormt steeds een aantal sonates, gelardeerd met allerlei andere stukken die bepaald niet als opvulsel dienen, maar hun rol spelen in een doordachte volgorde. Het resultaat is opnieuw een expressieve, klaterende, gevoelige, hartstochtelijke Mozart van een van de intelligentste en innemendste fortepianospelers van dit moment. Ik ben alweer benieuwd naar deel 5.

Gerard Scheltens

Het turbulente levensverhaal van Carlo Gesualdo, prins van Venosa, is al vaak verteld. Hij pleegde een dubbele moord toen hij zijn echtgenote met een minnaar betrapte, een feit dat bij zijn tijdgenoten veel bekender was dan zijn composities. Na een verblijf in Ferrara trok Gesualdo zich terug in zijn kasteeltje in Venosa, nabij Napels, waar hij voor een zeer select gezelschap zijn madrigaaloeuvre voltooide. De eerste vier madrigaalboeken publiceerde hij nog in Ferrara, maar het vijfde en zesde boek dateren uit zijn latere, zeer duistere periode. Van alle zes is het hier opgenomen zesde boek het grilligste.

Gesualdo weet door het stapelen van modulaties en overgangen – nee, hij componeerde beslist niet atonaal – effecten te bereiken waar ook moderne oren nog recht overeind van gaan staan. De teksten, allen handelend over liefde en dood, schreef hij zelf. La Compagnia del Madrigale maakte tijdens het Festival Oude Muziek 2011 bijzonder veel indruk. Dit ensemble, waarvan de zangers al jarenlange ervaring opdeden in andere Italiaanse groepen, weet uit Gesualdo’s donkerste madrigalen alles te halen wat erin zit. Dit is een overrompelend mooie cd.

Marcel Bijlo

Keyboard MusicVol. 4

Sesto Libro di Madrigali 1611

Bezuidenhouts hartstochtelijke Mozart

renaissance

Grillige Gesualdo overrompelend mooi

renaissance

Carlo Gesualdo

William Byrd

Vocalconsort Berlin o.l.v. James Wood

Pieter-Jan Belder

Harmonia Mundi HMC 902123 / €€

Brilliant Classics 94362 (2CD’s) / €

Prachtige, nooit eerder verschenen muziek van Gesualdo (ca. 1560-1613), de componist die ten onrechte bekender is als moordenaar van zijn vrouw en haar minnaar dan als schepper van madrigalen. Zijn gewijde muziek bestaat uit drie series motetten. De tweede serie is geschreven voor zes en zeven stemmen, waarvan er twee – de Bassus en de Sextus – verloren zijn gegaan.

Bijgevolg werd het werk tot voor kort onuitvoerbaar geacht. De Britse componist en dirigent James Wood heeft nu na grondig onderzoek van de bestaande en vergelijkbare manuscripten geprobeerd de ontbrekende stemmen te reconstrueren. Het resultaat van deze bijna drie jaar vergende titanenarbeid is uiteraard een hedendaagse interpretatie van Gesualdo’s composities. Die biedt de luisteraar niet alleen een aanvullend begrip van de muzikale cultuur in Italië kort voordat Monteverdi daar doorslaggevende vernieuwingen op gang zou brengen, maar ook buitengewoon interessante en, voor wie het appreciëren kan, mooie muziek. De cd opent en sluit met cantica uit de derde serie motetten, de Responsoria. Het geheel is een waardevolle bijdrage aan de nog altijd tekortschietende aandacht voor de muziek van Gesualdo. Het Vocalconsort Berlin staat garant voor een transparante en nauwkeurige uitvoering.

Barend linders

Toen de katholieke kerkmuziek eind zestiende eeuw in Engeland uit de gratie raakte zochten de Engelse componisten hun heil in andere genres. De instrumentale muziek bloeide er als nergens anders in Europa. William Byrd, overtuigd katholiek, was een meester in alle genres, dus ook als klaviercomponist heeft hij de hoogste toppen bereikt. Het grootste deel van zijn oeuvre voor klavier is verzameld in het Fitzwilliam Virginal Book en Pieter-Jan Belder werkt aan een complete opname daarvan.

De eerste dubbel-cd was al zeer geslaagd en de tweede is dat ook.

Belder houdt niet van half werk, zoals al bleek uit zijn complete Scarlatti op zesendertig cd’s, ook bij Brilliant. Hij bespeelt, net als op de eerste uitgave gewijd aan Byrds klavierwerk, een aantal fraaie instrumenten en zijn aanpak is levendig en voortvarend. Maar hij onderschat de moeilijkheidsgraad van Byrds muziek beslist niet. Byrd schrijft soms zulke ingewikkelde polyfone weefsels dat je je al luisterend verbaast dat dit nog met tien vingers te spelen is. Een eenvoudig basismelodietje weet hij uit te bouwen tot een ware instrumentale kathedraal en het is aan de klavecinist van dienst om te zorgen dat dat basisgegeven ook goed hoorbaar blijft. Belder slaagt daarin glansrijk.

Marcel Bijlo

Sacrae Cantiones Liber Secundus

Transparant en nauwkeurig uitgevoerde motetten

www.klassiekezaken.nl

The FitzwilliamVirginal BookVol. 2

Levendig en voortvarend spel van Pieter-Jan Belder

februari 2013

33

www.quadrevisie.nl

Tel. 0161 432 451 KvK Breda 20064173

Voelbaar hoorbaar, herkenbaar beter ECM 4764825 latVian raDio Choir / Vox ClaMantis riGa sinfonietta / tönu kaljuste

arvo Pärt Adam’s Lament

nieuwe mijlpaal in Pärt-discografie op eCM Wereldpremière op CD! Recentelijk verscheen in De Volkskrant een groot en ontroerend artikel naar aanleiding van een ontmoeting van journalist Robert van Gijssel met Pärt en de indrukwekkende première van Adam’s Lament in Duitsland Deze nieuwe cd werd opgenomen in het bijzijn van de componist en is een nieuwe mijlpaal in de Pärt-discografie op ECM, van eenzelfde orde van grootte als ‘Tabula Rasa’ en ‘Te Deum’!

