Klassiek Zaken juni 2013 nr. 3 by Klassieke Zaken

Uitgave van de vereniging klassieke zaken 33ste jaargang juni 2013 Nr 3

HĂŠt tijdschrift voor liefhebbers van klassieke muziek

bartoliâ&#x20AC;&#x2122;s bellini

foto: Josef Fischnaller

bestel nu kaarten

exclusieve aanbieding

Cecilia Bartoli is Norma Mezzosopraan Cecilia Bartoli. Zelfs als ze iets opneemt dat normaal en vanzelfsprekend, ijzeren repertoire lijkt, maakt zij er iets buitengewoon bijzonders van. Op haar jongste cd zingt ze de hoofdrol in Bellini’s fameuze liefdesopera Norma, oorspronkelijk een sopraanpartij. Bovendien is deze opera onder leiding van de Italiaanse oudemuziekspecialist Giovanni Antonini voor het eerst opgenomen met historische instrumenten, ook een idee uit de koker van La Bartoli. De briljante Italiaanse zangeres bestudeerde de agenda van de historische mezzosopraan Maria Malibran en van Giuditta Pasta, de ‘sopraan’ voor wie Bellini Norma componeerde. De overeenkomsten in repertoire brachten Bartoli terug naar het manuscript en naar een indrukwekkende vertolking van Norma. IJzige koelheid en gepassioneerde liefde staan naast elkaar en wie haar Casta diva heeft horen zingen wil nooit meer anders. Ook de andere rollen met topvocalisten als Sumi Jo, John Osborn en Michele Pertusi maken van dit Bartoliproject weer een absolute must have. KLASSIEKEZAKEN adviesprijs*

34,95

NU SLECHTS

28,99 2cd

Vincenzo Bellini

2 cd’s luxeverpakking limited edition Decca 478 3517 / VKZ 133 642

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 42*. Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 2 augustus 2013. www.klassiekezaken.nl

foto: Decca/ Uli Weber

Norma

Cecilia Bartoli, Sumi Jo e.a., Orchestra La Scintilla o.l.v. Giovanni Antonini

OLOFON klassieke zaken

33e jaargang, nummer 3 - juni 2013 Winkelprijs € 3,25

Dit tijdschrift wordt geproduceerd door BCM b.v. te Eindhoven in opdracht van de uitgever Vereniging Klassieke Zaken, onder verantwoordelijkheid van Henriëtte Zrour, Soestdijkerstraatweg 21, 1213 VP Hilversum (tevens redactieadres), tel. 035-6229370, e-mail: info@klassiekezaken.nl

deze maand volodos plays mompou

Hoofdredacteur

Aan deze aflevering werkten mee

Marcel Bijlo, Arjan van Dijk, Hein van Eekert, Hans Heg, Frans Jansen, Paul Janssen, Basia Jaworski, Merlijn Kerkhof, Jan Peter Raat, Benjamin Rous, Wenneke Savenije, Gerard Scheltens, Oswin Schneeweisz, Jeroen Stoffels, Jos van der Zanden

foto: Decca / Uli Weber

Frederike Berntsen

bartoli’s bellini

Eindredactie

Frederike Berntsen

foto: MArk Egido

Vormgeving

Marjanne Gielen, Sandra Koopmans, Nicole Lennards, Patrick Hoogduin, Marcha van den Einden, Eric Waterschoot, Rik Janssen Coverfoto

Uli Weber

BCM abonnementenservice, Postbus 1392, 5602 BJ Eindhoven. Tel 0900-2022708 (€ 0,10 per minuut) www.bcm.nl Stopzetten Abonnement

Opzegging van het lidmaatschap kan uitsluitend schriftelijk en dient ten minste acht weken voor het verstrijken van de jaarlijkse termijn te geschieden. Prijswijzigingen lidmaatschap voorbehouden.

De in dit magazine gerecenseerde cd’s zijn uitsluitend geselecteerd op kwaliteit. Prijswijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden. ©2013 Vereniging Klassieke Zaken. Het volgende magazine verschijnt: 2 augustus 2013

juni 2013

le violon roi van renaud capuçon

klarinettalent andreas ottensamer

boulez compleet

foto: Roger Mastroianni / DG

Zoveel mogelijk is getracht rechthebbenden van foto’s te achterhalen. Zij die in verband hiermee niet zijn benaderd kunnen contact opnemen met de uitgever.

foto: Simon Fowler

Ledenadministratie

sterzangeres valentina levko

foto: Anatol Kotte / Mercury Classics / DG

KLASSIEKE ZAKEN verschijnt tweemaandelijks in een oplage van 40.000 stuks. Het tijdschrift wordt verspreid via de dealers van de Vereniging Klassieke Zaken en aan de Klassieke Zaken Clubleden.

exclusieve aanbieding

cecilia bartoli is Norma

van de redactie Foto: Maarten van Haaff

en verder

Origineel

klassieke zaken aanraders

10 sequentia en Hildegard von Bingen 11 Een klarinet zoals mozart bedoelde boxaanbieding

Rusland op z’n rotterdams 27 pierre boulez een meesterlijk oeuvre 44 Stralende viooldiamanten van louis spohr 9

artikelen

6 Cecilia bartoli gaat voor klassieke Norma 12 arcadi volodos speelt klanktovenaar Mompou 14 Meeslepend seizoen in het concertgebouw 17 25 jaar robeco summernights 19 louis spohr een Duitse Paganini 20 renaud capuçon en de koning der instrumenten 23 Russische ster Valentina levko 24 andreas ottensamer talent in de dop RUBRIEKEN

Soms zit je in een zaal en is het concert zó geweldig dat je besluit meteen de volgende dagen alles van de betreffende musicus (opnieuw) te gaan beluisteren. Andersom is ook vaak het geval. Dan klinkt een artiest op cd zó fantastisch, dat je zijn of haar website napluist op zoek naar een live-uitvoering die past in je agenda. Iemand die je bijna altijd inpakt waar je bij zit, live of niet, is de mezzosopraan Cecilia Bartoli. Ze doet ook vaak iets speciaals. Niet zelden graaft ze zich een weg door vergeten partituren en muzikantenlevens en komt dan met een puike uitgave. Neem Sacrificium, alweer een paar jaar terug, met veelal onbekend castratenrepertoire uit de achttiende eeuw. Tijdens de albumtournee daalde ze de trap van het Amsterdamse Concertgebouw af met een cape om, de vroegere zangers indachtig. Of nog niet zo lang geleden: Mission, met muziek van de vroegbarokke Italiaan Agostino Steffani. Tamboerijn in de aanslag, groot feest. En ondertussen: alles voor de muziek, die moet staan als een huis.

Luister en bewonder

4 COLOFON 5 VAN DE REDACTIE 8 BERICHTEN 29 hans hegs column 31 DE BESTE KLASSIEKE CD’S 41 puzzel

Op haar nieuwe dubbel-cd zijn de noten bekender: die van Bellini’s Norma. Maar Bartoli zou Bartoli niet zijn als ze er ook hier geen originele tint aan zou hebben gegeven. En jawel, met het Orchestra La Scintilla en dirigent Giovanni Antonini gaat ze voor een historisch geïnformeerde uitvoering en eigent ze zich met haar mezzo de sopraanpartij van Norma toe.

42 KLASSIEKE ZAKEN SPECIALISTEN Bartoli’s recentste project vormt de exclusieve aanbieding in deze Klassieke Zaken – luister en bewonder. In het coverinterview vertelt de diva over haar bevindingen en overtuiging.

Op ver toon van de clubledenpas krijgen clubleden extra korting.

www.klassiekezaken.nl

Zie voor de aanbieding pagina 3

Frederike Berntsen juni 2013

Bartoliâ&#x20AC;&#x2122;s

Bellini foto: Decca/ Uli Weber

een nieuwe visie een nieuw geluid

juni 2013

Coverinterview De bekende Bartoli-referentie komt als we de zangeres vragen of het moeilijk zal zijn mensen anders te laten kijken naar de negentiende eeuw: “Goede pasta maken is moeilijk.” Cecilia Bartoli zingt Norma. Met aanstekelijk enthousiasme.

Dat Klassieke Zaken overal in cd-winkels ligt, zo mee te nemen is en ook gelezen zal worden door mensen die misschien nog niet zo goed thuis zijn in de wereld van de klassieke muziek, is een idee dat Cecilia Bartoli bijzonder prikkelt. Ze maakt direct contact met die laatste groep. Tot tweemaal toe legt ze tijdens het interview op ongekend kleurrijke wijze een deel van de plot van Bellini’s Norma uit. Sprekend over minstens twee octaven gaat ze van een conversatietoon naar spannende fluisterzachtheid en speelt ze zelf alle rollen: “‘Ik ben verliefd op een man, Norma.’ ‘Maar Adalgisa, vertel mij, wie is die man?’ ‘Het is deze man…’ En dan ziet Norma welke man het is: Pollione. Haar eigen geliefde.”

volk: ‘Laten we bidden om vrede.’ Maar ze bedoelt: ‘Als we ons verzetten, vermoorden we de vijand, de vader van mijn kinderen.’ Het is een ongelooflijk conflict.” Pollione ruilt haar echter in voor haar jongere collega Adalgisa. Met haar nieuwe opvatting wil Bartoli beslist niet de beroemde, dramatische Norma’s van weleer aan de kant schuiven: “De grandissima Maria Callas en Joan Sutherland hebben veel voor Bellini gedaan. Ze voerden Norma en andere opera’s van Bellini uit toen er nog niet veel naar geluisterd werd. Zonder hen was deze nieuwe visie niet mogelijk geweest.” Lichtere stemmen die de opera uitprobeerden, kregen echter niet zelden de wind van voren. Norma wordt immers gezien als een grote, romantische opera. Bartoli bekijkt het zo: “Ik geloof dat Bellini een preromantische componist is. Hij is voor mij een zoon van de classicistische periode. Hij staat aan het einde van het classicisme en aan het begin van de romantiek. We zijn gewend om naar Bellini te luisteren alsof hij een componist was uit de twintigste eeuw.” Ze onderstreept waar we de componist moeten plaatsen: “Bellini was een tijdgenoot van Schubert!” Daarom mag het anders. Een team van musicologen toog aan het werk met oude partituren en nieuw ontdekte bronnen. Bij de nieuwe visie en het nieuwe geluid hoort een andere rolbezetting. Bartoli zelf doet Norma: “Norma ligt niet zo hoog. De hogere lijn is meer voor Adalgisa. Als je kijkt naar de zangeres die Norma voor het eerst zong, Giuditta Pasta, en je kijkt naar de documenten over haar repertoire, dan ontdek je dat ze rollen zong die tegenwoordig door mezzosopranen worden gezongen.” Ze noemt Rossini’s La Cenerentola en Romeo in Bellini’s I Capu-

klassieke uitvoering van een ‘rebelse’ opera

Bartoli zet Bellini’s Norma op cd. Voor de ken ners is dat misschien even schrikken. “Een nieuwe visie”, zegt Cecilia Bartoli diverse malen. De opera over de Gallische priesteres krijgt een make-over: “Met de oude instrumenten krijg je een totaal nieuw geluid. Er is gewerkt door maestro Giovanni Antonini en orkest La Scintilla om zo dicht mogelijk te komen bij wat Bellini heeft gecomponeerd. Met alle dynamiek, van piano naar pianissimo en van forte naar fortissimo. Echt om te proberen te volgen wat er in de partituur staat. Daarnaast zijn er de tempo-indicaties, die in Bellini’s muziek heel helder zijn. En als je dat doet met oude instrumenten, wordt het geluid veel transparanter en op de een of andere manier ook kleurrijker dan op moderne instrumenten.” In Vincenzo Bellini’s Norma, een opera uit 1831, heeft de titelheldin een verhouding met en twee kinderen bij de Romeinse bevelhebber Pollione: “Norma zegt tegen haar www.klassiekezaken.nl

leti e i Montecchi. De andere zangers hebben ook beweeglijke, lichte stemmen. John Osborn (“een echte belcantotenor”) is Pollione en Bartoli’s oude vriendin, sopraan Sumi Jo, treedt aan als Adalgisa. “Het is vreemd hoe de dingen gaan,” lacht de zangeres, “want Sumi Jo en ik deden drieëntwintig jaar geleden samen auditie in Salzburg voor Herbert von Karajan. Nu ben ik zelf artistiek directeur van de Festspiele.” Daar gaan we dan: een klassieke uitvoering van een ‘rebelse’ opera. “Toen ze Norma in 1831 uitvoerden in Milaan, was Italië bezet door de Oostenrijkers. Het was een zeer gespannen tijd. Tekstboeken konden gecensureerd worden. Bellini gebruikte een libretto dat ver weg stond van de huidige tijd, want het was Gallisch en het gaat over d ruïden; maar in feite gaat Norma over de bezetting, de mensen, de onderdrukten van het Oostenrijkse regime.” Bartoli raadt ons aan geen keurige, wetenschappelijke interpretatie te verwachten, maar gewoon een andere kijk op de negentiende eeuw. Zoals Nikolaus Harnoncourt en Gustav Leonhardt ooit een andere kijk ontwikkelden op barokmuziek: “En nu zijn we toch ook aan hun visie gewend?” Hein van Eekert

Vincenzo Bellini Norma

Cecilia Bartoli, Sumi Jo e.a., Orchestra La Scintilla o.l.v. Giovanni Antonini 2 cd’s luxeverpakking limited edition Decca 478 3517 / 133 642 vkz

juni 2013

Berichten Delft Chamber Music Festival 26 juli t/m 4 augustus

Holland Festival 1 t/m 26 juni

foto: Marco Borggreve - Ties Alfrink

Juni is de maand van het Holland Festival. Tot en met woensdag 26 juni verspreidt dit internationale festival voor de podiumkunsten zich over verscheidene Amsterdamse locaties, van de Stadsschouwburg tot de passage van het Rijksmuseum en van de Gashouder tot Carré. De nieuwe opera van Michel van der Aa, Sunken Garden, beleeft zijn Nederlandse première; het Nationale Ballet danst Le sacre du printemps; het Koninklijk Concertgebouworkest staat onder leiding van Heinz Holliger; Toneelgroep Amsterdam speelt De meeuw en aan ‘t IJ klinkt een bijzondere Mahler. Nieuwsgierig? www.hollandfestival.nl

Van 26 juli t/m 4 augustus 2013 staat de historische binnenstad van Delft weer tien dagen lang in het teken van muziek tijdens het Delft Chamber Music Festival. Het thema van deze 17de editie van het festival in en rondom Museum Het Prinsenhof is I Believe, Geloof in Muziek. Artistiek leider Liza Ferschtman heeft uit de hele wereld grootheden uit de klassieke muziek uitgenodigd om samen de mooiste kamermuziek te spelen. Ieder concert is samengesteld rondom thema’s uit de religieuze beleving, zoals Gebed, De laatste woorden, Het Goddelijke in de natuur en Muziek voor treuren en troost, en bij de kinderconcerten gaat het over de Ark van Noach. Als rode draad klinkt er tijdens bijna ieder concert een werk v a n B ac h . I n for m at ie: www.delftmusicfestival.nl

Rheingold op de Rijn 2 t/m 23 juli

juni 2013

foto: Pepijn Zoon

Rheingold op de Rijn is een innovatieve en internationale productie van de opera Das Rheingold van Richard Wagner en de symfonische show The Wagner Experience. De uitvoeringen vinden plaats in het laadruim van een gigantisch binnenvaartschip. Waar normaal containers of bergen graan worden vervoerd, wacht de bezoeker nu een schouwspel. Het ruim van het schip is verbouwd tot een volwaardig theater waarin plaats is voor 14 zangers, het 90-koppige symfonieorkest USConcert, een levensgroot projectiescherm, een tribune voor 500 toeschouwers en een foyer die van alle gemakken is voorzien. Het varende muziektheater meert van 2 tot en met 23 juli achtereenvolgens aan in Koblenz, Duisburg, Arnhem, Utrecht, Amsterdam en Rotterdam. Informatie: www.rheingold2013.com

extra boxaanbieding

Rusland op z’n

foto: Harald Hoffmann / DG

Rotterdams

Yannick Nézet-Séguin

Decca is in de archieven gedoken en vond genoeg boeiend materiaal voor tien cd’s. En daarbij komt nog een mooie nieuwe opname bij Deutsche Grammophon van Tsjaikovski’s Zesde symfonie (Pathétique) onder Yannick Nézet-Séguin, een cadeautje bij de box. Wie denkt aan het Rotterdams Philharmonisch Orkest in combinatie met Rusland legt direct de associatie met Valeri Gergjev. Natuurlijk, want de flamboyante topdirigent uit Noord-Ossetië heeft jarenlang voor dit orkest gestaan en daarbij heel wat Russische muziek op de kaart gezet. Maar ook zijn voorgangers Edo de Waart en David Zinman hebben op dit gebied heel wat sporen verdiend, en ook de huidige chef Yannick Nézet-Séguin laat van zich horen. Met hem op de bok horen we Tsjaikovski’s Zesde symfonie in een prachtige melancholieke uitvoering die in 2012 in de Doelen werd opgenomen. Nézet-Séguin tovert met klanken en geeft Tsjaikovski’s rijke emoties het volle pond, zonder sentimentaliteit. En hij blijkt ook een gevoelig en subtiel pianist in bewerkingen van

magistrale uitvoering zeven romances van Tsjaikovski op dezelfde cd. Zó mooi gespeeld door Lisa Batiashvili dat de sfeer van de oorspronkelijke liedteksten in haar vioolklank is gevangen. En dan het genereus gevulde Deccadoosje met voortreffelijk opgepoetste opnamen die (wat) ouder zijn. De tien cd’s zijn gerangschikt per componist. Op de eerste twee de altijd wat onderschatte Nikolaj Rimski-Korsakov, die kleurrijk kon componeren als weinig anderen. David Zinman dirigeerde in de vroege jaren tachtig de Tweede symfonie www.klassiekezaken.nl

Nederland en Rusland hebben iets met elkaar. Al heel lang. Om dat te onderstrepen is 2013 het Nederland-Ruslandjaar. En als er één Nederlands orkest is dat iets heeft met Rusland, is het wel het Rotterdams Philharmonisch Orkest.