Ga naar www.ecmrecords.nl – De nederlandstalige eCM website – en abonneer u op de nieuwsbrief

FOR MORE INFORMATION ABOUT ChAllENgERecoRdsINT. , dIsTRIBUTION lABEls ANd ARTIsTs: WWW.ChAllENgERECORds.COM sOCIAl MEdIA: facebook.com/ChallengeRecordsInt - twitter.com/challengerec - youtube.com/ChallengeRecords

ECM [12-1562] VKZ adv. ECM 4764825.indd 1

18-12-12 13:17

cdBesprekingEN renaissance

barok

François Couperin Johannes Ockeghem Missa Prolationum

Messe pour les Paroisses, Messe pour les Couvents

Ensemble Musica Nova o.l.v. Lucien Kandal

Adriano Falcioni, GruppoVocale Armoniosoincanto o.l.v.

Franco Radicchia

Agogique AGO008 / €€

Brilliant Classics 94333 (2 cd’s) / €

Hoe ingenieus geconstrueerde muziek ook zonder enige achtergrondkennis een streling van het oor kan zijn, dat is wel het meest bijzondere aan de muziek van Johannes Ockeghem (ca. 1420-1497). Het was de tijd waarin grote muzikale vernieuwingen vooral uit de Lage Landen afkomstig waren. Ockeghem was meer dan veertig jaar in dienst van het Franse hof, onder meer als schatbewaarder van de abdij St-Martin in Tours. Na zijn dood schreef Josquin des Prez een beroemde klaagzang om hem te eren. Erasmus prees zijn gouden stem.

Anderen noemden hem zeer geleerd in de wiskunde. De Missa ­Prolationum is een prachtig voorbeeld van Ockeghems compositietalent. Hij schreef twee stemmen uit met de aanwijzing dat ze beide in twee- en in driedelige mensuur gezongen kunnen worden. Zo ontstaat een vierstemmige dubbelcanon. Daarbij laat hij de afstand tussen de tonen waarop de stemmen inzetten, steeds toenemen: van de priem in het Kyrie tot het octaaf in het Osanna, het hoogtepunt van de lofprijzing van God. Elk onderdeel is een op zichzelf staande polyfonie van duidelijk gescheiden stemmen, vloeiend en toch vol verrassingen. Lucien Kandel en zijn Ensemble Musica Nova zingen in voortreffelijke samenklanken.

Barend Linders

In 1739 publiceerde Johann Sebastian Bach met zijn Clavier-Übung III een serie orgelwerken voor gebruik in de eredienst. De organist Albert Schweitzer sprak in dit verband over een ‘orgelmis’. Toch was Bach niet de eerste: in 1690 publiceerde François Couperin (1668-1733) zijn Pièces d’orgue Consistantes en deux Messes, L’Une à l’usage ordinaire des Paroisses, pour les Festes Solemnelles, L’Autre propre pour les Convents de Religieux, et Religieuses. Een mond vol, die er op neerkomt dat Couperin twee orgelmissen naliet, de een voor gebruik op hoogtijdagen in parochiekerken, de ander voor gebruik in kloosters. Op en top gebruiksmuziek, die nergens de neiging vertoont de Parnassus te willen beklimmen, hetgeen in aanleg ook niet de bedoeling van kerkmuziek is. Adriano Falcioni bespeelt het orgel van de Chiesa di Santa Maria della Neve in Senigallia, net boven Ancona aan de rechterkant van de Italiaanse laars. Ter afwisseling hoort u gregoriaans gezang, wat lijzig uitgevoerd door de dames van Armoniosoincanto uit Perugia. Typisch een cd-set voor de liefhebber; de orgelakoestiek is door de Italiaanse geluidstechnici superbe vastgelegd voor Brilliant Classics. Het label is al lang niet meer te verkrijgen via de bekende drogisterijketen, maar gelukkig nog steeds springlevend.

Arjan van Dijk

Voortreffelijke samenklanken van Ensemble Musica Nova

barok

Op en top gebruiksmuziek van Couperin

barok

François Couperin Pièces deVioles – 1728

Jordi Savall,Ton Koopman, Ariane Maurette

Diverse componisten Il Tesoro di San Gennaro

I Turchini o.l.v. Antonio Florio

Alia Vox SACD AVSA 9893 / €

Glossa GCD922605 / €€

Ruim 35 jaar geleden vonden jonge musici als klavecinist Ton Koopman en de gambisten Jordi Savall en Ariane Maurette elkaar in hun passie voor onontgonnen barokmuziek. Zonder de wetenschap die ze anno 2013 hebben, maar met een volkomen onbevangen en vers elan ontdekten ze onder andere de Pièces de Violes van François Couperin. En zonder enige gêne en met een enorme drive om deze muziek onder de aandacht te brengen, namen ze de stukken op en brachten ze een langspeelplaat uit. Het zijn dit soort platen die nu op cd een plek vinden in de Alia Vox-Heritageserie. En terecht. Want deze opnamen van decennia geleden vertellen het verhaal van een generatie die aan de wieg stond van de historische uitvoeringspraktijk, van een generatie even bevlogen als technisch meesterlijke musici die geloofden in de muziek die ze speelden en die niets liever wilden dan de schoonheid van deze herontdekte schat aan de wereld te laten horen. En daar ligt de kracht van deze ‘erfenis’. Er zijn ongetwijfeld betere opnamen, er zijn zelfs historisch meer verantwoorde opnamen, zeker ook met Koopman en Savall. Maar er zijn geen registraties van deze op en top Franse muziek die zo mooi het verhaal van ‘de eerste keer’ vertellen.

Puur, ongerept en vol oprechte verwondering.

Paul Janssen

In Venetië vond men die Napolitanen met hun theatrale gedoe maar aanstellers en in Napels lachte men om het omslachtige virtuoze gekwinkeleer van de Venetianen. In beide steden bestond in de eerste helft van de achttiende eeuw een zeer actief muziekleven en er werd enorm veel gecomponeerd. Het verschil in stijl tussen Napels en Venetië horen we in de opera, maar ook in de kerkmuziek. De Napolitaanse componisten op deze nieuwe cd van I Turchini zochten het in hun kerkmuziek niet in flitsende coloraturen en breed uitgesponnen aria’s, maar in kernachtige ensemblestukken met soms schurende harmonieën. Caresana, Fago en Veneziano zijn de componisten van wie op deze cd muziek klinkt, in afwisseling met sinfonia’s van Domenico Sca rlat t i. A nton io Florio presenteert ons nu al vijftien jaar de ene na de andere verrassing uit Napels en ook deze cd heeft weer heel wat moois te bieden. Zangers die beschikken over uiteenlopende stemkleuren en pittig spelende strijkers houden de vaart er goed in. De Napolitaanse bibliotheken puilen uit van de nog nooit uitgevoerde barokmuziek, dus voorlopig kan Florio nog even voort. Van mij mag hij!

Marcel Bijlo

Puur, ongerept en vol oprechte verwondering

www.klassiekezaken.nl

Moois uit Napels

februari 2013 35

cdBesprekingEN barok

barok

Antonio Vivaldi

Philipp Heinrich Erlebach

Sergio Azzolini, L’Aura Soave Cremona o.l.v. Diego Cantalupi

Miriam Feursinger, FranzVitzthum, Capricornus Consort Basel

Naïve OP 30539 / €

CHRISTOPHORUS CHR 77366 / €€

Misschien was de fagot na de viool wel het favoriete instrument van Antonio Vivaldi. In ieder geval componeerde hij ten minste 39 concerten voor de fagot; alleen voor zijn eigen instrument schreef de productieve violist er meer. Al deze stukken, waarvan de meeste in Vivaldi’s latere jaren zijn ontstaan, worden door fagottist Sergio Azzolini en het Orchestra L’Aura Soave Cremona opgenomen voor de complete Vivaldi-editie van het label Naïve. Dit is hun derde gezamenlijke cd voor de serie. De eerste werd onder meer met een Diapason d’Or onderscheiden, en ook de nieuweling zal meedingen naar de prijzen. Het vlugge vingerwerk kost Azzolini geen enkele moeite, alle tonen komen er zeldzaam soepel en zangerig uit. Door zijn buitengewone gevoel voor frasering en dynamiek boeit hij in iedere lijn en in iedere maat. Met cantabile orkestspel blijft het ensemble niet achter. De klank is warm en aan de balans lijkt nauwelijks gesleuteld – klavecimbel en luit klinken niet harder in het geheel dan ze moeten doen. Echt een genot om naar te luisteren. Deze uitvoeringen van Vivaldi’s fagotconcerten zouden zomaar eens de beste op cd kunnen zijn.

Merlijn Kerkhof

Wie heeft er ooit van Philipp Erlebach (1657-1714) gehoord? Drieëndertig jaar was hij Kapellmeister in Rudolstadt (Thüringen, hartje Duitsland) maar van zijn oeuvre bleven slechts snippers bewaard. Het meeste (meer dan duizend werken) ging bij brand verloren. Voor wat er over is heeft men zich niet echt het vuur uit de sloffen gelopen. Op deze cd zijn een ouverture en een duet voor sopraan, alt en strijkers zelfs ‘world premiere recordings’! Erlebach: een Italiaanse Buxtehude met een vleugje Lully en Purcell. Het beste uit vier werelden en meer dan alleen maar een ‘Bach van de elfjes’. Zijn ouvertures en sonates zijn aangename, lichte unterhaltungsmusik, maar Erlebach kon veel meer.

Miriam Feursinger - een sopraan met de zachtheid van een altviool - licht een tipje van de sluier op met de aria Meine Seufzer: diepzinnige en wijze muziek. Even betoverend en ‘zum verlieben’ is haar partner, de vibratoloze Franz Vitzthum. Hij heeft niet de scherpte van menig andere countertenor.

Nergens duwt hij, alles stroomt; alsof je een rijpe knaap of vrouw hoort. De twee worden gesteund door het vurig musicerende Capricornus Consort Basel. Dit noodgedwongen beperkte portret - een daad van rechtvaardigheid - brengt de verbeelding op gang.

Jurjen Vis

Concerti per fagotto III

Süße Freundschaft, edles Band

Sergio Azzolini speelt soepel en zangerig

Vurig musicerend Capricornus Consort Basel

advertentie

cdBesprekingEN barok

opera

Georges Bizet Georg Friederich Händel

Les Pêcheurs de Perles

Combattimento Consort Amsterdam o.l.v. Jan Willem deVriend

Desirée Rancatore, Celso Albelo, Luca Grassi, Alastair Miles e.a., Orchestra Filarmonica Salernitana ‘GiuseppeVerdi’ o.l.v. Daniel Oren

Challenge Classics SACD CC72570 (3 cd’s) / €€€

Brilliant Classics 94434 (2CD’s) / €

Bij een jubileumfeest hoort feestelijke muziek. Het Combattimento Consort Amsterdam bestaat dertig jaar en zet dat heugelijke feit luister bij met een nieuwe opname van de Concerti grossi opus 6 van Händel. Een beluisterenswaardige opname die past bij de statuur van dit gezelschap, dat inmiddels al meer dan vijfendertig cd’s op zijn naam heeft staan en honderden concerten gaf. In de categorie ‘onbekend en onbemind’ horen de Concerti grossi opus 6 van Händel niet thuis. Ze vormen net zo’n monument als de Brandenburgse concerten van Bach of De vier jaargetijden van Vivaldi. Deze muziek behoort tot het ijzeren repertoire, maar Combattimento Consort speelt de twaalf werken alsof de inkt nog nat is. Het betreft een heerlijke, levendige en spannende uitvoering waar je drie cd’s lang naar kunt blijven luisteren. De menuetten, musettes en allemandes swingen de pan uit en het ontbreekt de fuga’s en dubbelfuga’s niet aan helderheid. Ook qua tempokeuze en frasering valt er op het spel van het Combattimento Consort onder leiding van oprichter Jan Willem de Vriend weinig aan te merken. Een cd die je gehoord moet hebben!