(Antar), operasuites uit Tsaar Saltan, Het sneeuwmeisje en De gouden haan en deed dat met precisie en zinderende spanning. Edo de Waart nam bijna tien jaar eerder met jeugdig enthousiasme Prokovjevs Romeo en Juliet-suite en Moesorgski’s Schilderijen van een tentoonstelling voor zijn rekening (cd 3), gevolgd door strak vormgegeven, spanningsrijke symfonieën van Rachmaninov (cd’s 4 en 5). Rafael Orozco voegt zich erbij voor een bitterzoet Tweede pianoconcert en een virtuoze Paganinirapsodie (cd 6). Op de laatste vier cd’s, opgenomen tussen 1989 en 2001, is Valeri Gergjev aan het werk. Hij dirigeert de zelden gehoorde Eerste symfonie van Borodin en diens bekendere Tweede (cd 8). Onnodig te zeggen dat er bij Gergjev altijd wat te beleven valt op het gebied van spanning, kleur en vervoering. Luister ook naar cd 7 met Tsjaikovski’s Eerste pianoconcert, opnieuw met de meeslepende Orozco, waarna de geduchte basstem van Dmitri Hvorostovski ons trakteert op aria’s uit onder meer Jevgeni Onjegin en Schoppenvrouw. Alleen al cd 9 maakt het hele doosje onmisbaar voor elke liefhebber van Russische muziek door de magistrale uitvoering van Prokofjevs Ivan de Verschrikkelijke, waaraan ook koor en orkest van de Kirov Opera meewerken. En dan krijgen we nog cd 10 met de reusachtige Leningradsymfonie (de Zevende) van Sjostakovitsj, die ondanks alle volop beleden tragiek toch ook zijn introverte momenten kent. Van dit rijk gevulde Deccadoosje kunt u dankzij een gezamenlijke actie van Klassieke Zaken en NRC Handelsblad deelgenoot zijn. Een kans die u sowieso nooit moet laten lopen, of het nu Nederland-Ruslandjaar is of niet…

Diverse Russische componisten diverse werken

Rotterdams Philharmonisch Orkest o.l.v. David Zinman, Edo de waart, Valeri Gergjev Decca 480 7522 (10 cd’s)

n p va koo n a ox ij a tis b -cd-b Gra de 10

Pjotr Iljitsj Tsjaikovski Symfonie nr. 6 in b, opus 74, Romances

Lisa Batiashvili, Rotterdams Philharmonisch Orkest o.l.v.Yannick Nézet-Séguin Deutsche Grammophon 479 1551

KLASSIEKEZAKEN adviesprijs*

10-cd-box + gratis cd

34 ,95

Ook te bestellen via www.nrc.nl

Gerard Scheltens juni 2013

klassieke zaken aanraders

e bled clu

10% ting kor

De lyrische extase van een middeleeuwse non In de vroege jaren tachtig was de muziek van de twaalfde-eeuwse Duitse abdis Hildegard von Bingen nagenoeg onbekend. Sequentia, het unieke, in middeleeuwse muziek gespecialiseerde ensemble van Benjamin Bagby, begon in 1982 met het mysteriespel Ordo Virtutum een reeks cd’s die het complete werk van Von Bingen moesten documenteren. Inmiddels is de uitgesproken lyrische en verrassend extatische muziek van de vorig jaar heilig verklaarde geestelijke een begrip geworden en nu zet Sequentia met de laatste cd in de reeks, Celestial Hierarchy, nog één keer een uitroepteken achter het oeuvre van de mystieke non. Verplichte kost voor iedereen die nog steeds denkt dat middeleeuwse muziek saai en somber is.

16,95

KLASSIEKEZAKEN adviesprijs*

,95

Hildegard von Bingen Celestial Hierarchy

Sequentia

Sony 887654686428 / VKZ 133 646

Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 42. * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 2 augustus 2013.

foto: sequentia.org

juni 2013

Foto: Lyodoh Kaneko

clu bled en

10%

Een klarinet zoals Mozart bedoelde

kor ting

Sinds de vroege jaren negentig van de twintigste eeuw is de Franse klarinettist Romain Guyot de oogappel van dirigent Claudio Abbado. Via het European Union Youth Orchestra en het Mahler Chamber Orchestra kwam hij in 2008 als soloklarinettist terecht bij het Chamber Orchestra of Europe. Met dit gezelschap stapt hij nu uit de schaduw om te laten horen hoezeer Abbado het bij het rechte eind had. Mozarts Klarinetconcert en diens Klarinetkwintet klinken onder leiding van Guyot beide als briljante kamermuziek. Bovendien speelt Guyot de solopartij op een kopie van de originele bassetklarinet, precies zoals Mozart het bedoeld had. Deze vertolking, die u op schoot bij Mozart en diens klarinettist Anton Stadler plaatst, brengt u volledig in vervoering.

18,95

KLASSIEKEZAKEN adviesprijs*

23,95

W.A. Mozart Concerto & Quintet for clarinet

Romain Guyot e.a., Chamber Orchestra of Europe Mirare mir 183 / VKZ 133 645

Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de 足complete lijst pagina 42. * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 2 augustus 2013. juni 2013

Volodos

foto: Mark Egido

voor elkaar geschapen

juni 2013

Gesignaleerd

en Mompou

De Russische meesterpianist Arcadi Volodos is geen man van de gebaande paden. Hij verrast graag en hij neemt af en toe onvermoede afslagen die hij met zijn spel verheft tot hoofdwegen. Zijn jongste ontmoeting is die met het werk van Federico Mompou. Het levert een cd op vol meesterlijke miniaturen die zo van het fijnproeversgilde lijken te komen.

Federico Mompou. Het is zo’n naam die wel eens langskomt, zo’n componist die misschien een vaag o ja-gevoel oproept. Nog zo’n Spanjaard die na de krachtige noten van Granados, Albéniz en later Falla en natuurlijk Rodrigo met zijn onsterfelijke C oncierto de Aranjuez de Spaanse lands- en volksaard in muziek wist te vangen. Mompou had alleen pech. Hij werd geboren in 1893 en toen hij in 1987 overleed had de muziekgeschiedenis al zoveel andere wendingen genomen dat zijn zeer esthetische en licht cerebrale noten buiten de landsgrenzen nauwelijks nog kansen kregen om te stralen. In Nederland had de compon ist g elu k . Daar ontdekte pianist en mooienotenspeurder Marcel Worms een tiental jaren geleden het werk van Mompou. Het gevolg was een cd met zijn meesterwerk, de cyclus Musica callada, en een plaat met kamermuziek en door zijn contacten met de in 2007 overleden weduwe Mompou wist Worms zelfs de hand te leggen op een stapel onuitgegeven werken. Allemaal erg mooi, maar internationaal gebeurde er – met meer dan alle respect voor het werk en het spel van Worms – niet zo heel veel.

Dat wordt nu anders, want er zijn hulptroepen uit zeer onverwachte hoek gekomen. De Russische meesterpianist Arcadi Volodos raakte gegrepen door de delicate miniaturen van de Spaanse klanktovenaar en besloot zich het werk eigen te maken. En dat heeft geresulteerd in Volodos plays Mompou, een Sony-cd met een selectie uit cycli als Scènes d’enfants (1915-1918), Charmes (1920-1921) en met zijn latere, beroemdere maar meer esoterische Musica callada (1959-1967) die het grootste deel van de cd beslaat. En ja, het is de gedroomde kennismaking met het werk van Mompou. Volodos geeft er blijk van de wereld waar Mompou uit voortkomt goed te kennen. Het is de wereld van Parijs in de eerste decennia van de twintigste eeuw, de wereld van Debussy en Satie en later de wereld van Poulenc, Milhaud en de andere leden van Les Six, componisten die op de vleugels van Satie vele wonderschone miniaturen hebben gemaakt. Dan weer dromerig, dan weer spits, dan weer raadselachtig prachtig. Doe daar een scheutje romantische Chopin bij en wat mysterie van Skrjabin en laat de sfeer van het Catalaanse landschap erdoorheen waaien, en er ligt ruim een uur lang puur muzikaal genot van de in eikenhouten vaten gerijpte soort. Dat is natuurlijk ook te danken aan Volo-

Meesterlijke miniaturen van Mompou

www.klassiekezaken.nl

dos. De pianist die doorgaans in één adem met Horowitz genoemd wordt maar die ook een meer dan uitstekend improvisator en jazzpianist is, weet de miniaturen van Mompou de terloopsheid van een geïmproviseerde overpeinzing mee te geven en ze ondertussen neer te zetten als een urgent levensteken van een man die werkelijk wat toe te voegen had aan het Spaanse nationalisme van zijn voorgangers. Volodos en Mompou, het klinkt als een ‘odd couple’, zoals de Engelsen zo mooi zeggen, maar ze blijken voor elkaar geschapen. En dat geeft vooral in de prachtige stukken uit Musica callada het heerlijke gevoel dat Skrjabin opeens de Spaanse nationaliteit heeft aangenomen. Een plaat om te koesteren. Paul Janssen

Federico Mompou Volodos plays Mompou

ArcadiVolodos

Sony 88765433262

juni 2013

verborgen

het nieuwe Concert

2013-2014 belooft een prachtig en afwisselend muzikaal jaar te worden, als we de aankondigingen van het nieuwe concertseizoen door de diverse concertpodia mogen geloven. Maar zou het niet zonde zijn als je in al het brochuregeweld enkele prachtige concertseries over het hoofd zou zien?

Neem nu het Amsterdamse Concertgebouw. De eerste associatie voor velen is dan waarschijnlijk die met het grote symfonische repertoire, maar ook barokmuziek neemt in zowel de Grote als de Kleine Zaal een belangrijke plaats in. In de serie Oude Meesters in de Grote Zaal bijvoorbeeld: een concertante uitvoering van Händels vroege meesterwerk Rinaldo door de Berlijnse Lautten Compagney en een veelbelovende jonge cast; Janine Jansen die zich, samen met een door haarzelf gevormd ensemble, op de vioolconcerten van Bach stort; en een uitvoering van Bachs Matthäus-Passion door de Academy of Ancient Music. Voor een wat avontuurlijker ontdekkingstocht door de wereld van de oude muziek moeten we in de Kleine Zaal zijn. Daar kunnen we nog verder afdalen in de muziekgeschiedenis met een kerstoratorium van de vijftiende-eeuwse componist Jean Hanelle. En voor een andere en frisse benadering van het (over)bekende is er een bewerking van Vivaldi’s Vier jaargetijden voor blokfluit door Erik Bosgraaf. Daarnaast een verrassend concert van de Holland Baroque Society met klarinetlegende Giora Feidman, waar-

juni 2013

in onder meer klezmermuziek uit de barokperiode wordt verkend. Vinden we het meeste pianogeweld doorgaans in de Grote Zaal, tijdens twee concerten van de uit Israël afkomstige Inon Barnatan kunnen ook bezoekers van de Kleine Zaal genieten van een bijzonder en veelzijdig pianotalent. Niet alleen brengt hij een poëtisch soloprogramma rond muziek geïnspireerd door literatuur, ook staat hij centraal in een programma rond kamermuziek met piano van Brahms, Mahler en Ravel, onder anderen bijgestaan door violiste Liza Ferschtman. In de Koorserie in de Grote Zaal niet alleen uitvoeringen in topbezettingen van het Requiem van Fauré, Händels Messiah en Bachs Johannes-Passion. Misschien wel het hoogtepunt vormt een zelden uitgevoerd meesterwerk: de Grande Messe des morts van Hector Berlioz. De kans om dit monumentale en overweldigende werk, uitgevoerd door het Nederlands Philharmonisch Orkest en niet minder dan drie koren onder leiding van Marc Albrecht, live mee te maken zou geen enkele muziekliefhebber aan zich voorbij moeten laten gaan. De bekende en geliefde vocale serie in de Kleine Zaal behoeft eigenlijk nauwelijks

introductie, en ook dit jaar is het weer gelukt een keur aan internationale topstemmen naar Amsterdam te halen, waaronder jonge sterren als Kate Royal, Luca Pisaroni en Elizabeth Watts en de eigenzinnige Française Patricia Petibon. Naast het grote romantische liedrepertoire klinken volgend seizoen ook de Five Canticles van Benjamin Britten, bijzondere en intense muziekwerken voor tenor, countertenor en bariton, begeleid door piano, harp en hoorn. En een recital va n mezzosopraa n Susan Graham, die in één enkele avond ruim d r ie e euwen mu z iek g e schiedenis bestrijkt, is natuurlijk altijd een feest voor het oor! Het zal nog lastig worden uit dit aanlokkelijke aanbod een keuze te maken, maar één ding moge duidelijk zijn: dat wordt een mooi en meeslepend concertseizoen in Amsterdam!

mooi en meeslepend seizoen in Amsterdam

Benjamin Rous

Info: www.concertgebouw.nl

Redactie

parels

gebouwseizoen Kate Royal

foto: B Ealovega

Patricia Petibon

foto:MarcoBorggreve

foto: Felix Broede

Susan Graham

Luca Pisaroni

Erik Bosgraaf

foto:Harald hoffmann/ deca

foto:MarcoBorggreve

www.klassiekezaken.nl

Janine Jansen juni 2013

88725470602

88765447912

Absolute Ensemble & Simone Dinnerstein Van barok naar rock, gypsy en jazz. Improvisatie onder leiding van Kristjan J채rvi

Sequentia Maakt met Celestial Hierarchy de Von Bingen opnames compleet

88725442552

Nino Machaidze Zingt Verdi, Massenet, Bizet, Puccini & Thomas

88765468642

Arcadi Volodos Brengt een ode aan de Catalaanse componist Frederic Mompou

Emerson String Quartet Speelt Tchaikovsky Souvenir de Florence & Schoenberg Verkl채rte Nacht

88691941682

Nikolaus Harnoncourt Dirigeert het historische werk Timotheus oder die Gewalt der Musik

88765433262

Le Sacre du Printemps & Petrouchka Door Daniele Gatti en zijn Orchestre National de France