Oswin Schneeweisz

Om te zeggen dat Les Pêcheurs de Perles van Bizet onbekend is, gaat natuurlijk te ver. In de loop der jaren zijn er genoeg goede en minder goede opnamen van gemaakt, maar wie de opera daadwerkelijk scenisch uitgevoerd heeft gezien mag de vinger opsteken. En als u eerlijk bent dan bekent u dat u, behalve het duet Au fond du temple saint (dat u zowat uit uw hoofd kent) en Je crois entendre encore, een aria die op geen enkele tenorale verzamel-cd ontbreekt, echt niet verder komt. En dat terwijl de opera zoveel meer te bieden heeft!

Alleen al de cavatina van Léïla: Me voilà seule dans la nuit – het is alsof je Juliette van ­Gounod hoort. Verlangend, maar ook delicaat en o zo zuiver! En vergeet De mon amie niet, een hartverscheurend duet tussen Léïla en Nadir. De in mei 2012 in Salerno live opgenomen productie is nu op Brilliant Classics uitgebracht. Dirigent Daniel Oren schuwt het spektakel niet, maar blijft lyrisch en geeft de zangers alle ruimte. Dat soms niet iedereen helemaal in de pas loopt, ach... De zeer virtuoze Desirée Rancatore overtuigt als de verscheurde priesteres en Celso Albelo (Nadir) is voor haar een perfecte match: ietwat schuw, maar wel vastberaden. Mooie stem ook.

Basia Jaworski

Concerti grossi Op. 6

Händel swingt de pan uit

opera

Dirigent Daniel Oren schuwt het spektakel niet

opera

Johann Christian Bach

Georg Friederich Händel

Philippe Do, KatiaVelletaz e.a., Solamente Naturali, Musica Florea o.l.v. Didier Talpain

Marie-Nicole Lemieux, Karina Gauvin, Romina Basso e.a., Il Complesso Barocco o.l.v. Alan Curtis

Ediciones Singulares ES1007 (2 cd’s+boek) / €€

Naïve OP 30536 (3 cd’s) / €€

Je zou willen dat elke opera zo werd gepresenteerd: in boekvorm. Boordevol achtergrondinformatie, historische duiding, receptiegeschiedenis, bespreking van de plot. Zo kom je alles te weten wat er over Amadis de Gaule van Johann Christian Bach maar te zeggen valt en ben je optimaal voorbereid. Je weet dan bijvoorbeeld dat de première in 1779 een regelrechte flop was – niet zozeer muzikaal, maar omdat de Parijzenaars het de Londense Bach niet gunden om met Frans erfgoed aan de haal te gaan. Want het verhaal over de Gallische prins Amadis was al vaker op muziek gezet, vanzelfsprekend door Fransen.

Pas in 1980 werd het werk weer onder het stof vandaan gehaald, de KRO maakte er een LP van. Goed dat dat nu dunnetjes wordt overgedaan, want het is een echt tijdsdocument. De opera is grotendeels doorgecomponeerd, met weinig losse delen; opmerkelijk modern is ook de rijke orkestratie, met stevig bezette blazers. Deze uitvoering is een genot, met de tenor Philippe Do als uitblinker, die de gevoelige aria’s van Amadis met gepaste bescheidenheid neerzet - Amadis is namelijk allerminst een held. Dirigent Didier Talpain haalt stevig de zweep over het orkest, waardoor hij een element van Sturm und Drang in de muziek aanbrengt.

Jos van der zanden

Händels Giulio Cesare is een groots muziekdrama, met ten minste vier karakters die een sterke persoonlijke ontwikkeling doormaken in het verhaal, terwijl de slechteriken door de componist met aan vileine humor grenzende scherpte getekend zijn. De opera is al diverse malen opgenomen, maar elke keer blijkt het een hele toer een goede balans in de zangersgroep te vinden.

Deze nieuwe opname op Naïve komt bijzonder ver. Dirigent Alan Curtis zorgt zoals altijd voor een zangersvriendelijke en verzorgde aanpak, maar kan hier en daar wel wat swing gebruiken. Het orkest ontbreekt het zo nu en dan aan opwinding, maar de zangers, in de aria’s soms wat dichtbij opgenomen, zetten de luisteraar op het puntje van de stoel: met name Marie-Nicole Lemieux als Cesare, die alles, van tederheid tot nauwelijks verbeten woede, in Händels partituur weet te vinden. Karina Gauvin is een rijpe, kwikzilveren Cleopatra die de sensualiteit in de coloraturen benadrukt. Romina Basso’s waardige Cornelia – bepaald geen meelijwekkende huilebalk – en de jeugdige, warmbloedige Sesto van nieuwe ontdekking Emöke Baráth voegen nog meer kleuren toe aan het vocale spectrum en contrasteren genoeg om te overtuigen als moeder en zoon. De zangers maken een spannend drama en een vocaal feest van deze opname.

Hein van Eekert

Amadis de Gaule

Een genot, deze uitvoering van Amadis de Gaule

www.klassiekezaken.nl

Giulio Cesare

Giulio Cesare: een spannend drama en een vocaal feest

februari 2013

37

stile antico

SACD HMU 807555

Š Marco Borggreve

Passion & Resurrection

Teksten geĂŻnspireerd door de dramatische gebeurtenissen in de Goede Week en Pasen die op muziek gezet zijn door de grootste Renaissance componisten uit Engeland en Europa. Het gedicht Woefully arrayed (Erbarmelijk gekleed) heeft betrekking op Jesus genageld aan het kruis. Het is twee keer te vinden op deze cd: De eerste compositie is van William Cornysh (1465-1523), de tweede is van John McCabe (geboren 1939). Het werk van John McCabe is speciaal gecomponeerd voor Stile Antico.

Deze maand is Passion & Resurrection CD van de MAAND. Vraag bij uw Klassieke Zaken Specialist naar deze aantrekkelijk geprijsde uitgave!

U kunt deze uitgave ook bestellen via http://beneluxstore.harmoniamundi.com/

harmoniamundi.com

Sinds kort ook op uw smartphone & iPhone

NL_StileAntico_Klassieke.indd 1

20/12/12 12:32

cdBesprekingEN opera

opera dvd

Giacomo Meyerbeer

Luigi Cherubini

Bryan Hymel, Carmen Giannattasio, Patrizia Ciofi, Alastair Miles e.a., Orchestra Filarmonica Salernitana ‘GiuseppeVerdi’ o.l.v. Daniel Oren

Nadja Michael, Kurt Streit, Christianne Stotijn e.a., Les Talens Lyriques o.l.v. Christophe Rousset

Brilliant Classics 94604 (3cd’s) / €

BelAir BAC076 (2 dvd’s) / €€€

Nog even en Brilliant Classsics wordt een ware concurrent voor Opera Rara; het label ontrukt de ene na de andere onbekende/onbeminde/vergeten opera aan de vergetelheid. Het verschil zit voornamelijk in de (bij Brilliant Classics zeer summiere) presentatie. Je kan bij Brilliant ook niet de volledige partituur verwachten. De in maart 2012 live in Salerno opgenomen opera Robert le Diable van Meyerbeer werd dan ook geüpdated: er is het een en ander uit geknipt. Wat er overbleef is drie uur onvervalst plezier, waarin u om de beurt kunt griezelen, treuren en liefhebben. Bryan Hymel is inmiddels zowat het gezicht van de Franse Grand Opera geworden. Na rollen in Gounods Faust en Les Troyens van Berlioz heeft hij Robert op zijn repertoire genomen, een rol die hij onlangs ook in Londen vertolkte. Zijn stevige, soepele tenor, met zijn ietwat nasale timbre, klinkt ook een beetje Frans. Over Patrizia Ciofi kan ik kort zijn: fenomenaal en adembenemend. Met haar Robert, toi que j’aime bezorgt zij de luisteraar kippenvel en tranen in de ogen. Carmen Giannattasio (Alice) doet voor haar niet onder: met een zeer subliem en ontroerend gezongen Va, dit-elle, zorgt zij voor een ander hoogtepunt in de opera. Alastair Miles is een goede Bertram en Martial Defontaine een zeer idiomatische Raimbaut. Aanbevolen!

Basia Jaworski

De originele Franse versie van Cherubini’s Medée (die ten grondslag ligt aan de Italiaanse versie Medea, met gecomponeerde recitatieven van een andere componist) is niet gemakkelijk op overtuigende wijze over het voetlicht te brengen: er zijn lange gesproken dialogen tussen de indrukwekkende maar – speciaal voor de titelheldin – lastig uitvoerbare muziek. Regisseur Krysztof Warlikowski kortte de dialogen in en bewerkte ze, moderniseerde de setting en zorgde er daarbij voor dat de muziek de drijvende kracht van de voorstelling bleef. Kurt Streit en Nadja Michael als Jason en Medée zijn twee ruige, getatoeëerde outsiders in het rijk van de door Vincent Le Texier gezongen Créon.

Deze voorstelling uit Brussel laat zien dat er ooit gepassioneerde liefde was tussen het tweetal van een soort die Jason met zijn nieuwe bruid, de door Hendrickje van Kerckhove vol angstige anticipatie gespeelde Dircé, niet zal beleven. Streit en Michael drijven de spanning tot grote hoogte op, zowel in de gesproken als gezongen dialogen, en maken indrukwekkend, eigentijds operatheater. Niet alles is perfect – de regisseur had meer kunnen doen met dienares Néris (een fraai zingende en ingehouden spelende Christianne Stotijn) – maar de vorm werkt en de kracht van Cherubini’s muziek blijkt onweerstaanbaar, mede dankzij dirigent Christophe Rousset.

Hein van Eekert

Robert le Diable

Medée

Kippenvel en tranen in de ogen

opera-aria’s

Indrukwekkend, eigentijds operatheater

operette

Jacques Offenbach Un mari à la porte Les fables de la Fontaine

Mozart, Gluck, Grétry Amoretti

Christiane Karg, Arcangelo o.l.v. Jonathan Cohen

Anaïk Morel, Gabrielle Philiponet e.a., Royal Liverpool Philharmonic Orchestra o.l.v.Vasily Petrenko

Berlin Classics 0300389BC / €€

Liverpool Philharmonic LPOFFCD00211 / €€

Wat de vroege opera’s van Mozart zo fascinerend maakt, is dat de jonge componist er iets van de natuurlijke onzekerheden, verwarring en kwetsbaarheid van de adolescent in voelbaar weet te maken door zijn muziek. Luister maar naar de bijzondere sopraan Christiane Karg als Silvia in Ascanio in Alba en je voelt direct mee met het personage: Karg wekt met haar kernachtige, helderwarme toon en door haar affiniteit met de Italiaanse woorden direct sympathie voor het personage. Deze bijzondere combinatie van muzikaliteit en menselijkheid kenmerkt een recital waarin Mozarts jeugdwerk gezet wordt naast aria’s van operahervormer Gluck, vertegenwoordigd met onder meer zijn Orphée et Eurydice en Telemaco, en van André Grétry, wiens muziek uit de opera’s La fausse magie, Sylvain en Lucile nieuwsgierig maakt naar meer.

De opeenvolging van aria’s geeft op even smaakvolle als goed geplande wijze een beeld van diverse liefdesstemmingen, van lichte vrolijkheid tot diepe ernst. De cd sluit passend af met het Adieu uit Glucks ­Iphigénie en Aulide. Dirigent Jonathan Cohen leidt het ensemble Arcangelo met frisse hand en zonder geforceerd zijn stempel te drukken op de muziek. De hoes van deze heerlijke cd maakt de inhoud waar: een zelfverzekerd gebracht programma, dat stijlvol, mooi en een beetje apart is.