88883704812

88725442552

NIEUW OP SONY CLASSICAL

Bart Coen Europese Kamermuziek uit the City 1700-1725

Redactie

25 jaar succesformule Dit jaar vinden voor de vijfentwintigste keer op rij de Robeco SummerNights plaats. Klassiek, jazz, pop- en wereldmuziek vormen de kern van dit zomerse evenement. Van 29 juni tot en met 31 augustus is in het Amsterdamse Concertgebouw weer een keur aan Nederlandse en buitenlandse musici van internationaal topniveau te beluisteren. dingen, interviews en ontmoetingen met musici kunnen bezoekers een kijkje nemen achter de schermen van een concert. De SummerNights kenmerken zich van oudsher door een gevarieerd programma. Jazz, klassiek, pop- en wereldmuziek voorzien de zwoele zomeravonden in de hoofdstad van een geschakeerd klankkleurenpalet. Zo maakt de Portugese fadozangeres Dulce Pontes haar opwachting in de Grote Zaal, gaat jazzsaxofonist Yuri Honing met zijn Acoustic Quartet terug naar de basis en zal het Benjamin Herman Trio de Kleine Zaal verrassen met ‘iets zomers’. Meer dan tijdens eerdere SummerNights wordt er deze editie nadruk gelegd op een programma voor een breed publiek. Voor kinderen zijn er concerten met Disneymuz iek, er k l i n k t f i l m mu z iek va n Joh n Williams en in Upload klassiek wordt de wereld van klassieke muziek op YouTube verkend aan de hand van bijzondere en grappige filmpjes. Caba r e t ie r s M i ke Boddé en DiedeYuri Honing r ik van V leuten zullen een humoristische muziekles geven. Toch bestaat het repertoire net als Vilde voorgaande jaren

Kristian Bezuidenhout

www.klassiekezaken.nl

foto: Marco Borggreve

Frang

foto: yurihoning.com

foto: Marco Borggreve

Ieder jaar sluiten de concertzalen hun deuren voor de zomerstop. Veel mensen zijn dan met vakantie en daardoor is het lastig de zalen te vullen. Dat is jammer in een grote stad als Amsterdam. Gelukkig hebben het Concertgebouw en Robeco daar al in 1988 iets op bedacht. Dit jaar organiseren zij voor de vijfentwintigste keer de Robeco SummerNights. Een jubileum in een bijzonder jaar voor een van de beste concertzalen ter wereld, die haar 125-jarig bestaan viert. Dit keer zijn de zomerconcerten anders dan anders. Dat begint al bij de naam, die vanaf nu Robeco SummerNights luidt in plaats van Robeco Zomerconcerten. Hiermee wordt ingespeeld op een internationaler publiek. Een logische stap, met de jaarlijks meer dan vier miljoen toeristen die naar Amsterdam komen. Ook nieuw is de randprogrammering Robeco SummerNights Live. Via inlei-

musici van topniveau

voornamelijk uit klassieke muziek. Er staat weer een imposante hoeveelheid topsolisten op het programma. Zo toont fortepianist Kristian Bezuidenhout zijn kunnen in het minder vaak gespeelde Achttiende pianoconcert van Mozart, het Noorse talent Vilde Frang waagt zich aan Bruchs romantische Eerste vioolconcert en meesterpianisten Jean-Yves Thibaudet en Nikolai Lugansky vertolken respectievelijk kaskrakers als Ravels Pianoconcert in G en het Tweede pianoconcert van Rachmaninov. Ook wat betreft dirigenten hebben de SummerNights een naam hoog te houden. In voorgaande jaren stonden onder anderen Mariss Jansons, Giovanni Antonini en Jaap van Zweden op de bok. Dat is moeilijk te evenaren, maar toch is het gelukt. Deze zomer schittert Daniele Gatti op het programma met het Koninklijk Concertgebouworkest in een uitvoering van Mahlers Negende symfonie en brengt de chef-dirigent van het Rotterdams Philharmonisch Orkest, Yannick Nézet-Séguin, met zijn orkest de Vijfde symfonie van Prokofjev ten gehore. De Robeco SummerNights zijn de afgelopen jaren een succesformule gebleken voor de muziekliefhebber. Van 29 juni tot en met 31 augustus zullen aan het Museumplein in Amsterdam de Grote en Kleine Zaal zich vullen met romantische, avontuurlijke en meeslepende klanken. Het is dan moeilijk voor te stellen dat het daar ooit in dat prachtige gebouw twee maanden per jaar helemaal stil was. Jeroen Stoffels

29 juni t/m 31 augustus Concertgebouw, Amsterdam www.concertgebouw.nl/ robecozomerconcerten

juni 2013

DE KAARTVERKOOP VOOR HET NIEUWE SEIZOEN 2013-2014 IS GESTART. MET DIT NAJAAR O.A. 30 AUG Leidsche Rijn

LE CONCERT DES NATIONS & LA CAPELLA REIAL DE CATALUNYA o.l.v. Jordi Savall, met muziek van o.a. Gesualdo, Guerrero, Sweelinck, Charpentier, Lully, Bach en Händel

02 SEPT

ASKO|SCHÖNBERG

Leeuwenbergh

Openingsconcert Gaudeamus Muziekweek

04 OKT

HOLLAND BAROQUE SOCIETY

Leeuwenbergh

Grand tour d’Europe met o.a. Vivaldi, Händel en Telemann

06 OKT

PHILHARMONIE ZUIDNEDERLAND

Leidsche Rijn

Een hartstochtelijke kennismaking met een nieuw orkest

12 OKT

ORCHESTRE NATIONAL DE BELGIQUE

Leidsche Rijn

Samen met de Chinese pianiste Sa Chen speelt dit in Chopins pianoconcerten gespecialiseerde orkest o.a. zijn Pianoconcert nr. 2

15 OKT

SITKOVETSKY TRIO

Leeuwenbergh

Pianotrio’s van Haydn, Brahms en Dvorák

27 OKT

NORDWESTDEUTSCHE PHILHARMONIE

Leidsche Rijn

Carl Orff - Carmina Burana

03 NOV

LES AMBASSADEURS

Leidsche Rijn

Onder de titel Le Grand Théâtre de l’Amour stellen Les Ambassadeurs hun eigen Rameau-opera samen

N IE U W

KEUZEABONNEMENT Koopt u meer dan 4 verschillende concerten uit onze series jazz, klassiek of wereldmuziek, dan ontvangt u 15% korting. Kijk op onze website voor het complete aanbod.

030 231 45 44 VREDENBURG.NL

Interview

Louis Spohr een Duitse Paganini

foto: connaughtartistscom

“Elke violist zou deze muziek moeten omarmen”, zegt Ulf Hoelscher. De Duitse violist registreerde voor het label CPO alle vioolconcerten van Louis Spohr.

Je zou kunnen zeggen dat Louis Spohr (1784-1859) de Duitse tegenhanger is van Niccolò Paganini. Het is eigenlijk bizar dat Spohr tot de vergeten generatie behoort, want zijn invloed was groot en in zijn tijd werd hij alom gerespecteerd en gewaardeerd. In de jaren na 1830 was er in Europa waarschijnlijk geen concertmeester te vinden die niet bij hem had gestudeerd, en in de jaren na Beethovens dood en voor de opkomst van Schumann en Mendelssohn behoorde hij tot de meest vooraanstaande Duitse componisten. Hij was een van de eerste dirigenten die een dirigeerstok ter hand namen, hij was de leraar van Leopold Auer – de vioolpedagoog van Jascha Heifetz – en schiep een omvangrijk oeuvre, waaronder maar liefst elf opera’s en vijftien vioolconcerten. En toch kwam Spohr op de rommelzolder van de muziekgeschiedenis terecht.

www.klassiekezaken.nl

“Je kunt hem misschien nog het best omschrijven als een Duitse Paganini”, zegt Hoelscher. “Er was ook echt sprake van zowel bewondering als concurrentie tussen die twee. Op Paganini’s lovende woorden reageerde Spohr met de opmerking: ‘Paganini laat zien hoe weinig er nodig is om succes te hebben bij het grote publiek.’ Paganini was een typisch Italiaanse vioolvirtuoos, Spohr was wat stijl betreft zijn Duitse tegenhanger. Zijn muziek is zeer virtuoos, maar tegelijkertijd stevig geworteld in de Duitse vroegromantiek en Mozart.” Meer dan tien jaar werkte Hoelscher in opdracht van het Spohr Gesellschaft in Kassel – waar de componist werkzaam was als kapelmeester aan het hof van keurvorst Willem II van Hessen-Kassel – aan de restauratie van de vioolconcerten. “Het bleek een gigantisch project, aangezien van veel werken niet eens complete partituren beschik-

te goed om onbekend te blijven baar waren, maar alleen eerstevioolpartijen. Ook voor mij was dit dus een muzikale ontdekkingsreis. Als veertienjarige jongen liet mijn vader – hij speelde zelf ook viool – mij af en toe wat werken horen, en elke violist kent Spohr natuurlijk van zijn Violinschule, maar veel van het repertoire was voor mij ook nieuw en ik was verrast door de kwaliteit ervan. Van alle vioolconcerten is het Zevende vioolconcert mijn favoriet. Ik vind het

‘Traumhaft’: het is zeer geraffineerd geschreven en staat in een heel bijzondere toonsoort, e-klein. Luister maar eens naar dat langzame deel met die breed uitgesponnen melodielijnen: dat is gewoon meesterlijk. Je hoort hier als het ware Mendelssohn al tussen de maatstrepen door. Dat zegt mij dat Spohr meer was dan een conservatief musicus. Hij was een kind van zijn tijd en blikte zowel terug als vooruit. Zijn stijl is misschien iets minder spectaculair dan die van Paginini, maar hij schrijft in een volstrekt eigen romantische taal. Dat vind ik bijzonder. Deze muziek is gewoon te goed om onbekend te blijven. Ze is volstrekt authentiek en ik vind dan ook dat Spohrs oeuvre aan herwaardering toe is. Ik hoop dat mijn opname met het Rundfunk-Sinfonieorchester Berlin onder leiding van Christian Fröhlich aan die herwaardering bijdraagt.” Oswin Schneeweisz

Louis Spohr Complete Violin Concertos

Ulf Hoelscher, Rundfunk-Sinfonieorchester Berlin o.l.v. Christian Fröhlich CPO 777818-2

juni 2013

foto: Simon Fowler

Renaud Capuรงon

van talent tot Cham 20 juni 2013

redactie Renaud Capuçon is een van de meest geroemde violisten van zijn generatie. Hij is pas 37, maar nu al is het tijd voor een ‘best of’: Le violon ROI. Drie cd’s vormen een prachtig overzicht van zijn carrière tot nu toe.

Wat zou Renaud Capuçon bedoelen met Le violon roi, de titel van zijn nieuwe cd-box? Door de vormgeving, met de achternaam van de artiest net achter het woordje ‘roi’ geplakt, zou je even denken dat Capuçon zich de koning onder de violisten waant. Gelukkig biedt het tekstboekje een heldere verklaring: de viool is de koning onder de instrumenten. Voor wie daarvan nog niet overtuigd was: voilà, drie cd’s met de mooiste muziek voor viool. Toch heeft Capuçon wel iets weg van een koning. Dat hij violist zou worden, leek voorbestemd. Al op zijn vierde ging de Fransman naar het conservatorium van

de mooiste muziek voor viool Chambéry, het historische stadje in de Savoie waar hij in 1976 ter wereld kwam. Op zijn zeventiende studeerde hij met de hoogste onderscheiding af aan het beroemdste conservatorium van Parijs. Hij debuteerde in 1999 met een aan Schubert gewijde cd en viel op door zijn indringende spel en verbluffende techniek. Inmiddels behoort hij tot de absolute top. De door zijn label Virgin Classics samenge-

stelde box is niet alleen een ‘best of’ van het vioolrepertoire. De box is in de eerste plaats een mooi overzicht van de eerste vijftien jaar van een carrière waarin Capuçon zich van uitzonderlijk talent tot een Champions League-violist ontpopte. Maar wat staat erop? Het repertoire reikt van Gluck tot Korngold. Met uitzondering van een lied van die laatste componist zijn alle opnames eerder uitgebracht. De eerste cd is gewijd aan het repertoire met orkest, de tweede aan kamermuziek en op de derde staan encores – de korte stukken die je vaak als toegift in de concertzaal hoort, maar die (omdat de meeste albums om langere werken draaien) niet allemaal zo goed vertegenwoordigd zijn op cd’s. Op de eerste twee cd’s staan geen complete stukken, het is steeds ‘een deel uit’ dat volgt op een ander deel uit een ander stuk. Wat opvalt, is hoe goed de samenstellers vaak heel verschillende stukken hebben gecombineerd door uit te gaan van toonsoort en tempo. Zo sluit het langzame tweede deel uit het vioolconcert van Schumann prachtig aan op het laatste deel uit het vioolconcert van Beethoven. Alsof het nooit anders is geweest. Over die Beethoven gesproken: dat is de opname met het Rotterdams Philharmonisch Orkest, goed in vorm, onder leiding van chef-dirigent Yannick Nézet-Séguin. Hoogtepunten zijn de liveopnames waarin Capuçons toon versmelt met de pianoklanken van Martha Argerich. Uiteraard is ook Renauds briljante cellospelende broertje

Gautier vertegenwoordigd. Met hem is hij onder meer te horen in het Dubbelconcert van Brahms – de broers zijn ware pleitbezorgers van dit werk. Van het Vioolconcert van Brahms klinkt het beroemde Allegro giocoso met het zigeunerachtige thema. Orkest: de Wiener Philharmoniker. Een track van Capuçons album uit 2012 waarop ook het concert van Alban Berg klinkt. Maar minstens zo intrigerend zijn de foto’s, bijgevoegd in het boekje, uit de kinderjaren van Capuçon. Steeds met een viooltje, steeds die ernstige blik. Alsof hij als vijf- of zesjarig jongetje al weet dat hij de koning onder de instrumenten in zijn handen houdt. Merlijn Kerkhof

Diverse componisten Le violon ROI

Renaud Capuçon e.a. Virgin classics 9584402 (3 cd’s)

Renaud Capuçon 21/6 Muziekgebouw aan ’t IJ, Amsterdam www.muziekgebouw.nl 27/11 Concertgebouw, Amsterdam www.concertgebouw.nl

pions League-violist www.klassiekezaken.nl

juni 2013

EMI/Virgin Classics artiesten in Nederland Rolando Villazón Sings Verdi Ter ere van de 200ste verjaardag van de grootste Italiaanse operacomponist: Villazóns interpretaties van Verdi aria’s uit o.a. La Traviata, Rigoletto en Macbeth.

Renaud Capuçon – Le Violon Roi Deze 3CD bevat meesterwerken van verschillende componisten, door Capuçon gekozen. Een box die terecht de ‘best of’ van de bekendste en begaafdste violist van deze generatie kan worden genoemd.

CONCERT Renaud Capuçon 21/06/2013 Muziekgebouw aan ’t IJ, Amsterdam

CONCERT Rolando Villazón 12/06/2013 Het Concertgebouw, Amsterdam 6357112

9584402 – 3CD

Martha Argerich & Friends – Live from Lugano 2012 Hoogtepunten van het Martha Argerich Project op het Lugano Festival 2012. Voor het 10e jaar op rij 3CDs met kamermuziek en orkestrepertoire met zowel bekende als minder bekende werken.

Max Emanuel Cencic – Monteverdi: L’Incoronazione di Poppea Op deze DVD, opgenomen in 2012 in de schitterende opera van Lille, vertolkt countertenor Cencic de rol van Nerone. Poppea wordt gezongen door de elegante sopraan Sonya Yoncheva.

CONCERT Martha Argerich 25/09/2013 Het Concertgebouw, Amsterdam

CONCERT Max Emanuel Cencic 21/09/2013 Het Concertgebouw, Amsterdam 9289919 – 2DVD

7211192 – 3CD

ZIE VOOR EEN COMPLEET CONCERTOVERZICHT VAN EMI/VIRGIN CLASSICS ARTIESTEN EMICLASSICS.COM/TOURDATES VOOR MUZIEK, VIDEO’S, NIEUWS EN PRIJSVRAGEN ZIE FACEBOOK.COM/KLASSIEKEMUZIEK

Special

Russische ster

Valentina Levko Hoe is het mogelijk dat ik nooit eerder van Valentina Levko heb gehoord? Het is een mysterie dat een zangeres van dit kaliber zo totaal onbekend is. Aan wie ik het ook vroeg – niemand had ooit van haar gehoord.