Hein van Eekert

Het is een mooi concept: jonge, relatief onervaren zangers nemen onbekend repertoire op. Nieuwe stemmen krijgen de kans gehoord te worden, en muziekliefhebbers krijgen stukken te horen die gevestigde namen misschien minder snel opnemen. Leden van het European Opera Centre zingen op deze opname de korte operette Un mari à la porte van Jacques Offenbach, aangevuld met liederen van dezelfde componist op basis van de fabels van De La Fontaine. Dat een internationaal vermaard dirigent als Vasily Petrenko met zijn Royal Liverpool Philharmonic Orchestra meewerkt aan het project is natuurlijk een prachtige bonus. Aan inzet geen gebrek: men musiceert met plezier en overgave, en tussen de zangers valt vooral Anaïk Morel op met haar warme, voluptueuze mezzo. Maar uiteindelijk blijkt de eenakter eerder een al te luchtig tussendoortje dan een volwaardige muzikale gang. Het stuk werkt waarschijnlijk beter op toneel dan alleen uit de boxen in de huiskamer. De aantrekkelijke, maar niet bijzonder uitdagende liederen slagen er ook niet echt in de luisterhonger te stillen.

Draagt een opname als deze dan echt iets bij? Aan een completer beeld van Offenbach als componist zeker, aan het pure muzikale genot van de luisteraar iets minder.

Benjamin Rous

Stijlvol, mooi en een beetje apart

www.klassiekezaken.nl

Musiceren met plezier en overgave

februari 2013

39

Column Hans Heg

E foto: Monika Rittershaus

Even een kleine quiz. Wanneer was de Slag bij Waterloo? Correct: in 1815. En waar speelde dat gevecht zich af? In België. Nee: fout! Toen maakte Waterloo nog deel uit van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Nu ligt het inderdaad in België. Bij Waterloo werd Napoleon Bonaparte op 18 juni 1815 definitief verslagen door een combinatie van Britse, Nederlandse en Duitse legers. De hertog van Wellington was een de aanvoerders, de veldheer aan wie Beethoven drie jaar eerder zijn spektakelstuk Wellingtons Sieg opdroeg.

Volgende vraag. Wie herinnert zich nog de Slag op het Waterlooplein? Niemand? Terwijl we toch niet ver terug hoeven te gaan in de historie. Op 5 juli 1982 werd in Amsterdam de eerste paal geslagen voor een immens project.

Na decennia lang getouwtrek kon er eindelijk worden begonnen met de bouw van de merkwaardige combinatie van Stadhuis plús Opera. Gevolg van een slimme zet van burgemeester Wim Polak om de financiële steun van het rijk te behouden. De Siamese tweeling kreeg, volgens goed Amsterdams gebruik, al snel de bijnaam Stopera.

Muziektheater klinkt prettiger. Zeker nu het vaste huis voor De Nederlandse Opera en Het Nationale Ballet er voor heeft gezorgd dat beide gezelschappen zich succesvol hebben kunnen ontplooien. Door de vele audio- en

Marc Albrecht

40 februari 2013

Opera Live In Amsterdam beeldregistraties is dit succes ook tot in het buitenland doorgedrongen. Maar nog even terug in de tijd. In 1815 kreeg Napoleon ongenadig op zijn lazer. In 1982 kregen de tegenstanders van de Stopera, met in hun kielzog ongenadig felle krakers, het niet voor elkaar de bouw tegen te houden. Al ontstond er enige vertraging en was de schade op het Waterlooplein immens. Rond één miljoen gulden!

Twee albums met liveopnamen uit het Amsterdam van voor en na 23 september 1986, toen het theater openging, illustreren hoe het was toen de Nederlandse Operastichting zich nog moest behelpen in de Stadsschouwburg.

En hoe riant het tegenwoordig uitpakt in het populaire Muziektheater. Het Radio Kamerorkest klinkt in Dorian Gray (naar Oscar Wilde) van Hans Kox wat artificieel, quasiruimtelijk in de opgepoetste KRO-opname uit 1982. Zó’n grootse akoestiek heeft dit oude theater echt niet. Wat een verschil met de in oktober 2011 live geregistreerde uitvoering

Marc Albrecht mag, nee hij móét blijven! van Richard Strauss’ Elektra, even verderop aan de Amstel.

Onder Marc Albrecht, de huidige Operachef, manifesteert het Nederlands Philharmonisch Orkest zich alsof de Dresdener Staatskapelle in de bak van het Muziektheater zit. Groter compliment kan ik hem niet geven. Het is verbazingwekkend wat ‘zijn’ orkest presteert. Wat een zegen dat de Nederlandse Opera indertijd besloot om zijn voorganger, Ingo Metzmacher, aan de kant te zetten na een serie totaal mislukte Mozartopera’s. Nogal pijnlijk. Het verliep echter heel chic, zonder veel ophef. Hoe juist die beslissing was werd opnieuw duidelijk na de spectaculaire nieuwe enscenering van Mozarts Zauberflöte eind vorig jaar.

De partituur sprankelde en het Nederlands Kamerorkest was weer in topvorm. Albrecht

mag, nee hij móét blijven! Bij Dorian Gray speelt dit aspect geen rol omdat de componist de uitvoering zelf dirigeert en dat is ook wat waard. Alleen zitten we hier met een ander probleem: Kox’ eerste opera is geen meesterwerk. Het orkestrale segment is aanzienlijk interessanter dan het (dramatische) gepalaver van de aan lager wal geraakte Gray en zijn entourage. Over de première in het Scheveningse Circustheater kon ik in 1974 slechts in buitengewoon negatieve termen rapporteren in de Volkskrant. Tot schrik en woede van velen.

De componist heeft Dorian Gray daarna herzien. De titelrol wordt niet meer gezongen door een voor deze zware partij veel te zwakke countertenor maar door een tenor van formaat: in dit geval de onvergetelijke Philip Langridge. Bovendien is ook de rest van de cast met Timothy Nolen, Lieuwe Visser en Roberta Alexander sterk bezet. Het is daarom zinvol dat Attacca de aanvankelijk met vijandigheid bejegende Dorian Gray opnieuw onder de aandacht brengt.