Als er geen opnamen, filmpjes op YouTube en recensies waren geweest, dan zou je eraan kunnen twijfelen of ze überhaupt bestaat, Valentina Levko! Nu ik de box met elf cd’s van Brilliant Classics - Valentina Levko: Star of the Bolshoi - heb beluisterd, kan ik alleen maar met mijn hoofd schudden. Als Russische werd Levko (1926) in het Bolshoi voornamelijk gecast voor het Russische standaardrepertoire, en dat terwijl ze veel meer noten op haar zang had. Op haar ‘eigen’ concertjes zong ze dan ook de hele ‘wereldliteratuur’ aan muziek: opera’s, maar ook liederen, oude muziek, volksmuziek en populaire liedjes. En dat alles meestal in de oorspronkelijk taal. ‘Het liefst zing ik Bach’, schijnt ze ooit gezegd te hebben. Bach ontbreekt dan ook niet op de uitgave: haar Erbarme dich uit Bachs

www.klassiekezaken.nl

Matthäus-Passion wordt ongekend mooi op de viool begeleid door Mark Lubotsky. Ouderwets? Ja. En? Levko was een operazangeres, en dat hoor je, zeker in een zeer zwaar aangezette Schubert. Maar het heeft wel wat, want ook nostalgie is niet meer wat het geweest is. Op

ingetogen en sierlijk haar best is ze als Dalila en Carmen, maar ook het Spaanse lied ligt haar goed. Waar ik echter het meest door getroffen werd is O Mensch! Gib acht! uit de Derde symfonie van Mahler, in het Russisch. De opname werd in 1961 gemaakt, onder leiding van Kirill Kondrasjin. Dat ze een Russische mezzo was, en is, staat buiten kijf. Zeven van de elf cd’s bevatten dan ook Russisch repertoire: Russische operaaria’s, liederen van Tsjaikovski en Rachmaninov, en ‘20th-century Russian Songs’. Nu moet u de benaming ‘liederen uit de twintigste eeuw’ niet al te letterlijk nemen – op Prokofjev na klinken ze bijna allemaal als gewone Russische liedjes: zeer melodieus, met een – voor wie de teksten verstaat – hoog ‘Sovjetgehalte’. Zelf heb ik er niets op tegen, ik vind ze gewoon mooi. Levko’s manier van zingen is zeer ingetogen en het ontbreekt haar aan de lelijke borsttonen die menige Slavische mezzo’s ontsierden. Haar interpretaties zijn ingetogen en sierlijk, nergens brullerig, en heel erg ontroerend. Ze is ook onweerstaanbaar in de Russische

volksliederen. Onvoorstelbaar hoe ze de jas van haar klassieke opleiding weet uit te doen en in alle eenvoud – nou ja, eenvoud – weet te ontroeren. Doe het haar maar eens na! De oude romance The old lemon tree zingt ze, zoals de Russen zeggen ‘dusjostjipatjelno’, zielknijpend – daarbij komen de tranen vanzelf. Naast de studioproducties zijn er ook liveopnamen, afkomstig uit het Deutsches Rundfunkarchiv. Daar staat een mij onbekende cyclus van Sviridov bij, op teksten van de Armeense dichter Isaakyan: fascinerend. Ongekend prachtig vind ik ook hoe Levko Marfa’s aria uit Kovansjtsjina van Moesorgski vertolkt: zeer visionair, en de dreiging is voelbaar. Het geluid is een beetje dof en pover, maar dat vergeet je gauw, mede door het fantastische Rundfunk-Sinfonieorchester Berlin onder leiding van Kurt Masur. Deze box ga ik koesteren als de allergrootste schat. Basia Jaworski

Diverse componisten Valentina Levko: Star of the Bolshoi

Diverse orkesten en begeleiders Brilliant Classics 9406 (11 cd’s)

juni 2013 23

Andreas Ott hartstochtelijk verslingerd aan de klarinet De 23-jarige klarinettist Andreas Ottensamer tekende een exclusief contract bij Deutsche Grammophon. Op zijn debuut-cd, Portraits - The Clarinet Album, speelt hij met het Rotterdams P hilharmonisch Orkest muziek van Cimarosa tot Amy Beach.

Het heeft hem geen windeieren gelegd, de oprichting in 2005 van The Clarinotts, samen met zijn vader en zijn broer. In huize Ottensamer in Oostenrijk moet het vroeger een waar gekkenhuis zijn geweest. Drie leden van één gezin beroepsmatig én hartstochtelijk verslingerd aan de klarinet. Allen met zoveel talent dat ze het tot de Wiener en de Berliner Philharmoniker hebben gebracht. Met zoiets ludieks als The Clarinotts (drie klarinetten en piano) haal je natuurlijk ook de schijnwerpers van de wat minder serieuze pers. Slim, want met al die aandacht kan het dan ineens snel gaan met een carrière. Zo snel dat Andreas Ottensamer nu een exclusief cont ract heef t bij Deutsche Grammophon. Nota bene als de eerste soloklarinettist ooit. Achteraf gezien heeft hij de publiciteit van The Clarinotts helemaal niet nodig. Sinds zijn ‘liberal arts’-studie in Harvard (VS) is hij gepokt en gemazeld in het vak. Hij is nog maar 23 en soleerde al met onder meer het Deutsches Symphonie-Orchester Berlin en de Berliner Philharmoniker. Grote orkesten, solisten van

24 juni 2013

naam, een keur aan kamermuziekensembles - met vele kanjers uit het muziekleven en op vele plaatsen heeft de charismatische Ottensamer zijn talenten al rondgestrooid. Vorig jaar ook in ons land, toen hij van de partij was op het Gergiev Festival. Mischa Spel schreef toen in de NRC dat Ottensamer ‘versmolt met zijn klarinet’. Coplands Klarinetconcert klonk zo zuiver en virtuoos dat Ottensamers indrukwekkende podiumoptreden een vele minuten durend applaus genereerde. Aan Nederland zal hij later vast goede herinneringen bewaren, want zijn debuut-cd bij DG, Portraits - The Clarinet Album,

één en al elegantie werd gemaakt samen met het Rotterdams Philharmonisch Orkest en dirigent Yannick Nézet-Séguin. Het klikte vanaf het eerste begin. DG liet Ottensamer geheel vrij in de samenstelling van het repertoire voor zijn cd. Gekozen werd voor stevige contrasten. Met als zwaartepunt de klarinetconcerten van Louis Spohr en Aaron Copland, aangevuld met arrangementen van muziek van Debussy, Gershwin, Cimarosa en

Amy Beach. Al met al een ruiker waarmee je voor de dag kunt komen, want wie dit uiteenlopende palet aan stijlen en technieken beheerst mag zich met recht een allrounder noemen. Wie de cd hoort, zal zich meteen kunnen vinden in dat ‘versmelten met het instrument’. Moeiteloos klinkt het allemaal, vanzelfsprekend. Terwijl zo’n Spohr toch echt wel wat verraderlijke noten in zijn Klarinetconcert heeft verwerkt. Mooie, lange fraseringen bij Ottensamer, overal nat uu rlijke golf beweg ingen, soepele loopjes - één en al elegantie. En niet alleen bij Spohr. Door middel van f luistertonen en spannende ritmische vrijheden weet Ottensamer een werkelijk betoverende sfeertekening neer te zetten van Debussy’s La fille aux cheveux de lin, terwijl hij van Gershwins opgewonden Prelude (eigenlijk voor piano geschreven) juist één en al dartelheid maakt. De klank van Ottensamers klarinet, van Weense makelij, is ongewoon rond, donker en warm, zelfs in de hoge registers. De speciale boring van het instrument schijnt daarmee te maken te hebben. DG geeft met deze productie dus weer eens blijk een fijne neus te hebben voor toptalent. Of liever, voor talent in de dop, want feitelijk vormt de cd nog maar de aftrap van een ongetwijfeld grootse carrière. Jos van der Zanden

Gesignaleerd

ensamer Diverse componisten Portraits - The Clarinet Album

Andreas Ottensamer, Rotterdams Philharmonisch Orkest o.l.v.Yannick Nézet-Séguin Deutsche Grammophon 481 0131

foto: aNATOL KOTTE / MERCURY CLASSICS

www.klassiekezaken.nl

juni 2013 25

Special

foto: Roger Mastroianni

Pierre Boulez oeuvres complètes Alleen werkelijk grote componisten hebben geen aanleiding nodig om hun complete werk in een cd-box verenigd te krijgen. Pierre Boulez is zo’n componist. Daarom is het complete werk van de man die richting en kleur gaf aan de tweede helft van de twintigste eeuw nu bijeengebracht op dertien cd’s. een overzichtelijk en mooi verzorgd monument dat in geen enkele huiskamer zou mogen ontbreken.

Zo. Als het om de veilige overdracht van zijn werk aan de toekomst en de jongere generaties gaat, kan Pierre Boulez rustig sterven. De omvangrijke dertien cd’s tellende box die onder de titel Pierre Boulez – Complete Works verschenen is, is precies wat het is: een box met alle werken die Boulez goed genoeg vindt voor de openbaarheid, bijeengebracht onder supervisie van de Franse componist. Samen met Boulez bracht Deutsche Grammophon niet alleen exemplarische opnamen uit eigen catalogus min of meer chronologisch bijeen, maar ook registraties van zo’n tiental andere maatschappijen, een uniek samenwerkingsverband in muziekland. Een aantal nieuwe opnamen, zoals Improvisé – pour le Dr Kalmus uit 1969 en het recentere Une page d’éphéméride uit 2005, en enkele niet eerder uitgebrachte opnamen zoals de live-registratie van Notations I-IV en VII voor orkest onder leiding van Boulez zelf, maken het geheel compleet. Dat geheel biedt een prachtig inzicht in de erfenis van een van de belangrijkste componisten van de twintigste en vroege eenentwintigste eeuw. Want hoewel de man die op 26 maart 88 jaar werd een groot aantal werken later soms aanzienlijk reviseerde, en zelfs letterlijk herschreef, is de evolutie van zijn taal meer dan uitstekend te volgen. Luister naar de Notations voor piano uit 1946, naar de

www.klassiekezaken.nl

wijze waarop hij Claude Debussy verenigt met de vaak academisch genoemde naoorlogse toontaal. Of luister naar de sprankelende instrumentbehandeling in Le marteau sans maître, een van de weinige werken die Boulez nimmer reviseerde. En hoor de lyriek en de verfijning in …explosante-fixe… Boulez is constant in beweging, constant op zoek naar de meest perfecte uitdrukking van wat hij bewerkstelligen wil. Hij zegt daar in het interview op cd nr. 13, in het Engels afgedrukt in het lijvige en mooi verzorgde booklet,

Edisonwaardig monument verhelderende zaken over. Ook spreekt hij uitgebreid over zijn wens werken steeds maar weer te herzien. Juist door elke keer terug te keren naar ouder werk, is het oeuvre van Boulez relatief bescheiden. Maar in deze bescheidenheid toont zich de ware meester. Wie Boulez kent en compleet wil hebben heeft aan deze box veel te genieten, wie Boulez nog beschouwt als de ondoordringbare grootmeester van de westerse avant-garde heeft heel wat te ontdekken. En wie nog steeds aarzelt mag, aldus de componist, ‘zijn vooroordelen opzij zetten’ en ‘luisteren met een open

geest’. En om de raad van de meester verder aan te halen: ‘Begin met de simpelste muziek en eindig met de meer complexe werken. (…) Als je luistert naar de latere werken, is er meer geconcentreerde aandacht nodig. (…) Luister met geduld, want het is niet altijd makkelijk.’ En wie dat geduld heeft, vaker luistert en nog eens luistert, wordt in dit Edisonwaardige monument uiteindelijk beloond met muziek van een briljante Fransman die net zo kleurrijk, beeldend en sensueel is als die van voorgangers als Debussy, Ravel en zijn kortstondige leermeester Olivier Messiaen. Een meesterlijk oeuvre dat het nu al verdient om klassiek genoemd te worden. Paul Janssen

c lu b

le d e

44,95

Pierre Boulez Oeuvres complètes/Complete Works

Diverse uitvoerenden

Deutsche Grammophon 480 6828 9 / 132 636 VKZ (13 cd’s)

49,95

KLASSIEKEZAKEN adviesprijs*

74,95

13cd

juni 2013

CLASSIC SUMMER Campaign

50 TOPTITELS STERK IN PRIJS VERLAAGD

GA NAAR FACEBOOK.COM/KLASSIEKEMUZIEK EN MAAK TOT 31 AUGUSTUS ELKE WEEK KANS OP EEN CD UIT DEZE CAMPAGNE.

* CAMPAGNE LOOPT TOT 31 AUGUSTUS 2013

BEZOEK NU ONZE NIEUWE WEBSITE EMICLASSICS.COM

Column Hans Heg

Grootse Dodenmis en Rialto Ripples

Sir Colin Davis is op 14 april niet wat je noemt in het harnas gestorven. Maar het scheelde niet veel. Met vallen en opstaan – soms letterlijk – dirigeerde hij door totdat het écht niet meer ging. Zelfs op zijn 85ste had hij nog allerlei engagementen in zijn agenda staan. De laatste concerten dit seizoen van het London Symphony Orchestra in The Barbican in juni. En op 20 augustus ook nog een optreden met ‘zijn’ LSO in het kader van de Proms in de Royal Albert Hall. Dat worden nu herdenkingsconcerten.

Dit onwankelbare arbeidsethos doet me denken aan een zijn voorgangers in Londen. Pierre Monteux, de Frans-Amerikaanse dirigent die in 1913 de wereldpremière van Stravinsky’s Sacre leidde, sloot in 1961 nog een contract af met het LSO als Principal Conductor. Naar men zei een overeenkomst voor het leven. Nee, tot zijn honderdste, werd overal gegrapt. Monteux was op dat moment de 85 al gepasseerd en heeft het uiteindelijk nog bijna drie jaar volgehouden. Waar we verschillende mooie opnamen aan te danken hebben. Onder andere met werken van Debussy en Ravel.

gelse Sir zou de Franse nieuwlichter nooit zo populair zijn geworden. De langverwachte terugkeer van Riccardo Chailly bij het Concertgebouworkest viel min of meer samen met het persbericht dat het Londense orkest half april de wereld instuurde. Chailly’s tweede repetitie, op maandagochtend 15 april, werd begonnen met een minuut stilte. Davis was in Amsterdam immers lange tijd een graag geziene gast. Bovendien maakte hij hier tientallen opnamen voor Philips met Berlioz, Dvorák, Haydn en Stravinsky. In 2009 keerde hij voor het laatst terug bij het KCO voor de Nederlandse première van de St John Passion van James MacMillan. Een experiment dat overigens lang niet door iedereen op prijs werd gesteld. Geen Bach op Palmzondag? Heiligschennis! Blijven vernieuwen, dat was echter het devies van Davis. Iet s wat ook bij Chailly duidelijk voorop staat. Negen jaar na zijn vertrek als chef-dirigent van het Concertgebouworkest wilde hij uitsluitend terugkeren met werken die hij nog nooit eerder in het Concertgebouw had uitgevoerd. Een recent koorwerk van Hans Werner Henze plus de tweede (!) uitvoering sinds 1899 van de Tweede symfonie (Lobgesang) van Mendelssohn. Daarna volgden nog een paar concerten met veel Gershwin onder de noemer Jazz It Up.

die heerlijke Bollani, die heeft mijn hart gestolen

Colin Davis leek hetzelfde pad te willen bewandelen. De ‘LSO family’, een orkest dat zelfbestuur hoog in het vaandel heeft, gaf ook hem ruim baan. Vorig jaar leidde hij – deels zittend, en vermoeid ogend – nog een imposante uitvoering van Berlioz’ Grande Messe des morts in St Paul’s Cathedral. Een megalomane, quadrafonische dodenmis: naast twee omvangrijke koren op het podium ook nog eens vier groepen bazuinen elders in de kerk. In dubbele zin een passend afscheid van de dirigent die Hector Berlioz vijftig jaar lang als geen ander heeft verdedigd. Zonder de Enwww.klassiekezaken.nl

Een kolfje naar de hand van Chailly die zijn carrière ooit begon als drummer. Samen met de Italiaanse jazzpianist en improvisator Stefano Bollani herhaalde hij in Amsterdam nog eens het Gershwinfestijn dat in 2010 voor de nodige opwinding zorgde in Leipzig. En dat Decca een jaar later ook op cd heeft gezet. Van

Chailly konden we zoiets verwachten. Zeker na het grote succes met de Jazzsuites van Sjostakovitsj, een jaar of vijftien geleden. Want, stelt Chailly, Gershwin is ‘a true genius’. Hij verdient net zoveel inzet, aandacht en precisie als Ravel en Stravinsky. Maar die heerlijke Bollani, die heeft mijn hart gestolen. Wat een muzikant en wat een hartverwarmende persoonlijkheid. Hij wekt de indruk dat hij de hele wereld wel zou willen omarmen – met zijn muziek! En dat komt ook op de Gershwinbestseller van Decca goed uit de verf. Vooral in die verrukkelijke toegift: Rialto Ripples.

Hector Berlioz Grande Messe des morts

London Symphony Orchestra (en koren) o.l.v. Sir Colin Davis LSO Live 0729

George Gershwin Rhapsody in Blue, Piano Concerto in F, Catfish Row, Rialto Ripples

Stefano Bollani, Gewandhausorchester Leipzig o.l.v. Riccardo Chailly Decca (live) 4782739

juni 2013 29

CECILIA BARTOLI IS NORMA

Cecilia Bartoli in een gloednieuwe studio-opname van Belliniâ&#x20AC;&#x2122;s meesterwerk. Voor de opname werd gebruik gemaakt van een nieuwe kritische uitgave van het manuscript.

www.ceciliabartolionline.com

cdBesprekingEN orkest

concert

Heitor Villa-Lobos Melodia Sentimental

Gaspard Fritz

Krzysztof Meisinger, Academy of St Martin in the Fields o.l.v. José Maria Florêncio

5 Sinfonias

La Stagione Frankfurt o.l.v. Michael Schneider

Fuga Libera Fug 599 / € 22,99

cpo 777696-2 / € 21,99

Sinds jaar en dag weet het label CPO muziek van allerlei vergeten Kleinmeister onder het stof vandaan te halen, in samenwerking met Duitse radiostations. Op deze cd zet La Stagione Frankfurt de achttiende-eeuwse Zwitser Gaspard Fritz in het zonnetje, een man die de laatbarok met het vroege classicisme verbond. Deze kapelmeester-violist leefde van 1716 tot 1783 en publiceerde ook vioolconcerten, die in de smaak vielen bij niemand minder dan Händel. Twee van zijn vroege sinfonia’s op deze cd klinken een beetje als Vivaldi, terwijl drie latere de stijl van de jonge Mozart laten horen. Degelijk en onderhoudend is deze muziek, ofschoon geen kunst met een grote K. Die mening was de rondreizende muziekjournalist Charles Burney al toegedaan toen hij Fritz in Genève ontmoette. We kunnen hem nog steeds onderschrijven. Deze speelse, vrolijke muziek was bedoeld ter opluistering van aristocratische residenties, niet zozeer voor de concertzaal. Vandaar de lichte toon, de vele kwinkslagen (brutale hoornpassages) en het heerlijk tinkelende klavecimbel dat steeds weer het orkestje op sleeptouw neemt. Michael Schneider heeft er bij La Stagione Frankfurt flink de wind onder: pittige tempi - hier en daar op het gejaagde af - en opzwepende crescendi. Jos van der Zanden

Heerlijk tinkelend klavecimbel

concert

Heitor Villa-Lobos is niet alleen de componist die de Braziliaanse nationale muziek een stem gaf, hij is in zekere zin ook de peetvader van de revival van de gitaar in de twintigste eeuw. Villa-Lobos was zelf een uitstekend gitarist die het Braziliaanse chororepertoire op straat geleerd had, maar hij was ook een avontuurlijk componist. Dus toen de gitaarpionier Andrés Segovia hem polste voor wat gitaarwerk kwam er een unieke stroom los. Twaalf revolutionaire etudes, vijf verrassende preludes en een opmerkelijk gitaarconcert. Villa-Lobos bracht immers niet alleen Brazilië in de gitaarwereld, hij verrijkte het instrument ook met vele tot dan toe onbekende technieken. Zozeer dat Segovia moeite had met vooral de etudes en het gitaarconcert. Tegenwoordig horen deze composities tot het standaardrepertoire van gitaristen en komt er om de zoveel tijd een nieuwe opname uit met werk van de Braziliaan. Ook de briljante Poolse gitarist Krzysztof Meisinger draagt nu zijn steentje bij. En dat doet hij, in het gitaarconcert met steun van de Academy of St Martin in the Fields, briljant. Zijn tempokeuzes zijn opmerkelijk, maar ze werken, en zijn vertolking is liefdevol virtuoos. Bovendien voegt hij met de bewerking van de even mooie als korte Melodia Sentimental voor gitaar, viool en orkest iets wezenlijks toe aan het Villa-Lobosrepertoire. Paul Janssen

Krzysztof Meisinger: briljant gitarist

concert

Gottfried Hendrik Mann

W. A. Mozart

Clarinet Concerto,Violin Concerto e.a.

Clarinet concerto, Flute concerto no. 2, Bassoon concerto

Sebastian Manz, Akiko Yamada, Osnabrücker Symphonieorchester o.l.v. Hermann Bäumer

Alessandro Carbonare, Jacques Zoon, Guilhaume Santana Orchestra Mozart o.l.v. Claudio Abbado

CPO 777 620-2 / € 21,99

Deutsche Grammophon 477 9331 / € 23,99

Helaas kennen veel Nederlanders de belangrijkste componisten uit hun land vooral van straatnamen. Het werk van die toonkunstenaars ligt níét op straat. Ja, Johannes Verhulst, Diepenbrock: af en toe is er een bescheiden opleving, toch wordt hun muziek maar weinig gespeeld. Al helemaal weinig klinkt het werk van Gottfried Hendrik Mann. Deze in Den Haag geboren componist (1858-1904) was onder meer dirigent van een militair muziekkorps en het Leidse studentenorkest Sempre Crescendo, maar verving ook Concertgebouworkestdirigent Willem Kes tijdens diens verlof. En hij was de John Ewbank van zijn tijd: ter gelegenheid van de kroning van Wilhelmina schreef hij zijn Kroningsmarsch die bij de voornaamste orkesten op de lessenaars stond. Het Osnabrücker Symphonieorchester ontfermt zich nu over Manns Klarinetconcert en Vioolconcert. De muziek is sterk verankerd in de Duits-romantische traditie, al wijzen de exotische motieven in het slotdeel van het Klarinetconcert op de invloed van Saint-Saëns en Delibes. Zo origineel als Diepenbrock was Mann zeker niet, maar deze verrassend goede stukken doen zeker niet onder voor veel werk van Manns net iets minder onbekende tijdgenoten. De Osnabrückers spelen smaakvol, al is hun intonatie niet perfect. Klarinettist Sebastian Manz is zeer talentvol. Merlijn Kerkhof

Op 26 juni van dit jaar wordt dirigent Claudio Abbado 80 jaar. En dat is aan zijn opnamen niet te horen. Of juist wel. Abbado is en blijft zo’n dirigent die zichzelf, gesteund door toegenomen ervaring, continu vernieuwt. Sinds hij in 2004 artistiek leider werd van het nieuw opgerichte Orchestra Mozart heeft hij niet alleen een fantastisch gezelschap musici om zich heen verzameld, hij heeft ook zijn visie op Mozart herijkt en doordesemd met de laatste ontdekkingen van de historische uitvoeringspraktijk. Dat heeft al een serie cd’s opgeleverd waarin een nieuwe, frisse Mozart klinkt. De wijsheid van de oude dirigent, de lichtheid van de jonge Mozart, de helderheid van de historische uitvoeringspraktijk en het briljante spel van de musici leverden Abbado en het Orchestra Mozart al een palmares met fraaie onderscheidingen op. En er kan er weer een bij. Want de registratie van de drie blazersconcerten van Mozart – het Fluitconcert is de voor Ferdinand Dejean bewerkte versie van het Hoboconcert KV 314 – is op zijn zachtst gezegd meesterlijk. De solisten – let vooral op fluitist Jacques Zoon – spelen als bevlogen operadiva’s en het orkest danst mee als één grote kamermuzikale partner. Als er één definitieve opname van deze concerten zou moeten zijn, gooien Abbado en consorten heel hoge ogen. Paul Janssen

Smaakvol spel van Osnabrückers

www.klassiekezaken.nl

Meesterlijke Mozart

juni 2013

cdBesprekingEN vocaal

koor

Antonín Dvorák Stabat Mater

Benjamin Britten Ian Bostridge, Antonio Pappano, Xuefei Yang

Ilse Eerens, Florian Boesch e.a., CollegiumVocale Gent, Royal Flemish Philharmonic o.l.v. Philippe Herreweghe

EMI classics 4 33430 2 / € 22,99

PHI LPH 009 / € 22,99

Hij is er echt, in bescheiden vorm en alleen in het laatste sonnet: de Italiaanse snik. Ian Bostridge legt een flinterdun vleugje Mario Lanza in zijn vertolking van Benjamin Brittens Seven sonnets of Michelangelo. Antonio Pappano’s invloed op Bostridges nieuwe cd met liederen van Britten reikt verder dan zijn sprankelende, heldere en fraai gedefinieerde pianospel. Het is goed dat hij er is, want deze italianità compenseert een licht gebrek aan zonneschijn in de stem van de Britse tenor. Dat en een tendens tot kleurverlies in de laagste noten zijn de kleine zwakheden in de vertolkingen van Bostridge. Anderzijds bedient hij ons met fantastische verstaanbaarheid en het vaak moeiteloos zeilen van de slanke en beweeglijke stem door de muziek. De cd bevat minder gangbare liederencycli van Britten, zoals het fraaibleke Winter Words op teksten van Thomas Hardy. In Songs from the Chinese zorgt Xuefei Yang voor zeer aanwezig en karaktervol gitaarspel, dat prachtig kleurt bij de stem van de tenor. Bostridge zoekt niet snel de ontroering of de glimlach, maar is niet bang om hardheid of bitterheid te tonen. Juist die kwaliteit geeft deze uitvoeringen dat scherpe randje, waarmee Britten zich zo duidelijk onderscheidt van andere Britse componisten. Hein van Eekert

In reactie op de Weense première van Dvoráks Stabat Mater op 29 februari 1888 moest de genadeloze muziekcriticus Eduard Hanslick, toch groot fan van de Tsjechische componist, waarschijnlijk tot zijn spijt concluderen dat de symfonische en dus wereldse klanktaal niet past bij de lange, metrisch eentonige litanie over het verdriet van Maria, staande bij haar gekruisigde zoon. We geven hem met de kennis van vandaag van harte ongelijk en de historische werkelijkheid is dan ook dat het Stabat Mater het werk van Dvorák is dat het meest door de componist zelf gedirigeerd werd; het publiek had destijds duidelijk een heel ander oordeel, begrijpelijk, want Dvoráks expansieve romantiek past juist naadloos bij de larmoyante tekst! Maar goed, wat gebeurt er dan als je een koor dat hoofdzakelijk Bach op de matig vibrerende kelen heeft, loslaat op zoveel klankweelde, met op de voorgrond een meer dan gemiddeld symfonieorkest...? Deze recensent moet helaas concluderen dat de zo geroemde oudemuziekspecialist Philippe Herreweghe zich hier toch duidelijk heeft vergaloppeerd. Al met al geen verkeerde uitvoering, zeker door de ruimschoots warmbloedig zingende solisten, maar dit is vooral voor de Dvoráken de Herrewegheverzamelaar een interessant nieuwtje. Arjan van Dijk

Songs

Bostridge zeilt moeiteloos door Brittens muziek

koor

Dvorák met warmbloedig zingende solisten

oratorium

Camille Saint-Saëns Vladimir Martynov

Le Déluge

The Sirin Choir o.l.v. Andrey Kotov

Isabelle Müller-Cant e.a., Figuralchor der Gedächtniskirche Stuttgart, Württembergische Philharmonie Reutlingen o.l.v. Alexander Burda

Brilliant Classics 9403 / € 7,99

ARS Produktion ARS 38127 (SACD) / € 22,99

Vladimir Martynov (1946) is een zeer veelzijdig componist. Hij studeerde af als pianist en componist aan het conservatorium van Moskou en legde zich nadien toe op componeren. Zijn vroege werken vallen binnen het serialisme, avant-garde die destijds binnen het Sovjetregime niet zonder risico was, maar Martynovs interesses lagen gelukkig veel breder. Hij verdiepte zich in de elektronische muziek, maar was ook medeoprichter van de rockformatie Boomerang, waarvoor hij een opera over Franciscus van Assisi maakte. Als musicoloog richt hij zich op muziek van diverse Russische volkeren, maar is hij ook gefascineerd door de muziek van late middeleeuwen en renaissance. Precies deze mix horen we terug in zijn Lamentations of Jeremiah uit 1992. In de cd-toelichting schrijft Martynov dat de lange klacht van de profeet Jeremia over de verwoesting van Jeruzalem in de zesde eeuw v.C. voor hem een litanie van gestileerd snikken is over de ontheiliging van de wereld. Het Sirin Choir legt zich sinds 1989, gehuld in bijpassende klederdracht, toe op orthodoxe tradities van voor de hervormingen in de zeventiende eeuw. Wie wil weten hoe de kruising tussen De Machaut en Russisch-orthodoxe muziek klinkt, zit hier helemaal goed. Arjan van Dijk

Het korte driedelige oratorium Le Déluge van Saint-Saëns is een ten onrechte vergeten meesterwerk. De componist schreef het werk in 1875 op een zogeheten ‘poème biblique’ (een bijbels gedicht) van de dichter Louis Gallet dat verhaalt over de geschiedenis van Noach en de zondvloed, zoals die opgetekend is in het Bijbelboek Genesis. Hoewel het oratorium geen avondvullend stuk is, weet Saint-Saëns toch in zo’n drie kwartier een heel scala aan spanning en drama muzikaal vorm te geven. Naast de serene inleiding door louter strijkers, die vaak als zelfstandig orkeststuk wordt geprogrammeerd, valt vooral het middendeel op waarin over de allesvernietigende zondvloed wordt verteld. Door het volle orkest in te zetten en alle muzikale middelen uit de kast te trekken, levert Saint-Saëns hier een onvervalst staaltje romantisch drama af. Herinnert het contrapunt soms aan Mendelssohn, de orkestrale effecten zijn onmiskenbaar beïnvloed door tijdgenoten Berlioz en Wagner. Koor en orkest uit het zuidwesten van Duitsland kwijten zich goed van hun taak en laten de luisteraar sidderen voor het wassende water. Al met al een compositie die best wat vaker in de concertzaal zou mogen klinken en een plaats verdient onder de grote koorwerken uit de negentiende eeuw. Frans Jansen

Lamentations of Jeremiah

Kruising tussen De Machaut en Russisch-orthodox

juni 2013

Sidderen bij Saint-Saëns

cdBesprekingEN oratorium

kamermuziek

Georg Friedrich Händel Messiah

Charles-Marie Widor

New York Philharmonic, Westminster Choir o.l.v. Leonard Bernstein

Piano Trios

Trio Parnassus

United Classics T2CD2012075 (2 cd’s) / € 15,99

MDG 303 1794-2 / € 21,99

Leonard Bernstein die Händels Messiah dirigeert bij een groot symfonieorkest? Veel puristische aanhangers van de historische uitvoeringspraktijk krijgen al een vieze smaak in hun mond bij de gedachte. Aan de andere kant mogen die puristen zich gelukkig prijzen: zij hebben de strijd gewonnen, want de grootschalige, nu romantisch genoemde benadering is vrijwel uitgebannen. Maar juist met de vandaag dominante barokklank in je hoofd zorgt Bernsteins begeesterde uitvoering uit 1956 voor een sensatie. United Classics heeft de opname met het New York Philharmonic en het Westminster Choir heruitgebracht. De Overture duurt bij Bernstein bijna twee keer zo lang als vandaag gebruikelijk. Bij de groot spelende, welluidende strijkers ligt sterk de nadruk op de eerste violen. Bijzonder is dat Bernstein wel met een countertenor werkt, Russell Oberlin, wat ons eraan herinnert dat de historische uitvoeringspraktijk niet uit de lucht is komen vallen. De tenor David Lloyd is echter volkomen ‘uit de tijd’; hij trekt zijn vette vibrato door tot in de kortste coloratuurnoten. De aria I know that my redeemer liveth klinkt bij Bernstein heel intiem. Dat maakt het tot een soort borderline-Messiah, waarin verschillende uitvoeringstradities (en destijds soon-to-be-tradities) bij elkaar komen. Heel boeiend. Merlijn Kerkhof