Hans Kox Dorian Gray

Radio Kamerorkest o.l.v. Hans Kox Attacca 2012.130.131 (2 cd’s)

Richard Strauss Elektra Live recordings by De Nederlandse Opera

Nederlands Philharmonisch Orkest o.l.v. Marc Albrecht

Challenge Classics 72565 - luxe uitgave (2 cd’s)

puzzel Jan Peter Raat

dubbelvragenpuzzel:

geeft de plaats aan van de eerder gevonden letter in onderstaand woordschema.

Voorbeeld: Don Giovanni Vivaldi: De vier jaargetijden Antwoord: M(ozart) en opus 8 De M zou dan letter 8 in het schema zijn.

Hieronder staan twaalf keer twee vragen, die inhoudelijk weinig met elkaar te maken hebben, maar die in combinatie met elkaar naar de oplossing leiden. Bij de eerste vraag gaat het om de eerste letter van de achternaam van de componist van genoemd werk. Bij de tweede vraag gaat het om het opusnummer van de compositie; dat nummer

Wie is de componist van? (Eerste letter van de achternaam)

Welk opusnummer heeft deze compositie?

1

I Pagliacci

Berlioz: Le Carnaval Romain

2

De Notenkraker

Paganini: Vioolconcert nr. 1

3

Carmina Burana

Berg: Strijkkwartet

4

Liebestraum

R. Strauss: Vioolconcert

5

Peer Gynt

Mendelssohn: Strijkkwartet nr. 1

6

An der schönen blauen Donau

Brahms: pianosonate nr. 3

7

Aida

Rachmaninov: Pianoconcert nr. 1

8

Three places in New England

Chopin: 12 etudes (eerste bundel)

9

De barbier van Siviglia

Dvorák: Symfonie nr. 2

10 Hoffmanns vertellingen

Beethoven: eerste 3 pianosonates

11

Enigmavariaties

Schumann: Toccata

12

Maskerade

Tsjaikovski: Strijkkwartet nr. 1

oplossing

1

2

Stuur uw oplossing met naam, adres en/of e-mailgegevens voor 22 februari 2013 naar: Vereniging Klassieke ­Zaken, Postbus 226, 1200 AE Hilversum of ­algemeen@klassiekezaken.nl.

Onder de goede inzenders worden 10 cd's verloot: ­Il pastor fido door Il Complesso Barocco.

Met dank aan Harmonia Mundi.

Oplossing puzzel Klassieke Zaken Magazine nr. 6-2012 Kerstavondconcert www.klassiekezaken.nl

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Prijswinnaars Naam Plaats Dhr. R. van Herwaarden VLAARDINGEN Dhr./Mw. J.J.M. van Hoof ROOSENDAAL Mw. H.D. Volmer- Doedens GRONINGEN Dhr./Mw. S.G.Y. Smit ZEDDAM Dhr./Mw. J. Kuijpers WADDINXVEEN Dhr. C. Schoffelmeer APELDOORN Dhr./Mw. M. Schutten LEEUWARDEN Mw. A. Pescher MAARN Dhr./Mw. J.K. Staal HENGELO Mw. M.O. Buys-de Muynck DIEREN

De prijswinnaars ontvangen de cd Vijftig tinten grijs.

Met dank aan EMI Classics. februari 2013

41

klassieke zaken specialisten  Winkels met postorderservice

De in dit magazine besproken cd’s zijn te allen tijde door de Klassieke Zaken Specialist te bestellen.

ALKMAAR

EINDHOVEN

LEIDEN

Boekhandel Feijn  Laat 47 / 072-5409944 www.feijn.nl

Bullit Klassiek  Heuvel Galerie 140 / 040-2465107 www.bullitklassiek.nl

Velvet Music  Nieuwe Rijn 34 / 071-5128157 www.velvetmusic.nl

ALMELO Hilarius Broekhuis 

emmen Plantage Vermeer

MAASSLUIS Mastersound 

AMERSFOORT De Algemene Boekhandel

Leusderweg 184-188 / 033-4622222 www.algemeneboekhandel.nl

ENSCHEDE Boekhandel Broekhuis 

Marktstraat 12 / 053-4325210 www.boekhandelbroekhuis.nl

MIDDELBURG De Drukkerij 

AMSTERDAM Broekmans & Van Poppel 

ERMELO Riemer & Walinga CD Afd. 

NIJMEGEN Boekhandel Roelants 

Koornmarkt 24 / 0546-456717 www.boekhandelbroekhuis.nl

Van Baerlestraat 94 / 020-6751653 www.broekmans.com

Charles Muziek

Weteringschans 193 / 020-6265538 charlesmuziek@planet.nl Concerto  Utrechtsestraat 54-60 / 020-6245467 www.concerto.nu Fame Music B.V. (magna plaza)  Nieuwezijds Voorburgwal 182 / 020 - 6382525 www.fame.nl APELDOORN Nawijn en Polak boekverkopers 

Marktplein 24 / 055-5212709 www.nawijn-polak.nl

ARNHEM Muziekhandel Bergmann 

Koningsstraat 19 / 026-4423014 www.bergmann.nl BERGEN OP ZOOM Quist Boekhandel 

Fortuinstraat 22-24 / 0164 240 232 www.quistboeken.nl

BREDA Muziekhandel Spronk / De Vrije Boekhandel 

Veemarktstraat 40/ 076-521 5213 www.muziekvanspronk.nl

COEVORDEN Music Store 

Friesestraat 50 / 0524-517332 www.musicstore.nl DELFT Muziekhandel Van Buytene 

Binnenwatersloot 16 / 015-2123853 www.cdklassiek.nl

DEventer De Woestijnroos 

Kleine Overstraat 30-32 / 0570-642491 www.woestijnroos.nl DORDRECHT Dordrecht Klassiek 

Voorstraat 435 / 078-6122169 info@dordrechtklassiek.nl

DRIEBERGEN CD Artline V.O.F. 