Een verrassende kijk op Charles-Marie Widor, de grote Fransman die we vrijwel uitsluitend kennen als de schepper van hoogromantische orgelsymfonieën. Machtige, indrukwekkende structuren, die hem een ereplaats hebben bezorgd in de rijen der componisten voor de koning aller instrumenten. Weinigen weten dat hij een omvangrijk en gevarieerd oeuvre op zijn naam heeft staan in allerlei genres, waaronder veel kamermuziek. Het Trio Parnassus verzamelt hier zijn drie werken voor de combinatie piano, viool en cello. En dan blijkt dat Widor ook in het kleinschalige werk een meester was. Het Trio opus 19 is een aangenaam en toegankelijk salonstuk in de beste zin van het woord, elegant vormgegeven en zeer melodieus. Dit fraaie, klassiek opgezette vierdelige werk van ongeveer een half uur is het omvangrijkst, maar de beide volgende cycli van elk vier korte stukken zijn zelfs nog beter. Na de beeldende beschrijvingen van de Elzas in Soirs d’Alsace vormt Quatre trios uit 1890 het hoogtepunt, met titels die voor zichzelf spreken en helemaal de lading dekken: Humoresque, Cantabile, Nocturne en Sérénade. Wie dacht dat Widor alleen maar orgels kon laten bulderen, wordt door het schitterende, intieme spel van het Trio Parnassus fluks op andere gedachten gebracht. Gerard Scheltens

Borderline-Messiah

kamermuziek

Charles-Marie Widor, niet alleen voor orgel

kamermuziek

johannes Brahms

Clarinet Quintet, String Quartet No. 2

Carl Philipp Stamitz Quartets for clarinet

Jerusalem Quartet, Sharon Kam

Arthur Campbell, Gregory Maytan, Paul Swantek, Pablo Mahave-Veglia

Harmonia Mundi HMC 902152 / € 22,99

Audite 92.661 (sacd) / € 22,99

Kamermuziek was niet echt een trending topic halverwege de negentiende eeuw. Met protagonisten als Liszt en Wagner, die vooral de nadruk legden op grootse dramatiek, werd deze intiemere vorm van muziek enigszins het ondergeschoven kindje. Maar hier zou Brahms verandering in brengen. Met 24 composities in dit genre zette hij het opnieuw op de kaart. Een lastige opgave, dat vond hij ook, want hoe schrijf je een strijkkwartet na Beethoven? Na acht jaar geen kamermuziek gecomponeerd te hebben, kwam hij in 1873 met zijn antwoord: de twee strijkkwartetten opus 51. Klassieke vormen en harmonieën werden ondergeschikt en uit een klein motiefje creëerde hij een heel werk, waardoor een fijnzinnige samenhang ontstond. De musici van het Jerusalem Quartet weten dit in het Tweede strijkkwartet voortreffelijk te vertolken. Hun samenspel is strak en uit de kunst, maar gaat nooit ten koste van de individuele expressie. In de technische eenheid heerst een lyrische veelzijdigheid, precies als in het strijkkwartet zelf. Dat geldt ook voor het Klarinetkwintet, een laat werk van Brahms. De klank van klarinettiste Sharon Kam is prachtig subtiel en mengt op geheel natuurlijke wijze met het kwartet. Kamermuziek is weer een trending topic geworden. Jeroen Stoffels

Onder klarinettisten is Carl Stamitz geen onbekende. De zoon van Johann Stamitz, de grondlegger van de Mannheimer school, schreef immers niet minder dan elf klarinetconcerten, en dat in een tijd dat de klarinet nog bezig was om een vaste plek te veroveren in het orkest en als soloinstrument. Naast die elf solowerken leverde Carl – hij was overigens twee jaar lang werkzaam aan het hof van stadhouder Willem de Vijfde in Den Haag – ook nog eens vier klarinetkwartetten. Het zijn stuk voor stuk werken met een blijmoedige mozartiaanse inslag waarin alle mogelijkheden van het instrument perfect tot uitdrukking komen. Op het label Audite verscheen een prachtige opname van deze mijlpalen uit de kamermuziekliteratuur, met klarinettist Arthur Campbell in de hoofdrol. Het is een uitvoering die recht doet aan de melodische kracht van deze stukken, want Campbell weet zijn klarinet in de andantes met een fraai ingetogen en kleurrijke toon te laten zingen. Qua frasering en dynamiek laat deze opname ook weinig te wensen over. Toch lukt het ook deze musici niet om de spanning meer dan een uur lang vast te houden. Dat ligt niet aan de spelers. Vier kwartetten achter elkaar is een beetje veel van het goede. Daarvoor bevat de partituur toch teveel stoplappen. Stamitz was nu eenmaal geen Mozart. Oswin Schneeweisz

Ondergeschoven kindje van de romantiek

www.klassiekezaken.nl

Arthur Campbells kleurrijke toon

juni 2013

cdBesprekingEN kamermuziek

kamermuziek

Diverse componisten Martha Argerich and friends: live from Lugano 2012

Martha Argerich, Mischa Maisky e.a., Orchestra della Svizzera italiana o.l.v. Jacek Kaspszyk

Franz Danzi

Flute Quartets op. 56 Karl Kaiser, Ardinghello Ensemble

EMI classics 7 21119 2 (3 cd’s) / € 27,99

MDG 6051791-2 / € 21,99

Samen muziek maken, dat is waar het om draait tijdens het Progetto Martha Argerich. Opkomende en gevestigde musici brengen op dit jaarlijkse kamermuziekfestival bekende en minder bekende werken ten gehore. Live from Lugano 2012 is het klinkende verslag van de elfde editie van deze bijzondere samenkomst. De familie Maisky speelt samen met Lyda Chen (dochter van Argerich) het enige compleet overgeleverde deel van Mahlers Pianokwartet, een compositie uit diens studententijd, waarin invloeden van Schubert, Schumann en Brahms weerklinken. Twee minder bekende werkjes van Smetana, een sonate en een rondo voor twee piano’s, worden door de gebroeders Gerzenberg, hun moeder Lilya Zilberstein en Martha Argerich zo overtuigend gespeeld dat het geheel als één reusachtige pianist klinkt. Geweldige opnames, en dan heb ik de uitvoeringen van Nicholas Angelich, Gautier en Renaud Capuçon, Nelson Goerner en andere topmusici nog niet eens genoemd. De drie uur en drie kwartier aan muziek is zo samengesteld dat ze moeiteloos achter elkaar te beluisteren valt. Mozart, Medtner, een pianotranscriptie voor drie piano’s van Debussy’s La Mer en muziek van vele andere componisten worden met zo veel overgave en liefde gespeeld, dat pas bij het applaus duidelijk wordt dat het liveopnames zijn. Jeroen Stoffels

Zeg je blaasmuziek, dan zeg je Franz Danzi. Een man uit Mannheim, grootgebracht in een orkest dat een ‘leger van generaals’ heette, later kapelmeester en de leraar van Carl Maria von Weber. In 1821 publiceerde Danzi zijn drie fluitkwartetten, op. 56, opgedragen aan zijn grote idool Antonin Reicha. Het werd zijn populairste opus, levendig tot op de huidige dag. Geen wonder, met zoveel mogelijkheden voor de fluitist om techniek, brille en virtuositeit te demonstreren. De drie kwartetten staan als een huis, al moet men ze in 1821 toch behoorlijk van de oude stempel hebben gevonden. Want Danzi verloochent zijn afkomst niet: deze galante muziek wortelt duidelijk in de achttiende eeuw en is gespeend van romantische modernismen. Sommige delen zijn gebouwd op bekende wijsjes, zoals een Venetiaans gondellied, of operadeuntjes, zoals vaak in de Mozarttijd gebeurde. Fluitist Karl Kaiser is overal heer en meester over de soms lastige noten, al neemt hij de tempi in sommige delen wel voorzichtig. Het nog niet zo lang bestaande Ardinghello Ensemble, dat ook in andere formaties optreedt, geeft met deze cd een aantrekkelijk visitekaartje af. Alle musici spelen op historische instrumenten, variërend van 1708 tot 1835. Jos van der Zanden

Liefde voor samen muziek maken

instrumentaal

Aantrekkelijk visitekaartje van Ardinghello Ensemble

piano

Diverse componisten

Beethoven, Shimkus

Renaud Capuçon e.a.

Vestard Shimkus

Virgin 9584402 (3 cd’s) / € 21,99

ARS 38 099 (sacd) / € 22,99

De viool is koning op deze driedubbele cd en met die titel is niets te veel gezegd. De Fransman Renaud Capuçon is een groot en veelzijdig violist, die misschien het meest bekend is door de vele kamermuziek die hij speelt. Een van deze drie cd’s toont er een ruime staalkaart van. Capuçon is te horen in werken van Brahms (onder meer het Eerste pianokwartet), Beethoven (Frühlingssonate), Schubert (Forellenkwintet) en nog veel meer. Steeds weer valt de fraaie viooltoon op, maar ook zijn naadloze en dienstbare samenwerking met zijn mede-executanten. Heerlijk om naar te luisteren. Mijn enige kritiekpunt is het feit dat het hier niet om volledige werken gaat. Tantaliserend om steeds maar één deel te horen. Hetzelfde geldt voor de cd met vioolconcerten (onder meer Mendelssohn, Korngold, Beethoven, Mozart). Daarin horen we hoe Capuçon ook als solist met orkest geen neiging heeft tot virtuoos vertoon of sterallures, maar samenwerking centraal stelt. De viool vormt met het orkest een eenheid die aan kamermuziek doet denken. Op de derde cd zijn encores verzameld. Van Fritz Kreisler uiteraard, en Massenets Méditation, maar ook Marietta’s Lied van Korngold en Glucks Dans van de zalige geesten. Renaud Capuçon blijkt ook heel goed te kunnen schwärmen, in de goede betekenis. Deze cd’s vormen een mooie smaakmaker voor de volledige opnamen… Gerard Scheltens

De 29-jarige Letse pianist Vestards Šimkus (hij heeft de spelling van zijn naam wat vereenvoudigd) vierde de aansluiting van Letland bij Europa in 2004 met de EU-variaties. Deze pianistisch briljante parafrase van het Alle Menschen werden Brüder, de finale van Beethovens Negende, is een potpourri van stijlen en wordt uiteindelijk zelfs enigszins jazzy. Leuk voor een keertje, maar voor het echte werk wenden we ons toch tot track 2 en verder. De titel van de cd Interview with Beethoven verwijst niet naar mediamieke toestanden met een dode componist, maar getuigt van Shimkus’ onderzoekende geest. Hij wil Beethovens ziel doorgronden via zijn pianosonates, en het is inderdaad een diepte-interview geworden. Shimkus plaatst twee Beethovensonates tegenover elkaar: een van de vroegste (de Derde in C, op. 2, nr. 3) uit 1895 en de drieëntwintig jaar later geschreven Hammerklaviersonate, op. 106. De confrontatie is boeiend en zinvol, want die toont ons niet alleen twee kanten van Beethoven, maar ook van Shimkus, nog bijna een onbeschreven blad op dit gebied (althans discografisch). Hij toont een vanzelfsprekend gemak met beide sonates, grijpt stevig in de toetsen, maar laat ook het klassieke karakter van de Sonate in C intact. Des te groter is het contrast met de Hammerklaviersonate, een van Beethovens weerbarstigste werken, maar toch lijkt Shimkus’ spanningslijn door te lopen. Heel knap. Eenheid in verscheidenheid, zoiets. Gerard Scheltens

Le violon ROI

Geen sterallures bij Renaud Capuçon

www.klassiekezaken.nl

Interview with Beethoven

Diepte-interview met Beethoven

juni 2013 35

advertentie

piano

Nieuw op Brilliant Classics

Frédéric Chopin Études

Jan Lisiecki Deutsche Grammophon 4791039 / € 23,99

11 CD Box

VALENTINA LEVKO Star of the Bolshoi www.brilliantclassics.com

Nieuw op

Berlin Classics

‘A pianist who makes every note count’, schreef The New York Times over de 17-jarige pianist Jan Lisiecki. Geboren in Canada in een Pools gezin, studeerde hij vanaf zijn vijfde piano. Op zijn negende maakte hij zijn debuut met orkest en in 2010 opende hij het Chopinjaar in Zelazowa Wola, de geboorteplaats van de Poolse componist. Datzelfde jaar verscheen ook Lisiecki’s debuut-cd met de pianoconcerten van Chopin, waarvoor hij een Diapason d’Or ontving. Er volgde een Deutsche Grammophonopname van Mozarts pianoconcerten KV 466 and KV 467, met het Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks onder leiding van Christian Zacharias. Onlangs verscheen zijn tweede album bij Deutsche Grammophon met de 12 Études op. 10 en de 12 Études op. 25 voor piano solo van Chopin. Met betoverende elegantie en een warme, poëtische toonvorming laat Lisiecki deze stukken spontaan en blijmoedig stromen. Dat is niet verwonderlijk, want al op zijn zevende besloot Lisiecki dat hij ‘geen muziek kon herkennen’ in technische oefeningen. In plaats daarvan gaf zijn leraar hem een etude van Chopin, die zijn artistieke baken op zee werd. Deze diepgewortelde connectie tussen de briljante jonge pianist en de dromer Chopin verleent Lisiecki’s soloalbum een unieke allure. Wenneke Savenije

Lisiecki laat Chopin blijmoedig stromen

piano

Beethoven - Liszt

Symphonies no. 7 et 1 (arr. Franz Liszt) Yuri Martynov Zig-Zag territoires ZZT317 / € 22,99

Als elfjarig jongetje stond hij gedwee in de kamer bij de grote Beethoven, hetgeen hem zijn leven lang bijbleef. Franz Liszt had zo’n grote bewondering voor de Weense meester, dat hij zich aan de monumentale taak zette om al diens symfonieën voor piano te arrangeren. Commercieel een slimme zet, want zo loodste hij ze de huiskamer binnen. Liszts arrangementen waren kassuccessen en ze worden ook nu nog steeds gespeeld, soms zelfs in de concertzaal. Op deze cd staan de Eerste en de Zevende, gespeeld op een Érard, uit 1837. Dat mag je toepasselijk noemen, want zo’n vleugel had Beethoven zelf in huis. Liszt toont zich op en top een virtuoos in zijn bewerkingen. Vooral in de juichende finale van de Zevende weet hij aan het klavier schitterende effecten te ontlokken, en het valt vooral op hoe hij recht probeert te doen aan zo veel mogelijk contrapuntische tegenstemmen. De finale van de Eerste mag er ook zijn, er valt maar weinig weg ten opzichte van de orkestversie. De Russische pianist Yuri Martynov speelt eerder lisztiaans dan beethoveniaans, met hier en daar rubati en ritenuti. Maar met die klank van de Érard is het toch net alsof je Beethoven in zijn werkkamer bezig hoort, vurig componerend. Jos van der Zanden

Kassuccessen op een Érard

2CD

Biber

Rosenkranzsonaten Annegret Siedel

J.D. Heinichen La Gara Degli Dei Hartmut Haenchen

www.edelclassics.de

cdBesprekingEN verzamelbox

verzamelbox

Benjamin Britten

Max Reger

TheVery Best of Benjamin Britten

Concertos, Suites,Variations e.a. Diverse uitvoerenden

Simon Rattle, Ian Bostridge, Truls Mørk, Daniel Harding e.a.

Brilliant Classics 94663 (11 cd’s) / € 43,99

Virgin Classics 6026792 (3 cd’s) / € 13,99

Eigenlijk schreef Max Reger toch wel heel erg mooie muziek. Die constatering alleen al is veelzeggend. Reger werd in zijn tijd door componisten als Schönberg en Strauss hoog aangeschreven, maar van een echte doorbraak kwam het nooit. We kennen zijn naam vooral uit de muziekgeschiedenisboeken. Zijn werken worden zelden uitgevoerd. Ze zouden moeilijk, gekunsteld en van een doorwrochte saaiheid zijn. Wie er eens goed voor gaat zitten en naar de elf cd’s luistert uit de nieuwe doos van Brilliant Classics komt echter tot heel andere conclusies. Het Klarinetkwintet is van een sublieme transparantie, en wat een luisterrijke orkestvariaties creëerde hij op een thema van Beethoven! Reger was geen aanhanger van de nieuwlichters van de zogeheten Neudeutsche Schule (onder anderen Wagner en Strauss). Hij voelde meer verwantschap met de conservatieve Brahms, en dat hoor je terug in zijn Piano- en Vioolconcert. Toch weten ook deze werken dankzij Regers vakmanschap en melodische inventiviteit de moderne luisteraar nog te boeien. Reger, die van huis uit organist was, is overigens op zijn best in de orgelwerken, gebaseerd op psalmen als Ein Feste Burg en Wachet auf. Voor wie eens wil kennismaken met het oeuvre van Max Reger is deze box, met schitterende oude opnames van onder meer het Gewandhausorchester en de Dresdner Philharmonie, een absolute aanrader. Oswin Schneeweisz

Op 22 november is het honderd jaar geleden dat Benjamin Britten werd geboren. Ter gelegenheid hiervan wordt de componist geëerd met vele cd-uitgaven – veel nieuw, maar ook oud materiaal in verzamelboxen. Een daarvan is The Very Best of Benjamin Britten, een set van drie cd’s die de beste opnames van Britten uit de catalogi van Virgin Classics en EMI claimt te omvatten. De nadruk ligt op het orkestwerk, met het Vioolconcert als opvallende afwezige. Van zijn vaak briljante kamermuziek en liederen horen we weinig terug en van de opera’s zijn korte fragmenten opgenomen. Terecht dat er in ieder geval iets van de opera’s op deze cd’s staat, want de opera is het genre waaraan Britten de belangrijkste bijdrage heeft geleverd. Maar ook van de andere stukken is vaak slechts één deel te horen. Als de samenstellers écht keuzes hadden gemaakt, hadden er nog een paar werken in hun geheel op gekund. Wel integraal opgenomen zijn de Frank Bridge-variaties, fantastisch gespeeld door het Noors Kamerorkest. Dat van het Tweede strijkkwartet in de uitvoering van het Belcea Quartet alleen het Vivace overblijft, is doodzonde, maar als startpunt voor wie Britten nog niet goed kent, is de cd-set zeer geschikt. Merlijn Kerkhof

Kennismaking met Max Reger

renaissance

The Very Best of Benjamin Britten

barok

Johann David Heinichen La Gara degli Dei

Paul O’Dette

Alexandra Coku, Carola Höhn e.a., Kammerorchester Carl Philipp Emanuel Bach o.l.v. Hartmut Haenchen

Harmonia Mundi HMU 907557 / € 22,99

Berlin Classics BC0300544 / € 22,99

Paul O’Dette behoort al decennia tot de allerbeste luitisten ter wereld. Of hij nu Bach, Dowland of Kapsberger speelt, altijd klinkt zijn spel alsof de muziek zo onder zijn vingers ontstaat. Dat is een kwaliteit die tegenwoordig maar heel weinig musici gegeven is, maar die in de zestiende eeuw heel vanzelfsprekend was. Je was nooit zomaar een componist die dingen opschreef, je was altijd zanger of instrumentalist die óók componeerde. Neem Francesco da Milano, aan wie Paul O’Dette zijn nieuwste cd wijdt. Hij was de grootste Italiaanse luitist van zijn tijd, niet voor niets kreeg hij de bijnaam Il divino. Da Milano werd door tijdgenoten geroemd vanwege zijn improvisatiekunst. Hij kon uren achter elkaar spelen zonder in herhaling te vallen. De grens tussen componeren en improviseren is in dit repertoire dus uiterst dun, want Da Milano improviseerde eerst en ging daarna pas dingen opschrijven. Het spel van O’Dette klinkt navenant. De composities van Da Milano zijn vaak bewerkingen van chansons en motetten van andere componisten en onder de handen van Paul O’Dette klinken ze echt als improvisaties, zonder dat de luitist zich ook maar één lijntje in de polyfonie laat ontglippen. Zó moet het gewoon! Marcel Bijlo

Johann David Heinichen is een typisch voorbeeld van een componist die in de achttiende eeuw gold als grootheid, maar in de moderne tijd te lijden heeft gehad onder de vergelijking met de barokgiganten Bach en Händel. De laatste decennia wordt zijn muziek echter – terecht! – steeds vaker gespeeld. Deze wereldpremière van La Gara degli Dei (de godenstrijd), een allegorische serenata voor zeven stemmen ter ere van een vorstelijk huwelijk, stamt al uit 2003, maar is nu ter gelegenheid van de zeventigste verjaardag van Hartmut Haenchen op cd uitgebracht. De veelzijdige Haenchen – in Nederland vooral bekend vanwege zijn uitvoeringen van Wagneropera’s – blijkt, getuige deze opname, ook met dit repertoire grote affiniteit te hebben. Zijn eigen Kammerorchester Carl Philipp Emanuel Bach levert ritmisch alert en scherp gearticuleerd spel, en op een enkele uitzondering na weten de solisten te overtuigen in hun virtuoze partijen. De aria’s zijn op zichzelf misschien niet heel memorabel, maar Heinichen weet de aandacht van de luisteraar vast te houden door een inventieve orkestratie, die op authentieke instrumenten ongetwijfeld nog beter uit de verf zou zijn gekomen. Het is een sprankelend werk, en de musici weten de feeststemming ervan uitstekend te vangen. Benjamin Rous

Francesco da Milano Il divino

Francesco da Milano zoals het moet

www.klassiekezaken.nl

Feeststemming in sprankelend werk

juni 2013

cdBesprekingEN barok

barok

Domenico Scarlatti

diverse componisten

Sonatas

English Royal Funeral Music

Vox Luminis o.l.v. Lionel Meunier

Pieter-Jan Belder, Luigi Attademo, Godelieve Schrama e.a.

Ricercar Ric 332 / € 22,99

Brilliant Classics 94613 (5 cd’s) / € 19,99

In maart 1695 was Engeland in de rouw vanwege de dood van koningin Mary. Wat er precies heeft geklonken tijdens haar uitvaart is nog onderwerp van speculatie, maar deze cd geeft in ieder geval een aardig beeld. Henry Purcell, die zelf ook in 1695 zou sterven, heeft ongetwijfeld meer bijdragen geleverd dan de beroemde treurmars die uiteraard op deze cd te vinden is. Van zijn hier eveneens opgenomen Funeral Sentences is men niet helemaal zeker of deze muziek heeft geklonken tijdens Mary’s uitvaart. Vox Luminis, het jonge Belgische vocale ensemble dat de laatste jaren zo’n stormachtige carrière maakt, wordt op deze cd vergezeld door een blazersensemble en een omfloerste trom. De koperblazers spelen hier met dempers en dat geeft een prachtig, ietwat mysterieus effect. Purcell is natuurlijk het grote genie, maar ook de muziek van zijn voorgangers Morley en Tomkins is van grote schoonheid. De cd’s die Vox Luminis opnam voor het label Ricercar, met muziek van onder anderen Domenico Scarlatti en Heinrich Schütz, zijn al veelvuldig met prijzen overladen en dat zal bij deze uitgave met Engelse muziek niet anders zijn. Dit is een cd om heel, heel stil van te worden. Marcel Bijlo

Van Domenico Scarlatti zijn 555 eendelige klaviersonates overgeleverd. Oorspronkelijk geschreven als oefenmateriaal op het klavecimbel voor zijn sterleerlinge, de Portugese prinses en latere koningin van Spanje Maria Barbara. Tegenwoordig wordt dit repertoire vaak gespeeld als warming-up voor een recital op de moderne vleugel. Klein maar fijn is de samenvatting van deze juweeltjes die gemiddeld zo’n vijf minuten duren en stilistisch beschouwd worden als de voorlopers van de klassieke sonate. Desalniettemin kan een vijfdelige box met 83 sonates wat te veel van het goede worden. Een goede zet daarom van B rilliant Classics om op iedere cd een ander instrument in te zetten. Klinken op de eerste schijven nog het klavecimbel en de piano, de reeks wordt vervolgd met arrangementen voor gitaar, harp en accordeon waarvan vooral de laatste indruk maken. Accordeonist Mie Miki laat op virtuoze wijze horen dat zijn instrument meer kan zijn dan een simpele begeleiding bij volkse deuntjes en een grote dynamische rijkdom bezit. Meer dan ooit laat hij de Spaanse dansritmes en zigeunerinvloeden tot hun recht komen waarmee hij een nieuwe licht werpt op Scarlatti, die opeens veel swingender en moderner klinkt dan normaal. Verrassend en geslaagd! Frans Jansen

Om heel, heel stil van te worden

Swingende Scarlatti

advertentie

WWW.QUADREVISIE.NL Armand van Ommeren T. 0161 432451

KvK Breda 20064173

cdBesprekingEN barok

barok

Johann Sebastian Bach

Schütz, Gabrieli

Kristóf Baráti

Cappella Murensis, Les Cornets Noirs

Brilliant Classics 94667 (2 cd’s) / € 9,90

Audite 92.652 (sacd) / € 22,99

Violist Kristóf Baráti ontfermt zich over de Sonates en partita’s van Bach. Wat mij betreft zou hij best wat meer mogen articuleren, en vaak ook verlang je naar een wat verfijndere frasering en een iets minder schel geluid, maar toch… je blijft luisteren naar deze Bach. Niet omdat hier sprake is van een historische uitvoering die alle andere uitvoeringen in de schaduw stelt, maar omdat Baráti wel degelijk een eigen verhaal te vertellen heeft. De vrij snelle tempi in de partita’s zorgen voor een licht soortelijk gewicht en de violist is heer en meester over zijn vibrato. Baráti houdt er soms een bijna machoachtige manier van spelen op na. Zijn stok graaft diep in de snaren en niet zelden gaan zijn dubbelgrepen vergezeld van een fel krassend geluid. Ik vind dat wel mooi. Baráti’s Bach is niet zozeer hemels en spiritueel, als wel heel aards en bijna fysiek. Luister naar de Gigue uit partita nummer twee. Baráti speelt snel, gejaagd bijna, maar elke noot staat als een huis en klinkt krachtig en zelfverzekerd. Het geeft zijn interpretatie een prettig soort directheid. Baráti werd geboren in Boedapest, als zoon van een violist en een celliste. Wellicht is het illusie, maar het lijkt alsof er een zweem van Hongaars temperament in deze Bach weerklinkt. Voorspelbaar kun je deze interpretaties in elk geval niet noemen. Oswin Schneeweisz

Heinrich Schütz was niet bepaald afkomstig uit een muzikaal milieu. Maar vader Schütz, die herbergier was, kreeg vaak bezoek van Moritz von Hessen, een vermogende en muzikale edelman. Die liet de jonge Heinrich op zijn kosten naar Venetië sturen om bij Giovanni Gabrieli in de leer te gaan. Schütz was onder de indruk van Gabrieli’s meerkorige muziek en nam deze stijl, waarbij verschillende vocale en instrumentale koren ruimtelijk zijn opgesteld, mee terug naar Duitsland. Deze cd laat horen wat Schütz van Gabrieli leerde. Er klinken meerkorige psalmen van Schütz, uit de verzameling Psalmen Davids die hij kort na zijn reis naar Venetië publiceerde, en instrumentale canzona’s van Gabrieli zelf. De uitvoering door Cappella Murensis en Les Cornets Noirs is magistraal, en wie deze cd in super audio beluistert, waant zich in de Venetiaanse San Marco. Zeer indrukwekkend is de uiterst lage contrabastrombone, die nog een octaaf lager klinkt dan de normale bastrombone. De bespeler zal bijzonder lange armen nodig hebben. De ruimtelijke effecten zijn spectaculair, zo heb ik het in deze muziek nog niet vaak gehoord, maar ook de wat kleiner bezette instrumentale stukken zijn prachtig vastgelegd. Dit is puur genieten, met de volumeknop flink open! Marcel Bijlo

Sonatas and Partitas

Polychoral splendour

Kristóf Baráti, elke noot staat als een huis

barok

Puur genieten van Schütz en Gabrieli

barok

E. & J. Dall’Abaco

René de Bousset

Padre e figlio

Cantates spirituelles Le Tendre Amour

Les Basses Réunies o.l.v. Bruno Cocset

Brilliant Classics 94288 / € 7,99

Agogique AGO 011 / € 22,99

René Drouard de Bousset behoort tot dezelfde generatie als Jean-Philippe Rameau. Zijn muziek heeft vaak dat broeierige dat je bij Rameau ook geregeld hoort. De hier opgenomen cantates zijn gebaseerd op psalmteksten. Maar we moeten hier zeker niet aan kerkmuziek denken, eerder aan dezelfde stijl als soortgelijke cantates op wereldlijke tekst. Of de teksten nu religieus van aard waren of niet, deze muziek was bedoeld om in huiselijke kring te zingen, en niet in de kerk. Van Le Tendre Amour krijgen de cantates een prachtige uitvoering. Sopraan Michiko Takahashi en bariton Bernhard Hansky hebben expressieve stemmen en weten goed raad met de zo specifieke Franse versieringstechnieken. Belangrijke partijen zijn er ook voor viool, fluit, hobo en gamba en het continuo is naast klavecimbel bezet met een prachtige theorbe. Deze cd bewijst maar weer eens dat we ook uit de barok nog lang niet alles kennen. Naast de vele componisten die zich tegenwoordig een vaste plaats in ons muzikale geheugen hebben verworven zijn er nog zoveel anderen, en dat zijn er misschien nog wel veel meer, die nog op ontdekking wachten. Een uitgave als de hier besproken cd kan daar een mooie aanzet toe geven. Marcel Bijlo

Evaristo Dall’Abaco en zijn zoon Joseph zullen niet op ieders lip liggen als begenadigd componisten en buitengewone cellospelers. Toch draaiden zij meer dan aardig mee in het Europese muziekcircuit, van de hoogtijdagen van Bach en Vivaldi tot het einde van de klassieke tijd. De Italiaan Evaristo leerde het vak van onder anderen Giuseppe Torelli en ontpopte zich al snel als een ware globetrotter. Hij kwam uiteindelijk enigszins tot rust in Brussel, dat tot de toenmalige Nederlanden behoorde, en trouwde daar Marie Clémence Bultinck. Hun zoon Joseph werd derhalve geboren in de Nederlanden – dit voor de muzikale chauvinisten onder ons. En er is nog meer Nederlandse eer te behalen. De 12 Concerti en de 12 Sonate da Chiesa e da camera van vader Dall’Abaco werden in Amsterdam, destijds het internationale centrum van de muziekdruk, gepubliceerd. De sonates die Les Basses Réunies uit deze laatste collectie speelt, klinken zoals barokmuziek hoort te klinken. Erg mooi, maar verrassender zijn de 11 Caprices voor cello solo van zoonlief, die een aantal jaren geleden ontdekt werden in Milaan. Wonderlijk grillige werken waarin het lijkt of Bach en zijn zoon Carl Philipp Emanuel de negentiende-eeuwse virtuositeit al voorspellen. Ze worden door Bruno Cocset met bijpassende flair gespeeld. Een ontdekking. Paul Janssen

Expressieve stemmen in De Bousset

www.klassiekezaken.nl

Muziek van vader en zoon Dall’Abaco

juni 2013

cdBesprekingEN barok

opera

Matthias Weckmann Conjuratio

Luigi Cherubini Lodoïska

Ricercar Consort e.a. o.l.v. Philippe Pierlot

Nathalie Manfrino e.a., Le Cercle de l’Harmonie o.l.v. Jérémie Rhorer

Mirare MIR 204 / € 22,99

naïve AMb 209 (2 CD’S) / € 31,99

Matthias Weckmann was organist in Hamburg, een stad die halverwege de zeventiende eeuw een van de belangrijkste muziekcentra van Duitsland was. Maar toen kwam het rampjaar 1663, met een pestepidemie die de stad zwaar trof. Ter nagedachtenis aan die gebeurtenis schreef Weckmann een aangrijpende cyclus cantates gebaseerd op Bijbelteksten over dood en verwoesting. Maar ook voor troost is plaats in deze muziek. Het Ricercar Consort brengt op deze cd de complete cyclus, aangevuld met enkele van Weckmanns vele orgelwerken. Sopraan Maria Keohane, countertenor Carlos Mena, tenor Hans-Jörg Mammel en bas Stephan MacLeod vormen het ideale zangerskwartet; beter kun je het in dit repertoire echt niet hebben. Ook de belangrijke instrumentale partijen krijgen optimale vertolkingen. Speciale vermelding verdient de opname van deze cd. Doordat de tekst en de muziek elkaar zeer dicht op de huid zitten – ieder woord krijgt bijna zijn eigen muzikale schildering – is verstaanbaarheid van het grootste belang. Dat is natuurlijk in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de zangers, maar de manier waarop hun stemmen zijn vastgelegd kan veel uitmaken. Op deze cd is iedere zanger, ook te midden van virtuoze instrumentale passages, woordelijk te verstaan. Geweldig! Marcel Bijlo