Traaij 1-C / 0343-521532 www.cdendvd.nl

42 februari 2013

Noorderstraat 38-40 / 0591-642088 www.vermeer.plantage.nl

Noordvliet 29 / 010-5917822 peter@mastersoundonline.nl

Markt 51 / 0118-886874 www.drukkerijmiddelburg.nl

Stationsstraat 131 / 0341-552405 www.riemer-walinga.nl

LUX, Marienburg 38-39 / 024-3221734 www.roelants.com

GRONINGEN

Kroese Klassiek 

Het Carillon 

Roden boekhandel daan nijman 

Boekhandel Van der Velde  A-Kerkhof 45-47 / 050-3125593 www.boekhandelvandervelde.nl

Oude Ebbingestraat 64 / 050-3123625 www.hetcarillon.nl

Plato Groningen 

Oude Ebbingestraat 41 / 050-3135055 www.platomania.nl

HAARLEM Bruno Klassiek 

Gierstraat 50 / 023-5323240 www.brunoklassiek.nl HEERLEN Smeets Klassiek & Jazz 

Akerstraat 5 / 045-5715550 www.smeetsklassiek.nl

HENGELO Boekhandel Broekhuis 

Weemenstraat 45 / 074-2910267 www.boekhandelbroekhuis.nl ’s-HERTOGENBOSCH Pieter van Os CD 

Snellestraat 44 / 073-6131150 www.pietervanoscd.nl

HOUTEN BOEKHANDEL WIJS

Spoorhaag 144-146 / 030-6353916 www.boekwijs.nl KROMMENIE Erwin Vermast CD-DVD Shop 

Zuiderhoofdstraat 2 / 075-6216382 www.erwinvermast.nl LEEUWARDEN Boekhandel Van der Velde 

Nieuwestad 57-59 / 058-2132360 leeuwarden@boekhandelvandervelde.nl Poort 

Voorstreek 6 / 058-2123905 www.poortmusic.nl LEIDEN Plato Leiden 

Vrouwensteeg 4-6 / 071-5149689 www.platomania.nl

Molenstraat 126 / 024-3221346 www.kroese-online.nl

Heerestraat 87 / 050-5012967 http://www.daannijman.nl

ROOSENDAAL Het Verboden Rijk 

Passage 8-14 / 0165-529223 www.verbodenrijk.nl

ROTTERDAM fame / Donner Klassiek

Lijnbaan 150 / 010-4046100 www.vanleestklassiek.nl SNEEK Boekhandel Van der Velde 

Kruizenbroederstraat 36 / 0515-423900 sneek@boekhandelvandervelde.nl UTRECHT Boudisque Classique 

Vredenburg 31 / 030-2394030 www.boudisque.nl VENLO Sounds Recordshop BV 

Parade 66 / 077-3510625 www.sounds-venlo.nl

wijk bij duurstede Boekhandel Pettinga 

Markt 12 / 0343 – 577300 boekhandelpettinga@planet.nl ZUTPHEN Music All In 

Beukerstraat 24 / 0575-516444 www.musicallin.net Zwolle Plato Zwolle 

Klokkensteeg 14 / 038-4225354 www.platomania.nl Gemiddelde adviesprijzen bij de ­aangesloten Klassieke Zaken Specialisten: 5 - 20 euro = € 21 - 35 euro = €€ 36 - 50 euro = €€€ 51 euro en meer = €€€€

NEW YEAR’S CONCERT

2013

FRANZ WELSER-MÖST VIENNA PHILHARMONIC

THE WORLD’S MOST FAMOUS CLASSICAL MUSIC EVENT Verkrijgbaar op CD, DVD en Blu-ray

Photocredit: Wolf-Dieter Grabner/Sony Classical

exclusieve Boxaanbieding

5,-

korti n

foto: Decca/ Daniel Regan

clublede

n

g

foto: Decca/ Daniel Regan

Vanzelfsprekende chemie tussen Kavakos en Pace

95 34,

KLASSIEKEZAKEN adviesprijs*

47,95

NU SLECHTS

3CD

Je moet maar durven: heb je net een exclusief contract getekend met een gerenommeerde cd-maatschappij als Decca, is de eerste cd die je uitbrengt een drie-cd-box met alle tien vioolsonates van Beethoven. Voor iedere jonge, onervaren violist zou het een vorm van muzikale zelfmoord zijn. Voor de Griekse meesterviolist Leonidas Kavakos is het meteen een triomftocht.

Niet alleen omdat hij al jaren meer dan briljant viool speelt maar ook en vooral omdat hij deze meesterwerken van Beethoven samen speelt met de even meesterlijke Italiaanse pianist Enrico Pace. Gewoon omdat ze het ontzettend leuk vinden om samen te spelen. En dat zegt alles. Want wat de Partita’s van Bach zijn voor de viool, zijn Beethovens Vioolsonates voor de combinatie viool en piano. Een omvangrijke bijbel, een ­Parnassus om stil van te worden. Een enorme uitdaging voor de musici, en voor het publiek niet alleen een genot om naar te luisteren maar ook een intrigerende blik op de wijze waarop Beethoven de vioolsonate meer dan volwassen maakte. ­Kavakos en Pace delen in deze sonates niet alleen hun liefde voor kamermuziek, ze ontdekten ook hun gezamenlijke liefde voor Beethoven. Vele concerten gingen vooraf aan de opnamen van de sonates en dat is te horen. ‘Beethoven past perfect bij de vanzelfsprekende chemie tussen Kavakos en Pace’, vond The New York Times. En daar is niets te veel mee gezegd. Een Beethoven waar we voorheen alleen van konden dromen.

Op 29/1, 1/3 en 6/4 voeren Leonidas Kavakos & Enrico Pace de Vioolsonates van Beethoven uit in het Concertgebouw, Amsterdam.

Ludwig van Beethoven violin sonatas

Leonidas Kavakos & Enrico Pace decca 3cd 478 3523 / 131 631 VKZ

biedt u deze uitgave aan.

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 42* Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 28 maart 2013.