Ons beeld van Luigi Cherubini als componist, dat in de twintigste eeuw hoofdzakelijk bepaald is door uitvoeringen en opnames van zijn opera Medée en vooral van de verbasterde Italiaanse versie Medea, kunnen we nu aanvullen, en zo nodig bijstellen, met deze nieuwe opname van het in 1791 voltooide Lodoïska. We kunnen horen hoezeer Cherubini’s muziek nog geworteld is in die van Mozart en misschien vooral Haydn, maar in de ambitieuze orkestratie en de meer doorgecomponeerde stijl dient zich al een ontluikende nieuwe klankwereld aan. Die vernieuwende elementen werden in het verleden nog wel eens extra aangedikt, maar Jérémie Rhorer en het op authentieke instrumenten spelende Le Cercle de l’Harmonie bewijzen dat een geromantiseerde aanpak overbodig is. In hun handen krijgt de muziek het volle pond en ontvouwt het tamelijk eenvoudige ridder-redt-jonkvrouwverhaal zich met een overrompelende, bijna adembenemende dramatische voortstuwing. Dat de jonge en toegewijde cast overwegend Franstalig is, draagt nog eens extra bij aan de theatrale overtuigingskracht. Ook de liveopname is in dat opzicht eerder een voor- dan een nadeel: de elektriserende werking van het orkest in volle vaart compenseert ruimschoots de kleine rafelrandjes in de zang die in een studioversie ongetwijfeld waren weggepoetst. Benjamin Rous

Ideaal zangerskwartet

opera

Cherubini’s muziek krijgt het volle pond

opera dvd

Vincenzo Bellini

Claudio Monteverdi

Cecilia Bartoli, Sumi Jo e.a., Orchestra La Scintilla o.l.v. Giovanni Antonini

Sonya Yoncheva, Max Emanuel Cencic e.a., Le Concert d’Astrée o.l.v. Emanuelle Haïm

Decca 4783517 (2 CD’S) / € 34,99

Virgin Classics 9289919 (2 dvd’s) / € 27,99

Een herziene kritische editie, op authentieke instrumenten en met lichte stemmen. In veel opzichten is dit een radicaal andere Norma. Cecilia Bartoli, met haar toch bescheiden stemvolume, als de tragische druïdenpriesteres; wie had dat gedacht? Wie de dramatische stemmen van Callas, Sutherland of Caballé gewend is in de titelrol zal bij die gedachte ongetwijfeld even moeten slikken. Maar Bartoli stort zich met totale overgave op haar partij en weet leven te blazen in haar karakter, met vooral in de recitatieven een zeldzaam overtuigende declamatie van de tekst. Ze drijft haar stem tot het uiterste en de dynamische contrasten die ze gebruikt zijn soms bijna te extreem, maar feit is wel dat ze je aan de boxen weet te kluisteren. Sumi Jo, met een stem die haar puurheid heeft behouden en aan warmte heeft gewonnen, en John Osborn, met zijn heroïsche maar altijd smaakvolle belcantotenor, bieden haar prachtig weerwerk. En wat is Bellini toch een meesterlijk orkestrator: Giovanni Antonini weet met Orchestra La Scintilla details in de partituur uit te lichten die ik nooit eerder zo mooi of verrassend dramatisch hoorde. Een fascinerende en uitdagende heruitvinding van een geliefde klassieker die iedere operaliefhebber zou moeten horen. Benjamin Rous

Giovanni Busenello en Claudio Monteverdi (en al wie er nog meer heeft meegewerkt aan de muziek) creëerden met L’Incoronazione di Poppea een drama dat tijdloos lijkt. Even geleden presenteerde Virgin Classics de dvd van Pier Luigi Pizzi’s sobere, keurige, bij-de-tweede-strofe-linksafproductie die door het muzikale aandeel van Les Arts Florissants onder William Christie toch heel sterk werkte en heldere actie bood (mede dankzij de inzet van Philippe Jaroussky, Anna Bonitatibus en Robert Burt). Nu brengt het label een versie met een grootser bezet Le Concert d’Astrée onder Emanuelle Haïm en in een regie van Jean-François Sivadier die toch wat verder onder de oppervlakte gaat. Dit is een venijniger interpretatie die het samengaan van komedie en tragiek op scherp zet, die soms doorslaat naar meligheid (waar Pizzi die wist te vermijden) maar die een beter beeld geeft van de onderlinge verhoudingen van de personages. Er is fraai fysiek spel alom. Tim Mead schittert in de rol van Ottone als een waarlijk tragische held, Sonya Yoncheva durft Poppea’s wrede ambitie te tonen, Paul Whelan is een opmerkelijk jonge en soepele Seneca en de adembenemend zingende Ann Hallenberg loopt rond als een Fellini-eske Ottavia. Max Emanuel Cencic, een wat ingehouden Ottone onder Christie, is hier een even speelse als gevaarlijke Nerone. Sterk theater met een episch tintje. Hein van Eekert

Norma

Uitdagende heruitvinding van geliefde klassieker

40 juni 2013

L’Incoronazione di Poppea

Sterk theater met een episch tintje

puzzel

Puzzel rond ‘Le Sacre’ Op 29 mei dit jaar was het precies een eeuw geleden dat Le sacre du printemps van Stravinsky in première ging. De vragen in deze puzzel hebben daar allemaal betrekking op. 1) Achternaam van de theaterdirecteur van het theater waar Le sacre in première ging 2) Achternaam van een Pools-Joodse danseres, aanwezig bij de première 3) Achternaam van choreograaf en belangrijkste danser op 29 mei 1913 4) Het tweede tableau van Le sacre heet in het Frans Le... 5) Balletgezelschap waarvoor Le sacre gecomponeerd is 6) Stroming waar men Le sacre te veel in vond thuishoren 7) Met dit instrument begint Le sacre

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

8) Eerder ballet van Stravinsky uit 1911

9) In deze stad vond de première van Le sacre plaats

10) Voornaam van Stravinsky’s eerste echtgenote 11) Welke nationaliteit kreeg Stravinsky in 1934? 12) V oornaam van Stravinsky’s oudste zoon, die kunstschilder was 13) Achternaam van een bevriende Franse schrijver/dichter die Le sacre zeer bewonderde 14) Opera gebaseerd op Andersen, door Stravinsky in dezelfde tijd als Le sacre gecomponeerd 15) Geboorteplaats van Stravinsky 16) Achternaam van de dirigent die de première dirigeerde 17) Voornaam van Stravinsky’s zoon, die ook concertpianist was 18) De première vond plaats in het Théâtre des Champs... 19) Achternaam van de impresario van het balletgezelschap

Jan Peter Raat

13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

20) Voornaam van Stravinsky’s tweede echtgenote

21) Voornaam van zijn tweede dochter

22) In dit land vestigde Stravinsky zich tijdens de wintermaanden 23) In deze plaats is Stravinsky gestorven 24) Compositieleraar van Stravinsky

oplossing

Stuur uw oplossing met naam, adres en/of e-mailgegevens voor 5 juli 2013 naar: Vereniging Klassieke Zaken, Postbus 226, 1200 AE Hilversum of algemeen@ klassiekezaken.nl. Onder de goede inzenders worden 10 cd's verloot van Stravinsky | Revueltas o.l.v. Gustavo Dudamel. Met dank aan Universal Music. www.klassiekezaken.nl

Prijswinnaars Naam Plaats Mw. M. Beersma-Landman ZOETERMEER Dhr. H.J. van Dalen EMMEN Dhr./Mw. M.T. Steeneken GRONINGEN Mw. Becker BAARN Dhr./Mw. E. v.d. Houven NIEUWEGEIN Dhr. R. Denessen TEGELen Mw. Burggraaf-denOuden OOSTERHOUT Dhr. D. Greve DORDRECHT Dhr. A. Ariëns BERGHEM Mw. W.F.M. van der Vliet GASSELTERNIJVEEN

De prijswinnaars ontvangen de cd Spheres van Daniel Hope. Met dank aan Universal Music.

Oplossing puzzel Klassieke Zaken Magazine nr. 2-2013: Siegfried Idyll juni 2013

klassieke zaken specialisten  Winkels met postorderservice

De in dit magazine besproken cd’s zijn te allen tijde door de Klassieke Zaken Specialist te bestellen.

ALKMAAR Boekhandel Feijn 

Poort 

Laat 47 / 072-5409944 www.feijn.nl

EINDHOVEN Bullit Klassiek 

Heuvel Galerie 140 / 040-2465107 www.bullitklassiek.nl

ALMELO Hilarius Broekhuis 

emmen Plantage Vermeer

Plato Leiden  Vrouwensteeg 4-6 / 071-5149689 www.platomania.nl

AMERSFOORT De Algemene Boekhandel

ENSCHEDE Boekhandel Broekhuis 

Koornmarkt 24 / 0546-456717 www.boekhandelbroekhuis.nl

Leusderweg 184-188 / 033-4622222 www.algemeneboekhandel.nl

Noorderstraat 38-40 / 0591-642088 www.vermeer.plantage.nl

Marktstraat 12 / 053-4325210 www.boekhandelbroekhuis.nl

AMSTERDAM Broekmans & Van Poppel 

ERMELO Riemer & Walinga CD Afd. 

Charles Muziek

GOES Boekhandel en uitgeverij De Koperen Tuin 

Van Baerlestraat 94 / 020-6751653 www.broekmans.com

Weteringschans 193 / 020-6265538 charlesmuziek@planet.nl Concerto  Utrechtsestraat 54-60 / 020-6245467 www.concerto.nu Fame Music B.V. (magna plaza) 

Nieuwezijds Voorburgwal 182 / 020 - 6382525 www.fame.nl APELDOORN Nawijn en Polak boekverkopers 

Marktplein 24 / 055-5212709 www.nawijn-polak.nl BERGEN OP ZOOM Quist Boekhandel 

Fortuinstraat 22-24 / 0164 240 232 www.quistboeken.nl

BREDA Muziekhandel Spronk / De Vrije Boekhandel 

Veemarktstraat 40/ 076-521 5213 www.muziekvanspronk.nl

COEVORDEN Music Store 

Friesestraat 50 / 0524-517332 www.musicstore.nl DELFT Muziekhandel Van Buytene 

Binnenwatersloot 16 / 015-2123853 www.cdklassiek.nl

den haag jazz center 

Wagenstraat 125a / 070-3639129 www.jazzcenter.nl DEventer De Woestijnroos 

Grote Overstraat 26 / 0570-642491 www.woestijnroos.nl DORDRECHT Dordrecht Klassiek 

Voorstraat 435 / 078-6122169 info@dordrechtklassiek.nl

DRIEBERGEN CD Artline V.O.F. 

Traaij 1-C / 0343-521532 www.cdendvd.nl

42 juni 2013

Stationsstraat 131 / 0341-552405 www.riemer-walinga.nl

Centrum de Veste / Keizersdijk 16 / 0113-231072 www.koperentuin.nl GRONINGEN Boekhandel Van der Velde 

A-Kerkhof 45-47 / 050-3125593 www.boekhandelvandervelde.nl Het Carillon 

Oude Ebbingestraat 64 / 050-3123625 www.hetcarillon.nl

Plato Groningen 

Oude Ebbingestraat 41 / 050-3135055 www.platomania.nl

HAARLEM Bruno Klassiek 

Gierstraat 50 / 023-5323240 www.brunoklassiek.nl HEERENVEEN Binnert Overdiep 

Dracht 60 / 0513-622533 www.binnertoverdiep.nl HEERLEN Smeets Klassiek & Jazz 

Akerstraat 5 / 045-5715550 www.smeetsklassiek.nl

HENGELO Boekhandel Broekhuis 

Weemenstraat 45 / 074-2910267 www.boekhandelbroekhuis.nl ’s-HERTOGENBOSCH Pieter van Os CD 

Snellestraat 44 / 073-6131150 www.pietervanoscd.nl

HOUTEN BOEKHANDEL WIJS

Spoorhaag 144-146 / 030-6353916 www.boekwijs.nl KROMMENIE Erwin Vermast CD-DVD Shop 

Zuiderhoofdstraat 2 / 075-6216382 www.erwinvermast.nl LEEUWARDEN Boekhandel Van der Velde 

Nieuwestad 57-59 / 058-2132360 leeuwarden@boekhandelvandervelde.nl

Voorstreek 6 / 058-2123905 www.poortmusic.nl LEIDEN

Velvet Music  Nieuwe Rijn 34 / 071-5128157 www.velvetmusic.nl MAASSLUIS Mastersound 

Noordvliet 29 / 010-5917822 peter@mastersoundonline.nl

MIDDELBURG De Drukkerij 

Markt 51 / 0118-886874 www.drukkerijmiddelburg.nl

NIJMEGEN

Boekhandel Roelants  LUX, Marienburg 38-39 / 024-3221734 www.roelants.com Kroese Klassiek 

Molenstraat 126 / 024-3221346 www.kroese-online.nl Roden boekhandel daan nijman 

Heerestraat 87 / 050-5012967 http://www.daannijman.nl

ROOSENDAAL Het Verboden Rijk 

Passage 8-14 / 0165-529223 www.verbodenrijk.nl

ROTTERDAM fame / Donner Klassiek

Lijnbaan 150 / 010-4046100 www.vanleestklassiek.nl SNEEK Boekhandel Van der Velde 

Kruizenbroederstraat 36 / 0515-423900 sneek@boekhandelvandervelde.nl VENLO Sounds Recordshop BV 

Parade 66 / 077-3510625 www.sounds-venlo.nl

wijk bij duurstede Boekhandel Pettinga 

Markt 12 / 0343 – 577300 boekhandelpettinga@planet.nl ZUTPHEN Music All In 

Beukerstraat 24 / 0575-516444 www.musicallin.net Zwolle Plato Zwolle 

Klokkensteeg 14 / 038-4225354 www.platomania.nl

Bij alle in dit magazine besproken cd’s staat een adviesprijs vermeld.

exclusieve Boxaanbieding clubl

5,-

e de n

korti n

foto: connaughtartists.com

Louis Spohr Complete Violin Concertos

Ulf Hoelscher, Rundfunk-Sinfonieorchester Berlin o.l.v. Christian Fröhlich CPO 777818-2 / VKZ 133 644

KLASSIEKEZAKEN adviesprijs*

,95

NU SLECHTS

34 ,95

13cd

biedt u deze uitgave aan.

Een schatkamer met stralende viooldiamanten Louis Spohr was een van de grootste vioolvirtuozen van de vroege negentiende eeuw. Hij werkte in zijn jonge jaren onder meer aan hoven in Brunswick en Frankfurt voordat hij zich volledig settelde in Kassel. In die jonge jaren schreef hij het merendeel van zijn ruim twintig vioolconcerten, concertino’s en potpourri’s. Hoewel ze voor eigen gebruik waren en een allesbehalve eenvoudige solopartij hebben, was Spohr wars van virtuositeit om de virtuositeit. Zelfs de geïmproviseerde solocadens wees hij af. Spohr combineerde de geneugten van de Franse vioolschool met de doorwrochte klassieke stijl van Haydn en Mozart en de ontluikende romantiek van Beethoven. Het resultaat is een serie veronachtzaamde vioolconcerten die trots naast het allerbeste uit deze periode kunnen staan. Violist Ulf Hoelscher en het Rundfunk-Sinfonieorchester Berlin spelen deze werken met de grandeur en de overtuiging die bij briljante vioolconcerten horen. Wie ze niet kent wacht een ware schatkamer die nog jaren wonderlijke ontdekkingen en stralende viooldiamanten biedt.

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 42* Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 2 augustus 2013.